Firma odbierająca odpady
komunalne nie wywiązuje się z umowy

TEMAT MIESIĄCA - SAS 9 / 2013

OPIS SYTUACJI

Firma, która wygrała przetarg i podpisała umowę na odbiór odpadów komunalnych do dziś nie wywiązuje się z warunków umowy. Zamiast dostarczenia od 1 lipca stosownych pojemników (zgodnie z umową), dostarczyła – nie wszystkim mieszkańcom oraz nie w terminie – worki.

PYTANIE

Czy gmina może opłacić firmie fakturę za miesiąc lipiec / sierpień za wykonaną usługę (w przetargu był ryczałt), jeśli firma nie wywiązała się z umowy?

ODPOWIEDŹ PRAWNIKA

Jeżeli gmina nie naliczyła kary umownej zgodnie z umową albo, co gorsza, umowa w ogóle nie przewiduje prawa gminy do naliczenia kary umownej i nie przewiduje prawa do wypłaty wynagrodzenia proporcjonalnie do jego wykonania, to w zasadzie gmina powinna zapłacić otrzymane faktury i ewentualnie dochodzić odszkodowania za szkodę powstałą z nienależytego wykonania umowy.

PYTANIE

Czy można egzekwować opłaty od mieszkańców, zgodnie z uchwałą rady gminy, jeśli usługa nie była świadczona zgodnie z umową?

ODPOWIEDŹ PRAWNIKA

Jeżeli właściciel nieruchomości nie poniósł żadnych kosztów związanych z odbiorem odpadów komunalnych, a odpady te zostały od niego odebrane później lub z mniejszą częstotliwością, to powinien zapłacić za ich odbiór. Jeżeli gmina wyegzekwuje odszkodowanie od nierzetelnego wykonawcy, to wówczas powinna zrekompensować właścicielom nieruchomości powstałe niedogodności, poprzez stosowne obniżenie wysokości opłat.

Prawa i obowiązki stron zawartej umowy, tj. gminy oraz firmy, która wygrała przetarg na odbiór odpadów komunalnych określa zawarta między nimi umowa oraz przepisy prawa powszechnie obowiązującego, w tym Kodeksu cywilnego dotyczące odpowiedzialności kontraktowej. W umowie tej powinny być określone konsekwencje, które poniesie wykonawca w przypadku nienależytego wykonania obowiązków wynikających z umowy (np. w zakresie niedostarczenia w określonym terminie pojemników na odpady, czy nieodbierania w ogóle odpadów w wyznaczonym terminie).

KARA UMOWNA

Zgodnie z art. 483 § 1 k.c., można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). W przypadku zastrzeżenia tej kary, dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej (§ 2). W przypadku zastrzeżenia w umowie kary umownej, istotne jest, czy kara ta została zastrzeżona na wypadek „opóźnienia”, czy też „zwłoki”. W pierwszym przypadku nie trzeba wykazywać, że opóźnienie, czy nienależyte wykonanie umowy nastąpiło z winy wykonawcy, wystarczy, że w ogóle doszło do opóźnienia. Jeżeli natomiast kara umowna została zastrzeżona na wypadek „zwłoki”, to niestety konieczne jest wykazanie, że do opóźnienia doszło z winy wykonawcy. 

Jeżeli z umowy tej wynika, że gmina ma prawo potrącić karę umowną z należnego wykonawcy wynagrodzenia, to wówczas gmina powinna poinformować na piśmie wykonawcę, od kiedy i w jakiej kwocie naliczyła mu karę umowną oraz o jej potrąceniu z należnego wynagrodzenia (bieżącej faktury). W takim przypadku gmina nie musi zwracać wykonawcy faktury VAT, nie ma również obowiązku zapłaty jej w całości, ponieważ dokonała potrącenia o wysokość naliczonej i należnej jej kary umownej. 

Jeżeli jednak gmina nie naliczyła kary umownej zgodnie z umową, albo, co gorsza, umowa w ogóle nie przewiduje prawa gminy do naliczenia kary umownej, a umowa nie przewiduje prawa do wypłaty wynagrodzenia proporcjonalnie do jego wykonania, to w zasadzie gmina powinna zapłacić otrzymane faktury i ewentualnie dochodzić odszkodowania za szkodę powstałą z nienależytego wykonania umowy.

Gmina może próbować zlecić usunięcie odpadów komunalnych innej firmie na koszt nierzetelnego wykonawcy.

 

OPŁATY MIESZKAŃCÓW

Co się zaś tyczy obowiązku zapłaty przez mieszkańców opłat ryczałtowych w sytuacji nienależytego wykonania obowiązku przez firmę odbierającą odpady, to sytuacja nie jest prosta.
Zgodnie z art. 6s ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w przypadku, gdy gmina nie realizuje obowiązku odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, właściciel nieruchomości jest obowiązany do przekazania odpadów komunalnych na koszt gminy podmiotowi odbierającemu odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanemu do rejestru działalności regulowanej, o którym mowa w art. 9b ust. 2. Jeżeli zatem właściciel nieruchomości nie poniósł żadnych kosztów związanych z odbiorem odpadów komunalnych, a odpady te zostały od niego odebrane później lub z mniejszą częstotliwością, to powinien zapłacić za ich odbiór. Jeżeli jednak gmina wyegzekwuje karę umowną, czy jakiekolwiek odszkodowanie od nierzetelnego wykonawcy, to wówczas gmina powinna zrekompensować właścicielom nieruchomości powstałe niedogodności, poprzez stosowne obniżenie wysokości opłat.

Sławomir Pyźlak

PODSTAWA PRAWNA
– Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)

– Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2012 r., poz. 391 z późn. zm.)

 

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa