Wymagania dla mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych

AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 2 / 2016

Do 23 stycznia 2016 r. obowiązywało rozporządzenie Ministra Środowiska z 11 września 2012 r. w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych. Rozporządzenie to utraciło moc na podstawie art. 250 ust. 2 ustawy o odpadach.

Powyższe oznacza, że obecnie (od 24 stycznia 2016 r.) brak jest przepisów, które w sposób szczegółowy określały wymagania dotyczące prowadzenia mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych. Ministerstwo Środowiska nie przewiduje również w najbliższym czasie żadnych nowych przepisów w tym zakresie. Co prawda w Ministerstwie Środowiska pod koniec poprzedniej kadencji Parlamentu trwały prace nad nowym rozporządzeniem w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, które to nawet zostało w listopadzie 2015 r. podpisane przez ówczesnego Ministra Środowiska, jednakże rozporządzenie to nigdy nie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw, a tym samym nie weszło w życie. Podstawą prawną do jego wydania jest art. 33 ust. 3 ustawy o odpadach stanowiący, że minister właściwy do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządzenia, wymagania dla określonych procesów przetwarzania lub dla instalacji do przetwarzania odpadów, z wyjątkiem składowania na składowiskach odpadów i termicznego przekształcania w spalarniach lub współspalarniach odpadów, oraz wymagania dla odpadów powstających w wyniku tych procesów, kierując się zapobieganiem zagrożeniom dla życia lub zdrowia ludzi oraz dla środowiska, a także zapobieganiem nieprawidłowościom przy przetwarzaniu odpadów.
Analiza powyższego przepisu w sposób jednoznaczny wskazuje, że rozporządzenia wydane na jego podstawie nie mają charakteru obligatoryjnego, ale wyłącznie fakultatywny. Wyłącznie od uznania Ministra zależy, czy dane rozporządzenie wydać czy też nie.
Powyższe nie oznacza jednak, że obecnie brak jest jakichkolwiek przepisów regulujących kwestię funkcjonowania instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych. Ogólne uregulowania w tym zakresie zawierają bowiem przepisy u.o. w zakresie wymagań stawianych regionalnym instalacjom do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK – art. 35 ust. 6 ustawy o odpadach zawierający definicję RIPOK) i to nimi należy się kierować w zakresie spełniania przez tę instalację wymagań dotyczących prowadzenia mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych. O ile do 23 stycznia 2016 r. wymagania, jakie powinna spełniać taka instalacja zawarte były łącznie w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 11 września 2012 r. w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz w art. 35 ust. 6 ustawy o odpadach, to obecnie (od 24 stycznia 2016 r.) wymagania te zawarte są wyłącznie w art. 35 ust. 6 ustawy o odpadach. Zgodnie z tym przepisem regionalną instalacją do przetwarzania odpadów komunalnych jest zakład zagospodarowania odpadów, o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkanego co najmniej przez 120 tys. mieszkańców, spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki, o której mowa w art. 207 ustawy – Prawo ochrony środowiska, lub technologii, o której mowa w art. 143 tej ustawy, w tym wykorzystujący nowe dostępne technologie przetwarzania odpadów lub zapewniający:

  • mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielanie ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku, lub
  • przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, spełniających wymagania określone w przepisach odrębnych, lub materiału po procesie kompostowania lub fermentacji dopuszczonego do odzysku w procesie odzysku R10, spełniającego wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 4, lub
  • składowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych o pojemności pozwalającej na przyjmowanie przez okres nie krótszy niż 15 lat odpadów w ilości nie mniejszej niż powstająca w instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych.


DOKUMENT REFERENCYJNY BAT DLA PRZEMYSŁU PRZETWARZANIA ODPADÓW

Co prawda, we wspomnianym na wstępie komunikacie, Ministerstwo Środowiska wskazuje, że wymagania dla instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych zawiera nie tylko ustawa o odpadach, ale również sporządzony w sierpniu 2006 r. „Dokument referencyjny BAT dla przemysłu przetwarzania odpadów”, jednakże wskazać należy, że dokument ten nie ma jakiejkolwiek wiążącej (powszechnie obowiązującej) mocy prawnej, a stanowi wyłącznie zalecenia w zakresie najlepszych dostępnych technik w zakresie przetwarzania odpadów. Zgodnie bowiem z art. 207 ust. 1 ustawy – Prawo ochrony środowiska najlepsze dostępne techniki powinny spełniać wymagania, przy których określaniu uwzględnia się jednocześnie:

  • rachunek kosztów i korzyści;
  • czas niezbędny do wdrożenia najlepszych dostępnych technik dla danego rodzaju instalacji;
  • zapobieganie zagrożeniom dla środowiska powodowanym przez emisje lub ich ograniczanie do minimum;
  • podjęcie środków zapobiegających poważnym awariom przemysłowym lub zmniejszających do minimum powodowane przez nie zagrożenia dla środowiska;
  • termin oddania instalacji do eksploatacji;
  • dokumenty referencyjne BAT oraz konkluzje BAT, o ile zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Dokumentem referencyjnym BAT jest, stosownie do art. 3 pkt 2b ustawy – Prawo ochrony środowiska, dokument będący wynikiem wymiany informacji zorganizowanej przez Komisję Europejską, zgodnie z przepisami dotyczącymi emisji przemysłowych, sporządzony dla określonego rodzaju działalności i opisujący w szczególności stosowane techniki, aktualne wielkości emisji i zużycia, techniki uwzględniane przy okazji ustalania najlepszych dostępnych technik, a także opisujący konkluzje BAT oraz wszelkie nowe techniki.
Obecnie „obowiązujący” dokument referencyjny BAT nie został opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, co potwierdza, iż nie posiada on powszechnie obowiązującej mocy prawnej.
Ministerstwo Środowiska wskazuje co prawda, że obecnie na szczeblu Unii Europejskiej trwają prace nad rewizją ww. dokumentu w sprawie najlepszych dostępnych technik dla przemysłu przetwarzania odpadów (pierwszy projekt dokumentu ma być opracowany w połowie 2016 r.), jednakże bez zmiany charakteru prawnego tego dokumentu (tj. bez jego publikacji w Dzienniku Urzędowym UE) w dalszym ciągu nie będzie on miał powszechnie obowiązującej mocy prawnej.

Mateusz Karciarz
prawnik w Dr Krystian Ziemski & Partners
Kancelaria Prawna sp. k. w Poznaniu

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa