Ministerstwo gospodarki planuje zmienić ustawy dotyczące PPP
AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 3 / 2015
Aktualnie obowiązujące przepisy regulujące szeroko rozumiane partnerstwo publiczno-prywatne obowiązują w Polsce już 5 lat. Praktyka pokazuje, że choć stanowią wystarczającą podstawę dla współpracy międzysektorowej, wciąż wymagają pewnych poprawek. Wprowadzić je chce chce Ministerstwo Gospodarki – główna instytucja odpowiedzialna za rozwój PPP w kraju. Przygotowało ono założenia do projektu nowelizacji we wskazanym zakresie.
REALIZACJA UMOWY PRZEZ SPÓŁKĘ ZALEŻNĄ
Jeden z pierwszych postulatów sformułowanych przez Ministerstwo Gospodarki dotyczy możliwości tworzenia przez partnerów prywatnych spółek-córek, które odpowiedzialne byłyby za realizację umowy o PPP zawartej po zwycięskim dla inwestora postępowaniu.
Aktualny brak takiej możliwości wskazywany jest przez przedsiębiorców jako jedna z głównych wad systemu zamówień publicznych. Przeniesienie kontraktu na rzecz spółki celowej zawiązanej w tym celu przez inwestora jest, zgodnie z polskimi przepisami, realizacją zadania przez podmiot, który formalnie nie brał udziału w procedurze wyboru wykonawcy. Obecnie wymaga się od inwestorów zawiązania spółki już przed przystąpieniem do postępowania selekcyjnego. Wiąże się to zawsze z kosztami, a przecież nie ma pewności czy uda się pozyskać dany kontrakt. Opisana sytuacja jest wyjątkowo niekorzystna i powinna ulec zmianie. Dopuszczalność zawiązywania przez inwestora spółki celowej po „wygraniu” postępowania potwierdził Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r., sygn. C-454/06.
WYDATKI MAJĄTKOWE I BIEŻĄCE W OPŁACIE ZA DOSTĘPNOŚĆ
Jedną z najważniejszych propozycji Ministerstwa Gospodarki jest wprowadzenie przepisów dotyczących klasyfikacji wydatków ponoszonych przez podmioty publiczne na rzecz partnerów prywatnych – najczęściej w ramach opłaty za dostępność. Opłata ta stanowi cyklicznie przekazywaną partnerowi sumę pieniężną będącą jego wynagrodzeniem. Patrząc z perspektywy partnera, opłata ta zawiera w sobie koszty pozyskania finansowania, budowy i utrzymania infrastruktury oraz zysk. Jej jednolity charakter sprawia jednak, że podmiotowi publicznemu trudno określić, jaka część całej sumy stanowi wydatek majątkowy, a jaka bieżący. Dotyka to zwłaszcza samorządów. Nie trzeba tłumaczyć jak owa klasyfikacja jest ważna – choćby z punktu widzenia tzw. reguły wydatkowej wyrażonej w art. 243 ustawy o finansach publicznych.
Problematyka klasyfikacji wydatków w ramach PPP pojawił się w zasadzie razem z kwestią szczegółowych zasad oceny wpływu PPP na zadłużenie podmiotów publicznych. O ile druga z tych kwestii jest już w pewien sposób uregulowana, o tyle nie mniej ważna klasyfikacja wydatkowa wciąż czeka na uwzględnienie w odpowiednich ustawach.
DOPUSZCZALNOŚĆ ZAWARCIA KONTRAKTÓW WIELOLETNICH
Inna planowana przez Ministerstwo Gospodarki modyfikacja dotyczy przepisu art. 142 ust. 3 Prawa zamówień publicznych. Wymaga on od zamawiających zawiadomienia Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o zamiarze zawarcia umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym na okres przekraczający 4 lata. Jak powszechnie wiadomo, PPP jest jednak instytucją charakteryzującą się współpracą stron w oparciu o wieloletnie kontrakty. Wskazany wymóg przeczy zatem istocie partnerstwa publiczno-prywatnego i jest zbyt w omawianym przypadku zbędny, zwłaszcza, że przykładowo ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi pozwala wprost na zawieranie kontraktów nawet 30-letnich.
WYSOKOŚĆ ZABEZPIECZENIA BEZ OGRANICZEŃ USTAWOWYCH
Planowana interwencja legislacyjna dotyczy także art. 150 ust. 2 Prawa zamówień publicznych nakazującego zamawiającym ustanawianie zabezpieczenia należytego wykonania umowy w przedziale od 2% do 10% ceny całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania zamawiającego wynikającego z umowy. Dotyczy to oczywiście sytuacji, w których zamawiający w ogóle podejmuje decyzje o konieczności zabezpieczenia wykonania umowy w tej formie.
Zdaniem autorów omawianych założeń nowelizacji przepisów dotyczących PPP, ograniczenie możliwości żądania zabezpieczenia niższego niż poziom 2% może wpływać negatywnie na zainteresowanie rynku projektami partnerskimi. Projektodawcy argumentują, że dla niektórych przedsiębiorców aktualnym minimalny poziom zabezpieczenia i tak może okazać się zbyt wysoki.
MOŻLIWOŚĆ UDZIELANIA DOTACJI
Kolejnym postulatem Ministerstwa Gospodarki dotyczącym poprawy funkcjonowania współpracy międzysektorowej jest wprowadzenie możliwości udzielania partnerowi prywatnemu dotacji celowych przez podmiot publiczny. Miałoby się to odbyć w drodze nowelizacji ustawy o finansach publicznych. O ile pomysł ten w wymiarze ogólnym wydaje się pozytywny, o tyle pewną niejasność wzbudzać może fragment uzasadnienia projektu założeń wiążący ustawowy system dotacyjny z wynagrodzeniem partnera prywatnego. Wydaje się bowiem, że aktualnie obowiązujące przepisy w sposób wystarczający regulują problematykę wynagrodzenia inwestora, nie wykluczając płatności ze strony publicznej.
Planowane zmiany z pewnością mogą usprawnić realizację inwestycji w PPP i wpłynąć pozytywnie na rozwój tej formuły realizacji przedsięwzięć. Warto jednak zaznaczyć, że potrzeba wskazanych zmian sygnalizowana jest już od dawna. Dlatego tez dziwi stosunkowo wczesny etap legislacyjny na jakim znajdują się wskazane uregulowania.
Damian Michalak
