2017

Jesteś tutaj: Strona główna

Wydania archiwalne

2017

SAS1/2017

Zmiany w prawie oświatowym

AKTUALNOŚCI / TEMAT MIESIĄCA - SAS 1 / 2017

Likwidacja gimnazjów, powrót do ośmioletnich szkół podstawowych i czteroletnich liceów ogólnokształcących i pięcioletnich techników stał się faktem, po tym jak 9 stycznia 2017 r. prezydent Andrzej Duda podpisał ustawy wprowadzające reformę oświaty. To nie koniec zmian. W miejsce zasadniczych szkół zawodowych powstaną dwustopniowe szkoły branżowe.

Reformę oświaty wprowadzają dwie ustawy uchwalone przez Sejm 14 grudnia 2016 r.: Prawo oświatowe oraz Przepisy wprowadzające Prawo oświatowe.
Jak wynika z przepisów tej ostatniej z dniem
1 września 2017 r. dotychczasowa sześcioletnia szkoła podstawowa staje się podstawówką ośmioklasową. Przekształcenie potwierdza uchwała rady gminy podjęta do 30 listopada 2017 r. Uchwała taka jest jednocześnie aktem założycielskim ośmioletniej podstawówki.
1 września 2017 r. ruszyć mają także nowe, zawodowe szkoły branżowe I stopnia.

LIKWIDACJA GIMNAZJÓW

To chyba największa zmiana, jaką opracowana przez rząd reforma wprowadza w życie. Wygaszanie tych szkół następować będzie stopniowo. Oznacza to, że na rok szkolny 2017/2018 nie będzie już organizowany nabór do klas pierwszych gimnazjów, a uczniowie, którzy w roku szkolnym 2016/1017 ukończą szóstą klasę szkoły podstawowej będą kontynuować naukę w klasie siódmej podstawówki.
Do szkoły podstawowej powrócą także ci uczniowie klasy I gimnazjum, którzy w bieżącym roku szkolnym nie otrzymają promocji do następnej klasy. Oznacza to, że uczeń klasy I gimnazjum, który w roku szkolnym 2016/2017 nie zda do klasy II będzie – od 1 września 2017 r. kontynuował naukę w klasie VII ośmioletniej podstawówki.
Wygaszanie gimnazjów ma trwać w sumie trzy lata i powinno zakończyć się 30 listopada 2019 r. W tym też terminie rady gmin mają obowiązek podjąć uchwały stwierdzające zakończenie działalności gimnazjów.
Jak wynika z ustawy Przepisy wprowadzające Prawo oświatowe, dotychczasowe gimnazja mogą zostać przekształcone w ośmioletnie szkoły podstawowe, albo mogą zostać włączone do ośmioletniej szkoły podstawowej. Tak przekształcona szkoła może rozpocząć działalność już od 1 września 2017 r.
Gimnazjum może także zostać przekształcone w szkołę ponadpodstawową - albo funkcjonującą jeszcze w systemie dotychczasowym (np. trzyletnie liceum ogólnokształcące, czy czteroletnie technikum) albo już w szkołę w systemie nowym (czteroletnie liceum, pięcioletnie technikum lub w branżową szkołę zawodową I stopnia). Aby przekształcenie gimnazjum w liceum ogólnokształcące, technikum, czy szkołę branżową było możliwe, konieczne jest zawarcie porozumienia pomiędzy prowadzącą to gimnazjum gminą, a powiatem odpowiedzialnym za organizowanie nauki na poziomie ponadpodstawowym.

SZKOŁY PONADPODSTAWOWE

Czteroletnie licea oraz pięcioletnie technika mają zostać uruchomione od 1 września 2019 r. Przekształcenie dotychczasowych trzyletnich liceów (czteroletnich techników w szkoły cztero- i pięcioletnie potwierdzają uchwały rad powiatów, które powinny zostać podjęte najpóźniej do 30 listopada 2019 r. Uchwały te stanowią jednocześnie akty założycielskie nowych szkół.
Wygaszanie trzyletnich liceów (czteroletnich techników) będzie następować stopniowo. A to dlatego, że zakończy się ono w roku szkolnym, w którym ukończą je ostatni absolwenci dotychczasowych gimnazjów. Oznacza to, że w nowych szkołach ponadpodstawowych funkcjonować będą – przez pewien czas i równolegle - klasy liceów trzyletnich (czteroletnich techników) oraz klasy liceów czteroletnich (pięcioletnich techników).
Oznacza to także, że w roku szkolnym 2019/2020 rekrutacja do liceów ogólnokształcących będzie prowadzona dwutorowo. Oddzielnie dla absolwentów gimnazjów i oddzielnie dla absolwentów ośmioletnich podstawówek.
Uczniowie trzyletnich liceów (czteroletnich techników), którzy nie uzyskają promocji do klas wyższych tych szkół będą kontynuować naukę już w nowych cztero - albo pięcioletnich szkołach ponadpodstawowych.

ZESPOŁY SZKÓŁ

Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe regulują także zasady przekształcania zespołów szkół w nowe typy szkół.
I tak, zespół szkół, w skład którego wchodzi sześcioklasowa podstawówka i trzyletnie gimnazjum, przekształca się – z dniem 1 września 2017 r. w ośmioletnią szkołę podstawową. Przekształcenie potwierdza uchwała prowadzącej taki zespół jednostki samorządu terytorialnego, którą podjąć należy do 30 listopada 2017 r. Uchwała ta jest jednocześnie aktem założycielskim nowej ośmioletniej podstawówki.
1 września 2017 r. następuje także przekształcenie zespołu szkół, w skład którego wchodzi gimnazjum i zasadnicza szkoła zawodowa w zawodową szkołę branżową I stopnia.
Natomiast zespół, w skład którego wchodziło gimnazjum i trzyletnie liceum przekształci się – z dniem
1 września 2019 r. w czteroletnie liceum ogólnokształcące. Z tą samą datą w pięcioletnie technikum przekształci się zespół szkół składający się z gimnazjum i czteroletniego technikum.
Przekształcenie potwierdzają stosowne uchwały podjęte do 30 listopada 2019 r. przez rady właściwych jednostek samorządu terytorialnego. Uchwały te stanowią jednocześnie akty założycielskie nowych szkół.

ZMIANA SIECI SZKÓŁ

Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe zobowiązują także rady gmin do dostosowania obecnie istniejącej sieci szkół podstawowych i gimnazjów do zmian wprowadzonych reformą. Uchwały takie mają obowiązywać od 1 września 2017 r. do 31 sierpnia 2019 r.
Jak wynika z art. 210 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe, uchwały te rady gmin muszą podjąć do 31 marca 2017 r., a ich projekty należy przedłożyć do zaopiniowania związkom zawodowym i właściwemu kuratorowi oświaty. A także podać do publicznej wiadomości, publikując ich treść w Biuletynie Informacji Publicznej.
Jak wynika z art. 208 opinia kuratora oświaty ma charakter wiążący, a w jej treści powinna się znaleźć w szczególności ocena zgodności z prawem rozwiązań zaproponowanych w tej uchwale oraz ocena w zakresie zapewnienia przez jednostkę samorządu terytorialnego możliwości realizacji obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, także możliwości realizacji obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego przez dzieci i młodzież zamieszkałe na terenie danej gminy.
Zarówno związki zawodowe, jak i kurator oświaty, na wydanie opinii mają 21 dni od daty otrzymania projektu zmiany sieci szkolnej.
Stosowne uchwały w sprawie dostosowania sieci szkół powiatowych do zmian wprowadzonych reformą systemu oświaty, w terminie do 31 marca 2017 r. podejmują także rady powiatów. Podobnie jak w przypadku gminnych uchwał, projekty zmian należy przedłożyć do zaopiniowania związkom zawodowym i właściwemu kuratorowi oświaty, którzy mają 21 dni na ustosunkowanie się do zawartych w ich treści rozwiązań. Opinia kuratora jest dla powiatu wiążąca.
Przepisy wprowadzające reformę oświaty stanowią, że samorządy na wydaną przez kuratora oświaty opinię w sprawie zmiany sieci szkół nie będą mogły wnieść zażalenia, ale będą mogły taką opinię zaskarżyć do sądu administracyjnego.
Takie rozwiązanie jest co najmniej kontrowersyjne, głównie dlatego, że przepisy nie przewidują czasu niezbędnego na rozpatrzenie takich skarg przez obie instancje sądowo-administracyjne. Oznacza to, że gdy zapadnie prawomocny wyrok, uczniowie będą już chodzić do szkół, o które toczył się spór.

DLA NAUCZYCIELI…

W okresie wdrażania nowej struktury szkół, wprowadzono rozwiązania uelastyczniające realizację polityki kadrowej poprzez rozszerzenie zakresu stosowania art. 18 ustawy – Karta Nauczyciela. Przepis ten reguluje kwestie przenoszenia do innej szkoły lub na inne stanowisko nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania. W okresie wdrażania reformy ma on znajdować zastosowanie także do nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i bez względu na wymiar etatu. Jednocześnie wyłączony będzie warunek konieczności zapewnienia przeniesionemu nauczycielowi mieszkania służbowego oraz miejsca pracy dla małżonka, będącego nauczycielem.
Ponadto w okresie przejściowym ustawodawca zawiesił stosowanie art. 19 Karty Nauczyciela, który umożliwia organom prowadzącym szkoły przenieść nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania – bez jego zgody. W konsekwencji decyzję o ewentualnym przeniesieniu będzie podejmował sam nauczyciel.
Ustawodawca postanowił także rozszerzyć możliwość uzupełniania przez nauczyciela etatu pracą w innej szkole. Z rozwiązania tego – w okresie przejściowym – będą mogli także skorzystać ci nauczyciele, którzy w dotychczasowym miejscu pracy są zatrudnieni w wymiarze mniejszym niż ½ obowiązkowego tygodniowego wymiaru zajęć. Ponadto umożliwia to kontynuację zatrudnienia w drodze mianowania nauczycielom zatrudnionym w wymiarze niższym niż ½ obowiązkowego wymiaru zatrudnienia. Nauczyciele, którzy skorzystają z tej możliwości, w przypadku rozwiązania stosunku pracy będą otrzymywali odprawę.
Ponadto od 1 września 2017 r. do 31 sierpnia 2019 r., podjęcie lub kontynuowanie dodatkowego zatrudnienia przez nauczyciela lub dyrektora szkoły zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć, w innym przedszkolu, innej szkole lub ich zespole, będzie wymagało uzyskania pisemnej zgody dyrektora przedszkola, szkoły lub zespołu, w których zatrudniony jest ten nauczyciel, a w przypadku dyrektora szkoły – organu prowadzącego. W przypadku naruszenia tego warunku, dyrektor szkoły (organ prowadzący szkołę), wskazanej jako podstawowe miejsce zatrudnienia, będzie mógł rozwiązać stosunek pracy z nauczycielem (dyrektorem szkoły) z końcem roku szkolnego za trzymiesięcznym wypowiedzeniem.

… I DLA PRACOWNIKÓW SAMORZĄDOWYCH

Przepisy wprowadzające reformę oświaty przewidują także, że do niebędących nauczycielami pracowników gimnazjów, w których wygaszane jest kształcenie, prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, zastosowanie miały przepisy art. 22 i art. 23 ustawy o pracownikach samorządowych.
Chodzi przede wszystkim o pracowników zatrudnionych na stanowiskach pomocniczych i obsługi, do których nie mają zastosowania przepisy ustawy o pracownikach samorządowych, umożliwiające ich przeniesienie do pracy w innej jednostce lub na inne stanowisko w sytuacji, w której ich dalsze zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy nie jest możliwe.
Wprowadzona zmiana umożliwi zatem przenoszenie na inne stanowiska lub do innych pracodawców samorządowych pracowników pomocniczych i obsługi zatrudnionych w likwidowanych gimnazjach.

STANOWISKA KIEROWNICZE

Co do zasady w szkołach przekształconych z mocy prawa nie będzie zmian na stanowiskach dyrektorskich. Oznacza to, że szkołami zarządzać będą dotychczasowi dyrektorzy we współpracy z wicedyrektorami oraz nauczycielami zajmującymi inne stanowiska kierownicze w szkole do końca okresu, na jaki zostały im powierzone powyższe stanowiska.
Natomiast w przypadku wygaszanych gimnazjów (tj. takich, które nie będą przekształcały się w szkoły nowego typu lub nie będą włączane do innych szkół) dotychczasowi ich dyrektorzy będą zajmowali stanowisko do końca okresu, na jaki powierzono im to stanowisko, nie dłużej jednak niż do 31 sierpnia 2019 r. W sytuacji zaś, gdy ich kadencja zakończy się przed wygaszeniem kształcenia w gimnazjum, przepisy przewidują możliwość przedłużenia powierzenia im tej funkcji, nie dłużej jednak niż do 31 sierpnia 2019 r. lub możliwość powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora gimnazjum – wicedyrektorowi, a w gimnazjach, w których nie ma wicedyrektora, nauczycielowi tego gimnazjum, nie dłużej niż do 31 sierpnia 2019 r.

Jakub Gortyński

SPIS TREŚCI

Problem powiatów z ustalaniem godzin pracy aptek

AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 1 / 2017

Rada powiatu nie może samowolnie zmienić treści projektu uchwały w sprawie ustalenia rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych po jego zaopiniowaniu przez samorząd aptekarski. Dokonanie takich zmian skutkuje bowiem nieważnością podjętej uchwały.

Do takich wniosków doszedł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który wyrokiem z 13 października 2016 r. uchylił podjętą przez radę powiatu poznańskiego uchwałę w przedmiocie ustalenia rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu poznańskiego. Jak bowiem ustalił sąd treść uchwały podjętej i opublikowanej w dzienniku urzędowym województwa wielkopolskiego różnił się od treści projektu przedłożonego do zaopiniowania samorządowi aptekarskiemu.

CO MÓWIĄ PRZEPISY

Zasady ustalania godzin pracy aptek regulują przepisy Ustawy z 6 września 2001 r. (tekst jednolity z 23 grudnia 2016 r., poz. 2124). Zgodnie z jej art. 94 ust. 1 rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych powinien być dostosowany do potrzeb ludności i zapewniać dostępność świadczeń również w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy. Natomiast zgodnie z ust. 2 tego artykułu rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych na danym terenie określa, w drodze uchwały, rada powiatu, po zasięgnięciu opinii wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) gmin z terenu powiatu i samorządu aptekarskiego.
Jak wyjaśnia Wojciech Olszewski (Prawo farmaceutyczne. Komentarz, Wolters Kluwer 2016 r.) przepis art. 94 ust. 2 prawa farmaceutycznego wymaga jedynie zasięgnięcia opinii (konsultacji), a nie zgody konsultowanych podmiotów. - Rada powiatu może zatem określić rozkład godzin pracy aptek wbrew stanowisku samorządu aptekarskiego i organów wykonawczych gmin. Ideą konsultacji jest jednak to, aby treść uchwały powiatu brała pod uwagę stanowisko konsultowanych podmiotów, jako głosu doradczego, np. w zakresie potrzeb miejscowej ludności, uwarunkowań ekonomicznych i zasobów kadrowych aptek działających na terenie powiatu. Uzasadnienie aktu prawa miejscowego powinno odnosić się również do przedstawianych opinii, wyjaśniając – w razie odmowy ich uwzględnienia – powody takiego rozstrzygnięcia – wskazuje Wojciech Olszewski.
Stanowisko takie potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych, chociażby wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 7 grudnia 2016 r., w którym sąd uchylił uchwałę rady powiatu pleszewskiego w sprawie ustalenia rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych, w skazując – jako jeden z powodów takiego rozstrzygnięcia – brak uzasadnienia uchwały. - Brak uzasadnienia wyklucza możliwość jakiejkolwiek polemiki z postanowieniami uchwały – uzasadniał Maciej Busz, sędzia WSA w Poznaniu. - W ocenie sądu konieczne jest wskazanie w uzasadnieniu uchwały przesłanek, jakimi kierowała się rada przy jej podejmowaniu. Wymóg ten należy łączyć z obowiązkiem działania organów administracji publicznej na podstawie prawa, co w połączeniu z zasadą zaufania do organów samorządowych, rodzi po stronie władzy publicznej obowiązek motywowania jej rozstrzygnięć – jako elementu jawności działania władzy publicznej – argumentował sędzia.

ZLEKCEWAŻONA OPINIA

Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku uchwały podjętej przez radę powiatu poznańskiego.
WSA w Poznaniu uchylając tą uchwałę (wyrok z 13 października 2016 r.) wskazał, że rację ma skarżący samorząd aptekarski podnosząc w skardze zarzut naruszenia przez radę powiatu poznańskiego art. 94 ust. 2 prawa farmaceutycznego. - W sytuacji wyrażenia opinii przez organ samorządu aptekarskiego wobec określonego projektu uchwały organ samorządu terytorialnego nie może samowolnie zmieniać treści tego projektu – uzasadniała Małgorzata Górecka, sędzia WSA w Poznaniu. - W przeciwnym razie opinia samorządu aptekarskiego miałaby tylko pozorny charakter i czyniłaby tryb wskazany w art. 94 ust. 2 ustawy prawo farmaceutyczne praktycznie nieistotnym, zbędnym, co jest niezgodne z założeniem teorii o racjonalnym prawodawcy. Takie działanie organu samorządu powoduje konieczność wyeliminowania przedmiotowej uchwały z obrotu prawnego – wskazywała sędzia.
(Na podstawie: wyrok WSA w Poznaniu z 13 października 2016 r., sygn. akt III SA/Po 669/16 – orzeczenie prawomocne; wyrok WSA w Poznaniu z 7 grudnia 2016 r., sygn. akt IV SA/Po 412/16 – orzeczenie nieprawomocne)

ZE STANOWISKA KONWENTU POWIATÓW WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO

W przyjętym 5 stycznia 2016 r. stanowisku Konwent Powiatów Województwa Dolnośląskiego postuluje zmianę zasad ustalania godzin pracy aptek ogólnodostępnych. W opinii samorządów ustawodawca powinien albo rozważyć przekazanie kompetencji do ustalania rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych właściwym samorządom aptekarskim, albo powrót do obowiązującego do lipca 2009 r. rozwiązania, zgodnie z którym rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych ustalał zarząd powiatu.

W ocenie Konwentu Powiatów Województwa Dolnośląskiego obowiązujące obecnie rozwiązanie, zgodnie z którym ustalanie rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych następuje uchwałą rady powiatu mającej charakter aktu prawa miejscowego jest niekorzystne, przede wszystkim dla mieszkańców. Również dlatego, że rada powiatu nie jest na bieżąco informowana o aptekach nowopowstających, zamykanych (likwidowanych) a także o zmianie godzin pracy aptek istniejących. To zaś w połączeniu z obligatoryjnymi konsultacjami każdej zmiany uchwały w sprawie rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych z wójtami (burmistrzami, prezydentami miast) oraz z samorządem aptekarskim (które zgodnie z postanowieniami Kodeksu postępowania administracyjnego mają 30 dni na wydanie stosownych opinii) powoduje, że rada powiatu nie jest w stanie „na bieżąco” dostosowywać godzin pracy aptek do potrzeb mieszkańców.

Kolejnym powodem, dla którego zmiana zasad ustalania rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych jest konieczna jest fakt, że za nieprzestrzeganie dokonanych uchwałą rady powiatu ustaleń w tej sprawie nie wiążą się żadne sankcje dla podmiotów prowadzących apteki.

Jakub Gortyński

SPIS TREŚCI

Przegląd legislacyjny

AKTUALNOŚCI / PRZEGLĄD LEGISLACYJNY - SAS 1 / 2017

Dz.U. z 2016 r. poz. 1823, 1923, 1985, 1954, 2007

DOCHODY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Od 9 grudnia 2016 r. obowiązuje Ustawa z 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1985)
Główną zmianą w przepisach jest uwzględnienie finansowania dzieci w wieku 6 lat i powyżej objętych wychowaniem przedszkolnym w ramach części oświatowej subwencji ogólnej. Nowelizacja dostosowuje również przepisy dotyczące dotacji na dofinansowanie zadań z zakresu wychowania przedszkolnego (udzielanie, rozliczanie dotacji) w związku koniecznością wyłączenia tej kategorii dzieci z finansowania w ramach tej dotacji. Jak wskazywali twórcy noweli potrzeba zwiększonego wsparcia dla dzieci 6-letnich jest związana ze zniesieniem obowiązku szkolnego dla tych dzieci oraz i tym samym koniecznością obejmowania wychowaniem przedszkolnym czterech roczników uczniów zamiast, jak dotychczas, trzech.

DZIAŁY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ

Od 17 grudnia 2016 r. obowiązuje Ustawa z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1954)
Projektowana ustawa o zmianie ustawy o działach administracji rządowej i niektórych innych ustaw przewiduje stworzenie ministrom właściwym do spraw gospodarki morskiej, rybołówstwa oraz żeglugi śródlądowej instrumentów prawnych niezbędnych do prawidłowego wykonywania powierzonych im zadań.

TRANSPORT KOLEJOWY

Od 30 grudnia 2016 r. obowiązuje Ustawa z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1923).
Celem nowelizacji jest dostosowanie krajowych norm prawnych w zakresie transportu kolejowego do zmiany prawa Unii Europejskiej wprowadzonej postanowieniami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego
(Dz.Urz. UE L 343 z 14.12.2012, str. 32) oraz przepisów wykonawczych: wydanych na jej podstawie:

Rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 869/2014 z 11 sierpnia 2014 r. w sprawie nowych kolejowych przewozów pasażerskich (Dz.Urz. UE L 239 z 12.08.2014, str. 1);
Rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/10 z 6 stycznia 2015 r. w sprawie kryteriów w odniesieniu do wnioskodawców składających wnioski o przyznanie zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej oraz uchylającego rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 870/2014 (Dz.Urz. UE L 3 z 07.01.2015, str. 34);
Rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/171 z 4 lutego 2015 r. w sprawie niektórych aspektów procedury wydawania licencji przedsiębiorstwom kolejowym (Dz.Urz. UE L 29 z 05.02.2015, str. 3);
Rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/909 z 12 czerwca 2015 r. w sprawie zasad obliczania kosztów, które są ponoszone bezpośrednio jako rezultat przejazdu pociągu (Dz.Urz. UE L 148 z 13.06.2015, str. 17).

JAKOŚĆ ARTYKUŁÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH

Od 1 stycznia 2017 r. obowiązuje Ustawa z 4 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2016 r. poz. 2007)
Zmiana ustawy jest podyktowana potrzebą wprowadzenia nowych regulacji dotyczących dobrowolnego znakowania środków spożywczych informacją „Produkt polski” wraz z określeniem dodatkowo wzoru znaku graficznego możliwego do zastosowania przy wskazywaniu takiej informacji. Przepisy ustawy w dotychczasowym brzmieniu nie regulowały zagadnienia znakowania środków spożywczych informacją o kraju pochodzenia.

POZASĄDOWE ROZWIĄZYWANIE SPORÓW KONSUMENCKICH

Od 10 stycznia 2017 r. obowiązuje Ustawa z 23 września 2016 r.
o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich (Dz.U. z 2016 r. poz. 1823)
Ustawa określa:

obowiązki podmiotów uprawnionych do prowadzenia postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich;
zasady prowadzenia rejestru podmiotów uprawnionych do prowadzenia postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich;
obowiązki przedsiębiorców;
zasady prowadzenia postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich;
zadania Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w zakresie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich.

ZWALCZANIE WŚCIEKLIZNY

Od 13 stycznia 2017 r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 30 grudnia 2016 r. w sprawie wprowadzenia programu zwalczania wścieklizny (Dz.U. z 2017 r. poz. 69)
Rozporządzenie wydano na podstawie art. 57 ust. 7 Ustawy z 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1539, z 2015 r. poz. 266 i 470 oraz z 2016 r. poz. 1605) i wprowadza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej program zwalczania wścieklizny na lata 2017 i 2018, który jest określony w załączniku do tego rozporządzenia. Program stosuje się od 1 stycznia 2017 r.

SPIS TREŚCI

Czy rada gminy może upoważnić inne organy do załatwiania spraw opłat za odpady w trybie art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym?

AKTUALNOŚCI / ORZECZNICTWO - SAS 1 / 2017

Uchwała NSA z 19 grudnia 2016 r. sygn. akt II FPS 3/16

Teza: „W sprawach opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi przepis art. 6q ust. 1 Ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2016 r. poz. 250 ze zm.) wyłącza stosowanie przepisu art. 39 ust. 4 Ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.).”

W niniejszej uchwale NSA rozstrzygał problem przedstawiony przez prezesa NSA, a dotyczący pytania: „Czy na podstawie art. 39 ust. 4 Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446, dalej: u.s.g.) rada gminy może upoważnić organ wykonawczy jednostki pomocniczej oraz organy jednostek i podmiotów, o których mowa w art. 9 ust. 1 u.s.g. do załatwiania spraw dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, czy też przepis art. 6q ust. 1 Ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2016 r. poz. 250, dalej: u.c.p.g.) w związku z art. 143 § 1 Ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm., dalej: Ordynacja podatkowa) stoi na przeszkodzie do podjęcia przez radę gminy uchwały o udzieleniu takiego upoważnienia?”.
Zgodnie z art. 39 ust. 4 u.s.g. do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej rada gminy może upoważnić również organ wykonawczy jednostki pomocniczej oraz organy jednostek i podmiotów, o których mowa w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Jednocześnie art. 6q ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach stanowi, że w sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta, a w przypadku przejęcia przez związek międzygminny zadań gminy, o których mowa w art. 3 ust. 2, w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, w zakresie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, które stanowią dochód związku międzygminnego – zarządowi związku międzygminnego.
Rozstrzygając przedstawiony problem NSA wskazał, że udzielenie upoważnienia w rozumieniu art. 39 ust. 4 u.s.g. nie jest równoznaczne z umocowaniem danego podmiotu do działania w imieniu organu gminy. Jego skutkiem jest natomiast przypisanie kompetencji do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej organowi jednostki pomocniczej, bądź organom jednostek i podmiotów wyliczonych w art. 9 ust. 1 u.s.g. Tymczasem w sprawach opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się – z mocy odesłania zamieszczonego w art. 6q ust. 1 u.c.p.g. – przepisy Ordynacji podatkowej. NSA zwrócił uwagę, że regułę tę uzupełniono zastrzeżeniem, że „uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta, a w przypadku przejęcia przez związek międzygminny zadań gminy, o których mowa w art. 3 ust. 2, w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, w zakresie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, które stanowią dochód związku międzygminnego – zarządowi związku międzygminnego”. W ocenie sądu wyodrębnienie przez ustawodawcę rodzaju spraw podlegających – z racji zastosowanego odesłania – załatwieniu w myśl przepisów Ordynacji podatkowej, nakazuje uznać art. 6q ust. 1 u.c.p.g. za lex specialis w stosunku do art. 39 ust. 4 u.s.g. W związku z powyższym wyraźne zakreślenie w pierwszym z uregulowań kręgu podmiotów dysponujących uprawnieniami organów podatkowych musi być traktowane jako ograniczenie zakresu swobody decyzyjnej rad gmin, wyznaczonego przez przepis art. 39 ust. 4 u.s.g. Dlatego w tym zakresie przepis art. 39 u.s.g. jest wyłączony.

SPIS TREŚCI

Nowe zasady zbierania odpadów komunalnych

AKTUALNOŚCI - SAS 1 / 2017

Rozporządzenie Ministra Środowiska z 29 grudnia 2016 r. Dz.U. z 4 stycznia 2017 r., poz. 19.

Gminy mają możliwość takiego różnicowania stawek opłat za odbiór odpadów zbieranych selektywnie i zmieszanych, że sama wysokość opłaty powinna stanowić dla mieszkańców zachętę do segregowania śmieci.

1 lipca 2017 r. zaczną obowiązywać przepisy wydanego 29 grudnia 2016 r. przez ministra środowiska rozporządzenia w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. z 4 stycznia 2017 r., poz. 19). Oznacza to wprowadzenie jednolitych w całym kraju zasad selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Te trafiać będą od oznaczonych określonymi kolorami i specjalnie opisanych pojemników albo worków.
Z podziałem na cztery frakcje
- Selektywne zbieranie odpadów surowcowych w gospodarstwach domowych jest podstawą gospodarki odpadami – uważa Piotr Szewczyk, przewodniczący Rady Regionalnych Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK). - Jest to kluczowy element wprowadzania w życie idei gospodarki o obiegu zamkniętym – dodaje. I zaznacza, że Rada RIPOK od samego początku wspiera działania związane z wdrożeniem jednolitych, bazowych standardów.
Wprowadzone przepisami rozporządzenia rozwiązanie zakłada, że od 1 lipca 2017 r. śmieci będziemy zbierać selektywnie z podziałem na cztery podstawowe frakcje: papier; szkło (razem lub z podziałem na bezbarwne i kolorowe); metale i tworzywa sztuczne (razem); oraz odpady biodegradowalne. Każda z wymienionych frakcji odpadów trafi do odpowiednio oznaczonych pojemników (worków). I tak papier będziemy wyrzucać do pojemników (worków) niebieskich, do których trafi także tektura i opakowania tekturowe. Szkło ma być zbierane – co do zasady – do pojemników (worków) zielonych. Gminy będą mogły zdecydować jednak o tym, że mieszkańcy mają zbierać oddzielnie szkło kolorowe i przezroczyste. W takiej sytuacji to pierwsze wyląduje w pojemniku (worku) zielonym, a bezbarwne będziemy wyrzucać do pojemników (worków) koloru białego. Do pojemników żółtych trafiać będą odpady metalowe i z tworzyw sztucznych, a także opakowania wielomateriałowe. Natomiast odpady biodegradowalne będziemy wyrzucać do pojemników (worków) koloru brązowego.
W ocenie Piotra Szewczyka zaproponowane w rozporządzeniu rozwiązanie w zasadzie nie wnosi nic nowego, czego byśmy nie znali. - Taka kolorystyka i podział powszechnie obowiązuje w Europie – mówi przewodniczący Rady RIPOK. - Nowym elementem jest wydzielenie u źródła frakcji odpadów biodegradowalnych i wdrożenie tego elementu będzie najtrudniejsze – dodaje.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia wymóg selektywnego zbierania odpadów będzie uważany za spełniony, jeżeli na terenie gminy selektywnie zbierane frakcje odpadów zbierane są w sposób w nim opisany w miejscu ich wytworzenia, a także na terenach przeznaczonych do użytku publicznego. A to oznacza dla gmin konieczność wyposażenia zarówno mieszkańców, jak i terenów przeznaczonych do użytku publicznego w odpowiednie pojemniki (albo worki). Te zaś, poza odpowiednią kolorystyką o oznaczeniem mają jeszcze zabezpieczać przed pogorszeniem jakości zbieranej frakcji odpadów dla przyszłych procesów ich przetwarzania.
Pięć lat dla gmin
Zgodnie z § 6 ust. 1 rozporządzenia pojemniki niespełniające wymogów trzeba będzie wymienić na nowe, w terminie nie dłuższym niż 5 lat od 1 lipca 2017 r. Oznacza to, że cała operacja powinna zakończyć się do 1 lipca 2022 r.
Natomiast do czasu wymiany pojemników na nowe, te stosowane obecnie gminy będą musiały oznaczyć stosownymi napisami: „papier”; „szkło” (ew. „szkło białe”, „szkło kolorowe”); „metale i tworzywa sztuczne” oraz „bio”. Oznaczenia te powinny się na pojemnikach pojawić w ciągu 6 miesięcy od wejścia w życie rozporządzenia.
W ocenie Macieja Kiełbusa, partnera w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners sp. k. rozporządzenie może powodować po stronie gmin wzrost kosztów związanych z gospodarką odpadami komunalnymi. - W grę wchodzą nie tylko koszty związane z wyposażeniem nieruchomości w nowe pojemniki czy koszty odbioru dodatkowych frakcji, ale przede wszystkim koszty działań edukacyjnych i informacyjnych – mówi ekspert.
Oczywiście koszty te gminy będą mogły „przerzucić” na mieszkańców podwyższając opłaty za odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych.
- Pytaniem otwartym pozostaje także wpływ rozporządzenia i nowych zasad selektywnej zbiórki na złożone dotychczas deklaracje o wysokości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi od właścicieli nieruchomości niezamieszkałych, którzy rozliczają się od ilości pojemników z odpadami komunalnymi – zwraca uwagę Maciej Kiełbus. - Wzrost ilości zbieranych frakcji może przełożyć się na wysokość uiszczanych przez nich opłat – tłumaczy ekspert.
Nierozwiązane problemy
Jak możemy się dowiedzieć z uzasadnienia do projektu rozporządzenia, głównym określenia minimalnego zakresu selektywnego zbierania odpadów komunalnych pozwoli na osiągnięcie poziomów recyklingu określonych w prawodawstwie Unii Europejskiej. Natomiast wprowadzenie obowiązku ujednolicenia kolorów pojemników i worków ma zapewnić jednakowe podejście w całej Polsce, a co a tym idzie ułatwi prowadzenie kampanii edukacyjnych oraz sposób postępowania z odpadami na poziomie kraju.
Czy te cele zostaną osiągnięte? Czas pokaże. Jednak eksperci mają co do tego wątpliwości, wskazując, że rozbudowany systemem selektywnej zbiórki oraz ewentualne trudności z jego wdrożeniem mogą przyczynić się do spadku ilości osób deklarujących selektywną zbiórkę odpadów komunalnych. – M.in. dlatego, że rozporządzenie nie reguluje kwestii do jakich pojemników zbierać należy np. odpady zmieszane (resztkowe) – wskazuje Maciej Kiełbus. - Wykładnia celowościowa nakazywałaby przyjąć, iż mogą być one zbierane w pojemnikach dowolnego koloru, z wyjątkiem kolorów zastrzeżonych w rozporządzeniu dla poszczególnych frakcji selektywnie zebranych – dodaje.
Natomiast w ocenie Piotra Szewczyka nadal nie rozwiązanym problemem jest dalszy los odpadów surowcowych. – Zdaniem Rady RIPOK powinny one trafić do specjalnie wybudowanych w tym celu przez samorządy i inwestorów prywatnych instalacji regionalnych – mówi Piotr Szewczyk. - Tam zostaną w profesjonalnych warunkach doczyszczone, rozsortowane i przekazane do recyklingu – dodaje.

Jakub Gortyński

SPIS TREŚCI

Kredyty hipoteczne

AKTUALNOŚCI - SAS 1 / 2017

29 grudnia 2016 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, przedłożony przez ministra rozwoju i finansów.

Projekt przewiduje kompleksową regulację problematyki kredytów związanych z nieruchomościami, a jednocześnie dostosowuje polskie prawo do postanowień unijnej dyrektywy, która zapewnić ma wysoki poziom ochrony konsumentów, zawierających umowy o kredyt związany z nieruchomościami. Projekt przewiduje przede wszystkim, że kredyty hipoteczne będą udzielane wyłącznie przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w walucie, w której klient uzyskuje większość dochodów. Projekt zakazuje tzw. sprzedaży wiązanej tj. uzależnienia zawarcia umowy kredytu hipotecznego od zakupu przez konsumenta innego produktu finansowego (będą to mogły być natomiast korzystniejsze warunki).

SPIS TREŚCI

Zmiany w sądach powszechnych

AKTUALNOŚCI - SAS 1 / 2017

13 grudnia 2016 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, przedłożony przez ministra sprawiedliwości.

Projekt wprowadza nowe zasady powoływania i odwoływania dyrektorów sądów powszechnych i ich zastępców, a także zmiany w podległości służbowej dyrektorów sądów. Zwierzchnikiem służbowym dyrektora sądu będzie minister sprawiedliwości a nie prezes sądu. Prezes sądu wobec dyrektora będzie wykonywał czynności z obszaru prawa pracy (z wyjątkiem czynności zastrzeżonych dla ministra sprawiedliwości). Jednocześnie na stanowisko dyrektora sądu nie będzie organizowany konkurs, lecz będzie on powoływany i odwoływany przez ministra sprawiedliwości. Zaproponowano jednocześnie, aby czynności prezesa sądu wywołujące skutki finansowe, nie ujęte w planie finansowym sądu, wymagały dla ich ważności uprzedniej akceptacji dyrektora.

SPIS TREŚCI

Nowelizacja K.P.A.

AKTUALNOŚCI - SAS 1 / 2017

6 grudnia 2016 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra rozwoju i finansów.

Projekt jest elementem pakietu ułatwień dla przedsiębiorców i kładzie się w nim szczególny nacisk na przyspieszenie procedur administracyjnych, ograniczenie nadmiernego formalizmu oraz upowszechnianie partnerskich relacji między administracją a obywatelami. Projekt przewiduje następujące nowe zasady postępowania administracyjnego:

zasada przyjaznej interpretacji przepisów (in dubio pro libertate),
reguła rozstrzygania niedających się usunąć wątpliwości faktycznych na korzyść strony,
zasada pewności prawa,
zasada bezstronności i równego traktowania,
zasada proporcjonalności działań administracji.

Projekt przewiduje również m.in. wprowadzenie przejrzystych zasad zaskarżania bezczynności organów i przewlekłości postępowań za pomocą tzw. ponaglenia oraz obowiązku informowania strony o niespełnieniu przez nią warunków pozwalających na uwzględnienie jej żądań, przed wydaniem decyzji odmownej, celem umożliwienia uzupełnienia braków przez stronę. Zgodnie z projektem nie będzie konieczności składania wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy (dotyczy decyzji wydawanych przez ministrów lub samorządowe kolegia odwoławcze), jak również nie będzie konieczne wzywanie do usunięcia naruszenia prawa. W obu przypadkach strona będzie mogła złożyć skargę do sądu administracyjnego bez konieczności wyczerpywania ww. środków zaskarżenia. W projekcie przewidziano szybką ścieżkę zaskarżania decyzji kasatoryjnej przez wniesienie sprzeciwu od takiej decyzji. Projekt wprowadza także instytucję milczącego załatwienia sprawy jako alternatywy dla zakończenia postępowania administracyjnego decyzją oraz szybszy tryb załatwiania spraw nieskomplikowanych (postępowanie uproszczone). Zgodnie z projektowanymi przepisami administracyjne kary pieniężne będą adekwatne (proporcjonalne) do skali zaistniałych naruszeń prawa. Według założeń projektodawców nowe regulacje mają obowiązywać od 1 czerwca 2017 r.

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI SAS - 1 / 2017

AKTUALNOŚCI

Nowelizacja K.P.A.
Zmiany w sądach powszechnych
Kredyty hipoteczne
Nowe zasady zbierania odpadów komunalnych

ORZECZNICTWO

Czy rada gminy może upoważnić inne organy do załatwiania spraw opłat
za odpady w trybie art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym?
Gmina może zakazać handlu grobami

ROZSTRZYGNIĘCIE
NADZORCZE WOJEWODY

Rada gminy nie ma uprawnień do podejmowania uchwał
w sprawie oddania nieruchomości w użyczenie

PRZEGLĄD LEGISLACYJNY

ANALIZY

Problem powiatów z ustaleniem godzin pracy aptek
Drugi rok nadwyżek budżetowych w samorządach
Wpływ procesów migracyjnych na dochody samorządów

TEMAT MIESIĄCA