Realizacja programu przeciwdziałania alkoholizmowi - wybrane zagadnienia
AKTUALNOŚCI / TEMAT MIESIĄCA - SAS 10 / 2015
Umowa z pełnomocnikiem ds. gminnego programu
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych
OPIS SYTUACJI
Burmistrz zawarł umowę zlecenia na okres trzech lat z osobą fizyczną (nieprowadzącą działalności gospodarczej), jako pełnomocnikiem ds. gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W ramach umowy osoba ta świadczy usługi m.in. w zakresie terapii dla osób uzależnionych i ich rodzin, analiz problemów alkoholowych w gminie, opracowuje wspólnie z gminną komisją program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.
PYTANIE SEKRETARZA MIASTA
Czy do takiego zlecenia należy stosować ustawę Prawo zamówień publicznych, czy można to zakwalifikować jako sprawę z zakresu prawa pracy i wówczas nie stosować tej ustawy, zgodnie z art. 4 pkt 4?
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA
Skoro burmistrz zawarł umowę zlecenia na okres trzech lat, to wartością tego zamówienia jest kwota przysługującego przyjmującemu zlecenie wynagrodzenia za cały ten okres. Jeżeli kwota ta nie przekracza w sumie 30.000 euro, wówczas należy przyjąć, że stosowanie przepisów ustawy w odniesieniu do zawartej umowy nie było konieczne. W przeciwnym wypadku należy dojść do przekonania, że do zawarcia tej umowy nie powinno dojść z pominięciem przepisów ustawy.
Z samej treści pytania wynika, że do zatrudnienia pełnomocnika ds. gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych doszło w oparciu o cywilnoprawną umowę zlecenia. Zgodnie z art. 734 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Umowa zlecenia nie jest umową z zakresu prawa pracy, lecz umową prawa cywilnego. Tym samym brak jest jakichkolwiek przesłanek do stosowania w omawianym przypadku art. 4 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych (zwanej dalej ustawą), który stanowi, że przepisów ustawy nie stosuje się do umów z zakresu prawa pracy. W dalszej kolejności wskazać trzeba, że ustawa nie zawiera wyłączeń jej stosowania w stosunku do umowy zlecenia lub innych umów cywilnoprawnych. Zgodnie z zawartą w art. 2 ust 13 ustawy definicją zamówienia publicznego przez zamówienia takie rozumie się umowy odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Świadczenie pracy przez pełnomocnika ds. gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych stanowi niewątpliwie usługę w rozumieniu ustawy. Ustawa zawiera bowiem negatywną definicję usługi, w świetle której przez usługi rozumie się wszelkie świadczenia, których przedmiotem nie są roboty budowlane lub dostawy.
USTALENIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA
W przedstawionym stanie faktycznym może ewentualnie dojść do wyłączenia stosowania przepisów ustawy ze względu na wartość zamówienia, jednakże nie jest możliwe jednoznaczne stwierdzenie takiego wyłączenia na podstawie danych zawartych w pytaniu. Zgodnie bowiem z art. 4 pkt 8 przepisów ustawy nie stosuje się do zamówień i konkursów, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 30.000 euro. Konieczne jest zatem ustalenie wartości zamówienia i udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy jego wartość przekracza, w przeliczeniu na walutę polską, kwotę 30.000 euro. Ustalenia wartości zamówienia publicznego dokonuje się na podstawie art. 32-35 ustawy. Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku od towarów i usług, ustalone przez zamawiającego z należytą starannością. Warto również podkreślić, że zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy dzielenie zamówienia na części lub obniżanie jego wartości w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy jest zabronione. Zdaniem autora świadczenie usług na rzecz gminy przez pełnomocnika ds. gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych na podstawie umowy zlecenia należy uznać za świadczenie ciągłe, w związku z czym przy ustalaniu wartości tego zamówienia znajduje zastosowanie wyłącznie art. 32 ust. 1 ustawy, a nie art. 34 ustawy, odnoszący się do szacowania wartości zamówienia na usługi lub dostawy powtarzające się okresowo. Skoro więc burmistrz zawarł umowę zlecenia na okres trzech lat, to wartością tego zamówienia jest kwota przysługującego przyjmującemu zlecenie wynagrodzenia za cały ten okres. Jeżeli kwota ta nie przekracza w sumie 30.000 euro, wówczas należy przyjąć, że stosowanie przepisów ustawy w odniesieniu do zawartej umowy nie było konieczne. W przeciwnym wypadku należy dojść do przekonania, że do zawarcia tej umowy nie powinno dojść z pominięciem przepisów ustawy.
Michał Pęczkowski
radca prawny
PODSTAWA PRAWNA:
– Ustawa z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.)
– Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 827 ze zm.)
Składki od wynagrodzeń członków
gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych
OPIS SYTUACJI
W gminie działa powołana zarządzeniem wójta gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych. W skład komisji powołane zostały czterech osoby. Są to: przedstawiciel urzędu gminy, który jest jednocześnie jego pracownikiem, przedstawiciel gminnego ośrodka pomocy społecznej, przedstawiciel biura obsługi szkół samorządowych, dyrektor szkoły podstawowej. Posiedzenia komisji odbywają się po godzinach pracy. Rada gminy w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ustaliła wynagrodzenia dla przewodniczącego oraz członków komisji, co jest zgodne z art. 4 ust. 3,4,5 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
PYTANIE
Czy od wynagrodzeń członków wspomnianej komisji należy odprowadzić składki ZUS?
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA
W sytuacji, gdy członkiem komisji jest pracownik urzędu gminy, od jego wynagrodzenia za pracę w komisji należy potrącać pełne składki ubezpieczenia społecznego i ubezpieczenia zdrowotnego oraz podatek – jak od umowy o pracę. Gdy członkiem komisji jest inna osoba, to do jej wynagrodzenia stosuje się wszystkie rygory w zakresie składek ZUS i podatku, jak od wynagrodzenia z umowy zlecenia.
Zgodnie z art. 4 (1) ust. 5 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zasady wynagradzania członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych określa rada gminy w gminnych programach rozwiązywania problemów alkoholowych.
Delegacja ustawowa nie wyklucza uchwalania takich zasad wynagradzania, które różnicowałyby wynagrodzenie członków gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych (np. z powodu wielkości indywidualnego nakładu pracy lub pełnionych funkcji). Przy czym sama okoliczność zatrudnienia członków gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych przez określonego pracodawcę (np. wykonywanie funkcji członka komisji w czasie godzin pracy) nie może być podstawą do różnicowania wynagrodzenia jej członków za pracę w komisji.
Posłużenie się zwrotem „zasady wynagradzania (...) określa rada gminy” pozwala radzie przyjąć regulację prawną, która jest najlepiej dostosowana do miejscowych warunków. Przewidziana prawem swoboda rady gminy nie jest jednak dowolna – jest ograniczona treścią obowiązującego porządku prawnego. W skład gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych mogą być powołane osoby pozostające w stosunku pracy (zarówno w urzędzie gminy, jak i u innych pracodawców), a także nieposiadające statusu pracownika i stąd bierze się zróżnicowanie w opłacaniu składek ZUS i podatków.
W sytuacji, gdy członkiem komisji jest pracownik urzędu gminy, od jego wynagrodzenia za pracę w komisji należy potrącać pełne składki ubezpieczenia społecznego i ubezpieczenia zdrowotnego oraz podatek – jak od umowy o pracę.
Gdy członkiem komisji jest inna osoba, to do jej wynagrodzenia stosuje się wszystkie rygory w zakresie składek ZUS i podatku, jak od wynagrodzenia z umowy zlecenia (np. osobie zatrudnionej u innego pracodawcy w pełnym wymiarze czasu pracy potrąca się tylko składki na ubezpieczenie zdrowotne i podatek dochodowy, gdy członkiem komisji jest osoba niemająca innych źródeł dochodu, od wynagrodzenia potrąca się pełne składki ZUS i podatek).
Anna Strmiska-Mietlińska
Zbigniew Mietliński
PODSTAWA PRAWNA:
– Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231 z późn. zm.)
– Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj.: Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.)
