Nowelizacja ustawy o RIO

AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 10 / 2016

We wrześniu samorządowcom udało się przekonać Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji do rezygnacji z najbardziej kontrowersyjnych zapisów projektu rozszerzających kompetencje kontrolne regionalnych izb obrachunkowych.

W dniach 13 i 23 września 2016 r. odbyły się posiedzenia Zespołów Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego – ds. Ustrojowych oraz ds. Finansów Publicznych, poświęcone projektowi nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Ich efekty można określić jako sukces strony samorządowej.


PRZYPOMNIJMY

Strona samorządowa KWRiST zgłosiła do projektu nowelizacji o RIO szereg postulatów. Wśród najważniejszych wymienić należy:

  • wycofanie z projektu zapisów dotyczących kontroli samorządów przez RIO według kryterium celowości i gospodarności. Te bowiem, w ocenie gmin powiatów i województw samorządowych są niezgodne z konstytucyjną zasadą samodzielności jednostek samorządu terytorialnego;
  • rezygnację z zapisów rozszerzających zakres podmiotowy kontroli RIO na podmioty, które nie są z JST powiązane w sposób organizacyjny. W ten sposób MSWiA chciało, aby izby mogły także kontrolować np. spółki, w których udziałowcem jest samorząd, czy szkoły niepubliczne, które otrzymują środki publiczne. Po trzecie wreszcie samorządy sprzeciwiały się zaproponowanym przez resort administracji zmianom organizacji i przeprowadzania konkursów na szefów regionalnych izb obrachunkowych. (Więcej na ten temat pisaliśmy w Serwisie Administracyjno Samorządowym nr 9/2016)


PO POSIEDZENIACH

Na spotkaniach 13 i 23 września 2016 r. stronie samorządowej udało się przekonać MSWiA do wycofania się z pomysłów rozszerzających kryteria, w oparciu o które RIO mają kontrolować JST. Oznacza to, że tak jak dotychczas jedynym obowiązującym będzie kryterium legalności. Resort zrezygnował też z zapisów rozszerzających listę podmiotów, do których kontrolowania RIO miałyby być upoważnione. Zresztą również same izby wskazywały, że bez wzmocnienia personalnego – a więc znacznego zwiększenia budżetów izb – zapisy te pozostałyby martwe, ponieważ w obecnym składzie osobowym Izby fizycznie nie byłyby w stanie przeprowadzić większej liczby kontroli.
MSWiA nie zgodziło się natomiast na wycofanie zapisów określających nowe zasady organizacji i przeprowadzania konkursów na szefów regionalnych izb obrachunkowych.
Co więcej MSWiA postanowiło wprowadzić do projektu nowelizacji zapisy mówiące o tym, że rozstrzygnięcia nadzorcze o wprowadzeniu do gminy zarządu komisarycznego mają być natychmiast wykonalne. Obecnie bowiem takie rozstrzygnięcie gmina może zaskarżyć do sądów administracyjnych i dopiero prawomocny wyrok oddalający gminną skargę skutkuje tym, że władzę w gminie przejmuje osoba wyznaczona przez prezesa Rady Ministrów.
Zapis ten spotkał się z protestem samorządów, oraz krytyką wspierających ich ekspertów. Ci wskazywali, że sąd administracyjny rozpatrujący skargę gminy na wprowadzenie komisarza wyborczego może i tak – na jej żądanie – wstrzymać wykonanie takiego rozstrzygnięcia nadzorczego. Wskazywali również, że natychmiastowa wykonalność może wprowadzać w gminie chaos i negowali konieczność takiego zapisu, skoro jednocześnie rząd wprowadza zapisy skracające terminy, w których sądy administracyjne mają rozpatrywać skargi gmin na rozstrzygnięcia nadzorcze wprowadzające zarząd komisaryczny.
Ostatecznie MSWiA zgodziło się złagodzić zapisy o natychmiastowej wykonalności. Rygor ten ma bowiem obowiązywać jedynie w ściśle określonych w ustawie przypadkach. Między innymi, gdy gmina nie wprowadzi działań naprawczych, pomimo negatywnej opinii RIO i nie jest w stanie uchwalić Wieloletniej Prognozy Finansowej. A także, jeśli rada nadmiernie zadłużonej gminy spotyka się co najwyżej raz na 6 miesięcy.

Jakub Gortyński

projekt nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych
można znaleźć: http://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12287702

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa