Nowelizacja ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
AKTUALNOŚCI - SAS 3 / 2015
Na posiedzeniu w dniu 20 lutego 2015 roku Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, która stanowiła inicjatywę Prezydenta RP (druk sejmowy nr 3074, przesłany do Sejmu w dniu 11 lipca 2013 r.). Przyjęte rozwiązania mają na celu uproszczenie i przyspieszenie postępowania przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi oraz Naczelnym Sądem Administracyjnym i dotyczą m.in.:
- zwiększenia zakresu orzekania co do istoty sprawy przez NSA,
- wyposażenia WSA w uprawnienia merytorycznego orzekania w przypadku kontroli decyzji i postanowień administracyjnych,
- wprowadzenia uprawnień autokontrolnych sądu pierwszej instancji umożliwiających uwzględnianie skarg kasacyjnych,
- rozszerzenia uprawnień orzeczniczych referendarzy sądowych.
Nowelizacja określa również tryb i sposób wydawania zarządzeń przez referendarzy, co ma przyczynić się do zmniejszenia obciążenia sędziów oraz rozszerza też zakres spraw, które mogą być rozpoznawane w trybie uproszczonym. W nowelizacji uwzględniono także orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego oraz NSA w sprawach związanych z postępowaniem sądowoadministracyjnym i eliminuje rozbieżności w wykładni przepisów o tym postępowaniu.
Na szczególną uwagę zasługuje możliwość merytorycznego orzekania przez sądy administracyjne. Wprawdzie do tej pory dobrze sprawdzał się model orzekania kasacyjnego, jednakże w wielu przypadkach można dostrzec potrzebę orzekania merytorycznego, tak aby wpłynąć na przyspieszenie finalnego rozstrzygnięcia w sprawie. Przyjęte rozwiązanie zakłada, że sąd będzie mógł zobowiązać organ do wydania w określonym terminie decyzji lub postanowienia wskazując sposób załatwienia sprawy lub jej rozstrzygnięcie, jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, a rozstrzygnięcia nie pozostawiono uznaniu organu. W przypadku niewydania decyzji lub postanowienia w określonym przez sąd terminie, strona będzie mogła wnieść skargę, żądając wydania orzeczenia stwierdzającego istnienie albo nieistnienie uprawnienia lub obowiązku. Nie można zatem wykluczyć, że sądy administracyjne w pewnych sytuacjach zastąpią organy administracji publicznej, w tym organy jednostek samorządu terytorialnego w orzekaniu w istotnych sprawach z punktu widzenia funkcjonowania samorządu terytorialnego.
Nowelizacja będzie obecnie przedmiotem prac Senatu, a przewidywany termin jej wejścia w życie to wrzesień 2015 r.
