Sprawy dotyczące ubezpieczeń społecznych zwolnione z kosztów sądowych

AKTUALNOŚCI / ORZECZNICTWO - SAS 6 / 2016

Uchwała NSA z 23 maja 2016 r., sygn.. akt II GPS 2/15

„1. Sprawy ze skarg na postanowienia organów egzekucyjnych wydawane w toku egzekucji administracyjnej dotyczącej tytułów wykonawczych wystawianych przez organy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego należą do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, o których mowa w art. 239 pkt 1 lit. e ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.), i w konsekwencji – na podstawie art. 239 pkt 1 lit. e tej ustawy – z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych zwolniona jest strona skarżąca w sprawach ze skarg na postanowienia organów egzekucyjnych wydawane w toku egzekucji administracyjnej dotyczącej tytułów wykonawczych wystawianych przez organy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego; 2. Do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, o których mowa w art. 239 pkt 1 lit. e ustawy
z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.), należą sprawy z ubezpieczenia zdrowotnego.”
Podejmując powyższą uchwałę NSA zwrócił uwagę, że pojęcia „sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych” nie można wykładać wyłącznie z wykorzystaniem wykładni językowej. Skład przyjmujący uchwałę podzielił pogląd wyrażony m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 kwietnia 2009 r. (sygn. akt I OSK 1407/08), iż: „Zastosowanie wykładni językowej bez uwzględnienia wykładni systemowej, wykładni celowościowej godzi w wartości demokratycznego państwa prawnego.” NSA zwrócił uwagę, że przyjmując taki, a nie inny katalog ustawowych zwolnień przedmiotowych w art. 239 pkt 1 lit. a-e ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej: p.p.s.a.) ustawodawca miał niewątpliwie na uwadze charakter tych spraw, z których większość związana jest z zaspokojeniem podstawowych potrzeb życiowych i nierzadko zdarza się, iż strona zobowiązana nie ma dostatecznych środków nie tylko pozwalających na prowadzenie postępowania sądowego, ale i na zaspokojenie własnych koniecznych potrzeb życiowych (tak Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z 21 stycznia 2011 r. , sygn. akt II GZ 19/11). W konsekwencji NSA uznał, że nie można przyjąć, iż wskazana sytuacja nie wystąpi w postępowaniach egzekucyjnych będących postępowaniami wykonawczymi wobec spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych.
NSA zwrócił również uwagę na zakres unormowania określony art. 1 pkt 1 i 2 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wskazując, że należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej, co powoduje, że stanowią podlegający egzekucji obowiązek. W konsekwencji skarga na postanowienia organów egzekucyjnych wydawanych w toku administracyjnego postępowania egzekucyjnego zawsze będzie inicjowała sprawę z postanowienia organu egzekucyjnego o wykonanie określonego obowiązku z zakresu ubezpieczeń społecznych. Dlatego skargi na postanowienie organu egzekucyjnego podjęte w postępowaniu o wykonanie obowiązku opłacenia należnych składek na ubezpieczenie społeczne, jest sprawą z zakresu ubezpieczeń społecznych, o której mowa w art. 239 pkt 1 lit. e p.p.s.a., a strona w takich sprawach nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych.

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa