SEJM, SENAT, KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

11 kwietnia 2024 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Międzynarodowych, Unii Europejskiej i Polityki Regionalnej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. 

Pozytywną opinię Zespołu uzyskały:

• projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania pomocy publicznej, pomocy de minimis oraz pomocy de minimis na usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy;
• projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy de minimis oraz pomocy publicznej w ramach programów Interreg na lata 2021-2027;
• projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania pomocy na zieloną transformację miast w obszarze ochrony środowiska w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności;
• projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej, pomocy inwestycyjnej na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną, pomocy inwestycyjnej na infrastrukturę lokalną oraz pomocy de minimis na zieloną transformację miast w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.

10 kwietnia 2024 r. w siedzibie MSWiA obradował Zespół ds. Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu KWRiST. Pozytywną opinię Zespołu uzyskał projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Również pozytywnie członkowie Zespołu wypowiedzieli się na temat propozycji Ministerstwa Infrastruktury w sprawie podziału rezerwy subwencji ogólnej w 2024 r., powołanej na mocy art. 26 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Zespół pozytywnie zaopiniował rewizję KPO w zakresie kwestii związanych z infrastrukturą.

• 9 kwietnia 2024 r. obradował Zespół ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował:
• propozycję rewizji Krajowego Planu Odbudowy (w zakresie ochrony zdrowia i polityki społecznej);
• projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie leczenia uzdrowiskowego osób zatrudnionych przy produkcji wyrobów zawierających azbest (MZ 1515);
• projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie kursów kwalifikacyjnych dla ratowników medycznych (MZ 1506) – opinia wiążąca, wydana w imieniu KWRiST.

Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (MZ 1652) otrzymał od Zespołu opinię negatywną. Strona samorządowa nie zgadza się na nakładanie na szpitale kar finansowych, w sytuacji w której procedura medyczna nie może być zrealizowana ze względu na powołanie się przez lekarza (lekarzy) na klauzulę sumienia.

9 kwietnia 2024 r. obradował Zespół ds. Systemu Finansów Publicznych KWRiST. Posiedzenie Zespołu zdominowała dyskusja nad wnioskiem Unii Metropolii Polskich na temat problemów z wdrażaniem, w jednostkach samorządu terytorialnego Krajowego Systemu eFaktur (KSeF). JAk poinformowali w trakcie dyskusji przedstawiciele resortu finansów wdrożenie KSeF zostanie odroczone "ze względu na pojawiające się problemy techniczne". Zespół ustalił także, że wszelkie wątpliwości JST związane z wdrażaniem KSeF będą wyjaśniane na piśmie, a w razie konieczności zostanie w tej sprawie zorganizowane specjalne spotkanie robocze. Kolejnym żywo dyskutowanym w trakcie posiedzenia tematem był projekt ustawy o zwrocie części podatku rolnego za 2024 rok (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi). Zastrzeżenia strony samorządowej dotyczyły m.in. środków, jakie gminy maja otrzymać na realizację tego zadania zleconego z zakresu administracji rządowej. Te w ocenie JST są absolutnie niewystarczające, nie pokrywają nawet kosztów listów poleconych, którymi rolnikom będą doręczane decyzje dotyczące zwrotu. Ostatecznie Zespół postanowił, że decyzja o dalszych losach projektu zapadnie na posiedzeniu plenarnym KWRiST po wyjaśnieniu wszelkich, zgłaszanych przez JST wątpliwości przez autora projektu ustawy – resort rolnictwa.

3 kwietnia 2024 r. w siedzibie Ministerstwa Cyfryzacji obradował Zespół ds. Społeczeństwa Informacyjnego KWRiST. Podczas posiedzenia pozytywnie zaopiniowano projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie rodzaju i zakresu danych udostępnianych z Centralnej Ewidencji Pojazdów. Opinię pozytywną uzyskała również propozycja rewizji KPO. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez MFiPR, w nowej odsłonie KPO ma znaleźć się dedykowany dla samorządów program, z którego sfinansowany zostanie sprzęt komputerowy i szkolenie kadry urzędniczej, połączone z wdrażaniem w urzędach systemów klasy EZD.

SEJM

9 kwietnia 2024 r. podczas posiedzenia sejmowej Komisji Infrastruktury rozpatrzono:

• informację na temat stanu realizacji „Rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych do 2030 r. (z perspektywą do 2033 r.)”,
• informację Ministra Infrastruktury na temat stanu realizacji „Programu Budowy 100 Obwodnic na lata 2020-2030”,
• informację Ministra Infrastruktury na temat stanu realizacji budowy lub projektowania tras szybkiego ruchu oraz obwodnic miast na terenie powiatów: chrzanowskiego, oświęcimskiego, wadowickiego, suskiego i myślenickiego.

Program Budowy Dróg Krajowych jest swoistą, wieloletnią sztafetą, realizowaną przez kolejne rządy. Aktualny obejmuje okres od 2023 do 2030 r., z perspektywą do 2033 r. Zadania w ramach tego programu zawarte są w dwóch załącznikach i zostaną sfinansowane ze środków pochodzących z Krajowego Funduszu Drogowego, w ramach łącznego limitu 302,1 mld zł, zasilanego m.in. z budżetu środków europejskich. Ponadto przekazano szczegółowe informacje na temat poszczególnych autostrad i dróg ekspresowych (ile kilometrów jest już w eksploatacji, ile w budowie, ile w przygotowaniu i kiedy planowane jest oddanie do ruchu pełnego ciągu drogi). W przypadku Programu Budowy 100 Obwodnic na lata 2020-2030 poinformowano, że Program obejmuje obwodnice położone poza siecią TEN-T, tzn. nie znajdują się w ciągach dróg ekspresowych i autostrad. Efektem Programu będzie wyprowadzenie nadmiernego ruchu, zwłaszcza tranzytowego, z miejscowości położonych wzdłuż dróg krajowych, poprawa bezpieczeństwa drogowego, zmniejszenie wypadków drogowych czy poprawa płynności ruchu. Obecnie ukończono 2 zadania (obwodnice miejscowości Smolajny oraz m. Brzezie), w realizacji jest 18, w przetargu 7, zaś w przygotowaniu 73. Dotychczas w ramach programów drogowych na terenie powiatów: chrzanowskiego, oświęcimskiego, wadowickiego, suskiego i myślenickiego zakończono budowę 1 zadania (odc. S7 Lubień – Rabka), w realizacji znajduje się 1 zadanie (obwodnica Oświęcimia w ciągu DK44 w powicie oświęcimskim), w przetargu znajduje się 1 zadanie (obwodnica Zatora w ciągu DK28 w powiecie oświęcimskim), w przygotowaniu znajdują się 2 zadania (rozbudowa autostrady A4 na odc. węzeł Byczyna – Balice I) oraz łącznie ok. 53 km drogi ekspresowej S52 Bielsko-Biała – Głogoczów w powiecie oświęcimskim, wadowickim i myślenickim. W przygotowaniu znajdują się także obwodnice: Chrzanowa, Trzebini, Makowa Podhalańskiego oraz Wadowic.

9 kwietnia 2024 r.  sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej /STR/ rozpatrzyła sprawozdanie podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy – Kodeks wyborczy (druk nr 75). Projekt ma na celu zapewnienie prawidłowego i niezakłóconego funkcjonowania samorządu gminnego w przypadku wyboru organu wykonawczego – wójta, burmistrza, prezydenta miasta na posła na Sejmu RP lub senatora RP. Do projektu zawartego w sprawozdaniu podkomisji Komisja wniosła poprawki polegające m.in. na uregulowania kwestii odwołania ze stanowiska zastępcy wójta pełniącego funkcję organu wykonawczego.

4 kwietnia 2024 r. odbyło się 9. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 2 ustawy, do jednej wprowadziła poprawkę. Senat wprowadził poprawkę doprecyzowującą do ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

owela wdraża unijną dyrektywę, nakładającą na duże przedsiębiorstwa wielonarodowe obowiązek sporządzania, publikacji i udostępniania sprawozdania o podatku dochodowym za rok obrotowy płaconym w krajach, w których prowadzą działalność. Rozwiązanie to ma przeciwdziałać unikaniu opodatkowania przez takie przedsiębiorstwa. Zgodnie z ustawą firmy z siedzibą w Polsce i prowadzące działalność w naszym kraju będą musiały publikować sprawozdania o zapłaconych podatkach na obszarze Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Obowiązek ten będzie dotyczył wyłącznie jednostek dominujących najwyższego szczebla, jeżeli przychody ujęte w rocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym przekraczają dla każdego z 2 ostatnich lat obrotowych 3,5 mld zł oraz jednostek samodzielnych, których przychody ujęte w rocznym sprawozdaniu finansowym przekraczają dla każdego z 2 ostatnich lat obrotowych 3,5 mld zł. 

Senatorowie bez poprawek przyjęli ustawę o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy o kredycie konsumenckim oraz ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej (projekty poselski i rządowy), mającą na celu uchylenie przepisów, obowiązujących od 7 stycznia 2024 r., które objęły ochroną konsumencką także rolników, co spowodowało wstrzymanie przez banki przyjmowania wniosków kredytowych od rolników lub obsługiwanie ich w ograniczonym zakresie.

KOMISJA WSPÓLNA RZADU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

27 marca 2024 r. obradowała na posiedzeniu plenarnym Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Komisja pozytywnie zaopiniowała:

• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego.
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzoru oraz trybu wystawiania legitymacji służbowej nauczyciela.
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie badań co do zgodności z warunkami technicznymi samochodów osobowych przeznaczonych do zawodów sportowych oraz wzorów dokumentów związanych z tymi badaniami.
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie szkolenia i egzaminowania kierowców wykonujących przewóz drogowy.
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (nr. 1).
• projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie warunków technicznych warunków technicznych użytkowania budowli ochronnych.
• projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie warunków, sposobu i trybu zaopatrywania pacjentów szpitali w znaki identyfikacyjne oraz sposobu postępowania w razie stwierdzeniach ich braku (MZ 1641).
• projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (MZ 1657).
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu dokumentów publicznych (RD49) (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji).
• projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (UD22) (Ministerstwo Rozwoju i Technologii).
• wniosek Ministra Cyfryzacji o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. społeczeństwa Informacyjnego do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie rodzaju i zakresu danych udostępnianych z Centralnej Ewidencji Pojazdów.
• wniosek Ministra Infrastruktury o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu do wydania opinii wiążącej do podziału rezerwy subwencji ogólnej na 2024 r., powoływanej w budżecie państwa na mocy art. 26 ust 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2024 r. poz. 356).
• wniosek Ministra Infrastruktury o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu do wydania opinii wiążącej odnośnie do projektu rozporządzenia związanego ze sposobem ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu przestrzennego zagospodarowania
• wniosek Ministra Zdrowia o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (MZ 1652) - z zastrzeżeniem, że jeżeli Zespół wyda opinię negatywną, to projekt wraca na posiedzenie plenarne KWRiST.
• wniosek Ministra Zdrowia o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie kursów kwalifikacyjnych dla ratowników medycznych (MZ 1506).
• wniosek Ministra Zdrowia w sprawie wyrażenia przez KWRiST opinii wobec planowanego zastąpienia uwzględnionego w podstawie programowej kształcenia w zawodzie opiekun medyczny zadania dotyczącego wykonywania czynności z zakresu gimnastyki osiowo-symetrycznej w trzech płaszczyznach jednocześnie SOS 3D – metoda Hoppe, zadaniem dotyczącym wykonywania czynności z zakresu elementów gimnastyki ogólnousprawniającej.

Ponadto w trakcie posiedzenia, w punkcie poświęconym sprawom różnym Komisja Wspólna Rządu i Samorządu terytorialnego m.in. wysłuchała informacji wiceministra spraw wewnętrznych i administracji, Macieja Duszczyka, dotyczącej planowanej nowelizacji ustawy o pomocy uchodźcom z Ukrainy. Wśród proponowanych przez MSWiA zmian znalazły się m.in. likwidacja świadczenia 40 zł wypłacanego osobom prywatnym, które przyjmują u siebie obywateli Ukrainy. Jak wyjaśniał wiceminister Maciej Duszczyk, do resortu spływają sygnały o nadużyciach związanych z wypłatą tego świadczenia, a w ocenie Ministerstwa jedyną możliwością ich zlikwidowania jest rezygnacja z tej formy pomocy. - Oczywiście zostawiamy artykuł 12, czyli zbiorowe zakwaterowanie. Zostaje oczywiście przesłanka humanitarna, ale przenosimy ją na poziom wojewody. To wojewodowie będą odpowiadali za jej stosowanie. Było wiele problemów z interpretacją, z jej stosowaniem, na poziomie wojewodów jesteśmy w stanie powołać Zespół, który ujednolici rozstrzyganie na podstawie tej przesłanki humanitarnej - wyjaśniał wiceminister Maciej Duszczyk, który poinformował też, że projekt już wkrótce trafi również do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, a zajmować się ma nim Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli.

Najwięcej czasu Komisja Wspólna poświęciła na wysłuchanie i omówienie (bardzo pobieżne zresztą) dwóch raportów z przeprowadzonej przez NIK kontroli dotyczącej prawidłowość zapewnienia jednostkom samorządu terytorialnego finansowania zadań publicznych w latach 2019-2022 oraz wsparcia finansowego samorządów przez państwo w okresie reform podatkowych i odbudowy gospodarki po epidemii COVID-19. Z przeprowadzonej przez NIK kontroli wynika, że politykę rządu w latach 2019 - 2022 charakteryzowała dyskryminacja dużych miast przy podziale środków, nierówne traktowanie samorządów oraz coraz większe uzależnienie ich finansów od decyzji rządu – to główne wnioski płynące z kontroli dotyczącej wsparcia finansowego samorządów. Najważniejszą przyczyną spadku dochodów własnych samorządów był spadek dochodów z tytułu PIT w wyniku wprowadzenia programu Polski Ład. Samorządom nie zrekompensowano jednak utraty tych dochodów w żaden trwały sposób. Zamiast tego wprowadzano co roku coraz to nowe rozwiązania, w dodatku już w trakcie wykonywania budżetów.

- Cechami działań ówczesnego Ministerstwa Finansów i innych organów administracji w celu finansowego wsparcia JST w latach 2020-2023, była tymczasowość, niespójność i - co bardzo ważne - ręczne sterowanie procesem podziału środków dla samorządu terytorialnego. Ustanowiono w każdym roku inny mechanizm zasilania budżetów JST, inny algorytm podziału środków. W jaki sposób ten algorytm był przygotowywany? Nie analizowano, nie przedstawiono tego w Departamencie Samorządu Terytorialnego w Ministerstwie Finansów, a była to decyzja wiceministra nadzorującego ten departament, który otrzymywał prawdopodobnie takie polecenia w KPRM-ie, ale nie ma tutaj żadnego śladu rewizyjnego w tym zakresie - mówił Michał Jędrzejczyk, wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli. - Doprowadzono do rozregulowania oraz istotnego zmniejszenia przejrzystości systemu dochodów JST, tutaj też odnoszę się do przepisów ustawy o finansach publicznych, które wymagają, aby finanse publiczne były jawne, transparentne, przejrzyste. W badanym okresie mieliśmy do czynienia z częściowym zastępowaniem dochodów własnych transferami o charakterze dotacyjnym, co zmniejszyło zakres samodzielności od JST uzależniając je od decyzji organów administracji rządowej - podkreślał wiceprezes Michał Jędrzejczyk.  

- Samodzielność finansowa jest, w ocenie NIK-u, warunkiem rzeczywistej samodzielności samorządu. Jeżeli ponad połowa dochodów JST jest kształtowana przez dysponenta centralnego, to samodzielność finansowa samorządów staje się fikcją. Prowadzi to do sytuacji, w której samorządy, co pokazała nasza kontrola, planując budżety, nie planują nadwyżki operacyjnej, bo nie mają szansy jej zaplanować. W związku z tym nie mają środków na inwestycje. W wielu samorządach realizowano tylko te inwestycje, na które można było dostać środki z zewnątrz, a środki z zewnątrz można było dostać nie na inwestycje, które odpowiadają potrzebom mieszkańców, tylko na inwestycje, które ktoś z góry zaplanował, że będzie je dofinansowywał. W efekcie samorządy tracą możliwość realnego kształtowania własnych programów inwestycyjnych odpowiadających zidentyfikowanym przez nie potrzebą mieszkańców, a realizują programy inwestycyjne niezwiązane z tymi potrzebami, z prawidłową diagnozą tych potrzeb, a realizują te wynikające z decyzji politycznych administracji rządowej. A więc złamana zostaje zasada decentralizacji państwa. Zasada pomocniczości zapisana w preambule do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, która jest fundamentem samorządności i fundamentem ustroju samorządów terytorialnych i ich samodzielności gwarantowanej przez Konstytucję - mówił wiceprezes NIK Jacek Kozłowski.

W kolejnym punkcie „spraw różnych" Marek Goleń, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami w Ministerstwie Klimatu i Środowiska przedstawił informację na temat rozszerzonej odpowiedzialności producenta oraz stanu wdrożenia systemu kaucyjnego. - Jesteśmy w tej sprawie w szczególnym momencie, czekamy bowiem na wdrożenie nowego, unijnego rozporządzenia znanego szerzej pod skróconą nazwą PPWR („Packaging and Packaging Waste Regulation”) - mówił dyrektor Marek Goleń wyjaśniając, że ponieważ rozwiązania prawne przewidziane w rozporządzeniu PPWR są daleko ingerujące w przestrzeń prawną wszystkich państw członkowskich, to MKiŚ czeka na zakończenie tych prac na poziomie unijnym ze wszystkimi decyzjami kierunkowymi dotyczącymi ROP pracując jednocześnie nad założeniami do ustawy o ROP, która będzie rozporządzenie PPWR w Polsce realizować.  - Równocześnie prowadzimy w Ministerstwie prace nad dwoma aktami prawnymi związanymi z systemem kaucyjnym. Pierwszym z tych projektów jest projekt nowelizacji ustawy, on ma wprowadzać techniczne zmiany; w nowelizacji znalazły się przepisy doprecyzowujące, dotyczące między innymi wydawania, cofania, zmieniania zezwoleń na prowadzenie systemu kaucyjnego wydawanego przez ministra właściwego ds. klimatu. Drugi projekt dotyczy wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym. Tu planujemy przychodzić do propozycji, aby kaucja wynosiła 50 groszy dla butelek z tworzyw sztucznych i puszek metalowych, a w przypadku butelek szklanych wielokrotnego użytku - to podkreślam - zwiększyć ją do jednego złotego - informował dyrektor Marek Goleń.

W punkcie poświęconym sprawom różnym znalazł się także wniosek Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza dotyczący wdrożenia systemu KSeF w jednostkach samorządu terytorialnego, w którym Unia Metropolii wnioskuje o rozważenie możliwości wyłączenia jednostek samorządu terytorialnego z obowiązku korzystania z KSeF.

3 kwietnia 2024 r. w siedzibie Ministerstwa Cyfryzacji obradował Zespół ds. Społeczeństwa Informacyjnego Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia opinię pozytywną, w imieniu KWRiST otrzymała propozycja rewizji Krajowego Planu Odbudowy w zakresie komponentu "C", czyli dotyczącego społeczeństwa informacyjnego właśnie. Jak poinformowali przedstawiciele Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej zmian nie ma dużo. Jeżeli chodzi o reformy, to tak naprawdę tylko przełożenie na późniejszy termin realizacji poszczególnych wskaźników, poszczególnych kamieni milowych. I dotyczy to reformy tak zwanej "C2-1", to jest zwiększenie skali zastosowań rozwiązań cyfrowych w sferze publicznej, gospodarce i społeczeństwie. Tutaj mamy przesunięcie dwóch składników. Jeden to jest przesunięcie o rok zmiany w ustawie o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, to jest przesunięcie z 4 kwartału 2023 roku do 4 kwartału 2024 roku. I mamy też zmiany ustawy z 2004 roku, o podatku od towarów i usług z 2 kwartału 2022 roku, do 4 kwartału 2025 roku, więc tutaj to przesunięcie jest znaczne. I mamy jeszcze zmianę w jednej reformie, to jest zwiększenie cyberbezpieczeństwa systemów informacyjnych wzmocnień infrastruktury, przetwarzania danych oraz optymalizacji infrastruktury organów ścigania i tutaj mamy przesunięcie o dwa lata w ustawie o karierze w systemie cywilne bezpieczeństwa z 4 kwartału 2022 roku do 4 kwartału 2024 roku oraz zmianę w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wykazu usług kluczowych oraz progów istotności skutku zakłócającego incydentu dla świadczenia usług kluczowych, I to jest przesunięcie o półtora roku, z 4 kwartału 2023 roku do 2 kwartału 2025 roku. I to są wszystkie zmiany, które są zgłoszone do reform w komponencie ze społeczeństwem informacyjnego. Jeżeli chodzi o inwestycje, to mamy tak naprawdę jedną propozycję zmiany, to jest przesunięcie z części pożyczkowej KPO do części grantowej inwestycji polegającej na wyposażeniu szkół i instytucji w odpowiednie urządzenia infrastruktury ITP. Jest to przesunięcie w części pożyczkowej do części grantowej, która ma na celu odciążenie w budżetu państwa tak, żeby ta część pożyczkowa, część bez zwrotów, która miała zostać pokryta z budżetu państwa była przeniesiona do części grantowej, części takiej, której Polska nie będzie musiała zwracać. I to są wszystkie zmiany, które są zgłoszone w chwili obecnej do tego zakresu tematycznego do rewizji.

Pozytywną opinię w imieniu KWRiST otrzymał także projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie rodzaju i zakresu danych udostępnianych z Centralnej Ewidencji Pojazdów (MC 4).

Natomiast najwięcej czasu Zespół ds. społeczeństwa informacyjnego KWRiST poświęcił dyskusji na temat plan naprawczego wdrożenia usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego, w tym ustalenie trybu współpracy między Ministerstwem Cyfryzacji (MC) a przedstawicielami organizacji samorządowych. Jak poinformował obecny na posiedzeniu Zespołu wiceminister cyfryzacji Michal Gramatyka wraz z towarzyszącym mu zespołem Centralnego Ośrodka Informatyki (COI) przeprowadzone badania ilościowe, które nam pokazały, że 75% podmiotów publicznych nie posiada żadnego systemu klasy EZD, co oznacza, że tak naprawdę prowadzą papierowy obiekt korespondencji w urzędzie, natomiast spośród tych 20%, które posiadają system klasy EZD, wprowadziliśmy jeszcze badania jakościowe pod koniec zeszłego roku, które pokazały, że i tak te systemy bardzo często służą jedynie do ewidencji korespondencji, a obiekt wciąż jest papierowy. W ocenie MC – COI sytuacja, w której dekretacja korespondencji, proces podpisywania i wysyłania odbywa się w urzędach papierowo, to korzystanie z e-doręczeń będzie dla takich urzędów znacznie utrudnione. Dlatego też MC – COI postanowił wprowadzić pewien okres przejściowy, który pozwoli urzędom przyzwyczaić się do nowego sposobu prowadzenia korespondencji. Nie tyle dla samych e-doręczeń, co dla przeorganizowania urzędów na to, żeby całą korespondencję prowadzić w sposób elektroniczny, co jest znacznie większym przedsięwzięciem niż samo wdrożenie e-doręczeń. W tym okresie przejściowym każdy z urzędów, każdy z podmiotów publicznych miałby obowiązek posiadania adresu do doręczeń, czyli ten sam obowiązek nie znika, natomiast chcemy przesunąć w czasie obowiązki wynikające z Kodeksu Postępowania Administracyjnego. MC – COI zakłada, że ten okres przejściowy zakończyłby się to byłoby 1 stycznia 2026 roku. W tym czasie MC - COI przygotowałoby i przeprowadziło kompleksową nowelizację ustawy o doręczeniach. Byłby to też czas na to, żeby zintegrować zarówno usługi na ePUAP-ie, jak i wszelkie inne usługi na platformach administracji rządowej z e-doręczeniami, tak żeby docelowo od 1 stycznia 2026 doręczenia były tą podstawową, jedyną formą prowadzenia korespondencji przez urzędy.

Natomiast w punkcie poświęconym „sprawom różnym” Zespół ds. społeczeństwa informacyjnego KWRiST przedyskutował szereg wniosków Związku Powiatów Polskich. Wśród nich znalazł się m.in. wniosek dotyczący uruchomienia rządowego programu wspierającego jednostki samorządu lokalnego w transformacji cyfrowej. Program ten zakładałby sfinansowanie, przynajmniej częściowo, zakup sprzętu niezbędnego w procesie cyfryzacji jak i doskonalenie zawodowe pracowników samorządowych. Zgodnie z informacją przekazaną przez resort cyfryzacji, nowa odsłona KPO ma w sobie zawierać program o takim charakterze.

Kolejnym był wniosek ZPP o informację nt. uruchomienia nowej usługi online w postaci rejestracji samochodu za pośrednictwem aplikacji mObywatel. Jak wynika z przedstawionej przez MC – COI informacji w opracowaniu jest koncepcja realizacji modernizacji systemu CEPIK 2.0. W pracach tych MC - COI musi uwzględnić partnera, jakim jest Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych (PWPW). Uruchomienie ewentualne usługi rejestracji pojazdu online jest bardzo wymagające zarówno pod celem technicznym, jak i legislacyjnym. Zgodnie z przyjętym przez MC – COI harmonogramem powinno nastąpić po upływie około 35 miesięcy od momentu podpisania umowy na realizację z PWPW.

Następnym tematem, dyskutowanym na wniosek Związku Powiatów Polskich była możliwość zastąpienia karty kryptograficznej mobilną autoryzacją dokonywaną przez pracowników samorządowych. Z przedstawionej przez Ministerstwo Cyfryzacji informacji wynika, że resort pracuje nad modernizacją systemu SRP. Proces już został rozpoczęty, budowana jest odpowiednia koncepcja. Resort zapowiedział, że przejście na mobilną autoryzację powinno nastąpić w ciągu 2 najbliższych lat.

 

Związek Powiatów Polskich pytał też o stanowisko resortu cyfryzacji wobec zgłoszonej przez ZPP propozycji utworzenia „powiatowych centrów cyberbezpieczeństwa”, które by zajmowały się kompleksowo problemem cyberbezpieczeństwa w ramach samorządu lokalnego, zarówno powiatowego, jak i gminnego. W ocenie przedstawicieli MC sprawa nie jest prosta. Utworzenie takich centrów musiałoby się wiązać z pewną centralizacją i obowiązkowością, co -= należy się spodziewać – mogłoby się spotkać ze zrozumiałym oporem części jednostek samorządu terytorialnego. Jednocześnie resort cyfryzacji zwrócił uwagę, że nie ma przeszkód aby obecnie zapewniać wspólną obsługę samorządowych systemów ze strony cyberbezpieczeństwa wykorzystując do tego dopuszczalne formy współpracy, jak np. Centra Usług Wspólnych. Strona samorządowa zwróciła z kolei uwagę, że  problem cyberbezpieczenstwa jest kolejnym pokazującym braki w samorządowych przepisach ustrojowych, które m.in. nie przewidują możliwości przekazywania zadań do realizacji „w górę” a jedynie „w dół” w efekcie gmina może zawrzeć porozumienie i realizować zadania powiatowe, ale powiat – na mocy porozumienia – nie może realizować zadań gminy w ogóle, a nie tylko związanych z cyberbezpieczeństwem. 

21 marca 2024 r. zakończyło się 8., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie Sejm m.in. rozpatrzył poprawki Senatu wniesione do ustawy o zmianie ustawy - Prawo pocztowe oraz ustawy o zmianie ustawy - Prawo pocztowe, przyjmując część z nich. Obecnie ustawa oczekuje na podpis Prezydenta RP.

Ponadto Sejm uchwalił m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (był to projekt rządowy). Nowelizacja nakłada na międzynarodowe korporacje obowiązek publicznego ujawnienia sprawozdania związanego z podatkiem dochodowym płaconym w poszczególnych krajach, w których prowadzą one działalność;
• ustawę o zmianie ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (projekt poselski), która dotyczy uchylenia przepisów, zgodnie z którymi do osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne należy stosować przepisy ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej, ustawy o kredycie konsumenckim oraz kodeksu cywilnego o klauzulach abuzywnych i niektóre przepisy o pożyczce;
• ustawę o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy o kredycie konsumenckim (projekt rządowy), która dotyczy propozycji przyjęcia następujących rozwiązań: 1) uchylenie art. 2 ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim, odnoszącego się do umów o kredyt zawieranych z osobą fizyczną prowadzącą gospodarstwo rolne w rozumieniu art. 6 pkt 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników; 2) uchylenie art. 3855 § 2 ustawy - Kodeks cywilny, odnoszącego się do niedozwolonych postanowień umownych, na podstawie którego przepisy dotyczące konsumenta zawarte w art. 3851-3853 ustawy - Kodeks cywilny stosuje się do osoby fizycznej prowadzącej gospodarstwo rolne w rozumieniu art. 6 pkt 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

- ustawy te zostały przekazane do dalszych prac w Senacie.

Sejm przeprowadził też pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym oraz niektórych innych ustaw, który dotyczy nadania statusu języka regionalnego etnolektowi śląskiemu oraz zmiany składu Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Posłowie zadecydowali o skierowaniu projektu do sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Posłowie odrzucili natomiast wniosek za odrzuceniem projektu w pierwszym czytaniu. Za odrzuceniem projektu w pierwszym czytaniu głosowało: 163 posłów Prawa i Sprawiedliwości, 13 posłów Konfederacji, 2 posłów Kukiz15 oraz jeden poseł niezrzeszony (w sumie 179 posłów). Przeciwko odrzuceniu projektu w pierwszym czytaniu opowiedziało się 252 posłów w tym: 150 posłów KO, 31 posłów Polska2050-TD, 32 posłów PSL-TD i 25 posłów Lewicy.

Natomiast do sejmowej Komisji Finansów Publicznych skierowany został poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który dotyczy podniesienia kwoty wolnej od podatku dla wszystkich do wysokości równej dwunastokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, ale nie mniejszej niż 60 000 zł.

21 marca 2024 r. sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przeprowadziła pierwsze czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych (druk nr 205). Projekt dotyczy nałożenia dodatkowego wymogu – posiadania nieskazitelnego charakteru na członków samorządowego kolegium odwoławczego. W dyskusji z udziałem przedstawicieli organizacji samorządowych (Związek Miast Polskich), przedstawicieli Krajowej Reprezentacji Samorządowych Kolegiów Odwoławczych oraz przedstawicieli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji zwracano uwagę, że określenie „nieskazitelności charakteru” nie zostało wprost zdefiniowane w obowiązujących rozwiązaniach prawnych i nie może stanowić przesłanki do możliwości arbitralnego odwoływania z pełnionych stanowisk przez organ dokonujący powołania. Ocena nieskazitelności charakteru ma miejsce przed przyjęciem kandydata na stanowisko prezesa, a więc ocenie podlega jego zachowanie przed objęciem stanowiska. Ocena następcza powinna mieć miejsce w sytuacji podejrzenia popełnienia przez prezesa sko czynu sprzecznego z zasadami etyki zawodowej, a przez to rzutującego na ocenę nieskazitelności charakteru jedynie w postępowaniu dyscyplinarnym, tak jak jest to obecnie. Komisja zakończyła pierwsze czytanie ww. projektu.

20 marca 2024 r. sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych rozpatrzyła wniosek Prezydium Komisji o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie nowelizacji ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (w zakresie uznania języka wilamowskiego za język regionalny). Przedmiotem nowelizacji ustawy jest uznanie języka wilamowskiego za język regionalny. Jest on używany jako autochtoniczny rodzimy język lokalny w miasteczku Wilamowice (po wilamowsku Wymysoü) należącym administracyjnie do powiatu bielskiego województwa śląskiego. Wilamowice są ośrodkiem administracyjnym miejsko-wiejskiej gminy Wilamowice. W 2022 r. liczba ludności całej gminy wynosiła 17 997 osób, z czego w mieście Wilamowice ok. 3150 osób, co stanowi 18% populacji gminy. Wilamowice stanowią jedyną w swoim rodzaju na obecnych terenach Polski językową społeczność mikroregionalną. Język wilamowski jest od ponad 800 lat używany na terytorium Polski przez społeczność Wilamowian, obywateli polskich (w latach 1772-1918 w składzie Monarchii Habsburgów/Cesarstwa Austrii), którzy stanowią grupę liczebnie mniejszą nie tylko od reszty ludności Polski, ale i na wszystkich poziomach jej podziału administracyjnego. Język wilamowski różni się genetycznie i typologicznie od języka polskiego. Nie jest dialektem języka polskiego, ani nie jest językiem migrantów zarówno w rozumieniu Europejskiej Karty Języków Regionalnych lub Mniejszościowych, jak i przepisów polskiego prawa. W dyskusji podkreślano znaczenie tożsamościowo-symboliczne dla Wilamowian oraz wymiar komunikacyjno-społeczny i kulturotwórczy języka Wilamowskiego. Potwierdzenie statusu języka wilamowskiego poprzez autorytet państwa w sposób oczywisty przyczyniłoby się do zwiększenia szans na jego przetrwanie. Komisja podjęła inicjatywę ustawodawczą w powyższej sprawie.

SENAT

20 marca 2024 r. odbyło się 8. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 2 ustawy. Senatorowie wprowadzili 2 poprawki o charakterze ujednolicającym terminologię i doprecyzowującym do ustawy o zmianie ustawy – Prawo pocztowe oraz ustawy o zmianie ustawy – Prawo pocztowe (projekt poselski), która umożliwia przekazanie Poczcie Polskiej SA wstępnej płatności na poczet finansowania kosztu netto obowiązku świadczenia usług powszechnych przed wydaniem przez Komisję Europejską (KE) decyzji w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w tym zakresie. Po wydaniu pozytywnej decyzji KE wypłacona wstępna płatność ma podlegać weryfikacji co do zgodności z warunkami określonymi w tej decyzji. Jeśli KE wyda negatywną decyzję, wypłacone środki mają zostać zwrócone. Nowe przepisy będą stosowane do finansowania kosztu netto za lata 2021– 22. Nowela podwyższa ponadto z 1244 mln do 1302 mln zł maksymalny limit wydatków budżetu państwa na finansowanie kosztu netto w latach 2024–25. Natomiast bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie zakresu obowiązywania Traktatu o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie, podpisanego w Paryżu dnia 19 listopada 1990 r. (projekt rządowy), która dotyczy wyrażenia zgody na zawieszenie przez Polskę stosowania traktatu CFE w związku z jego wypowiedzeniem przez Rosję. Traktat został podpisany między państwami Sojuszu Północnoatlantyckiego a Układu Warszawskiego, w tym Polską. Był jednym z objawów końca Zimnej Wojny, oba bloki zobowiązywały się w nim do przestrzegania limitów, jeśli chodzi o liczbę sztuk sprzętu wojskowego i amunicji przechowywanej w Europie. Miało to zmniejszyć ryzyko niespodziewanej napaści zbrojnej i rozpoczęcia działań na dużą skalę. Strony traktatu zobowiązały się m.in. do wzajemnego udostępniania informacji na temat zbrojeń. W 2007 r. Władimir Putin podpisał dekret zawieszający uczestnictwo Rosji w traktacie; 7 listopada 2023 r. zaś ogłosił, że Rosja całkowicie przestała uznawać traktat. W reakcji państwa członkowskie NATO również podjęły decyzję o zawieszeniu traktatu. Polskie MSZ zapowiedziało wtedy, że Polska „nie będzie prawnie ani praktycznie obowiązana wypełniać postanowienia Traktatu CFE, w tym dotyczące ograniczeń związanych z Siłami Zbrojnymi RP”.

KOMISJA WSPÓLNA RZADU I SAMORZADU TERYTORIALNEGO

21 marca 2023 r. obradował Zespół ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli Komisji Wspólnej. W trakcie posiedzenia Zespół rozpatrzył i pozytywnie zaopiniował:

• projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie warunków technicznych warunków technicznych użytkowania budowli ochronnych.
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu dokumentów publicznych (RD49) (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji).
• projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (B765).
• projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (B766).

Natomiast w punkcie poświęconym „sprawom różnym” omówiono m.in.:

Wniosek Unii Metropolii Polskich o dyskusję w sprawie przedłużania wypłaty świadczenia pieniężnego dla osób, które udzielają bezpłatnego schronienia uchodźcom z Ukrainy. W tym punkcie wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Maciej Duszczyk zapowiedział m.in. likwidację świadczenia 40 zł wypłacanego osobom prywatnym, które goszczą „u siebie” uchodźców z Ukrainy. Wiceminister Maciej Duszczyk wyjaśnił jednocześnie, że planowana nowelizacja pozostawi – jako nadal obowiązujący – art. 12 ustawy o pomocy osobom uciekającym przed wojną w Ukrainie, żeby zapewnić realizację przepisów dyrektywy 2001/55, dotyczącej pomocy mieszkaniowej.

Założenia do projektu ustawy o ochronie ludności, które przedstawił wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Wiesław Leśniakiewicz, który wskazał m.in., że nowa ustawa ma się skupić wobec siedmiu obszarów regulacji: systemu ostrzegania i alarmowania, ewakuacji i przyjęcia ludności, schronów i ukryć dla ludności, wzmacniania społecznej odporności, budowania zasobów i struktur ochrony ludności o obrony cywilnej, funkcjonowania ochrony ludności w czasie wojny oraz finansowania.

Założenia do ustawy o sygnalistach.  Jak wyjaśnił przedstawiciel Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej obecnie trwają prace nad kolejną – już 12 – wersją projektu. Przepisy o ochronie sygnalistów powinny w Polsce obowiązywać już od dwóch lat, a ponieważ tak nie jest to Polska płaci 13 tys. euro kary dziennie za niewdrożenie dyrektywy UE w terminie. Jak poinformował przedstawiciel MRPiPS obecny projekt uwzględnia również wiele poprawek i postulatów z tych, które były zgłaszane przez stronę samorządową. W trakcie dyskusji największe zastrzeżenia strony samorządowej wzbudził fakt, ze bieżący projekt został skierowany na Stały Komitet Rady Ministrów bez formalnego wystąpienia do KWRiST o jego zaopiniowanie. 

Wniosek Unii Metropolii Polskich o dyskusję na temat zmian w prawie dotyczących  cmentarzy i chowania zmarłych. Na pytanie przedstawione przez Unie Metropolii Polskich, czy oczekiwane przez samorządy zmiany w przepisach regulujących kwestie związane z cmentarzami i chowaniem zmarłych będą kontynuowane odpowiadał Tomasz Szymański wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, który podkreślił, że obecnie trwają prace nad ustaleniem, które ministerstwo będzie wiodące – odpowiedzialne za przygotowanie nowego projektu ustawy. Dopiero po ustaleniu tej kwestii, będą przekazywane dalsze informacje na temat kierunku zmian. Obecnie żadne prace nad nowym projektem ustawy nie trwają. 

Wniosek Związku Powiatów Polskich o dyskusję na temat konieczności zmian przepisów dotyczących dostępu do informacji publicznej. Przedstawiciele Związku Powiatów Polskich zwrócili uwagę na problem zalewania urzędów samorządowych wnioskami (generowanymi przy pomocy sztucznej inteligencji) najczęściej anonimowymi lub podpisywanymi imionami „postaci z bajek”, które – zgodnie z obowiązującymi przepisami urzędy muszą rozpatrywać tak, jak inne, pochodzące od zidentyfikowanych (np. imieniem i nazwiskiem) podmiotów. W odpowiedzi przedstawiciele strony rządowej wyjaśnili, że kompleksowe rozpatrzenie tego problemu wymaga najpierw – podobnie jak w przypadku cmentarzy i chowania zmarłych – ustalenia wiodącego resortu. Obecnie bowiem kwestie związane z dostępem do informacji publicznej są rozproszone i brak jest Ministerstwa wiodącego.

20 marca 2024 r. obradował Zespół ds. Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół rozpatrzył i pozytywnie zaopiniował projekty następujących ustaw i rozporzadzeń:

• projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (UD22),
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wymagań i wyposażenia dla infrastruktury innej niż stanowisko kontrolne w stacji kontroli pojazdów,
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia,
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie badań co do zgodności z warunkami technicznymi samochodów osobowych przeznaczonych do zawodów sportowych oraz wzorów dokumentów związanych z tymi badaniami,
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie szkolenia i egzaminowania kierowców wykonujących przewóz drogowy.

Natomiast w punkcie poświęconym "sprawom różnym" Zespół omówił m.in. wniosek Związku Powiatów Polskich o dyskusję na temat konsekwencji wieloletniego zamrożenia opłat za usługi świadczone przez wydziały komunikacji starostw powiatowych. W trakcie dyskusji Ministerstwo Infrastruktury zapowiedziało, że pracuje nad poruszonym tematem i zamierza wprowadzić odpowiednie rozwiązania do końca bieżącego roku. Problem stawek za dokumenty komunikacyjne ma za 2 miesiące wrócić na posiedzenie Zespołu ds. Infrastruktury KWRiST.

 

19 marca 2024 r. obradował Zespół do Spraw Ustroju Samorządu, Obszarów Miejskich i Metropolitalnych KWRiST. W trakcie posiedzenia strona rządowa i samorządowa omówiły kierunki rozwiązań dla obszarów metropolitalnych i funkcjonalnych. W ramach tego punktu przedstawiciel Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza przedstawił założenia opracowanego przez UMP projektu ogólnej, ustrojowej, ustawy metropolitalnej. Z kolei przedstawiciele Obszar Metropolitalny Gdańsk Gdynia Sopot przedstawili projekt i zaapelowali o pilne przyjęcie ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim. Z kolei przedstawiciel jedynej, obecnie funkcjonującej metropolii w Polsce: Zagłębiowsko-Górnośląskiej Metropolii przedstawił propozycje zmian, które są oczekiwane przez GZM, a które mają usprawnić funkcjonowanie i realizacje usług na rzecz mieszkańców tej konurbacji.

15 marca 2024 r. obradował Zespół ds. edukacji, kultury i sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował dwa projekty rozporządzeń ministra edukacji. Pierwszym był projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie wzoru oraz trybu wystawiania legitymacji służbowej nauczyciela.

Pozytywną ocenę uzyskał tez projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego. Negatywnie natomiast Zespół zaopiniował dwa projekty rozporządzeń zmieniające zasady zadawania prac domowych uczniom. Negatywną, wiążącą (wydaną w imieniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego opinię uzyskały:

• projekt rozporządzenia ministra edukacji zmieniające rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych;
• projekt rozporządzenia ministra kultury i dziedzictwa narodowego zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w publicznych szkołach artystycznych.

15 marca 2024 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej. W porządku obrad Zespołu znalazło się aż sześć projektów rozporządzeń do zaopiniowania. Ostatecznie Zespół zaopiniował dwa z nich:

• projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie warunków, sposobu i trybu zaopatrywania pacjentów szpitali w znaki identyfikacyjne oraz sposobu postępowania w razie stwierdzeniach ich braku (MZ 1641);
• projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie szczegółowego wykazu czynności zawodowych osób wykonujących niektóre zawody medyczne (MZ 1644).

Bez opinii posiedzenie Zespołu opuścił projekt rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (MZ 1652), a to ze względu na niezakończone jeszcze konsultacje publiczne tego projektu. Z tych samych powodów Zespół nie zaopiniował projektu rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie kursów kwalifikacyjnych dla ratowników medycznych (MZ 1506) oraz projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie ustawicznego rozwoju zawodowego osób wykonujących niektóre zawody medyczne (MZ 1640). Ponadto Zespół pozytywnie zaopiniował wniosek ministra zdrowia w sprawie wyrażenia przez KWRiST opinii wobec planowanego zastąpienia uwzględnionego w podstawie programowej kształcenia w zawodzie opiekun medyczny zadania dotyczącego wykonywania czynności z zakresu gimnastyki osiowo-symetrycznej w trzech płaszczyznach jednocześnie SOS 3D – metoda Hoppe, zadaniem dotyczącym wykonywania czynności z zakresu elementów gimnastyki ogólnousprawniającej. Z kolei projekt rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy decyzją Zespołu zostanie zaopiniowany obiegowo. 

13 marca 2024 r. obradował Zespół ds. energii, klimatu i środowiska, który w trakcie posiedzenia zaopiniował pozytywnie transzę 18 rozporządzeń dotyczących ochrony siedlisk. Pozytywną opinie otrzymał:

• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Grądy w Dolinie Odry (PLH020017)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Puławy (PLH060055)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Putnowice (PLH060074)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Kargowskie Zakola Odry (PLH080012)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Nowosolska Dolina Odry (PLH080014)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Mierzeja Sarbska (PLH220018)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Północnomazurska (PLH280045)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka (PLH280052)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Bobolickie Jeziora Lobeliowe (PLH320001)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Jeziora Czaplineckie (PLH320039)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Podebłocie (PLH140033)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Góra Świętej Anny (PLH160002)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dolina Dolnego Sanu (PLH180020)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dorzecze Górnego Sanu (PLH180021)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Wisłok Środkowy z Dopływami (PLH180030)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Klify i Rafy Kamienne Orłowa (PLH220105)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Borecka (PLH280016)
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Wełtyńska (PLH320069).

Natomiast w części posiedzenia poświęconej sprawom różnym dyskutowano tematy, które strona samorządowa rekomendowała jako ważne, które rząd powinien mieć szczególnie na przedstawiciel Związku Gmin Wiejskich RP gminy, na których znajdują się tereny objęte różnymi formami ochrony przyrody od lat, bezskutecznie upominają się o stworzenie subwencji ekologicznej, które rekompensowałaby tym samorządom utracone dochody.  „To jest temat trudny ze względu na to, że pewne różnice w dochodach czy w strukturze dochodów wynikają z różnych względów, nie tylko poprzez formalne objęcie gminy daną formę ochrony przyrody, ale też z różnych uwarunkowań, czy to demograficznych, społecznych, odległości od jakichś aglomeracji, innych. Są analizy, czy są prowadzone, czy były prowadzone analizy potwierdzające, że tutaj nie ma takiej prostej korelacji. Są gminy objęte w całości ochroną, w których dochód to mieszkańca znacząco przewyższa średnią są gminy uboższe od średniej. Także tutaj chyba sama obecność form ochrony przyrody nie jest kluczem” – mówił Marek Kajs, Zastępca Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Z kolei wiceminister klimatu Mikołaj Dorożała dodawał, że na ten moment resort środowiska nie ma wypracowanej jakiejś konkretnej oferty czy strategii. „Przygotowujemy różne rozwiązania, które idą właśnie trochę w tym kierunku takiego wzmacniania też tego aspektu finansowego” - mówił wiceminister Mikołaj Dorożała. W dalszej części posiedzenia współprzewodniczący Zespołu ze strony samorządowej, Stanisław Bodys, burmistrz Rejowca Fabrycznego (Unia Miasteczek Polskich) wystąpił z wnioskiem do strony rządowej o przekazanie aktualnych informacji na temat etapu wdrażania dyrektywy wodnej. Zwrócił także uwagę na problem powstających w sposób niekontrolowany studni głębinowych. Z kolei radca prawny, dr Tymoteusz Marzec, koordynator komisji i zespołów Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza przedstawił skierowany do resortu klimatu wniosek o przedstawienie dwóch informacji: pierwszej, o harmonogramie implementacji do polskiego prawa przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Oraz drugiej dotyczącej dotyczył stanu wdrażania systemu kaucyjnego.

SEJM

8 marca 2024 r. zakończyło sie 8., trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili: ustawę z dnia 7 marca 2024 r. o zmianie ustawy - Prawo pocztowe oraz ustawy o zmianie ustawy - Prawo pocztowe (skierowana do Senatu). Był to projekt poselski, który przewidywał minister właściwy do spraw łączności może uruchomić wstępną płatność na poczet finansowania kosztu netto świadczenia usług powszechnych przed wydaniem decyzji KE, o której mowa w art. 109 ust. 4. Wstępna płatność na poczet finansowania kosztu netto świadczenia usług powszechnych jest finansowana z budżetu państwa w formie dotacji celowej, na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270, z późn. zm.), dalej: ustawa o finansach publicznych.

 

Ustawę z dnia 7 marca 2024 r.  o zmianie zakresu obowiązywania Traktatu o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie, podpisanego w Paryżu dnia 19 listopada 1990 r. Skutkiem prawnym zawieszenia stosowania Traktatu CFE będzie zwolnienie Rzeczypospolitej Polskiej z obowiązku wykonywania Traktatu we wzajemnych stosunkach z innymi umawiającymi się stronami Traktatu oraz konieczności wykonywania wszelkich decyzji Wspólnej Grupy Konsultacyjnej, a także wszystkich innych dokumentów i deklaracji związanych z implementacją Traktatu CFE.

7 marca 2024 r. obradowała sejmowa Komisja Zdrowia, która wysłuchała przedstawionej przez Ministerstwo Zdrowia informacji na temat funkcjonowania ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym.

Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym od wejścia w życie była wielokrotnie nowelizowana, a główne zmiany dotyczyły: wprowadzenia centrów urazowych dla dorosłych oraz dla dzieci; rozszerzenia możliwości wykonywania zawodu ratownika medycznego poza systemem PR; wprowadzenia rejestrów PRM oraz jednostek współpracujących z systemem PRM; przejęcia przez Ministerstwo Zdrowia od Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji utrzymania Systemu Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego; powstania Krajowego Centrum Monitorowania Ratownictwa Medycznego; złagodzenia wymagań w zakresie doświadczenia zawodowego dyspozytorów; przejęcia finansowania zespołów ratownictwa medycznego przez Narodowy Fundusz Zdrowia od wojewodów; przejścia dyspozytorni medycznych ze struktur dysponentów zespołów ratownictwa medycznego w struktury urzędów wojewódzkich; przeniesienia regulacji dotyczących wykonywania zawodu ratownika medycznego do ustawy z dn. 1 grudnia 2022 r. o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych. Planowane są prace nad nowelizacją ustawy o PRM, przewidujące uregulowanie kwestii m.in.: motocykli ratunkowych; obowiązkowych kursów postępowania w stanach nagłych dla części osób udzielających świadczeń zdrowotnych w jednostkach systemu; utrzymania bezterminowo możliwości kierowania połączeń alarmowych z nr 999 bezpośrednio do dyspozytorni medycznych; powołania specjalnej dyspozytorni medycznej w postaci Centrum Operacyjnego Lotniczego Pogotowia Ratunkowego; utworzenia dodatkowych dyspozytorni medycznej w dużych województwach; dookreślenia liczby szpitalnych oddziałów ratunkowych ustalanej w wojewódzkim planie; obowiązku wypłacania dodatków za pracę w porze nocnej oraz w niedziele i święta oraz dni wolne od pracy.

6 marca 2024 r. obradowała sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych rozpatrzyła Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Obsługa obywateli polskich i cudzoziemców w jednostkach administracji publicznej”. Kontrola objęła lata 2021-2022 oraz I połowę 2023 r. i została przeprowadzona w 20 jednostkach na terenie kraju – 5 urzędach wojewódzkich, 7 starostwach powiatowych oraz 8 miastach na prawach powiatu. Stwierdzono, że skontrolowane organy administracji publicznej nie zapewniły w pełni prawidłowej, sprawnej i rzetelnej obsługi obywateli polskich i cudzoziemców. NIK negatywnie oceniła procedowanie w urzędach wojewódzkich spraw związanych z obsługą cudzoziemców. Nie odnotowano natomiast istotnych nieprawidłowości odnoszących się do procesu obsługi paszportowej. Urzędy realizujące zadania starosty w sprawach wydawania praw jazdy i rejestracji pojazdów zapewniały sprawną obsługę klienta, jednak w większości urzędów postępowania administracyjne w ramach tych zadań realizowane były z naruszeniem przepisów Kodeksu Postepowania Administracyjnego. Do skontrolowanych jednostek wysłano 71 wniosków pokontrolnych, z których 52 zostały już zrealizowane, a 19 jest w trakcie realizacji.

6 marca 2024 r. obradowały połączone Komisje Sejmu: Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych, które przeprowadziły pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne oraz niektórych innych ustaw (druk nr 156). W projekcie zaproponowano rozszerzenie zakresu podmiotowego ustawy o osoby pełniące w spółkach z udziałem Skarbu Państwa lub udziałem jednostek samorządu terytorialnego funkcje: prezesa, wiceprezesa i członka zarządu. Komisje podjęły uchwałę o wspólnym rozpatrzeniu projektu ustawy z druku nr 156 z projektem z druku nr 155 (Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne oraz niektórych innych ustaw, który dotyczy wprowadzenia zasady, zgodnie z którą majątki odrębne małżonków najważniejszych osób pełniących funkcje publiczne tj.: Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, Prezesa Rady Ministrów, wicemarszałka Sejmu, wicemarszałka Senatu, wiceprezesa Rady Ministrów, ministra, jak również wójta, burmistrza, prezydenta miasta, członków zarządu powiatu i województwa, jak również posłów i senatorów będą podlegać ujawnieniu w oświadczeniu majątkowym). Po zakończeniu pierwszego czytania Komisje powołały podkomisję nadzwyczajną do szczegółowego rozpatrzenia projektów ustaw z druków nr 155 i 156. Przewodniczącym podkomisji został poseł Artur Łącki (KO). 

5 marca 2024 r. obradowała sejmowa Komisja Polityki Senioralnej, która rozpatrzyła informację na temat najważniejszych wyzwań w poprawie sytuacji seniorów w Polsce. Informację przedstawiła minister do spraw polityki senioralnej – Marzena Okła-Drewnowicz. W 2022 r. ludność Polski w wieku 60 lat i więcej wyniosła 9,8 mln osób. Osoby te stanowiły 25,9% populacji ogółem, podczas gdy 10 lat temu populacja tej grupy osób wyniosła nieco powyżej 8 mln osób i stanowiła 20,9% ludności ogółem. Proces starzenia się ludności w Polsce w najbliższych latach będzie nabierał tempa. Według prognozy Głównego Urzędu Statystycznego, liczba ludności w wieku 60 lat i więcej w Polsce w roku 2030 ma wzrosnąć o kolejny milion osób - do poziomu 10,8 mln, a w 2050 r. ma wynieść 13,7 mln osób. Osoby starsze będą stanowiły wówczas około 40% ogółu ludności Polski. Podstawowym źródłem utrzymania gospodarstw domowych składających się wyłącznie z osób starszych (w wieku 60 lat lub więcej) są dochody z emerytur i rent. Stanowiły one 80,2% dochodu rozporządzalnego na jedną osobę w tych gospodarstwach. Przeciętny dochód rozporządzalny na jedną osobę w gospodarstwach osób starszych w 2022 r. wyniósł 2629 zł w gospodarstwach jednoosobowych oraz 2628 zł w gospodarstwach dwuosobowych. Jednakże osoby starsze żyjące samotnie mają wyższe przeciętne wydatki. Przeciętna emerytura z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych (ZUS) wyniosła 2977 zł, a przeciętna renta z tytułu niezdolności do pracy osiągnęła wartość 2316 zł. Przeciętna emerytura z systemu ubezpieczenia rolników (KRUS) wyniosła 1508 zł, a renta z tytułu niezdolności do pracy 1360 zł. Ponad połowa gospodarstw domowych w Polsce, w których żyją tylko osoby w wieku 60 lat lub więcej to gospodarstwa jednoosobowe (55,2%), a na obszarach wiejskich udział ten wyniósł 59,7%.

27 lutego 2024 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Porządek obrad spotkania obejmował jeden punkt: zaopiniowanie projektu rozporządzenia ministra rozwoju i technologii w sprawie sposobu wyznaczania obszaru uzupełnienia zabudowy w planie ogólnym gminy.

Po przeprowadzeniu dyskusji projekt uzyskał opinie pozytywną wiążącą, czyli wydanej przez Zespół w imieniu i z upoważnienia całej Komisji Wspólnej. W trakcie dyskusji nad projektem przedstawiciele resortu rozwoju przypomnieli, że wyznaczenie w planie ogólnym terenu uzupełnienia zabudowy nie jest obligatoryjne. Gmina może to zrobić, ale nie ma takiego obowiązku. Konsekwencje są następujące. Tam gdzie obszar uzupełnienia zabudowy zostanie wyznaczony będzie istniała możliwość realizacji inwestycji na podstawie decyzji o warunkach zabudowy (tzw. WUZETEK). Jeżeli obszar uzupełnienia zabudowy nie zostanie w planie ogólnym wyznaczony, to inwestycje wszelkie będą realizowane wyłącznie w oparciu o plan miejscowy. Takie rozwiązanie ma przywrócić gminom pełne władztwo w zakresie planowania przestrzennego i suwerenność w wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy.

26 lutego 2024 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. społeczeństwa informacyjnego Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół zadecydował o odstąpieniu od opiniowania przedstawionego mu projektu ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (opiniowany również przez Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli). Decyzja była podyktowana niezakończonymi uzgodnieniami międzyresortowymi. Ponadto Zespół przedyskutował szereg tematów związanych z cyfryzacją w samorządach. M.in. poruszono sprawę doręczeń elektronicznych. Strona samorządowa wyraziła obawę, że wyznaczony, nowy termin wdrożenia e-doręczeń może nie zostać dotrzymany. Prace po stronie rządu są bowiem mało zaawansowane, samorządy nie mają informacji o ustabilizowanym otoczeniu prawnym e-doręczeń, w związku z czym nie mają możliwości przygotowania się do wdrożenia. Całej sytuacji nie sprzyja również to, że po drodze są wybory: samorządowe, do Parlamentu Europejskiego oraz wakacje, w tym parlamentarne, w czasie których przez miesiąc nie pracuje ani Sejm ani Senat. W kolejnych punktach Zespół omówił m.in. dwa wnioski przedstawione przez Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych (OPOS). Pierwszy dotyczył problemów z rejestracją urodzeń i zgonów. Jak podniosło OPOS problemem jest, że po trwających od 2014 r. pracach nad cyfryzacją procesu rejestracji urodzeń i zgonów jedyną zmianą – od 1 stycznia 2024 r. – jest, że urzędnicy stanu cywilnego rejestrują te zdarzenia przepisując dane nie z papierowych kart, a z dokumentów sporządzonych w formie elektronicznej „z ekranu na ekran”. Drugi temat podniesiony przez OPOS dotyczył wydawania gminnym urzędnikom kart kryptograficznych niezbędnych do realizacji zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. Obecnie procedura zakłada, że gmina musi taką kartę zakupić i wraz z papierowym wnioskiem wysłać do COI. W Centralnym Ośrodki Informatyki karta jest kodowana i odsyłana do gminy. Cały proces trwa średnio 3 tygodnie, w czasie których urzędnik gminny nie może realizować swoich obowiązków. Dlatego w ocenie OPOS zasadne byłoby, aby karty kupował bezpośrednio COI, a gminy składały jedynie (elektroniczny) wniosek. To skróci czas oczekiwania na karty o co najmniej połowę, a poza tym ukróci praktykę, w której gmina ponosi koszty realizacji zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, które – zgodnie z zasadą zlecający płaci – powinny być w 100% finansowane przez rząd. Jak przypomniała strona samorządowa obecnie dotacje celowe na realizację przez JST zadań zleconych z zakresu administracji rządowej pokrywają pod 50% do 70% kosztów ich realizacji. Resztę dopłacają (niezgodnie z prawem) samorządy. Kolejnym tematem omówionym na Zespole ds. społeczeństwa informacyjnego KWRiST była możliwość wykorzystania systemu CRW do dopisania mieszkańca do stałego rejestru wyborców dla celów przeprowadzenia wyborów samorządowych. Omówiono też wniosek dotyczący sposobu wykonywania zadań przez Wojewódzka Komisję Wyborczą związanych z weryfikacją informacji o poparciu danej listy kandydatów na radnych województwa ujętych w CRW.

22 lutego 2024 r. zakończyło się 6., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie odrzucili: obywatelski projekt ustawy - Tak dla rodziny, nie dla gender. Projekt dotyczy wyrażenia zgody na wypowiedzenie przez Prezydenta RP Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, sporządzonej w Stambule dnia 11 maja 2011 r.;

• obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach oraz niektórych innych ustaw. Projekt dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - przeciwstawienia się działaniom kwestionującym wartości rodzinne w oczach społeczeństwa w szczególności przez środowiska "zrzeszające aktywnych homoseksualistow (tzw. grupy LGBT)".

Posłowie uchwalili i przekazali do dalszych prac w Senacie:

• ustawę o zmianie ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej (projekt rządowy). Zgodnie z nowelizacją termin przekazywania danych o sprawowanej opiece onkologicznej w ramach Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO), zostanie przesunięty z 1 kwietnia 2024 roku na 1 kwietnia 2025 roku. Rozwiązanie wynika z braku gotowości technicznej po stronie podmiotów, które wchodzą w skład KSO. Krajowa Sieć Onkologiczna obejmuje Specjalistyczne Ośrodki Leczenia Onkologicznego oraz Ośrodki Kooperacyjne. Zmieni się także termin przeprowadzenia pierwszej kwalifikacji na dany poziom zabezpieczenia opieki onkologicznej KSO – będzie to 31 marca 2025 roku. Przesunięcie terminu pozwoli Narodowemu Funduszowi Zdrowia na rzetelną weryfikację podmiotów wykonujących działalność leczniczą, które udzielają świadczeń opieki onkologicznej. Chodzi o szczegółowe kryteria, od których zależy przynależność tych podmiotów do poziomu zabezpieczenia opieki onkologicznej KSO. Jednocześnie, nowy termin zapewni podmiotom, które wchodzą w skład KSO, niezbędny czas na przygotowanie zasobów kadrowych i organizacyjnych oraz ustalenie zasad przepływu informacji.
• ustawę o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne (projekt rządowy). Nowelizacja przewiduje, że bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu). Tym samym przywrócony zostanie stan prawny w tym zakresie sprzed lipca 2017 r. Ze względów medycznych rozwiązanie będzie dotyczyło osób od 15. roku życia.

ZESPÓŁ DS. EDUKACJI, KULTURY i SPORTU KWRiST

21 lutego 2024 r., pierwszy raz po zmianie rządu, na stacjonarnym posiedzeniu w Ministerstwie Edukacji Narodowej spotkał się Zespół ds. edukacji, kultury i sportu KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych, ze względu na brak uwag do projektu.

Jednocześnie Zespół odstąpił od opiniowania dwóch projektów regulujących nowe zasady realizacji prac domowych w szkołach. Projekt rozporządzenia ministra edukacji narodowej nowelizującego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych oraz projekt rozporządzenia ministra kultury i dziedzictwa narodowego zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w publicznych szkołach artystycznych po dłuższej dyskusji nie zostały zaopiniowane ze względu na niezakończone jeszcze konsultacje publiczne i uzgodnienia międzyresortowe. W trakcie dyskusji nad projektami przedstawiciele resortu edukacji wyjaśnili, że projekt (autorstwa MEN) ma zostać jeszcze doprecyzowany. Prace praktyczne zostaną uściślone jako praktyczno-techniczne. Dodatkowo w przypadku uczniów klas I-III pozostanie możliwość zadawania zadań związanych z małą motoryką ręki. Projekt w zakresie prac domowych ma wejść w życie 14 dni od dnia ogłoszenia, natomiast w zakresie ocen z religii/etyki od 1 września.

Natomiast w punkcie poświęconym sprawom różnym resort edukacji ustosunkował się do wniosku Związku Powiatów Polskich w sprawie nowelizacji przepisów Prawa oświatowego oraz ustawy - Karta Nauczyciela w zakresie kompetencji organów prowadzących i kuratorów oświaty oraz zapisów dotyczących powierzania i odwoływania z funkcji dyrektora jednostki oświatowej. Jak wyjaśnili przedstawiciele MEN zostanie powołany Zespół wraz z grupami roboczymi, który zajmie się omówieniem wszelkich propozycji zmian w systemie oświaty (zastąpi on funkcjonujący dotychczas Zespół ds. statusu zawodowego pracowników oświaty). Prace będzie też kontynuowała grupa robocza ds. zmian w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych – zapowiedzieli urzędnicy resortu edukacji.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZADU TERYTORIALNEGO

20 lutego 2024 r. odbyło się posiedzenie plenarne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia strona samorządowa zaapelowała do rządu o podjęcie działań zmierzających do zmiany terminu realizacji reformy planowania przestrzennego (kamień milowy Krajowego Planu Odbudowy). W ocenie strony samorządowej jego realizacja w wyznaczonym terminie jest nierealna. Ponadto – w ocenie strony samorządowej – niezrealizowanie reformy do końca 2025 r. spowoduje paraliż inwestycyjny i zahamowanie rozwoju Polski. 

Jak poinformował Jacek Protas, wiceminister funduszy i rozwoju regionalnego, trwają przygotowania do rewizji KPO tak, by działania które nie mają szansy na realizację do końca sierpnia 2026 roku zamienić na inne. 

- Straciliśmy połowę czasu, który był przewidziany na wdrażanie KPO dlatego jest pilna potrzeba aktualizacji tego programu, tak aby działania, co do których wiemy, że nie zostaną zrealizowane do końca sierpnia 2026 r. zamienić na inne - mówił wiceminister Jacek Protas dodając, że strona samorządowa otrzyma nową wersję KPO niezwłocznie po zakończeniu rewizji.

Z kolei Waldemar Sługocki, wiceminister rozwoju i technologii przedstawił informację na temat budżetu reformy planowania przestrzennego. 

- W ramach KPO na wdrożenie reformy planowania przestrzennego mamy budżet, który wynosi prawie 200 mln euro, czyli blisko 1 mld zł, z czego 457 mln zł przeznaczonych jest na przygotowanie planów ogólnych – mówił wiceminister Waldemar Sługocki dodając, że na gminne plany rewitalizacji jest kolejne 94 mln zł, a na przekształcenia planów miejscowych – blisko 317 mln zł. 

- Dodatkowo przeszkolonych zostanie co najmniej 1700 pracowników, w kontekście znowelizowanych przepisów o planowaniu przestrzennym. Na ten cel przeznaczono 17 mln zł – mówił wiceminister Waldemar Sługocki.

W trakcie posiedzenia dyskutowano także o rządowych planach związanych z dalszą realizacją rządowego Programu Inwestycji Strategicznych „Polski Ład”. 

Jak poinformował Michal Baj, dyrektor w Banku Gospodarstwa Krajowego na chwilę obecną mamy około 107 wniosków dotyczących zmiany inwestycji oczekujących na rozpatrzenie oraz 350 wniosków dotyczących zmiany zakresu inwestycji, co oznacza, że w sumie wniosków jest 457 na łączną kwotę około 2 miliardów złotych. - Na dzień dzisiejszy wydano promesy na sumę 99 miliardów złotych w ramach programu, z czego ponad 4 miliardy w rządowym programie odbudowy zabytków – uzupełniał dyrektor Michał Baj.

Natomiast z wypowiedzi Grzegorza Pazury, dyrektora Departamentu Instrumentów Rozwojowych KPRM wynika, że prezes Rady Ministrów powołał komisję, która zajmie się rozpatrywaniem wniosków złożonych przez jednostki samorządu terytorialnego.

Z kolei przedstawiciele Ministerstwa Aktywów Państwowych mówili o planowanych działaniach, które mają pomóc gminom w „pozbyciu się” niesprzedawalnego (obecnie) węgla, zalegającego na gminnych składowiskach. 

- Mamy przygotowane rozwiązania, ale musimy je jeszcze skonsultować z prawnikami. Przedstawione propozycje na pewno będziemy chcieli jeszcze skonsultować z samorządami. Dlatego dajmy sobie jeszcze dwa tygodnie na wypracowanie projektu i przedstawienia go w szerszym gronie – mówił dyrektor Michał Rospędek, zastępca dyrektora Departamentu Górnictwa i Hutnictwa w Ministerstwie Aktywów Państwowych wyjaśniając, że przygotowane propozycje obejmują m.in. poszerzenie katalogu podmiotów, do których gminy mogłyby sprzedać lub przekazać zalegający węgiel, a także urealnienie ceny sprzedawanego węgla biorąc pod uwagę obecną sytuację rynkową oraz następującą w efekcie długotrwałego składowania utratę wartości energetycznej.

W trakcie plenarnego posiedzenia Komisja Wspólna rozpatrzyła także przedstawione do zaopiniowania projekty aktów prawnych. Z opinia pozytywną posiedzenie KWRiST opuściły:

projekt uchwały Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego zmieniającej uchwałę w sprawie regulaminu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego,

projekt „Opolskiego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej na lata 2023-2027” (ROPS Opole),

projekt „Program Wsparcia Rodziny „Rodzinna Małopolska 2030" (ROPS Kraków),

projekt „Regionalny Program Rozwoju Ekonomii Społecznej Województwa Mazowieckiego na lata 2023–2030” (MCPS Warszawa),

projekt "Wielkopolskiego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej na lata 2023-2027" (ROPS Poznań),

projekt rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie granicy portu morskiego w Ustce,

projekt rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego (MZ 1625),

projekt rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (MZ 1643).

Natomiast opinie negatywną Komisja Wspólna wydała w stosunku do pakietu osiemnastu projektów ministra klimatu i środowiska w sprawie obszarów ochrony siedlisk.

Komisja Wspólna nie wyraziła ponadto zgody na upoważnienie Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli do wiążącego zaopiniowania projektu ustawy do projektu ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (UC 15). W ocenie strony samorządowej projekt powinien zostać zaopiniowany w normalnym trybie.

Jednocześnie Komisja Wspólna upoważniła właściwe zespoły do wiążącego zaopiniowania:

• projektu rozporządzenia ministra funduszy i polityki regionalnej w sprawie udzielenia pomocy de minimis w ramach regionalnych programów na lata 2021-2027,
• projektu rozporządzenia ministra funduszy i polityki regionalnej w sprawie udzielania pomocy de minimis na dywersyfikację działalności mikroprzedsiębiorców, małych lub średnich przedsiębiorców w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności,
• projektu rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie ustawicznego rozwoju zawodowego osób wykonujących niektóre zawody medyczne,
• projektu rozporządzenia ministra kultury i dziedzictwa narodowego zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania i klasyfikowania uczniów w szkołach publicznych artystycznych,
• projektu rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie wymagań i wyposażenia dla infrastruktury innej niż stanowisko kontrolne w stacji kontroli pojazdów,
• projektu projekt rozporządzenia w sprawie zmiany rozporządzenia ministra infrastruktury z dnia 24 grudnia 2019 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia,
• projektu rozporządzenia ministra rozwoju i technologii w sprawie sposobu wyznaczania obszaru uzupełnienia zabudowy w planie ogólnym gminy.

15 lutego 2024 r. zakończyło się 6. posiedzenie Senatu. Tego dnia Izba wznowiła obrady rozpoczęte 7 lutego br.  Senatorowie rozpatrzyli i przyjęli bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (projekt rządowy), która przedłuża okres obowiązywania szczególnych rozwiązań prawnych dotyczących ukraińskich uchodźców wojennych przebywających w Polsce.

Do 30 czerwca 2024 r. został wydłużony m.in. termin legalności pobytu obywateli Ukrainy w naszym kraju, okres ważności wiz krajowych, zezwoleń na pobyt czasowy, kart pobytu, a także termin do opuszczenia Polski i termin dobrowolnego powrotu. Nowela przedłuża o 3 miesiące okres, w którym można udzielić zgody na wykonywanie zawodu i przyznać warunkowe prawo wykonywania zawodu ukraińskim lekarzom, lekarzom dentystom, pielęgniarkom i położnym. Zgodnie z ustawą w 2024 r. nadal będzie można skorzystać z preferencji podatkowych, m.in. odliczyć darowizny przekazane na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych w Ukrainie oraz skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych pomocy humanitarnej otrzymanej przez obywateli Ukrainy, którzy w związku z toczącymi się działaniami wojennymi przybyli do Polski. Izba podjęła uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (inicjatywa Komisji Petycji). Przewiduje on, że okresy zatrudnienia członków korpusu służby cywilnej (pracowników nadzoru), którzy od 1 września 2003 r. wykonywali zadania Służby Celnej i których stosunek pracy został następnie przekształcony w stosunek służbowy, będą traktowane jako równorzędne ze służbą w Służbie Celnej. Rozwiązanie to będzie miało wpływ na wysokość świadczenia motywacyjnego i emerytalnego. Projekt ustawy realizuje postulat Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Krajowej Administracji Skarbowej, zawarty we wniesionej do Senatu petycji (P10-63/23).

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZADU TERYTORIALNEGO

14 lutego 2024 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu KWRiST. Posiedzenie odbyło się w formie stacjonarnej, w siedzibie MSWiA w Warszawie. Pozytywną opinię Zespołu ds. IUT uzyskały następujące projekty:

• rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu nieruchomości przekazywanego Krajowemu Zasobowi Nieruchomości;
• rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie sposobu wyznaczania obszaru uzupełnienia zabudowy w planie ogólnym gminy;
• rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, wymagań dla tablic rejestracyjnych oraz wzorów innych dokumentów związanych z rejestracją pojazdów;
• rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wysokości opłat za wydanie zaświadczenia na wykonywanie publicznego transportu zbiorowego oraz wzoru tego dokumentu;
• rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie granicy portu morskiego w Ustce.

Natomiast z powodu niezakończonych uzgodnień międzyresortowych, a w konsekwencji niedostarczenia stronie samorządowej ostatecznych wersji projektów Zespół ds. IUT odstąpił od opiniowania dwóch projektów autorstwa resortu infrastruktury:

• projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji przeprowadzających badania techniczne pojazdów,
• projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.

W części poświęconej sprawom różnym Zespół dyskutował na temat zmian w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W ocenie strony samorządowej nierealne jest uchwalenie planów ogólnych w założonym terminie. Natomiast przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju i Technologii poinformowali, że: do 30 sierpnia 2026 r. 80% gmin powinno przygotować plany ogólne. Resort wskazał też, że zaplanowane środki dla gmin, które podejmą się trudu wykonania planu ogólnego to 457,8 mln zł; środki na plany rewitalizacji to 94,1 mln zł. Środki na przekształcenia planów miejscowych to 316,3 mln zł.

14 lutego 2024 r. spotkał się Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół miał rozpatrzyć osiem projektów aktów prawnych. Pozytywne opinie uzyskało pięć projektów. Były to:

• projekt rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego;
• projekt „Opolskiego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej na lata 2023-2027”;
• projekt „Programu Wsparcia Rodziny Rodzinna Małopolska 2030";
• projekt „Regionalnego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej Województwa Mazowieckiego na lata 2023–2030”; 
• projekt „Wielkopolskiego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej na lata 2023-2027”.

Natomiast ze względu na niezakończone jeszcze uzgodnienia międzyresortowe Zespół odstąpił od opiniowania dwóch projektów: 

• rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie ustawicznego rozwoju zawodowego osób wykonujących niektóre zawody medyczne (MZ 1640);
• rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (nr. 1).

Ze względu na niezakończone uzgodnienia międzyresortowe i wynikający z tego brak ostatecznej wersji projektu Zespół odmówił także zaopiniowania projekt rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (MZ 1643). Jednocześnie strona samorządowa Zespołu zadeklarowała gotowość obiegowego zaopiniowania tego projektu (tak aby zdążyć przed posiedzeniem plenarnym KWRiST zaplanowanym na 20 lutego br.) pod warunkiem dostarczenia stronie samorządowej jego ostatecznej wersji z odpowiednim wyprzedzeniem.

Natomiast w części poświęconej sprawom różnym Zespół wysłuchał informacji na temat:

• zmian w przepisach dotyczących zatrudniania pracowników socjalnych (na wniosek Unii Metropolii Polskich);
• planów legislacyjnych resortu rodziny i polityki społecznej dotyczących projektu ustawy o aktywizacji zawodowej (wniosek Związku Powiatów Polskich);
• aktów wykonawczych, które resort zdrowia powinien już wydać do dwóch ustaw: o szczególnej opiece geriatrycznej oraz o jakości i bezpieczeństwie pacjenta.

Przedstawiciele resorty rodziny i polityki socjalnej wskazali, że zgłaszane przez Unie Metropolii Polskich postulaty dotyczące zasad zatrudniania pracowników socjalnych zostaną częściowo uwzględnione (chodzi m.in., o rozszerzenie listy kierunków studiów, których ukończenie umożliwia pracę w zawodzie pracownik socjalny o resocjalizację). Zapowiedzieli także gruntowną analizę art. 116 ustawy o opiece społecznej już przy najbliższej nowelizacji tej ustawy.

Odnośnie planów legislacyjnych dotyczących projektu ustawy o aktywizacji zawodowej resort rodziny i polityki społecznej poinformował, że w poprzedniej kadencji sejmu prace nad projektem przerwała afera wizowa i obecnie prace muszą wystartować od zera, od wpisania projektu do wykazu prac legislacyjnych rządu.

ZPP pytał także o los aktów wykonawczych, które miały zostać wydane do ustawy o szczególnej opiece geriatrycznej oraz do ustawy o jakości i bezpieczeństwie pacjenta. Bez rozporządzenia do ustawy o szczególnej opiece geriatrycznej powiaty nie są w stanie oszacować kosztów utworzenia Centrów Zdrowia 75+, co może skutkować tym, że takie nie powstaną, przynajmniej w części powiatów. Brak rozporządzeń do drugiej ustawy stawia pod znakiem zapytania możliwość terminowego przeprowadzenia akredytacji szpitali, której uzyskanie jest niezbędne do zakwalifikowania danej placówki do sieci szpitali.

W tym punkcie odpowiedzi udzielił wiceminister zdrowia Marek Kos mówiąc, że opóźnienia wynikają z zaniedbań poprzedniego rządu. 

- Proszę mieć pretensje do poprzedniego rządu, że nie zrobił w tej sprawie nic, bo to wszystko zostało zaniechane i w tej chwili sprzątamy ta jedną wielką stajnię Augiasza. Ale żeby odpowiedzieć na pytania i rozwiać niepewność powiem, ze prace trwają i te rozporządzenia powstaną w niedługim czasie, nie określę dokładnie w dniach, ani godzinach, ale będą one szybko zrealizowane – odpowiadał wiceminister Marek Kos.

 

13 lutego 2024 r. obradował Zespół administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli, który – jak już wspomniano wyżej pozytywnie i wiążąco zaopiniował projekt rozporządzenia MSWiA w sprawie warstwy elektronicznej dowodu osobistego. Ponadto Zespół ds. APiBO pozytywnie (opinia Zespołu) zaopiniował następujące projekty rozporządzeń przygotowane przez resort obrony:

• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie świadczeń rzeczowych na rzecz obrony w czasie pokoju;
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie świadczeń osobistych na rzecz obrony w czasie pokoju;
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie świadczeń osobistych i rzeczowych na rzecz obrony w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.

Zespół zadecydował także, że projekty rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości w sprawie:

• ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu oraz 
• ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu

- zostaną zaopiniowane na plenarnym posiedzeniu KWRiST (20 lutego 2024 r.), chyba że Komisja postanowi o ich odesłaniu z powrotem na Zespół.

Zespół ds. APiBO nie zaopiniował także projektu ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach i niektórych innych ustaw z uwagi na fakt, że projekt ten jest obecnie na etapie konsultacji międzyresortowych.

Natomiast w punkcie poświęconym sprawom różnym strona samorządowa wysłuchała m.in. informacji przedstawionej przez wiceministra spraw wewnętrznych i administracji, generała Wiesława Leśniakiewicza na temat planowanego harmonogramu prac nad ustawą o bezpieczeństwie ludności. Założeniem projektu jest ponowna decentralizacja ochrony ludności i powierzenie większych kompetencji w tym zakresie samorządom, a cała struktura dotycząca ochrony ludności stosowana w czasie pokoju, ma być także wykorzystywana w czasie wojny.

Przedstawiciele resortu administracji wspólnie z Komendą Główną Państwowej Straży Pożarnej po raz kolejny ustosunkowali się do pytań strony samorządowej dotyczących środków dla OSP, czyli tzw. „nagród za frekwencję”. Z przedstawionej informacji wynika, że środki – w bieżącej edycji programu, związanej z ubiegłorocznymi wyborami parlamentarnymi, trafią do tych OSP położonych w gminach do 20 tys. mieszkańców, w których frekwencja była najwyższa. Środki będą mogły zostać wydatkowane nie tylko na remizy, ale także na inne cele np. dofinansowanie zakupu wozów bojowych. KG PSP oraz MSWiA poinformowało także, że w kolejnych edycjach konkursu uczestniczyć już będą – zgodnie z postulatami strony samorządowej – wszystkie gminy, w tym także największe miasta. Oznacza to, że warunek „górnej liczby mieszkańców” nie będzie obowiązywał. 

 

12 lutego 2024 r. wznowione zostały posiedzenia Zespołów Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Po stronie rządowej uczestniczą w nich nowo powołani ministrowie i wiceministrowie. Jako pierwszy zebrał się Zespół ds. społeczeństwa informacyjnego, który pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie warstwy elektronicznej dowodu osobistego (opinię pozytywną, w imieniu całek KWRiST wydał następnego dnia Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli). Natomiast w punkcie poświęconym sprawom różnym strona samorządowa i rządowa omówiła najważniejsze tematy, które zdaniem członków Zespołu powinny zostać poruszone na najbliższych jego posiedzeniach. Znalazły się wśród nich m.in.: doręczenia elektroniczne, czy kwestie związane z poprawnością podpisywania dokumentów elektronicznych przez urzędników nie tylko samorządowych, ale i rządowych.

12 lutego 2024 r. obradował Zespół ds. społeczeństwa informacyjnego KWRiST. W trakcie spotkania Zespół pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie warstwy elektronicznej dowodu osobistego (opinię wiążącą na temat projektu ma wydać - z upoważnienia KWRiST - Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli).

Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 12j ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (Dz. U. z 2022 r. poz. 671 oraz z 2023 r. poz. 1234 i 1941). Zasadniczym celem projektu jest konieczność uwzględnienia zmiany ustawy wprowadzonej ustawą z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel, w tym w zakresie art. 12j ustawy, stanowiącym upoważnienie ustawowe do wydania niniejszego rozporządzenia. Wskazana zmiana upoważnienia oznacza, że w projektowanym rozporządzeniu nie będą już określone wzory zgłoszenia zawieszenia i cofnięcia zawieszenia certyfikatów identyfikacji i uwierzytelnienia, podpisu osobistego i potwierdzenia obecności. Pozostałe rozwiązania projektowanego rozporządzenia stanowią, co do zasady, powtórzenie regulacji wynikających z obowiązującego rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 lutego 2019 r. w sprawie warstwy elektronicznej dowodu osobistego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1431). Natomiast w punkcie poświęconym „sprawom różnym” przedstawiciele strony samorządowej Zespołu zgłaszali tematy, które chcieliby w najbliższym czasie omówić ze stroną rządową. W wyniku dyskusji ustalono m.in., że resort cyfryzacji – w najbliższym czasie – podzieli się z przedstawicielami strony samorządowej informacją na temat dalszych, planowanych prac związanych z wdrażaniem systemu e-doręczeń.

SEJM

9 lutego 2024 r. zakończyło się 5. posiedzenie Sejmu X kadencji. W jego trakcie posłowie uchwalili ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (projekt rządowy).

Nowelizacja przedłuża okres obowiązywania szczególnych rozwiązań prawnych przewidzianych w ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa do dnia 30 czerwca 2024 r.  Wynika to z przedłużenia do dnia 4 marca 2025 r. przez Radę Unii Europejskiej decyzją wykonawczą 2023/2409 z dnia 19 października 2023 r. tymczasowej ochrony wprowadzonej decyzją wykonawczą Rady (UE) 2022/382 z dnia 4 marca 2022 r. stwierdzającą istnienie masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy 2001/55/WE i skutkującej wprowadzeniem tymczasowej ochrony.

SENAT

 

7 lutego 2024 r. rozpoczęło się 6. posiedzenie Senatu, kontynuowane 15 lutego. Pierwszego dnia Izba rozpatrzyła i przyjęła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (projekt rządowy).

Przewiduje ona przeniesienie nadzoru nad Narodowym Centrum Badań i Rozwoju z kompetencji ministra ds. rozwoju regionalnego do kompetencji ministra ds. szkolnictwa wyższego i nauki. Senat podjął też uchwałę w sprawie zmiany Regulaminu Senatu (inicjatywa Marszałek Senatu). Projekt modyfikuje procedurę głosowania nad wnioskami zgłoszonymi do ustaw. W przypadku odrzucenia wszystkich wniosków lub poprawek albo nieprzyjęcia uchwały w sprawie ustawy w całości senatorowie będą mogli zgłosić wniosek o odrzucenie ustawy lub przyjęcie jej bez poprawek albo oba te wnioski. Wyjątek stanowi ustawa budżetowa, gdyż w jej przypadku nie można zgłosić wniosku o odrzucenie. Senatorowie zapoznali się z informacją o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie lipiec–grudzień 2023 r. (przewodnictwo Hiszpanii w Radzie UE), którą przedstawiła  podsekretarz stanu ds. europejskich w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, a także z informacją o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w roku 2022, przedstawioną przez rzecznika Marcina Wiącka.

1 lutego 2024 r. obradowały na wspólnym posiedzeniu senackie Komisje: Klimatu i Środowiska oraz Gospodarki Narodowej i Innowacyjności. Posiedzenie poświęcone było przyszłości i rozwojowi energetyki odnawialnej w Polsce. Gościem specjalnym na posiedzeniu połączonych komisji  był duński minister ds. klimatu, energii i zaopatrzenia Lars Aagaard Møller., którzy towarzyszy królowi Danii w wizycie do Polski.

Minister zadeklarował, że rząd duński i duński sektor komercyjny gotów jest wspierać Polskę w rozwoju energetyki odnawialnej.  Minister Lars Aagaard Møller podzielił się też doświadczeniami z transformacji energetycznej w Danii. Wspomniał, że w latach siedemdziesiątych 80% duńskiego miksu energetycznego pochodziło z węgla, a obecnie to mniej niż 7%. Do 2033 r. 30 mld duńskich gospodarstw domowych będzie korzystać z energii z OZE. Mówił, że głównymi celami transformacji były osiągnięcie niskoemisyjności i bezpieczeństwa energetycznego, te same powinna sobie postawić Polska. „Mam nadzieję, że jesteście gotowi do stworzenia zielonej energii w waszym kraju” – powiedział. Minister Lars Aagaard Møller dodał, że odnawialne źródła energii stanowią dziś "olbrzymią część miksu". Zaznaczył, że taka transformacja jest możliwa, ale wymaga czasu i dobrego zarządzania, by z jednej strony, ograniczyć emisję CO2 i odejść od paliw kopalnych, a z drugiej - zapewnić bezpieczeństwo energetyczne kraju i zniwelować koszty społeczne takie jak np. utrata miejsc pracy czy wzrost cen energii.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

31 stycznia 2024 r. obradowała na pierwszym w 2024 r. posiedzeniu plenarnym Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Było to też pierwsze posiedzenie z udziałem nowych przedstawicieli strony rządowej KWRiST, którzy też odebrali – z rąk współprzewodniczących Krzysztofa Żuka, prezydenta Lublina oraz Marcina Kierwińskiego, ministra spraw wewnętrznych i administracji powołania:

• Agnieszka Buczyńska, minister do spraw społeczeństwa obywatelskiego; 
• Marzena Okła-Drewnowicz, minister do spraw polityki senioralnej; 
• Grzegorz Karpiński, sekretarz stanu, zastępca szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów; Piotr Borys, sekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki; 
• Henryk Kiepura, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji (współprzewodniczący Zespołu do Spraw Edukacji, Kultury i Sportu); 
• Paweł Olszewski, sekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji (współprzewodniczący Zespołu do Spraw Społeczeństwa Informacyjnego); 
• Waldemar Sługocki, sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii; 
• Tomasz Szymański, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji (współprzewodniczący Zespołu do Spraw Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli oraz współprzewodniczący Zespołu do Spraw Ustroju Samorządu, Obszarów Miejskich i Metropolitalnych); 
• Jan Szyszko, sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej (współprzewodniczący Zespołu do Spraw Międzynarodowych, Unii Europejskiej i Polityki Regionalnej); 
• Mikołaj Dorożała, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska (współprzewodniczący Zespołu do Spraw Energii, Klimatu i Środowiska); 
• Przemysław Koperski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury (współprzewodniczący Zespołu do Spraw Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu); 
• Marek Kos, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia (współprzewodniczący Zespołu do Spraw Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej); 
• Hanna Majszczyk, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów (współprzewodnicząca Zespołu do Spraw Systemu Finansów Publicznych); 
• Adam Nowak, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi (współprzewodniczący Zespołu do Spraw Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa); 
• Paweł Zgórzyński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

W trakcie posiedzenia Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego rozpatrzyła też 25 dokumentów. Pozytywnie zaopiniowane zostały:

• wniosek ministra rolnictwa i rozwoju wsi o wprowadzenie zmian w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik weterynarii w branży rolno-hodowlanej;
• projekt rozporządzenia ministra edukacji i nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego do publicznych przedszkoli, szkół, placówek i centrów (MWiN 247);
• projekt rozporządzenia ministra edukacji zmieniającego rozporządzenie MEiN z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2024;
• projekt rozporządzenia ministra edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym;
• projekt rozporządzenia ministra edukacji w sprawie dotacji celowej na wyposażenie szkół w podręczniki, materiały edukacyjne i materiały ćwiczeniowe w 2024 r.;
• projekt rozporządzenia ministra edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym od pracy;
• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych;
• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie wzorów zarządzenia zabezpieczenia;
• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie zwrotu utraconych przez gminy dochodów z tytułu przekazania 1,5% należnego podatku rolnego;
• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi podlegające przekazaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych;
• projekt rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie informacji przekazywanych przez sądy i komorników sądowych właściwym organom podatkowym;
• projekt wytycznych szczegółowych w zakresie przyznawania, wypłaty i zwrotu pomocy finansowej w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023 – 2027 dla inwestycji w sektorze owoców i warzyw;
• projekt Raportu o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2022 r.  (UOKiK).

Ponadto Komisja Wspólna skierowała do dalszych prac w Zespołach z upoważnieniem do wydania opinii wiążącej:

• projekt ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie warstwy elektronicznej dowodu osobistego;
• projekt rozporządzenia ministra funduszy i polityki regionalnej zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu nieruchomości przekazywanego Krajowemu Zasobowi Nieruchomości;
• projekt rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (B765);
• projekt rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (B766);
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie świadczeń rzeczowych na rzecz obrony w czasie pokoju (MON);
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie świadczeń osobistych na rzecz obrony w czasie pokoju (MON);
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie świadczeń osobistych i rzeczowych na rzecz obrony w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny (MON);
• projekt rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie wysokości opłat za wydanie zaświadczenia na wykonywanie publicznego transportu zbiorowego oraz wzoru tego dokumentu;
• projekt rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczenia pojazdów, wymagań dla tablic rejestracyjnych oraz wzorów dokumentów związanych z rejestracją pojazdów.
• Komisja Wspólna odstąpiła od opiniowania dwóch (projektów) rozporządzeń ministra edukacji i nauki, ponieważ te zostały już podpisane i opublikowane. Są to:
• rozporządzenie ministra edukacji z dnia 10 stycznia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie regulaminu pracy komisji do oceny wniosków o wpis na listę podmiotów uprawnionych do pełnienia funkcji zewnętrznego zapewniania jakości, wzoru umowy z podmiotem, któremu powierzono funkcję zewnętrznego zapewniania jakości, oraz sposobu ustalania wysokości wynagrodzenia z tytułu tej umowy (Dz.U. z 2024 r., poz. 48);
• rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 29 grudnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie egzaminu maturalnego (Dz.U. z 2024 r. poz. 8).

Strona samorządowa wskazała także kandydatów do Rady Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Zostali nimi Jan Grabkowski, starosta poznański (Związek Powiatów Polskich) oraz Michał Zorena, kierownika Referatu Współpracy Lokalnej i Innowacji Społecznych w Wydziale Rozwoju Społecznego Urzędu Miasta Gdańska (Unia Metropolii Polskich).

 

SEJM

26 stycznia 2024 r. zakończyło się 4., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie uchwalona została ustawa o zmianie ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz ustawa - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (projekt rządowy). Nowelizacja przewiduje, że nadzór nad Narodowym Centrum Badań i Rozwoju sprawować będzie Minister Nauki. NCBR będzie musiało uzyskać zgodę Ministra Nauki na powoływanie m.in. spółek czy obejmowanie oraz nabywanie udziałów i akcji. Nowe rozwiązania pozwolą na poprawę kontroli nad NCBR. Umożliwią także sprawne i skuteczne realizowanie przez Centrum zadań, które dotyczą polityki naukowej państwa. Chodzi o zarządzanie najważniejszymi programami badań naukowych i prac rozwojowych, pobudzanie przedsiębiorców do inwestowania w działalność naukową, czy wspieranie komercjalizacji wyników badań naukowych lub prac rozwojowych oraz innych form ich transferu do gospodarki. Nowe przepisy mają wejść w życie zasadniczo po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Ustawa została skierowana do Senatu.

 

26 stycznia 2024 r. obradowała sejmowa Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży, która rozpatrzyła informację ministra edukacji na temat wyników badania PISA, Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów, wraz z analizą wpływu zmian w systemie edukacji w ostatnich latach na wyniki polskich uczniów. Program PISA (Programme for International Student Assessment) organizowany jest przez OECD od 2000 roku. Polska uczestniczy w nim od samego początku. Dane z badania pozwalają na ocenę umiejętności uczniów oraz analizę ich uwarunkowań indywidualnych, szkolnych i związanych z systemem edukacji. W Polsce badanie sfinansowało Ministerstwo Edukacji i Nauki, a zrealizował je Instytut Badań Edukacyjnych we współpracy z konsorcjum międzynarodowym i zgodnie z międzynarodowymi standardami badawczymi. Umiejętności polskich uczniów we wszystkich głównych dziedzinach badania PISA pozostają jeszcze wysokie – jednak są one niższe niż w kilku poprzednich edycjach badania. Jako przykład wskazano na wyniki w umiejętnościach matematycznych, gdzie nastąpił największy spadek ze wszystkich krajów UE. W roku 2022 wynik polskich uczniów jest znacznie niższy niż w poprzednich edycjach, a różnica w stosunku do edycji 2018 wynosi aż 27 punktów. W porównaniu z poprzednią edycją badania średni wynik polskich uczniów był niższy we wszystkich trzech dziedzinach. Na zmianę wyników między 2022 i 2018 r. w Polsce mogły mieć wpływ dwa czynniki: pandemia i najdłuższy w UE okres zamknięcia szkół oraz reforma systemu edukacji. W podsumowaniu prezentacji przedstawiciele Instytutu Badań Edukacyjnych zwrócili również uwagę na niskie wyniki z zakresu obszarów niekognitywnych, jak np.: poczucie przynależności do szkoły wśród uczniów oraz satysfakcja nauczycieli z wykonywania zawodu.

25 stycznia 2024 r. obradowała sejmowa Komisja ds. Petycji, która m.in. rozpatrzyła petycję  w sprawie zmiany przepisów dotyczących zasad sprawowania mandatu radnego (BKSP-144-IX-766/23).

Zawarte w petycji wnioski dotyczą ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym oraz ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa. Jako wymagającą zmiany autor petycji wymienił również ustawę z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. Zdaniem wnioskodawcy powyższe ustawy w związku z art. 11 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej z dnia 30 marca 2010 r. wymagają następujących zmian:

• wprowadzenia obowiązku publikacji sprawozdania z działalności radnego po zakończeniu każdego roku;
• wprowadzenia obowiązku pełnienia dyżuru przez każdego radnego przynajmniej raz w miesiącu w godzinach dogodnych dla mieszkańców. Zapis ten należy wzmocnić poprzez dodanie sankcji, w postaci potrącenia części diety, podobnie, jak ma to miejsce w przypadku nieobecności na sesji rady;
• wprowadzenia ograniczenia kadencyjności radnych, analogicznie, jak w przypadku wójtów, burmistrzów, prezydentów;
• wprowadzenia obowiązku publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej wykazu danych kontaktowych do radnych, w szczególności: adresów mailowych i/lub numeru telefonu radnego.

Komisja po przedstawieniu petycji oraz dyskusji z udziałem przedstawicieli Związku Powiatów Polskich oraz Związku Miast Polskich podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji odnośnie do pkt 1-3 oraz o nieuwzględnieniu żądania będącego przedmiotem petycji odnośnie do żądania nr 4.

Na tym samym posiedzeniu sejmowa Komisja ds. Petycji podjęła inicjatywę ustawodawczą w sprawie nowelizacji ustawy o Samorządowych Kolegiach Odwoławczych. Projektowana ustawa jest reakcją Komisji na petycję nr BKSP-145-587/22, którą Komisja uznała za zasadną. Celem projektu jest nałożenie wymogu posiadania nieskazitelnego charakteru na kandydatów na członków samorządowego kolegium odwoławczego, a więc postawienie kandydatom na członków kolegiów wymogów w tym zakresie identycznych jak np. pracownikom urzędów państwowych.

SENAT

24 stycznia 2024 r. obradowała senacka Komisja ds. Petycji. W trakcie posiedzenia do dalszych prac legislacyjnych przyjęła petycję P11-04/23, przedmiotem której jest zmiana warunków uprawniających do otrzymywania świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. Kolejny postulat wskazanej petycji dotyczy możliwości przywrócenie prawa do tego świadczenia osobom, które pełniły obowiązki sołtysa przed 1990 r. 

 

23 stycznia 2024 r. przewodniczący i wiceprzewodniczący Komisji Budżetu i Finansów Publicznych senatorowie Kazimierz Kleina i Leszek Czarnobaj wzięli udział  w konsultacjach eksperckich poświęconych analizie dystrybucji środków finansowych dla jednostek samorządu terytorialnego, zorganizowanych przez Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji Kancelarii Senatu. Pokłosiem spotkania ma być raport na temat stanu finansów samorządów w Polsce, w szczególności szczebla gminnego i powiatowego, który posłuży do prac nad zmianami legislacyjnymi dotyczącymi finansów samorządowych. W spotkaniu, które prowadziła dyrektor biura Agata Karwowska-Sokołowska, wzięli udział ekonomiści z kilku ośrodków naukowych zajmujący się finansami publicznymi: prof. Beata Zofia Filipiak z Uniwersytetu Szczecińskiego, dr hab. Sławomira Kańduła z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, prof. Stanisław Mazur,  dr Marzena Piszczek, dr hab. Piotr Sołtyk oraz prof. Krzysztof Surówka z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, a także prof. Marzanna Poniatowicz z Uniwersytetu w Białymstoku i prof. Leszek Patrzałek z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.

9 stycznia 2024 r. sejmowa Komisja ds. Petycji rozpatrzyła petycję w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej, dotyczącej składania oświadczeń majątkowych przez osoby do tego zobowiązane. Zawarte w petycji wnioski dotyczą formy składania oświadczeń majątkowych przez osoby pełniące funkcje publiczne.

Zdaniem wnioskodawcy sami tylko radni rad gmin, rad powiatów i województw oraz członkowie organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego składają ich rocznie ponad 50 tysięcy, a w latach, w których odbywają się wybory samorządowe, co najmniej 100 tysięcy (za poprzedni rok i przed zakończeniem kadencji). Każde z nich w 2 egzemplarzach z dołączoną kopią rocznego zeznania podatkowego (PIT). Jak podkreślił autor petycji, załącznikiem do egzemplarza przekazywanego służbom skarbowym jest kopia zeznania, w którego posiadaniu już te służby są. Zamiast przerzucania na obywatela obowiązku sporządzania kopii wystarczyłoby dla celów związanych z kontrolą oświadczeń majątkowych wyszukać je we właściwej bazie danych. Wnioskodawca zauważył, iż przy współczesnym poziomie zaawansowania technicznego obowiązujący sposób składania oświadczeń majątkowych jest anachroniczny i wymaga zmian poprzez: wprowadzenie możliwości złożenia oświadczenia w formie elektronicznej z wykorzystaniem platformy ePUAP i podpisanego podpisem kwalifikowanym lub zaufanym; oraz zaniechanie obowiązku dołączania do oświadczenia majątkowego przeznaczonego dla służb skarbowych zeznania PIT, będącego już w ich posiadaniu (często złożonego w formie elektronicznej). Komisja po przedstawieniu petycji oraz dyskusji podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatów do Ministra Cyfryzacji oraz Ministra Finansów.

Na tym samym posiedzeniu (9 stycznia br.) Komisja ds. Petycji rozpatrzyła petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego w zakresie ulg na przejazdy dla osób głuchych. Przedmiotem petycji jest postulat podjęcia inicjatywy ustawodawczej w sprawie nowelizacji ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego poprzez wprowadzenie 49% ulgi dla osób głuchych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności o symbolu 03-L przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego oraz autobusowego, na podstawie biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych. Dokumentem uprawniającym osoby głuche do ulgi 49% ma być legitymacja osoby niepełnosprawnej z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności o symbolu 03-L z fotokodem QR. W uzasadnieniu petycji wskazano, że osoby głuche po ukończeniu 26. roku życia z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności o symbolu 03-L nie znalazły się w gronie podmiotów uprawnionych do ulgi 49%. Ponoszą one 100-proc. odpłatność na zakup biletów. Stwierdzono, że ustawa o uprawnieniach do ulgowych przejazdów daje wybiórczo uprawnienia osobom niepełnosprawnym do ulgi 49%, natomiast nie uwzględnia ona osób legitymujących się umiarkowanym stopniem niepełnosprawności o symbolu 03-L po ukończeniu 26 roku życia w gronie osób uprawnionych do ulgi 49% i „jest to całkowicie nielogiczne”. Komisja po przedstawieniu petycji podjęła decyzję o przygotowaniu projektów dezyderatów do Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

 

Po przeprowadzeniu dyskusji, w której uczestniczył przedstawiciel Związku Miast Polskich, Komisja ds. Petycji podjęła decyzję o nieuwzględnieniu żądania zawartego w petycji w sprawie zmiany art. 15 ust. 7 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, w zakresie dotyczącym zwoływania sesji rady powiatu. Postulowana zmiana miałaby polegać na dodaniu do przepisów wskazanej ustawy regulacji przewidującej gwarancję odbycia się sesji rady powiatu w sytuacji wniesienia przez radnych wniosku w trybie przewidzianym w art. 15 ust. 7 ustawy o samorządzie powiatowym.

22 grudnia 2023 r. zakończyło się 4. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 4 ustawy, wszystkie przyjęła bez poprawek. ustawę o szczególnych rozwiązaniach w celu zachowania ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (poselski projekt ustawy), która wydłuża do 30 września 2024 r. ważność orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności, których ważność upłynęłaby 30 czerwca 2024 r., a także kart parkingowych, decyzji i świadczeń wydanych na podstawie tych orzeczeń.

Analogicznie będzie wyglądać sytuacja w wypadku prawa do świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zasiłków dla opiekunów i świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dziecka, osoby pełnoletniej w pieczy zastępczej. Na znaczne, nawet 8-miesięczne, opóźnienia i zatory przy wydawaniu nowych orzeczeń w ramach zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności już w październiku 2023 r. zwracał uwagę rzecznik praw obywatelskich i organizacje społeczne. Powodowały one utratę świadczeń i form wsparcia, np. stypendiów na uczelni, kart parkingowych czy świadczenia pielęgnacyjnego.

• ustawa o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (projekt rządowy) wydłuża do 31 grudnia 2025 r. termin zawieszenia spłaty zobowiązań Polskiej Grupy Górniczej z tytułu niezapłaconych składek na: ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez pracownika i płatnika, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych oraz ubezpieczenie zdrowotne, a także pożyczki z Polskiego Funduszu Rozwoju w ramach programów rządowych. Zgodnie z nowelą spółki węglowe objęte wsparciem będą zwolnione z obowiązku wpłacania zaliczek miesięcznych na podatek CIT.
• ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (projekt rządowy) ma na celu umożliwienie wypłaty prokuratorom wyrównania wynagrodzeń w związku z nieprawidłowo naliczoną rewaloryzacją. Zgodnie z nowelą wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów w 2023 r. zostanie zwiększone o różnicę między kwotą wynagrodzenia wynikającą z przepisów ustawy – Prawo o prokuraturze (podstawę wynagrodzenia w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w 2. kwartale roku poprzedniego) a kwotą wynagrodzenia ustalonego w ustawie okołobudżetowej na 2023 r. w wysokości 5444,42 zł. Różnica ta ma być wypłacona do 31 grudnia 2023 r. z wyrównaniem od 1 stycznia 2023 r. Nowelizacja uwzględnia wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 listopada 2023 r. (K 1/23), w którym za niezgodne z konstytucją zostały uznane przepisy ustawy okołobudżetowej na 2023 r., ustalające podstawę wynagrodzenia zasadniczego sędziów w 2023 r. w wysokości 5444,42 zł. W ocenie TK narusza to „gwarancję zapewnienia sędziom wynagrodzenia na poziomie odpowiadającym godności sprawowanego przez nich urzędu oraz zakresowi ich obowiązków”. Podstawę wynagrodzenia prokuratorów w 2023 r. również określono w ustawie okołobudżetowej, w tej samej wysokości co w przypadku sędziów i wbrew ustawie – Prawo o prokuraturze.
• ustawa  o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024 (projekt rządowy) umożliwia przekazanie skarbowych papierów wartościowych różnym podmiotom, m.in. uczelniom (2,2 mld zł), Funduszowi Reprywatyzacji (10 mld zł), PKP (1,3 mld zł), przedsiębiorstwom górniczym (7 mld zł), ministrowi właściwemu ds. informatyzacji (3,5 mld zł), ministrowi kultury (1 mld zł na podwyższenie kapitału spółek publicznego radia i telewizji). Jednostki publicznej radiofonii i telewizji otrzymałyby też skarbowe papiery wartościowe, opiewające na 2 mld zł, jako rekompensatę utraconych w roku 2024 wpływów z opłat abonamentowych z tytułu zwolnień. Ustawa „odmraża” ponadto subwencję rozwojową, co umożliwi przekazanie samorządom 3,2 mld zł. Zmienia też sposób jej podziału; 60% byłoby rozdzielane na dotychczasowych zasadach, a 40% – proporcjonalnie do udziału w PIT za 2021 r. Ustawa zakłada również wzrost wynagrodzeń nauczycieli początkujących o 33%, a także dodatkowe środki dla samorządów na podwyżki dla nauczycieli przedszkoli. W 2024 r. kwota bazowa dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe nie byłaby waloryzowana.

 

SEJM

21 grudnia 2023 r. zakończyło się 1. posiedzenie Sejmu X kadencji, które rozpoczęło się 13 listopada 2023 r. W trakcie trzech ostatnich dni posiedzenia (19-21 grudnia 2023 r.) Sejm uchwalił:

• ustawę o szczególnych rozwiązaniach w celu zachowania ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (projekt poselski). Ustawa dotyczy wprowadzenia przepisu wg którego orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, którego ważność upłynęłaby do dnia 30 czerwca 2024 r., zachowuje ważność do dnia 30 września 2024 r., jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego prawomocnego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
• ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023. Nowelizacja dotyczy zapewnienia środków w celu zapewnienia jednolitości wynagrodzeń sędziów i prokuratorów w 2023 r.

 

• ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024. Ustawa dotyczy dostosowania regulacji prawnych zawartych w wybranych ustawach do projektu ustawy budżetowej na rok 2024.

13 grudnia 2023 r. odbyło się 3. posiedzenie Senatu, w trakcie którego Izba przyjęła bez poprawek nowelizację ustawy o doręczeniach elektronicznych.

Ustawa ta przesuwa termin końcowy wdrożenia rozwiązań technicznych, umożliwiających powszechne doręczanie i odbieranie korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej, a także udostępnienia w systemie teleinformatycznym punktu dostępu do usług rejestrowanego doręczenia elektronicznego w ruchu transgranicznym. Ma to nastąpić nie wcześniej niż 30 marca 2024 r., ale nie później niż 1 stycznia 2025 r.

13 grudnia 2023 r. obradowała senacka Komisja Infrastruktury, która jednogłośnie poparła ustawę o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych, nie wprowadzając do niej poprawek. W imieniu wnioskodawców główne założenia pochodzącej z przedłożenia poselskiego ustawy i okoliczności jej uchwalenia przez Sejm RP omówił poseł Michał Gramatyka. Uchwalona przez Sejm w 2020 r. ustawa o doręczeniach elektronicznych miała być „epokową zmianą systemu doręczeń rejestrowanych przez państwo”, polegającą na stworzeniu kompleksowego certyfikowanego systemu zastępującego dotychczasowy system doręczeń poleconych. Zawarte w ustawie przepisy miałyby zacząć obowiązywać od końca br., tymczasem obecnie państwo nie jest przygotowane do realizacji postanowień ustawy, ze względu m.in. na niezapewnienie interoperacyjności systemu. Oznacza to w praktyce, że stworzony przez Pocztę Polską system rejestrowanych wewnętrznych doręczeń „nie widzi” systemów komercyjnych, a w myśl ustawy informacje przesłane z systemów komercyjnych powinny trafiać właśnie do państwowego systemu rejestrowego. Zachodzi więc potrzeba pilnego odroczenia terminu wejścia w życie części przepisów tej ustawy, przede wszystkim tych, które zobowiązują adwokatów, radców prawnych, a także samorządy do zakładania skrzynek pocztowych w systemie doręczeń elektronicznych. I taki jest zasadniczy cel nowelizacji ustawy o doręczeniach elektronicznych, która przesuwa termin wejścia w życie tych przepisów – nie wcześniej niż do 30 marca 2024 r. i nie później niż do 1 stycznia 2025 r.

SEJM

2 grudnia 2023 r. podczas trwającego (od 13 listopada br.) 1. posiedzenia Sejmu X kadencji uchwalona została ustawa o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych. Był to projekt poselski. Nowelizacja przesuwa datę wdrożenia środków technicznych umożliwiających realizację przepisu ustawy poza aktualnie obowiązującą datę graniczną tj. 31 grudnia 2023 r.

8 grudnia 2023 r. zakończyło się trzydniowe 2. posiedzenie Senatu. Tego dnia Izba opowiedziała się za przyjęciem dwóch ustaw: ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (projekt obywatelski),przyjęta bez poprawek, przewiduje obligatoryjne przygotowanie, wdrożenie i finansowanie programu polityki zdrowotnej leczenia niepłodności, obejmującego procedury medyczne wspomaganej prokreacji, w tym zapłodnienie pozaustrojowe.

Zakłada refundację metody in vitro z budżetu państwa. Minister zdrowia ma opracować, wdrożyć, zrealizować i sfinansować program polityki zdrowotnej leczenia niepłodności, obejmujący procedury medyczne wspomaganej prokreacji, w tym zapłodnienie pozaustrojowe. Minimalna wysokość środków finansowych pochodzących z budżetu państwa, która corocznie ma zostać przeznaczona na realizację programu, to nie mniej niż 500 mln zł. Minister zdrowia będzie przedkładać Sejmowi co roku sprawozdanie z realizacji tego programu. Realizacja pierwszego programu leczenia niepłodności rozpocznie się 1 czerwca 2024 r.

• ustawa o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski), ma na celu zminimalizowanie podwyżek cen energii i gazu dla odbiorców w gospodarstwach domowych, podmiotów użyteczności publicznej (szpitale, szkoły, przedszkola, ośrodki pomocy społecznej) oraz jednostek samorządu terytorialnego po 31 grudnia 2023 r. Zakłada przedłużenie do połowy 2024 r. maksymalnych cen energii dla gospodarstw domowych na poziomie 412 zł za MWh netto do obecnego poziomu limitu zużycia, pomniejszonego o 50%, ponieważ przepisy mają obowiązywać przez pół roku. Powyżej limitu ma być zachowana – jako cena maksymalna – stawka 693 zł za MWh. Płacić ją mają także samorządy, podmioty użyteczności publicznej, ale także małe i średnie przedsiębiorstwa, spółki komunalne prowadzące obiekty sportowe, np. hale sportowe czy baseny, oraz rolnicy. Źródłem finansowania będzie Fundusz COVID-19, zasilany z odpisu gazowego, który trafia na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny za 2022 r. i inne środki. Odpis gazowy na ten fundusz ma być przekazywany wstecznie za rok 2022. Nowela wprowadza też rozwiązania, zmierzające do stopniowego przywracania mechanizmów rynkowych kształtowania cen bez ingerencji państwa.

SEJM

6 i 7 grudnia 2023 r. Sejm X kadencji kontynuował swoje pierwsze posiedzenie, które rozpoczęło się 13 listopada 2023 r. 7 listopada 2023 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - zminimalizowania podwyżek wpływu cen energii i gazu dla odbiorców w gospodarstwach domowych, szeroko rozumianych podmiotów użyteczności publicznej (w tym szpitale, szkoły, przedszkola, ośrodki pomocy społecznej) oraz jednostek samorządu terytorialnego, po dniu 31 grudnia 2023 roku oraz wprowadzenia rozwiązań zmierzających w stronę stopniowego przywracania mechanizmów rynkowych kształtowania cen na tych rynkach bez ingerencji państwa.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Zespół ds. systemu finansów publicznych

7 grudnia 2023 r. obradował Zespół ds. systemu finansów publicznych, który bez przeprowadzenia dyskusji zaopiniował pozytywnie następujące projekty:

• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie wzoru wniosku o przekazanie 1,5% należnego podatku rolnego (opinia pozytywna wiążąca w imieniu KWRiST);

• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie przekazywania za pomocą środków komunikacji elektronicznej oraz opatrywania podpisem elektronicznym wniosku o przekazanie 1,5% należnego podatku rolnego (opinia pozytywna wiążąca w imieniu KWRiST);

• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur;

• projekt rozporządzenia ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wystawiania faktur;

• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi podlegające przekazaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych;

• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie przesyłania oświadczenia emitenta i oświadczenia płatnika w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (będzie wniosek o tryb obiegowy KWRiST);

• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie przesyłania oświadczenia emitenta i oświadczenia płatnika w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (będzie wniosek o tryb obiegowy KWRiST);

• projekt rozporządzenia ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wyłączenia obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych (będzie wniosek o tryb obiegowy KWRiST);

• projekt rozporządzenia ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wyłączenia obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych (będzie wniosek o tryb obiegowy KWRiST);

• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie sposobu przesyłania, utrwalonego w postaci elektronicznej, pełnomocnictwa ogólnego, pełnomocnictwa szczególnego oraz pełnomocnictwa do doręczeń (ostateczną opinię wyda KWRiST w trybie obiegowym).

Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli

6 grudnia 2023 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli. W trakcie spotkania Zespół zaopiniował pozytywnie (opinia wiążąca w imieniu KWRiST) projekt rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie wzoru dowodu osobistego, jego wydawania i odbioru oraz utraty, uszkodzenia, unieważnienia i zwrotu.

Natomiast w punkcie poświęconym sprawom różnym omówiono dwa wnioski Zrzeszenia Gmin Województwa Lubuskiego. Pierwszy dotyczył niezgodnego z prawem zobowiązywania gmin do zakupu we własnym zakresie kart kryptograficznych niezbędnych do wykonywania zadań zleconych (rejestracja stanu cywilnego, ewidencja ludności, dowody osobiste) w Systemie Rejestrów Państwowych (SRP). W drugim ZGWL zaapelowało nowelizację ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego w zakresie w jakim powinien obowiązywać dotychczasowy wzór: karty urodzenia, karty zgonu oraz karty martwego zgonu. W ocenie ZGWL jest to niezbędne aby USC mogły nadal zgodnie z prawem dokonywać rejestracji urodzeń i zgonów od 1 stycznia 2024 r.

Ostatnim tematem w sprawach różnych był wniosek Związku Powiatów Polskich o dyskusję dotyczącą problemu rozbieżności pomiędzy ustawami ustrojowymi (ustawa o samorządzie gminnym, ustawa o samorządzie powiatowym, ustawa o samorządzie wojewódzkim), a Kodeksem Wyborczym odnośnie definiowania pojęcia „mieszkaniec”.

Zespół ds. ochrony zdrowia i pomocy społecznej

6 grudnia 2023 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i pomocy społecznej KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego. Była to opinia wiążąca wydana w imieniu pełnego składu KWRiST. Ponadto Zespół omówił, ale nie zaopiniował projekt rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego, który dotyczy zwiększenia uprawnień ratowników medycznych w zakresie świadczeń przewidzianych do samodzielnego wykonywania, a bezpośrednią przyczyną jego wydania jest rosnąca z roku na rok liczba podstawowych zespołów ratownictwa medycznego bez lekarza w składzie oraz wzrost kompetencji ratowników medycznych. Opinia nie została wydana ze względu na niezakończone uzgodnienia międzyresortowe projektu. Podobny los spotkał projekt rozporządzenia ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, który jest efektem uchwalenia nowych przepisów regulujących problem przemocy domowej i w konsekwencji uchylenia dotychczas obowiązujących w tym zakresie aktów wykonawczych.

Zespół ds. edukacji, kultury i sportu

5 grudnia 2023 r. obradował Zespół ds. edukacji, kultury i sportu KWRiST. W trakcie spotkania Zespół pozytywnie zaopiniował:

 

• wniosek ministra rolnictwa i rozwoju wsi o wprowadzenie zmian w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik weterynarii w branży rolno-hodowlanej, którego celem jest zbliżenie treści podstawy programowej do wymogów określonych w tym zakresie przepisami unijnymi;

• projekt rozporządzenia ministra edukacji i nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego do publicznych przedszkoli, szkół, placówek i centrów, który określa zasady traktowania w rekrutacji osób zwolnionych z obowiązku przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty lub do danego przedmiotu objętego tym egzaminem;

• projekt rozporządzenia ministra edukacji i nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie regulaminu pracy komisji do oceny wniosków o wpis na listę podmiotów uprawnionych do pełnienia funkcji zewnętrznego zapewniania jakości, wzoru umowy z podmiotem, któremu powierzono funkcję zewnętrznego zapewniania jakości, oraz sposobu ustalania wysokości wynagrodzenia z tytułu tej umowy, który związany jest z wprowadzeniem do ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji nowej kategorii kwalifikacji: kwalifikacji sektorowych;

• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie egzaminu maturalnego, który określa m.in. warunki zdawania egzaminu maturalnego z języka łacińskiego oraz z przedmiotu „biznes i zarzadzanie”.

30 listopada 2023 r. zakończył się drugi dzień 2. posiedzenia Senatu. Tego dnia senatorowie zadecydowali o przyjęciu bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (projekt poselski), która przewiduje objęcie zakazem handlu niedziel przypadających na 24 grudnia i wyznaczenie jako handlowe 2 kolejnych niedziel poprzedzających. W tym roku to 10 i 17 grudnia.

Ponadto Senat wyraził zgodę na powołanie Moniki Horny-Cieślak na Rzecznika Praw Dziecka. Nowa rzeczniczka jest adwokatką, aktywistką i działaczką społeczną. Od 19. roku życia zajmuje się ochroną praw dzieci. Udziela pomocy prawnej osobom młodym, doświadczającym przemocy psychicznej, fizycznej i seksualnej. W swojej działalności na rzecz dzieci podejmuje m.in. działania legislacyjne i szkoleniowe, koordynuje projekty edukacyjne. Udzielała indywidualnych konsultacji i wsparcia klientom Centrum Pomocy Dzieciom w ramach współpracy z Fundacją Dajemy Dzieciom Siłę. Jest członkinią Komisji Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej, przewodniczącą Sekcji Praw Dziecka oraz członkinią Komisji ds. współpracy z sądami przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie. Jest także autorką programu HELP Rady Europy, współautorką wielu aktów prawnych dotyczących praw dzieci, w tym ustawy o ochronie małoletnich, czyli tzw. ustawy Kamilka z Częstochowy, i ustawy zwiększającej dostęp do psychologa osobom młodym bez zgody opiekuna prawnego.

SEJM

29 listopada podczas trwającego, pierwszego posiedzenia Sejmu X kadencji posłowie uchwalili, i skierowali do Senatu, następujące ustawy: ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (był to projekt obywatelski). Nowelizacja dodaje do ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych przepis przewidujący obligatoryjne przygotowanie, wdrożenie i finansowanie przez Ministra Zdrowia programu polityki zdrowotnej leczenia niepłodności obejmującego procedury medyczne wspomaganej prokreacji, w tym zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro);

ustawa o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz niektóre inne dni (był to projekt poselski). Nowelizacja jednoznacznie przesądza, że niedziela przypadająca na dzień 24 grudnia jest objęta zakazem handlu (pomimo, że jest to niedziela bezpośrednio poprzedzająca święto Bożego Narodzenia). Jednocześnie nowelizacja przewiduje, że w sytuacji, w której 24 grudnia przypada w niedzielę to handlowe są dwie poprzedzające ją niedziele.

KOMISJA WSPÓLNA RZADU I SAMORZADU TERYTORIALNEGO

29 listopada 2023 r. obradowała na plenarnym posiedzeniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Komisja Wspólna negatywnie zaopiniowała dwa projekty rozporządzeń:

• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie stawek opłaty na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych oraz utworzenia i utrzymania publicznych systemów zbierania tych odpadów, oraz
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2024.

Przyczyną negatywnej opinii w przypadku projektu rozporządzenia w sprawie stawek opłaty na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów z produktów jednorazowych był brak zgody resortu klimatu i środowiska na podwyższenie stawek tych opłat z 10 groszy za kilogram do 15 groszy za kilogram.

 

W przypadku projektu rozporządzenia w sprawie podziału subwencji oświatowej na 2024 r. o opinii negatywnej przesądził fakt, że wysokość tej subwencji jest nieadekwatna do kosztów realizacji zadań oświatowych ponoszonych przez samorządy. Jak podkreślała strona samorządowa subwencja oświatowa nie wystarcza nawet na pokrycie w 100% nauczycielskich wynagrodzeń. Ponadto strona samorządowa miała zastrzeżenia do zaproponowanego przez resort oświaty podziału subwencji wskazując m.in., że finansowanie edukacji domowej na zaproponowanym poziomie (waga 0,8) zdecydowanie za wysokie i nie jest niczym nieuzasadnione. Inne zastrzeżenia jakie strona samorządowa zgłosiła do projektu podziału subwencji oświatowej na 2024 r. dotyczyły m.in. finansowania liceów ogólnokształcących; finansowania szkół przyszpitalnych; środków na zatrudnienie specjalistów w szkołach (m.in. psychologów), czy finansowania Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych.

20 listopada 2023 r. obradował Zespół ds. społeczeństwa informacyjnego Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie spotkania zespół pozytywnie zaopiniował (bez przeprowadzenia dyskusji) projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie sposobu przygotowania projektu planu ogólnego gminy.

Natomiast w punkcie poświęconym „Sprawom różnym” Zespół omówił najważniejsze problemy związane z wdrażaniem systemu doręczeń elektronicznych. W trakcie dyskusji przedstawiciele Ministerstwa Cyfryzacji zwracali uwagę, że adresy do doręczeń elektronicznych powinny być zakładane w określonej kolejności, najpierw tam, gdzie korespondencji jest najwięcej (np. urzędy gmin, starostwa powiatowe, ośrodki pomocy społecznej), a dopiero później przez takie podmioty jak np. szkoły. Przedstawiciele strony samorządowej podnosili w odpowiedzi, że resort mógł przewidzieć, że kumulacja wniosków związanych z zakładaniem tych adresów będzie w okresie bezpośrednio poprzedzającym termin wdrożenia systemu (10 grudnia 2023), w konsekwencji resort i jego służby powinny być do tego odpowiednio przygotowane. Przedstawiciele strony samorządowej wskazywali również na niepotrzebne zamieszanie związane z interpretacją przepisów mówiących w jakich terminach poszczególne podmioty mają adresy do doręczeń elektronicznych obligatoryjnie posiadać. Ostatecznie resort zobowiązał się przedstawić stronie samorządowej statystyki dotyczące ilości założonych już przez JST adresów do e-doręczeń. Dane te mają być podstawą do wspólnego podjęcia dalszych rozstrzygnięć [z przekazanych przez Ministerstwo Cyfryzacji 24 listopada 2023 r. danych wynika, że konto ADE (adres doręczeń elektronicznych) założyło  - do tej daty -  6 województw, 126 powiatów oraz 737 gmin].

16 listopada 2023 r. obradował Zespół ds. systemu finansów publicznych. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował następujące projekty: projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie stawki zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju w 2024 r.;

• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzorów dokumentów stosowanych w egzekucji należności pieniężnych (opinia wiążąca w imieniu KWRiST);
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzorów tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji administracyjnej (opinia wiążąca w imieniu KWRiST);
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przekazywania tytułu wykonawczego i innych dokumentów do organu egzekucyjnego (opinia wiążąca w imieniu KWRiST);
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących;
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu informacji zawartych we wniosku o ponowne wszczęcie egzekucji administracyjnej (opinia wiążąca w imieniu KWRiST);
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie adnotacji w sprawie zbiegu egzekucji oraz dokonywania doręczeń przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego albo z użyciem środków komunikacji elektronicznej pomiędzy organami egzekucyjnymi oraz pomiędzy organem egzekucyjnym a komornikiem sądowym.

Natomiast projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług uzyskał opinie kierunkowo pozytywną Zespołu (Zespół nie miał upoważnienia do wydania opinii wiążącej). Ostateczną opinie wyda KWRiST na posiedzeniu plenarnym po przedstawieniu przez resort finansów propozycji legislacyjnej uwzględniającej uwagi Unii Metropolii Polskich dotyczących oznaczania faktur.

 

Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu

15 listopada 2023 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował:

• projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym;
• projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego albo warunków zabudowy;
• projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii  w sprawie finansowego wsparcia udzielanego na realizację niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych;
• projekt Regionalnego Planu Transportowego Województwa Małopolskiego.

Z trakcie posiedzenia Zespół odstąpił od opiniowania projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii  w sprawie sposobu wyznaczania granic obszaru uzupełnienia zabudowy w planie ogólnym gminy oraz projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie sposobu przygotowania projektu planu ogólnego gminy (nowa wersja projektu) ze względu na fakt, że przedstawione stronie samorządowej wersje tych projektów nie są jeszcze ostatecznymi. Jednocześnie Zespół postanowił, że w sprawie nowego projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie sposobu przygotowania projektu planu ogólnego gminy Unia Metropolii Polskich zorganizuje spotkanie z przedstawicielami Ministerstwa Rozwoju i Technologii w celu wyjaśnienia uwag i wątpliwości. 

Zespół ds. edukacji, kultury i sportu 

14 listopada 2023 r. obradował Zespół ds. edukacji, kultury i sportu KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół negatywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2024. Ze względu na fakt, że wzrost kwoty subwencji oświatowej jest nieadekwatny do zakresu realizowanych zadań oświatowych i rosnących kosztów oraz, że każda waga algorytmu jest niedoszacowana.

Pozytywnie Zespół zaopiniował następujące projekty:

• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania wysokości wynagrodzenia przewodniczących komisji dyscyplinarnych i ich zastępców, przewodniczących składów orzekających oraz rzeczników dyscyplinarnych i ich zastępców, a także wysokości wynagrodzenia obrońcy z urzędu;
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie realizacji modułu 3 wieloletniego rządowego programu „Posiłek w szkole i w domu” dotyczącego wspierania w latach 2024–2028 organów prowadzących publiczne szkoły podstawowe w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki przez organizację stołówek i miejsc spożywania posiłków (z uwagą dotyczącą konieczności zwiększenia środków finansowych na realizacje tego programu i zwiększenia wysokości maksymalnego dofinansowania działań realizowanych przez organy prowadzące.);
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie zakresu informacji gromadzonych w Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji o kwalifikacjach nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych.

Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli

14 listopada 2023 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli. W porządku obrad Zespołu znalazło się siedem projektów aktów prawnych do zaopiniowania. Większość z nich stanowiły projekty rozporządzeń, wobec których upoważnienie do wydania opinii wiążącej miał Zespół ds. systemu finansów publicznych KWRiST, który obradował 16 listopada br. Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli pozytywnie zaopiniował:

• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzorów dokumentów stosowanych w egzekucji należności pieniężnych;
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzorów tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji administracyjnej;
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przekazywania tytułu wykonawczego i innych dokumentów do organu egzekucyjnego;
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie adnotacji w sprawie zbiegu egzekucji oraz dokonywania doręczeń przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego albo z użyciem środków komunikacji elektronicznej pomiędzy organami egzekucyjnymi oraz pomiędzy organem egzekucyjnym a komornikiem sądowym;
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu informacji zawartych we wniosku o ponowne wszczęcie egzekucji administracyjnej.

Natomiast w stosunku do dwóch projektów rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości:

• projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu;
• projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu

- Zespół odstąpił od opiniowania postanawiając, że opinia zostanie wydana po uzupełnieniu przez resort sprawiedliwości oceny skutków regulacji dołączonych do tych projektów o skutki finansowe.

Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej

13 listopada 2023 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował:

• projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinno odpowiadać medyczne laboratorium diagnostyczne oraz kwalifikacji personelu;
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych samorządom wojewódzkim i powiatowym (z dwoma uwagami dotyczącymi po pierwsze, że tego typu projekty powinny być procedowane z odpowiednim wyprzedzeniem, aby ich skutki finansowe mogły zostać uwzględnione w budżetach JST na kolejny rok. Druga uwaga dotyczyła tego, że w ciągu ostatnich 2 lat wydatki na WTZ wzrosły o około 40%, takiego wzrostu w tym czasie nie odnotowały żadne inne zadania realizowane przez powiaty i miasta na prawach powiatu).

W trakcie dyskusji Zespół zadecydował, że opiniowanie projektów:

• rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie sposobu ustalenia wysokości ryczałtu dla Wojewódzkich Ośrodków Monitorujących oraz Krajowego Ośrodka Monitorującego oraz sposobu ustalania wysokości współczynników korygujących;
• rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych kryteriów warunkujących przynależność podmiotu wykonującego działalność leczniczą do poziomu zabezpieczenia opieki onkologicznej Krajowej Sieci Onkologicznej Specjalistyczny Ośrodek Leczenia Onkologicznego 

- zostanie przeniesione na dodatkowe posiedzenie Zespołu, które odbędzie się 27 listopada 2023 r.

W trakcie posiedzenia Zespołu przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia zapowiedzieli ponadto, że wkrótce resort opublikuje zestaw trzech ważnych dla szpitali rozporządzeń. Są to:

• rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie  w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, które dotyczy: przedłużenia terminu rozliczenia środków wypłaconych świadczeniodawcom w formie tzw. „1/12”  o kolejny rok, to jest do dnia 31 grudnia 2024 r.;
• rozporządzenie Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, które dotyczy: wydłużenia do połowy 2024 r. terminu wyłączenia stosowania przez NFZ kar umownych w przypadku nie zapewnienia lekarza systemu w specjalistycznych zespołach ratownictwa medycznego;
• rozporządzenie Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania ryczałtu systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej, które dotyczy: dodania w nowelizowanym rozporządzeniu regulacji, która pozwoli na skorygowanie liczby jednostek rozliczeniowych dotyczących świadczeń finansowanych w formie ryczałtu, ustalonej dla danego świadczeniodawcy na 2023  r., co pozwoli na utrzymanie poziomu finansowania omawianej grupy świadczeniodawców w kolejnym okresie rozliczeniowym. Uwzględnienia nowych certyfikatów akredytacyjnych, które będą wydawane na podstawie ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (Dz. U. poz. 1692). Zawarcia przepisu przejściowego, który gwarantuje możliwość skorzystania odpowiednich współczynników korygujących wartość ryczałtu również tym świadczeniodawcom, w przypadku których ważność certyfikatów akredytacyjnych wygasła lub wygaśnie do końca 2023 r., pod warunkiem złożenia wniosku o udzielenie akredytacji na kolejny okres nie później niż 6 miesięcy przed upływem ważności certyfikatu i niezakończenia procedury oceniającej.

SEJM

13 listopada 2023 r. rozpoczęło się I posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej X kadencji. Posiedzenie zakończy się 21 listopada. W trakcie posiedzenia posłowie złożyli ślubowanie. Nastąpił też wybór marszałka Sejmu oraz wicemarszałków Sejmu. Marszałkiem Sejmu został wybrany Szymon Hołownia. Wicemarszałkami Sejmu wybrano: Krzysztofa Bosaka, Włodzimierza Czarzastego, Dorotę Niedzielę, Monikę Wielichowską, Piotra Zgorzelskiego.

SENAT

 

13 listopada 2023 r. odbyło się I posiedzenie Senatu XI kadencji. W trakcie posiedzenia senatorowie złożyli ślubowanie. Nastąpił tez wybór marszałka Senatu oraz wicemarszałków Senatu. Marszałkiem Senatu została Małgorzata Kidawa-Błońska. Wicemarszałkami Senatu wybrano: Magdalenę Biejat, Rafała Grupińskiego, Michała Kamińskiego, Macieja Żywno.

9 listopada 2023 r. obradował Zespół ds. energii, klimatu i środowiska Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował: 

• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie wzorów mundurów leśnika i oznak dla osób uprawnionych do ich noszenia; 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań.

Zespół omówił także projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie stawek opłaty na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych oraz utworzenia i utrzymania publicznych systemów zbierania tych odpadów. Samorządowcy poprosili resort klimatu i środowiska o przygotowanie i przedstawienie jeszcze przed listopadowym, plenarnym posiedzeniem plenarnym Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego zestawienia stawek tego typu opłat w Unii Europejskiej. Strona samorządowa argumentowała, że proponowana wysokość opłaty (10 gr za kilogram określonych odpadów opakowaniowych) jest dwukrotnie niższa niż przewidywana w ustawie cena maksymalna. 

W punktach poświęconych sprawom różnym Zespół miał wysłuchać informacji Ministerstwa Rozwoju i Technologii na temat źródeł finansowania samorządów gminnych w realizacji zadań wynikających z przepisów ustawy z dnia 28 października 2020 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw, w szczególności kwestii finasowania zadania dotyczącego opracowania uproszczonych audytów energetycznych. Niestety, na posiedzeniu nie pojawił się odpowiednio umocowany przedstawiciel tego resortu. Kolejnym tematem była dyskusja na temat stanu realizacji programu wycofania z użytkowania wyrobów zawierających azbest oraz usuwania wyrobów zawierających azbest na terenach wiejskich. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapewniało, że program usuwania pokryć dachowych zawierających azbest z budynków służących produkcji rolnej cieszy się dużą popularnością, toczy się kolejny nabór, a środków nie zabraknie. Podobny głos popłynął od przedstawiciela Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Przedstawiciele administracji rządowej zapowiedzieli też ogólnie, że trwają prace nad ustawą, która zwiększałaby środki na programy usuwania azbestu.

25 października 2025 r. obradowała na plenarnym posiedzeniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego.

W trakcie posiedzenia pozytywnie zaopiniowanych zostało osiem projektów aktów prawnych:

• projekt „Programu w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym dla Małopolski” (Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego);
• projekt rozporządzenia Ministra Aktywów Państwowych w sprawie kwalifikacji w zakresie górnictwa i ratownictwa górniczego (Wyższy Urząd Górniczy);
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach;
• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie szczególnego trybu postępowania przy sprzedaży zajętych ruchomości ulegających szybkiemu zepsuciu oraz przechowywaniu i sprzedaży zajętych kosztowności;
• projekt rozporządzenia ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów wniosków o udzielenie pomocy kierowanych do państw trzecich, zaktualizowanego tytułu wykonawczego, zagranicznego tytułu wykonawczego oraz zarządzenia zabezpieczenia;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków;
• Projekt rozporządzenia ministra edukacji i nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą;
• wniosek ministra klimatu i środowiska dot. wprowadzenia do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego nowego zawodu – Technik Elektromobilności.

Natomiast w punkcie poświęconym „sprawom różnym” Komisja Wspólna Rządu i Samorządu terytorialnego dyskutowała m.in. na temat finansowania usuwania azbestu. Strona samorządowa zwróciła uwagę, że program usuwania azbestu wymaga zmian i – przede wszystkim – dofinansowania. Wśród koniecznych do wprowadzenia zmian samorządowcy wskazywali m.in. rezygnację z kryterium dochodowego przy przyznawaniu dofinansowania na usuwanie azbestu (eternitowe dachy) dla gospodarstw domowych. Zwracano uwagę, ze finansowanie powinno obejmować nie tylko usuwanie azbestowo – cementowego pokrycia dachowego ale także jego wymianę na nowe, ekologiczne. Przedstawiciele strony samorządowej zwracali także uwagę, że nikt tak naprawdę nie wie ile dokładnie azbestu leży na dachach, ponieważ nikt takiej ewidencji nie prowadził. Wyrazili rozczarowanie, że danych takich nie zbiera np. Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków. W dyskusji, po stronie rządowej uczestniczyli jedynie przedstawiciele resortu klimatu i środowiska oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Nieobecni byli natomiast przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Strona samorządowa i resort klimatu zaapelowali razem do wiceministra Pawła Szefernakera, współprzewodniczącego KWRiST ze strony rządowej o spowodowanie, aby na posiedzeniu Zespołu KWRiST, na którym dyskusja na temat usuwania azbestu będzie kontynuowana przedstawiciel resortu rozwoju się pojawił. 

Szeroko dyskutowanym punktem październikowego posiedzenia KWRiST była informacja Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz Ministerstwa Klimatu i Środowiska na temat źródeł finansowania realizowanego przez samorządy gmin zadania polegającego na sporządzaniu audytów energetycznych (uproszczonych). W trakcie dyskusji strona samorządowa wskazała, że nie ma zgody aby ciężar finansowania tego zadania spadł na budżetu lokalne. Zwłaszcza, że prawidłowa realizacja tego zadania będzie się wiązać z olbrzymimi kosztami. Mówił na ten temat w trakcie posiedzenia Komisji Wspólnej Adam Neumann, prezydent Gliwic. – Jeśli coś robimy, róbmy to porządnie. Robienie uproszczonych audytów energetycznych za kwotę 200 zł, o jakiej się mówiło za zebranie pobieżnych danych z budynków nie ma wielkiego sensu. Uproszczony audyt obarczony jest błędem aż do 400%. Dobry audyt kosztuje dziś na rynku około 2,5 tysiąca zł. Jeżeli w Polsce jest 5 mln budynków, to potrzeba 12,5 mld zł na realizację tego zadania – wyliczał prezydent Adam Neumann. Ostatecznie ustalono, że dyskusja będzie kontynuowana na listopadowym posiedzeniu Zespołu ds. energii, klimatu i środowiska KWRiST. Jednocześnie strona samorządowa zobowiązała Pawła Szefernakera, współprzewodniczącego KWRiST ze strony rządowa do spowodowania, aby w tym posiedzeniu uczestniczył przedstawiciel Ministerstwa Rozwoju i Technologii (odpowiedzialnego za nowelizacje ustawy o termomodernizacji) w randze co najmniej wiceministra.

20 października 2023 r. obradował Zespół ds. systemu finansów publicznych KWRiST.

W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował: projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków udzielania zwolnień z podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych, stanowiących regionalną pomoc inwestycyjną, pomoc na kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, pomoc na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną, pomoc na infrastrukturę lokalną, pomoc na rzecz regionalnych portów lotniczych oraz pomoc na rzecz portów;

• projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie szczególnego trybu postępowania przy sprzedaży zajętych ruchomości ulegających szybkiemu zepsuciu oraz przechowywaniu i sprzedaży zajętych kosztowności;
• projekt rozporządzenia ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów wniosków o udzielenie pomocy kierowanych do państw trzecich, zaktualizowanego tytułu wykonawczego, zagranicznego tytułu wykonawczego oraz zarządzenia zabezpieczenia.

Natomiast w sprawach różnych Zespół wysłuchał informacji na temat stanu prac nad wykonaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2023 r. (sygn. akt SK 14/21) stwierdzającego, że niekonstytucyjne jest odsyłanie przez przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w zakresie definicji budowli, do przepisów ustaw niepodatkowych, a konkretnie Prawa budowlanego. Jak poinformował przedstawiciel Ministerstwa Finansów w tej sprawie odbyło się już spotkanie robocze z przedstawicielami Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, a obecnie trwają analizy. Z kolei strona samorządowa zaproponowała pilne zwołanie spotkania w gronie ekspertów, przedstawicieli strony samorządowej, resortu finansów, resortu rozwoju i GUNB w celu omówienia i wypracowania nowej definicji budowli.

18 października 2023 r. obradował Zespół ds. energii, klimatu i środowiska KWRiST. Zespół pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia ministra aktywów państwowych w sprawie kwalifikacji w zakresie górnictwa i ratownictwa górniczego. Pozytywną opinię uzyskał także projekt „Programu w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym dla Małopolski” przygotowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego.

18 października 2023 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia ministra infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach. Zespół odstąpił od opiniowania dwóch projektów rozporządzeń opracowanych przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii związanych z planowaniem przestrzennym. Projekty:

• rozporządzenia w sprawie przygotowania projektu planu ogólnego gminy,

oraz

• rozporządzenia w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 

- nie zostały zaopiniowane, ponieważ resort nie przedstawił ich ostatecznej wersji zawierającej odniesienie się do wszystkich zgłoszonych do nich uwag i propozycji zmian.

Przy okazji dyskusji nad tymi projektami strona rządowa i samorządowa rozmawiała także na temat finansowania planów ogólnych, które gminy mają obowiązek przyjąć do końca 2025 r. Przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju i Technologii poinformowali, że regulaminy określające zasady tego finansowania są obecnie uzgadniane z Komisją Europejską. Poinformowali także, że z Komisją Europejską dyskutowana jest także rewizja KPO zakładająca obniżenie wskaźnika wykonania kamienia milowego polegającego na przyjęciu (do końca 2025 r.) planów ogólnych. Rząd zaproponował, aby wskaźnik ten obniżyć ze 100% gmin do około 80% gmin. Przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju i Technologii zapewnili także, że wszystkie gminy, które do końca 2025 r. przyjmą plany ogólne otrzymają 100% refundację kosztów (kwestią do dyskusji jest, czy refundacja obejmie podatek VAT, czy nie). Jak poinformowali w trakcie posiedzenia Zespołu przedstawiciele resortu rozwoju na reformę planowania przestrzennego w KPO zapisano 200 mln euro, z czego 58 mln euro na plany ogólne (pozostała część m.in. na rewitalizację, strategie rozwoju gminy, czy dostosowanie planów miejscowych do zmian w prawie). Jeżeli te 58 mln euro nie starczy na plany ogólne, to za zgodą Unii Europejskiej będzie można przesunąć środki (w ramach tych 200 mln euro) na sfinansowanie planów ogólnych oczywiście kosztem innych zadań, które w ramach tej puli 200 mln euro miały być finansowane.

17 października 2023 r. obradował Zespół ds. edukacji, kultury i sportu KWRiST. Zespół pozytywnie zaopiniował następujące dokumenty:

• wniosek ministra klimatu i środowiska dot. wprowadzenia do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego nowego zawodu – Technik Elektromobilności;
• projekt rozporządzenia ministra edukacji i nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków;
• projekt rozporządzenia ministra edukacji i nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą.
• Natomiast w punkcie poświęconym sprawom różnym omówione zostały dwa tematy:
• kwestię bonów na sprzęt dla nauczycieli, oraz 

 

• funkcjonowania i finansowania młodzieżowych ośrodków wychowawczych.

27 września 2023 r. obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Trzy projekty zaopiniowane negatywnie (w tym projekt ustawy okołobudżetowej na 2024 r.). Jedenaście projektów zaopiniowanych pozytywnie. A poza tym dyskusja o finansowaniu wyborczego transportu, o tym co zrobić z węglem zalegającym gminne składowiska oraz o wsparciu samorządów w realizacji zadań wynikających z projektu ZONE. To podsumowanie wrześniowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. 

Projekty z opinią pozytywną: 

• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 22 sierpnia 2019 r. w sprawie warunków wynagradzania egzaminatorów za udział w przeprowadzaniu egzaminów oraz nauczycieli akademickich za udział w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania jednostkom samorządu terytorialnego dotacji celowej z budżetu państwa na dofinansowanie zadań w zakresie wychowania przedszkolnego;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych dziedzinowych gromadzonych w systemie informacji oświatowej oraz terminów przekazywania niektórych danych do bazy danych systemu informacji oświatowej;
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przypadków odpowiednio udokumentowanych dostaw towarów lub świadczenia usług, w których podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych;
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz dokumentów stosowanych w tych sprawach;
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wysokości opłat za przeprowadzenie egzaminu przed komisją weryfikacyjną oraz stawek wynagrodzenia związanych z uzyskiwaniem uprawnień przez egzaminatorów.
• projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej;
• projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymagań zdrowotnych dla kandydata na dawcę komórek rozrodczych w celu dawstwa partnerskiego i dawstwa innego niż partnerskie oraz dla biorczyni komórek rozrodczych i zarodków oraz szczegółowych warunków pobierania komórek rozrodczych w celu zastosowania w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji;
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie nadania statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej sołectwom: Czarna, Czarniecka Góra, Błotnica i Janów, położonym na obszarze gminy Stąporków;
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Programu ochrony wód morskich;
• projekt Sprawozdania z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w 2022 za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r.;
• propozycje zasad i kryteriów podziału środków rezerwy subwencji ogólnej w roku 2024;
• Projekty z opinią negatywną:
• projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku dotyczącego aktu planowania przestrzennego;
• projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie  w sprawie zbiorów danych przestrzennych oraz metadanych w zakresie zagospodarowania przestrzennego.
• projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024;

Komisja upoważniła właściwe zespoły do wydania opinii wiążącej do:

• projektu rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania wsparcia ze środków Funduszu Szerokopasmowego (o ile będzie to opinia pozytywna);
• projektu rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie mieszkań treningowych i wspomaganych.
• projektu rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakładów aktywności zawodowej;
• projektu rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie domów pomocy społecznej;
• projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie sposobu przygotowania projektu planu ogólnego gminy (o ile będzie to opinia pozytywna);
• projektu rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków udzielania zwolnień z podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych, stanowiących regionalną pomoc inwestycyjną, pomoc na kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, pomoc na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną, pomoc na infrastrukturę lokalną, pomoc na rzecz regionalnych portów lotniczych oraz pomoc na rzecz portów (o ile będzie to opinia pozytywna);
• projektu Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa 2030;

 

• projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie Rządowego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024-2030;

20 września 2023 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wysokości opłat za przeprowadzenie egzaminu przed komisją weryfikacyjną oraz stawek wynagrodzenia związanych z uzyskiwaniem uprawnień przez egzaminatorów. 

Pozytywnie Zespół zaopiniował również propozycje zasad i kryteriów podziału środków rezerwy subwencji ogólnej w roku 2024. Należy dodać, że dokonano modyfikacji polegającej na tym, że termin składania wniosków o dofinansowanie ustalono do 31 stycznia 2024 r. (pierwotnym terminem był 9 lutego 2024 r.). Natomiast kierunkowo pozytywnie Zespół zaopiniował projekt:

• rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku dotyczącego aktu planowania przestrzennego,
• rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie  w sprawie zbiorów danych przestrzennych oraz metadanych w zakresie zagospodarowania przestrzennego.

Ostatecznie na ich temat wypowie się KWRiST podczas posiedzenia plenarnego.

Zespół odstąpił od opiniowania projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie przygotowania projektu planu ogólnego gminy, z uwagi na oczekiwanie na ostateczną wersję projektu po etapie konsultacji.

Zespół nie wydał też opinii na temat projektu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz dokumentów stosowanych w tych sprawach. Po zakończeniu posiedzeniu odbyło się spotkanie przedstawicieli Związku Województw RP oraz resortu w celu przedyskutowania uwag i ostatecznego wyjaśnienia wątpliwości.

20 września 2023 r. obradował Zespołu ds. Energii, Klimatu i Środowiska Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował: 

• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego oraz warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do wód lub do ziemi ścieków, a także przy odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych do wód lub do urządzeń wodnych, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie minimalnych rocznych poziomów recyklingu dla opakowań wielomateriałowych oraz dla opakowań po środkach niebezpiecznych, poniżej których nie mogą zostać określone poziomy w porozumieniu zawieranym z marszałkiem województwa.
• Natomiast projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Programu ochrony wód morskich, zostanie zaopiniowany na posiedzeniu plenarnym KWRiST, po odniesieniu się przez resort infrastruktury do uwag Unii Metropolii Polskich.

19 września 2023 r. obradował Zespół ds. edukacji kultury i sportu KWRiST. Zespół pozytywnie zaopiniował projekty następujących aktów prawnych:

• rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (KWRiST w dniu 30 sierpnia 2023 r. upoważniła Zespół do wydania opinii wiążącej);
• rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 22 sierpnia 2019 r. w sprawie warunków wynagradzania egzaminatorów za udział w przeprowadzaniu egzaminów oraz nauczycieli akademickich za udział w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego;
• rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania jednostkom samorządu terytorialnego dotacji celowej z budżetu państwa na dofinansowanie zadań w zakresie wychowania przedszkolnego;

 

• rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych dziedzinowych gromadzonych w systemie informacji oświatowej oraz terminów przekazywania niektórych danych do bazy danych systemu informacji oświatowej.

 

12 września 2023 r. obradowała senacka Komisja Zdrowia. Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się z informacją na temat działań podjętych w zakresie ochrony danych pacjentów oraz w sprawie receptomatów.

Podsumowano też działania rządu w zakresie polityki zdrowotnej i osiągniętych celów zdrowotnych. Resort reprezentował wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski. Przewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera stwierdziła, że materiał Ministerstwa Zdrowia dotyczący ochrony danych pacjentów i receptomatów dotyczy przede wszystkim działań podjętych wobec lekarzy, a nie usprawnienia systemu w celu wyeliminowania zaistniałych nieprawidłowości. Zwróciła też uwagę na zaprezentowany właśnie przez NIK raport dotyczący działań rządu w czasie pandemii Covid-19. Jak zauważyła, wynika z niego, że budzą one istotne zastrzeżenia natury prawnej. Raport pokazuje, że rząd nie poradził sobie z pandemią, a środki z Funduszu Covidowego wydatkowano poza kontrolą parlamentu. Przedstawiając informację resortu zdrowia, wiceminister Maciej Miłkowski zapewnił że dane pacjenta są należycie chronione, zgodnie z prawem mają do nich dostęp jedynie lekarze, podobnie jak w innych zawodach zaufania publicznego. Zapewnił też, że do tych danych nie mają dostępu urzędnicy. Zgodził się, że system wymaga usprawnienia i temu m.in. służą audyty przeprowadzane w Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia i w Ministerstwie Zdrowia. Mają się one zakończyć w listopadzie 2023 r. Jeśli chodzi o receptomaty, po stwierdzonych nieprawidłowościach 2 sierpnia 2023 r. weszły w życie przepisy, które ograniczają wystawianie recept na środki odurzające i psychotropowe. Wprowadzono też dzienny limit przyjętych pacjentów (80 pacjentów na 10 godzin) i przepisanych recept nierefundowanych (300 recept nierefundowanych na 10 godzin). W ocenie resortu takie rozwiązanie pozwoli wyeliminować handel receptami i przywrócić poczucie bezpieczeństwa pacjentów, zablokowało również możliwość wystawiania recept przez podmioty handlujące receptami dla finansowego zysku, zmniejszyło skalę nielegalnego wystawiania recept. Obecnie powstaje „biała lista” podmiotów, które zostaną wyłączone z wprowadzonego limitu – POZ, AOS, szpitale posiadające aktualny kontrakt z NFZ – lista zostanie wdrożona w III dekadzie września 2023 r. Powstanie także zespół, który wypracuje zasady, jakie będą obowiązywać przy wystawianiu e-recept.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

14 września 2023 r. obradował Zespół ds. systemu finansów publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół negatywnie zaopiniował m.in. projekty:

• rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości kwoty bazowej w 2024 r.;
• ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024;
• rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodów  uzyskanych przez ekspertów narodowych z tytułu oddelegowania do pracy w instytucjach Unii Europejskiej.

Pozytywnie natomiast Zespół ds. systemu finansów publicznych ocenił:

• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sposobu pobierania i zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych, oraz 
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przypadków odpowiednio udokumentowanych dostaw towarów lub świadczenia usług, w których podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych.

Zespół przyjął także przedstawioną przez Ministerstwo Finansów informację na temat wysokości części oświatowej subwencji ogólnej na 2024 r. Zapowiedział jednocześnie jej dokładne przedyskutowanie na posiedzeniu Zespołu KWRiST ds. monitorowania finansów oświaty. Jak wynika z przedstawionej przez resort finansów informacji część oświatowa subwencji ogólnej planowana na rok 2024 wyniesie 76 miliardów 608 milionów i jest wyższa 18,6 (%) czyli o ponad 12 miliardów od części oświatowej subwencji ogólnej określonych w ustawach budżetowej po zmianach na rok bieżący, czyli byłaby to kwota 64 miliardy 580 milionów. W projekcie ustawy budżetowej przekazanym na Radę Dialogu Społecznego zaplanowano wzrost średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych etapach rozwoju zawodowego o 12,3 (%) w stosunku do roku 2023, czyli wzrosłaby o tyle ta kwota bazowa. Ponadto w planowanej na rok 2024 (subwencji oświatowej) zostały uwzględnione również skutki finansowe takie jak np.:

• skutki odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych i z tego co my tutaj liczymy tutaj obłożenie byłoby około 700 milionów; 
• wzrost kwoty dotacji udzielanej z budżetu państwa w związku z szacowanym wzrostem kwoty finansowego standardu „A” oraz wzrostem subwencji naliczanej na uczniów w szkołach i placówkach, dla których jednostka samorządu terytorialnego nie jest organem prowadzącym około 2,2 miliarda; 
• zmiana liczbę etatów nauczycieli struktura awansu zawodowego 222 miliony; 
• skutki planowanego wzrostu zatrudnienia z tytułu standaryzacji zatrudnienia psychologów i pedagogów czyli to jest ta zmiana, która jest kontynuowana od ubiegłego roku 533 miliony;
• wzrost liczby dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego to była kwota dodatkowa 1 miliard 677 miliona złotych;

W planowanej na 2024 rok kwocie części oświatowej została także uwzględniona kwota zwrotu w tej części subwencji za okres 1 lipiec 2022 - 30 czerwiec 2023 i to jest kwota około 36 milionów złotych. W projekcie ustawy budżetowej na 2024 zaplanowano również w części „rezerwa celowa na zwiększenie dostępności lekcji wychowania przedszkolnego” w pozycji 30/52 kwotę 1 miliard 860 milionów złotych.

14 września br. posiedzenie w formule online odbył Zespół ds. Społeczeństwa Informacyjnego KWRiST. Zespół zaopiniował następujące projekty:

• Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku dotyczącego aktu planowania przestrzennego (opinia pozytywna).
• Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie zbiorów danych przestrzennych oraz metadanych w zakresie zagospodarowania przestrzennego (opinia pozytywna). 
• Projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie określenia wzorów i sposobu wypełniania wniosków stosowanych przy zastrzeganiu albo cofaniu zastrzeżenia numeru PESEL (pinia pozytywna).
• Projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie udzielania pomocy publicznej i pomocy de minimis na cyfrową dostępność i ponowne wykorzystanie informacji w ramach programu Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy 2021‒2027 (opinia pozytywna).

 

• Zespół nie zaopiniował natomiast projekt uchwały Rady Ministrów zmieniającej uchwałę w sprawie Inicjatywy „Wspólna Infrastruktura Informatyczna Państwa”, ponieważ konsultacje projektu jeszcze się nie zakończyły.

7 września 2023 r. zakończyło się 67. posiedzenie Senatu. Senatorowie rozpatrzyli na nim 3 ustawy i zdecydowali o ich odrzuceniu. Ustawy odrzucone przez Senat: Ustawa o zmianie ustawy – Prawo oświatowe (projekt obywatelski) miała na celu wzmocnienie pozycji i głosu rodziców oraz ich przedstawicieli w szkolnej radzie rodziców w zakresie sprzeciwiania się niepożądanym treściom kierowanym do ich dzieci przez stowarzyszenia lub inne organizacje, prowadzące działalność w szkołach. Wprowadzała zakaz działalności w przedszkolach i szkołach podstawowych przez stowarzyszenia i inne organizacje, które chcą promować zagadnienia związane z seksualizacją dzieci.

Ustawa o zasadach udzielania przez Skarb Państwa gwarancji za zobowiązania Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (projekt rządowy) zakładała objęcie gwarancjami Skarbu Państwa 70% zobowiązań finansowych NABE w postaci kredytu odnawialnego na finansowanie bieżącej działalności z limitem w wysokości 15 mld zł i długoterminowej pożyczki od grup energetycznych: PGE, Energa i Tauron w kwocie do 9,9 mld zł. Termin ochrony gwarancyjnej miał wynosić 8 lat od dnia utworzenia NABE. Miała ona skonsolidować wytwórcze aktywa węglowe kontrolowanych przez państwo spółek energetycznych, co ma umożliwić efektywną transformację polskiego sektora elektroenergetycznego. Ustawa wprowadzała ponadto zmiany w prawie budowlanym, reguluje kwestie wsparcia finansowego dla przedsięwzięć mieszkaniowych, doprecyzowuje zagadnienia dotyczące bezpiecznego kredytu 2%, oszczędnościowego konta mieszkaniowego oraz dopłat do umowy najmu z dojściem do własności mieszkania.

Ustawa o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (projekt obywatelski) zobowiązywała władze publiczne do kształtowania polityki leśnej mającej na celu zachowanie dziedzictwa narodowego lasów będących własnością Skarbu Państwa, a także do niepodejmowania działań zmierzających do nadawania Unii Europejskiej kompetencji w zakresie ochrony lasów stanowiących własność Skarbu Państwa i gospodarowania nimi oraz do sprzeciwiania się takim działaniom. Zgodnie z nowelą rząd polski zachowywał wyłączną kompetencję w zakresie kształtowania i realizacji polityki związanej z ochroną i gospodarowaniem lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa. Ustawa zakłada, że uchwałę w sprawie stanowiska Polski do projektu aktu prawnego Unii Europejskiej dotyczącego leśnictwa podejmuje Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, na wniosek Rady Ministrów. Nowe przepisy nakładały na ministra środowiska obowiązek corocznego przedstawiania sprawozdania z realizacji nadzoru nad gospodarką leśną i celów trwale zrównoważonej gospodarki leśnej.

30 sierpnia 2023 r. zakończyło się 81. posiedzenie sejmu. Tego dnia Sejm: odrzucił uchwałę Senatu dotyczącą ustawy o zmianie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej oraz ustawy o Komitecie do Spraw Europejskich (projekt prezydencki).

Ustawa dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - zagwarantowania rzeczywistego stosowania wyrażonej w art. 133 ust. 3 Konstytucji zasady współdziałania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem w obszarze polityki zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie której znajdują się sprawy związane z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej.

przyjął część poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa dotyczy nowelizacji przepisów prawa oświatowego, polegającej na utworzeniu branżowych centrów umiejętności (BCU), będących ogólnopolskimi ośrodkami kształcenia, szkolenia i egzaminowania, angażujących poszczególne branże w rozwój umiejętności oraz wspierających współpracę między kształceniem zawodowym (w tym na poziomie szkolnictwa wyższego) a biznesem.

SENAT

30 sierpnia 2023 r. zakończyło się 66. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 2 ustawy, zdecydowała o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy. W wyniku przeprowadzonych w drugim dniu obrad głosowań Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej oraz ustawy o Komitecie do Spraw Europejskich (projekt prezydencki). Senatorowie uznali, że rozwiązania przewidziane w nowelizacji mają znaczenie ustrojowe, zrywają bowiem z dotychczasowym konstytucyjnym systemem koordynacji spraw europejskich w Polsce, a zatem nie powinny być dokonywane ustawą, a jedynie zmianą konstytucji. Wskazywali też, że brak zgody Prezydenta RP na zaproponowane przez Radę Ministrów kandydatury na określone w ustawie stanowiska może prowadzić do sytuacji, w której Polska nie będzie należycie reprezentowana w organach Unii Europejskiej. Nowela doprecyzowuje zasady współdziałania władz w zakresie polityki zagranicznej w sprawach związanych z członkostwem Polski w UE. Nowela nakłada na rząd obowiązek niezwłocznego przekazywania prezydentowi RP projektu stanowiska Polski na posiedzenia Rady Europejskiej lub międzynarodowe z udziałem UE;prezydent będzie mógł przedstawić Radzie Ministrów swoje stanowisko w sprawie tych dokumentów. Rząd został zobowiązany do ustalania w porozumieniu z prezydentem priorytetów sprawowania przez przedstawicieli Rady Ministrów prezydencji składów Rady UE. Ma ponadto przedkładać prezydentowi propozycje kandydatur na stanowiska: członka Komisji Europejskiej; członka Trybunału Obrachunkowego; sędziego Trybunału Sprawiedliwości UE; rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej; członka Komitetu Ekonomiczno-Społecznego; członka Komitetu Regionów oraz dyrektora w Europejskim Banku Inwestycyjnym. Prezydent w terminie 21 dni może wyrazić zgodę lub odmówić desygnowania danych kandydatów.

Izba wprowadziła 11 poprawek doprecyzowujących, legislacyjnych, porządkujących i redakcyjnych do ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Poprawki skreślają ponadto przepisy umożliwiające ministrowi właściwemu ds. oświaty prowadzenie systemu teleinformatycznego – Portal Edukacji i Nauki oraz zmieniające zasady dotyczące wydawania dyplomów ukończenia studiów, dyplomów doktorskich i habilitowanych, które zostały dodane w trakcie prac sejmowych. 

Senat postanowił skierować do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (inicjatywa grupy senatorów), który ma na celu wzmocnienie ochrony praw i dobra dziecka w przypadku rozpadu rodziny i poprawa skuteczności prawidłowego wykonywania obowiązków wynikających z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub mediatorem, w szczególności odnośnie kontaktów z dzieckiem. Projekt przewiduje m.in., że sąd wyda odpowiednie zarządzenie także wtedy, gdy dobro dziecka jest zagrożone na skutek niewykonania orzeczenia sądu albo ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem, w szczególności w zakresie kontaktów z dzieckiem lub postanowienia o przymusowym odebraniu dziecka. Rozwiązanie to powinno przyczynić się do lepszej współpracy stron w zakresie kontaktów z dzieckiem. Nowe przepisy zakładają, że sąd opiekuńczy ograniczy utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem w przypadku stosowania przemocy domowej. Gwarantują też, że wykonywanie prawa do opieki i do widzenia z dzieckiem nie będzie stanowiło zagrożenia dla praw i bezpieczeństwa ofiary lub dzieci. W projekcie zrezygnowano ponadto z sankcji pieniężnej za naruszenie obowiązków dotyczących kontaktów z dzieckiem i wykonywania orzeczenia, w którym sąd określił, że dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZADU TERYTORIALNEGO

30 sierpnia 2023 r. obradowała na plenarnym posiedzeniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia negatywnie zaopiniowany został projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. Projekt przewiduje, że w przyszłym roku w dwóch terminach nastąpi wzrost płacy minimalnej – 1 stycznia i 1 lipca. Jest to wynik zapisu ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, który przewiduje dwukrotny wzrost pensji minimalnej, jeśli inflacja jest wyższa niż 5%. I tak od 1 stycznia płaca minimalna wyniesie 4242 zł i od 1 lipca - 4300 zł. Z kolei minimalna stawka godzinowa wyniesie odpowiednio 27,7 zł i 28,1 zł. Według szacunków resortu rodziny i polityki społecznej regulacja obejmie 3,6 mln osób, w tym 368 tysięcy osób w administracji samorządowej. Dochody JST z tego tytułu wyniosą 1,5 mld zł, a wydatki- 3,5 mld zł. Strona samorządowa popiera podwyżki płacy minimalnej, jednak ze względu na wzrost kosztów i brak rekompensaty ubytków zaopiniowała projekt negatywnie.

Ponadto KWRiST upoważniła Zespół ds. systemu finansów publicznych do wiążącego zaopiniowania projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024 (pod warunkiem, że opinia Zespołu będzie pozytywna). Resort finansów wnioskował, aby projekt został zaopiniowany w trybie obiegowym na co nie zgodziła się strona samorządowa.

Komisja zadecydowała też, że Zespół ds. systemu finansów publicznych przedyskutuje projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości kwoty bazowej w 2024 r. Chodzi o wyjaśnienie, dlaczego resort finansów nie zgadza się na podwyższenie kwoty bazowej służącej do wyliczenia dotacji na nieodpłatną pomoc prawną. Z projektu rozporządzenia wynika, że kwota bazowa na 2024 r. ma wynieść 5863 zł i ma być niższa niż proponowana wcześniej przez autorów projektu, czyli 5929 złotych. Jak się okazało w trakcie dyskusji wyższa kwota była jedynie propozycją, na którą MF zgodziło się pod warunkiem sfinansowania (nadwyżki) z działu 37 – Sprawiedliwość. Na takie rozwiązanie nie chce się z kolei zgodzić MS.

16 sierpnia 2023 r. sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych rozpatrzyła informacje: Prokuratora Generalnego za 2022 r. o łącznej liczbie osób, wobec których został skierowany wniosek o zarządzenie kontroli i utrwalanie rozmów lub wniosek o zarządzenie kontroli operacyjnej; Ministra Sprawiedliwości na temat przetwarzania danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych, z podziałem na liczbę i rodzaj udostępnianych danych oraz wyników przeprowadzonych kontroli w 2022 roku; Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji za 2022 rok na temat działalności Policji, Biura Nadzoru Wewnętrznego, Służby Ochrony Państwa (druk nr 3436). 

Zastępca prokuratora generalnego Beata Marczak poinformowała, że w 2022 r. wszystkie uprawnione ograny skierowały łącznie wobec 6 381 osób wnioski o zarządzenie kontroli i utrwalanie rozmów lub wnioski o zarządzenie kontroli operacyjnej, przy czym: sąd zarządził kontrolę i utrwalanie rozmów lub kontrolę operacyjną wobec 6 214 osób, sąd odmówił zarządzenia kontroli i utrwalania rozmów lub kontroli operacyjnej wobec 38 osób, wnioski o kontrolę operacyjną nie uzyskały zgody prokuratora wobec 129 osób. Do kontroli operacyjnej w omawianym zakresie uprawnienia ma 10 instytucji: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Inspektor Nadzoru Wewnętrznego MSWiA, Krajowa Administracja Skarbowa, Policja, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Ochrony Państwa, Straż Graniczna, Szef Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej oraz Żandarmeria Wojskowa. Dyrektor Departamentu Strategii i Funduszy Europejskich w Ministerstwie Sprawiedliwości Aleksandra Rusin-Batko poinformowała, że w 2022 r. uprawnione podmioty: Komenda Główna Policji, Komenda Stołeczna Policji, Krajowa Administracja Skarbowa, Komenda Główna Straży Granicznej, Nadwiślański Oddział SG, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Centralne Biuro Śledcze Policji, Biuro Spraw Wewnętrznych Policji, Biuro Spraw Wewnętrznych SG, Służba Ochrony Państwa, Inspektor Nadzoru Wewnętrznego MSWiA, Generalny Inspektor Informacji Finansowej MF, Mazowiecki Urząd Celno-Skarbowy w Warszawie, Służba Kontrwywiadu Wojskowego oraz Żandarmeria Wojskowa przetworzyły łącznie 1 830 528 danych (1 787 885 danych telekomunikacyjnych, 22 283 danych pocztowych i 20 360 danych internetowych). W 2022 roku sądy okręgowe i wojskowe sądy okręgowe przeprowadziły 241 kontroli, z których żadna nie była negatywna. Najwięcej danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych przetworzyła Policja. Podsekretarz stanu w MSWiA Błażej Poboży podkreślił, że kontrola operacyjna może być zarządzona wyłącznie przy wykonywaniu czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych przez Policję w celu zapobieżenia, wykrycia, ustalenia sprawców, a także uzyskania i utrwalenia dowodów ściganych z oskarżenia publicznego, umyślnych przestępstw lub w celu ujawnienia mienia zagrożonego przepadkiem, gdy inne środki okazały się bezskuteczne lub będą nieprzydatne. W 2022 roku Policja wnioskowała o kontrolę operacyjną 5 538 osób, z czego wobec 118 osób wnioski nie uzyskały zgody prokuratora, wobec 13 osób sądy odmówiły zarządzenia kontroli, a w przypadku 5 407 osób sądy zarządziły kontrolę operacyjną. W 2022 r. Biuro Nadzoru Wewnętrznego oraz Służba Ochrony Państwa nie korzystały z nadanych im uprawnień w tym zakresie.

28 lipca 2023 r. zakończyło się jednodniowe, 80. posiedzenie Sejmu. W jego trakcie Sejm uchwalił m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej oraz ustawy o Komitecie do Spraw Europejskich (projekt prezydencki). Celem ustawy jest zagwarantowanie rzeczywistego zastosowania wyrażonej w art. 133 ust. 3 Konstytucji zasady współdziałania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem w obszarze polityki zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie której znajdują się sprawy związane z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej. Wskazany wyżej przepis Konstytucji nawiązuje także do wyrażonej w Preambule Konstytucji ogólnej zasady współdziałania władz.
• ustawę o zmianie ustawy - Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja  dotyczy nowelizacji przepisów prawa oświatowego, polegającej na utworzeniu branżowych centrów umiejętności (BCU), będących ogólnopolskimi ośrodkami kształcenia, szkolenia i egzaminowania, angażujących poszczególne branże w rozwój umiejętności oraz wspierających współpracę między kształceniem zawodowym (w tym na poziomie szkolnictwa wyższego) a biznesem.

SENAT

28 lipca 2023 r. zakończyło się 65. posiedzenie Senatu, na którym rozpatrzono 39 ustaw, spośród których Izba odrzuciła 10, a do 16 wprowadziła poprawki. Senatorowie zdecydowali o wniesieniu do Sejmu 1 projektu ustawy i podjęli 1 uchwałę okolicznościową.  66. posiedzenie Senatu zaplanowano na 30 sierpnia 2023 r.

Podczas 65. posiedzenia Senat podjął uchwałę w 600. rocznicę nadania praw miejskich Łodzi (inicjatywa grupy senatorów), w której Izba zauważa niezwykłe znaczenie tego miasta i docenia wkład jego mieszkańców w rozwój Polski. Senatorowie podkreślają, że w różnych okresach historycznych – zarówno Łodzi przemysłowej opisanej przez Władysława Reymonta w powieści „Ziemia obiecana”, jak i bezpośrednio po II wojnie światowej, kiedy Łódź pełniła rolę nieformalnej stolicy Polski, miasto odciskało istotne piętno na całym kraju.

Ustawy odrzucone przez Senat:

Ustawa o zmianie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej (projekt komisyjny) włącza organizacje zrzeszające wszystkie kategorie jednostek samorządu terytorialnego bądź organizacji reprezentujących samorządowe organizacje o charakterze regionalnym do grupy organizacji, które mogą wyznaczać przedstawicieli strony samorządowej w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W ten sposób zwiększy się liczba przedstawicieli strony rządowej w tej komisji, tak aby reprezentacja przedstawicieli obu stron była jednakowa. Nowelizacja wprowadza ponadto zmiany w sposobie wyznaczania kandydatów na członków i kandydatów na zastępców członków Komitetu Regionów Unii Europejskiej.

Ustawa o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (projekt rządowy) wykonuje prawo Unii Europejskiej i wdraża do polskiego prawa rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE).

Ustawa o Centralnej Informacji Emerytalnej (projekt rządowy) tworzy Centralną Informację Emerytalną (CIE), dzięki której użytkownicy będą mieli dostęp np. do informacji poglądowej o stanie oszczędności emerytalnych i wysokości przyszłych świadczeń. W jednym miejscu będą prezentowane informacje o stanie kont w filarze publicznym – ZUS i KRUS, prywatnym filarze pracowniczym – Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK), w Pracowniczych Programach Emerytalnych (PPE), a także w prywatnym filarze indywidualnym – IKE, IKZE i OFE.

Ustawa o rewitalizacji rzeki Odry (projekt rządowy) zawiera 3 komponenty: inwestycje, ułatwienia inwestycyjne i obszar kontrolno-sankcyjny. Inwestycje mają dotyczyć obszaru środowiska i działań przeciwpowodziowych, przeciwsuszowych i związanych z oczyszczaniem ścieków. W ustawie wskazano na konieczność budowy, rozbudowy bądź modernizacji 123 oczyszczalni ścieków i wykonania 259 zadań związanych z modernizacją lub budową nowej sieci kanalizacyjnej. 

Ustawa o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma usprawnić proces inwestycyjny z jednoczesnym poszanowaniem aspektów środowiskowych. Wdraża przepis dyrektywy unijnej w sprawie oceny skutków niektórych przedsięwzięć publicznych i prywatnych na środowisko. Zgodnie z nim państwo członkowskie w wyjątkowych okolicznościach może zwolnić daną inwestycję ze stosowania przepisów dyrektywy, co oznacza brak konieczności uzyskania decyzji środowiskowej, przeprowadzenie uproszczonej oceny środowiskowej na etapie decyzji inwestycyjnej. 

Ustawa o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) pozwoli na skuteczne wykonanie zadań związanych z gospodarowaniem Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa (ZWRSP) przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR). Nowela doprecyzowuje i usprawnia także wykonanie przepisów dotyczących obrotu nieruchomościami rolnymi na rynku prywatnym. Zmienia sposób liczenia czynszu dzierżawnego KOWR, aby zmniejszyć wpływ wahających się cen pszenicy na jego wysokość. 

Ustawy przyjęte z poprawkami:

Senatorowie uchwalili 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (projekt poselski). Dzięki wprowadzonym zmianom przyspieszona amortyzacja budynków i budowli będzie możliwa w większej liczbie gmin, nie w 855, a w 1250. Poprawki przesądzają, że prawo do indywidualnego ustalenia stawek amortyzacyjnych na zasadach określonych w ustawie będzie przysługiwało podatnikowi będącemu mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą albo średnim przedsiębiorcą, który wytworzył we własnym zakresie określony środek trwały znajdujący się na obszarze gminy zlokalizowanej w powiecie, gdzie przeciętna stopa bezrobocia wynosi co najmniej 120% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, a wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca jest mniejszy niż 100% wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin.

Z 14 poprawkami przyjęto ustawę o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym (projekt rządowy). Mają one na celu m.in. wprowadzenie obowiązku rejestracji w systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi „SENT” również przewozów kabotażowych rzeczy wykonywanych przez przewoźników spoza Unii Europejskiej, a także przez przewoźników mających siedzibę na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Senatorowie zgłosili 12 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zdecydowali o przywróceniu przepisu upoważniającego ministra zdrowia do corocznego określania w drodze rozporządzenia podziału środków finansowych stanowiących wzrost całkowitego budżetu na refundację w roku rozliczeniowym w stosunku do całkowitego budżetu na refundację w roku poprzedzającym. Senatorowie skreślili przepisy przewidujące objęcie wyrobów medycznych systemem refundacji i ustalania urzędowej ceny zbytu. Wyeliminowali też przepisy, które ustalały wysokość limitów finansowania za jednostkę surowca farmaceutycznego służącego do sporządzenia leku recepturowego na poziomie 15 percentyla rozkładu cen danego surowca farmaceutycznego w roku poprzedzającym na podstawie danych przekazywanych przez apteki do Narodowego Funduszu Zdrowia. Skreślone zostały również przepisy przewidujące przyznanie ministrowi zdrowia fakultatywnego upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnej o objęciu refundacją i ustaleniu urzędowej ceny zbytu dla leku, w tym leku o kategorii dostępności OTC (wydawany bez przepisu lekarza). 

Senat wprowadził 8 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Senatorowie zdecydowali, że napoje energetyczne będą mogły być sprzedawane w automatach w miejscach niedostępnych dla poniżej 18. roku życia, np. szkołach dla dorosłych, szkołach policealnych, jednostkach systemu szkolnictwa wyższego, przedsiębiorstwach, itd. Postanowiono, że w ramach obowiązkowego oznaczenia opakowań napoju energetycznego będzie można użyć równoznacznego określenia „napój energetyzujący” lub „napój energetyczny”. Wyeliminowano obowiązek umieszczenia na jednostkowym opakowaniu napoju energetycznego informacji w ramce zajmującej co najmniej 1/10 powierzchni opakowania. Senatorowie zdecydowali, że produkcja lub import napojów energetycznych niespełniających wymogów ustawowych dotyczących obowiązku oznaczenia opakowania jednostkowego będzie zagrożony wyłącznie grzywną do 200 tys. złotych, a nie karą ograniczenia wolności, albo obiema tymi karami włącznie.

Zgłoszono 4 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie zwolnili  kaucję pobieraną zgodnie z przepisami ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi z opodatkowania VAT-em i obniżyli normy selektywnej zbiórki opakowań do poziomów wymaganych w dyrektywie unijnej. Kolejna poprawka wprowadza roczny okres przejściowy na dostosowanie się do systemu kaucyjnego. Zgodnie z nią, do 31 grudnia 2025 r. przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach będą mogli je zbierać za pomocą systemu kaucyjnego, samodzielnie lub za pośrednictwem organizacji odzysku.

Senat zaproponował 16 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (pilny projekt rządowy). Senatorowie ograniczyli grono płatników tzw. składki solidarnościowej od nadzwyczajnych zysków z wydobycia węgla i produkcji koksu w 2022 r. do Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Zgodnie z wprowadzoną poprawką składkę mają zapłacić tylko spółki zatrudniające ponad 3 tys. pracowników, czyli jedynie JSW. Zwolnione natomiast miałyby być 4 inne podmioty, w tym Koksownia Częstochowa Nowa, należąca do prywatnej Grupy Zarmen, oraz koksownia Victoria w Wałbrzychu, należąca do państwowego TF Silesia. Senat postanowił też, że zamrożonymi cenami energii elektrycznej w 2023 r. mają zostać również objęte spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, które wcześniej zawarły umowy z gwarancją stałej ceny energii elektrycznej. Dotychczasowe przepisy o ochronie odbiorców energii elektrycznej wykluczają podmioty, które zawarły wcześniej takie umowy z ze wsparcia w postaci zmrożonych cen. Ponadto senatorowie podnieśli limit zużycia prądu do 6 MWh dla użytkowników pomp ciepła. Kolejne poprawki eliminują konieczność ponoszenia przez wytwórców energii z jej odnawialnych źródeł opłat związanych z obsługą rejestru tzw. gwarancji pochodzenia energii.

Ustawy przyjęte bez poprawek:

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) zawiera rozwiązania skorelowane z kwotami ujętymi w nowelizacji budżetu na 2023 r. Wiążą się z jego prawidłową realizacją. Ustawa umożliwia wypłatę 1-razowych dodatków pracownikom „budżetówki”, dodatkowego wynagrodzenia dla sędziów, asesorów i referendarzy, a także nagród nauczycielom z okazji 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej. Specjalny 1-razowy dodatek motywacyjny nie będzie przysługiwał osobom zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Samorządy otrzymają dodatkowe ponad 14 mld zł na wsparcie wykonywania zadań publicznych, które realizują politykę zrównoważonego rozwoju, tak aby jednostki samorządu terytorialnego (JST) z niskim potencjałem dochodowym miały szansę rozwoju. Środki z podziału otrzymają wszystkie JST, które będą mogły elastycznie nimi gospodarować, decydując o ich przeznaczeniu. Ustawa przewiduje odmrożenie od 1 lipca 2023 r. o kolejne 2 lata podstaw naliczania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i funduszy socjalnych. Nowela zakłada także zwiększenie wysokości odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli i fundusze socjalne dla osób uprawnionych do zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych i członków ich rodzin od 1 lipca 2023 r. Ponad 650 mln zł z budżetu państwa (niewykorzystane w 2023 r. środki na program budowy przyszkolnych hal sportowych „Olimpia”) zostanie przeznaczone na zadania Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej. Zwiększą się dochody (środki z wygranych spraw) i wydatki (dodatkowe nagrody) Prokuratorii Generalnej. Prawie 10 mln zł trafi na wsparcie zespołów ds. orzekania niepełnosprawności.

Ustawa o zmianie ustawy pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (projekt rządowy) od 1 stycznia 2024 r. zwiększa wysokość świadczenia wychowawczego z 500 do 800 zł na dziecko, zmiana ta nastąpi z urzędu, bez konieczności składania dodatkowego wniosku. Wypłatę pierwszego podwyższonego świadczenia wychowawczego przewidziano do 29 lutego 2024 r. z wyrównaniem od 1 stycznia 2024 r., co wynika z konieczności wprowadzenia regulacji technicznych, zapewniających Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych czas na sprawne obsłużenie wszystkich spraw.

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych (projekt prezydencki) ułatwia nabywanie przez gminy nieruchomości zajętych pod drogi, pozostające w ich władaniu co najmniej 20 lat, nie zostały zaliczone do kategorii dróg publicznych, ale są drogami ogólnodostępnymi o utwardzonej powierzchni, po których odbywa się ruch pojazdów i pieszych. Drogi te to uzupełnienie sieci tras służących miejscowym potrzebom, funkcjonalnie zbliżone do dróg publicznych, z którymi są połączone. Problemy z brakiem uregulowania stanu prawnego niektórych dróg dotyczą szczególnie terenów górskich i podgórskich. W wielu wypadkach trudności związane z regulacją stanu prawnego nieruchomości zajętych pod drogi ogólnodostępne uniemożliwiają gminie możliwość pozyskania źródeł finansowania, niezbędnego do poprawy sieci drogowej.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALEGO

Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej 3 oraz 16 sierpnia 2023 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zespół pozytywnie zaopiniował:

• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”(Zespół miał upoważnienie do wydania opinii wiążącej);
• projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych objętych wpisem do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą oraz szczegółowego trybu postępowania w sprawach dokonywania wpisów, zmian w rejestrze oraz wykreśleń z tego rejestru;
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakresu programów szkoleń dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym oraz dziennego opiekuna (Zespół miał upoważnienie do wydania opinii wiążącej);
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie standardów opieki sprawowanej nad dziećmi w wieku do lat 3 (Zespół miał upoważnienie do wydania opinii wiążącej);
• projekt programu „Regionalny Program Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie Małopolskim do 2030 roku”.

Zespół negatywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej  w 2024 r. Powodem negatywnej opinii jest brak zrównoważenia w jednostkach samorządu terytorialnego strony dochodowej z wydatkową. Jak wskazała przedstawicielka Związku Powiatów Polskich nie chodzi tylko o zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników czy osób wykonujących na rzecz samorządów pracę na podstawie umów cywilnoprawnych ale również wykonawców zamówień publicznych.

Zespół ds. edukacji, kultury i sportu

 

28 i 31 lipca 2023 r. obradował Zespół ds. edukacji, kultury i sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Tematem posiedzeń był projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie w sprawie określenia wzoru umowy przekazania komputerów przenośnych typu laptop organom prowadzącym szkołę. Projekt został zaopiniowany pozytywnie, ponieważ Ministerstwo Cyfryzacji uwzględniło uwagi zgłoszone przez Unię Metropolii Polskich uwagi i wykreśliło z projektu rozporządzenia określającego wzór umowy przekazania laptopów organom prowadzącym przepisy nakazujące zbierać nadmiarowe dane osób, które w imieniu gminy, czy powiatu miały sprzęt odbierać. Wystarczy imię i nazwisko upoważnionego (np. dyrektora szkoły). Inne dane, jak PESEL, czy seria i numer dowodu są niepotrzebne. Jest to pierwsze z szeregu rozporządzeń przygotowywanych przez ten resort w celu realizacji postanowień ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli (Dz.U. z 2023 r. poz. 1369). Przypomnijmy, że na mocy przepisów tej ustawy 1 września br., każdy uczeń uczęszczający do IV klasy szkoły podstawowej ma zostać wyposażony (otrzymać na własność lub w użyczenie) komputer przenośny, czyli tzw. laptop. 

20 lipca 2023 r. senacka Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji opowiedziały się za odrzuceniem ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym, która ma umożliwić przeprowadzenie referendum tego samego dnia, co wybory parlamentarne, prezydenckie lub do Parlamentu Europejskiego przez m.in. ujednolicenie godzin głosowania, czyli w godzinach 7-21.

Zamiar przeprowadzenia referendum w sprawie mechanizmu relokacji razem z przypadającymi na jesieni wyborami parlamentarnymi ogłosił rząd.

20 lipca 2023 r. senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisja Środowiska postanowiły, że zarekomendują Senatowi wprowadzenie ok. 20 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. W większości były to zmiany o charakterze legislacyjnym, doprecyzowującym i redakcyjnym, zaproponowane przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

20 lipca 2023 r. senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła 2 ustawy. Senatorowie zdecydowali o wprowadzeniu 4 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw. Ustawa o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 została natomiast przyjęta bez poprawek.

20 lipca 2023 r. senacka Komisja Środowiska rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw i zarekomendowała wprowadzenie do niej jednej poprawki o charakterze uściślającym.

20 lipca 2023 r. senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej:

• zaaprobowała przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci bez poprawek;

• przyjęła wraz z 13 poprawkami ustawę o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw;

• poparła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.

SEJM

13 lipca zakończyło się 79., trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (projekt poselski). projekt dotyczy wprowadzenia możliwości skrócenia okresu amortyzacji środków trwałych w postaci budynków i budowli niemieszkalnych z 40 lat odpowiednio do 5 lub 10 lat. Adresatami projektowanych rozwiązań mają być mikro, mali i średni przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na terenie gmin położonych w powiatach o wysokim wskaźniku bezrobocia, będących jednocześnie gminami o niskim dochodzie w przeliczeniu na mieszkańca.

• ustawę o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym (projekt poselski). Ustawa dotyczy wprowadzenia całkowitego zakazu sprzedaży napojów z dodatkiem tauryny i kofeiny osobom poniżej 18 roku życia; zakazu sprzedaży takich napojów na terenie szkół i innych jednostek oświatowych oraz ograniczenia reklamy tych napojów.

• ustawę o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych (projekt Prezydenta RP). Ustawa dotyczy ułatwienia nabywania przez gminy własności nieruchomości pozostających w ich władaniu w dniu wejścia w życie ustawy od co najmniej 20 lat i zajętych pod drogi, które nie zostały zaliczone do kategorii dróg publicznych, a są drogami ogólnodostępnymi o utwardzonej powierzchni, po których odbywa się ruch pojazdów i pieszych, przeznaczone do korzystania przez nieokreśloną liczbę użytkowników, stanowiące uzupełnienie sieci dróg służących miejscowym potrzebom, funkcjonalnie zbliżone do dróg publicznych i połączone z drogami publicznymi.

• ustawę o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (projekt komisyjny). Ustawa dotyczy umożliwienia osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji zakupu biletów miesięcznych imiennych, uprawniających do przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej, z ulgą 49% identyczną jak w przypadku posiadanego przez nich prawa do zakupu biletów jednorazowych.

• ustawę o zmianie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej (projekt komisyjny). Ustawa dotyczy rozszerzenia grupy ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego, uprawnionych do wyznaczania przedstawicieli strony samorządowej w Komisji Wspólnej poprzez włączenie do niej Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych (OPOS) i Związku Samorządów Polskich (ZSP) i zmiany sposobu wyznaczania przedstawicieli strony samorządowej w Komisji Wspólnej.

• ustawę o rewitalizacji rzeki Odry (projekt rządowy). Ustawa dotyczy zapewnienia odpowiednich zasobów wodnych i poprawy jakości wody w rzece Odrze, przez m.in. realizacje inwestycji mających poprawić lub przywrócić właściwe funkcjonowanie środowiska naturalnego (renaturyzacja i budowa piętrzeń wodnych), zapewnienie wsparcia finansowego określonych inwestycji, przesądzenie o pierwszeństwie realizacji lub dofinansowania określonych inwestycji, które powinny być realizowane zarówno na rzece Odrze jak i w jej zlewni.

• ustawę o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia od 1 stycznia 2025 r. systemu kaucyjnego na jednorazowe butelki z plastiku do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki o pojemności do 1 litra.

• ustawę o szczególnej opiece geriatrycznej (projekt prezydencki). Ustawa dotyczy stworzenia ram prawnych w celu zapewnienia szczególnej opieki geriatrycznej osobom, które ukończyły 75 rok życia, sprzyjających zdrowemu starzeniu się oraz przemodelowania geriatrii w stronę podejścia środowiskowego, w którym świadczenia medyczne realizowane są w pobliżu miejsca zamieszkania seniora.

• ustawę o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (projekt poselski). Ustawa dotyczy regulacji przepisów amatorskiego poszukiwania zabytków w Polsce m.in wyłączenia z amatorskich poszukiwań miejsc pozostających pod ochroną konserwatorską, miejsc pochówków, kaźni i pomników zagłady.

• ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia mechanizmu korygującego nadmierną nierównowagę finansów publicznych wyznaczaną przez odpowiedni poziom wysiłku fiskalnego; szczególnego traktowania wydatków obronnych, poprzez uwzględnienie w SRW klauzuli odzwierciedlającej rozbieżności między przedpłatami/płatnościami na zakup sprzętu wojskowego, a dostawami sprzętu, które księgowane są metodą memoriałową i mają wpływ na wynik sektora instytucji rządowych i samorządowych.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZADU TERYTORIALNEGO

20 lipca 2023 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli KWRiST. W porządku posiedzenia znalazło się pięć aktów prawnych. Były to cztery projekty rozporządzeń ministra spraw wewnętrznych i administracji:

• w sprawie uzgadniania projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego, projektu technicznego oraz projektu urządzenia przeciwpożarowego pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej;

• zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego;

• zmieniającego rozporządzenie w sprawie sporządzenia aktu pełnomocnictwa do głosowania w wyborach: do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast;

• w sprawie ustalenia wzoru wniosku o zmianę miejsca głosowania oraz wzoru i sposobu wydawania zaświadczenia o prawie do głosowania osobom uprawnionym do udziału w referendum ogólnokrajowym.

W ich przypadku Zespół odstąpił od opiniowania. Albo dlatego, że nie zakończyły się jeszcze ich uzgodnienia międzyresortowe. Albo dlatego, że przedstawione Zespołowi ich wersje nie uwzględniały jeszcze wszystkich uwag i poprawek, a więc nie były ich wersjami ostatecznymi.

Piąty projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Budowa i utrzymanie Archiwów Państwowych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego”. Zespół ocenił pozytywnie i taką opinie będzie rekomendował do przyjęcia przez KWRiST.

 

19 lipca 2023 r. obradował Zespół ds. Energii, Klimatu i Środowiska KWRiST. W jego porządku obrad znalazły się projekty następujących aktów prawnych. Dwóch rozporządzeń Ministra Klimatu i Środowiska:

• w sprawie sposobu i formy sporządzania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami oraz wzoru planu inwestycyjnego oraz

• zmieniającego rozporządzenie w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych, które - po dyskusji - uzyskały pozytywną opinię.

Zespół uzgodnił także projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą „Gospodarowanie zasobami wodnymi w Polsce”.

Pozytywną opinię uzyskała także 62 transza (szesnastu) projektów rozporządzeń Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnych obszarów ochrony siedlisk.

 

18 lipca 2023 r. obradował Zespół ds. edukacji kultury i sportu KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół ds. edukacji Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu terytorialnego zaopiniował (pozytywnie) trzy projektu rozporządzeń Ministra Edukacji i Nauki:

• zmieniającego rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół;

• zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej;

• zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

 

W punkcie poświęconym sprawom różnym strona samorządowa zaapelowała o pilne zwołanie Nadzwyczajnego Zespołu ds. monitorowania finansów oświaty KWRiST w celu omówienia wzrostu subwencji oświatowej na 2024 r. Jak poinformował przedstawiciel Ministerstwa Edukacji i Nauki posiedzenie Zespołu nadzwyczajnego zostanie zwołane jak tylko Ministerstwo Finansów będzie gotowe mówić już o pierwszych danych liczbowych.

14 lipca 2023 r. zakończyło się 64. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 17 ustaw, 4 odrzuciła, do 10 wprowadziła poprawki. Senat zdecydował też o wniesieniu do Sejmu 6 projektów ustaw.

Wśród nich znalazł się projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (inicjatywa grupy senatorów), który zakłada rozszerzenie katalogu kategorii dochodów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, w których udział będą miały jednostki samorządu terytorialnego, o podatek dochodowy od osób fizycznych, płacony w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Ma to częściowo zrekompensować samorządom utracone dochody w wyniku zmian podatkowych, wprowadzonych w latach 2021–22. Projekt zmienia też przepis dotyczący zasad ustalania rekompensaty ubytków jednostek samorządu terytorialnego z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT poprzez zwiększenie kwoty podstawowej części rozwojowej subwencji ogólnej. A także projekt ustawy o krakowskim związku metropolitalnym (inicjatywa grupy senatorów), który określa zasady i tryb utworzenia oraz zasady funkcjonowania związku metropolitalnego, w tym kwestie związane z nabytym mieniem i gospodarką finansową. W skład związku metropolitalnego ma wejść Kraków i gminy woj. małopolskiego z powiatów krakowskiego i wielickiego, wyróżniające się silnymi powiązaniami funkcjonalnymi oraz zaawansowaniem procesów urbanizacyjnych, a ponadto położone na obszarze spójnym pod względem przestrzennym, zamieszkałym przez co najmniej 1 mln mieszkańców.

Wśród ustaw odrzuconych znalazły się:

• ustawa o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022 oraz niektórych innych ustaw (projekt prezydencki). Senatorowie podzielili zastrzeżenia senackiego biura legislacyjnego, które stwierdziło, że „nowela – sama w sobie – nie budzi zastrzeżeń natury techniczno-legislacyjnej. Mimo zmian nią wprowadzanych, nowelizowana ustawa o komisji nadal pozostanie dotknięta licznymi wadami dewastującymi porządek prawny Rzeczypospolitej. 
• ustawa o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (projekt poselski) określa zasady funkcjonowania systemu jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwa pacjenta. Dotyczy wewnętrznego systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem, autoryzacji, akredytacji i rejestrów medycznych.
• ustawa o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma zapewnić ochronę złóż kopalin w Polsce, usprawnić działalność organów nadzoru górniczego, umożliwić większe niż obecnie podziemne składowanie dwutlenku węgla (CCS), także przez podmioty komercyjne, i podziemne magazynowanie wodoru. Wprowadza definicję złoża strategicznego, które ze względu na swoje znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju będzie podlegać szczególnej ochronie prawnej. 

Ustawy, do których wprowadzono poprawki:

Senatorowie z 5 poprawkami poparli ustawę o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Pierwsza umożliwia uzyskiwanie rekompensat za szkody wynikające z błędów medycznych popełnionych nie tylko w szpitalach opłacanych ze środków publicznych, ale we wszystkich podmiotach wykonujących działalność leczniczą, niezależnie od źródeł ich finansowania i formy organizacyjno-prawnej. Druga przewiduje, że co najmniej 3/4 składu Zespołu ds. Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych będą stanowić lekarze. Dwie kolejne zmiany dotyczą odwoływania członka zespołu ds. świadczeń z funduszu kompensacyjnego. Skreślono jedną odwołania – zaistnienie okoliczności, które wpływają na niezależne sprawowanie funkcji członka zespołu. Ostatnia poprawka ma charakter legislacyjny.

Izba wprowadziła 20 poprawek do ustawy o niektórych zawodach medycznych (projekt rządowy). Mają one na celu: wyłączenie z ustawy dietetyków i techników dentystycznych; rezygnację z jawnego charakteru informacji w Centralnym Rejestrze Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego o przyczynie utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego; nałożenie na instruktora terapii uzależnień, który nie wykonywał tego zawodu dłużej niż 5 lat w ciągu ostatnich 6 lat, obowiązku pracy przez 6 miesięcy pod nadzorem specjalisty psychoterapii uzależnień; rezygnacji z liczbowego określenia składu komisji odpowiedzialności zawodowej. Doprecyzowano też przepisy dotyczące zasad wykonywania zawodu przez psychoterapeutów; mają one wejść w życie dopiero 1 stycznia 2024 r. Dookreślono, że praca higienistki stomatologicznej w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia jamy ustnej odbywa się pod nadzorem lekarza dentysty. Skreślone ponadto zostały przepisy, dodane w trakcie pierwszego czytania projektu ustawy, które wykraczają poza jego materię. Przyjęte zostały również poprawki legislacyjne. 

Senatorowie z 2 poprawkami przyjęli ustawę o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Pierwsza zwiększa wysokość dopłaty ze środków funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej z 3 do 5 zł, a w przypadku związków powiatowo–gminnych do 6 zł do 1 wozokilometra. Druga podnosi maksymalny limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na dofinansowanie funduszu w poszczególnych latach z 400 mln zł do 900 mln zł.  

Izba z 4 poprawkami poparła ustawę o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Pierwsza rozszerza zakres form, w których udziela się schronienia. Będą to: przyznanie tymczasowego schronienia w noclegowni, schronisku dla osób bezdomnych, schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi albo w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym. Druga doprecyzowuje okoliczności wsparcia w formie mieszkania treningowego lub wspomaganego. Trzecia zakłada, że kontrakt mieszkaniowy będzie określał udział w kosztach udzielonego wsparcia przez podmiot kierujący do mieszkania treningowego lub wspomaganego, jeżeli nie ma takiego mieszkania. Czwarta poprawka doprecyzowuje, że kontrakt mieszkaniowy, określający uprawnienia osoby korzystającej ze wsparcia, ma gwarantować prawo do prywatności i intymności. 

Senat wprowadził 56 poprawek, w większości legislacyjnych, do ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna z poprawek skreśla przepis, który przewiduje obłożenie wytwórców energii z OZE 97-procentowym odpisem od przychodów ze sprzedaży gwarancji pochodzenia energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Środki te miały trafić do Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny, na rekompensaty za ograniczenie cen energii dla odbiorców. Inne zmiany umożliwiają wspólne korzystanie z infrastruktury sieciowej w sposób umożliwiający sprzedaż energii elektrycznej na hurtowym rynku energii elektrycznej wyprodukowanej przez każdą z instalacji. Następna poprawka przewiduje, że podmioty, które zamierzają prowadzić agregację i agregator nie mogą być obciążani przez działania innych uczestników rynków energii elektrycznej, w szczególności dyskryminacyjnymi opłatami. 

Senatorowie z 7 zmianami przyjęli ustawę o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych (projekt rządowy). Zmodyfikowano definicje miejsca gromadzenia historycznych odpadów przemysłowych oraz składowiska historycznych odpadów przemysłowych w ten sposób, aby działania dotyczące poprawy stanu środowiska na terenach skażonych odnosiły się również do przypadków, gdy źródłem zanieczyszczeń są opróżnione składowiska odpadów lub miejsca spalania odpadów. Doprecyzowano, że zadania gminy w zakresie działań związanych z poprawą stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym są zadaniami zleconymi, co wymaga zapewnienia odpowiednich środków finansowych na ich wykonanie. Rozszerzono katalog źródeł, z jakich mogą być pozyskiwane środki finansowe na wykonanie działań w celu poprawy stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym. Wprowadzono przepisy regulujące przekazanie gminie, prowadzącej działania związane z poprawą stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym, stanowiących własność Skarbu Państwa nieruchomości, na których znajdują się odpady.  

Izba wprowadziła 23 poprawki do ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Mają one na celu m.in.: zniesienie ograniczenia możliwości zatrudnienia nauczyciela, który przeszedł na wcześniejszą emeryturę (nie byłaby wymagana zgoda kuratora na podjęcie pracy przez nauczyciela, którzy przeszedł na emeryturę stażową, nie byłoby też ograniczenia wymiaru tej pracy do 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć); zwiększenie wysokości kwoty bazowej odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych; zmodyfikowanie zasad przechodzenia przez nauczycieli na wcześniejszą emeryturę i sposobu ustalania jej wysokości; rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych o nauczycieli zatrudnionych w centrach kształcenia zawodowego i ustawicznego, młodzieżowych domach kultury, pałacach młodzieży, szkolnych schroniskach młodzieżowych oraz do umożliwienie nauczycielom pobierającym to świadczenie na pracę w szkole na stałe; umożliwienie zwiększenia rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej na 2024 r., jeśli wysokość odpraw dla nauczycieli przechodzących na wcześniejszą emeryturę przekroczy przewidzianą na ten cel kwotę; utrzymanie dotychczasowego trybu przyznawania stypendium ministra za znaczące osiągnięcia naukowe lub artystyczne, a także stypendium ministra dla wybitnych młodych naukowców. Senackie poprawki skreślają ponadto przepisy liberalizujące tworzenie studiów na kierunkach lekarskim lub lekarsko-dentystycznym.  

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

12 lipca 2023 r. obradował Zespół ds. infrastruktury urbanistyki i transportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zespół zaopiniował pozytywnie projekty trzech aktów prawnych. W sprawach różnych omówił natomiast dwa wnioski strony samorządowej dotyczące badań technicznych pojazdów oraz finansowania inwestycji drogowych.

Posiedzenie Zespołu ds. infrastruktury KWRiST odbyło się w formie hybrydowej 12 lipca br. W trakcie posiedzenia uzgodniono projekty dwóch rozporządzeń ministra infrastruktury:

• zmieniającego rozporządzenie w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami, oraz
• zmieniającego rozporządzenie w sprawie szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, instruktorów i wykładowców.

Zespół pozytywnie zaopiniował także projekt „Rządowego programu wsparcia zadań zarządców infrastruktury kolejowej, w tym w zakresie utrzymania i remontów, do 2028 roku”.

Natomiast w prawach różnych dyskutowano na temat dwóch wniosków Związku Powiatów Polskich. Pierwszy dotyczył zgłaszanych przez starostów powiatowych wątpliwości, kto po 1 lipca 2023 r. ma zatwierdzać zmiany konstrukcyjne w pojazdach? Drugi natomiast dotyczył problematyki finansowania inwestycji drogowych ze środków regionalnych (europejskich) oraz centralnych (rządowych).

SEJM

7 lipca zakończyło się 78., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy budżetowej na rok 2023 (projekt rządowy). Ustawa zmienia prognozy dochodów, wydatków budżetowych oraz poziomu deficytu budżetowego. „Prognozuje się niższe, niż zakładano w ustawie budżetowej na bieżący rok, realne tempo wzrostu PKB, jak również spodziewany jest niższy wzrost realny spożycia prywatnego. Przewiduje się, że realne PKB zwiększy się w bieżącym roku o 0,9%, po wzroście o 5,1% zanotowanym w ubiegłym roku, wobec odpowiednio wzrostu o 1,7% po wzroście o 4,6% zakładanych w ubiegłorocznym uzasadnieniu do ustawy budżetowej na rok 2023. Nieco wyższa niż pierwotnie prognozowana w ustawie budżetowej będzie natomiast inflacja.” – czytamy w uzasadnieniu dołączonym do projektu ustawy.

 

ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa m.in. proponuje nowelizację ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która wprowadza podstawę prawną przekazania w roku 2023 z budżetu państwa do jednostek samorządu terytorialnego dodatkowych dochodów w wysokości ponad 14 mld zł. Środki z podziału tej kwoty otrzymają wszystkie jednostki. Dodatkowe dochody będą stanowiły uzupełnienie subwencji ogólnej, co pozwoli samorządom na elastyczne gospodarowanie tymi środkami. O przeznaczeniu dodatkowych dochodów zdecyduje bowiem jednostka samorządu terytorialnego. Należy jednak podkreślić, że będą to dodatkowe środki, ponad te, które zostały wcześniej zaplanowane na rok 2023 i są sukcesywnie przekazywane do jednostek samorządu terytorialnego. W celu wsparcia realizacji zadań z budżetu państwa wszystkie jednostki samorządu terytorialnego otrzymają kwotę 7,5 mld zł, która podlega podziałowi między poszczególne samorządy proporcjonalnie do wysokości dochodów w roku 2023 z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych. Podział tej kwoty strukturą dochodów z tytułu udziału we wpływach podatku dochodowego od osób fizycznych podlega korektom w celu zapewnienia minimalnych kwot wsparcia, tj.:1,5 mln zł – w przypadku gminy, 3,4 mln zł w przypadku powiatu oraz 10 mln zł – w przypadku województwa. Jednocześnie przewiduje się maksymalny poziom wsparcia z tego tytułu wynoszący odpowiednio 100 mln zł, 55 mln zł i 35 mln zł. Wprowadzenie zarówno minimalnego, jak i maksymalnego poziomu wsparcia realizuje politykę zrównoważonego rozwoju jednostek samorządu terytorialnego. Kwota 3,5 mld zł zostanie podzielona między jednostki samorządu terytorialnego, w których dochody, w przeliczeniu na jednego mieszkańca, są niższe od 110% średnich dochodów odpowiednio wszystkich gmin, powiatów i województw, w przeliczeniu na jednego mieszkańca kraju. Przy podziale tej kwoty zostaną jednak uwzględnione nie tylko dochody podatkowe i wybrane części subwencji ogólnej na rok 2023, lecz także kwoty przypadające poszczególnym jednostkom samorządu terytorialnego z podziału 7,5 mld zł. Dofinansowanie kwotą 2 mld zł obejmie również gminy, w których liczba mieszkańców przekracza 10 tysięcy, ale nie przekracza 150 tysięcy mieszkańców. W celu dokonania podziału tej kwoty gminy zostały wyodrębnione w 3 grupy gmin, w zależności od liczby mieszkańców. Podział środków między te gminy zostanie dokonany na podstawie wydatków majątkowych za lata 2020–2022. Sposób podziału tych środków premiuje jednostki samorządu terytorialnego, które podjęły trud inwestycyjny. Przewidziane są także środki na zwiększenie rezerwy subwencji ogólnej, z przeznaczeniem na nagrody specjalne z okazji 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej oraz na uzupełnienie części oświatowej subwencji ogólnej w związku ze zwiększeniem w trakcie 2023 r. odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli.

6 lipca 2023 r. sejmowa Komisja Polityki Senioralnej rozpatrzyła informację na temat zagospodarowania i projektowania przestrzeni publicznej przyjaznej dla osób starszych. w ramach działań na gruncie prawnym, zmieniono ustawę o prawie budowlanym.

Zmiany polegały m.in. na wprowadzeniu do tego aktu odwołania do konwencyjnej definicji osoby niepełnosprawnej oraz wskazania zarówno osób z niepełnosprawnościami, jak i osób starszych jako grup, którym w procesie projektowania i budowania nowych obiektów powinno zapewnić się niezbędne warunki do korzystania z nich. Zmienione przepisy ustawy stworzyły podstawę do tego, by nowe budynki użyteczności publicznej i wielorodzinne budynki mieszkalne, uwzględniały potrzeby i możliwości osób w szczególnej sytuacji życiowej, tj. osób z niepełnosprawnościami, osób starszych, czy rodzin z małymi dziećmi. Ponadto, nowa regulacja uwzględniła potrzeby osób z niepełnosprawnościami innymi niż wyłącznie niepełnosprawność ruchowa (co dotychczas nie było standardem). W ramach Programu Dostępność Plus we współpracy z Polską Radą Centrów Handlowych realizowane są także działania na rzecz większej dostępności obiektów handlowych dla osób ze szczególnymi potrzebami, w tym seniorów. W 2019 roku na mocy ustawy o zapewnianiu dostępności został powołany Fundusz Dostępności. Jest to instrument pożyczkowy zarządzany przez Bank Gospodarstwa Krajowego, skierowany głównie do sektora publicznego oraz spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych. Fundusz pozwala na uzyskanie preferencyjnych, nisko oprocentowanych i w dużym stopniu umarzalnych pożyczek. Bardzo duże znaczenie w kontekście polityki senioralnej ma również wsparcie w zakresie dostępności dla sektora ochrony zdrowia. W Programie Dostępność Plus realizowany jest projekt pn. „Dostępność Plus dla Zdrowia”, który zakłada poprawę dostępności architektonicznej, cyfrowej, komunikacyjnej i organizacyjnej placówek Podstawowej POZ oraz szpitali. W obszarze transportu realizowane są liczne projekty infrastrukturalne i taborowe, mające na celu zwiększenie dostępności transportu zbiorowego dla osób ze szczególnym i potrzebami, w tym również seniorów.

Na tym samym posiedzeniu Komisja rozpatrzyła informację Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na temat prognoz demograficznych Polski – konsekwencje dla osób starszych. Wyniki spisu 2021 wykazały, że w ciągu dekady liczba ludności Polski zmniejszyła się o 476 tys. Porównanie wyników spisów powszechnych z 2011 i 2021 roku pokazuje również szybki proces starzenia się ludności. Mieszkańcy miast są starsi od mieszkańców wsi średnio o ponad 3 lata. W porównaniu z 2011 r. znacznie zmieniła się struktura wieku ludności, co jest przede wszystkim efektem przesuwania się w czasie wyżów i niżów demograficznych przez kolejne grupy wieku ludności. Wyniki spisu 2021 wskazują na duże zmiany w strukturze ludności według ekonomicznych grup wieku. W okresie międzyspisowym zmniejszył się odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym, a także w wieku produkcyjnym. Wyraźnie zwiększył się natomiast udział ludności w wieku poprodukcyjnym. W ciągu dekady przybyło blisko 2 miliony osób w grupie wieku 60/65 i więcej, a tym samym już przeszło co 5 mieszkaniec Polski ma ponad 60 lat. Wyniki ostatnich spisów ludności pokazują korzystne zmiany w strukturze poziomu wykształcenia, w tym wzrost udziału osób o wykształceniu wyższym zarówno wśród mieszkańców miast jak i wsi. W 2021 r. przeszło co druga osoba miała wykształcenie średnie i wyższe. Szczególnie warto podkreślić dynamikę przyrostu absolwentów szkół wyższych (o ponad 30% w ciągu 10 lat). Wyniki spisu pokazały znaczący wzrost liczby osób niepełnosprawnych na przestrzeni 10 lat, przy czym większa dynamika wzrostu (ponad 26% w odniesieniu do 2011 r.) jest obserwowana wśród osób niepełnosprawnych biologicznie, tj. odczuwających ograniczenia zwykłych czynności życiowych odpowiednich dla ich wieku, niż dla osób posiadających prawne potwierdzenie niepełnosprawności. Niepełnosprawni częściej przynależą do osób starszych i nadal przeważają kobiety. W 2021 roku zbiorowość gospodarstw, w skład których wchodziły osoby starsze – w tym osoby powyżej 65-tego roku życia, liczyła 41,1% ogółu gospodarstw domowych i wzrosła w porównaniu do 2011 r. o 25%. Gospodarstwa domowe tworzone przez jedną osobę w wieku 65 lat i więcej stanowiły w 2021 r. ponad 45%. Z kolei wśród ogółu gospodarstw dwuosobowych, te tworzone wyłącznie przez dwie osoby w wieku 65 lat i więcej stanowiły prawie 25%.

SENAT

6 lipca 2023 r. obradowała senackie Komisje: Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji opowiedziały się za odrzuceniem  ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022 oraz niektórych innych ustaw.  W ocenie połączonych Komisji Senatu, prezydencka nowelizacja nie poprawia ustawy w całości, nie koryguje bowiem wszystkich niekonstytucyjnych przepisów. Biuro Legislacyjne Senatu wyraziło następującą opinię na temat nowelizacji: „Nowela – sama w sobie – nie budzi zastrzeżeń natury techniczno- legislacyjnej. Mimo zmian nią wprowadzanych, nowelizowana ustawa o Komisji nadal pozostanie dotknięta licznymi wadami dewastującymi porządek prawny Rzeczypospolitej. Powinna więc ona zostać wyeliminowana z polskiego porządku prawnego w całości. Zmierzająca ku temu poprawka Senatu wykraczałaby jednak poza konstytucyjnie dopuszczalny zakres, stanowiąc obejście przepisów o trybie prac nad projektem ustawy w Sejmie oraz o senackiej inicjatywie ustawodawczej”.

6 lipca 2023 r. senackie Komisje: Ustawodawcza oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji opowiedziały się za przyjęciem z 17 doprecyzowującymi i redakcyjnymi poprawkami ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Ustawa zmienia m.in. zasady dziedziczenia, zawężając krąg spadkobierców ustawowych, a także ograniczając potrzebę poszukiwania z urzędu przez sąd i wzywania na rozprawę dalszych krewnych spadkodawcy. Ponadto nowelizacja dodaje nowe przesłanki niegodności dziedziczenia. Ustawa znosi także wprowadzoną w stanie epidemii szczególną regulację wydłużającą kadencję władz stowarzyszeń. Ustawa zmierza do lepszego zabezpieczenia spadkobierców, głównie małoletnich i całkowicie ubezwłasnowolnionych, oraz ograniczenia poszukiwania przez sądy dalekich krewnych spadkodawcy. Nowelizacja zmienia tzw. trzecią grupę spadkową - dziadków spadkodawcy, a także ich zstępnych, czyli potomków. Zgodnie z nowelą, krąg spadkobiorców zostanie w tej grupie zawężony do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy oraz ich zstępnych.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

5 lipca 2023 r. odbyło się zdalne posiedzenie Zespołu ds. Społeczeństwa Informacyjnego KWRiST. Podczas posiedzenia zaopiniowano cztery projekty:

• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami. Projekt ten otrzymał pozytywną opinię Zespołu.
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie systemów teleinformatycznych stosowanych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej. Projekt ten otrzymał pozytywną opinię Zespołu.
• projekt zarządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie Komitetu Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji. W imieniu KWRiST Zespół zaopiniował projekt pozytywnie.

 

• projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie spisu wyborców. W imieniu KWRiST Zespół zaopiniował projekt pozytywnie.

28 czerwca 2023 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2023 (druk nr 3322). Projekt ma na celu aktualizację prognoz makroekonomicznych i założeń co do obowiązujących zmian systemowych, w tym do utrzymania Tarczy antyinflacyjnej w zakresie obniżonych stawek VAT na żywność, z uwzględnieniem najnowszych informacji dotyczących bieżącego wykonania dochodów.

Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na: utworzeniu 25 dodatkowych etatów pracowników cywilnych w Szkole Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości, udzielaniu wsparcia miastom na prawach powiatu oraz przeznaczeniu środków na wypłatę jednorazowej nagrody specjalnej w 2023 r. dla: Kancelarii Prezydenta RP, Kancelarii Sejmu i Senatu, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Konstytucyjnego, Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Krajowego Biura Wyborczego, Państwowej Inspekcji Pracy, Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Rzecznika Praw Dziecka, pracowników sądów (w tym asesorów, referendarzy i sędziów) oraz Krajowej Rady Sądownictwa.

Na tym samym posiedzeniu Komisja rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3323). Projekt ustawy jest ściśle związany z rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2023. Regulacje projektu ustawy mają charakter komplementarny do projektu ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2023. Proponowane w projekcie rozwiązania mają na celu m.in. odmrożenie od 1 lipca 2023 r. podstaw naliczania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz funduszy socjalnych w stosunku do wielkości zaplanowanej na 2023 r., wprowadzenie regulacji umożliwiających wypłatę jednorazowej nagrody specjalnej pracownikom państwowej sfery budżetowej za szczególne zaangażowanie w pracy w 2023 r., jednorazowej nagrody specjalnej nauczycielom z okazji 250. rocznicy utworzenia Komitetu Edukacji Narodowej, jednorazowego dodatkowego wynagrodzenia pracownikom sądów, w tym sędziom, asesorom sądowym oraz referendarzom sądowym, a także sędziom Trybunału Konstytucyjnego. Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na przeznaczeniu dodatkowych środków wsparcia dla miast na prawach powiatu, zmianie źródła finansowania zwiększenia od 1 lipca br. odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli, zwiększeniu limitu wydatków na funkcjonowanie Rady Dialogu Społecznego oraz Biura Rady Dialogu Społecznego, przeznaczeniu środków umożliwiających realizację ustawowych zadań Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka, udzieleniu wsparcia finansowego w zakresie wypłaty dodatków do wynagrodzeń dla pracowników domów pomocy społecznej. Komisja przyjęła również poprawki mające charakter doprecyzowujący oraz porządkowy.

16 czerwca 2023 r. zakończyło się 77., czterodniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy implementacji dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych; projektowane rozwiązania przewidują, że odbiorcy energii elektrycznej w gospodarstwach domowych i mikro przedsiębiorcy o rocznym zużyciu poniżej 100 tys. kWh, uzyskają dostęp do narzędzia porównywania ofert sprzedaży energii elektrycznej. Ponadto, od 2026 r. możliwa będzie techniczna zmiana sprzedawcy energii elektrycznej w 24 godziny. Zmniejszone zostaną także obciążenia administracyjne właścicieli źródeł wytwórczych o mocy większej niż 2 MW.
• ustawę o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy zapewnienia odpowiedniej ochrony złóż kopalin w Polsce; usprawnienia m.in. działalności organów nadzoru górniczego; zreformowania działalności państwowej służby geologicznej; wprowadzenia definicji złoża strategicznego, które ze względu na swoje znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju, podlegać będzie szczególnej ochronie prawnej.
• ustawę o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (projekt poselski). Ustawa dotyczy uregulowania kwestii systemowego monitorowania jakości udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej poprzez określenie zadań, obowiązków i uprawnień poszczególnych podmiotów w zakresie autoryzacji, wewnętrznego systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem, akredytacji i rejestrów medycznych.
• ustawę o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy  m. in.: zwiększenia z 800 mln zł do 1 mld zł budżetu Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej; od 2024 r. utrzymania na stałe obecnego poziomu dopłaty z Funduszu dla organizatorów publicznego transportu w kwocie nie wyższej niż 3 zł do 1 wozokilometra przewozu; umożliwienia wojewodom zawierania z organizatorami, oprócz rocznych umów o dopłatę, wieloletnich umów o dopłatę z Funduszu rozwoju przewozów autobusowych; utrzymania możliwości ubiegania się o dopłatę z budżetu państwa, jeśli chodzi o stosowanie ulg ustawowych za przejazd przez przewoźników, którzy nie są operatorami publicznego transportu zbiorowego.
• ustawę o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).  Nowelizacja dotyczy m.in.: wprowadzenia zmian w zakresie: zastąpienia mieszkań chronionych, które przeznaczone są w szczególności dla osób niepełnosprawnych, na mieszkania treningowe i wspomagane, usług opiekuńczych świadczonych w formie usług sąsiedzkich, usług świadczonych przez domy pomocy społecznej (usług wsparcia krótkoterminowego w formie całodobowej lub dziennej dla osób, które w nich nie zamieszkują oraz zobligowania kierowników lub dyrektorów domów pomocy społecznej oraz podmiotów prowadzących placówki, które zapewniają całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku do prowadzenia rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych.

SENAT

22 czerwca 2023 r. zakończyło się 63. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono 18 ustaw. Senatorowie odrzucili jedną ustawę, a do 15 wprowadzili poprawki. Izba zdecydowała o wniesieniu do Sejmu 4 projektów ustaw.

Senat odrzucił ustawę o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek (projekt rządowy), która dostosowuje polskie prawo do nowych przepisów unijnych, które dotyczą transgranicznego łączenia i podziału spółek kapitałowych. Rozszerza dotychczasowe regulacje związane z uczestnictwem pracowników w przekształceniach i podziałach spółek.

• senatorowie uchwalili 2 poprawki do ustawy o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (projekt rządowy). Zdecydowali, że kwota, do której tzw. czternastka zostanie wypłacona w maksymalnej wysokości będzie wynosiła 120% średniej emerytury, a nie 2900 zł, jak zapisano w ustawie; obecnie byłoby to 3900 zł. Kolejna poprawka przewiduje, że o wysokości i terminie wypłaty czternastek ma decydować parlament w ustawie, a nie rząd w rozporządzeniu.
• senatorowie wprowadzili 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zdecydowano, że określone grupy cudzoziemców będą musiały otrzymać zgodę na wykupienie nieruchomości na własność. Kolejna poprawka wydłuża z roku do 3 lat okres na złożenie wniosku o wykup nieruchomości na własność.
• Izba uchwaliła 6 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), przede wszystkim o charakterze legislacyjnym, doprecyzowującym i redakcyjnym. 3 zmiany usuwają przepisy pozostające w kolizji z przepisami równocześnie procedowanej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
• senatorowie zarekomendowali 25 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Poprawki m.in. rozszerzają na wszystkich podatników podatku rolnego uprawnienia do przekazywania 1,5% należnego od nich podatku rolnego na rzecz podmiotu uprawnionego. Doprecyzowują nazewnictwo rodzaju związków tworzonych przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne, zapewniając spójność przepisów z prawem spółdzielczym. Poprawki zapewniają też spójność proponowanych przepisów z pozostałymi przepisami zmienianej ustawy w sposobie odwoływania się do Krajowego Rejestru Sądowego. Kolejna poprawka ma na celu złagodzenie wymogów określanych dla związków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, którym podatnik podatku rolnego może przekazać 1,5% należnego podatku rolnego, zmniejszając wymóg liczby członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych tych związków z 1500 na 900 osób. W wypadku Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych wymóg liczby członków zmniejszono z 30 do 15 osób. Senatorowie zmienili nazwę dotychczasowego Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych na Związek Rewizyjny zrzeszający Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne. Związkom rewizyjnym zrzeszającym rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz Krajowemu Związkowi Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych umożliwiono skorzystanie w 2024 r. z uprawnienia złożenia wniosku o wpis na listę, o której mowa odpowiednio w art. 257b ust. 1 ustawy zmienianej w art. 2 oraz w art. 35b ust. 1 ustawy zmienianej w art. 3, w terminie do 20 stycznia 2024 r. Inne poprawki zapewniają zgodność przepisów z zasadami techniki prawodawczej, ich kompatybilność i jednolitość z pozostałymi przepisami zmienianej ustawy.
• z 7 poprawkami Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski).  Senatorowie zdecydowali, że z podatku dochodowego od osób fizycznych będą zwolnione świadczenia ratownicze przyznawane na podstawie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych. Zmieniono też przepis dotyczący zwolnienia przez pracodawcę od świadczenia pracy strażaków OSP biorących m.in. udział w działaniach ratowniczych. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami takie zwolnienie przysługuje jedynie strażakowi-ratownikowi OSP. Poprawka umożliwi skorzystanie z takiego zwolnienia strażakom OSP niebędącym ratownikami, a biorącym udział w działaniach ratowniczych i akcjach ratowniczych, szkoleniach lub ćwiczeniach organizowanych przez gminę, Państwową Straż Pożarną lub inne uprawnione podmioty na czas ich trwania, a także na czas niezbędny do odpoczynku zgodnie z kodeksem pracy. Kolejna zmiana pozbawia ministra właściwego ds. wewnętrznych prawa do zatwierdzania programów szkoleń prowadzonych przez Państwową Straż Pożarną. O zawody poszerzono zakres okoliczności uprawniających strażaków ratowników do niektórych świadczeń.
• senatorowie uchwalili 24 poprawki do ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli (projekt poselski). Zdecydowali m.in. o rozszerzeniu grupy nauczycieli uprawnionych do bonów na zakup laptopa o nauczycieli przedszkoli publicznych i niepublicznych. Przesunięto też z 4 na 30 września termin, kiedy nauczyciel musi być zatrudniony, by mieć prawo do otrzymania bonu. Uszczegółowiono wymagania, jakie powinni spełnić przedsiębiorcy rejestrujący się na liście przedsiębiorców prowadzących sprzedaż laptopów lub laptopów przeglądarkowych, za które płatność może być dokonywana bonem. Przedsiębiorcy, który dokonał sprzedaży laptopów lub laptopów przeglądarkowych, za które płatność została dokonana bonem, zobowiązano do podania we wniosku rozliczeniowym jednostkowej ceny netto laptopa, wartości podatku i całkowitej ceny zakupu tego laptopa (laptopa przeglądarkowego). Senat zmodyfikował wymagania dotyczące parametrów technicznych, jakie musi spełniać takie urządzenie nabywane za pomocą bonu. Senatorowie zdecydowali, że powinien być on wyprodukowany nie wcześniej niż 9 miesięcy od dnia sprzedaży. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny.
• Izba zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu 4 projektów ustaw. Jednym z nich jest projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (inicjatywa komisji: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Nadzwyczajnej ds. Klimatu), który przywraca przepisy obowiązujące przed wprowadzeniem zmian w ustawie z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Oznacza to, że zadania dotyczące zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków będą realizowane przez gminy, m.in. rada gminy będzie zatwierdzać taryfy za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków.

21 czerwca 2023 r. senackie Komisje: Ustawodawcza oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przeprowadziły pierwsze czytanie i przyjęły projekt - ustawy o krakowskim związku metropolitalnym „Krakowska Metropolia”. Projekt ustawy o krakowskim związku metropolitalnym „Krakowska Metropolia” określa zasady i tryb tworzenia oraz funkcjonowania krakowskiego związku metropolitalnego,  zwanego „Krakowską Metropolią”. W myśl projektu w skład związku ma wchodzić miasto na prawach powiatu Kraków oraz gminy powiatów: krakowskiego i wielickiego. Projekt wychodzi naprzeciw licznym postulatom mieszkańców miast i gmin tych powiatów.  Proponowane przepisy mają umożliwić nie tylko skuteczne ustanowienie krakowskiego związku metropolitalnego, ale również zapewnić mu zdolność do wykonywania istotnych z punktu widzenia obywateli zadań publicznych. Jego powstanie ma przyczynić się do wzrostu potencjału ekonomicznego, gospodarczego i kulturowego regionu. Projekt zakłada wykorzystanie dotychczasowego obszaru funkcjonalnego samorządów województwa małopolskiego oraz rozszerzenie form ich współpracy (koordynacja zadań publicznych w oparciu o związek metropolitalny). 

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

21 czerwca 2023 r. obradowała na posiedzeniu plenarnym Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównymi tematami posiedzenia były finanse jednostek samorządu terytorialnego, ustalanie taryf na wodę oraz zakłócenie dialogu i niweczenie jego dorobku przez procedowaną w Sejmie nowelizację o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Przed zaopiniowaniem zaplanowanych w porządku obrad projektów aktów prawnych strona samorządowa zwróciła się z apelem do premiera Mateusza Morawieckiego w sprawie dotrzymania słowa i przyznania JST udziałów w podatku PIT ryczałtowym. Apel odczytał prezydent Sopotu Jacek Karnowski. Oświadczenie strony samorządowej zakończyło żądanie podjęcia natychmiastowych i rzeczywistych działań mających na celu objęcie podatku płaconego ryczałtem takimi zasadami podziału między rząd i samorząd terytorialny jak podatku płaconego według skali podatkowej. 

Następnie głos zabrał Marek Wójcik, sekretarzowi Komisji Wspólnej ze strony samorządowej, który w imieniu strony samorządowej zwrócił się prośbą do wszystkich, którzy mogą mieć na to wpływ, aby nie przyłożyły ręki do psucia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu. 

Po burzliwej dyskusji na temat ustalania taryf na wodę, która miała miejsce podczas majowego posiedzenia Komisji Wspólnej, temat wrócił na czerwcowe obrady. Jak poinformowało Ministerstwo Infrastruktury zmiany w zakresie usprawnienia procesu taryfikacji będą prowadzone w ramach ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Przedstawiciele resortu nie byli jednak w stanie wskazać konkretnego harmonogramu prac nad regulacją ani odpowiedzieć na pytanie, czy ustawa zostanie uchwalona jeszcze w bieżącej kadencji Sejmu.

20 czerwca 2023 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i Bezpieczeństwa obywateli, który po bezowocnej dyskusji zaopiniował negatywnie rządowy projekt ustawy o mianie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz niektórych innych ustaw. „Na dzień dzisiejszy nie widzimy możliwości aby korygować ustawę w wyniku tego spotkania, czy uwzględniać państwa propozycje.”. Tak brzmiała odpowiedź Ministerstwa Sprawiedliwości na wszystkie zgłoszone przez stronę samorządową uwagi do projektu. Posiedzenie Zespołu było dodatkowym, zwołanym specjalnie w celu zaopiniowania projektu nowelizacji ustawy o nieodpłatnym poradnictwie prawnym. Miało to dać czas wnioskodawcy – Ministerstwu Sprawiedliwości – do ponownego przeanalizowania zgłoszonych przede wszystkim przez Związek Powiatów Polskich oraz Unię Metropolii Polskich uwag do projektu. Projekt zakłada m.in. obligatoryjne konsultacje z wojewodą lokalizacji punktów, w których nieodpłatne porady prawne mają być świadczone.

6 czerwca 2023 r. obradowała senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu, która podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia Białej Księgi Transformacji Energetycznej do Elektroprosumeryzmu, opracowanej i przygotowanej pod kierownictwem prof. Jan Popczyka, w ramach prac Parlamentarnego Zespołu ds. Prawa Elektrycznego, kierowanego przez senatora Stanisława Lamczyka.

Zawiera ona, ujętą w 12 rozdziałach, „mapę drogową” działań niezbędnych do przeprowadzenia w naszym kraju transformacji energetycznej polegającej na odejściu od paliw kopalnych i opartej na energii pozyskanej z OZE (słońca i wiatru) i GOZ (gospodarka obiegu zamkniętego), co pozwoli szybko uzyskać neutralność klimatyczną i przyczyni się do „ocalenia naszej planety od zagłady”, spowodowanej postępującymi negatywnymi zmianami klimatycznymi. W Białej Księdze jako podstawowe cele transformacji wskazano: „Wykorzystać historyczną szansę: obniżyć koszt funkcjonowania obecnej energetyki, zwiększyć odporność gospodarki na deficyt bezpieczeństwa energetycznego wytwarzany przez tę energetykę. W tym celu: zastąpić wielkoskalową korporacyjną energetykę globalnego niedoboru paliw kopalnych i bezpieczeństwa energetycznego oraz nadmiaru monopolu polityczno-korporacyjnego energią elektryczną ze źródeł OZE oraz lokalną i segmentową (w wypadku krytycznej infrastruktury transportowej) odpornością elektroprosumencką na dziedzinowych rynkach elektroprosumeryzmu. Dokonać wielkiej konsolidacji społecznej na rzecz przyszłości (nowego ładu ustrojowego). Stworzyć w ciągu 3 dekad fundament społecznej gospodarki rynkowej jako podstawy pod korektę istniejącego porządku ustrojowego (w szczególności zmniejszyć zagrożenie ze strony autorytaryzmu, korporacjonizmu, w tym państwowego, i oligarchizmu). Nadać w transformacji energetycznej najwyższy priorytet budowie kompetencji i pracy. Elektroprosumeryzację całego kraju zakończyć w horyzoncie 2050. Na wodór być stale gotowym. Energetykę jądrową zostawić w spokoju”.

5 czerwca 2023 r. na posiedzeniu senackiej Komisji Zdrowia dyskutowano o przyszłości szczepień ochronnych w Polsce. Senatorowie i eksperci wskazywali m.in. na potrzebę rozszerzenia katalogu szczepień dostępnych w aptece, zwiększenia nadzoru nad szczepieniami obowiązkowymi poprzez wprowadzenie elektronicznej karty szczepień i edukowanie rodziców. Zwracali uwagę na brak materiałów informacyjnych i promujących szczepienia, np. przeciw HPV (ludzkiemu wirusowi brodawczaka). Postulowali szczepienie dzieci przeciw HPV w szkołach. Uczestnicy posiedzenia zapoznali się również ze strategią dla szczepień 2030 Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych. Postuluje się w nim rozszerzenie programu szczepień o osoby dorosłe i budowanie świadomości konieczności szczepień wśród nich ze względu na trendy demograficzne. Eksperci proponują, aby szczepienia były bezpłatne i przeprowadzane w dogodnym dla szczepionych miejscu i terminie. W tym celu należy rozszerzyć katalog szczepień dostępnych w aptekach i kształcić w tym zakresie farmaceutów.

31 maja 2023 r. na posiedzeniu senackiej Komisji Środowiska podsumowano Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK), realizowany od 2003 r. Program służy wdrażaniu unijnej dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych z 1991 r.

Zawiera wykaz aglomeracji, które muszą zostać wyposażone w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków, tak aby zrzuty ścieków były zgodne z unijnymi normami. W ramach KPOŚK w latach 2003–2021 wybudowano prawie 100 tys. km sieci komunalnej i 476 oczyszczalni ścieków. Aglomeracje wydatkowały 85 mld zł, w tym 57 mld zł na kanalizację. W 2020 r. program został zaktualizowany po raz szósty. Dotyczy 1524 aglomeracji z 1653 oczyszczalniami ścieków. Zaplanowano m.in. budowę 8 tys. km sieci kanalizacyjnej i 60 oczyszczalni ścieków. Przewidywany koszt inwestycji wynosi ok. 30 mld zł. dyrektywa ściekowa powinna zostać wdrożona w 2015 r., ale nadal część aglomeracji nie spełnia jej wymogów (przyczyny są różne, m.in. niewłaściwe wyznaczanie aglomeracji czy brak podłączeń do istniejącej sieci komunalnej). Komisja Europejska w 2022 r. podjęła decyzję o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawy przeciwko Polsce w związku z nieprzestrzeganiem tej dyrektywy, ale ostatecznie jej nie wniosła.

31 maja 2023 r. na posiedzeniu senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przyjęła sprawozdanie z petycji rozpatrzonych w 2022 r. oraz kontynuowała prace nad 11 petycjami. Senatorowie zadecydowali o kontynuacji prac nad 2 z nich, zawieszeniu prac nad 4 petycjami i zakończeniu działań w stosunku do 5 petycji. Komisja postanowiła kontynuować prace nad petycją P10-65/22, zmierzającą do zapewnienia podmiotom gospodarczym oraz konsumentom profesjonalnej i rzetelnej pomocy prawnej, a także zadecydowała o dokonaniu ponownej analizy postulatów tej petycji w odniesieniu do zasygnalizowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości informacji o przygotowywanym właśnie projekcie ustawy. Projektowane przez resort przepisy mają regulować świadczenie usług w zakresie dochodzenia roszczeń o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę wynikającą z czynu niedozwolonego. Ponadto Komisja zobowiązała Ministerstwo Finansów do przedstawienia opinii o petycji P10-58/22, której celem jest wprowadzenie jednolitego systemu ulg na przejazdy w transporcie publicznym.

30 maja 2023 r. odbyło się plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Przed rozpoczęciem posiedzenia odbyła się uroczystość wręczenia "Odznak honorowych za zasługi dla samorządu terytorialnego". Tym razem wyróżnieni zostali pracownicy biur organizacji samorządowych, a także urzędnicy administracji rządowej, którzy byli najbardziej zaangażowani w prace KWRiST, w tym przy rozwiązywaniu kryzysów związanych z Covid-19 i podczas rosyjskiej agresji na Ukrainę.

Następnie KWRiST miała wysłuchać informacji wiceministra finansów Sebastiana Skuzy na temat środków finansowych na zrównoważenie dochodów i wydatków bieżących JST. Wiceminister informacji nie przedstawił. Nie poinformował także jakiej wysokości dodatkowe środki zostaną pomiędzy JST rozdzielone. Ograniczył się jedynie do stwierdzenia, że w tej sprawie cały czas trwają analizy, których wynik zostanie samorządom już niebawem przedstawiony.

W kolejnym punkcie resort infrastruktury miał zaprezentować informację na temat podejmowanych działań na rzecz realizacji uzgodnień ze stroną samorządową dotyczących ustalania taryf za wodę i ścieki. Informację przedstawił wiceminister infrastruktury Grzegorz Witkowski, który swoje wystąpienie rozpoczął stwierdzenia, że elastyczne taryfowanie oznacza łupienie ludności przez gminy i przedsiębiorstwa wodociągowe. Następnie wiceminister Witkowski poinformował, że resort zgodził się na zmiany dotyczące skrócenia czasu obowiązywania taryf za wodę z 3 do 1 roku oraz wprowadzenia mechanizmu korekty taryfy w przypadku nagłych, obiektywnych zmian uwarunkowań zewnętrznych. Zaznaczył jednocześnie, że dyskutowane z samorządami zmiany mają zostać dołączone do projektu ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw (UC130), dlatego prosi o jej pozytywne zaopiniowanie przez Komisję. Wiceminister zastrzegł jednocześnie, że na etapie dalszych prac rządowych ustalenia ze stroną samorządową mogą zostać zmodyfikowane.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (UC130) był z kolei jedynym, który posiedzenie KWRiST opuścił z opinią negatywną. W ocenie strony samorządowej projekt przerzuca całą odpowiedzialność za wdrażanie przepisów unijnych na gminy nie zapewniając im jednocześnie wystarczających zasobów – w tym finansowych i ludzkich – na rzetelną realizację wynikających z jej przepisów obowiązków.

26 maja 2023 r. zakończyło się 76., trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy uproszczenia, ujednolicenia i przyspieszenia procedur planistycznych w zakresie planowania przestrzennego m.in. poprzez wprowadzenie nowego narzędzia planistycznego, uchwalonego obligatoryjnie dla całej gminy, w randze aktu prawa miejscowego - planu ogólnego.

• ustawę o świadczeniu wspierającym (projekt rządowy). Ustawa dotyczy  wprowadzenia do systemu prawnego nowego rodzaju świadczenia: świadczenie wspierające. Ustawa określa warunki nabywania prawa do tego świadczenia kierowanego do osób niepełnosprawnych mających największą potrzebę wsparcia oraz zasady przyznawania i wypłacania tego świadczenia.
• ustawę o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy umożliwienia nabycia prawa własności gruntów, wykorzystywanych na cele inne niż mieszkaniowe i zmiany m. in. zasady ustalania ceny nieruchomości gruntowej, która jest zbywana na rzecz użytkownika wieczystego.
• ustawę o zmianie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy doprecyzowania przepisów zmierzających do dalszej poprawy sytuacji członków ochotniczych straży pożarnych oraz samych stowarzyszeń, które są jednymi z podstawowych podmiotów systemu bezpieczeństwa wewnętrznego.
• ustawę o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz ustawy o związkach zawodowych rolników indywidualnych (projekt poselski). Nowelizacja umożliwia finansowanie związków zawodowych rolników indywidualnych poprzez przekazanie przez podatników podatku rolnego, będących osobami fizycznymi, 1,5% należnego podatku rolnego na rzecz wybranego rolniczego związku zawodowego.

 

• ustawę o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli (projekt poselski). Ustawa dotyczy wyposażenia uczniów klas IV szkół podstawowych publicznych i niepublicznych w laptopy oraz nauczycieli publicznych szkół podstawowych w bony na zakup laptopa lub laptopa przeglądarkowego.

19 maja br. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował: projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków.

• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków, jakie musi spełnić osoba ubiegająca się o uzyskanie dyplomu zawodowego albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe
• Natomiast w sprawach różnych Zespół wysłuchał informacji na temat programu umożliwiającego wyposażenie uczniów klas IV w laptopy. Ministerstwo Edukacji i Nauki postępowanie przetargowe ma zostać rozstrzygnięte a komputery trafią do szkół do końca roku, Może uda się że jakaś część zostanie przekazana jeszcze przed wrześniem.

18 maja 2023 r. miało miejsce posiedzenie Zespołu ds. Społeczeństwa Informacyjnego Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zespół omówił cztery projekty rozporządzeń Ministra Rozwoju i Technologii dotyczącymi danych i informacji w centralnej ewidencji emisyjności budynków. Projekty rozporządzeń zostały zaopiniowane pozytywnie. Następnie Zespół zapoznał się z informacją rządu na temat etapu wdrażania Zintegrowanej Platformy Analitycznej. Przygotowanie i wdrożenie Platformy, jako centralnego systemu analitycznego dla administracji publicznej, bazującego na danych gromadzonych we wszystkich instytucjach tej administracji ma pozwolić na sprawniejsze i dokładniejsze przygotowanie analiz służących procesom decyzyjnym. 

18 maja 2023 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli. Najwięcej dyskusji wzbudziła kwestia wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego zabierania praw jazdy w przypadku kierowania pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h  na obszarze zabudowanym lub w przypadku przewożenia osób w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym. Strona samorządowa KWRiST już od jakiegoś czasu dopytuje, kto i kiedy dostosuje obowiązujące przepisy w zakresie zatrzymywania prawa jazdy do wyroku TK. W trakcie dyskusji przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości poinformował, że w resorcie trwają „prace koncepcyjne” nad rozwiązaniem tego problemu. 

17 maja odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Energii, Klimatu i Środowiska. Punktem, który wywołał największą dyskusję był projekt nowelizacji ustawy Prawo ochrony środowiska i niektórych innych ustaw, który przewiduje „usztywnienie” budżetów obywatelskich przez nałożenie obowiązku przeznaczania części środków na projekty dotyczące małej retencji i powiększania obszarów zielonych w miastach. Przedstawiciele strony samorządowej wskazywali, że stoi to w sprzeczności z ideą budżetów obywatelskich, które powinien być jak najbardziej elastyczne, a nie regulowane centralnie. Przedstawiciele samorządów wskazywali także, że nowelizacja może wprowadzić pewne sprzeczności między poszczególnymi dokumentami planistycznymi i strategicznymi. Chodzi tu głównie o obowiązkowe wprowadzenie miejskich planów adaptacji do zmian klimatu (MPA) w miastach powyżej 20 tys. mieszkańców, które resort klimatu chce dość szczegółowo uregulować. Niejasność budzi ich relacja z gminnymi planami ochrony środowiska, strategiami rozwoju gminy i planami zagospodarowania. Przedstawiciele miast wskazywali, że dotychczas MPA wynikały z tamtych dokumentów, a według nowelizacji dokumenty strategiczne powinno się dostosowywać do uchwalanych MPA. Wobec tych uwag, Ministerstwo Klimatu i Środowiska zobowiązało się do przeanalizowania projektu i wysłania w ciągu tygodnia propozycji ostatecznej wersji, by samorządy mogły ocenić ją jeszcze przed posiedzeniem plenarnym Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

15 maja 2023 r. obradował Zespół ds. systemu finansów publicznych KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół opiniował projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od nagród otrzymanych przez Powstańców Warszawskich albo ich małżonków. Kolejny dyskutowany na posiedzeniu zespołu projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie udzielenia dotacji celowej z Funduszu Edukacji Finansowej na realizację działań z zakresu edukacji finansowej nie został zaopiniowany ponieważ prace legislacyjne nad nim jeszcze się nie zakończyły. Ministerstwo Finansów cały czas pracuje nad opracowaniem kryteriów oceny oferty oraz oceny wniosków o dotacje celową z Funduszu Edukacji Finansowej. Jak zapowiedzieli przedstawiciele strony samorządowej bez uwzględnienia tych kryteriów w projekcie rozporządzenie nie będzie realizować delegacji ustawowej, a w konsekwencji nie będzie mogło uzyskać pozytywnej opinii KWRiST. W trakcie posiedzenia dyskutowano także sposób podziału „dodatkowych” środków dla JST jakie w roku bieżącym mają zasilić JST na przełomie III i IV kwartału. Ministerstwo Finansów poinformowało, że środków będzie od 8 mld zł do 10 mld zł, czyli znacznie poniżej samorządowych oczekiwać (co najmniej 13 mld zł)). Strona samorządowa KWRiST poinformowała natomiast, że wypracowała wstępne zasady podziału tej kwoty. JST proponują aby 2/3 środków podzielić według PIT. Jednocześnie strona samorządowa wskazała, że ponieważ zapowiadana pula dodatkowych środków jest niższa niż oczekiwana, to nad sposobem rozdzielenia pozostałej 1/3 JST muszą jeszcze popracować. 

15 maja 2023 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej KWRiST. Jednym z punktów dyskutowanych na posiedzeniu, w ramach tzw. spraw różnych, był wniosek Unii Metropolii Polskich dotyczący przeniesienia” niektórych rozwiązań z zakresu polityki społecznej i ochrony zdrowia wprowadzonych do porządku prawnego przepisami antycovidowymi do osobnych aktów prawnych. Unia Metropolii Polskich zaproponowała m.in. , m.in.: 

• pozostawienie w zmodyfikowanym zakresie (ograniczonym, być może liczba w miesiącu/roku) teleporad w POZ. 
• w kwestii orzekania o niepełnosprawności, pozostawienie możliwości składania części dokumentów np. za pośrednictwem poczty, czy możliwość przyznania Zespołom Orzekającym dostępu do e-dokumentacji medycznej, która byłaby związana z orzekaniem, co skróciłoby to też samą obsługę udostępnienie takiego dokumentu elektronicznie w Zespołach ds. orzekania o niepełnosprawności; 
• pozostawienie, jako obowiązującego standardu, ułatwień w wydawaniu niepełnosprawnym kart parkingowych obowiązujących w czasie epidemii i zagrożenia epidemicznego.

Zespół po przeprowadzeniu dyskusji z przedstawicielami resortu zdrowia i resortu rodziny i polityki społecznej zadecydował, że temat będzie kontynuowany na kolejnym posiedzeniu. 

SEJM

 

18 maja 2023 r. sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość, rozpatrzyła wniosek Prezydium Komisji o podjęcie inicjatywy ustawodawczej Komisji w sprawie zmiany ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej. Na podstawie ustawy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 2008 r. w skład ww. Komisji wchodzą przedstawiciele 6 ogólnopolskich organizacji samorządu terytorialnego – Związek Gmin Wiejskich RP, Związek Miast Polskich, Unia Miasteczek Polskich, Unia Metropolii Polskich, Związek Powiatów Polskich oraz Związek Województw RP. Z prośbą o podjęcie inicjatywy ustawodawczej rozszerzającej ten katalog zwrócił się do przewodniczącego Komisji Związek Samorządów Polskich, organizacja powstała w 2017 r. Projekt przewiduje, że liczba przedstawicieli strony samorządowej w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego wzrośnie z 12 do 16, a przedstawicieli rządu z 11 do 15 osób. Zabierając głos, przedstawiciele organizacji samorządowych – Związku Miast Polskich, Unii Miasteczek Polskich, Związku Powiatów Polskich oraz Związku Województw RP – negatywnie odnieśli się do proponowanych zmian. Zasadnicze wątpliwości budziły przepisy o przedstawicielach wyznaczanych przez ogólnopolską organizację reprezentującą wszystkie kategorie jst oraz przez ogólnopolską organizację reprezentującą regionalne organizacje samorządowe. Uznano, że zakłóciłoby to obecny model Komisji, w którym poszczególne organizacje reprezentują określony rodzaj samorządu. Organizacje zrzeszające wszystkie rodzaje jst, jak Związek Samorządów Polskich i Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych, mają od lat możliwość udziału w pracach Komisji Wspólnej i z niej korzystają.

11 maja 2023 r. zakończyło się 62. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 15 ustaw, 4 odrzuciła, do 6 wprowadziła poprawki. Senatorowie podjęli 3 uchwały i zdecydowali o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy nowelizującej kodeks wyborczy.

W trakcie posiedzenia senatorowie zadecydowali o odrzuceniu m.in. ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących (projekt rządowy) ma usprawnić realizację i rozbudowę takich elektrowni, aby wykorzystywać je jako magazyny energii. Zakłada, że dla  inwestycji w zakresie ESP wydawana będzie tzw. decyzja zintegrowana, łącząca w sobie aspekty decyzji lokalizacyjnej, podziałowej i wywłaszczeniowej. Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie będą miały zastosowania do przygotowywania projektów realizacji ESP; decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji będzie wiązać właściwe organy przy sporządzaniu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a także przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz pozwolenia na budowę. Z dniem, w którym decyzja ta stanie się ostateczna, nieruchomości w niej określone przejdą na własność Skarbu Państwa za odszkodowaniem, a następnie będą oddawane w użytkowanie wieczyste inwestorowi. Inwestorami budującymi ESP będą mogły być wyłącznie spółki Skarbu Państwa, spółki z ich grup kapitałowych, spółki samorządowe lub „Wody Polskie”. 

Senat odrzucił także ustawę o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) zmienia tryb i warunki zatrudniania w służbie cywilnej, przewiduje m.in., że w korpusie tej służby i urzędach państwowych nie będą mogli być zatrudnieni współpracownicy organów bezpieczeństwa w latach 1944–90. W noweli określono zasady wygaśnięcia stosunku pracy osób, które już złożyły oświadczenia lustracyjne i przyznały się do współpracy lub skłamały w tej sprawie. Listę pracowników pod kątem oświadczeń zweryfikuje IPN w ciągu 5 miesięcy od jej otrzymania. Osoby urodzone przed 1 sierpnia 1972 r., które nie złożyły jeszcze oświadczenia, będą natomiast musiały to zrobić w ciągu 30 dni od wejścia w życie noweli, jeśli nie, stracą pracę.

Z poprawkami senatorowie przyjęli m.in. ustawę  o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Poprawki przewidują, że posiadanie polskiego prawa jazdy nie będzie wymagane od kierowców wykonujących przewóz osób, jeśli są oni obywatelami państw członkowskich UE, Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Ukrainy. Nie będą też musieli przedstawiać zaświadczenia o niekaralności z kraju pochodzenia, potwierdzonego przez konsula polskiego. Inne poprawki umożliwiają sprawdzenie tożsamości kierowcy nie tylko przez weryfikację zdjęcia przedstawiającego wizerunek twarzy kierowcy, ale także innych danych biometrycznych. Weryfikacja tożsamości ma być dokonywana w trakcie wykonywania przewozu, z częstotliwością niezbędną dla zapewnienia bezpieczeństwa przewozu osób, co najmniej raz na 50 przewozów, ale nie rzadziej niż raz na 7 dni. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny, doprecyzowujący i redakcyjny. Z 7 poprawkami została przyjęta ustawa o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa (projekty: rządowy, senacki, poselskie). Senatorowie zdecydowali, że prawo do świadczenia pieniężnego będzie zależało tylko od liczby lat pełnienia funkcji sołtysa. Zgodnie z senackimi poprawkami osoby, które sprawowały funkcję sołtysa przez co najmniej 8 lat, otrzymają 300 zł, sołtysi, którzy pełnili tę funkcję przez 12 lat – 400 zł, a ci z 16-latnim stażem – 500 zł. Świadczenie będzie przysługiwało także sołtysom, którzy sprawowali tą funkcję wyłącznie na podstawie przepisów obowiązujących przed wejściem w życie ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Ustawa przewiduje miesięczne dodatkowe świadczenie pieniężne w wysokości 300 zł dla sołtysów, którzy sprawują tę funkcję co najmniej przez 2 kadencje, ale nie krócej niż 8 lat. Świadczenie będzie przysługiwało osobom, które osiągnęły wiek 60 lat (kobiety) i 65 lat (mężczyźni). Na wniosek osoby uprawnionej ma być wypłacane przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, a finansowane z budżetu państwa i corocznie waloryzowane.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął m.in. ustawę  o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (projekt poselski) umożliwia osobie wykonującej przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym korzystanie – podczas kierowania pojazdem – z ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego. Oznacza to m.in. nietykalność cielesną kierowców, motorniczych i maszynistów podczas wykonywania obowiązków służbowych. A także ustawę o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy – Prawo budowlane (projekt rządowy) zakłada, że 445 mln zł nadwyżki środków finansowych z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa nie zostaną wpłacone do budżetu państwa w 2023 r., ale przeznaczone na realizację zadań związanych ze stabilizacją rynku zbóż w związku z napływem zboża z Ukrainy (udzielanie pożyczek na zakup środków do produkcji rolnej, skup, przechowywanie lub przetwarzanie produktów rolnych). Nowe przepisy w prawie budowlanym wprowadzają zwolnienie z konieczności uzyskania pozwolenia na budowę naziemnych silosów na materiały sypkie o pojemności do 250 m3 i wysokości nie większej niż 15 m oraz jednokondygnacyjnych budynków gospodarczych i wiat o prostej konstrukcji, związanych z produkcją rolną, o powierzchni zabudowy do 300 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 7 m i wysokości nie większej niż 7 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane. Dotyczyć to będzie również obiektów budowalnych służących do przechowywaniu zboża o maksymalnej pojemności do 5 tys. ton usytuowanych w całości w granicach administracyjnych portów morskich o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej.

Ponadto Senat zdecydował o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (inicjatywa grupy senatorów), który wydłuża z 24 do 48 godzin czas na dostarczenie do kraju protokołów z głosowania w obwodach za granicą podczas wyborów parlamentarnych, prezydenckich i do Parlamentu Europejskiego. Obecnie zgodnie z przepisem § 2 w art. 230 kodeksu wyborczego, jeżeli właściwa okręgowa komisja wyborcza nie uzyska wyników głosowania w obwodach głosowania za granicą lub na polskich statkach w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania, to głosowanie w tych obwodach uważa się za niebyłe. Oznacza to, że komisje wyborcze za granicą powinny dostarczyć protokół z głosowania do Polski w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania.

SEJM

9 maja zakończyło się 75., jednodniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili:

Ustawę o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (projekt rządowy). Ustawa przewiduje, że rolnicy, którzy hodują świnie, owce, kozy i konie otrzymają zwrot części podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego. Wprowadzony zostanie limit, który ustalany będzie jako kwota stanowiąca iloczyn stawki zwrotu podatku akcyzowego na 1 litr oleju napędowego w roku składania wniosku o zwrot tego podatku oraz liczby 4, stanowiącej zużycie oleju napędowego do prac związanych z chowem lub hodowlą świń oraz jako kwota stanowiąca iloczyn stawki zwrotu podatku akcyzowego na 1 litr oleju napędowego albo liczby 40, stanowiącej zużycie oleju napędowego do prac związanych z chowem lub hodowlą owiec, kóz i koni.

Ustawę o Funduszu Ochrony Rolnictwa (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia przepisów umożliwiających prawne uregulowanie utworzenia, zasad finansowania oraz zakresu i trybu finansowania przez podmioty prowadzące skup, przechowywanie, obróbkę, przetwarzanie lub dalszą odsprzedaż produktów rolnych Funduszu Ochrony Rolnictwa, którego środki będą gromadzone na wyodrębnionym rachunku bankowym administrowanym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa i z którego będą wypłacane rekompensaty producentom rolnym sprzedającym swoje produkty rolne w przypadku niewypłacalności tych podmiotów.

Ustawę o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy - Prawo budowlane (projekt rządowy). Ustawa dotyczy stabilizacji rynku zbóż w związku z napływem zboża z Ukrainy oraz rozszerzenia katalogu inwestycji (budów) niewymagających decyzji o pozwoleniu na budowę, a wymagających jedynie dokonania zgłoszenia o jednokondygnacyjne budynki gospodarcze i wiaty o prostej konstrukcji, związane z produkcją rolną, o powierzchni zabudowy do 300 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 7 m i wysokości nie większej niż 7 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

11 maja 2023 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół zaopiniował pozytywnie propozycję podziału rezerwy subwencji ogólnej powoływanej w budżecie państwa na mocy art. 26 ust 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tzw. rezerwa drogowa subwencji). Jak poinformował na wstępie Rafał Weber, wiceminister infrastruktury utworzona na podstawie przepisów o dochodach JST rezerwa drogowa subwencji ogólnej została w budżecie państwa zaplanowana w wysokości 335 999 000 zł. Wiceminister przypomniał ustalenia, które zapadły na jesieni ubiegłego roku. Wówczas, na posiedzeniu Zespołu ds. infrastruktury zadeklarował on, że niezależnie od liczby wniosków pozytywnie zweryfikowanych dofinansowanie każdego z nich nie będzie niższe niż 50%. Ponieważ kwota drogowej rezerwy subwencji jest o 39 mln zł za niska, aby każdy z zakwalifikowanych do dofinansowania projektów uzyskał 50% dofinansowanie Ministerstwo Infrastruktury wystąpiło do Ministerstwa Finansów z wnioskiem o powiększenie rezerwy o brakująca kwotę. Natomiast z przekazanej przez Wojciecha Ostrowskiego, naczelnika w Departamencie Finansów Samorządu Terytorialnego, Ministerstwa Finansów informacji wynika, że resort finansów wniosek taki otrzymał i obecnie trwają prace legislacyjne i analizy nad jego realizacją. Powiększenie drogowej rezerwy subwencji ogólnej wymaga bowiem nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

 

5 maja 2023 r. obradował Zespół ds. międzynarodowych, Unii Europejskiej i polityki regionalnej. Głównym punktem posiedzenia była informacja na temat rewizji Krajowego Planu Odbudowy. Jak poinformowała Małgorzata Jarosińska-Jedynak, wiceminister funduszy i polityki regionalnej rewizja wynika ze zmiany rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiającego Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, która weszła w życie na początku bieżącego roku. Obejmuje zaprogramowanie wsparcia w ramach nowego instrumentu REPowerEU, którego głównym celem jest uniezależnienie Europy od rosyjskich paliw kopalnych przed 2030 r. Jest ona również okazją do urealnienia planowanych do realizacji w ramach KPO działań ze względu na obiektywne okoliczności, które nastąpiły po wydaniu w czerwcu 2022 r. decyzji wykonawczej Rady UE zatwierdzającej KPO. Głównym celem aktualizacji KPO jest uwzględnienie w realizacji reform i inwestycji KPO zmieniającej się sytuacji społeczno-gospodarczej, w tym wzrostu poziomu inflacji, załamania łańcuchów dostaw, głownie w wyniku wojny w Ukrainie, jak również brak środków z RRF na przygotowanie i uruchomienie inwestycji z części pożyczkowej KPO. Inwestycje w części dotacyjnej korzystają z prefinansowania krajowego i są realizowane ze środków Polskiego Funduszu Rozwoju, a następnie maja być refinansowane ze środków KPO po ich udostępnieniu Polsce. W trakcie dyskusji przedstawiciele strony samorządowej zwrócili uwagę, że dostrzegają ryzyko ciążące nad możliwością skorzystania ze środków KPO, również w kontekście możliwości terminowej realizacji reform i inwestycji. Inwestycje muszą zostać zrealizowane do czerwca 2026 r., ostatni wniosek o płatność z KPO musi zostać złożony do końca sierpnia 2026 r. i rozliczony nie później niż do końca grudnia 2026 roku. Przedstawiciele strony samorządowej zwrócili uwagę, że Polska nie złożyła jeszcze nawet pierwszego wniosku o płatność, a z końcem 2023 r. nie będzie to już możliwe. Wiceminister Małgorzata Jarosińska-Jedynak odpowiadała, że wniosek jest gotowy, a blokuje go tylko oczekiwanie na wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ustawy dotyczącej sądownictwa. Natomiast jeżeli chodzi o terminy roku 2026, to – jak poinformowała wiceminister funduszy i polityki regionalnej na poziomie Komisji Europejskiej są prowadzone rozmowy z Państwami Członkowskimi dotyczące wydłużenia terminu realizacji instrumentu na rzecz odbudowy i zwiększania odporności. Obecnie Polska realizuje plan i założenia tak, jakby te terminy 2026 r. były nienaruszalne.

27 kwietnia 2023 r. obradowała Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji RP, która kontynuowała rozpatrywanie poselskiego projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 2263).

Projekt dotyczy: 

• modyfikacji art. 216 ust. 5 w celu wyłączenia z konstytucyjnie określonego limitu zadłużenia publicznego pożyczek, gwarancji i poręczeń finansowych służących finansowaniu potrzeb obronnych państwa;
• dodania art. 234a stanowiącego, iż w razie napaści zbrojnej dokonanej przez obce państwo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub powodującej bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa wewnętrznego Rzeczypospolitej Polskiej napaści na terytorium innego państwa, majątek osób fizycznych niebędących obywatelami polskimi, osób prawnych oraz innych podmiotów, który znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, może zostać przyjęty przez Skarb Państwa z mocy prawa i bez odszkodowania, w przypadku gdy można domniemywać, że majątek ten jest lub może być wykorzystany w jakiejkolwiek części do finansowania lub wspierania w innej formie napaści zbrojnej dokonanej przez obce państwo lub działań związanych z tą napaścią, w szczególności ze względu na osobiste, organizacyjne lub finansowe powiązania właściciela majątku z władzami publicznymi tego państwa; majątek przyjęty przez Skarb Państwa przeznacza się na wspieranie osób dotkniętych skutkami napaści zbrojnej.

Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na:

• usunięciu fragmentu projektowanego przepisu, tj. „osób fizycznych niebędących obywatelami polskimi, osób prawnych oraz innych podmiotów”, który budził wątpliwości pod kątem zgodności z prawem Unii Europejskiej,
• usunięcie z projektu wyrazów „obcego państwa” – dopuszczając możliwość zastosowania tego przepisu w sytuacji, gdy zbrojnej napaści dokona podmiot inny niż państwo,
• doprecyzowaniu i rozszerzeniu przepisu, tak aby ustawodawca regulował nie tylko „szczegółowy sposób przejęcia majątku” ale również „szczegółowy zakres, sposób i tryb przejęcia tego majątku”.

26 kwietnia 2023 r. Komisja Finansów Publicznych na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość pozytywnie zaopiniowała wniosek Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie zmian w planie finansowym Funduszu Rekompensat Pośrednich Kosztów Emisji na 2023 rok. Zmiany polegają na przekazaniu środków finansowych na rachunek Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z wymogami przepisów wprowadzonych ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw.

SENAT

26 kwietnia 2023 r. senackie Komisje: Ustawodawcza, Nadzwyczajna ds. Klimatu, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Środowiska przyjęły, z trzema poprawkami doprecyzowującymi, w pierwszym czytaniu  projekt nowelizacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Senatorowie chcą, by realizacja zadań w tym zakresie, jak i nadzór nad ich wykonaniem znalazły się ponownie w kompetencjach gminy. Będzie to oznaczało powrót do rozwiązań prawnych obowiązujących przed nowelizacją, czyli przed  2017 r. Negatywnie projekt nowelizacji zaopiniował sekretarz stanu w ministerstwie infrastruktury Marek Gróbarczyk.  Jego zdaniem  Wody Polskie nie dopuszczają do niekontrolowanego wzrostu cen za wodę i odprowadzanie ścieków. Wyspecjalizowany, niezależny od jednostki samorządu terytorialnego regulator, jakim obecnie są dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej PGW WP, ma chronić konsumentów (odbiorców usług) przed monopolistycznymi działaniami dostawców usług.

26 kwietnia 2023 r. senackie Komisje: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej wniosą o wprowadzenie 3 poprawek legislacyjnych do ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. Ustawa przewiduje ona miesięczne świadczenie pieniężne w wysokości 300 zł dla sołtysów, którzy sprawowali tę funkcję przez co najmniej 2 kadencje i nie krócej niż 8 lat oraz uzyskali odpowiedni wiek – w przypadku kobiet co najmniej 60 lat, a mężczyzn – 65 lat. Świadczenie będzie wypłacane przez prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Senackie biuro legislacyjne zwróciło uwagę, że uzależnienie prawa do uzyskania świadczenia od pełnienia funkcji sołtysa przez różny okres, uzależniony od długości kadencji w danym sołectwie (w niektórych sołectwach trwa ona 4 lata, a w niektórych 5 lat), w sposób nieuzasadniony różnicuje sytuację prawną tych osób. Kwestia ta była także poruszana przez senatorów w trakcie dyskusji. Rozważali oni skrócenie okresu pełnienia funkcji sołtysa do 6 lat.

26 kwietnia 2023 r. senacka Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła, że zarekomenduje Izbie odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw. Wniosek taki zgłosił przewodniczący komisji senator Zygmunt Frankiewicz. Zgodził się z uwagami Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu dotyczącymi trybu uchwalenia zmian w ustawach o Krajowej Szkole Administracji Publicznej oraz o Radzie Ministrów. W ocenie biura nowelizacja niezwiązana z treścią pierwotnego projektu i istotnie modyfikująca działalność KSAP powinna być zgłoszona jako osobny projekt ustawy. Z kolei przepis dotyczący liczby powoływanych w ministerstwach sekretarzy stanu został uchwalony niezgodnie z procedurą legislacyjną oraz jest niezgodny z polskim prawem i tradycją ustrojową, które przewidują 1 sekretarza stanu w ministerstwie. Biuro proponowało skreślenie tych zapisów. Senator Zygmunt Frankiewicz uznał ponadto nowe rozwiązania dotyczące KSAP za szkodliwe. Nowela zmienia przede wszystkim tryb i warunki zatrudniania w służbie cywilnej, przewiduje też nowy – obok stacjonarnego – dualny tryb kształcenia Krajowej Szkoły Administracji Publicznej im. prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, polegającego na kształceniu i świadczeniu pracy w sposób naprzemienny.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

 

26 kwietnia 2023 r. obradowała na plenarnym posiedzeniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia strona samorządowa KWRiST zaapelowała o odrzucenie nowelizacji ustawy o referendum lokalnym (Sejm przyjął nowelizację w marcu, jednak Senat ją zawetował i obecnie projekt czeka na ponowne głosowanie w Sejmie). Projekt dotyczy zmian w zasadach organizowania i przeprowadzania referendum lokalnego, m.in.: wprowadza regułę, zgodnie z którą referendum będzie można przeprowadzać dwa razy w czasie trwania kadencji; zmniejsza o połowę liczby obywateli niezbędnych do zainicjowania referendum; daje inicjatorom referendum 6-miesięcznego (a nie 60-dniowego jak dotychczas) terminu na zebranie podpisów mieszkańców popierających referendum czy zmniejsza o połowę próg frekwencji (z 30 do 15%), od którego zależy ważność referendum. Kolejny wniosek strony samorządowej KWRiST dotyczył pilnego zwołania Zespołu ds. międzynarodowych KWRiST w celu przedyskutowania zmian w Krajowym Planie Odbudowy, które umożliwią JST skorzystanie z przewidzianego tam finansowania. Komisja zadecydowała również o pilnym rozpoczęciu rozmów z właściwymi resortami na temat pilnego wdrożenia niezbędnych rozwiązań legislacyjnych w zakresie taryf za wodę, energii oraz finansów JST. To wynik rozmów przedstawicieli miast z premierem Mateuszem Morawieckim w Chełmie. Negatywną opinię KWRiST otrzymał pilotowany przez Ministerstwo Zdrowia projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (UD 331). Przyczyną takiej decyzji było wprowadzone w jej przepisach ograniczenia możliwości finansowego wspierania przez Narodowy Fundusz Zdrowia realizowanych przez samorządy programów polityki zdrowotnej jedynie do tych, które mieszczą się w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych określonych w wykazach świadczeń gwarantowanych i dotyczących szczepień ochronnych. W sumie, w trakcie posiedzenia KWRiST zaopiniowała 16 ustaw i rozporządzeń. Na wniosek Związku Gmin Wiejskich RP KWRiST odstąpiła od opiniowania 13 projektów rozporządzeń ministra klimatu i środowiska dotyczących obszarów specjalnej ochrony, które zostaną zaopiniowane po uprzednim przedstawieniu przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska informacji na temat bilansu obszarów chronionych w Polsce oraz możliwości finansowego wsparcia gmin, na których obszary ochrony przyrody się znajdują. Ważnym tematem poruszonym podczas posiedzenia była także kwestia Stref Czystego Transportu oraz oznakowania pojazdów, które do takich stref mogą wjeżdżać. Unia Metropolii Polskich wystąpiła z wnioskiem do rządu, aby do identyfikacji pojazdów wjeżdżających do Strefy Czystego Transportu mógł być wykorzystany system teleinformatyczny, a sam proces identyfikacji oparty był o odczyt tablic rejestracyjnych. Propozycja ta spotkała się z życzliwym przyjęciem właściwych resortów. - Propozycja, aby samorządy weryfikowały pojazdy wjeżdżające do Strefy Czystego Transportu za pomocą systemu teleinformatycznego jest propozycją dobrą – odpowiadał Marek Popiołek, zastępca dyrektora Departamentu Elektromobilności i Gospodarki Wodorowej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska dodając, że stosowne rozwiązania legislacyjne opracowuje resort cyfryzacji. - Zgadza się, stosowna zmiana przepisów jest przygotowywana. Znajduje się ona na etapie wpisu do wykazu prac legislacyjnych rządu. Będziemy chcieli przyjąć ta zmianę jak najszybciej, jeżeli czas pozwoli to jeszcze w bieżącej kadencji - poinformowała Katarzyna Kopytowska, zastępca dyrektora Departamentu Zarządzania Systemami Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

13 kwietnia 2023 r. sejmowe Komisje: Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyły uchwałę Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym (druk nr 3119). Senat wnosi o odrzucenie ustawy.

Jak czytamy w stanowisku Senatu do tej ustawy szereg jej postanowień wzbudziło zastrzeżenia senackiego Biura Legislacyjnego. Dotyczyły one m.in. skreślenia przepisu, że pod rozstrzygnięcia referendalne mogą być poddawane tylko sprawy istotne. Ponadto w ocenie Senatu obniżenie progu ważności referendów do poziomu 3/5 liczby głosów oddanych w wyborach na odwoływany organ będzie oznaczać, że może wystarczyć zaledwie 6% uprawionych, aby odwołać organ samorządowy. Może to prowadzić do paraliżu jednostek samorządu terytorialnego, ponieważ będzie można właściwie permanentnie organizować referenda w sprawie odwołania władz samorządowych. Senat podkreślił ponadto, że negatywne stanowisko w sprawie ustawy uchwalonej przez Sejm przedstawiły wszystkie związki samorządowe, m.in. Związek Powiatów Polskich, Unia Metropolii czy Unia Miasteczek Polskich. Liczne zastrzeżenia do noweli zgłosiło też Krajowe Biuro Wyborcze. 

Połączone komisje Sejmu wnoszą o odrzucenie uchwały Senatu.

12 kwietnia 2023 r. sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli wdrażania Programu Priorytetowego „Czyste powietrze”. Głównym celem kontroli było zbadanie czy wdrażanie Programu było sprawne, a warunki udzielania dofinansowania zapewniały możliwość powszechnego uczestnictwa w programie. Kontrolowane były: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, w której działa Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. programu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 8 wojewódzkich fośigw oraz 24 urzędy gminne. Kontrola stwierdziła, że działania w zakresie opracowania i wdrażania Programu nie umożliwiły prawidłowej i efektywnej jego realizacji. Opracowanie założeń nie zostało poprzedzone sporządzeniem studium wykonalności w obszarze organizacyjnym, technicznym i zarządczym. Warunki udzielania dofinansowania nie w pełni zapewniały możliwość powszechnego uczestnictwa w Programie, a proces przyznawania dofinansowania nie zawsze przebiegał sprawnie i zgodnie z przepisami i procedurami. Do wyników kontroli odniósł się zastępca prezesa Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – Paweł Mirowski. Stwierdził, że nie zakładano liniowego rozwoju Programu i widoczny jest progres w liczbie składanych wniosków. Wprowadzenie zmian w Programie od stycznia 2023 r. ma usprawnić i przyśpieszyć jego realizację. W dyskusji posłowie podkreślali atrakcyjność Programu, ze względu na różnorodność sposobów wsparcia właścicieli budynków jednorodzinnych, m.in. takich jak dotacje i ulga termomodernizacyjna.

11 kwietnia 2023 r. sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przeprowadziły pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3097). Projekt ma na celu uproszczenie, ujednolicenie i przyśpieszenie procedur planistycznych. Wprowadza on zwięzły plan ogólny o krótkiej liście ustaleń jako obligatoryjnie sporządzany dokument planistyczny o zasięgu całej gminy. Będzie on aktem prawa miejscowego, który zastąpi studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jako dokument, z którym będzie badana zgodność planów miejscowych, w tym zintegrowanego planu inwestycyjnego (ZPI), ale także decyzji o warunkach zabudowy. Decyzje o warunkach zabudowy będą mogły być wydawane wyłącznie na obszarach wskazanych w planie ogólnym. Szczególnie ważne jest zastosowanie nowych metod w konsultacjach społecznych, które mają szansę uspołecznić i zwiększyć transparentność procesu planistycznego. Projekt wprowadza Rejestr Urbanistyczny w systemie teleinformatycznym, który będzie źródłem danych i informacji przestrzennych z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Komisje odrzuciły wniosek o odrzucenie projektu. Po zakończeniu pierwszego czytania Komisje powołały podkomisję nadzwyczajną do rozpatrzenia ww. projektu.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZADU TERYTORIALNEGO

14 kwietnia 2023 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli. Porządek posiedzenia obejmował dwa punkty. Pierwszym był projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego, który zyskał opinię pozytywną Zespołu. Pozytywną opinię otrzymał także projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniający rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (punkt drugi porządku posiedzenia). Związek Powiatów Polskich zgłosił, aby do wykazu stanowisk dopisać instruktora strzelectwa. Stanowisko to ma zostać zaszeregowane w 7 kategorii z wykształceniem średnim. 

 

13 kwietnia 2023 r. w Ministerstwie Infrastruktury w Warszawie strona samorządowa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego spotkała się z wiceministrem infrastruktury Markiem Gróbarczykiem, pełnomocnikiem rządu ds. gospodarki wodą oraz inwestycji w gospodarce morskiej i wodnej oraz Pawłem Rusieckim, zastępcą prezesa Wód Polskich ds. zarządzania środowiskiem wodnym aby rozmawiać o problemie zmiany taryf za wodę i ścieki. Stronę samorządową na spotkaniu reprezentowali przedstawiciele: Związku Gmin Wiejskich RP, Związku Miast Polskich, Unii Metropolii Polskich, Związku Powiatów Polskich, Unii Miasteczek Polskich. W posiedzeniu brali także udział przedstawiciele branży wodociągowo – kanalizacyjnej. W trakcie spotkania ustalono, że zmiany wymagają przepisy określające procedurę postępowania w sprawie skrócenia okresu obowiązywania taryfy za wodę i ścieki oraz zatwierdzania nowych taryf. Ustalono, że na kolejnych spotkaniach, które zostaną zorganizowane przez stronę samorządową KWRiST zostaną przedstawione propozycje legislacyjne w tym zakresie przygotowane zarówno przez branżę wod-kan, jak i stronę samorządową. 

5 kwietnia 2023 r. obradował Zespół ds. społeczeństwa informacyjnego Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

W porządku obrad posiedzenia Zespołu znalazły się dwa punkty. Pierwszy dotyczył projektu rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie wzorów dokumentów wydawanych z zakresu rejestracji stanu cywilnego. Zespół zaopiniował ten projekt pozytywnie. Opinia ma charakter wiążący zgodnie z upoważnieniem przyznanym Zespołowi przez KWRiST. Drugi punkt posiedzenia dotyczył projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem e-administracji (UD372). Również i ten projekt został zaopiniowany przez Zespół pozytywnie (opinia wiążąca, zgodnie z upoważnieniem udzielonym Zespołowi przez KWRiST). Do pozytywnej opinii strona samorządowa dołączyła listę uwag i postulatów do uwzględnienia w trakcie przyszłych prac legislacyjnych dotyczących tej tematyki. M.in. były to uwagi zgłaszane przez Unie Metropolii Polskich do projektowanych zmian w Kodeksie postępowania administracyjnego, czy ustawie o zasobie archiwalnym i archiwach.

SEJM

4 kwietnia 2023 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych pozytywnie zaopiniowała wniosek dyrektora Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w sprawie zmian w planie finansowym Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na 2023 rok. Zmiany polegają na przeznaczeniu środków na organizację konkursu „First to help”, którego celem jest uhonorowanie wysiłku społeczeństwa polskiego w ramach wsparcia udzielonego uchodźcom z Ukrainy, promocję i wsparcie aktywności wolontariackiej oraz na adaptację budynku hotelowego jako nowej siedziby Narodowego Instytutu Wolności-Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. 

 

Na tym samym posiedzeniu Komisja pozytywnie zaopiniowała wniosek Prezesa Rady Ministrów w sprawie zmian w planie finansowym Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych na rok 2023. Zmiany w planie finansowym wynikają z przyznania kwoty 600 mln zł z rezerwy celowej zaplanowanej w ustawie budżetowej na rok 2023 na rzecz RARS z przeznaczeniem na realizację zadań związanych z rezerwami strategicznymi.

30 marca 2023 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła informację na temat założeń do projektu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa.

Celem projektowanej ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa jest stworzenie możliwości prawnych gwarantujących producentom rolnym rekompensatę z tytułu utraty przychodów ze sprzedaży produktów rolnych w przypadku upadłości podmiotów prowadzących skup, przechowywanie, obróbkę, przetwarzanie lub dalszą odsprzedaż produktów rolnych. Fundusz ma być wyodrębnionym rachunkiem bankowym administrowanym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, nie podlegającym przepisom ustawy o finansach publicznych. Do wpłat na Fundusz w wysokości 0,25% wartości netto nabywanych produktów rolnych obowiązane będą podmioty skupujące produkty rolne w celu ich przechowywania, obrobienia, przetworzenia lub dalszej odsprzedaży. Rekompensata będzie przyznawana w drodze decyzji dyrektora oddziału terenowego KOWR właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta rolnego, wydanej w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. Rekompensata będzie wypłacana na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw rynków rolnych. Rozporządzenie ze stawką rekompensaty obowiązującą w danym roku będzie ogłaszane do dnia 31 maja. Wypłata środków z Funduszu na rzecz producentów rolnych z tytułu braku zapłaty za dostarczone produkty rolne będzie powodować z mocy prawa przejście na KOWR wierzytelności do wysokości wypłaconych rekompensat. Koszty związane z odzyskiwaniem środków z tytułu wypłaconych rekompensat pokrywane będą ze środków Funduszu. W związku z realizacją przez KOWR zadań w zakresie dysponowania środkami Funduszu proponuje się ustalenie kosztów realizacji tych zadań w wysokości 2,5% wpływów na rachunek Funduszu. Projekt ustawy zakłada dofinansowanie Funduszu w pierwszym roku jego funkcjonowania, tj. w 2023 r. w kwocie 100 mln zł ze środków budżetu państwa. Z tego powodu zostanie przedstawiony do notyfikacji Komisji Europejskiej jako program pomocy państwa.

29 marca 2023 r. Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość rozpatrzyła rządowe projekty ustaw:

Prawo komunikacji elektronicznej (druk nr 2861),

Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo komunikacji elektronicznej (druk nr 2862).

Projekt z druku nr 2861 ma na celu zastąpienie obowiązującej ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne i stanowić będzie ramy regulacyjne dla komunikacji elektronicznej w Polsce. Ponadto zakłada on wdrożenie do krajowego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r. ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej. Projekt kompleksowo reguluje między innymi kwestie wykonywania działalności polegającej na zapewnieniu komunikacji elektronicznej, regulowania rynków komunikacji elektronicznej, warunki gospodarowania częstotliwościami, zasobami orbitalnymi oraz zasobami numeracji, a także prawa i obowiązki użytkowników, zasady przetwarzania danych telekomunikacyjnych i ochrony tajemnicy komunikacji elektronicznej. Projekt z druku nr 2862 ma na celu wdrożenia do krajowego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r. ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej. Komisja przyjęła sprawozdania, w których wnosi o odrzucenie projektu z druku nr 2861 oraz projekt z druku nr 2862.

28 marca 2023 r. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o zmianie nazwy uczelni służb państwowych nadzorowanej przez Ministra Sprawiedliwości i o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3068). Uzasadnienie projektu przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości – Michał Woś. Projekt ma na celu dokonanie zmiany nazwy uczelni służby państwowej nadzorowanej przez Ministra Sprawiedliwości – Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości na „Akademię Wymiaru Sprawiedliwości”. Zmiana nazwy uczelni ma nastąpić 1 października 2023 r. Ponadto projekt wprowadza rozwiązania, które mają m.in. usprawnić procedurę naboru do Służby Więziennej oraz ułatwić procedurę dotyczącą przydzielania funkcjonariuszom kwater tymczasowych.

SENAT

30 marca br. zakończyło się 61. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono 14 ustaw. Izba odrzuciła 3 ustawy, a do 8 wprowadziła poprawki. Senatorowie zdecydowali o wprowadzeniu do Sejmu projektu ustawy o sołtysach i radach sołeckich oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Senatorowie odrzucili ustawę o zmianie ustawy o referendum lokalnym (projekt poselski). W debacie sprawozdawca połączonych komisji praw człowieka i samorządu terytorialnego senator Zygmunt Frankiewicz podkreślał, że szereg zastrzeżeń do nowelizacji zgłosiło senackie Biuro Legislacyjne. Dotyczyły one m.in. skreślenia przepisu, że pod rozstrzygnięcia referendalne mogą być poddawane tylko sprawy istotne. W ocenie senatora sprawozdawcy obniżenie progu ważności referendów do poziomu 3/5 liczby głosów oddanych w wyborach na odwoływany organ będzie oznaczać, że może wystarczyć zaledwie 6% uprawionych, aby odwołać organ samorządowy. Może to prowadzić do paraliżu jednostek samorządu terytorialnego, ponieważ będzie można właściwie permanentnie organizować referenda w sprawie odwołania władz samorządowych. 

Izba zdecydowała też o odrzuceniu ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która dostosowuje przepisy do unijnej dyrektywy, która nadaje organom ochrony konkurencji państw członkowskich uprawnienia do skuteczniejszego egzekwowania prawa i zapewniania należytego funkcjonowania rynku wewnętrznego w UE dzięki ustanowieniu minimalnego zakresu uprawnień organów krajowych. Nowela wprowadza nowe przepisy dotyczące Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, które przewidują m.in. 5-letnią kadencję prezesa UOKiK i określają przesłanki, powodujące odwołanie go przez premiera przed końcem kadencji (m.in. skazanie prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; pozbawienie praw publicznych; złożenie rezygnacji; utrata obywatelstwa polskiego; choroba stwierdzona orzeczeniem lekarskim lub inna przeszkoda trwale uniemożliwiająca wykonywanie zadań). Prezes UOKiK może zostać ponownie powołany tylko raz. Ustawa umożliwia ponadto nakładanie kar na związki przedsiębiorców. Zmienia także sposób ustalania kary za naruszenie prawa konkurencji, zastępując jej maksymalny wymiar kwotowy procentem obrotu (kara pieniężna nie większa niż 3% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Ponadto ma być możliwe w przypadku, gdy Na przedsiębiorcę, który – choćby nieumyślnie – nie wykonuje decyzji prezesa UOKiK, może zostać nałożona kara pieniężna. Dla wyegzekwowania od przedsiębiorców wykonania nałożonych na nich obowiązków prezes UOKiK będzie mógł nałożyć na nich okresową karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej 5% dziennego średniego obrotu przedsiębiorcy, osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary za każdy dzień opóźnienia. Prezes UOKiK będzie mógł ponadto stosować środki ingerujące w strukturę przedsiębiorcy lub przedsiębiorców (tzw. środki strukturalne), ale jedynie w wyjątkowych okolicznościach, tj. gdy inne środki mogłyby okazać się nieskuteczne, lub też byłyby równie skuteczne, lecz bardziej uciążliwe dla przedsiębiorcy. 

Senat postanowił odrzucić ustawę o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (projekt rządowy). Ustawa  jest „niespójnym  zlepkiem” różnych niepowiązanych ze sobą przepisów, stanowi też kolejny etap centralizacji służby zdrowia. Druzgocącą opinię o ustawie przedstawiło senackie Biuro Legislacyjne, według którego budzi ona zasadnicze zastrzeżenia natury systemowej i konstytucyjnej, a na tym etapie procedowania ustawy nie jest możliwe ich usunięcie. Krytyczną ocenę o ustawie przedstawiły też środowiska lekarskie, medyczne i pacjenckie.

Izba uchwaliła 24 poprawki do ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia (projekt rządowy). Senatorowie skreślili przepis, na podstawie którego świadectwo homologacji sposobu montażu instalacji przystosowującej dany typ pojazdu do zasilania gazem i świadectwo homologacji montażu dodatkowej instalacji R115 wygasłyby z dniem wejścia w życie nowych wymagań określonych w przepisach wydanych na podstawie tej ustawy. Kolejna senacka poprawka znosi obowiązek ponoszenia przez przedsiębiorców kosztów kontroli zgodności prowadzonej przez Transportowy Dozór Techniczny. Następna zmiana różnicuje wymagania techniczne obowiązujące w procedurze instalacji zasilania pojazdu gazem w zależności od kategorii pojazdu. Senatorowie dodali także przepis określający zasady homologacji pojazdów z dodatkowym napędem elektrycznym i uchylili przepisy wprowadzające opłaty za czynności związane z homologacją. Pozostałe poprawki mają przede wszystkim charakter redakcyjny, zapewniają spójność terminologiczną, doprecyzowują i usuwają wątpliwości interpretacyjne. 

Wprowadzono 39 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). W większości są to poprawki o charakterze legislacyjnym i doprecyzowującym, zapewniającym zgodność przepisów z zasadami techniki legislacyjnej.

Senatorowie uchwalili 3 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zakładają one m.in. wykreślenie przepisów wprowadzonych na etapie prac sejmowych, dotyczących m.in. preferencyjnego zakupu węgla. Nowelizacja wdraża unijne regulacje ograniczające stosowanie jednorazowego plastiku i wycofujące ze sprzedaży niektóre wyroby z tworzyw sztucznych. 

Izba zgłosiła 41 poprawek do ustawy o aplikacji mObywatel (projekt rządowy). Jedna z nich przewiduje, że w aplikacji dostępne będą legitymacje poselskie i senatorskie. Senatorowie zdecydowali, że w postaci dokumentu mobilnego będzie też udostępniana karta rowerowa. Opowiedzieli się ponadto za skreśleniem przepisu wprowadzonego w trakcie prac sejmowych w ustawie o Radzie Ministrów, który pozwalał, by w ministerstwie był więcej niż jeden sekretarz stanu; obecnie jest to możliwe, jeśli kolejny wiceminister w tej randze jest jednocześnie pełnomocnikiem rządu. Skreślona przez Senat zmiana znosiła taki wymóg. Kolejna senacka poprawka umożliwia skorzystanie ze zwiększonego limitu energii elektrycznej z zamrożoną ceną producentom rolnym posiadającym użytki rolne zwolnione z podatku rolnego. Pozostałe poprawki miały charakter legislacyjny, redakcyjny czy porządkujący, zmierzały także do zapewnienia konsekwencji terminologicznej i uwzględnienia zasad techniki prawodawczej. 

Izba zdecydowała też o wprowadzeniu do Sejmu projektu ustawy o sołtysach i radach sołeckich oraz o zmianie niektórych innych ustaw (inicjatywa grupy senatorów), który ma na celu dowartościowanie i wzmocnienie pozycji sołtysa i rady sołeckiej. Określa zasady wyboru i funkcjonowania sołtysów i rad sołeckich, m.in. umożliwia udział sołtysa w pracach rady gminy. Projekt określa też zasady wynagradzania sołtysa i członków rad sołeckich, a także zasady zarządzania przez sołectwo mieniem komunalnym. Przewiduje również przyznanie dodatkowego świadczenia emerytalnego osobie, która co najmniej przez jedną pełną kadencję pełniła funkcję sołtysa. Świadczenie, finansowane z budżetu państwa, ma wynosić 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę w razie pełnienia funkcji przez 1 pełną kadencję, 3% ‒ przy pełnieniu tej funkcji przez każdą następną pełną kadencję. Koszt świadczenia byłby pokrywany z budżetu państwa, z części której dysponentem jest minister właściwy ds. rozwoju wsi. Jego wypłatą zajmowałaby się Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z funduszu emerytalno-rentowego, w terminie wypłaty świadczeń z ubezpieczenia emerytalno-rentowego.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

 

29 marca 2023 r. na posiedzeniu plenarnym obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia KWRiST zadecydowano m.in., że specjalne posiedzenie KWRiST w sprawie zmiany opinii na temat projektu ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej odbędzie się 6 kwietnia br. Przypominamy, że projekt został przez KWRiST oceniony negatywnie, a z wnioskiem o zmianę tej oceny wystąpiło Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji na posiedzeniu 1 marca 2023 r. Strona samorządowa zmianę opinii uzależniła od uwzględnienia postulatów wyrażonych w uzasadnieniu do negatywnej opinii w sprawie projektu. KWRiST negatywnie zaopiniowała natomiast Krajowy Plan Gospodarowania Odpadami 2028 r. Uzasadniając swój brak zgody na opinie pozytywną strona samorządowa podkreślała dobrą współpracę z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, oraz fakt, że liczne uwagi zgłoszone przez stronę samorządową zostały uwzględnione. Przyczyną oceny negatywnej jest zaś to, że nie uwzględnione zostały uwagi kluczowe. W efekcie KPGO 2028 nakłada na JST liczne obowiązki nie dając samorządom narzędzi, w tym finansowych do ich realizacji. W takiej sytuacji opinia pozytywna nie mogła mieć miejsca. W części poświęconej omawianiu spraw różnych KWRiST wysłuchała m.in. informacji na temat spotkania Pani Magdaleny Rzeczkowskiej Minister Finansów oraz Pana Sebastiana Skuzy Sekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów z przedstawicielami ogólnopolskich organizacji samorządowych wchodzących w skład KWRiST, w Kowalu w dniach 8 i 9 marca 2023 r. W ocenie strony samorządowej rozmowy te były obiecujące, zwłaszcza że zwrócono w nich uwagę nie tylko na bieżące problemy finansowe JST, ale także na konieczność wprowadzenia zmian systemowych. Na wniosek strony samorządowej dyskutowano o możliwości uruchomienia subwencji ekologicznej, czyli formy wsparcia finansowego dla tych gmin, które są położone na terenach objętych rozmaitymi formami ochrony przyrody. Komisja wysłuchała także informacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie rozwiązania problemu odbierania praw jazdy za przekroczenie prędkości w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 grudnia 2022 roku. Zrealizowane 29 marca 2023 r. posiedzenie KWRiST było też ostatnim, któremu ze strony samorządowej współprzewodniczył Jan Grabkowski, starosta poznański, reprezentujący Związek Powiatów Polskich. Od kwietnia br. funkcję współprzewodniczącego ze strony samorządowej pełnić będzie Grzegorz Cichy, burmistrz Proszowic reprezentujący Unię Miasteczek Polskich.

24 marca 2023 r. senacka Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu dyskutowała o przyszłości energetyki w Polsce podczas wyjazdowego posiedzenia, które odbyło się na Uniwersytecie Opolskim. Przewodniczący komisji senator Stanisław Gawłowski zaapelował do władz samorządowych o zbieranie informacji dotyczących potrzeb i oczekiwaniach w zakresie rozwoju nowoczesnej i zrównoważonej energetyki.

Wśród zidentyfikowanych problemów wskazał przestarzałe bloki energetyczne, zapóźnienia w modernizacji sieci elektroenergetycznych czy blokowanie rozwoju OZE, jak np. nieuzasadnione jego zdaniem zmiany w nowelizacji ustawy o elektrowniach wiatrowych.  Senator Gawłowski ocenił, że już znajdujemy się w bardzo złej sytuacji. Powołał się na ogłoszony w poniedziałek 20 marca br. raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu IPCC, który jednoznacznie wskazuje, że zbliżamy się do katastrofy ekologicznej i musimy podjąć natychmiastowe działania zaradcze. Jego zdaniem sprawy dotyczące zmian klimatu „nie mogą podlegać regułom sporu politycznego”. Wskazał, że w Polsce dyskusje na temat zagrożeń klimatycznych i energetyki sprowadza się do założenia, że chcemy mieć tanią energię, ale nie chcemy rezygnować z węgla. Przewodniczący Komisji zaznaczył, że energetyka oparta na paliwach kopalnych staje się coraz mniej konkurencyjna. Zaś obywatele chcą takiej energii, dlatego tak świetnie rozwinął się rynek fotowoltaiki w Polsce. Stanisław Gawłowski mówił też o szansach rozwojowych związanych z rozwojem sieci elektroenergetycznych umożliwiających podłączanie nowych instalacji OZE. Jego zdaniem systemowe rozwiązania nie są wprowadzane w życie. Pieniądze ze sprzedaży uprawnień do emisji gazów cieplarnianych powinny być przekazywane na modernizację sieci przesyłowych i dystrybucyjnych pod kątem odnawialnych źródeł energii. Wskazał, że w budżecie państwa te środki nie są zaplanowane na projekty modernizacyjne. „To też musi być zmienione. Musimy modernizować sieci, musimy stworzyć Wam warunki do rozwoju OZE. Tak abyśmy z Wami wspólnie mogli namówić Polaków, żeby chcieli budować OZE”. „Przy Senacie powstał zespół doradców ds. transformacji energetycznej, który obecnie pracuje nad nowym prawem elektrycznym, ukierunkowanym na prosumeryzm. Nasi eksperci udzielą wsparcia we wszystkich regionach, w których będzie taka potrzeba” – powiedziała wiceprzewodnicząca komisji senator Danuta Jazłowiecka. Wskazała, że w woj. opolskim tkwi duży potencjał do rozwoju energetyki ze źródeł odnawialnych, szczególnie pochodzącej z wiatru. Zachęcała do podjęcia działań zmierzających do wykorzystania tych możliwości. Rektor Uniwersytetu Opolskiego prof. Marek Masnyk przyznał, że dużym utrudnieniem dla Opolszczyzny w rozwijaniu elektrowni wiatrowych jest wprowadzenie limitu budowy wiatraków w odległości 700 m od zabudować mieszkalnych, zamiast proponowanych przez Senat i popieranych przez rząd 500 m. Eksperci i samorządowcy wskazywali, że globalne problemy dotyczące energetyki mają swoje odzwierciedlenie w problemach lokalnych. Profesor Krystian Heffner, kierownik Katedry Gospodarki Przestrzennej i Środowiskowej, Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach wskazywał na związki ubóstwa energetycznego ze spadkiem wskaźnika demograficznego. Przedstawił strategię rozwoju woj. opolskiego, której celem jest m.in.  zatrzymanie spadku liczebności ludności. W tym regionie wielu mieszkańców emigruje za granicę. Strategia ma także na celu walkę z ubóstwem energetycznym, która wg. badań dotyka w tym regionie średnio 30% gospodarstw domowych, szczególnie na terenach wiejskich. Jako próbę poprawy sytuacji w zakresie energetyki Piotr Dancewicz - dyrektor biura Aglomeracji Opolskiej, opisywał koncepcje tworzenia klastrów energii. Współpraca na poziomie różnych podmiotów: samorządów, prosumentów, wytwórców energii i przedsiębiorców ma na celu m.in. zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, efektywności ekonomicznej i energetycznej, zapewnić efekty środowiskowe i wykorzystanie lokalnego potencjału.

SEJM

20 marca 2023 r. sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych na posiedzeniu wyjazdowym w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN rozpatrzyła informację ministra kultury i dziedzictwa narodowego na temat funkcjonowania i działalności Muzeum POLIN. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN jest instytucją kultury współprowadzoną i współfinansowaną na podstawie umowy o utworzeniu instytucji kultury pod nazwą Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN z dnia 25 stycznia 2005 r. przez trzech założycieli: Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Miasto Stołeczne Warszawa oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Dyrektorem muzeum jest Zygmunt Stępiński, ponownie powołany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dniem 1 marca 2023 roku na trzyletnią kadencję. Dotacja podmiotowa MKiDN na działania muzeum w 2022 r. łącznie wyniosła 12.220.487 zł, a zgodnie z przyjętą ustawą budżetową na rok 2023 wynosi 10.672.000 zł. Dotacja podmiotowa Miasta Stołecznego Warszawa – 9.628 tys. zł. Działalność muzeum polega na przybliżaniu historii i kultury Żydów oraz innych grup mniejszościowych, zmniejsza poczucie dystansu do nich i obcości. Zarówno na wystawie stałej, jak i na wystawach czasowych muzeum odwołuje się do najważniejszych wartości: szacunku, ciekawości, wiarygodności i odwagi. Poza działaniami wystawienniczymi, muzeum prowadzi szereg długofalowych programów i projektów, m.in.:

TISZ Festiwal Żydowskiego Jedzenia – coroczny festiwal poświęcony żydowskiej kulturze kulinarnej, trwający 5 dni i odbywający się w muzeum POLIN oraz w przestrzeni Warszawy,

„Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe” – projekt, którego celem jest ochron i popularyzacja dziedzictwa polskich Żydów poprzez edukację i przygotowanie młodych ludzi do życia we współczesnym zróżnicowanym społeczeństwie,

„Zwalczanie antysemityzmu, ksenofobii i rasizmu dziś!” – projekt angażujący młodzież szkolną i nauczycieli z Polski i Norwegii,

akcja społeczno-edukacyjna „Żonkile” – projekt, którego celem jest przypomnienie społeczeństwu o powstaniu w getcie warszawskim.

W dyskusji podkreślano cenne inicjatywy edukacyjne muzeum, w tym szeroko rozwiniętą działalność online, jego otwartość na różne środowiska (np. docieranie do małych miejscowości w ramach programu „Poznaj Polskę”), rozwinięty wolontariat. Poproszono też kwestię wycieczek młodzieży z Izraela, wskazując na konieczność prezentowania w pierwszej kolejności zasobów Muzeum POLIN, a dopiero później zwiedzanie byłych obozów koncentracyjnych.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

22 marca 2023 r. obradował Zespół ds. energii, klimatu i środowiska KWRiST. W trakcie posiedzenia ocenę pozytywną uzyskał projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie weryfikacji dotrzymania wielkości dopuszczalnej emisji z uwzględnieniem niepewności pomiarowej. Kolejnym punktem porządku obrad był projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2028. Ponieważ na spotkaniu nie były obecne osoby decyzyjne w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Zespół postanowił przenieść dyskusję na poziom posiedzenia plenarnego KWRiST zastrzegając, że jeśli Ministerstwo nie wprowadzi zmian Komisja winna wydać opinię negatywną. Na posiedzeniu Zespołu miała się także odbyć dyskusja na temat aktualnej sytuacji w zakresie ustalania taryf na wodę. Dyskusja nie odbyła się ponieważ nikt z kierownictwa PGW Wody Polskie na spotkaniu się nie pojawił. Dlatego strona samorządowa zawnioskowała, aby temat po raz kolejny powrócił na posiedzenie plenarne KWRiST.

21 marca 2023 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Zespołu ds. edukacji, kultury i sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Dariusz Piontkowski, wiceminister edukacji i nauki odniósł się m.in. do zgłoszonych przez Unię Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza postulatów dotyczących - mówiąc ogólnie - organizacji kolejnego roku szkolnego i problemów wynikających ze związane ze zwiększoną liczbą uczniów w szkołach ponadpodstawowych (półtora rocznika). Postulaty UMP dotyczyły:

• utrzymania na rok szkolny 2023/2024 dla nowych roczników podwyższonych limitów w związku z kształceniem uczniów z Ukrainy; 
• zniesienie limitu godzin ponadwymiarowych dla nauczycieli; 
• wyłączenie stosowania przepisów o przekształceniu w przypadku tworzenia innej lokalizacji prowadzenia zajęć.

Odpowiadając Dariusz Piontkowski, wiceminister edukacji i nauki wskazał, że resort przyjmuje dwa ostatnie postulaty. „Przygotowujemy w tej chwili zmiany ustawowe, być może uda się to prowadzić do któregoś z projektów ustaw, które będą rozpatrywane na najbliższym posiedzeniu Sejmu i wtedy jest szansa, żebyśmy z tym zdążyli. Będą one dotyczyły dwóch elementów: po pierwsze zawieszenia na rok czasu tego ograniczenia 1,5 etatu i to dla szkół ponadpodstawowych, tam, gdzie ten problem występuje. I w związku z tym będziemy proponowali, aby nie była tutaj konieczna opinia bądź zgoda kuratora, bo pierwotnie o tym myśleliśmy, ale ponieważ to rozwiązanie tylko na rok, to nie chcemy tworzyć barier administracyjnych. Po drugie podobny mechanizm byłby z odrębną lokalizacją prowadzenia zajęć. Przy czym wyraźnie chce powiedzieć, że w opinii ministerialnych urzędników, Ministerstwa, jeżeli państwo chcą prowadzić zajęcia na Sali gimnastycznej innej szkoły, to w zasadzie nie ma potrzeby występowania o inną lokalizację takiej szkoły, tylko po prostu jest możliwość, bez szczególnych ograniczeń administracyjnych prowadzenia takich zajęć na Sali gimnastycznej innej szkoły, która jest na terenie w tej samej miejscowości. Jeżeli natomiast chodzi o limity związane z dziećmi ukraińskimi, to na tym etapie jesteśmy przeciwni przedłużaniu na kolejny rok szkolny, oczywiście z pozostawieniem tych oddziałów tych klas, w których te limity już obowiązują, tak aby dzieci mogły dokończyć edukacje w przedszkolu czy szkole do końca tego etapu edukacyjnego i w tym oddziale, który został już stworzony i skorzystał z takiej możliwości.” – poinformował Dariusz Piontkowski.

W trakcie spotkania wiceminister Dariusz Piontkowski ustosunkował się także do zgłoszonego przez władze Miasta Cieszyna problemu związanego z organizacja wycieczek szkolnych do leżącego „za rzeką” czeskiego Cieszyna. Jak poinformowała burmistrz Cieszyna kuratorium oświaty, delegatura w Bielski-Białej wymaga aby każda taka wycieczka była zgłaszana co najmniej z 14 dniowym wyprzedzeniem. Jak wskazał minister Dariusz Piontkowski, resort edukacji na gruncie obowiązujących przepisów nie dostrzega barier, na które wskazuje Cieszyn i nie ma także obowiązku przedkładania karty wycieczki na 14 dni przed wyjazdem. Jak się okazało w toku dyskusji opisane obowiązki wynikają z karty informacyjnej opracowanej przez kuratorium oświaty. W związku z powyższym minister poprosił o przekazanie do MEiN treści tej informacji i resort bezpośrednio skontaktuje się z kuratorium w tej sprawie.

Ponadto w trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował:

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego.

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie typów szkół i placówek, w których nie tworzy się samorządu uczniowskiego.

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie rodzajów szkół i placówek, w których nie tworzy się rad rodziców.

21 marca 2023 r. obradował Zespół ds. finansów publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzoru deklaracji o należnych kwotach podatku od towarów i usług w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 103 ust. 5a ustawy o podatku od towarów i usług. Ponadto strona rządowa i samorządowa dyskutowała także wniosek Związku Gmin Wiejskich RP dotyczący możliwości wsparcia finansowego modernizacji oświetlenia ulicznego i budowy FV w miejscach o największym zużyciu energii w gminach, rozbudowany o problematykę finansowania oświetlenia dróg krajowych i autostrad. Obecnie na posiedzeniu Zespołu Sebastian Skuza, wiceminister finansów wskazał, że środki na tego typu inwestycje mogły by się znaleźć np. w rezerwie subwencji ogólnej. Zaproponował, aby strona samorządowa rozważyła takie rozwiązanie oraz wyraźnie wskazała, że tego typu inwestycje będą traktowane przez JST priorytetowo. „mam jeszcze takie pytanie i to bym chciał od państwa usłyszeć, że jest to naprawdę priorytet. To znaczy, że jeżeli to by była kwota miliarda złotych – mówię zupełnie przykładowo – ja mówię tak: OK przerzucam na JST miliard złotych. I to będzie ten priorytet, czy to się rozejdzie, a priorytet pozostanie. Tego chciałbym uniknąć.” – mówił wiceminister Sebastian Skuza. Odpowiedzi ministrowi Skuzie udzielił m.in. Eugeniusz Gołembiewski, burmistrz miasta Kowal reprezentujący Unię Miasteczek Polskich: „nie o to chodzi, żeby te pieniądze służyły pokrywaniu bieżących wydatków naszych energetycznych, mówię o energetyce szeroko pojętej, tylko, żeby efektem tych działań było obniżenie wydatków bieżących związanych z energetyką, ale i z oświetleniem, ogrzewaniem. Żeby ta subwencja była ukierunkowana na zmniejszenie wydatków energetycznych wszystkich samorządów, które będą w tym brały udział.”. „Generalnie mamy problem w budżetach naszych, że musimy coś zrobić panie ministrze, żeby obniżyć koszty bieżące oświetlenia; ogrzewania obiektów; produkcji wody; oczyszczania ścieków; utrzymania basenów i stadionów; domów kultury; czy nawet urzędów. Dlatego takie rozszerzone, szeroko pojętej oszczędności energii i tej cieplnej i tej oświetleniowej jak najbardziej tak i na pewno to będzie pozytywnie odebrane.” – dodawał Jacek Brygman, wójt gminy Cekcyn i członek Zarządu Związku Gmin Wiejskich RP.

 

20 marca 2023 r. odbyło się spotkanie Zespołu ds. społeczeństwa informacyjnego KWRiST. W trakcie posiedzenia zespół kontynuował omawianie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem e-administracji. Strona samorządowa zakończyła przedstawianie uwag zgłoszonych do projektu. Tym razem dotyczyły one przede wszystkim przewidzianym w projekcie rozwiązaniom w zakresie e-doręczeń. Po długiej dyskusji Zespół postanowił odstąpić od wydania opinii na tym posiedzeniu i skierować projekt do dalszych prac. Opinia ma zostać wydana albo na plenarnym posiedzeniu KWRiST zaplanowanym na 29 marca br. albo na kolejnym, kwietniowym posiedzeniu Zespołu ds. społeczeństwa informacyjnego. W trakcie posiedzenia pozytywną opinię otrzymał natomiast projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizacji i trybu prowadzenia państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Projekt ten był opiniowany również przez Zespół ds. Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu, na którym również uzyskał opinię pozytywną. Pozytywna opinię otrzymał także projekt ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz ustawy – Prawo telekomunikacyjne. W przypadku tego ostatniego projektu opinia Zespołu jest opinią wiążącą. 

15 marca 2023 r. obradował Zespół ds. Infrastruktury, urbanistyki i transportu KWRiST. Zespół opiniował następujące projekty: rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizacji i trybu prowadzenia państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego – projekt uzyskał pozytywną opinię

• rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie obszaru otoczenia Centralnego Portu Komunikacyjnego – w tym przypadku Zespół negatywnie zaopiniował projekt,
• propozycji Ministra – Członka Rady Ministrów pani Agnieszki Ścigaj dot. uzupełnienia projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących (UD401) – propozycje pani Minister spotkały się z pozytywną opinią Zespołu.

Natomiast w „sprawach różnych” – na wniosek Związku Miast Polskich – omówiono problematykę wsparcia budownictwa mieszkaniowego. W porządku obrad Zespołu znajdował się także punkt dotyczący rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie granicy portu morskiego w Gdyni, który jednak na wniosek resortu został skreślony z wokandy.

13 marca 2023 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie spotkania Zespół pozytywnie zaopiniował m.in. projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia wykazu świadczeń opieki zdrowotnej wymagających ustalenia odrębnego sposobu finansowania (MZ 1421). Projekt rozszerza listę świadczeń, które będą finansowane poza ryczałtem. Do tej pory poza ryczałtem finansowane są m.in.: porody; ostre zespoły wieńcowe; onkologie w całości; zaćmy; endoprotezoplastyka. Do listy tej dołączyć maja od 1 kwietnia br. m.in.: udary mózgu; pompy baklofenowe; pompy cukrzycowe; pewne procedury naczyniowe; pewne procedury okulistyczne w tym stymulator struktur głębokich; a także ślimaki, czyli implanty słuchu. Natomiast w sprawach różnych Zespół omówił dwa tematy. Pierwszym była informacja Ministerstwa Zdrowia na temat okresu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego. Z takim pytaniem (kiedy MZ planuje znieść stan zagrożenia epidemicznego) wystąpił Związek Miast Polskich. Jak poinformowało Ministerstwo Zdrowia stan zagrożenia ma zostać zniesiony z końcem kwietnia. Strona samorządowa wskazała, że termin zniesienia stanu epidemicznego ma dla JST istotne znaczenie, ponieważ w stanie epidemii pewne procedury i działania zostały zawieszone. Tak jest np. w przypadku orzeczeń o niepełnosprawności. W czasie trwania epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego orzeczenia te przedłużały się automatycznie "do końca trwania stanu zagrożenia (epidemii)". Po zakończeniu stanu zagrożenia organy orzekające będą miały 60 dni na przeprowadzenie weryfikacji tych przedłużających się automatycznie orzeczeń. Z powodu długiego okresu trwania stanu zagrożenia (epidemii) zadanie to jest niewykonalne w tym terminie. Konieczna jest więc nowelizacja ustawy w tym zakresie. Podobne problemy mogą wystąpić także w innych dziedzinach. Dlatego strona rządowa i samorządowa ustaliły, że zdiagnozują obszary, w których koniec stanu zagrożenia może skutkować podobnymi konsekwencjami. Strona rządowa zaś przygotuje propozycję rozwiązań, które podobnym problemom zaradzą. Drugim tematem poruszanym w punkcie poświęconym sprawom różnym była kwestia zaproponowanej przez Ministerstwo Zdrowia zmianie przepisów regulujących apteczne dyżury. Poza przedstawicielami strony samorządowej w dyskusji uczestniczyli także przedstawiciele samorządu aptekarskiego. W trakcie dyskusji ustalono, że Resort Zdrowia przygotuje dwa warianty zmiany przepisów w tym zakresie. Obydwie przewidują, że za dyżury apteki będą otrzymywać wynagrodzenie z Narodowego Funduszu Zdrowia.

SEJM

9 marca 2023 r. zakończyło sią 73., trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: 

• ustawę o zmianie ustawy o referendum lokalnym (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy zmian w zasadach organizowania i przeprowadzania referendum lokalnego m.in.: wprowadzenie reguły, zgodnie z którą referendum będzie można przeprowadzać dwa razy w czasie trwania kadencji; zmniejszenie o połowę liczby obywateli niezbędnych do zainicjowania referendum; zagwarantowanie inicjatorom referendum 6 miesięcznego (dotychczas jest to 60 dni) terminu na zebranie podpisów mieszkańców popierających referendum; wydłużenie terminu na zaskarżenie do sądu administracyjnego uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego odrzucającej wniosek mieszkańców w sprawie przeprowadzenia referendum; wydłużenie terminu na usunięcie braków formalnych wniosku o referendum; wydłużenie terminu na złożenie do sądu administracyjnego skargi na postanowienie komisarza wyborczego odrzucającego wniosek o przeprowadzenie referendum; wydłużenie terminu na wniesienie skargi kasacyjnej; stworzenie możliwości utrwalania pracy komisji wyborczej za pomocą aparatów fotograficznych oraz kamer; zwiększenie liczby mężów zaufania wyznaczanych do pracy w komisji wyborczej; zniesienie progu frekwencji, od którego zależy ważność referendum.
• ustawę o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (projekt rządowy). Ustawa m.in. wprowadza autoryzację podmiotów wykonujących działalność leczniczą, jeśli chodzi o udzielanie przez nich świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. A także wprowadza wewnętrzny system zarządzania jakością i bezpieczeństwem. Będzie on obowiązkowy dla placówek, które wykonują działalność leczniczą, niezależnie od korzystania ze środków publicznych. Ponadto w ramach procesu akredytacji realizowane będą procedury oceniające przez NFZ, mające na celu spełnienie przed dany podmiot wnioskujący standardów akredytacyjnych. W ramach procedury będzie przeprowadzony przegląd akredytacyjny i przygotowany raport z przeglądu. Minister zdrowia udzieli lub odmówi udzielenia akredytacji, a także będzie mógł cofnąć akredytację. Ocena spełnienia warunków dokonywana będzie na poziomie NFZ i Rady Akredytacyjnej. Funkcjonować będzie system świadczeń kompensacyjnych.
• ustawę o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1 z dnia 11 grudnia 2018 r. mającej na celu nadanie organom ochrony konkurencji państw członkowskich uprawnień w celu skuteczniejszego egzekwowania prawa i zapewnienia należytego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

 

• ustawę o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wdrożenia do polskiego systemu prawnego przepisów dyrektywy 2019/520 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie interoperacyjności systemów elektronicznego poboru opłat drogowych i ułatwiania transgranicznej wymiany informacji na temat przypadków nieuiszczenia opłat drogowych w Unii.
• 9 marca 2023 r. zakończyło się trzydniowe 73. posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o aplikacji mObywatel (projekt rządowy).
• Ustawa m.in. zrównuje pod względem prawnym dokumentów cyfrowych obsługiwanych w aplikacji mObywatel z analogicznymi dokumentami w tradycyjnej, nieelektronicznej formie - w szczególności doprecyzowanie warunków wykorzystywania i uznawania dokumentu elektronicznego, obsługiwanego przy użyciu aplikacji „mObywatel”, który służyć ma jako mobilny dokument tożsamości (mobilny odpowiednik dowodu osobistego). Jej celem jest także upowszechnienie korzystania z usługi mLegitymacji przez uczniów i studentów. Jej przepisy przewidują ponadto stworzenie rozwiązania, w ramach którego jednostki samorządu terytorialnego i inne podmioty (organizacje zawodowe, zrzeszenia, związki sportowe) będą mogły prowadzić ewidencję, uruchamiać i zarządzać swoimi dokumentami elektronicznymi, wydanymi dla obywateli (mieszkańców, członków organizacji). Działania te przyczynią się do wyrównywania dysproporcji w zakresie dostępu do nowoczesnych technologii, w szczególności dla mieszkańców mniejszych gmin, powiatów, które z uwagi, na przykład na koszty nie dają swoim mieszkańcom możliwości efektywnego korzystania, m.in. z kart mieszkańca. Przygotowanie rozwiązania na poziomie systemu teleinformatycznego ministra właściwego do spraw informatyzacji, związanego z funkcjonowaniem aplikacji mObywatel, z którego będą mogły skorzystać podmioty nieposiadające odpowiednich zasobów, a realizujące usługi np. na rzecz mieszkańców będzie dogodnym rozwiązaniem dla usługodawców.
• ustawę o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia (projekt rządowy). Ustawa dotyczy dostosowania polskiego prawo do przepisów m.in. UE, jeśli chodzi o system homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia. W projekcie m. in. zaproponowano sposób wskazania organów krajowych właściwych do spraw homologacji, nowy system naliczania wysokości opłat za wydanie dokumentów homologacyjnych, określono zasady wyznaczania służb technicznych w celu rzetelnego i prawidłowego przeprowadzania badań na potrzeby procedur homologacyjnych oraz wprowadzono alternatywną możliwość uzyskania świadectwa homologacji dodatkowej instalacji gazowej (na zgodność z regulaminem ONZ nr 115).
• ustawę o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wprowadzenia rozwiązań systemowych, w celu zmniejszenia ilości odpadów powstających z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych obecnych w środowisku naturalnym, w szczególności w środowisku morskim. Projektowana ustawa zawiera także przepisy karne za nieprzestrzeganie jej przepisów, a także przepisy określające wysokość administracyjnych kar pieniężnych nakładanych na podmioty za nieprzestrzeganie przepisów tej ustawy. Rozwiązania zawarte w projekcie ustawy w całości implementują przepisy prawa europejskiego zawarte w dyrektywie 2019/904.

SENAT

8 marca 2023 r. zakończyło się 60. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 6 ustaw, do 4 wprowadziła poprawki. Zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym, który umożliwia zwrot pracownikom kosztów używania do celów służbowych prywatnych samochodów elektrycznych, hybrydowych i napędzanych wodorem. Obecnie jest to możliwe tylko w przypadku pojazdów z silnikiem spalinowym. Projekt przewiduje zmianę rozporządzenia ministra infrastruktury z 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy polegającą na uzależnieniu wysokości stawek kosztów używania samochodów do celów służbowych – tzw. kilometrówki – od mocy silnika. Projekt trafi teraz do Sejmu. 

Ustawy przyjęte z poprawkami

Senat wprowadził 45 poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie postanowili, że zmianami kodeksu pracy w zakresie urlopu rodzicielskiego zostaną objęci również pracownicy, którzy ze względu na długotrwały proces legislacyjny byliby pozbawieni prawa do wydłużonego urlopu rodzicielskiego. Zdecydowali o 100-procentowej wysokości miesięcznego zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego. Opowiedzieli się za przyznaniem uprawnień analogicznych do tych, które mają rodzice dziecka na podstawie ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”, rodzicom dziecka, u którego stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie lub nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu. Postanowili przyznać pracownikowi samotnie wychowującemu dziecko prawo do urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Senatorowie wydłużyli ponadto granicę, do której udziela się urlopu rodzicielskiego, do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 7. rok życia, a także podnieśli z 8 do 12 lat granicę wieku dziecka, do ukończenia którego pracownik wychowujący to dziecko może złożyć wniosek o elastyczną organizację pracy. Zgodnie z senackimi poprawkami za członka rodziny na potrzeby udzielania urlopu opiekuńczego będzie uważane także rodzeństwo pracownika. Inna zmiana umożliwia złożenie wniosku o elastyczną organizację pracy także pracownikowi udzielającemu wsparcia lub sprawującemu opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, również wówczas, gdy ich niepełnosprawność powstała po ukończeniu 18. roku życia. Kolejna zakłada, że przepisy nakładające na pracodawcę obowiązki informacyjne oraz nakazujące pracodawcy organizować szkolenia pracowników w godzinach pracy wejdą w życie 1 stycznia 2024 r. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny, doprecyzowujący i redakcyjny.

Izba z 11 poprawkami doprecyzowującymi przyjęła ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa (projekty poselskie). Senatorowie uściślili, jakie podmioty są uprawnione do inicjowania utworzenia rad seniorów (np. organizacje pozarządowe i uniwersytety trzeciego wieku) oraz do opiniowania projektu statutu rady seniorów; prawo opiniowania projektu będą miały zarówno podmioty reprezentujące środowiska zainteresowane działalnością seniorów, jak i grupa obywateli, która złożyła wniosek o utworzenie rady seniorów. Doprecyzowano też zasady zwrotu kosztów poniesionych przez członka rady seniorów z tytułu udziału w posiedzeniu rady lub w zorganizowanym wydarzeniu, na którym reprezentował on radę. Jeżeli organ jednostki samorządu terytorialnego zdecydował o zwracaniu takich kosztów, to będzie miał obowiązek uregulowania ich zasad w statucie rady seniorów. Przyjęte zostały też poprawki, zgodnie z którymi utworzenie powiatowej i wojewódzkiej rady seniorów będzie fakultatywne, a nie obowiązkowe w wypadku złożenia wniosku przez wymaganą grupę mieszkańców. 

Senatorowie z 3 poprawkami poparli ustawę o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zdecydowali m.in. o rozszerzeniu katalogu podmiotów uprawnionych do tańszego gazu o spółdzielnie piekarnicze, w przypadku których działalność piekarnicza nie jest główną, ani nie jest największym źródłem ich przychodów. 

Ustawy przyjęte bez poprawek

Ustawa o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia (projekt rządowy) przewiduje miesięczne świadczenie przysługujące małżonkom, dzieciom i rodzicom funkcjonariuszy i żołnierzy, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą lub w związku z ratowaniem przez nich czyjegoś życia, zdrowia lub mienia poza służbą. 

Ustawa o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi o współpracy prawnej w sprawach karnych, podpisanej w Abu Dhabi dnia 22 września 2022 r. (projekt rządowy), dotyczy ratyfikacji umowy, która reguluje kwestie współpracy prawnej prokuratur i sądów w sprawach karnych, w tym pomocy prawnej, ekstradycji i przekazywania osób skazanych.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

10 marca 2023 r. obradował Zespół ds. edukacji kultury i sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie ocenił zaproponowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki kryteria podziału rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2023. Strona samorządowa zgłosiła do tych Kryteriów uwagę ogólną dotyczącą konieczności przeprowadzenia dyskusji nad zmianą systemu finansowania oświaty i edukacji. Natomiast w punkcie poświęconym sprawom różnym strona samorządowa zgłosiła tematy, które powinny zostać przez Zespół pilnie przedyskutowane. Pierwszy dotyczy organizacji roku szkolnego 2023/2024. Strona samorządowa chciałaby wiedzieć, czy podwyższone limity uczniów w oddziałach (ze względu na uczniów z Ukrainy) będą obowiązywały nadal? Kwestia druga dotyczy problemu braku nauczycieli przedmiotów zawodowych oraz przedmiotów ścisłych. W związku z tym, ze we wrześniu 2023 do szkół ponadpodstawowych trafi 1,5 rocznika tych nauczycieli zabraknie. Jednocześnie nie ma sensu zatrudniać nowych w szkołach, ponieważ we wrześniu 2024 do szkół ponadpodstawowych trafi tylko 0,5 rocznika uczniów. Dlatego strona samorządowa postuluje, aby w przyszłym roku czasowo zezwolić na zatrudnianie brakujących nauczycieli na więcej niż 1,52 etatu. Ostatnia sprawa wiąże się z przyjęciem 1,5 rocznika od września 2023 r. W szkołach (zwłaszcza miejskich) może pojawić się konieczność korzystania np. z sal gimnastycznych w szkołach podstawowych. To - formalnie - wymaga utworzenia dodatkowej lokalizacji szkoły ponadpodstawowej. Strona samorządowa zwróciła się o złagodzenie formalności związanych z tworzeniem takich lokalizacji w tych szczególnych przypadkach.

8 marca 2023 r. obradował na specjalnym, dodatkowym posiedzeniu Zespół ds. infrastruktury urbanistyki i transportu KWRiST. Zespół spotkał się aby zaopiniować Projekt ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (UD18). Ostatecznie Zespół odstąpił od opiniowania projektu ustawy. Powodem był brak możliwości uzgodnienia stanowiska po stronie samorządowej. Związek Powiatów Polskich zaproponował opinie pozytywną z uwagą (de lege ferenda) wprowadzenia w przyszłości rozwiązań umożliwiających finansowania z Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowej przewozów autobusowych organizowanych przez miasto na liniach podmiejskich. Sprzeciwiały się temu Związek Miast Polskich oraz Unia Metropolii Polskich. Korporacje reprezentujące miasta stanowczo domagały się uwzględnienia w podziale środków Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych także linii podmiejskich. Argumentowały, że w ten sposób są usuwane białe plamy komunikacyjne, a koszt podmiejskiej komunikacji obciąża (obecnie) budżety miast. Zarówno ZMP jak i UMP wskazywały, że nie mogą poprzeć opinii pozytywnej z uwagą, że mogą co najwyżej poprzeć opinie negatywną z uwagą. Na zaopiniowanie projektu negatywnie nie zgodził się z kolei Związek Powiatów Polskich. W konsekwencji Zespół od opiniowania projektu odstąpił.

7 marca 2023 r. odbyło się specjalne posiedzenie Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli. Porządek posiedzenia obejmował jeden punkt: wniosek strony rządowej o zmianę opinii KWRiST do projektu ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej (UD432). W trakcie spotkania strona samorządowa przypomniała jeszcze raz jakie uwagi spowodowały negatywne zaopiniowanie projektu. Uwagi te dotyczą przede wszystkim tego braku podziału zadań pomiędzy administrację rządową i samorządową na te zadania, które są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej dla samorządów; tymi które są zadaniami własnymi JST i tymi, które są zadaniami administracji rządowej w kwestii ochrony ludności. - Chcielibyśmy, aby z jednej strony zadziałała zasada pomocniczości, aby samorządy miały jak najwięcej zadań, które mogą być na dole realizowane, co do których już sprawdziliśmy, że możemy je realizować, żebyśmy otrzymali środki adekwatne do poniesionych kosztów, ale przede wszystkim aby to było jasne i precyzyjne kto czym się zajmuje w sytuacjach kryzysowych. Drugą kwestią dla nas ważna jest ta dotycząca wprowadzenia nowych stanów gotowości, czyli stanu pogotowia oraz stanu zagrożenia. Tu przede wszystkim chcielibyśmy, aby jasno zostały sprecyzowane przesłanki wprowadzania stanu pogotowia, stanu zagrożenia i stanu klęski żywiołowej. Wracam też do tego postulatu czasu trwania stanu pogotowia czy stanu zagrożenia i czasu na jaki on ma być przedłużony. Ciągle nie są jasne przepisy dotyczące przejmowania zadań jednostki samorządu terytorialnego przez wojewodę – mówił w trakcie posiedzenia Marek Wójcik, sekretarz KWRiST ze strony samorządowej.

Z kolei przedstawiciele strony rządowej podkreślali, że uwzględnili aż 90 uwag zgłoszonych przez stronę samorządową do projektu ustawy. Zaproponowali także, są gotowi (w zamian za pozytywną opinię) zrezygnować z przepisów dotyczących przejmowania zadań i komisarza. - Zaproponował państwu następującą rzecz: my byśmy zrobili daleko idące ustępstwo, które no jest rzeczywiście ogromnym ukłonem z naszej strony. Wykreślilibyśmy z art. 35 punkt 6 i 7, czyli wyrzucilibyśmy możliwość przejęcia zadań przez wojewodę i powołania do tych zadań osoby koordynującej. Tych zadań, których np. nie wykonał wójt, burmistrz, czy prezydent. To jest daleko idąca zmiana, tym bardziej że w moim środowisku politycznym no rzeczywiście nacisk na to był bardzo mocno kładziony – mówił Maciej Wąsik, wiceminister administracji i spraw wewnętrznych.

 

Ostatecznie strona rządowa i strona samorządowa ustaliły, że rozmowy będą kontynuowane. Poza zaproponowaną przez MSWiA zmianą strona rządowa zobowiązała się także do opracowania podziału zadań na rządowe – samorządowe oraz zlecone, na co bardzo mocno naciskała m.in. Unia Metropolii Polskich. 

2 marca 2023 r. senackie Komisje: Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Ustawodawcza rozpatrzyły ustawę o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw i wniosą o wprowadzenie do niej poprawek, głównie doprecyzowujących, legislacyjnych i techniczno-redakcyjnych.

Nowelizacja wdraża 2 unijne dyrektywy w sprawie: przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów, których celem jest osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy przez ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunom godzenia życia zawodowego z rodzinnym. Najważniejsze zmiany to m.in.: indywidualne prawo obojga rodziców do urlopu rodzicielskiego (do 41 tyg. przy urodzeniu jednego dziecka, do 65 tyg. dla dzieci objętych ustawą ,,Za życiem”); nieprzenoszalna część urlopu rodzicielskiego, w wymiarze do 9 tyg., dla każdego z rodziców; uniezależnienie prawa ojca do urlopu rodzicielskiego od pozostawania matki dziecka w zatrudnieniu w dniu porodu; 70-procentowy zasiłek macierzyński za cały okres dla obojga rodziców; bezpłatny urlop opiekuńczy (5 dni w roku kalendarzowym); płatne w 50% zwolnienie od pracy „z powodu działania siły wyższej” do wykorzystania w pilnych sprawach rodzinnych (2 dni lub 16 godz. w roku kalendarzowym).  

2 marca 2023 r. senacka Komisja Ustawodawcza podjęła decyzję o podjęciu inicjatywy ustawodawczej dotyczącej projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego. Z inicjatywą tą wyszła senator Lidia Staroń w celu zwiększenia ochrony osób trzecich w postępowaniu egzekucyjnym. Na szczególną ochronę zasługują zwłaszcza interesy małżonków lub byłych małżonków dłużników w sytuacji, gdy przeciwko dłużnikowi skierowano egzekucję do udziału we współwłasności objętej wspólnością majątkową i gdy nie doszło jeszcze do podziału majątku wspólnego między małżonkami lub byłymi małżonkami.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

 

1 marca 2023 r. obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Komisja wysłuchała m.in. Informacji Ministerstwa Aktywów Państwowych na temat aktualnej sytuacji dotyczącej dystrybucji węgla. Jak zaznaczył Karol Rabenda, wiceminister MAP, proces sprzedaży węgla został przewidziany do końca kwietnia. Dodał też, że gminy będą mogły kupić dla swoich jednostek podległych węgiel, który nie zostanie sprzedany mieszkańcom. Co więcej, po zakończeniu sezonu grzewczego węgiel będzie mógł być sprzedawany mieszkańcom ponad ustalone limity, tak aby w razie zainteresowania mogli zrobić zapasy surowca. Takie rozwiązanie będzie funkcjonować do końca czerwca. Jeśli mimo to w gminach pozostanie niesprzedany węgiel, będzie mógł być on sprzedawany mieszkańcom innych, sąsiednich gmin. Kolejnym punktem była Informacja Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie funkcjonowania miejsc zbiorowego zakwaterowania uchodźców wojennych z Ukrainy. Od 1 marca br. wchodzą w życie przepisy o odpłatności za pobyt w miejscach zbiorowego zakwaterowania uchodźców z Ukrainy. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami art. 12 ust. 17 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa uchodźcy będą współfinansować swój pobyt w Polsce. I tak po upływie 120 dni od wjazdu do naszego kraju będą płacić 50% kosztów zakwaterowania i wyżywienia, jednak nie więcej niż 40 zł dziennie. Po upływie 180 dni, czyli od 1 maja br. – już 75% tych kosztów, jednak nie więcej niż 60 zł dziennie. Celem przepisów jest zmobilizowanie uchodźców do aktywizacji zawodowej oraz do samodzielnego funkcjonowania na terytorium RP. Nie mają one natomiast doprowadzić do bezdomności obywateli Ukrainy, uciekających przed wojną, którzy nie są w stanie partycypować w kosztach pomocy. Komisja wysłuchała także Informacji Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie na temat aktualnej sytuacji w zakresie ustalania taryf na wodę. Po kolejnej turze rozmów z przedstawicielami Wód Polskich, strona samorządowa KWRiST postanowiła wystąpić do Premiera Mateusza Morawieckiego o przywrócenie poprzedniego rozwiązania, kiedy to gminy były odpowiedzialne za zatwierdzanie taryf na zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Do takiego wniosku doszła po kolejnej dyskusji z przedstawicielami Wód Polskich, którzy nie przyjmują argumentów, że w związku z rosnącymi kosztami energii (mającymi przełożenie na koszt wody), inflacją czy wzrostem płac w niektórych przypadkach konieczna jest zmiana cen wody i ścieków. Inaczej zaczną upadać przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne, a przecież zapewnienie mieszkańcom wody i odprowadzenie ścieków jest jednym z podstawowych zadań gmin. W trakcie posiedzenia wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, Maciej Wąsik zaproponował, by podjąć jeszcze jedną próbę opiniowania projektu ustawy o ochronie ludności. Na razie został on zaopiniowany negatywnie, choć strona samorządowa podkreślała pozytywne rozwiązania. Ponieważ lepiej byłoby procedować go w parlamencie z pozytywną opinią KWRiST, wiceminister zaproponował ponowne rozważenie tych kilku zasadniczych kwestii, które nie uzyskały aprobaty strony samorządowej. Zadeklarował wolę wypracowania kompromisu. Ostatecznie ustalono, że projekt – jako punkt wyjścia do dyskusji o zmianach - przedyskutuje Zespół ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli.

24 lutego 2023 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. społeczeństwa informacyjnego KWRiST. Podczas spotkania rozpatrzone zostały następujące punkty: Projekt ustawy o zmianie ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy oraz niektórych innych ustaw (Ministerstwo Rozwoju i Technologii).

• Projekt ustawy o przekształceniu Centralnego Ośrodka Informatyki w Agencję Informatyzacji (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów). 
• Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem e-administracji (UD372) (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów).
• Informacja Ministerstwa Finansów w sprawie stanu prac i realizacji Krajowego Rejestru Faktur  (KSeF).
• Informacja Ministerstwa Finansów w sprawie stanu prac nad Rejestrem Umów. W celu przygotowania się do wdrożenia jednostki samorządu terytorialnego są zainteresowane aspektami organizacyjnymi i technicznymi rozwiązania.

23 lutego 2023 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. edukacji kultury i sportu KWRiST. W trakcie spotkania Zespół omawiał projekt rozporządzenia w sprawie niektórych publicznych placówek systemu oświaty. Dyskusja skupiła się na kwestii dotyczącej tworzenia grup wychowawczych dla nieletnich matek i ich dzieci w MOW-ach, a także zawiadamianiu dyrektora MOW i organu prowadzącego MOW o skierowaniu nieletniego do MOW.

22 lutego 2023 r. zakończyło się 59. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono 8 ustaw. Senatorowie odrzucili 2 ustawy, a do 4 wprowadzili poprawki. Jedną z odrzuconych przez Senat ustaw była ustawa o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (projekty rządowe i poselski) zakłada m.in. zwiększenie dostępu do lokali wyborczych dla mieszkańców małych miejscowości. Uzasadniając wniosek o odrzucenie noweli kodeksu wyborczego, przewodniczący Komisji Ustawodawczej senator Krzysztof Kwiatkowski poinformował, że w ocenie konstytucjonalistów narusza ona wskazany przez Trybunał Konstytucyjny 6-miesięczny okres ciszy legislacyjnej przed wyborami, który pod żadnymi warunkami nie może ulec skróceniu. Narusza ona też art. 2 konstytucji zawierający zasadę odpowiedniego vacatio legis i zakaz wprowadzania istotnych zmian w prawie wyborczym w okresie krótszym niż 6 miesięcy między wejściem w życie aktu normatywnego a podjęciem pierwszej czynności przewidzianej kalendarzem wyborczym. Senator Krzysztof Kwiatkowski przypomniał również, że orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego wskazuje, iż przez „istotne zmiany” należy rozumieć takie, których wprowadzenie może mieć wpływ na wynik wyborczy lub na takie elementy jak finansowanie kampanii wyborczych czy członkostwo w komisjach wyborczych. Zakaz wprowadzania zmian w prawie wyborczym w krótkim okresie przed wyborami wynika również z regulacji międzynarodowych – protokołu europejskiej konwencji praw człowieka i rekomendacji Komisji Weneckiej. Senatorowie odrzucili też ustawę  o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych.

Z poprawkami Senat przyjął m.in.: 

• ustawę o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senat umożliwił m.in. wydanie polskiego dokumentu podróży cudzoziemcowi, który posiada obywatelstwo określone w akcie wykonawczym wydanym przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Senatorowie przywrócili 14-dniowy termin na wniesienie odwołania od niektórych decyzji wydawanych na podstawie ustawy o cudzoziemcach zamiast 7-dniowego przyjętego w ustawie.  Izba przywróciła też dotychczasowy 15-dniowy minimalny termin dobrowolnego wyjazdu, który może być orzeczony w decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu. Zdecydowała również o przywróceniu regulacji zawartej w art. 315 ust. 4a ustawy o cudzoziemcach, zawieszającej bieg terminu dobrowolnego powrotu do czasu doręczenia cudzoziemcowi decyzji ostatecznej w innej sprawie;
• ustawa o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) została przyjęta z 9 poprawkami. Jedna z senackich poprawek przewiduje, że tzw. minimalna odległość elektrowni wiatrowej od zabudowy mieszkaniowej będzie wynosić nie mniej niż 500 m, a nie 700 m, jak proponował Sejm. Kolejna zmiana zakłada, że odległość ta może być jeszcze mniejsza, jeśli po konsultacjach z mieszkańcami rada gminy dopuści w drodze uchwały budowę turbin w odległości mniejszej niż 500 m, ale nie mniejszej niż odległość zasięgu uciążliwych oddziaływań, określonych w odrębnych przepisach. W takim wypadku inwestor będzie musiał opłacać gospodarstwom położonym bliżej niż 500 m opłaty dystrybucyjne, mocową, kogeneracyjną i opłatę OZE, zawarte w rachunkach za energię elektryczną. Kolejna poprawka ma na celu wyłączenie stosowania wymogów w zakresie minimalnej odległości elektrowni wiatrowej od zabudowy mieszkaniowej w odniesieniu do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obowiązujących przed dniem 16 lipca 2016 r.
• 50 poprawek senatorowie uchwalili do ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej (projekt rządowy). Zmodyfikowano definicję diagnostyki onkologicznej i leczenia onkologicznego tak, aby obejmowały leczenie wszystkich rodzajów nowotworów, a nie tylko złośliwych lub miejscowo złośliwych, a także aby odnosiły się do przypadków, kiedy każdy lekarz zgłosił podejrzenie nowotworu. Kolejna poprawka wprowadza do opieki onkologicznej również opiekę paliatywną. Izba zdecydowała, że opieka onkologiczna obejmuje diagnostykę onkologiczną, leczenie onkologiczne i monitorowanie. Senatorowie zmodyfikowali też pojęcie specjalistycznego ośrodka leczenia onkologicznego (SOLO) tak, aby był on podmiotem wykonującym działalność leczniczą bez ograniczenia jego rodzaju do stacjonarnego i całodobowego świadczenia zdrowotnego szpitalnego. Zniósł również wymóg, zgodnie z którym SOLO poziomu trzeciego sprawuje nadzór nad realizacją planu leczenia onkologicznego przez SOLO poziomu pierwszego.

Bez poprawek senatorowie przyjęli dwie ustawy. Pierwszą była ustawa o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (projekt rządowy) tworzy podstawy prawne do realizacji Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-2027, co umożliwi ubieganie się o środki finansowe z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) oraz z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Drugą ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) dostosowuje polskie przepisy do prawa unijnego w zakresie jurysdykcji w sprawach małżeńskich i dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz uprowadzeń dzieci za granicę.

17 lutego 2023 r. obradowały też senackie Komisje: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Ustawodawcza, które zarekomendują Senatowi odrzucenie stawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw.

Nowelę za niezgodną z konstytucją, przede wszystkim z jej art. 2, uznali w swoich ekspertyzach: Zespół Doradców ds. kontroli konstytucyjności prawa przy Marszałku Senatu X kadencji oraz prof. Ryszard Piotrowski z Uniwersytetu Warszawskiego, prof. Piotr Uziębło z Uniwersytetu Gdańskiego i prof. Andrzej Jackiewicz z Uniwersytetu w Białymstoku, prof. Mariusz Jabłoński z Uniwersytetu Wrocławskiego. Konstytucjonaliści wyjaśnili, że art. 2 konstytucji zakazuje dokonywania istotnych zmian w prawie wyborczym w okresie krótszym niż 6 miesięcy między wejściem w życie ustawy a podjęciem pierwszej czynności przewidzianej kalendarzem wyborczym, czyli wydaniem postanowienia o zarządzeniu wyborów. „Można domniemywać, że ustawa wejdzie w życie około 15 marca, a zatem do pierwszej czynności wyborczej pozostanie mniej niż pół roku, bo niecałe 5 miesięcy. A zatem cisza legislacyjna przewidziana w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i w kodeksie dobrej praktyki w sprawach wyborczych, zostanie złamana” – mówił prof. Marek Chmaj z zespołu doradców. Podkreślił, że z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika, że istotne zmiany to takie, których wprowadzenie może mieć wpływ na wynik wyborów. Obecni na posiedzeniu komisji eksperci byli zgodni, że nowela wprowadza istotne zmiany w prawie wyborczym, bo dotyczą one m.in. struktury okręgów wyborczych, liczebności i składu komisji wyborczych, sposobu liczenia głosów, zatem nie może być przyjmowana bez wymaganego vacatio legis. Uznali, że z powodu tej niezgodności ustawy z konstytucją należy ją odrzucić. Zgłosili też liczne zastrzeżenia do przepisów noweli, dotyczących m.in. Centralnego Rejestru Wyborców, nagrywania głosowania i przekazywania zapisów ministrowi cyfryzacji, limitu wieku dla prawników w komisji okręgowej, dowozu do lokalu wyborczego, uposażenia dla mężów zaufania. Zdaniem konstytucjonalistów ustawa pogłębi kryzys konstytucyjny i osłabi wiarygodność wyborów. Podkreślili, że zmiany można wprowadzić po wyborach, z zachowaniem tzw. ciszy legislacyjnej, po przeprowadzeniu szerokich konsultacji.

17 lutego 2023 r. Komisje Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji opowiedziały się za przyjęciem ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw wraz z 11 poprawkami legislacyjnymi,  z których najważniejsza dotyczy wydłużenia do 14 dnia daty wejścia w życie ustawy. Senatorowie opowiedzieli się także za dwiema grupami poprawek zgłoszonych przez senatora Marka Komorowskiego, z których pierwsza dotyczy wydawania dzieciom obywateli ukraińskich przebywających w Polsce elektronicznego dokumentu pobytowego, a druga umożliwia wyrobienie polskich dokumentów podróży obywatelom białoruskim przebywającym w Polsce, których dokumenty utraciły ważność i nie mogą zostać odnowione poza Białorusią. 

16 lutego 2023 r. podczas posiedzenia Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej rozmawiano o różnych aspektach wdrożenia w Polsce dyrektywy 2019/1158 dotyczącej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów, tzw. work-life balance. Senatorowie zapoznali się z wynikami badań, dobrymi praktykami, a także uwagami do ustawy wdrożeniowej dotyczącej nowelizacji kodeksu pracy uchwalonej 8 lutego br. na podstawie projektu rządowego przez Sejm. Podczas posiedzenia Sylwia Ziemacka z Rady Programowej Fundacji Share The Care zaprezentowała wyniki badań w celu pokazania społecznego kontekstu wprowadzanych zmian wynikających z wdrażania dyrektywy work-life balance. Wynika z nich, że 58% Polaków opowiada się za partnerskim modelem rodziny, wspólnym zajmowaniem się domem i dziećmi. Niestety, kontekst ekonomiczny i wyższe zarobki mężczyzn powodują, że w 68% rodzin z małymi dziećmi w wieku 1–9 lat matka w największym stopniu sprawuje funkcje opiekuńcze.  Podobnie dzieje się, gdy dziecko jest chore, opiekę nad nim sprawuje w 50% matka, a zaledwie w 13% ojciec. Jeśli chodzi o urlop rodzicielski, korzysta z niego zaledwie 1% ojców, podczas gdy w Islandii jest to 70%. Ważne jest natomiast, że 79% kobiet i mężczyzn uważa, iż obie płcie są tak samo dobrymi opiekunami dla swoich dzieci. Oznacza to odchodzenie od stereotypów dotyczących podziału ról w rodzinie ze względu na płeć, za równoprawnym podziałem obowiązków opowiada się większość mężczyzn do 45. roku życia. Niestety, rzeczywistość prawna i ekonomiczna „skazuje” nas na tradycyjny podział ról między rodzicami. W ocenie Sylwii Ziemackiej dyrektywa work-life balance nie jest eksperymentem społecznym, umożliwia dzielenie się urlopem rodzicielskim, ma też wiele innych pozytywnych aspektów, np. zwiększanie kompetencji rodzicielskich mężczyzn, spadek liczby rozwodów, a prawdopodobieństwo urodzenia 2 dziecka rośnie w rodzinach, w których kobieta może liczyć na partnerstwo męża.

16 lutego 2023 r. Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Nadzwyczajna ds. Klimatu zdecydowały o wniesieniu do marszałka Senatu projektu ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Przewiduje on, że zatwierdzaniem taryf wodno-ściekowych zajmowałaby się gmina, a nie Wody Polskie. Ponadto byłyby one ustalane na rok, a nie jak obecnie – na 3 lata. Projekt ustawy został przygotowany w związku z protestami branży wodno-kanalizacyjnej w sprawie braku zmian w taryfach. Firmy alarmują, że może to skutkować utratą przez nie płynności finansowej, pogorszeniem jakości wody, awariami sieci i zwolnieniami pracowników. Na tym samym posiedzeniu Komisje wysłuchały podsumowania pierwszego ogólnopolskiego panelu obywatelskiego, odpowiadającego na pytanie: Jak rozwiązać problem ubóstwa energetycznego w Polsce? Celem zorganizowanego z inicjatywy Fundacji Stocznia cyklu spotkań z obywatelami było zaangażowanie przedstawicieli różnych grup społecznych z całego kraju, organizacji pozarządowych oraz samorządowców w dialog i wypracowanie akceptowalnych społecznie propozycji walki z ubóstwem energetycznym.

14 lutego 2023 r. w związku ze Światowym Dniem Walki z Rakiem Komisja Zdrowia zajęła się sytuacją pacjentów onkologicznych. Senatorowie zapoznali się z informacją na temat realizacji Narodowej Strategii Onkologicznej (NSO) i pilotażu Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO). Na najbliższym posiedzeniu, 21 lutego br., Senat rozpatrzy uchwaloną w końcu stycznia ustawę o Krajowej Sieci Onkologicznej. Większość uczestników posiedzenia niezwykle krytycznie oceniła przyjęcie tej ustawy przez Sejm. Jak podkreślano, 4-letni pilotaż KSO zakończy się dopiero w marcu br., a przygotowany przez zespól sterujący raport nie jest szerzej znany. Przewodnicząca Komisji Zdrowia senator Beata Małecka-Libera za nieracjonalne uznała uchwalenie ustawy przed sformułowaniem ostatecznych wniosków i rekomendacji płynących z przeprowadzonego pilotażu. W trakcie dyskusji wskazywano, że trudno dowiedzieć się, jakie są rzeczywiste rezultaty pilotażu, które pozwoliłyby na rzetelną ocenę potrzeby utworzenia KSO. W ocenie krytyków spowoduje to wyłącznie centralizację leczenia onkologicznego i w niczym nie poprawi sytuacji pacjentów. Senator Beata Małecka-Libera do przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia o wzięcie pod uwagę tych argumentów. Jej zdaniem senatorowie mieli rację, kiedy mówili, że pilotaż się nie uda. Ustawę oceniła jako źle skonstruowaną i budzącą wiele wątpliwości. Dlatego należy zastanowić się nad jej kształtem lub opóźnieniem wejścia w życie.

SEJM

10 lutego 2023 r. sejmowe Komisje: do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz Gospodarki i Rozwoju wysłuchały informacji oraz wyjaśnień Ministra Aktywów Państwowych – Jacka Sasina, Prezesa Zarządu Polskiego Koncernu Naftowego Orlen S.A – Daniela Obajtka (nie stawił się) oraz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów – Tomasza Chróstnego na temat zawyżania w 2022 roku cen paliw poprzez ponadstandardowe marże hurtowe stosowane przez monopolistę, jakim jest PKN ORLEN S.A. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych – Karol Rabenda zaznaczył, że Minister Aktywów Państwowych działając jako akcjonariusz Skarbu Państwa nie ma uprawnień do ingerowania w prowadzenie spraw spółki, także w obszarze kreowania jej strategii i polityki cenowej oraz poinformował, że pisemna odpowiedź została udzielona w oparciu o informacje pozyskane z PKN Orlen. PKN Orlen podkreśla, że prowadzi działalność zgodnie z prawem i z poszanowaniem reguł konkurencji. Spółka twierdzi, że pomimo posiadania istotnego udziału w rynku nie jest jedynym producentem i importerem gotowych paliw do Polski. Oświadcza, że zarzuty dotyczące rzekomego zawyżania cen są bezpodstawne a PKN Orlen nie uzyskiwał w związku z poziomem cen paliw nieuzasadnionych korzyści ekonomicznych, gdyż ceny stosowane przez spółkę były rynkowe i równoważyły ówczesny pobyt i podaż paliw. Minister podkreślił fakt, że w 2022 roku spółka funkcjonowała w niespotykanym, wyjątkowo niestabilnym otoczeniu, spowodowanym przede wszystkim konfliktem w Ukrainie i kryzysem paliwowym oraz całkowitą rezygnacją spółki z importu gotowych paliw z Rosji. Minister porównał cenę litra benzyny 95 na stacjach PKN Orlen w 2012 r. do 2023 roku i ocenił, że wzrost wynosił 15%, kiedy płaca minimalna w tym okresie wzrosła o ponad 120%, co oznacza, że średnio w 2012 r. za najniższą pensję krajową można było kupić 263 litry benzyny, gdy w 2023 r. ponad 531 litrów tego paliwa. Stwierdził, że mimo trudnej, niestabilnej obecnej sytuacji makroekonomicznej, ceny paliw w Polsce należą do jednych z najniższych w Europie. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów – Tomasz Chróstny poinformował, że 4 stycznia br. zostało wszczęte postępowanie wyjaśniające, mające na celu wstępne ustalenie, czy w związku z działalnością przedsiębiorców w zakresie sprzedaży paliw płynnych mogło dojść do naruszenia ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Do PKN Orlen i innych podmiotów (w tym do Aramco Fuels Poland sp. z o. o. i BP Europa SE Spółka Europejska Oddział w Polsce) zostały skierowanie pytania dotyczące stosowanej polityki cenowej, ustalania cen hurtowych, sposobu kalkulacji marży i zmian w tym zakresie w ostatnich miesiącach. Te czynności mają m.in. na celu ustalenie, czy PKN Orlen mógł nadużyć pozycji dominującej na hurtowym rynku paliw. Natomiast w I połowie 2022 r. badane były marże rafineryjne oraz ceny paliw na stacjach benzynowych Grupy Lotos i PKN Orlen. Zdaniem prezesa wzrost cen paliw w Polsce w powyższym okresie miał fundamenty rynkowe i tym samym nie dawał podstaw do stwierdzenia, iż mógł on wynikać z niedozwolonych prawem antymonopolowym praktyk przedsiębiorców i że wynikał on z obiektywnych czynników rynkowych, spowodowanych sytuacją globalną, czyli m.in. spadkiem mocy przerobowych rafinerii europejskich, wzrostem cen ropy naftowej i kursu dolara amerykańskiego oraz sankcji nałożonych na Rosję. W dyskusji kwestionowano dane i argumenty podane przez ministra oraz prezesa o przyczynach zewnętrznych wzrostu cen i marż PKN Orlen argumentując, że w tym czasie w Europie ceny paliw nadążały za spadkiem cen surowców, a w Polsce nie i były zawyżane. Zarzucano też brak rzetelnej informacji o sytuacji na rynku paliw i domagano się informacji o zysku PKN Orlen podawanego kwartalnie. Poseł Paulina Hennig-Kloska (Polska2050) i poseł Beata Maciejewska (Lewica) złożyły wniosek o przerwanie posiedzenia do czasu przybycia przedstawiciela Orlenu.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

15 lutego 2023 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu Komisji Wspólnej Rządu i samorządu Terytorialnego. Porządek obrad Zespołu obejmował:

• projekt ustawy o zmianie ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy oraz niektórych innych ustaw, który uzyskał pozytywną opinię;
• projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw – również zaopiniowany pozytywnie; 

• projekt ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw – w tym przypadku Zespół odstąpił od opiniowania z uwagi na brak ostatecznego projektu ustawy; opinię wyda KWRiST na posiedzeniu plenarnym, które odbędzie się 1 marca 2023 r.

14 lutego 2023 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST. W trakcie posiedzenia negatywnie zaopiniowany został projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy. Powodami negatywnej opinii było: niedoszacowanie skutków finansowych proponowanych podwyżek; nieprecyzyjność zapisu uzasadnienia i OSR w zakresie wysokości podwyżek, gdyż ma to być średnio 7,8% a nie 7,8% dla każdej grupy z tabeli zaszeregowania, co wpływa także na skutki finansowe projektu; zbyt niski wzrost wynagrodzeń w stosunku do oczekiwań środowiska nauczycieli.

9 lutego 2023 r. zakończyło się 72., trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa (projekt poselski).

Zgodnie z treścią dołączonego do projektu uzasadnienia zaproponowano w nim, aby zadania w zakresie polityki senioralnej stanowiły jedno z zadań samorządu terytorialnego na wszystkich jego szczeblach. Utworzenie rady seniorów ma być obligatoryjne na szczeblu gminnym. Nowelizacja wprowadza do ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym przepis, zgodnie z którym rada gminy będzie zobligowana do utworzenia rady seniorów, jeżeli z wnioskiem wystąpi co najmniej 100 mieszkańców danej gminy, z których każdy ukończył 60 lat. Nowelizacja wprowadza także zmiany do zmianę przepisów ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa tak, aby właściwe organów stanowiących tych jednostek samorządu upoważnione były do tworzenia rad seniorów. Sejm uchwalił także ustawę o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wdrożenia do polskiego porządku prawnego postanowień dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) - 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE. Posłowie uchwalili także ustawę o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja ta dotyczy m.in. możliwości decydowania lokalnych społeczności o lokalizacji nowych inwestycji dotyczących lądowych elektrowni wiatrowych, a także odblokowania możliwości rozwoju budownictwa mieszkalnego w sąsiedztwie tych elektrowni, zagwarantowania mieszkańcom, którzy zdecydują się uwolnić lokalizację okolicznych terenów pod zabudowę nowej infrastruktury wiatrowej, maksymalizację bezpieczeństwa eksploatacji tej infrastruktury, oraz ograniczenia przez inwestorów oddziaływania elektrowni na środowisko poprzez wykorzystanie najnowszych technologii. Posłowie uchwalili także ustawę o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy  usprawnienia działań dotyczących wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej oraz zwiększenia jej efektywności oraz wprowadzenia rozwiązań, które umożliwiają przymusowe dochodzenie należności związanych z podatkiem VAT, rozliczanym w procedurach szczególnych. Ponadto w trakcie 72. posiedzenia Sejm rozpatrzył i przyjął część poprawek Senatu wniesionych do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), które dotyczy wprowadzenia maksymalnej ceny dostawy ciepła przez przedsiębiorstwa energetyczne w odniesieniu do części odbiorców z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe i użyteczności publicznej; mechanizm maksymalnej ceny dostawy ciepła miałby być stosowany od dnia 1 lutego do dnia 31 grudnia 2023 r.

SENAT

 

9 lutego 2023 r. zakończyło się 58. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 10 ustaw, do 6 wprowadziła poprawki. Senatorowie z 7 poprawkami przyjęli ustawę o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Postanowili, że pozwolenie na budowę elektrowni jądrowej będzie wydawane wyłącznie po uprzednim uzyskaniu przez inwestora decyzji o pozwoleniu na użytkowanie drogi lub linii kolejowej będących inwestycjami towarzyszącymi tej elektrowni. Umożliwili dochodzenia odszkodowania od Skarbu Państwa przez przedsiębiorców, którzy ponieśli szkodę majątkową w związku z budową obiektu energetyki jądrowej. Zmodyfikowali też zasady ustalania wysokości odszkodowania za wywłaszczane nieruchomości – nie będzie mogło być niższe niż koszt odtworzenia nieruchomości bez uwzględniania stopnia jej zużycia. Pozostałe zmiany mają charakter techniczno-legislacyjny i redakcyjny. Senat wprowadził 4 poprawki techniczno-legislacyjne do ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych (projekt rządowy), która ustala jednolite procedury rejestracji na szczeblu krajowym, a także kontroli i ochrony wszystkich objętych projektem produktów, środków lub napojów. Wdraża przepisy regulujące kwestie oznaczeń geograficznych. Senatorowie z 1 zmianą poparli ustawę o zmianie ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu (projekt rządowy). Doprecyzowuje ona, że zwrot 100% otrzymanej pomocy finansowej wraz z odsetkami odnosi się tylko do tych inwestycji, których skontrolowanie organizacja producentów owoców i warzyw uniemożliwia w okresie trwania zobowiązań. Izba wprowadziła 10 poprawek, głównie legislacyjnych i doprecyzowujących, do ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Przyjęte zostały też poprawki skreślające przepisy dotyczące końca biegu orzeczeń o niepełnosprawności oraz wyłączenia z kryteriów dochodowych, mających wpływ na prawo do świadczeń dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, dodatków emerytalnych dla strażaków, gdyż w ocenie senatorów wykraczają one poza zakres ustawy nowelizowanej. Senat z 28 poprawkami przyjął ustawę o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi (projekt rządowy). Jedna z nich przewiduje refundację także w przypadku recepty wystawionej w aptece na szczepionkę przeciw grypie. Kolejna zakłada, iż również farmaceuci będą mogli być głównymi badaczami w badaniach klinicznych produktów leczniczych. Zgodnie z inną poprawką sponsorem i współsponsorem niekomercyjnego badania klinicznego będzie mogło być też towarzystwo naukowe zrzeszające specjalistów w danej dziedzinie farmacji. Następna poprawka zobowiązuje rzecznika praw pacjenta do określenia w rozporządzeniu wzorów wniosków o przyznanie świadczenia kompensacyjnego oraz o wpis do wykazu organizacji pacjentów. Kolejna przyjęta zmiana zakłada, że przewodniczący Naczelnej Komisji Bioetycznej i jego zastępca będą wybierani i odwoływani przez tę komisję spośród jej członków, a nie jak uchwalił Sejm – przez ministra zdrowia. Inna poprawka przewiduje, że członkowi zespołu opiniującego Naczelnej Komisji Bioetycznej i członkowi zespołu opiniującego wyznaczonej komisji bioetycznej będzie można powierzyć sporządzenie w danym miesiącu nie więcej niż 3 ocen etycznych badania klinicznego. Ponadto jeśli ocenę etyczną badania klinicznego sporządza wyznaczona komisja bioetyczna, opłata wnoszona na rachunek bankowy Agencji Badań Medycznych w wysokości 35% tej opłaty jest przeznaczana na koszty działalności tej komisji, nie zaś Naczelnej Komisji Bioetycznej. Wprowadzony został też przepis przejściowy, tak aby świadczenie kompensacyjne mogło być wypłacane również w przypadku szkód powstałych w związku z udziałem uczestnika w badaniach klinicznych rozpoczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny i językowy.

2 lutego 2023 r. obradowała senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, która rozpatrzyła 10 petycji. W przypadku 4 petycji senatorowie dostrzegli potrzebę zasięgnięcia opinii lub pozyskania szerszych informacji od resortów i instytucji w sprawie przedstawionych propozycji zmian prawa.

Komisja zwróci się o opinię do Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie petycji P10-62/22 i P10-70/22 proponujących zmianę przepisów Kodeksu karnego wykonawczego w celu, odpowiednio, umożliwienia utrwalania obrazu i dźwięku przebiegu posiedzeń komisji penitencjarnej z udziałem skazanego oraz rozszerzenia możliwości korzystania przez skazanych z samoinkasujących aparatów telefonicznych w jednostkach penitencjarnych. Również w przypadku petycji P10-64/22 Komisja postanowiła zwrócić się o opinię do Ministerstwa Sprawiedliwości. Celem omawianej petycji jest zmiana przepisów Kodeksu karnego poprzez uzupełnienie katalogu przesłanek umożliwiających zastosowanie warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności. W sprawie petycji P10-65/22 wniesionej przez Naczelną Radę Adwokacką, w celu zapewnienia podmiotom gospodarczym oraz konsumentom profesjonalnej i rzetelnej pomocy prawnej, Komisja postanowiła załączony do petycji projekt ustawy skonsultować z resortem sprawiedliwości, finansów a także z Komisją Nadzoru Finansowego, Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Rzecznikiem Praw Obywatelskich.

1 lutego 2023 r. obradowała senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która rozpatrzyła 2 ustawy i wniesie o wprowadzenie do nich poprawek. Do ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych komisja zaproponuje poprawki doprecyzowujące, przedstawione przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Celem ustawy jest ujednolicenie przepisów dotyczących procedury rejestracji nazw produktów rolnych, środków spożywczych, napojów spirytusowych i win oraz kontroli i ochrony nazw i oznaczeń geograficznych dla tych produktów, środków i napojów. Ustawa wdraża też unijne przepisy poprzez m.in. wskazanie właściwości organów i jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za rejestrację nazw pochodzenia; określenie zasad i trybu postępowania w zakresie oceny wniosków o rejestrację. Ustawa przewiduje ponadto powołanie Rady ds. Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności, która będzie opiniować wnioski o rejestrację. Ustawa o zmianie ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu wdraża przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych. W ustawie określono m.in. sposób ustalania wysokości wsparcia za produkty wycofywane z rynku w ramach działania kryzysowego, a także rocznego pułapu pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego organizacji producentów. Nowelizacja przewiduje, że prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie corocznie weryfikował, czy spełniony jest warunek udzielenia organizacjom producentów owoców i warzyw zwiększonej pomocy.

31 stycznia 2023 r. zakończyło się 57. posiedzenie Senatu, podczas którego senatorowie rozpatrzyli nowelizację ustawy o Sądzie Najwyższym i wprowadzili do niej 14 poprawek. Ustawa była jedynym punktem obrad. Senat wprowadził 14 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, rekomendowanych przez Komisję Ustawodawczą i Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, które  zakładają zniesienie Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego i przeniesienie do Izby Karnej SN rozpatrywania spraw dyscyplinarnych m.in. sędziów, prokuratorów, adwokatów, notariuszy i radców prawnych. Zgodnie z senackimi poprawkami sprawami immunitetowymi sędziów i prokuratorów zajmie się Izba Karna. Senat zdecydował, że orzeczenia wydawane przez Izbę Dyscyplinarną SN, poprzedniczkę likwidowanej Izby Odpowiedzialności Zawodowej, uznaje się za nieważne  i pozbawione skutków prawnych, a wszczęte sprawy podlegać będą umorzeniu.  Kolejne poprawki przewidują  przywrócenie i wyrównanie uposażeń sędziów obniżonych na podstawie tych orzeczeń, a także przywrócenie do orzekania sędziów, którzy zostali zawieszeni w wykonywaniu czynności służbowych. Sędziowie, których sprawy zostały zakończone w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej, będą mieli  prawo do złożenia wniosku o wznowienie postępowania w ciągu 3 miesięcy od uchwalenia ustawy. Zgodnie z kolejnymi poprawkami właściwym sądem dla rozpoznawania spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych dotyczących sędziów Sądu Najwyższego będzie Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego. Senat wykreślił z nowelizacji przepisy dające uprawnienia NSA do orzekania w sprawie tzw. testu bezstronności i niezawisłości sędziego, gdyż w ocenie senatorów takie rozwiązanie narusza normy konstytucyjne. W tej kwestii Izba zdecydowała o powrocie do dotychczasowych uregulowań, czyli przywróceniu tych kompetencji Sądowi Najwyższemu. Zgodnie z poprawkami do orzekania w postępowaniach inicjowanych wnioskiem o sprawdzenie niezawisłości i bezstronności uprawnieni będą wyłącznie sędziowie, którzy posiadają co najmniej 7-letni staż, czyli otrzymali nominacje sędziowskie przed wejściem w życie w 2017 r. nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Kolejne poprawki senackie przyznają prawo do wystąpienia z wnioskiem o sprawdzenie bezstronności i niezawisłości sędziego  poszczególnym członkom składu sędziowskiego rozpoznającego sprawę, a nie tylko całym składom.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

 

2 lutego 2023 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Porządek posiedzenia obejmował trzy punkty. Pierwszy dotyczył projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenie prawa. Związek Powiatów Polskich przygotował poprawkę i zaproponował brzmienie artykułu dotyczącego definicji podmiotu publicznego, który zobowiązany jest stosować przepisy ustawy. Poprawka ta została uwzględniona, w efekcie projekt otrzymał opinię pozytywną Zespołu z uwagą dotyczącą braku potrzeby angażowania jednostek organizacyjnych w rozpatrywaniu zgłoszeń zewnętrznych. Kolejnym był projekt rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie kwalifikacji wojskowej, do którego strona samorządowa zgłosiła liczne uwagi.. Najważniejsze dotyczyły: konieczności zmniejszania liczby osób wzywanych w danym dniu do stawiennictwa przed komisją wojskową oraz zbyt niskich stawek wynagrodzenia dla psychologów. Po dyskusji projekt uzyskał opinię pozytywną Zespołu z następującymi uwagami: konieczności uregulowania kluczowych kwestii w rozporządzeniu a nie wytycznych, nowelizacji ustawy o obronie ojczyzny oraz ewaluacji rozporządzenia nie później niż jesienią 2023 r. Punktem, nad którym dyskusja zdominowała posiedzenie Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli był projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Strona samorządowa zgłosiła do projektu cały szereg uwag i zastrzeżeń. Dotyczyły one m.in. tego, że pogłębiania problemu spłaszczania stawek wynagrodzeń – wynagrodzenie w najniższej kategorii zaszeregowania wynosi 3000 zł brutto, podczas gdy w najwyższej (XXII) jedynie 4300 zł brutto, zaproponowania stawek, które są zupełnie oderwane od rzeczywistości rynkowej, przykład: dla geologa powiatowego proponuje się stawkę 3800 zł brutto, a dla sekretarza powiatu 4000 zł brutto. Obecnie nie ma możliwości znalezienia wykwalifikowanych pracowników za zaproponowane w rozporządzeniu stawki. W związku z tym rozporządzenie w żadnym wypadku nie będzie stanowiło podstawy do prowadzenia racjonalnej polityki płacowej w samorządach. nowy projekt sztucznie podnosi kategorie zaszeregowania, zamiast podnosić stawki wynagradzania. Sztuczne podnoszenie kategorii zaszeregowania wymusi jedynie konieczność zmian umów o pracę i regulaminów wynagradzania (a pracownicy otrzymają podwyżkę w wysokości 0 zł – bo nadal będą zarabiali minimalne wynagrodzenie krajowe). Ostatecznie Zespół ustalił, że prace nad projektem będą kontynuowane na specjalnie w tym celu zwołanym Zespole roboczym.

26 stycznia 2023 r. zakończyło się 71., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: Ustawę o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych. Nowelizacja dotyczy ograniczenia obciążeń administracyjnych dla obywateli, w tym przedsiębiorców oraz zmniejszenia obciążeń podatkowych, umożliwiając w szerszym zakresie podejmowanie najprostszej (nieewidencjonowanej) działalności umożliwiającej regularne i legalne pozyskiwanie dochodów.

Ustawę o zmianie ustawy Kodeks wyborczy oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Na uchwaloną nowelizacje Kodeksu wyborczego składają się trzy projekty. Pierwszy, rządowy, (druk nr 2561) dotyczy dostosowania przepisów Kodeksu wyborczego do umowy zawartej w 2020 r. między Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w kwestii udział w niektórych wyborach przez obywateli jednego państwa, zamieszkujących na terytorium drugiego państwa. Drugi, rządowy (druk nr 2800) dotyczy m. in. wprowadzenia rozwiązań pozwalających na utworzenie Centralnego Rejestru Wyborców (CRW), który ma stać się częścią Systemu Rejestrów Państwowych. W CRW mają być przetwarzane dane, które służą sporządzaniu spisu wyborców i osób uprawnionych do brania udziału w referendum oraz ustalaniu liczby wyborców. Trzeci, poselski, (druk nr 2897) dotyczy – zgodnie z uzasadnieniem - wprowadzenia rozwiązań mających na celu zwiększenie frekwencji w wyborach przeprowadzonych na terytorium RP.

Dwie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Obie uchwalone nowelizacje to projekty rządowe. Pierwsza uchwalona nowelizacja (druk sejmowy nr 2860) dotyczy  dostosowania polskiego prawa m.in. do unijnego rozporządzenia dotyczącego jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich. Chodzi także o sprawy związane z odpowiedzialnością rodzicielską oraz uprowadzeniem dziecka za granicę. Charakter dokonywanych zmian ma na celu głównie uzupełnienie przepisów rozporządzenia UE i dostosowanie jego stosowania do zakresu właściwości polskich sądów. Druga uchwalona nowelizacja (druk sejmowy nr 2650) dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - przyspieszenia postępowań sądowych oraz ułatwienia stronom i pełnomocnikom kontaktu z sądem, doprecyzowania zasad tzw. doręczeń komorniczych oraz wprowadzenia nowych rozwiązań dotyczących planowania rozprawy i dokonywania przez sąd niezbędnych pouczeń.

Ustawę budżetową na 2023 r. (projekt rządowy). Dochody budżetu państwa planowane są na poziomie 604,7 mld zł, a wydatki 672,7 mld zł. Deficyt budżetu państwa na koniec 2023 r. wyniesie nie więcej niż 68 mld zł. Będzie to efektem znacznie wyższych niż dotychczas wpływów z podatków. Ustawa przewiduje na 2023 rok niemal 10-procentową inflację. 

Ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wprowadzenia maksymalnej ceny dostawy ciepła przez przedsiębiorstwa energetyczne w odniesieniu do części odbiorców z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe i użyteczności publicznej; mechanizm maksymalnej ceny dostawy ciepła miałby być stosowany od dnia 1 lutego do dnia 31 grudnia 2023 r.

SENAT

25 stycznia 2023 r. Senacka Komisja Spraw Zagranicznych dyskutowała nt. aktualnego stanu przygotowań Rady Ministrów do pozyskania środków z Krajowego Planu Odbudowy. Komisja wyraziła zaniepokojenie, że uruchamiane są programy, które mają być finansowane z pieniędzy Krajowego Planu Odbudowy, przeznaczane są na to pieniądze z Polskiego Funduszu Rozwoju, a nie wiadomo, czy środki z KPO Polska uzyska. Przewodniczący komisji spraw zagranicznych senator Bogdan Klich powiedział, że o ile w przypadku polityki spójności jest perspektywa finansowa i wiadomo, na jakie środki można liczyć  z funduszy UE, to z europejskiego funduszu odbudowy trzeba chcieć otrzymać te pieniądze, a sprawujący w Polsce władzę nie chcieli o nie przez minione 22 miesiące wystąpić. Dodał, że senatorowie mają uzasadnioną obawę, że nie będzie refundacji tego, co zostało sfinansowane z PFR. KE na początku czerwca ub.r. zaakceptowała polski KPO, co było krokiem w kierunku wypłaty przez UE 23,9 mld euro dotacji i 11,5 mld euro pożyczek w ramach Funduszu Odbudowy, jednak pieniądze nie zostały wypłacone. KE zaznaczyła, że polski KPO zawiera kamienie milowe związane z ważnymi aspektami niezależności sądownictwa, które mają szczególne znaczenie dla poprawy klimatu inwestycyjnego i stworzenia warunków dla skutecznej realizacji i że Polska musi wykazać, że te kamienie milowe zostały osiągnięte przed dokonaniem jakichkolwiek wypłat w ramach Funduszu Odbudowy.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZADU TERYTORIALNEGO

 

25 stycznia 2023 r. obradowała na posiedzeniu plenarnym Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Dystrybucja węgla, odbieranie praw jazdy za przekroczenie prędkości w świetle wyroku TK i projekt ustawy o aktywności zawodowej – te tematy zdominowały styczniowe posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia jeden projekt otrzymał ocenę negatywną. Chodzi o nowelizację ustawy o gospodarce nieruchomościami, kontynuująca likwidacje użytkowania wieczystego. Projekt ustawy o sygnalistach opuścił posiedzenie KWRiST bez opinii. Strona samorządowa zaopiniuje go po otrzymaniu ostatecznej jego wersji, jak tylko resort rodziny i polityki społecznej taki tekst sporządzi i przekaże stronie samorządowej. Natomiast projekt ustawy o aktywności otrzymał warunkową ocenę pozytywną. Posiedzenie rozpoczęło się od przedstawienia informacji Ministerstwa Aktywów Państwowych na temat aktualnej sytuacji dotyczącej węgla. Do końca 2022 roku do gmin w całej Polsce zostało dostarczonych 873 tys. ton węgla. Do 24 stycznia tego roku dystrybuowano do samorządów 438 tys. ton. Drugą kluczową kwestią była dyskusja wokół konieczności wykonania wyroku TK w sprawie odbierania praw jazdy na podstawie informacji od organu kontroli ruchu drogowego o przekroczeniu prędkości o 50 km/h lub przewożeniu większej niż dozwolona liczby osób. W ocenie przedstawicieli MSWiA problem można rozwiązać w bardzo prosty sposób: starostowie powinni przeprowadzić pełne postępowanie dowodowe w sprawie zatrzymanego przez policje prawa jazdy, zgodnie z regułami KPA i ze wszystkimi gwarancjami procesowymi dla strony. Na tę uwagę odpowiedział Jan Grabkowski, starosta Powiatu Poznańskiego i współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej. – Nie mamy w starostwach powiatowych gromady urzędników, którzy takie postepowania mogliby prowadzić. Nie mamy też dochodów na ich sfinansowanie i to dzięki działaniom obecnego rządu, które spowodowały, że Wydział Komunikacji w moim powiecie stracił 5 mln zł rocznie. Dajcie nam więc szansę realizować nasze zadania – zaapelował starosta poznański. Dyskursuję zakończył Paweł Szefernaker, wiceminister SWiA - wyrok TK to sprawa świeża, dopilnuje tego, aby zostało rozstrzygnięte który resort jest w tej sprawie właściwy – zadeklarował wiceminister spraw wewnętrznych i administracji. Sporo uwagi podczas posiedzenia KWRiST poświęcono również projektowi ustawy o aktywności zawodowej. Wątpliwości strony samorządowej budziły przede wszystkim te regulacje, które przyznawałyby ministrowi właściwemu ds. pracy poleceń marszałkom i starostom w sytuacji nagłego zdarzenia wywołanego przyczyną zewnętrzną, mającego negatywny wpływ na poziom zatrudnienia obszarze kraju, województwa lub powiatu. W trakcie posiedzenia dyskutowano także na temat konieczności zmian w podejściu Wód Polskich do zatwierdzania zmian taryf za wodę i ścieki. Dyskutowano także o konieczności wprowadzenia zmian w programie oczyszczania kraju z azbestu. W ocenie strony samorządowej główną przyczyną wolnego tempa usuwania azbestu jest fakt, iż dofinansowanie ze środków np. budżetu państwa dotyczy wyłącznie demontażu i unieszkodliwiania wyrobów azbestowych, szczególnie pokryć dachowych wykonanych z eternitu. Osoby fizyczne często nie posiadają wystarczających środków finansowych na materiały budowlane i usługi związane z wymianą pokrycia dachowego i dlatego rezygnują z inwestycji. Dlatego dofinansowanie powinno obejmować także sfinansowanie nowego dachu z nowoczesnych materiałów. Problem z usuwaniem azbestu z przestrzeni publicznej nie występuje tylko w Polsce, ale także w innych państwach członkowskich EU. Obecnie Rada i Parlament Europejski prowadza prace nad nowelizacją dyrektywy regulujących te kwestie.

19 stycznia 2023 r., odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Społeczeństwa Informacyjnego KWRiST. Zespół rozpatrzył pięć projektów aktów prawnych, do czterech z nich wydał opinię a jeden skierował do dalszych prac a także omówił jedną sprawę różną, zgłoszona przez Unie Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza.

Wniosek UMP dotyczył omówienia problematyki potencjalnych skutków zmian w KPA tj. wprowadzonej art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 czerwca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową dla budowanych w miastach systemów ICT, wykorzystujących komunikację elektroniczną z klientami na potrzeby świadczonych przez miasta usług publicznych. W temacie tym resort poinformował, ze planowana jest integracja lokalnych systemów teleinformatycznych  z systemem centralnym (e-doręczenia). Proces ten z uwagi, na fakt, że lokalne systemy w dużej mierzy tworzone były przy wykorzystaniu środków unijnych i wymagają utrzymania określonej trwałości, z pewnością będzie długotrwały. W trakcie rozpatrywania punktów merytorycznych Zespół m.in. pozytywnie zaopiniował projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapobieganiem tożsamości. Do projektu tego Związek Powiatów Polskich zgłosił uwagi dotyczące objęcia projektem szerszego grona podmiotów mogących udzielać pożyczek tzw. parabanków. Uwaga ta została uwzględniona. Pozytywną opinie Zespołu, a zarazem całej KWRiST uzyskał także projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania wsparcia ze środków Funduszu Szerokopasmowego. Do projektu tego Związek Powiatów Polskich również zgłosił uwagi, które dotyczyły nieprawidłowej nomenklatury użytej w projekcie a także zagwarantowania wsparcia ze środków Funduszu w przypadku zatrudnienia Koordynatora Szerokopasmowego. Natomiast bez opinii posiedzenie opuścił projekt ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz ustawy – Prawo telekomunikacyjne. Resort poinformował, że jeszcze kilka kwestii szczególnie z obszaru ochrony danych osobowych wymaga doprecyzowania, zgodnie z sugestiami UODO. Dopracowania wymaga też kwestia ochrony przez atakami z zewnątrz tzw. phishing. W związku z tym, że ministerstwo pracuje jeszcze nad projektem zostanie on zaopiniowany po przedstawieniu nowej wersji.

18 stycznia 2023 r. obradował Zespół ds. energii, klimatu i środowiska Komisji Wspólnej Rządu i samorządu Terytorialnego. Jedynym merytorycznym punktem posiedzenia był projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw. Strona samorządowa wniosła do tego projektu szereg uwag. Została także poinformowana, że projekt w niedługim czasie zostanie uzupełniony o uwagi uwzględnione oraz ewentualne, ostatnie poprawki ze strony ministerstw. Wobec powyższego, samorządowcy przypomnieli swoje główne zastrzeżenia dot. m.in. przerzucania kosztów wdrażania tzw. dyrektywy wodnej na samorządy; rozbudowany system kar; niedostosowanie przepisów do wytycznych WHO, kwestie certyfikacji materiałów i urządzeń oraz zarządzania ryzykiem w wodociągach. Wskazywano, że ustawa może także powodować „nadwyżkę implementacyjną” tj. dodanie przepisów ponad te, wymagane przez dyrektywę unijną.

18 stycznia 2023 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu KWRiST. Zespół pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Strona samorządowa zgłosiła szereg uwag do projektu, które jak wyjaśniła strona rządowa uwzględnione nie mogły zostać, ponieważ nie odnoszą się one bezpośrednio do materii regulowanej projektem. Dlatego zostaną potraktowane jako uwagi de lege ferenda i - być może - zostaną uwzględnione przy kolejnej nowelizacji. Zespół nie zaopiniował natomiast projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie obszaru otoczenia Centralnego Portu Komunikacyjnego. Powody nie wydania opinii były dwie: po pierwsze nie zakończyły się jeszcze uzgodnienia międzyresortowe projektu, a po drugie strona samorządowa KWRiST postanowiła nie wydawać opinii bez zapoznania się ze stanowiskiem zainteresowanych bezpośrednio samorządów (województwo mazowieckie, 5 powiatów i 18 gmin). Z kolei negatywnie zespół zaopiniował projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (UD257). Celem projektu jest dalsza (etap nr 2) likwidacja użytkowania wieczystego. Strona samorządowa sprzeciwia się temu rozwiązaniu dlatego, że pozbawia ono samorządy dochodów własnych bez rekompensaty. Jest to kolejna w tej kończącej się już kadencji Sejmu rządowa inicjatywa, które pozbawia JST dochodów własnych - podkreślali samorządowcy. Przedstawiciele strony samorządowej zwracali uwagę, że ostateczna opinia należy do posiedzenia plenarnego KWRiST. Te może opinie zmienić jeżeli strona rządowa zaproponuje rekompensatę ubytku w dochodach własnych JST spowodowaną utratą wpływów budżetowych z użytkowania wieczystego.

17 stycznia 2023 r. obradował Zespół ds. edukacji, kultury i sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Na posiedzeniu Zespół pozytywnie zaopiniował m.in. projekt uchwały Rady Ministrów zmieniającej uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021-2025” oraz projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków, form i trybu realizacji Priorytetu 3 „Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021-2025”. Natomiast przypadku projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pn. „Budowa Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 – Oddziału Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku” na lata 2022-2027, ze względu na niezakończone uzgodnienia międzyresortowe, zdecydowano, że projekt zostanie zaopiniowany po przesłaniu przez resort wersji po uzgodnieniach międzyresortowych. Zdecydowano także, że 24 stycznia br. odbędzie się dodatkowe posiedzenie Zespołu dotyczące projektu rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie szczegółowych zadań wiodących ośrodków koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczych. Przed tą datą resort ma przekazać stronie samorządowej wersję projektu zmodyfikowaną o uwzględnione uwagi Zespołu oraz resortu Zdrowia. W sprawach różnych resort edukacji wyjaśnił m.in., że już niebawem do konsultacji przekazanie zostanie rozporządzenie w sprawie nauczycielskich wynagrodzeń. Zmiana rozporządzenia jest konieczna, ponieważ od 1 stycznia 2023 r. wzrosła płaca minimalna i obecnie wynagrodzenie nauczyciela początkującego jest poniżej wynagrodzenia minimalnego na 2023 r.

 

16 stycznia 2023 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli. Posiedzenie skupiło się wokół tematu dotyczącego ochrony sygnalistów. Omawiany 16 stycznia 2023 r. na posiedzeniu Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli KWRiST projekt jest już kolejną jego wersją. Tym razem strona samorządowa otrzymała dokument po uzgodnieniach międzyresortowych. Korporacje samorządowe wchodzące w skład KWRiST zgłosiły do tej wersji szereg uwag. Większość z nich nie została jednak uwzględniona. Wśród nieuwzględnionych znalazły się m.in. bardzo ważne dla wszystkich samorządów uwagi dotyczące procedur obsługi tzw. zgłoszeń wewnętrznych. Strona samorządowa zgodnie postulowała m.in. aby projektowana ustawa zezwalała samorządom np. gminom na tworzenie wspólnych kanałów dokonywania zgłoszeń wewnętrznych dla np. gminy oraz jej jednostek organizacyjnych. Przedstawiciele strony samorządowej zgłaszali także i inne uwagi do projektu. M.in. przedstawiciele Związku Powiatów Polskich oraz Związku Województw RP wskazywali, że projekt przewiduje możliwość tworzenia procedur tzw. zgłoszeń wewnętrznych również przez powiaty i województwa samorządowe (takiego rozwiązania projekt polskiej ustawy nie przewiduje). Natomiast przedstawiciel Związku Gmin Wiejskich RP postulował, aby z obowiązku stosowania ustawy wyłączyć gminy (do 15 tys. mieszkańców) argumentując, że tak małe wspólnoty lokalne nie będąc w stanie same zapewnić obsługi dla zgłoszeń wewnętrznych (ze względu na braki kadrowe) będą zmuszone korzystać w tym zakresie z usług podmiotów zewnętrznych, co będzie generować nieuzasadnione koszty. Ostatecznie sekretarz strony samorządowej KWRiST zaproponował, aby Zespół kontynuował dyskusje na temat projektu na dodatkowym posiedzeniu zwołanym na 23 stycznia br. Propozycja ta spotkała się z życzliwym przyjęciem strony rządowej.

13 stycznia 2023 r. zakończyło się 70., trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy zwiększenia bezpieczeństwa i ochrony osób zagrożonych i doznających przemocy przez skuteczniejsze ściganie i karanie osób stosujących przemoc, a także rozwój działań do nich dostosowanych. 

ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy m. in.: kontynuowania finansowego wspierania z budżetu państwa dla samorządów w realizacji dodatkowych zadań oświatowych dla dzieci z Ukrainy, dookreślenia wypłacania obywatelom Ukrainy świadczeń rodzinnych takich jak np. "500+" czy "300+" oraz stworzenia podstaw prawnych do partycypacji obywateli Ukrainy, którzy przebywają w Polsce w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania w kosztach zakwaterowania i wyżywienia.

ustawę o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych (projekt rządowy). Nowelizacja projektu dotyczy stworzenia regulacji o oznaczeniach geograficznych obejmującej 3 sektory: produkty rolne i środki spożywcze, napoje spirytusowe i wina.

SENAT

10 stycznia 2023 r. senacka: Komisja Ustawodawcza oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przeprowadziły pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego i zaproponują Senatowi jego przyjęcie. Projekt, wniesiony przez Komisję Ustawodawczą, umożliwia złożenie zażalenia na postanowienie sądu stwierdzające, że interesy oskarżonych bronionych przez tego samego obrońcę nie są sprzeczne. Obecnie zażalenie przysługuje jedynie na postanowienie sądu stwierdzające, że interesy oskarżonych są sprzeczne.

Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej rozpatrzyła nowelizację ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, która  podnosi wysokość kwot miesięcznego dofinansowania wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, i jednogłośnie rekomenduje Senatowi przyjęcie jej bez poprawek.

Komisja Ustawodawcza rozpatrzyła ustawę o fundacji rodzinnej i zarekomendowała Senatowi wprowadzenie do niej 64 poprawek. Celem wprowadzonych poprawek jest między innymi umożliwienie powrotu do kraju polskiego kapitału poprzez przeniesienie środków z fundacji rodzinnych zarejestrowanych za granicą, których fundatorami byli ich polscy właściciele. Poprawki mają także na celu rozszerzenie możliwości stosowania estońskiego citu, gdy właścicielem spółki jest fundacja rodzinna. Jedna z poprawek wprowadza udzielanie absolutorium nie tylko zarządowi lecz także radzie nadzorczej fundacji, jeśli taka jest powołana, w zakresie obowiązków powierzonych jej w statucie. Inna poprawka reguluje, kiedy fundacja rodzinna ulega rozwiązaniu w przypadku nie wpisania do rejestru fundacji rodzinnych tejże fundacji. Kolejna zmierza polega na dodaniu do ustawy przepisu, który określi skutki dokonania czynności prawnej przez fundację bez stosownej uchwały zgromadzenia beneficjentów wtedy, jeżeli taka zgoda czy taka uchwała jest wymagana bądź też skutki dokonania czynności prawnej bez zgody właściwego organu fundacji rodzinnej w sytuacji, gdy taka zgoda jest wymagana. Inna proponowana zmiana ma dookreślić, że zmiana statutu fundacji rodzinnej będzie skuteczna wtedy, gdy dodany zostanie odpowiedni wpis w rejestrze fundacji. Komisja opowiedziała się także za wprowadzeniem szeregu poprawek o charakterze legislacyjnym i redakcyjnym.

 

Komisje: Nauki, Edukacji i Sportu, Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Samorządu i Administracji Państwowej na wspólnym posiedzeniu jednogłośnie opowiedziały się za przyjęciem ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw wraz z dwudziestoma pięcioma poprawkami o charakterze legislacyjnym i technicznoredakcyjnym.  W nowelizacji znalazły się przepisy stanowiące podstawę prawną do partycypowania obywateli Ukrainy w kosztach zakwaterowania i wyżywienia oraz uzależnienie możliwości korzystania ze zbiorowego zakwaterowania w okresie dłuższym niż 120 dni od przybycia na terytorium RP od posiadania numeru PESEL. Propozycja dotyczy ok. 80 tys. uchodźców wojennych z Ukrainy, które obecnie przebywają w miejscach zbiorowego zakwaterowania. Od 1 marca br. osoby, których pobyt w Polsce trwa pond 120 dni, będą musiały pokryć 50% kosztów pomocy, a od 1 maja br. – 75% kosztów utrzymania. Z tej regulacji są wyłączone osoby niepełnosprawne, kobiety w ciąży, kobiety sprawujące opiekę nad co najmniej rójką małoletnich dzieci oraz osoby starsze. Ponadto nowelizacja ma na celu uszczelnienie systemu świadczeń dla uchodźców. Samorządy przygraniczne zwracały bowiem uwagę, że zdarza się, że osoby, które na co dzień nie mieszkają w Polsce, nienależnie otrzymują świadczenia pomocowe. W nowelizacji znalazł się także przepis zobowiązujący do złożenia wniosku o nadanie numeru PESEL w ciągu 30 dni od momentu przybycia do Polski. Nowelizację omówił sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Paweł Szefernaker, podkreślając, że została ona przygotowana wspólnie ze stroną samorządową w gronie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu i była konsultowana ze wszystkimi instytucjami, które w ramach rządu zajmują się pomocą uchodźcom, jak również z organizacjami pozarządowymi, także międzynarodowymi, które na terenie Polski pomagają uchodźcom wojennym z Ukrainy.

5 stycznia 2023 r. Komisja Budżetu i Finansów Publicznych rozpatrzyła opinie pozostałych komisji senackich i przyjęła wraz z 16 poprawkami tegoroczną ustawę budżetową.

Na wniosek Komisji Zdrowia senatorowie przyjęli poprawkę, zgodnie z którą o 6,5 mld zł ma zostać zwiększony budżet Narodowego Funduszu Zdrowia, by mógł on zrealizować nowe zadania wynikające z niedawnej zmiany w ustawie o zawodzie lekarza. Środki na ten cel mają pochodzić ze zwiększenia dochodów budżetu. Komisja chce także przeznaczyć 2 mld złotych na leczenie nowotworów u dzieci i 700 mln złotych na psychiatrię dziecięcą – źródłami finansowania także mają być zwiększone dochody państwa. Pół miliarda złotych ma być przeznaczone na program leczenia niepłodności metodą in vitro. Pieniądze pochodzić mają z rezerwy celowej budżetu. Komisja wnioskuje także o dodatkowe 320 mln złotych dla NFZ z przeznaczeniem na sfinansowanie bezpłatnych leków dla osób powyżej 75 roku życia oraz dla kobiet w ciąży.  Środki na ten cel pochodzić mają z kilku innych części budżetu. Na wniosek Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji komisja proponuje zwiększenie o 2 mln 642 tys. budżetu Rzecznika Praw Obywatelskich i o 3 mln budżetu Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15. Źródłem pokrycia tych wydatków ma być budżet Kancelarii Premiera. Na wniosek Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich przyjęto poprawkę o zwiększeniu budżetu Kancelarii Senatu o 10 mln zł z przeznaczeniem na działania na rzecz Polonii i Polaków za granicą. Jednocześnie o 10 mln ma zostać zmniejszona rezerwa celowa. Senatorowie zdecydowali także na wniosek Komisji Kultury i Środków Przekazu o przekazaniu 4 mln złotych dla Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku kosztem wydatków majątkowych w resorcie kultury i dziedzictwa narodowego. Komisja przyjęła także wniosek senatora Kazimierza Kleiny, tożsamy ze stanowiskiem Komisji Kultury, zgodnie z którym limit emitowanych w 2023 roku papierów wartościowych zmniejszony zostanie z 25 mld do 22,3 mld. Ma to uniemożliwić dofinansowanie mediów publicznych kwotą 2,7 mld złotych, środki na ten cel miały pochodzić bowiem z emisji papierów wartościowych i stanowić „rekompensatę z tytułu utraconych w roku 2023 wpływów z opłat abonamentowych”. Komisja poparła także wniosek jej przewodniczącego, senatora Kazimierza Kleiny, by wskaźnik tegorocznej inflacji, zapisany w budżecie podnieść z planowanego 9,8 %  do 13,1 % - zgodnie z prognozą Narodowego Banku Polskiego.

15 grudnia 2022 r. zakończyło się 69 posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę budżetowa na 2023 r. (projekt rządowy). Planowane dochody budżetu państwa w 2023 r. wyniosą 604,7 mld zł.

Wydatki zostały zaplanowane na 672,7 mld zł. Deficyt budżetu państwa ma wynieść nie więcej niż 68 mld zł. W 2023 r., w stosunku do bieżącego roku, zostanie ponownie zwiększony udział gmin we wpływach z podatku PIT. Łączny udział jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z PIT wzrośnie z 50,19 proc. w 2022 r. do 50,25 proc. w 2023 r. W przypadku podatku CIT udział jednostek samorządu terytorialnego pozostanie na poziomie z 2021 r., tj. 22,86 proc.

ustawę o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (projekt rządowy). Ustawa  dotyczy poprawy efektywności działania Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych; przeniesienia zadań, które odnoszą się do kontroli transakcji z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG), np. udostępniania owoców i warzyw w szkołach oraz wsparcia pszczelarstwa, do Krajowej Administracji Skarbowej.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

21 grudnia 2022 r. odbyło się ostatnie w tym roku, plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia negatywnie zaopiniowano projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie podziału części oświatowej subwencji ogólnej na 2023 r. Opinia jest negatywna ze względu na zbyt wysoką wagę 0,8 - znacznie przewyższającą koszty organizacji edukacji domowej, a resort do dziś nie przedstawił metodologii ich wyliczenia. Uzależnienie wysokości wskaźnika od liczby uczniów bez skutecznego zablokowania możliwości dzielenia szkół spowoduje, że w dalszym ciągu z budżetu państwa będą przekazywane nieuzasadnionej wysokości środki finansowe, które powinny służyć finansowaniu realnych zadań oświatowych w ramach subwencji oświatowej.

Strona samorządowa wycofała się z zaproponowanej negatywnej opinii dotyczącej projektu ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej. Negocjowane w ostatnich dwóch miesiącach postulaty samorządowe dotyczyły 4 zagadnień: zakresu kompetencji w sprawie realizacji zadań związanych z ochroną ludności, wprowadzania pełnomocnika wojewody do JST, kwestii wprowadzenia 2 nowych stanów: pogotowia i zagrożenia (który może być przedłużany bez limitu czasowego) oraz wymogu przeprowadzenia 40 godzin lekcyjnych w szkołach ponadpodstawowych.

Komisja Wspólna zajęła się też kwestią rozwiązania problemów z dostarczaniem węgla gminom i mieszkańcom. Gminy nadal czekają na węgiel, a jeśli nawet już otrzymały dostawę, to często w śladowych ilościach w stosunku do zamówień, np. około 10% zamówienia. Dlatego strona samorządowa zaproponowała, by rozszerzyć listę dostawców węgla dla gmin o importerów prywatnych, którzy oferują ceny nieprzekraczające proponowanych przez państwowe spółki, co powinno poprawić dostępność do węgla. Współprzewodniczący KWRiST, wiceminister Paweł Szefernaker zapewnił, że to sprawy na bieżąco dyskutowane na tzw. rządowym zespole węglowym, który stara się wyjaśniać wszelkie problemy. Dzięki przyjętej ustawie tzw. węglowej węgiel trafił już do 75% gmin, a jego ceny na rynku drastycznie spadły.

W trakcie posiedzenia KWRiST dyskutowano także na temat gwarantowanych cen prądu, które mają obowiązywać w 2023 r. oraz o problemach, jakie samorządy mają z zawieraniem kontraktów na dostawę energii elektrycznej. Jak ponowni poinformowali samorządowych spółki energetyczne, które w przeważającej większości są spółkami Skarbu Państwa utrudniają zawieranie takich umów. Przedsiębiorstwa te nie przystępują do ogłaszanych przez samorządy przetargów, albo usiłują wprowadzić do umów na dostawę energii różnego rodzaju dodatkowe opłaty. Problemy te zgłaszane były już podczas listopadowego posiedzenia KWRiST, teraz oczekiwała informacji, jakie działania podjęło Ministerstwo Klimatu i Środowiska aby te problemy rozwiązać.

 

- Nasze działania zmierzają przede wszystkim do zagwarantowania jednostkom samorządu terytorialnego ciągłości dostaw energii elektrycznej -informowała Anna Bednarska, naczelnik w Departamencie Elektroenergetyki i Gazu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. – A także to aby mechanizm ochronny w postaci ceny maksymalnej w jak najszerszym stopniu osłaniał jednostki samorządu terytorialnego – dodawała. Do Ministra Klimatu i Środowiska oczywiście docierają sygnały o problemach JST związanych z brakiem ofert w ogłaszanych przetargach, wycofywaniem ofert czy też składania przez przedsiębiorstwa energetyczne ofert z różnymi, dodatkowymi wariantami, opłatami i innymi dodatkami. Dlatego z inicjatywy wiceminister Anny Łukaszewskiej-Trzeciakowskiej odbyło się spotkanie w którym uczestniczyli przedstawiciele MAP, ZMP oraz spółkami Skarbu Państwa, w celu stworzenia platformy wymiany informacji i zderzenia najbardziej palących problemów „do rozwiązania”. - Lada moment wejdą w życie regulacje z ustawy z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu, w której znalazły się także przepisy dające gwarancję sprzedaży rezerwowej dla samorządów, które będą musiały skorzystać z tego rozwiązania. Jeśli jakiemuś miastu skończy się umowa na zakup energii elektrycznej, a w przetargu nie zgłosi się żadna firma, to przepisy zapewnią, że wejdzie sprzedawca z urzędu – będzie nim jedna z dużych spółek Skarbu Państwa. Przepisy zapewnią też samorządom zakup energii elektrycznej po cenie maksymalnej 785 zł za 1 kilowatogodzinę, bez możliwości dorzucania różnego rodzaju opłat do ofert sprzedaży energii elektrycznej przez duże spółki energetyczne, np. kupna tzw. zielonych certyfikatów – mówiła Anna Bednarska.

16 grudnia 2022 r. obradował Zespół ds. obszarów wiejskich, wsi i rolnictwa KWRiST. Posiedzenie zespołu zdominowała dyskusja nad projektem ustawy o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury na lata 2021-2027. projekt ustawy został negatywnie zaopiniowany przez stronę samorządową.

Projekt przewiduje wdrażanie wszystkich priorytetów programu przez tylko jedną instytucję pośredniczącą, jaką będzie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). W dwóch poprzednich perspektywach finansowych instytucjami pośredniczącymi dla realizacji Priorytetu obejmującego realizację rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność były samorządy 16 województw. Taka zmiana oczywiście budzi sprzeciw samorządu województw. Druga kwestia dotyczyła zapewnienia dla samorządów województw środków na zapewnienie kontynuacji zadań dotyczących Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze”. Co prawda w projekcie ustawy pojawił się zapis dotyczący przekazania takiej pomocy ale jak wynikało z informacji przekazanych przez resort, planowane na ten cel środki będą daleko niewystarczające.

15 grudnia 2022 r. obradował Zespół ds. społeczeństwa informacyjnego KWRiST. Podczas powiedzenia pozytywnie został zaopiniowany projekt ustawy o aplikacji mObywatel. Na Zespole, w punkcie sprawy różne, przedstawiony został wniosek UMP o omówienie problematyki potencjalnych skutków zmian w Kodeksie Postepowania Administracyjnego (wprowadzonej art. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 8 czerwca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową) dla budowanych w miastach systemów ICT, wykorzystujących komunikacje elektroniczną z klientami na potrzeby świadczonych przez miasta usług publicznych. Rozwiązanie tego problemu, zostanie przedstawione przez KPRM, na następnym posiedzeniu Zespołu.

14 grudnia 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Energii, Klimatu i Środowiska KWRiST. Posiedzenie zdominowała dyskusja nad projektem ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Ostatecznie Zespół wstrzymał się od wydania opinii na temat projektu. W trakcie dyskusji strona samorządowa zwróciła uwagi na kontrowersje jakie budzi nowa, przewidziana w projekcie definicja biomasy. Projekt ustawy w proponowanym kształcie wskazuje biomasę stałą jako jedno OZE. W ocenie strony samorządowej traktowanie biomasy stałej jako OZE oraz umożliwienie stosowania jej w celach energetycznych wiąże się z konsekwencjami dla środowiska naturalnego. Chociażby kwestia wylesienia, co wpływa na degradację środowiska. Kolejna uwaga dotyczyła zmian, jakie projekt wprowadza do zasad tworzenia klastrów energetycznych i wyłączenia z możliwości uczestniczenia w takich klastrach związków JST. Strona samorządowa wskazała, że rozumie przyczyny takiego wyłączenia, jednakże w uzasadnieniu do projektu powinno się – zdaniem strony samorządowej – znaleźć wskazanie o możliwości wykorzystania wiedzy i doświadczenia związków JST w budowaniu klastrów energetycznych. 

 

12 grudnia 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej. Dyskusje dotyczyły wielu zmian legislacyjnych m.in. odnośnie składek dla osób bezrobotnych, nowych oddziałów SOR, czy skierowań na leczenie uzdrowiskowe. Udało się jednogłośnie zaopiniować pozytywnie trzy projekty: projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy; projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców (Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej); projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniające rozporządzenie w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych. Nad projektem ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw (Ministerstwo Zdrowia) dyskusja będzie kontynuowana.

15 grudnia 2022 r. zakończyło się 55. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 16 ustaw, 4 odrzuciła, do 10 wprowadziła poprawki. 

Ustawy odrzucone:

Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która zmienia sposób finansowania części świadczeń zdrowotnych. Senatorowie negatywnie ocenili przeniesienie z budżetu państwa do Narodowego Funduszu Zdrowia źródła finansowania kosztów świadczeń wysokospecjalistycznych bez zapewnienia adekwatnego zwiększenia środków finansowych tego funduszu. 

Izba zdecydowała o odrzuceniu ustawy o zmianie ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ze względu na liczne zastrzeżenia natury konstytucyjnej. Jak napisano w uzasadnieniu stanowiska, ustawa wprowadza przepisy z naruszeniem konstytucyjnego trybu ustawodawczego i podstawowych reguł poprawnej legislacji. 

Senat odrzucając ustawę o zaniechaniu ścigania za niektóre czyny związane z organizacją wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2020 r. (projekt poselski), zwrócił uwagę, że może ona sugerować, iż ilekroć w przyszłości czyn zabroniony będzie pokłosiem polecenia lub sugestii rządu lub większości parlamentarnej, sprawcy tego czynu będą mogli liczyć na amnestię lub abolicję. 

Senatorowie postanowili odrzucić ustawę o Systemie Informacji Finansowej (projekt rządowy) wdrażającą unijną dyrektywę w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. 

Ustawy przyjęte z poprawkami:

Senatorowie z 6 zmianami legislacyjnymi i doprecyzowującymi poprali ustawę o Państwowym Instytucie Medycznym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (projekt rządowy), która przewiduje przekształcenie Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie w instytut badawczy. 

Senat z 5 poprawkami przyjął ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Skreślają one przepisy, które zostały wprowadzone do projektu ustawy podczas prac sejmowych i wykraczają poza jego zakres. Chodzi m.in. o zapisy zmieniające ustawy: o systemie ubezpieczeń społecznych (umożliwienie administracji skarbowej uzyskiwanie od ZUS danych z kont płatników składek, dotyczących zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych), o komornikach sądowych (uregulowanie kwestii udzielania zgody na dostęp komorników za pośrednictwem e-Urzędu Skarbowego do informacji objętych tajemnicą skarbową). 

Izba wprowadziła 50 poprawek, w większości doprecyzowujących, do ustawy o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu (pilny projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali m.in. o rozszerzeniu katalogu podmiotów objętych ceną maksymalną gazu o mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa, piekarnie, podmioty prowadzące działalność sportową oraz samorządowe instytucje realizujące zadania z zakresu kultury fizycznej. Postanowili też, że cena maksymalna gazu będzie ceną brutto, czyli zawierającą podatek VAT i akcyzę. Opowiedzieli się ponadto za likwidacją kryterium dochodowego przy refundacji podatku VAT, a także za wyłączeniem jej spod egzekucji. Przyjęte zostały poprawki, które mają na celu umożliwienie prawidłowego ustalania wysokości gazowego odpisu na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny przez przedsiębiorstwa wydobywające gaz ziemny, a także sprawne prowadzenie rozliczeń za świadczenie usługi dystrybucji paliw gazowych po zamrożonych stawkach. Doprecyzowano m.in. zasady stosowania ceny maksymalnej w rozliczeniach z odbiorcą przez sprzedawcę rezerwowego oraz sprzedawcę z urzędu oraz zasady rozliczania już dokonanych transakcji sprzedaży energii elektrycznej na podstawie umów zawartych po 24 lutego 2022 r. Wprowadzone zostały też zmiany, których celem jest zapewnienie wsparcia dla wykorzystania wodoru niskoemisyjnego, elektrolitycznego i odnawialnego w transporcie poprzez wyznaczenie celów w zakresie liczby stacji wodoru oferujących do tankowania wyłącznie wodór elektrolityczny i odnawialny oraz w zakresie udziału wodoru niskoemisyjnego, elektrolitycznego i odnawialnego w rynku paliw transportowych – w ramach polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych. 

Senatorowie z 1 poprawką legislacyjną przyjęli ustawę o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów (projekt rządowy). Ustawa przewiduje powstanie systemu teleinformatycznego, który ułatwi prawidłowe naliczanie i odprowadzanie podatków oraz opłacanie składek na ubezpieczenie. Nowe rozwiązania zmniejszą obciążenia dla mikroprzedsiębiorców, podmiotów zatrudniających nie więcej niż 9 osób niebędących mikroprzedsiębiorcami, rolników i osób fizycznych.

Izba wprowadziła 4 zmiany do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Mają one na celu rozszerzenie obowiązku uwzględnienia przez pracodawcę wniosków o wykonywanie pracy zdalnej o pracowników wychowujących dziecko do 10. roku życia oraz mających orzeczenie o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności. Wydłużają ponadto z 24 do 30 dniw roku kalendarzowym wymiar pracy zdalnej wykonywanej okazjonalnie, a także z 2 do 3 miesięcy termin wejścia w życie przepisów wprowadzających pracę zdalną do kodeksu pracy.

Senatorowie poparli z 22 poprawkami ustawę o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Postanowili skreślić przepisy: umożliwiające uczestnictwo w posiedzeniach rady uczelni, z głosem doradczym, przedstawicielom każdej działającej w uczelni zakładowej organizacji związkowej; podwyższające maksymalny wiek członka rady uczelni oraz rektora w dniu rozpoczęcia kadencji organu; określające fakultatywne przesłanki odwołania członka rady uczelni; dotyczące zasad łączenia funkcji członka rady uczelni z innymi funkcjami; umożliwiające Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie prowadzenie postepowania nostryfikacyjnego, o ile wniosek dotyczy dyscypliny nauk teologicznych. Przyjęto też poprawkę, której celem jest utrzymanie dotychczasowych zasad uwierzytelniania dokumentów przez uczelnie i wyższe seminaria duchowne prowadzone przez kościoły i inne związki wyznaniowe. Kolejna zmiana zwiększa maksymalną wysokość miesięcznego dochodu w rodzinie studenta uprawniającą do ubiegania się o stypendium socjalne z 1,6 do 1,7 sumy kwot określonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Następna poprawka doprecyzowuje, że to uczelnia określi w swoim statucie, co należy rozumieć przez „znaczące osiągnięcia naukowe, artystyczne lub dydaktyczne”, brane pod uwagę przy zatrudnianiu osoby, która uzyskała za granicą stopień naukowy, stopień w zakresie sztuki lub tytuł zawodowy, który nie został uznany za równoważny z odpowiednim polskim stopniem lub tytułem. 

Izba z 8 poprawkami o charakterze legislacyjnym i redakcyjnym przyjęła ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa rozszerza katalog środków stosowanych wobec sprawców przemocy w rodzinie, stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia innych członków tej rodziny. Wprowadza zakazy: zbliżania się osoby stosującej przemoc w rodzinie do osoby dotkniętej taką przemocą; kontaktowania się wszelkimi środkami komunikacji sprawcy przemocy z osobą, wobec której stosuje przemoc; wstępu i przebywania sprawców przemocy w rodzinie na terenie szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej i artystycznej, obiektu sportowego, w miejscu pracy, a także w innym miejscu, w którym zwykle lub regularnie przebywa osoba dotknięta przemocą.

Senatorowie wprowadzili 23 poprawki, głównie legislacyjne, do ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 oraz niektórych innych ustaw (projekt prezydencki). Poprawki przewidują objęcie pracami komisji czynów popełnionych w czasie obowiązywania 2 poprzednich kodyfikacji karnych. Wprowadzono też przepisy umożliwiające wystąpienie komisji do sądu powszechnego o ukaranie karą porządkową podmiotów, które w sposób nieuzasadniony nie przekazują jej posiadanych informacji lub dokumentów. Komisja będzie mogła wnioskować również o międzynarodową pomoc prawną. 

Z 20 poprawkami została przyjęta ustawa o Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego Spółce Akcyjnej (projekt rządowy). Poprawki zmieniają siedzibę funduszu z Katowic na Bytom, a także ograniczają zakres terytorialny jego działań do przeciwdziałania skutkom wygaszania działalności gospodarczej wyłącznie do województwa śląskiego. Ograniczają ponadto skład zarządu funduszu do 3 osób oraz zmieniają skład rady nadzorczej poprzez zmniejszenie liczby przedstawicieli Rady Ministrów na rzecz przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów je reprezentujących. Przyjęte zostały też poprawki, których celem jest zagwarantowanie w latach 2023–32 co najmniej 1 mld zł na poręczenia i gwarancje Skarbu Państwa spłaty przez fundusz wyemitowanych przez niego obligacji i zaciąganych kredytów, a także zwiększenie limitu wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na realizację ustawy w latach 2023–32. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny. 

10 poprawek wprowadzili senatorowie do ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Poprawki mają na celu m.in. przyznanie Skarbowi Państwa prawa pierwokupu udziałów albo akcji w spółce handlowej, która dysponuje prawami do nieruchomości położonej w granicach portu o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej.

Ustawy przyjęte bez poprawek:

Ustawa o zmianie ustawy o paszach oraz ustawy o odpadach (projekt rządowy) wdraża unijne przepisy w sprawie wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania paszy leczniczej. Ujednolica wymagania, jakie muszą spełniać podmioty funkcjonujące na rynku pasz. Dopuszcza możliwość wytwarzania pasz leczniczych w mobilnych wytwórniach, dotychczas niedziałających na rynku krajowym. Taka działalność musi zostać zgłoszona do powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce wprowadzenia do obrotu paszy leczniczej. Nowela przesuwa ponadto na 1 stycznia 2025 r. zakaz stosowania pasz GMO. To już kolejne przesunięcie, wynikające z niemożliwości zastąpienia genetycznie modyfikowanej importowanej śruty sojowej innym białkiem.

Ustawa o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (projekt senacki) zakłada, że w razie wprowadzenia nowego planu zagospodarowania przestrzennego, po tzw. luce planistycznej, gmina będzie zobowiązana zapłacić sprzedającemu nieruchomość odszkodowanie w wysokości różnicy między wartością nieruchomości, wynikającą z dawnego planu (sprzed 1995 r.), a wartością ustaloną z uwzględnieniem przeznaczenia nieruchomości w nowym planie.

 

SEJM

14 grudnia 2022 r. zakończyło się 68., dwudniowe posiedzenie Sejmu, w trakcie którego uchwalone zostały:

Ustawa o fundacji rodzinnej (projekt rządowy). Możliwe będzie zakładanie fundacji rodzinnych. Ich zadaniem będzie realizacja celów prawnych określonych przez fundatora, w oparciu o posiadany majątek, który można zabezpieczyć przed jego utratą. Fundator będzie miał dużą swobodę w określeniu zasad zarządzania fundacją rodzinną, jej funkcjonowania oraz celu, dla którego została ona powołana. Najczęściej będzie to zapewnienie nieprzerwanego działania firmy. Zadaniem fundacji rodzinnej będzie gromadzenie majątku i zarządzanie nim. Umożliwi to przeprowadzenie procesu sukcesyjnego bez konieczności wprowadzania zmian w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa lub grupy kapitałowej.

Ustawa o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy : m. in. kontynuowania finansowego wspierania z budżetu państwa dla samorządów w realizacji dodatkowych zadań oświatowych dla dzieci z Ukrainy, dookreślenia wypłacania obywatelom Ukrainy świadczeń rodzinnych takich jak np. "500+" czy "300+" oraz stworzenia podstaw prawnych do partycypacji obywateli Ukrainy, którzy przebywają w Polsce w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania w kosztach zakwaterowania i wyżywienia.

Ustawa o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy zwiększenia środków przewidzianych na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) dodatkowo o ponad 400 mln zł rocznie, podniesienia wysokości dofinansowań dla pracodawców wypłacanych ze środków PFRON: z 1950 zł do 2400 zł na dofinansowanie w przypadku osób niepełnosprawnych, którzy zaliczani są do znacznego stopnia niepełnosprawności, z 1200 zł do 1350 zł na dofinansowanie w przypadku osób niepełnosprawnych, którzy zaliczani są do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności oraz z 450 zł do 500 zł na dofinansowanie w przypadku osób niepełnosprawnych, którzy zaliczani są do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

 

Ustawy te zostały skierowane do Senatu.

5 grudnia 2022 r. senacka Komisja Zdrowia rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw i wniesie o jej odrzucenie. Nowelizacja jest niezwykle szkodliwa i pogorszy dostęp polskich pacjentów do świadczeń medycznych.

Przesuwa zadania resortu zdrowia do Narodowego Funduszu Zdrowia bez jednoczesnego przesunięcia na te nowe zadania środków finansowych. W jej procedowaniu zlekceważono stronę społeczną. Dlatego m.in. w opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu ustawa jest niezgodna z zasadą demokratycznego państwa prawnego i zasadą legalizmu, określonymi w konstytucji, ponieważ projekt noweli nie został poddany konsultacjom publicznym i opiniowaniu. Takie zastrzeżenia budzi też wprowadzenie przepisów na etapie sejmowego postępowania ustawodawczego z naruszeniem wymogów rozpatrywania projektu ustawy w trzech czytaniach. Zastrzeżenia budzi także vacatio legis ustawy.

SEJM

2 grudnia 2022 r. obradowała sejmowa Komisja Nadzwyczajna do spraw deregulacji rozpatrzyła komisyjny projekt ustawy o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych. Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na: zawężeniu zmian w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; ograniczeniu konieczności pozyskiwania zaświadczeń, iż nieruchomość będąca przedmiotem sprzedaży nie jest objęta uproszczonym planem urządzenia lasu, przy jednoczesnym pozostawieniu w dotychczasowym zakresie prawa pierwokupu takiego gruntu, przysługującego Skarbowi Państwa; umożliwieniu częściowego zwalniania z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi i wielorodzinnymi, którzy stosują ekologiczne metody ogrzewania nieruchomości; pozostawieniu dotychczasowego terminu na wydanie pozwolenia na broń; zwiększeniu o 10 centymetrów obwodów drzew, których wycinka będzie możliwa w uproszczonym trybie; obniżeniu obligatoryjnego zabezpieczenia również w przypadku wypełnienia odpadami terenu niekorzystnie przekształconego, a także rozszerzenia form zabezpieczenia o zastaw, zastaw rejestrowy i hipotekę; umożliwieniu Rzecznikowi Małych i Średnich Przedsiębiorców brania udziału w wybranych postępowaniach cywilnych z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych; podwyższeniu do 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia wysokości przychodu uzyskiwanego miesięcznie przez osobę fizyczną z działalności, która nie jest zaliczana do działalności gospodarczej.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

9 grudnia 2022 r. obradował Zespół ds. finansów publicznych KWRiST. W trakcie posiedzenia omawiano m.in. projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Opinię negatywną do tego projektu zaproponowała Unia Metropolii Polskich, jak zauważył jej przedstawiciel zmiany wprowadzone w tym projekcie uniemożliwiają JST weryfikację dochodów z PIT i CIT. Na bazie obowiązujących (jeszcze przepisów) każdy samorząd mógł zweryfikować, czy dane w tym zakresie przekazane przez MF są zgodne ze stanem faktycznym, czy też nie. Projekt uniemożliwia samorządom taką weryfikację. Oznacza to, że dochody z PIT i CIT tak naprawdę przestają być dochodami podatkowymi JST, a stają się quasi subwencją.

7 grudnia 2022 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli KWRiST, który omawiał zaproponowane przez rząd zmiany do projektu ustawy o ochronie ludności i stanie klęski żywiołowej. Spośród zgłaszanych przez stronę samorządową KWRiST kluczowych postulatów do ustawy rząd nie spełnił ani jednego całkowicie. Jeden został spełniony częściowo. Chodzi o pełnomocnika. MSWiA zgodziło się, aby pełnomocnik mógł być wprowadzony w gminie tylko i wyłącznie w sytuacji odmowy wykonania wydanego przez wojewodę polecenia. Ponadto MSWiA poinformowało, że doszło wreszcie do porozumienia z MEiN co do lekcji pierwszej pomocy. Resortu ustaliły wspólnie, że nie ma konieczności wprowadzać obligatoryjnego, nowego przedmiotu z pierwszej pomocy w szkołach ponadpodstawowych skoro – na co od samego początku zwracali uwagę przedstawiciele strony samorządowej KWRiST pierwsza pomoc znajduje się już w podstawie programowej nauczania zarówno w szkole podstawowej jak i ponadpodstawowej. Co do pozostałych postulatów strony samorządowej to nie zostały one uwzględnione. M.in. strona rządowa odmówiła dokonania podziału zadań z zakresu obrony cywilnej na rządowe; własne JST oraz zadania z zakresu administracji rządowej zlecone do realizacji JST. Jak wynikało z dyskusji taki podział wymagałby wskazania (w sposób wyraźny) źródeł finansowania zadań realizowanych przez JST. Strona rządowa chciała tego uniknąć i uniknęła. Ostateczna opinia na temat projektu zostanie wydana w trybie obiegowym.

 

2 grudnia 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. edukacji, kultury i sportu KWRiST, na którym omawiano (ponownie) projekt rozporządzenia w sprawie podziału subwencji oświatowej na 2023 r. Resort edukacji przedstawił na nim swoją propozycję zmian zasad finansowania edukacji domowej. Zmiana miałaby dotyczyć tzw. dużych szkół, czyli takich, które edukację domową prowadzą dla więcej niż 500 uczniów. Zgodnie z propozycją MEiN szkoła prowadząca edukację domową otrzymywałaby dofinansowanie na ucznia od 1 do 500 według wskaźnika 0,8, a na kolejnych 501 + według wskaźnika 0,2. W ocenie strony samorządowej to rozwiązanie niczego nie zmieni – duże szkoły natychmiast podzielą się na małe, każda licząca po 499 uczniów i wskaźnik 0,2 będzie czystą fikcją. Strona samorządowa po raz kolejny też zażądała od MEiN wyjaśnień dlaczego wskaźnik na edukację domową na 2022 r. został podniesiony z 0,6 do 0,8. W ocenie strony samorządowej nie było to niczym uzasadnione (nie zmieniły się zadania realizowane przez szkoły prowadzące edukację domową). Samorządowcy podkreślali, że zmianę tego wskaźnika arbitralnie dokonało kierownictwo resortu edukacji już po zaopiniowaniu rozporządzenia w sprawie podziału subwencji oświatowej na 2022 r. przez KWRiST. Strona samorządowa o uzasadnienie podwyższenia wskaźnika na edukację domową dopomina się – bezskutecznie – od roku. Zespół podtrzymał negatywną opinię na temat rozporządzenia w sprawie podziału subwencji oświatowej na 2023 r.

 

1 grudnia 2022 r. zakończyło się 67., posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu (projekt rządowy).

Ustawa dotyczy kontynuacji w 2023 r. ochrony odbiorców w gospodarstwach domowych, jak również odbiorców realizujących ważne zadania z zakresu użyteczności publicznej, przy jednoczesnym wprowadzeniu ekwiwalentu finansowego dla przedsiębiorstw energetycznych; projekt wprowadza m. in. max cenę za paliwa gazowe na poziomie ok. 200 zł/MWh, zamraża wysokość stawek opłat dystrybucyjnych, a dla najbardziej wrażliwych odbiorców paliw gazowych, zużywających paliwa gazowe do celów grzewczych wprowadza dodatkowo mechanizm refundacji poniesionych kosztów podatku VAT .

• ustawę o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych (projekt rządowy). Sejm rozpatrzył wniesione przez Senat poprawki do ustawy, która kompleksowo reguluje zasad wykonywania zawodu ratownika medycznego oraz określa m.in. wymagane uprawnienia kwalifikacyjne, organizację kształcenia oraz zasady ponoszenia odpowiedzialności zawodowej; nowe przepisy powołują także samorząd zawodowy ratowników medycznych, na podobieństwo innych medycznych zawodów zaufania publicznego.
• ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (projekt rządowy). Sejm rozpatrzył wniesione przez Senat poprawki do ustawy i ustalił jej ostateczną treść.
• ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (projekt poselski). Sejm odrzucił weto Senatu i ostatecznie ustawę tą uchwalił.
• ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Sejm odrzucił Senackie weto wobec ustawy określanej potocznie jako Lex Czarnek 2.0. Organizacje samorządowe apelują do prezydenta RP A. Dudy o jej zawetowanie.

SENAT

W nocy z 29 na 30 listopada 2022 r. zakończyło się 54. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 6 ustaw; 2 odrzuciła, a do 3 wprowadziła poprawki. 

Ustawy odrzucone:

Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekty prezydencki i poselski), która zdaniem większości senatorów zmierza do likwidacji autonomii szkoły, centralizacji systemu edukacji, odebrania resztek inicjatywy nauczycielom, uczniom i rodzicom, wyrzucenia ze szkół organizacji obywatelskich. W ich ocenie nowelizacja uderza w prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami. W ocenie senatorów  ustawa stanowi w zdecydowanej większości powtórzenie regulacji zawartych w nowelizacji prawa oświatowego z 13 stycznia 2022 r., którą Senat odrzucił w całości. Senackie weto zostało odrzucone następnie przez Sejm, a w marcu br. prezydent odmówił podpisania tej ustawy. Przeciwnicy ustawy wskazywali też na brak konsultacji społecznych oraz  niesłuchanie głosu poszczególnych grup: nauczycieli, rodziców czy uczniów.

Senatorowie zdecydowali także o odrzuceniu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (projekt poselski). Nowelizacja umożliwia przekazywanie dotacji celowych albo podmiotowych dla wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego (WORD) z budżetu województwa na realizację zadań publicznych. Dotacje będą limitowane, ich wysokość wyniesie do 50% kosztów działalności ośrodka związanych z wykonaniem tych zadań. Wynagradzania egzaminatorów nie będą określane – tak jak dotychczas – w rozporządzeniu ministra, ale w uchwale sejmiku województwa. Zgodnie z nowelą wysokość opłaty za przeprowadzenie części teoretycznej egzaminu w zakresie uprawnień prawa jazdy każdej kategorii nie może przekroczyć 50 zł, a części praktycznej – 200 zł lub 250 zł w zależności od kategorii. Maksymalne stawki opłat będą co roku korygowane na podstawie średniorocznego wskaźnika inflacji, ogłaszanego przez GUS.

Ustawy przyjęte z poprawkami:

Izba wprowadziła 12 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja przewiduje utworzenie Funduszu Edukacji Finansowej (FEF), będącego państwowym funduszem celowym. Ma nim zarządzać minister właściwy ds. instytucji finansowych, a o wyborze zdań finansowanych ze środków FEF będzie decydować Rada Edukacji Finansowej.

Senatorowie uchwalili 13 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa dostosowuje polskie prawo do unijnych rozporządzeń, które mają zwiększyć wydajność i skuteczność operacyjną Systemu Informacyjnego Schengen (SIS) i rozszerzyć go o nowe kategorie wpisów.

Senat zgłosił 19 poprawek do ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali o wykreśleniu zapisu umożliwiającego premierowi samodzielne blokowanie wydatków budżetowych z przeznaczeniem tych środków na obsługę długu publicznego. Wykreślili przepis umożliwiający przekazanie papierów skarbowych o wartości do 20 mld zł na Fundusz Reprywatyzacji. Senatorowie opowiedzieli się też za podniesieniem kwot bazowych, które służą do wyliczania wynagrodzenia nauczycieli. Sejm pozostawił ją na poziomie kwoty z 2022 r., a więc na poziomie z 2019 r. Senatorowie chcą, aby kwoty te były liczone według warunków z 2021 r. Dotyczy to również środków przeznaczonych na realizację ogólnokrajowych zadań w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli, przeznaczonych na wypłatę nagród dla nauczycieli  za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze czy środków przeznaczonych na wsparcie organizacji doradztwa metodycznego na obszarze województwa. Kolejna poprawka ma na celu odmrożenie kwoty bazowej służącej do ustalania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli. Inna poprawka zapewnia, że w 2023 r. zmniejszona kwota części równoważącej subwencji ogólnej dla powiatów jest pokrywana z budżetu państwa. 

Bez poprawek:

Senatorowie przyjęli ustawę o kooperatywach mieszkaniowych oraz zasadach zbywania nieruchomości należących do gminnego zasobu nieruchomości w celu wsparcia realizacji inwestycji mieszkaniowych (projekt rządowy) umożliwia tworzenie przez grupę przyszłych mieszkańców kooperatyw mieszkaniowych, mających inicjować inwestycje i uczestniczących w procesach decyzyjnych w ramach projektowania i realizacji danej inwestycji mieszkaniowej. Zgodnie z założeniami taka forma budowy ma być tańsza, pozbawiona pośredników – spółdzielni mieszkaniowej czy dewelopera. Kooperatywa, działając na zasadzie spółki cywilnej, będzie mogła skorzystać z gwarantowanego kredytu mieszkaniowego w BGK i, jako inwestor, wybudować nieruchomość na własne potrzeby mieszkaniowe. 

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZADU TERYTORIALNEGO

 

29 listopada 2022 r. obradowała na plenarnym posiedzeniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie tego posiedzenia KWRiST odstąpiła od opiniowania dwóch projektów ustaw. Pierwszy to projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy i niektórych innych ustaw (projekt dotyczy stworzenia centralnego rejestru wyborców). Drugi to projekt ustawy o Funduszu Transformacji Śląska S.A. Powodem takiej decyzji był fakt, że obydwa projekty znajdują się już w Sejmie. W trakcie posiedzenia KWRiST zawiesiła negatywną opinię na temat projektu rozporządzenia ministra edukacji i nauki w sprawie podziału części oświatowej subwencji ogólnej na 2023 r. MEiN zobowiązało się bowiem przedstawić do piątku (02 grudnia 2022 r.) szczególnych rozwiązań dotyczących finansowania edukacji domowej. Jedną z przyczyn negatywnej oceny projektu rozporządzenia w sprawie podziału subwencji oświatowej na 2023 r. było bowiem ustalenie wskaźnika na finansowanie edukacji domowej na poziomie 0,8 standardu A, czyli – w ocenie struny samorządowej – na o wiele za wysokim poziomie. Komisja Wspólna rządu i Samorządu Terytorialnego Zrezygnowała także z wystawienia negatywnej oceny projektowi ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej. Projekt powróci do praz w Zespole ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli KWRiST, która jeszcze raz ma się pochylić nad spornymi przepisami dotyczącymi w szczególności instytucji poleceń oraz pełnomocnika, którego administracja rządowa ma wprowadzać w gminie w sytuacji stwierdzenia, że jej polecenia są niewłaściwie realizowane. W trakcie posiedzenia dyskutowano także nad problemami związanymi z dystrybucją węgla dla mieszkańców. Samorządy podnosiły, że grudzień za pasem, a obiecany węgiel jak na razie do nich nie trafił. Dyskutowano także kwestie dostawy energii dla JST po cenach maksymalnych. Strona samorządowa podnosiła, że spółki energetyczne odmawiają podpisywania umów na dostawy prądu, wprowadzają do przedstawianych umów nowe, nieznane dotąd opłaty i w inny sposób próbują obejść przepisy dotyczące ceny maksymalnej za energię elektryczną. Ministerstwo Klimatu i Środowiska kategorycznie stwierdziło na posiedzeniu, że wszelkie takie działania spółek energetycznych są bezprawne. Kolejną sprawa poruszaną na posiedzeniu KWRiST była sprawa obligatoryjnych (10%) oszczędności energii elektrycznej. Tutaj strona samorządowa wskazała, że przepisy dotyczące tych oszczędności budzą wątpliwości interpretacyjne. Apelowała także aby z limitów tych oszczędności wyłączyć te obiekty samorządowe, które przeszły w ostatnich latach gruntowną modernizację i już bardziej energooszczędne być nie mogą.

23 listopada 2022 r. sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka kontynuowała rozpatrywanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2701).

Projekt ma na celu przyznanie notariuszom uprawnień do dokonywania w księgach wieczystych wpisów własności nieruchomości związanych z ustanowieniem odrębnej własności lokali oraz do wydawania notarialnych nakazów zapłaty. Projekt zakłada, że rozszerzony ma zostać zakres nadzoru nad pracą notariuszy: Minister Sprawiedliwości ma obowiązkowo zawieszać notariusza, m.in. jeżeli prowadzone jest przeciwko niemu postępowanie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. Projekt przewiduje także powołanie Rzecznika Dyscyplinarnego Notariatu, wybieranego przez Ministra Sprawiedliwości spośród kandydatów wskazanych przez samorząd notariuszy, który będzie podejmował działania w przypadku najbardziej poważnych naruszeń prawa, uchybień powagi i godności zawodu notariusza. Komisja przyjęła poprawki, które miały charakter redakcyjny i doprecyzowujący oraz dotyczyły m.in. uregulowania kwestii udziału Ministra Sprawiedliwości w postępowaniu dyscyplinarnym notariuszy, terminu przedawnienia postępowania dyscyplinarnego, zakresu kognicji notariusza związanej z dokonywaniem wpisów w księgach wieczystych oraz ich sprostowań, wyłączenia stosowania przepisów o tzw. doręczeniach zastępczych przy wydawaniu notarialnego nakazu zapłaty oraz restytucji terminu do złożenia sprzeciwu od takiego nakazu.

SENAT

22 listopada 2022 r. senacka Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (tzw. Lex Czarnek 2.0). Ustawę omówił sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Dariusz Piontkowski. Wyjaśniał, że ustawa nawiązuje do poprzedniego aktu prawnego, zawetowanego przez Prezydenta RP. Uregulowano w niej relacje między kuratorem a organami prowadzącymi szkoły samorządowe w kwestiach powoływania i odwoływania dyrektora placówki oświatowej oraz nawiązywania współpracy z organizacjami pozarządowymi w zakresie prowadzenia zajęć dodatkowych w szkole. W obu obszarach ostateczna decyzja uzależniona ma być od pozytywnej opinii kuratora. W ustawie znalazły się także regulacje dotyczące tzw. nauczania domowego, mające na celu m.in. częściowe przywrócenie rejonizacji obejmującej województwo i sąsiednie województwo oraz wprowadzenie terminu, w jakim rodzic powinien zgłosić zamiar przystąpienia ucznia do edukacji domowej. Wiceminister powiedział, że ustawa reguluje ponadto kwestie dotyczące oddziałów przygotowania wojskowego w szkołach ponadpodstawowych, kwestie tworzenia filii szkół artystycznych, a także doprecyzowuje kwestie związane z awansem zawodowym nauczycieli. W posiedzeniu wzięło udział blisko pięćdziesięciu reprezentantów samorządów, organizacji reprezentujących środowiska nauczycielskie, rodziców, uczniów i organizacji pozarządowych współpracujących ze szkołami. Wszyscy uczestnicy debaty podkreślali, że ustawa zmierza do likwidacji autonomii szkoły, centralizacji systemu edukacji, odebrania resztek inicjatywy nauczycielom, uczniom i rodzicom, wyrzucenia ze szkół organizacji obywatelskich i wprowadzenia absurdów porównywalnych z przedmiotem historia i edukacja. Jacek Karnowski – prezydent Sopotu, przewodniczący ruchu samorządowego „Tak! Dla Polski” i członek Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu jako członek Związku Miast Polskich – powiedział, że samorządowcy traktują „tę ustawę, której projekt rzekomo został zgłoszony przez posłów – rzekomo, bo druk z projektem ustawy został przygotowany w ministerstwie, na co są dowody – jako próbę pominięcia samorządu i strony społecznej w konsultacjach, co ewidentnie jest niezgodne z prawem, ale także niegodne i nieuczciwe, i my, samorządowcy, bardzo źle odbieramy okłamywanie nas”. „Szczególnie w przypadku oświaty jest niedopuszczalne, by posłowie i MEiN dopuszczali się takiej manipulacji” – podkreślił. „Nie rozumiemy czemu to ma służyć, (…) bo chyba nie podziękowaniu samorządom, nauczycielom i NGO za ich ciężką pracę na rzecz przyjęcia uchodźców czy wcześniej w czasie pandemii” – zauważył. Z kolei wiceprezydent miasta stołecznego Warszawy Renata Kaznowska zauważyła, że od czasu przyjęcia ustawy z 13 stycznia br. nastąpił pewien progres: „ten projekt przynajmniej nie straszy dyrektorów szkół więzieniem”. Ubolewam jednak, że my dziś nie zajmujemy się naprawdę istotnymi problemami, z którymi borykają się samorządy: problemami kadrowymi i finansowymi, bo subwencja oświatowa pokrywa tylko część wydatków, a w związku z tzw. polskim ładem w przyszłym roku bardzo mocno ograniczone zostaną dochody samorządów. W przypadku Warszawy ubytek dochodów wyniesie w 2023 r. blisko 7,5 miliarda zł. Samorządy borykają się też ze skutkami przyjęcia przez Polskę milionów Ukraińców. W warszawskich placówkach uczy się obecnie ponad 18 tysięcy uczniów z Ukrainy, czyli prawie tyle, ile liczy jeden rocznik uczniów. „Możemy Ukraińcom pomagać, najlepiej jak potrafimy, w dużej mierze dzięki organizacjom obywatelskim, i to one, razem z mieszkańcami Warszawy, jako pierwsze ruszyły z pomocą” – podkreśliła. Jej zdaniem omawiana ustawa bardzo istotnie ograniczy rolę samorządów, odbierając im kolejne kompetencje. „Ta ustawa to młyńskie koło u szyi polskiej edukacji publicznej” – podsumowała wiceprezydent Kaznowska. Wójt gminy Izabelin i przedstawicielka Związku Gmin Wiejskich Dorota Zmarzlak zwróciła uwagę, że w przypadku gmin wiejskich ustawa wprowadza zmiany dotyczące funkcjonowania całych lokalnych społeczności, bo w małych ośrodkach zazwyczaj to szkoła jest ośrodkiem życia społecznego, wokół którego gromadzą się mieszkańcy. Jej zdaniem w przypadku różnicy zdań kurator będzie blokował powołanie dyrektora placówki, choć na co dzień z nim nie współpracuje, a to jest zaprzeczenie zasady współpracy. Ponadto regulacja istotnie ograniczy współpracę szkół z organizacjami obywatelskimi, co w sposób szczególny dotknie wiecznie defaworyzowane obszary wiejskie, w których dostęp do przedsięwzięć edukacyjnych, kulturalnych i sportowych bardzo utrudniony. „Na wsi to teatr musi przyjechać do dzieci, a dzieci z miasta bez problemu same mogą pójść do teatru” – zauważyła. Wniosek o odrzucenie ustawy zgłosił senator Krzysztof Kwiatkowski w imieniu własnym i senatorów Zygmunta Frankiewicza i Janusza Pęcherza, a także  senatorów niebędących członkami komisji – Joanny Sekuły, Ryszarda Świlskiego i Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej. Taki też wniosek komisja przyjęła. 

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

24 listopada 2022 r. obradował Zespół ds. Administracji i Bezpieczeństwa Obywateli, który dyskutował m.in. projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej. Zespół nie wydal na jego temat opinii (ta zostanie wydana najprawdopodobniej na najbliższym plenarnym posiedzeniu KWRiST 29 listopada 2022 r.). Strona samorządowa podkreślała dobrą współpracę nar projektem ze stroną rządową. Zwracała także uwagę, że nadal aktualne pozostają sformułowane do projektu zarzuty o charakterze kluczowym. W ocenie strony samorządowej projekt jest bowiem w wielu miejscach niezgodny z konstytucją (m.in. wprowadza dwa nowe stany wyjątkowe nieprzewidziane w przepisach Konstytucji). Ponadto ingeruje – w sposób niezgodny z Konstytucją – w samodzielność ustrojową JST (możliwość wprowadzenia,  praktycznie bez żadnego trybu, pełnomocnika  zastępującego organy JST). Z kolei w sprawach różnych Zespół omówił wniosek Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o dyskusję na temat możliwości reformy funkcjonowania miejskich i powiatowych rzeczników konsumentów. Prezes UOKiK zarekomendował następujące zmiany: uregulowanie kwestii zatrudnienia – tak, aby każdy rzecznik zatrudniony był na pełen etat, a w powiatach powyżej 100 tyś. mieszkańców, aby obowiązkowo utworzyć biuro rzecznika, zwiększenie kryteriów wykształcenia i stażu pracy osób aplikujących na stanowisko rzecznika – każdy rzecznik obowiązkowo z wykształceniem prawniczym i dwuletnim doświadczeniem w stosowaniu prawa, obowiązek zapewnienia zastępstwa rzecznika w przypadku jego nieobecności. Kolejna zmiana miałaby dotyczyć zwiększenia wysokości kary za brak odpowiedzi przedsiębiorcy na korespondencję wysyłaną przez rzecznika. Prezes UOKiK zarekomendował także, aby zagwarantować niezależność polityczną rzecznika oraz poczucie bezstronności, a ponadto wzmocnienie jego roli procesowej (także zwolnienie rzeczników od kosztów procesowych oraz od kosztów zastępstwa procesowego w przypadku spraw przegranych). Ostatnią propozycją jest przejście na system sprawozdawczości elektronicznej.

23 listopada 2022 r. senacka Komisja Finansów Publicznych rozpatrzyła 3 ustawy, opowiedziała się za odrzuceniem jednej i wprowadzeniem poprawek do pozostałych. Komisja poparła wniosek senatora Pawła Arndta o odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych oraz niektórych innych ustaw z powodu licznych zastrzeżeń o charakterze konstytucyjnym. Nowelizacja zakłada m.in. wyłączenie z podstawy opodatkowania podatkiem od niektórych instytucji finansowych banków krajowych, oddziałów banków zagranicznych, oddziałów instytucji kredytowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych wartości aktywów w postaci papierów wartościowych ustawowo objętych gwarancją Skarbu Państwa, a także wartości aktywów wynikających z tzw. transakcji repo, której przedmiotem są skarbowe papiery wartościowe.

Komisja zaproponuje wprowadzenie poprawek legislacyjnych i porządkujących do ustawy o zmianie ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym oraz niektórych innych ustaw, a także skreślenie przepisu, który przewiduje możliwość wykorzystania w 2023 r. środków finansowych z dotacji udzielonej w 2022 r. na realizację remontów i inwestycji w placówkach oświatowych. W opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu przepis ten, dodany w trakcie prac sejmowych, nie ma związku z projektem ustawy, może zatem budzić wątpliwości co do jego zgodności z konstytucją. Biuro zwróciło też uwagę na regulację wprowadzoną do ustawy bez dochowania trybu wymaganego dla sejmowego postępowania ustawodawczego. Rozszerza ona kompetencje rzecznika finansowego o wnoszenie pozwów w postępowaniu grupowym w charakterze reprezentanta grupy. Takie samo rozwiązanie zawiera senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym oraz ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym. Sejm nie zdecydował się jednak na łączne rozpatrywanie projektów rządowego i senackiego, a tylko na włączenie do projektu regulacji proponowanych przez Senat. W ocenie biura legislacyjnego postępowanie takie pozbawiło Senat uprawnień wnioskodawcy.

Komisja z poprawkami poparła też ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023. Mają one na celu odmrożenie wysokości zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w sferze budżetowej, a także zmianę kwot bazowych dla ustalenia wysokości środków przeznaczonych na doskonalenie zawodowe nauczycieli, nagród dla nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze, wspieranie organizacji doradztwa metodycznego. Przyjęte zostały też poprawki skreślające przepisy: uprawniające prezesa Rady Ministrów do blokowania środków w budżecie państwa w celu obsługi długu Skarbu Państwa; umożliwiające przekazanie papierów skarbowych o wartości 20 mld zł Funduszowi Reprywatyzacji na obejmowanie akcji i udziałów w spółkach; określające podstawę wynagrodzenia zasadniczego sędziów w wysokości 5444,42 zł oraz uposażenia żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy, w tym Służby Celno-Skarbowej, na podstawie 2 kwot bazowych. Poparcie komisji uzyskała ponadto poprawka przewidująca, że z budżetu państwa byłaby pokrywana zmniejszona część równoważąca subwencji ogólnej dla powiatów. Pozostałe zaakceptowane zmiany mają charakter legislacyjny.

23 listopada 2022 r. obradował Zespół Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu KWRiST, który pozytywnie zaopiniował następujące projekty:

• rozporządzenie Ministra Cyfryzacji w sprawie informacji o infrastrukturze technicznej i kanałach technologicznych oraz o stawkach opłat za zajęcie pasa drogowego,
• rozporządzenie Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie szkolenia i egzaminowanie kierowców wykonujących przewóz drogowy,
• rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie ustalenia przebiegu dróg krajowych,
•  rozporządzenie Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach Priorytetu 3 Zrównoważona mobilność miejska oraz Priorytetu 4 Spójna sieć transportowa programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027,
• ustawa o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw.

Ostatni projekt ustawy został oceniony pozytywnie ale z uwagą dotyczącą zwolnienia JST z opłat za ustanowienie strefy geograficznej oraz nieodpłatnego dostępu do rejestru danych operatorów dla wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty oraz marszałka województwa.

W trakcie posiedzenia dyskutowany był także projekt ustawy o ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw, który nie uzyskał żadnej opinii. Projekt ten wprowadza wiele zmian w procesie budowlanym zakładając m. in. jego pełną cyfryzację i skrócenie terminów na wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę (do 21 i 45 dni). Zespół nie wydał opinii w sprawie dwóch projektów: ustawy o Funduszu Transformacji Śląska Spółki Akcyjnej – z uwagi na skierowanie go w dniu 10 listopada 2022 r. do Sejmu oraz ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym – z racji tego, że Ministerstwo Infrastruktury nie odniosło się na piśmie do uwag wniesionych przez województwo świętokrzyskie.

23 listopada 2022 r. obradował Zespół ds. energii, klimatu i środowiska KWRiTS. Jednym z punktów posiedzenia był projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach. Projekt został zaopiniowany negatywnie i jest to opinia wydana w imieniu KWRiST. Głównym zarzutem, jaki samorządy stawiają projektowi jest to, że rząd wdraża system kaucyjny bez uprzedniego wprowadzenia rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Strona samorządowa KWRiST zwróciła także uwagę na inne wady projektu. M.in. na to, że wyjmuje on z gminnych systemów gospodarowania odpadami frakcje, które pozwalały gminom osiągnąć wymagane przepisami poziomy recyklingu pozostawiając te poziomy bez zmian.

 

22 listopada 2022 r. obradował Zespół ds. edukacji, kultury i sportu KWRiST. Zespół m.in. negatywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2023. Przyczyną negatywnej opinii było przede wszystkim to, że w ocenie strony samorządowej subwencja oświatowa nie wystarcza na pokrycie wszystkich kosztów finansowania oświaty, a w konsekwencji - jak podkreślali samorządowcy - dokonanie jej prawidłowego podziału nie jest możliwe. „To nic innego jak dzielenie biedy" wskazywali przedstawiciele strony samorządowej. Samorządowcy mieli także uwagi do konkretnych zapisów projektu rozporządzenia, przede wszystkim zastrzeżenia budziła wysoka waga służąca określeniu subwencji na naukę domową. Na jej podstawie określana jest m.in. dotacja, jaką samorządy muszą przekazywać szkołom prowadzonym przez inne niż JST podmioty prowadzące edukację domową właśnie. Jak podkreślali ptrzedstawiciele strony samorządowej konieczny jest powrót do dyskusji na temat zasad finansowania edukacji domowej. Wskaźnik 0,8 jest zdecydowanie za wysoki, niewspółmiernie do kosztów, które ponosi szkoła prowadząca edukację domową. Jak wskazywała na posiedzeniu Zespołu Renata Kaznowska, wiceprezydent Warszawy, porównanie szkół stacjonarnej i samorządowej, w których uczy się 1250 uczniów pokazuje, że do szkoły stacjonarnej gmina musi dopłacać 6 mln rocznie, podczas gdy szkoła „w chmurze” dla dzieci uczących się w domu osiąga (z podobnej wysokości subwencji) zysk ok. 6,5 mln zł rocznie. Strona samorządowa (m.in. UMP oraz ZMP) kwestionowała także kolejną podwyżkę wagi P3, że są już wagi, które uwzględniają zróżnicowanie szkół w małych ośrodkach wiejskich. - Podnoszenie tej wagi jest krokiem w złym kierunku i dlatego postulujemy o odstąpienie od tego. Jasne, że trzeba dążyć do standaryzacji oświaty w samorządach, ale nie mamy do czynienia wyłącznie z super bogatymi miastami i super biednymi gminami wiejskimi. To jest nieprawda i taki podział nie powinien mieć miejsca. Chciałem też na koniec powiedzieć coś na temat podziału rezerwy subwencji oświatowej. Związek Miast Polskich po raz ostatni bierze udział w dyskusji na ten temat w sytuacji, w której na koniec roku okazuje się, że środków z rezerwy wystarcza na 1/5 kosztów. Coś z tym trzeba zrobić, to trzeba koniecznie zmienić – mówił Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST.

16 listopada zakończyło się 55., dwudniowe posiedzenie sejmu. W jego trakcie uchwalono m.in. następujące ustawy: o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (projekt senacki).

Nowelizacja dotyczy dostosowania prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 maja 2019 r.; przesądzenia iż w przypadku wprowadzenia nowego planu zagospodarowania przestrzennego po luce planistycznej, gmina płaci sprzedającemu nieruchomość (pełne) odszkodowanie w wysokości różnicy między dawnym planem (sprzed 1995 r.) a nowym planem, a nie jedynie w wysokości różnicy między wartością wynikającą z faktycznego wykorzystania nieruchomości a nowym planem.

• o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów (projekt rządowy). Ustawa dotyczy zmniejszenia obciążeń dla mikroprzedsiębiorców, podmiotów niebędących mikroprzedsiębiorcą zatrudniających nie więcej niż 9 osób, rolników oraz osób fizycznych związanych z obowiązkami administracyjnymi przy powierzaniu pracy
• o zmianie ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych oraz ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wyłączenia z opodatkowania podatkiem od niektórych instytucji finansowych papierów wartościowych ustawowo gwarantowanych przez Skarb Państwa oraz wskazania, że w roku 2022 w wydatkach objętych limitem wydatków ustalonym w ustawie budżetowej na rok 2022 nie uwzględnia się skutków finansowych wynikających z dodatkowych działań nakierowanych m.in. na finansowanie sił zbrojnych, wsparcie podmiotów dotkniętych kryzysem energetycznym oraz wsparcie świadczeniobiorców, w szczególności emerytów i rencistów, w związku ze wzrostem średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych.
• o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy optymalizacji wydatkowania środków publicznych na cele ochrony zdrowia w ramach łącznej kwoty nakładów w tym obszarze, określanej corocznie na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz regulacji incydentalnych, które są związane z koniecznością wsparcia jednostek systemu ochrony zdrowia po okresie wzmożonych działań ukierunkowanych na przeciwdziałanie i zapobieganie COVID-19.
• o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Sejm odrzucił weto Senatu i ostatecznie uchwalił nowelizacje kodeksu karnego zaostrzającą kary za przestępstwa.

16 listopada 2022 r. sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Głównym celem kontroli było zbadanie, czy organy jednostek samorządu terytorialnego skutecznie i zgodnie z prawem realizowały zadania związane przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na mocy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Gminy do końca 2019 r. miały wydać zaświadczenia potwierdzające przekształcenie, określając wysokość i terminy wniesienia opłaty przekształceniowej. Skontrolowano 14 dużych miast. Samorządy miały problem z terminowością realizacji ustawy. W połowie 2021 r., półtora roku po wyznaczonym terminie, proces wydawania zaświadczeń nie został jeszcze zakończony w połowie jednostek objętych kontrolą. Najlepiej poradziły sobie urzędy w Gdańsku i Gdyni, a największe opóźnienia były w Warszawie i Kaliszu.

16 listopada 2022 r. w Sejmie odbyło się wysłuchanie publiczne w sprawie rządowego projektu ustawy o ochronie ludności. W zorganizowanym przez posłów Koalicji Obywatelskiej wysłuchaniu uczestniczyli m.in. przedstawiciele strony samorządowej Komisji wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Reprezentanci wszystkich korporacji (ZMP, UMP, ZPP, UMP, ZGW RP, ZW RP) jednym głosem wskazali, że projektu nie da się poprawić. W ich ocenie wprowadzenie pełnomocnika ze strony wojewody w sytuacjach kryzysowych jest naruszeniem podstawowych zasad samorządności. Jacek Karnowski, prezydent Sopotu i członek Zarządu ZMP poparł przedmówców i potwierdził, że Związek Miast Polskich przeciwstawia się założeniom i będzie walczyć o to, żeby ten projekt nie uzyskał numeru druku sejmowego i nigdy nie wszedł w życie, ponieważ drastycznie łamie zasady praworządności i swobodę funkcjonowania JST.

Rządowy projekt negatywnie ocenili także zaproszeni eksperci. Projekt ustawy wprowadza także upoważnienia mające charakter blankietowy – nieprecyzyjny i daje organom administracji rządowej duże uprawnienia w stosunku do przedsiębiorców czy JST. W opinii konstytucjonalisty, projekt ma tak dużo ograniczeń wolności i praw, że nie da się go poprawić. - Projekt oceniam wyjątkowo negatywnie ze względu na przesłanki merytoryczne. Wyłącza możliwość wnioskowania o odszkodowanie. Wejście w życie tej ustawy będzie miało trudne do odwrócenia skutki w zakresie wolności konstytucyjnych praw - mówił konstytucjonalista prof. Marek Chmaj. Z kolei Wiesław Leśniakiewicz, były szef Państwowej Straży Pożarnej, który zwrócił uwagę, że założenia przedmiotowego projektu nie przewidują właściwej koordynacji i potrzeb finansowych. Fundusz celowy jest w dyspozycji wojewody i Ministra Spraw Wewnętrznych i samorządy nie będą miały nad nim kontroli.

SENAT

16 listopada 2022 r. w godzinach nocnych zakończyło się 52. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 10 ustaw, 1 odrzuciła, do 4 wprowadziła poprawki. Zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw. Senat podjął również uchwały ustanawiające rok 2023 rokiem: Mikołaja Kopernika, Jana Matejki i Wisławy Szymborskiej. 

ODRZUCONE USTAWY

Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz ustawy – Prawo o prokuraturze (projekt rządowy). Ma ona umożliwić polskiej prokuraturze ścisłą współpracę z Prokuraturą Europejską. Włącza ją do podmiotów uprawnionych do funkcjonowania w transgranicznym obrocie prawnym, umożliwia polskim prokuraturom i sądom wykonywanie jej wystąpień, występowania przez polskie prokuratury i sądy do Prokuratury Europejskiej o zabezpieczenie i przekazanie materiału dowodowego w sprawach objętych jej kompetencją. Wprowadza także zasadę, że kontakt między polskimi jednostkami organizacyjnymi prokuratury a Prokuraturą Europejską (korespondencja, przekazywanie informacji, nakazy, wnioski lub inne wystąpienia, kierowane przez polskich prokuratorów do Prokuratury Europejskiej) będzie się odbywać za pośrednictwem Prokuratury Krajowej. Jeżeli żądana czynność lub udzielenie informacji byłyby sprzeczne z zasadami porządku prawnego RP lub naruszały jej suwerenność, nowela wprowadza obowiązek odmowy. Prokuratorowi krajowemu nowela przyznaje wyłączne kompetencje do powoływania i odwoływania dyrektorów i ich zastępców w Prokuratorze Krajowej.

USTAWY PRZYJĘTE Z POPRAWKAMI

Senat wprowadził 7 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o Funduszu Medycznym oraz niektórych innych ustaw (projekt prezydencki). Jedna z nich przewiduje, że z diagnostyki genetycznej finansowanej ze środków Funduszu Medycznego będą mogły skorzystać wszystkie osoby, a nie jak uchwalił Sejm, tylko ci, którzy nie ukończyli 18. roku życia. Kolejna zwiększa z 3 do 5% (nowela zakłada wzrost do 4%) limit środków Funduszu Medycznego przeznaczonych na leki w ramach ratunkowego dostępu do technologii lekowych. Następna poprawka przewiduje, że szczepionki do zalecanych szczepień w ramach programu szczepień ochronnych będą finansowane ze środków subfunduszu terapeutyczno-innowacyjnego, a nie rozwoju profilaktyki. Z kolei ze środków subfunduszu rozwoju profilaktyki będą realizowane świadczenia nie tylko z zakresu programów zdrowotnych, lecz również polityki zdrowotnej. Przyjęte zostały też zmiany legislacyjna i redakcyjna. 

Izba z 17 poprawkami, głównie legislacyjnymi, przyjęła ustawę o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali, że wykaz dokumentów potwierdzających spełnianie ustawowych warunków wydania zgody na wykonywanie zawodu ratownika medycznego zostanie określony w rozporządzeniu ministra zdrowia, a nie w informacji zamieszczanej przez niego w Biuletynie Informacji Publicznej. Postanowili ponadto skreślić przepis wprowadzony do projektu ustawy w wyniku poprawek zgłoszonych podczas drugiego czytania. 

Senatorowie z 3 zmianami poparli ustawę o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Postanowili, że nowe przepisy zaczną obowiązywać 1 stycznia 2023 r. Pozostałe 2 zmiany mają charakter legislacyjny. Ustawa ma uniemożliwić próby obchodzenia przepisów przez przedsiębiorców w wypadku usług finansowych, np. różnego rodzaju abonamentów medycznych, oferowanych na pokazach czy wycieczkach. Konsumenci będę mieli prawo do odstąpienia od umów, a przedsiębiorcy – obowiązek informowania o tym prawie. 

Senat wprowadził 54 poprawki, w większości legislacyjne i redakcyjne, do nowelizacji ustawy o kuratorach sądowych (projekt rządowy). Poprawki mają na celu m.in. utrzymanie wyboru kuratorów okręgowych i ich zastępców spośród kandydatów wybranych przez okręgowe zgromadzenia kuratorów; zwiększenie udziału przedstawicieli samorządu kuratorskiego w komisjach egzaminujących aplikantów kuratorskich; zachowanie wyboru rzecznika dyscyplinarnego przez okręgowe zgromadzenie kuratorów; przywrócenie ustalania standardów obciążenia pracą kuratorów na mocy rozporządzenia ministra sprawiedliwości. Skracają ponadto termin wszczynania postępowania dyscyplinarnego z 90 dni do miesiąca oraz przedawnienia karalności przewinień dyscyplinarnych z 3 lat do roku. Senackie poprawki podwyższają ryczałty za sprawowanie dozorów i nadzorów (z obecnych od 2 do 4% kwoty bazowej do od 4 do 8%), przeprowadzanie wywiadów w postępowaniu wykonawczym z 4 do 8%, a także górną granicę ryczałtu za obecność przy kontaktach rodziców z dziećmi oraz przymusowe odebranie dziecka z 10 do 20%. Wprowadzają też ryczałty za kontrolowanie środków wychowawczych wobec nieletnich oraz przeprowadzanie wywiadów środowiskowych we wszystkich sprawach rodzinnych i nieletnich. Ustawa ma na celu poprawę funkcjonowania i organizacji kuratorskiej służby sądowej oraz jakości i efektywności pracy kuratorów. 

USTAWY PRZYJĘTE BEZ POPRAWEK

Ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (projekt rządowy) wprowadza podstawy prawne do uruchomienia nadzwyczajnego tymczasowego wsparcia dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Sposób wdrożenia wsparcia ureguluje rozporządzenie. Ze wsparcia finansowego będą mogli skorzystać producenci trzody chlewnej. Pomoc będzie realizowana przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Termin na zakończenie kontraktacji środków został określony na 31 marca 2023 r.

Ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (projekt rządowy) utrzymuje Narodowy Cel Wskaźnikowy (NCW) przy produkcji biopaliw na dotychczasowym poziomie, czyli 80%. Krajowi producenci ciekłych paliw transportowych i ich importerzy mają obowiązek utrzymywania NCW dzięki zapewnieniu minimalnego udziału biokomponentów w benzynie silnikowej i oleju napędowym. 

 

Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) przewiduje, że od marca 2023 r. emerytury i renty wzrosną o wskaźnik waloryzacji (obecnie na poziomie 113,8%). Obowiązywać będzie waloryzacja procentowo-kwotowa. Zagwarantowana zostanie także minimalna podwyżka, która wyniesie 250 zł.

27 października 2022 r. zakończyło się 64., dwudniowe posiedzenie Sejmu w trakcie którego uchwalone zostały m.in.: ustawa o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Nowelizacja dotyczy dostosowania polskiego prawa do dyrektywy PE i Rady 2019/2161 oraz wprowadzenia dodatkowych rozwiązań dotyczących umów zawieranych poza lokalem, w szczególności podczas pokazów handlowych w celu m. in. wyeliminowania nieprawidłowości podczas wyprzedaży i wprowadzenia zakazu zawierania umów dotyczących usług finansowych na tzw. pokazach lub podczas wycieczek.

• ustawa o zmianie ustawy o kuratorach sądowych (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy m.in. określenia zasady nadzoru nad kuratorami sądowymi, roli i kompetencji ministra sprawiedliwości, prezesa sądu apelacyjnego, prezesa sądu okręgowego i prezesa sądu rejonowego, zmiany sposobu i trybu powoływania kuratorów okręgowych, wprowadzenia zasady kadencyjności kierowników zespołów kuratorskiej służby sądowej.
• ustawa o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy kompleksowego uregulowania zasad wykonywania zawodu ratownika medycznego oraz określa m.in. wymagane uprawnienia kwalifikacyjne, organizację kształcenia oraz zasady ponoszenia odpowiedzialności zawodowej; nowe przepisy powołują także samorząd zawodowy ratowników medycznych, na podobieństwo innych medycznych zawodów zaufania publicznego.
• Sejm rozpatrzył też poprawki Senatu wniesione do:
• ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia przepisów umożliwiających spółkom kapitałowym, w których bezpośrednim lub pośrednim udziałowcem albo akcjonariuszem jest Skarb Państwa, zajmującym się wprowadzaniem do obrotu paliwa stałego, podjęcia współpracy z gminami w celu rozdysponowania węgla do indywidualnych gospodarstw domowych przy niższych cenach zakupu.
• ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (projekt rządowy). Ustawa wprowadza maksymalne ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych – 693 zł za MWh, samorządów (podmioty użyteczności publicznej) i firm – 785 zł za MWh w odniesieniu do zużycia od 1 grudnia 2022 do 31 grudnia 2023 r. W wypadku gospodarstw domowych cena maksymalna będzie obowiązywać po przekroczeniu rocznych limitów zużycia: 2 MWh – dla wszystkich gospodarstw domowych, 2,6 MWh – dla rodzin z osobą niepełnosprawną, 3 MWh – dla rolników i posiadaczy Karty Dużej Rodziny. Sprzedawcom energii będą przysługiwały rekompensaty za stosowanie w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi maksymalnych cen. Przewidywany koszt rekompensat ma wynieść 19,7 mld zł. W okresie od 1 grudnia 2022 do 31 czerwca 2023 r. wytwórcy i sprzedawcy energii elektrycznej będą musieli przekazać odpisy na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny, będące nadmiarowym przychodem. 

25 października 2022 r. sejmowa Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży przeprowadziła pierwsze czytanie „poselskiego” projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2710). Jest to projekt, który powtarza rozwiązania zawarte w ustawie z dnia 13 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz nie niektórych innych ustaw (tzw. lex Czarnek) zawetowanej przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę w marcu br. Projekt, który bardzo szybko zyskał sobie miano lex Czarnek bis (lub lex Czarnek 2.0) jest procedowany w Sejmie w błyskawicznym tempie. Do laski marszałkowskiej trafił bowiem we czwartek 20 października br., 21 października został skierowany do I czytania, a I czytanie odbyło się już 25 października. Projekt dotyczy m.in. wzmocnienia pozycji kuratora oświaty i zwiększenia jego wpływu na organizację systemu oświaty, czyli na zadanie realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego. Projekt nie był też przedmiotem konsultacji. Jak bowiem podkreślają autorzy „W stosunku do projektu nie przeprowadzono konsultacji. Jednakże zaproponowane zmiany dotyczące wzmocnienia roli kuratora oświaty w podejmowaniu na poziomie lokalnym, decyzji w kwestiach dotyczących funkcjonowania jednostek systemu oświaty były ujęte w uchwalonej przez Sejm RP w dniu 13 stycznia 2022 r. ustawie o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz nie niektórych innych ustaw, która była procedowana w trybie przewidzianym przepisami prawa, z zachowaniem wszystkich wymogów, w tym dotyczących konsultacji publicznych.”. Przypomnijmy, że przeprowadzone wówczas konsultacje były dla projektu jednoznacznie krytyczne.

SENAT

27 października 2022 r. zakończyło się 51. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 23 ustawy. 

Ustawy odrzucone:

• o przedłużeniu kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego (projekt poselski). Senat uznał, że bez istotnego uzasadnienia nie należy zmieniać długości kadencji organów władzy publicznej po jej rozpoczęciu. W uzasadnieniu stanowiska Izby podkreślono, że Polska i zagraniczna praktyka wyborcza dowodzi, iż wybory do różnych organów mogą odbywać się nawet tego samego dnia. Ustawa przedłuża do 30 kwietnia 2024 r. kadencję rad gmin i powiatów oraz sejmików województw, rad dzielnic m.st. Warszawy, wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, która upływa w 2023 r. 
• o zmianie ustawy o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (projekt rządowy) z powodu nieuzasadnionego, jej zdaniem, zwiększenia budżetu Narodowego Instytutu Wolności w latach 2017–26 z 641780 tys. zł do 1366580 tys. zł. W ocenie Senatu instytut nie daje też rękojmi należytego i transparentnego wydatkowania środków finansowych z przeznaczeniem dla organizacji w ramach tzw. trzeciego sektora. 

Ustawy przyjęte z poprawkami:

Izba z 25 poprawkami przyjęła ustawę o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe (pilny projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali o obniżeniu z 2200 zł brutto za tonę do 2000 zł ceny węgla, po której sprzedaje paliwo podmiot prywatny w wypadku, gdy gmina nie przystąpi do zakupu węgla z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych i nie zrobi tego żadna z gmin sąsiednich. Postanowili, że miejsce składowania węgla nie będzie mogło być oddalone od kupującej gminy o więcej niż 100 km, a ministra właściwego ds. aktywów państwowych zobowiązali do określenia w rozporządzeniu wykazu takich miejsc. Senatorowie zdecydowali ponadto, że prowadzenie przez gminę sprzedaży węgla nie będzie wymagało zmiany jej statutu. Gmina będzie mogła też powierzyć innym jednostkom organizacyjnym lub podmiotom zawarcie umowy sprzedaży węgla, jego odbiór i sprzedaż w ramach zakupu preferencyjnego. Doprecyzowali, że do umowy zawieranej między gminą a importerem węgla ma być dołączona kopia certyfikatu jakości wystawionego najpóźniej 30 dni przed wydaniem paliwa. Senackie poprawki przesądzają, że za roszczenia zgłoszone przez gospodarstwo domowe z tytułu nienależytej jakości dostarczonego węgla będzie odpowiadał wojewoda. Wojewoda będzie też pokrywał cenę sprzedaży paliwa przez gminę, jeżeli przekroczy ona kwotę określoną w umowie sprzedaży. Przyjęta została też poprawka dotycząca dodatku węglowego. Przewiduje ona, że gdy o dopłatę ubiega się więcej niż jedno gospodarstwo domowe mieszkające pod jednym adresem, to przysługuje ona wszystkim tym gospodarstwom. Zakłada też, że w przypadku informacji, iż osoba, która nie złożyła wniosku o przyznanie dodatku węglowego, a spełnia do tego warunki, to wójt, burmistrz lub prezydent może przeprowadzić wywiad środowiskowy w celu ustalenia prawa do dodatku, a następnie przyznać dodatek w drodze decyzji administracyjnej. Poprawka umożliwia również ponowne złożenie wniosku o wypłatę dodatku węglowego, jeśli wójt, burmistrz albo prezydent odmówił wcześniej przyznania takiego świadczenia. Senatorowie zmienili tytuł ustawy z „o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe” na „o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych”.

Senat wprowadził 56 poprawek do ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (pilny projekt rządowy). Izba opowiedziała się za rozszerzeniem katalogu podmiotów uprawnionych do skorzystania z maksymalnych cen prądu m.in. o samorządowe żłobki i kluby dziecięce, dziennych opiekunów zatrudnionych przez jednostkę samorządu terytorialnego, prywatną służbę zdrowia, przewozy kolejowe pasażerskie i towarowe, banki żywności i instytucje samorządowe opiekujące się uchodźcami z Ukrainy. Zdecydowała też o obniżce maksymalnej ceny prądu dla gospodarstw domowych, jednostek samorządu terytorialnego oraz mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Maksymalna cena prądu dla gospodarstw domowych wynosiłaby 450 zł za MWh, a nie jak uchwalił Sejm – 693 zł, a dla samorządów i sektora MŚP – 600 zł za MWh, a nie 785 zł. Obniżone ceny zawierałyby podatek VAT i akcyzę. Senatorowie doprecyzowali ponadto, że dodatek w wysokości 3 tys. zł ma przysługiwać w przypadku, gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia albo piec kaflowy, zasilane peletem drzewnym lub innym rodzajem biomasy, z wyłączeniem drewna kawałkowego. Postanowili również wykreślić przepisy umożliwiające odstąpienia przez elektrownie od wychwytywania tlenków azotu w związku z ograniczoną dostępnością wody amoniakalnej. Przyjęte zostały też poprawki legislacyjne, redakcyjne i doprecyzowujące.

Senatorowie poparli z 2 zmianami ustawę o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii (projekt rządowy). Przewidują one, że obowiązek sprzedaży energii elektrycznej na giełdzie towarowej w okresie od dnia wejścia ustawy w życie do 31 grudnia 2023 r. będzie ograniczony do 50% wytworzonej energii. Nowela znosi obowiązek sprzedaży energii elektrycznej na giełdzie. Ustala również kary za manipulacje na rynku i za wykorzystanie informacji wewnętrznej do obrotu produktami energetycznymi na rynku hurtowym: grzywnę do 5000 stawek dziennych, od roku do 10 lat więzienia albo obie te kary łącznie. Grzywna do 2500 stawek dziennych i od 3 miesięcy do 5 lat więzienia ma grozić za ujawnianie informacji wewnętrznej bądź zalecanie na ich podstawie kupna lub sprzedaży produktów. Po zniesieniu obowiązku giełdowego transakcje handlowe nadal będą przeprowadzane na giełdach towarowych, o skorzystaniu z tej formy obrotu każdy uczestnik rynku ma jednak decydować samodzielnie, stosownie do własnej strategii.

24 października senackie Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Środowiska oraz do spraw Klimatu przyjęły wspólne stanowisko w sprawie sytuacji w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę i odprowadzania ścieków. Uczestnicy posiedzenia wskazywali na pogarszającą się sytuację przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych i pilną potrzebę zrewidowania obecnie obowiązujących taryf, zwłaszcza w kontekście drastycznej zmiany warunków ekonomicznych, m.in. radykalnego wzrostu kosztów gazu i energii elektrycznej, czy galopującej inflacji. Chodzi o skrócenie obecnie obowiązującej 3-letniej taryfy za wodę i ścieki z uwagi na zmianę warunków ekonomicznych. W wypadku braku podniesienia taryf przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne w pierwszej kolejności ograniczą wydatki inwestycyjne, co może prowadzić do pogorszenia jakości wody pitnej. Wskazywano też kluczowy wpływ na funkcjonowanie tych przedsiębiorstw ma Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, podległe administracji państwowej. Niestety, współpraca z Wodami Polskimi pozostawia wiele do życzenia. Uczestnicy posiedzenia nie zgodzili się też z przerzucaniem kosztów związanych z gospodarką wodną i kanalizacyjną na samorządy.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZADU TERYTORIALNEGO

25 października 2022 r. na plenarnym posiedzeniu obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia strona samorządowa zaapelowała do Ministerstwa Edukacji i Nauki o wycofanie z Sejmu „poselskiego” projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz o zmianie innych ustawy (druk 2710). Obecny na posiedzeniu KWRiST Dariusz Piontkowski, wiceminister edukacji i nauki odpowiedział, że procedowany w Sejmie projekt jest projektem poselskim. - Trudno mi się odnosić do pomysłów klubu parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości – mówił wiceminister Piontkowski, zaprzeczając jednocześnie, jakoby projekt powstał w ministerialnych gabinetach. Mijanie się z prawdą przez ministra Piontkowskiego zostało szybko zdemaskowane przez przedstawicieli strony samorządowej. Jak wyjaśnił bowiem Grzegorz Kubalski, dyrektor Biura Związku Powiatów Polskich każdy plik (Word również) posiada tzw. metadane, a z metadanych „poselskiego projektu” jasno wynika, że został on napisany w MEiN. O resortowym, a nie poselskim pochodzeniu projektu mówił także Jacek Karnowski, prezydent Sopotu. - Jak wynika z druk sejmowego nr2710 autorem projektu ustawy jest pani Danuta Cierlik, radca w Departamencie Współpracy z Samorządem Terytorialnym Ministerstwa Edukacji i Nauki, czyli jest to autorstwo ministerialne a nie poselskie – mówił prezydent Sopotu. - Ta ustawa była już procedowana w styczniu 2022, w trybie konsultacji. Prowadziliśmy wtedy jako Związek Miast Polskich i Ruch Samorządowy TAK! Dla Polski rozmowy z Prezydentem Andrzejem Dudą, który ostatecznie zawetował ustawę. Otrzymaliśmy też obietnicę od Prezydenta, że wszelkie kolejne zmiany będą konsultowane – przypominał na posiedzeniu KWRiST Jacek Karnowski.

Kolejnym, po Lex Czarnek 2.0, gorącym punktem posiedzenia KWRiST była informacja Ministra Finansów na temat wysokości stawki VAT od energii elektrycznej zaplanowanej w projekcie budżetu państwa na rok 2023 przedłożonym w Sejmie. Obecny na posiedzeniu KWRiST Piotr Patkowski, wiceminister finansów wskazywał, że sprawa VAT nie jest prosta do rozwiązania ze względu na wiążące Polskę przepisy Unii Europejskiej, która już zaczyna krzywo patrzeć na stosowane przez Polskę ulgi w podatku VAT od paliw i energii. Przypomniał, że powrót stawki 23% na energię elektryczną od 1 stycznia 2023 r. to nie dodatkowe opodatkowanie, a jedynie powrót do sytuacji normalnej, a obniżenie stawki VAT na energię elektryczną w 2022 r. było tą sytuacją wyjątkową. Wiceminister Patkowski dodał na zakończenie, że sprawa stawek VAT na 2023 r. nie została jeszcze ostatecznie rozstrzygnięta. – Cały czas trwają analizy w tej sprawie – mówił Piotr Patkowski dodając, że budżet państwa nie może wziąć na siebie 100% kosztów związanych z wprowadzaniem działań chroniących mieszkańców przed rosnącymi cenami energii, czy inflacją.

O negatywna ocenę KWRiST otarł się projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach, dotyczący systemu kaucyjnego. Jak wyjaśnił w Jan Grabkowski starosta poznański i współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej „Samorządy od lat postulują systemowe podejście do tematu gospodarki odpadami i dlatego uważamy, że wprowadzenie na obecnym etapie systemu kaucyjnego jest krokiem przedwczesnym. Naszym zdaniem kolejność powinna zostać odwrócona: najpierw rozszerzona odpowiedzialność producenta, a dopiero później – jako uzupełnienie ROP – system kaucyjny. Sam system kaucyjny spowoduje niekorzystne zmiany w systemie gospodarowania odpadami komunalnymi w gminach, ponieważ z gminnych strumieni odpadów wyłączone zostaną te, które pozwalały na osiągnięcie wyśrubowanych poziomów recyklingu.”. Ostatecznie KWRiST zadecydowała, że projekt wróci na Zespół ds. energii, klimatu i środowiska do dalszych prac.

Strona samorządowa wysłuchała także informacji na temat zmian jakie rząd postanowił wprowadzić do Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład. Informacja ta została przyjęta pozytywnie, zwłaszcza, że zmiany konsumują większość zgłaszanych w ciągu 2022 r. przez samorządy postulatów. Jak wynika z przekazanej na posiedzeniu Komisji informacji wprowadzone 14 października 2022 r. przez rząd zmiany powodują po pierwsze JST mogą ponownie ogłosić postępowanie zakupowe lub jego część już po wejściu w życie promesy, jeżeli jest to konieczne, aby kontynuować realizację inwestycji objętej dofinansowaniem. Po drugie samorządy, które nie złożyły w wymaganym terminie oświadczenia do promesy, mogą wnioskować o przywrócenie terminu. Po trzecie JST mogą skorygować zakres inwestycji w jej opisie, zawartym w złożonym już wniosku, na który przyznano dofinansowanie. Po czwarte samorządy, którym przyznano dofinansowanie i podpisały już umowę z wykonawcą, ale ze względu na koszty nie są w stanie zrealizować inwestycji, mogą ubiegać się o zwiększenie kwoty dofinansowania do kwoty przyznanej w promesie wstępnej. Ponadto od 1 grudnia 2022 r. JST będą mogły zmienić inwestycję, na którą przyznano dofinansowanie, zmiany mogą dotyczyć m.in. nazwy i opisu inwestycji, a także obszaru inwestycyjnego.

Ponadto w trakcie posiedzenia KWRiST podjęła decyzję, że dalsze prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (UD459) będą kontynuowane przez specjalny Zespół KWRiST zajmujący się sprawami migrantów z Ukrainy.

 

Postanowiono także, że Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli będzie kontynuował pracę nad projektem ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej.

13 października 2022 r. obradowała senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu. Komisja zajmowała się problemem ubóstwa energetycznego w Polsce, w kontekście kryzysu energetycznego i rosnących kosztów. Senatorowie dyskutowali o przyczynach i propozycjach rozwiązania tego problemu.

Komisja poparła postulat zmiany tzw. zasady 10 h przy budowie elektrowni wiatrowych na 5 h oraz wsparcie fotowoltaiki. Senatorowie pozytywnie ocenili też projekt zaangażowania obywateli w dyskusję o walce z ubóstwem energetycznym.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

12 października 2022 r. obradowała na nadzwyczajnym posiedzeniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Spotkanie odbyło się z udziałem Mateusza Morawieckiego, prezesa Rady Ministrów. W jego trakcie strona samorządowa wydała wstępną pozytywną opinię dwóm projektom ustaw:

• o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku, oraz 
• o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe.

Strona samorządowa uzależniła utrzymanie opinii pozytywnej dla obydwu projektów od spełnienia przez rząd zgłoszonych do projektów uwag i postulatów. Te dotyczą przede wszystkim uelastycznienia zasad, na jakich gminy (tylko i wyłącznie te, które na realizację zadania się zdecydują) dystrybuować będą węgiel wśród mieszkańców. Samorządowcy postulowali także o zniesienie dla gmin odpowiedzialności za jakość dostarczanego mieszkańcom węgla, jak również o odstąpienie od procedury przetargowej w realizacji tego zadania. W przypadku projektu ustawy o maksymalnych cenach energii strona samorządowa przede wszystkim postulowała o modyfikację systemu oszczędnościowego dla gmin. Samorządy wskazywały, że w wielu przypadkach osiągnięcie zaproponowanych w projekcie pułapów będzie dla samorządów niewykonalne, albo będzie się wiązało z drastycznym spadkiem jakości oraz dostępności świadczonych dla mieszkańców usług.

Ponadto strona samorządowa KWRiST negatywnie zaopiniowała projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (UD369). Przyczyny opinii negatywnej są dwie. Po pierwsze w ocenie strony samorządowej projekt wyznacza nierealny termin, w którym gminy miałyby uchwalić plany ogólne (projekt przewiduje, że 100% powierzchni wszystkich gmin zostanie pokryte planami ogólnymi do 30 czerwca 2026 r.). Drugim powodem są finanse. W ocenie strony samorządowej rząd nie zagwarantował samorządom wystarczającego poziomu środków na sfinansowanie tego zadania. (średnia dotacja na gminę, która ma wynosić 350 tys. zł, nie wystarczy na realizację tego zadania). 

 

11 października 2022 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu KWRiST. Posiedzenie w całości poświęcone było projektowi ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (UD369). Projekt został przez Zespół oceniony negatywnie. Przedstawiciele strony samorządowej podkreślali, że chociaż kierunek zaproponowanych w projekcie zmian jest dobry, to przyjęte w nim szczegółowe rozwiązania nie gwarantują osiągnięcia celu nowelizacji, jakim jest zapanowanie nad chaosem urbanistycznym. Samorządowcy zwracali ponadto uwagę, że projekt nie rozwiązuje problemu opłaty planistycznej, które powinna być daniną powszechną (pobieraną także przy decyzji o warunkach zabudowy), a jej pobór należy rozszerzyć na wszystkie sposoby zbycia nieruchomości. Strona samorządowa zwracała także na nierealne terminy, w których gminy miałyby przyjąć tzw. plany ogólne oraz na fakt, że przewidziane finansowanie tej operacji jest niewystarczające.

6 października 2022 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych pozytywnie zaopiniowała wniosek Ministra Finansów w sprawie zmiany przeznaczenia rezerwy celowej zaplanowanej w ustawie budżetowej na 2022 rok.

Zmiana dotyczy przeznaczenia środków z rezerwy celowej poz. 4 – „Przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, w tym 1.486.966 tys. zł na realizację „Projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły” na finansowanie kosztów realizacji zadań statutowych Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w roku 2022 w ramach części budżetowej 22 Gospodarka wodna.

5 października 2022 r. rozpoczęło się 63., posiedzenie Sejmu, które zakończy się 20 października. Trzeciego dnia posiedzenia (7 października) Sejm rozpatrzył poprawki Senatu i ostatecznie uchwalił następujące ustawy:

• o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która dotyczy wydłużenia działania Tarczy Antyinflacyjnej z 31 października 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. i utrzymania czasowego obniżenia stawek VAT dotyczących żywności, paliw silnikowych, gazu ziemnego, energii elektrycznej i cieplnej, nawozów i innych środków wspomagających produkcję rolniczą; projekt ustawy ma także na celu udoskonalenie przepisów dotyczących opodatkowania dochodów osób prawnych w sposób, który uczyni je bardziej przejrzystymi i jednocześnie zapewni ich większą efektywność);
• o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (projekt rządowy), która dotyczy zmniejszenia bariery administracyjnej dla obywateli i przedsiębiorców w ramach tzw. "Tarczy Prawnej"; projektowane rozwiązania wpłyną na przyspieszenie wydawania decyzji i usprawnienie postępowań administracyjnych;
• o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy - Prawo budowlane (projekt rządowy), która dotyczy dostosowania polskiego prawa do przepisów UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków; nowe rozwiązania wynikają również z konieczności poprawy skuteczności obecnego systemu oceny efektywności energetycznej budynków w Polsce i polegają m.in. na wprowadzeniu zmian dotyczących wymagań związanych z kontrolą systemów ogrzewania i systemów klimatyzacji, rozszerzających zakres systemów o mocy ponad 70 kW objętych obowiązkiem kontroli, umożliwieniu powszechnego dostępu do podstawowych informacji zawartych w świadectwach charakterystyki energetycznej gromadzonych w Centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków, wprowadzeniu obowiązku dołączenia przez inwestorów (w tym deweloperów i inwestorów indywidualnych) świadectwa charakterystyki energetycznej budynków do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie oraz wprowadzenia obowiązku montażu w określonych budynkach systemów automatyki i sterowania, zgodnie z przepisami unijnymi;
• ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (projekt rządowy), która dotyczy wdrożenia Systemu Informacyjny o Dostępie do Usług Stacjonarnego Internetu Szerokopasmowego (SIDUSIS), który będzie zbierał i nieodpłatnie udostępniał informacje o punktach adresowych, w których usługi transmisji danych zapewniających stacjonarny szerokopasmowy dostęp do Internetu (za pomocą stacjonarnych lub ruchomych sieci telekomunikacyjnych);
• o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która dotyczy wsparcia rozwoju rodzinnych form pieczy zastępczej oraz poprawy sytuacji pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej; poprawy organizacji procedur adopcyjnych oraz uprawnień dotyczących macierzyństwa, które przysługują osobom adoptującym dzieci starsze; podwyższenia wysokości wynagrodzenia rodzin zastępczych zawodowych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka;
• o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (projekt rządowy), która dotyczy zapewnienia wsparcia dla odbiorców energii elektrycznej w pokryciu części kosztów wynikających ze wzrostu cen na rynku energii, co pozwoli na uruchomienie skutecznych instrumentów zwiększających bezpieczeństwo energetyczne gospodarstw domowych, w szczególności obywateli w największym stopniu narażonych na ubóstwo energetyczne i zapewni im ceny energii elektrycznej na poziomie umożliwiającym uregulowanie rachunków

5 października 2022 r. sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych rozpatrzyła informację na temat realizacji przez Policję i Żandarmerię Wojskową procedur natychmiastowej izolacji sprawców przemocy domowej. Dyrektor Departamentu Porządku Publicznego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji – Mariusz Cichomski poinformował o instrumentach prawnych, w jakie jest wyposażona Policja w zakresie natychmiastowej izolacji sprawców przemocy domowej, oraz przedstawił praktyczną formę ww. instrumentu prawnego. Omówił istotne aspekty izolacji, tj. zatrzymanie osoby stosującej przemoc, działalność dwóch nowych instytucji – nakazu natychmiastowego opuszczenia domu oraz zakazu zbliżania się do miejsca zamieszkania lub bezpośredniego otoczenia. W 2021 r. zatrzymano łącznie 18.240 osób, w stosunku do których istniało podejrzenie, iż stosują przemoc domową. Od 30 listopada 2020 r. do końca roku – nakaz zastosowano w 19 przypadkach, zakaz w 21 przypadkach, nakaz i zakaz w 172 przypadkach (łącznie: 232 przypadki). W 2021 r. – nakaz w 162 przypadkach, zakaz w 269 przypadkach, zakaz i nakaz w 3531 przypadkach (łącznie: 3531 przypadków); do 31 sierpnia 2022 r. – nakaz w 90 przypadkach, zakaz w 182 przypadkach, nakaz i zakaz w 3070 przypadkach (łącznie: 3342 przypadków). Przez cały okres istnienia instrumentu prawnego w postaci nakazu i zakazu, doszło do 1398 przypadków naruszeń ww. nakazów i zakazów.

5 października 2022 r. sejmowa Komisja Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, umożliwiających porozumiewanie się na odległość, rozpatrzyła informację na temat rozbudowy i rewitalizacji infrastruktury śródlądowych szlaków wodnych. W Ministerstwie Infrastruktury został przygotowany projekt rządowego dokumentu pn. Krajowy Program Żeglugowy do roku 2030 (KPŻ 2030), który obejmuje działania planistyczne, mające na celu wzmocnienie roli śródlądowych dróg wodnych w systemie transportowym kraju. Celem działań wskazanych w KPŻ 2030 jest poprawa warunków nawigacyjnych na użytkowanych transportowo odcinkach dróg wodnych na zapleczu portów morskich zlokalizowanych u ujścia Wisły i Odry, a także adaptacja rynku żeglugowego do wyzwań związanych ze zrównoważonym rozwojem sektora transportu. Program określa zadania o charakterze inwestycyjnym i sektorowym. Efektem jego zastosowania będzie m.in. utrzymanie możliwości wykorzystania dróg wodnych dzięki realizacji inwestycji na Odrzańskiej Drodze Wodnej i na Wiśle na odcinku od Portu Morskiego Gdańsk do Torunia. Działania inwestycyjne wskazane w KPŻ 2030 pozwolą na usunięcie największych „wąskich gardeł” na wykorzystywanych transportowo odcinkach śródlądowych dróg wodnych na zapleczu portów morskich. Realizacja programu przyczyni się również do rozwoju całego sektora żeglugi śródlądowej poprzez działania mające na celu kształtowanie warunków na rzecz rozwoju terminali śródlądowych, poprawy ochrony środowiska i rozwój systemów zarządzania ruchem. W efekcie zakłada się również rozwój kapitału ludzkiego sektora oraz wzrost atrakcyjności dróg wodnych i ich turystycznego wykorzystania. Kolejne plany rozwoju dróg wodnych o szczególnym znaczeniu transportowym mają zwiększać dostępność transportową portów morskich w Gdańsku poprzez budowę stopnia wodnego na Wiśle na wysokości miejscowości Siarzewo oraz zwiększenia dostępności transportowej zespołu portów w Szczecinie i Świnoujściu poprzez budowę dwóch stopni na Odrze na wysokości miejscowości Lubiąż i Ścinawa. Budowa stopni wodnych została zaplanowana w ramach dwóch dokumentów: projektu programu wieloletniego pn. Kompleksowe zagospodarowanie Odry środkowej oraz projektu programu wieloletniego pn. Kompleksowe zagospodarowanie Dolnej Wisły. Celem planowanych działań jest efektywna integracja portów morskich z zapleczem lądowym poprzez zwiększenie możliwości transportowych odcinków rzek.

5 października 2022 r. sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła informację Ministra Klimatu i Środowiska na temat stanu prac na projektem ustawy wdrażającej system kaucyjny w gospodarce odpadami (założenia, konsultacje). Projekt jest w końcowej fazie opiniowania (został właśnie przekazany do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu), z planowanym uchwaleniem do końca 2022 r. i vacatio legis 2 lata. Systemem kaucyjnym mają być objęte sklepy o powierzchni powyżej 200 m². Przewiduje się zbiórkę opakowań z tworzyw sztucznych do 3 litra, szklanych do 1,5 litra oraz puszek aluminiowych do 1 litra. W posiedzeniu uczestniczyli przedstawiciele organizacji zajmujących się handlem, produkcją i zbiórką opakowań oraz recyklingiem.

5 października 2022 r. sejmowe Komisje: Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przeprowadziły pierwsze czytanie i rozpatrzyły senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (druk nr 2322). Uzasadnienie projektu przedstawił senator Zygmunt Frankiewicz. Projekt ma na celu dostosowanie prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 maja 2019 r. – przesądzenie, iż w przypadku wprowadzenia nowego planu zagospodarowania przestrzennego po luce planistycznej gmina płaci sprzedającemu nieruchomość pełne odszkodowanie w wysokości różnicy między dawnym planem (sprzed 1995 r.) a nowym planem, a nie jedynie w wysokości różnicy między wartością wynikającą z faktycznego wykorzystania nieruchomości a nowym planem.

5 października 2022 r. sejmowe Komisje: Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody (druk 2177). Projekt ma na celu uzupełnienie obowiązujących przepisów o odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone działalnością gatunków będących pod ochroną poprzez rozszerzenie katalogu gatunków zwierząt chronionych o kategorię ptactwa prawnie chronionego.

4 października 2022 r. obradowała sejmowa Komisja Polityki Senioralnej, która rozpatrzyła informację Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat bezpieczeństwa seniorów w ruchu drogowym. Osoby powyżej 60. roku życia stanowią rocznie około 21% wszystkich ofiar wypadków drogowych (około 30% wśród ofiar śmiertelnych, około 20% wśród rannych). Najwięcej wypadków, ofiar śmiertelnych i rannych w tej grupie wiekowej odnotowano w 2019 r. W 2021 r. wśród ofiar wypadków drogowych kierujący pojazdami powyżej 60. roku życia stanowili około 50% ofiar śmiertelnych oraz około 47% osób rannych. Seniorzy najczęściej powodowali wypadki samochodami osobowymi (około 78% ogólnej ich liczby), następnie rowerami (około 10%) i motorowerami (około 3%). Najczęstsze przyczyny wypadków drogowych powodowanych przez seniorów to m.in.: nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu – około 33% oraz nieprawidłowe zachowanie wobec pieszego – około 20%. Większość wypadków drogowych spowodowanych przez pieszych miało miejsce na obszarze zabudowanym (około 81%). Piesi najczęściej ponieśli śmierć w miesiącach jesienno-zimowych.

SENAT

6 października 2022 r. zakończyło się 50. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 11 ustaw, 2 odrzuciła, do 7 wprowadziła poprawki. 

1. Ustawy odrzucone przez Senat:

Ustawa o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) zmienia sposób określania wysokości odszkodowania za wywłaszczenia nieruchomości pod inwestycje publiczne, np. Centralny Port Komunikacyjny. Odszkodowanie za wywłaszczenie ma być powiązane z wartością rynkową nieruchomości. Będzie do niego dodawany bonus pieniężny, wynoszący bazowo 20% wartości nieruchomości i 40% wartości budynków zlokalizowanych na jej terenie i wartości lokalu mieszkalnego. Będzie można wystąpić do sądu cywilnego z roszczeniem o szkodę rzeczywistą w zakresie szerszym niż ta wynikająca z odszkodowania.

Ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (projekt rządowy). Ma ona zapewnić powszechny dostęp do szybkiego internetu. Pozwoli na wdrożenie bezpłatnej bazy danych o dostępności szerokopasmowego internetu – Systemu Informacyjnego o Dostępie do Usług Stacjonarnego Internetu Szerokopasmowego (SIDUSIS) – bez której obywatele nie mają dostępu do informacji o tym, czy mogą skorzystać z wybudowanych sieci szerokopasmowych, a jeśli ich nie ma – jaka jest oferta dostępu do internetu szerokopasmowego w ich okolicy i z kim należy się skontaktować, aby zawrzeć umowę. Z kolei przedsiębiorcy telekomunikacyjni nie dysponują wiedzą o pustostanach, a więc punktach adresowych, w których nie znajdą klientów. SIDUSIS pozwalałby na oznaczanie lub odznaczanie danego punktu adresowego jako pustostanu. Ma on również umożliwiać m.in. zgłaszanie potrzeb na usługi zapewniające stacjonarny szerokopasmowy dostęp do internetu, wyszukiwanie dostawców, którzy mogą je świadczyć, i automatyczne ich powiadamianie. Nowela przewiduje środki m.in. na wdrożenie i utrzymanie publicznego, nieodpłatnego SIDUSIS, a także na wyznaczanie w urzędach gmin tzw. koordynatorów szerokopasmowych.

2. Ustawy przyjęte z poprawkami:

Izba wprowadziła 24 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali o utrzymaniu obowiązującego przepisu, zgodnie z którym minimalny podatek dochodowy obejmuje swym zakresem podmioty, które w roku podatkowym osiągnęły udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 1%, nie zaś jak uchwalił Sejm w wysokości 2%. Postanowili też skreślić przepisy przewidujące utrzymanie obowiązywania podwyższonych stawek podatku VAT w wysokościach odpowiednio 23%, 8%, 7% oraz 4% zarówno w odniesieniu do 2023 r., jak również do okresu od 1 stycznia 2024 r. do końca roku, w którym suma wydatków na obronność jest wyższa niż 3% wartości PKB. Skreślono ponadto przepisy dodane w trakcie prac sejmowych, gdyż wykraczają one poza materię projektu ustawy. Pozostałe przyjęte zmiany mają charakter doprecyzowujący, legislacyjny i redakcyjny.

Senatorowie z 13 zmianami, głównie legislacyjnymi, doprecyzowującymi i redakcyjnymi, poparli ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców  (projekt rządowy). Ustawa przewiduje przyspieszenie wydawania decyzji i usprawnienie postępowań, m.in. dzięki upowszechnieniu postępowania uproszczonego, milczącego trybu załatwienia sprawy, elektronizacji, a także zniesieniu 2-instancyjności w wybranych postępowaniach (1 strona postępowania, postępowanie dowodowe o nieskomplikowanym charakterze, decyzje wydawane głównie na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku lub informacji z publicznych rejestrów). Ustawa wprowadza ogólny wyjątek od zasady 2-instancyjności, zgodnie z którym od decyzji wydanej w pierwszej instancji nie będzie przysługiwało odwołanie. Nowela przewiduje ponadto upowszechnienie stosowania prostych formularzy urzędowych, składanie wniosków on-line i ograniczenie liczby składanych wniosków, a także wydłużenie terminu wypełniania obowiązków przez przedsiębiorców i osób fizycznych w wypadku niektórych procedur administracyjnych.

Izba z 4 poprawkami przyjęła ustawę o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy – Prawo budowlane (projekt rządowy). Jedna z nich przewiduje, że świadectwa charakterystyki energetycznej przekazane przed dniem wejścia w życie ustawy zachowują ważność przez okres, na jaki zostały sporządzone. Kolejna doprecyzowuje, że wskazanie adresu poczty elektronicznej jest obligatoryjne we wniosku o wpis do wykazu osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej.

Senat wprowadził 74 poprawki, głównie legislacyjne i doprecyzowujące, do ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (projekt rządowy). Senatorowie postanowili, że limit zużycia prądu objęty niższą ceną będzie określany na podstawie liczby dzieci w danej rodzinie. Na każde uczące się dziecko do 26. roku wyniesie on 0,5 MWh ponad ustalony w ustawie limit 2 MWh. Do 3,6 MWh zwiększono limit w wypadku gospodarstw domowych z osobami z niepełnosprawnościami. Rozszerzyli także katalog uprawnionych do wsparcia o domy kempingowe, altany działkowe w rodzinnych ogrodach działkowych, w przypadkach wspólnego pomiaru, z uwzględnieniem w nich maksymalnego zużycia energii elektrycznej wyższego niż 2 MWh, wyliczany jako iloczyn 250 kWh i liczby działek w danym rodzinnym ogrodzie działkowym. Zgodnie z senackimi poprawkami wsparcie otrzymają też mikro-, mali i średni przedsiębiorcy, z uwzględnieniem maksymalnego zużycia energii elektrycznej w wysokości 20 MWh.

Z 20 poprawkami senatorowie przyjęli ustawę o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Mają one na celu podwyższenie wysokości świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej (do 1489 zł miesięcznie), w rodzinie zastępczej zawodowej lub niezawodowej albo rodzinnym domu dziecka (do 2267 zł miesięcznie). Poprawki zwiększają także wysokość dodatku na dziecko z orzeczoną niepełnosprawnością, a także na dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej zawodowej na podstawie ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Nie może być on niższy niż 1133 zł miesięcznie. Z 4100 zł do 4500 zł podwyższają ponadto wysokość minimalnego wynagrodzenia przysługującego zastępczej rodzinie zawodowej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka. Przyjęte zostały poprawki zmniejszające liczbę dzieci, które można umieścić w tym samym czasie w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej (z 30 do 14) i w interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym (z 20 do 14). Senackie zmiany eliminują też limity zawierania umów, na podstawie których ustanawia się zastępcze rodziny zawodowe.

3. Ustawy przyjęte bez poprawek:

Ustawa o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022–2024 (projekt rządowy) wprowadza możliwość przyjęcia przez Radę Ministrów programów pomocowych dla określonych grup przedsiębiorców, w przypadku których prowadzenie działalności gospodarczej jest zagrożone z powodu dodatkowych kosztów wynikających ze znaczącego wzrostu cen energii elektrycznej i gazu ziemnego. Ustawa określa ramy dla programów rządowych, przyjmowanych w drodze uchwały Rady Ministrów. Limit wydatków na realizację tych programów w 2022 r. wyniesie 5 mld zł. Programy będą realizowane m.in. ze środków Funduszu Rekompensat Pośrednich Kosztów Emisji.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (projekt senacki) urealnia kwotę refundacji dowozu do placówek oświatowych dzieci z niepełnosprawnościami należną rodzicom. Zgodnie z przepisami gmina ma obowiązek zapewnić dzieciom z niepełnosprawnościami bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do najbliższego przedszkola czy oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub szkoły albo zwrot kosztów przejazdu ucznia i opiekuna na zasadach określonych w umowie, zawartej między wójtem (burmistrz, prezydent miasta) a rodzicami lub opiekunami, jeżeli oni zapewniają dowożenie. Rodzicom przysługuje zwrot kosztów przewozu dzieci, młodzieży i uczniów według algorytmu, w którym jedną z 3 zmiennych jest średnia cena jednostki paliwa w danej gminie, określana na każdy rok szkolny przez radę gminy. Nowelizacja przewiduje, że zwrot kosztów jednorazowego przewozu będzie – tak jak obecnie – następował w wysokości określonej według wzoru z 3 zmiennymi, ale stawka za kilometr przejazdu, określana przez radę gminy, nie będzie mogła być niższa niż określona w przepisach wydanych na podstawie ustawy o transporcie drogowym. Zgodnie z nią minister infrastruktury wydaje rozporządzenie w sprawie zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

4 października 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej KWRiST, podczas którego dyskutowano Projekt Programu rozwoju e-zdrowia w Polsce na lata 2022-2027 (Ministerstwo Zdrowia). Strona samorządowa Zespołu zaproponowała zaopiniowanie projektu negatywnie (ocena wstępna) z możliwością jej zmiany pod warunkiem, że dokument nie zostanie opublikowany 7 października 2022 r., a zostanie przygotowana jego nowa treść uwzględniająca trzy główne postulaty JST w punktach newralgicznych, dotyczących: 

rozdział 4.3 dotyczący platform regionalnych i tego jak one maja dalej funkcjonować i się rozwijać;

finansowanie rozwoju usług informatyzacji na poziomie podmiotu leczniczego;

finansowanie potencjalnie dwa warianty z KPO i bez KPO albo jeden wariant, ale musi być konkretne źródło, bo bez tego programu nie da się zrealizować.

 

Jeżeli tutaj treść uda się zmienić; przepracować na roboczo z JST; to po powrocie na Zespół opinia negatywna może zostać zmieniona.

29 września 2022 r. zakończyło się 62. dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie uchwalono m.in.: Ustawę o przedłużeniu kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego do dnia 30 kwietnia 2024 r. oraz o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (projekt poselski). zmiany terminu wyborów samorządowych (tj. wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw, rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast) przez wydłużenie kadencji samorządowej do 30 kwietnia 2024 r.

Ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (projekt rządowy). Ustawa  dotyczy zapewnienia wsparcia dla odbiorców energii elektrycznej w pokryciu części kosztów wynikających ze wzrostu cen na rynku energii, co pozwoli na uruchomienie skutecznych instrumentów zwiększających bezpieczeństwo energetyczne gospodarstw domowych, w szczególności obywateli w największym stopniu narażonych na ubóstwo energetyczne i zapewni im ceny energii elektrycznej na poziomie umożliwiającym uregulowanie rachunków. Ustawa wprowadza ponadto zmiany w ustawie o finansach publicznych wskazując, że w roku 2022 i roku 2023 do wydatków stanowiących nieprzekraczalny limit wydatków ustalony w ustawie budżetowej nie wlicza się wydatków: państwowych funduszy celowych; funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego na podstawie odrębnych ustaw; Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – wykonanych ponad kwoty objęte tym limitem.

27 września 2022 r. zakończyło się 49. posiedzenie Senatu. W jego trakcie Senat rozpatrzył 2 ustawy; do jednej z nich senatorowie wprowadzili poprawki. Bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy – Prawo pocztowe (projekt rządowy). Nowela zmienia dotychczasowy mechanizm finansowania tzw. kosztu netto obowiązku świadczenia usług powszechnych (m.in. przyjmowanie, sortowanie, przemieszczanie i doręczanie listów o wadze do 2 kg, paczek do 10 kg, przesyłek dla ociemniałych) zarówno w obrocie krajowym, jak i zagranicznym. Operatorem wyznaczonym do świadczenia takich usług do końca 2025 r. jest Poczta Polska, która może otrzymać rekompensatę, gdy świadczenie usług powszechnych w danym roku przyniosło stratę. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami rekompensatę powinno się sfinansować przede wszystkim z wpłat operatorów pocztowych na fundusz kompensacyjny, a gdy ta kwota nie wystarczy na pełne sfinansowanie – z budżetu państwa. Nowela zakłada zaś, że taka rekompensata będzie wypłacana z budżetu państwa. Zmienia ponadto m.in. definicję przesyłki kurierskiej, która uwzględni jej obsługę za pomocą paczkomatów. Potwierdzenie nadania wydrukowi pobranemu samodzielnie z systemu teleinformatycznego Poczty Polskiej będzie miało moc dokumentu urzędowego. Z wykorzystaniem usługi elektronicznej, udostępnionej przez operatora pocztowego, będzie można udzielić pełnomocnictwa pocztowego i złożyć reklamację. Zwiększą się także prawa odbiorców w kwestii doręczeń, m.in. dzięki uzgadnianiu z nimi miejsca doręczenia, np. przekierowaniu przesyłki. 

Izba wprowadziła 11 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), przede wszystkim o charakterze legislacyjnym, doprecyzowującym i ujednolicajacym terminologię stosowaną w ustawie. Nowelizacja wdraża unijne przepisy dotyczące etykietowania napojów spirytusowych. Ustawa reguluje zasady nadzoru nad procesem leżakowania i etykietowania napojów spirytusowych. Nadzór będzie sprawowała Krajowa Administracja Skarbowa i za jej zgodą producent będzie mógł umieszczać informacje o okresie leżakowania (dojrzewania) napoju spirytusowego. Takie rozwiązanie da konsumentom pewność co do wieku trunku. Ustawa wprowadza wyłączenia z obowiązku posiadania wpisu do rejestru działalności w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych dla przedsiębiorców posiadających zezwolenie na obrót detaliczny, którzy wyrabiają napoje spirytusowe w sposób inny niż w procesie destylacji po fermentacji, od których zapłacono podatek akcyzowy. Takie przepisy dotyczą np. barów i restauracji. Obecnie przepisy nie regulują tej kwestii. Przewidziano też zaostrzenie kar za nielegalną produkcję i przetwarzanie alkoholu etylowego i wyrobów tytoniowych pozbawienie wolności do 8 lat. Obecna kara to maksymalnie 3 lata więzienia.

27 września 2022 r. obradowała senacka Komisja Infrastruktury, która rozpatrzyła dwie ustawy. Z 4 poprawkami Komisja poparła nowelizację ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy – Prawo budowlane, która wdraża przepisy unijnej dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Senackie biuro legislacyjne zgłosiło uwagi do noweli i propozycje 4 poprawek. Jedna z nich doprecyzowuje, że świadectwa charakterystyki energetycznej budynku wydane przed wejściem w życie noweli zachowują termin ważności, na jaki zostały wydane. Ustawę o zmianie ustawy – Prawo pocztowe komisja przyjęła bez poprawek. Zastrzeżeń do niej nie zgłosili ani biuro legislacyjne, ani senatorowie.

22 września 2022 r. sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. deregulacji odbyła dyskusję nad propozycjami inicjatywy ustawodawczej w zakresie rozwiązań deregulacyjnych. W wyniku dyskusji Komisja podjęła inicjatywę ustawodawczą w sprawie komisyjnego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych.

Celem nowelizacji jest likwidacja barier administracyjnych, w tym m.in.:

• podniesienie kwoty przychodów, do której możliwe jest prowadzenie tzw. działalności nieewidencjonowanej,
• podniesienie kwoty wolnej od podatku w przypadku podatków od spadków i darowizn,
• uproszczenie procedur związanych z posiadaniem broni, jeśli chodzi o terminy przyznawania uprawnień.

20 i 21 września 2022 r. sejmowa Komisja Edukacji Nauki i Młodzieży odbyła posiedzenie wyjazdowe w Zamościu. 20 września br. członkowie Komisji odbyli wizytację w Zespole Szkół Ponadpodstawowych nr 4 oraz Centrum Kształcenia Zawodowego nr 1, gdzie zapoznali się z praktycznymi aspektami realizacji programu „Zawodowy strzał w 10”, który ma na celu promocję szkolnictwa zawodowego oraz pozwala na poznanie możliwości, jakie daje nauka zawodu. Specjalistycznie wyposażone pracownie umożliwiły posłom zapoznanie się z praktycznym aspektem nauczania zawodów oraz z szerokim wachlarzem zawodów, znajdujących się w ofercie szkół publicznych w Zamościu. W dniu 21 września br. w Ratuszu Miasta Zamość Komisja rozpatrzyła informację na temat metod promocji szkolnictwa zawodowego – „Zawodowy strzał w 10 – poznaj swoją przyszłość”. Uczestniczący w dyskusji posłowie, Kurator Lubelski oraz Prezydent Zamościa podkreślali konieczność promocji oraz perspektywy rozwoju kształcenia zawodowego. 

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

22 września 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. finansów publicznych KWRiST. Zespół dyskutował m.in. problem rosnących cen energii i jej nośników i wpływu tych cen na JST. Resort Klimatu i Środowiska poinformował, że resort pracuje nad rozwiązaniami tego problemu na trzech poziomach. Mają to być działania nie tyle doraźne, ale systemowe, które powinny wpłynąć na cenę energii elektrycznej na rynku hurtowym. MKiŚ poinformowało także, że na poziomie UE kończą się prace nad rozporządzeniem w sprawie rozwiązań w sprawie kryzysu energetycznego, gdzie pojawiają się cztery główne instrumenty, czyli redystrybucja zysków wytwórców; opłata czy też kontrybucja solidarnościowa spółek sektora paliwowego; czy obowiązkowe redukcje energii.

22 września 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu KWRiST. W trakcie spotkania dyskutowano (po raz kolejny) sytuację WODR-ów. Po raz kolejny też strona rządowa wskazała, że nie będzie w najbliższym czasie żadnych podwyżek opłat za egzaminy dla przyszłych kierowców. Strona rządowa wskazała, że samorządy województw mogą natomiast dotować WORDY. Strona samorządowa wskazała, że nie widzi możliwości dotowania WORDÓW, że jedynym sposobem polepszenia ich sytuacji finansowej jest podniesienie pobieranych opłat za egzaminy, które od lat nie były już waloryzowane. Strona samorządowa wskazała ponadto, że decyzja o niepodnoszeniu opłat jest czysto polityczna (strach przed wyborcami). 

21 września 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. społeczeństwa informacyjnego KWRiST. W jego trakcie zespół dyskutował szereg projektów związanych z gromadzeniem i przetwarzaniem danych, w tym: Projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie Krajowego Centrum Przetwarzania Danych (UD424) (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów). Projekt ustawy o przekształceniu Centralnego Ośrodka Informatyki w Agencję Informatyzacji (UD425) (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów). Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks Wyborczy i niektórych innych ustaw (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów). Ostatni z projektów został skierowany do Zespołu w ramach tzw. prokonsulacie i dotyczy centralizacji przetwarzania danych wyborców w centralnym rejestrze wyborców, zintegrowanym z rejestrem PESEL. Rozwiązanie to ma usprawnić pracę organów wyborczych (gmin) odmiejscowić wiele czynności (np. wydawanie zaświadczeń o prawie do głosowania).

20 września 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. edukacji, kultury i sportu KWRiST. W jego trakcie, w punkcie poświęconym sprawom różnym strona samorządowa zwróciła uwagę na problemy związane z Systemem Informacji Oświatowej i umieszczanymi w tym systemie informacjami na temat uczniów wymagających zajęć rewalidacyjnych wynikających z indywidualnego programu edukacyjno – terapeutycznego. MEiN przyznało, że prowadzi zmiany nad zakresem informacji SIO na temat uczniów i zajęć rewalidacyjnych. Zapewniło jednocześnie, że zmiany w SIO nie będą miały żadnego wpływu na naliczanie subwencji oświatowej.

 

19 września 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. międzynarodowych, Unii Europejskiej i polityki regionalnej KWRiST. Zespół pozytywnie zaopiniował projekt Rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie wykazu inwestycji w ramach planu rozwojowego kwalifikujących się do objęcia wsparciem o charakterze bezzwrotnym oraz w ramach których wsparcie zwrotne przyznawane w formie pożyczki może podlegać umorzeni.

8 września 2022 r. zakończyło się 48. posiedzenie Senatu. Izba  rozpatrzyła 3 ustawy, do których wprowadziła poprawki. Zdecydowała o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw. 

Senat z 6 poprawkami przyjął ustawę o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Izba skreśliła przepis, który przewiduje, że w 2023 r. jednostki samorządu terytorialnego nie otrzymają części rozwojowej subwencji ogólnej. Zdecydowała też, że dodatkowe dochody z PIT będą przekazywane jednostkom samorządu terytorialnego do 31 grudnia 2022 r. w następujących ratach: 50% do 31 października, 30% do 30 listopada i 20% do 31 grudnia. Senatorowie postanowili ponadto, że wydatki samorządowych jednostek kultury, samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i spółek kapitałowych, gdzie decydentem jest samorząd terytorialny na zadania z zakresu poprawy efektywności energetycznej i rozwoju odnawialnych źródeł energii będą wliczane do kwoty przeznaczonej przez samorządy na ten cel. Nowela umożliwi przekazanie jednostkom samorządu terytorialnego  jeszcze w 2022 r. prawie 13,7 mld zł. Środki te mają m.in. zrekompensować ubytki w dochodach bieżących, służyć na inwestycje, zostać przeznaczone na poprawę efektywności energetycznej. Środki te składają się z 2 kwot składowych. Pierwsza, w wysokości 7,793 mld zł, jest powiązana z częścią rozwojową subwencji ogólnej, która zostałaby przekazana odpowiednio do gmin, powiatów i województw w 2023 r. Nie będzie ona zaliczania do wyliczeń wpłat do budżetu państwa, czyli Janosikowego, i subwencji wyrównawczej. Środki z niej otrzymają wszystkie JST proporcjonalnie do wysokości dochodów z tytułu udziału we wpływach z PIT planowanych na 2023 r. Druga kwota składowa, w wysokości 5,880 mld zł, odpowiada części rozwojowej subwencji ogólnej i zostanie rozdzielona na części przysługujące poszczególnym rodzajom JST, tj. gminom, powiatom i województwom proporcjonalnie do wysokości udziału dochodów z tytułu udziałów we wpływach z PIT planowanych na 2023 r. Dzięki nowelizacji każda gmina otrzyma nie mniej niż 2,8 mln zł, powiat – nie mniej niż 6 mln zł, a województwo nie mniej niż 32,6 mln zł. Ze względu na wcześniejsze zasilenie finansowe w 2023 r. JST nie otrzymają części rozwojowej subwencji ogólnej. Na przeprowadzenie inwestycji dotyczących poprawy efektywności energetycznej, rozwoju odnawialnych źródeł energii, ograniczenia kosztów zakupu ciepła lub energii ponoszonych przez odbiorców samorządy będą musiały przeznaczyć nie mniej niż równowartość 15% kwoty otrzymanych w 2022 r. dodatkowych dochodów z tytułu PIT.

Izba z 14 poprawkami przyjęła ustawę o szczególnym wsparciu podmiotów poszkodowanych w związku z sytuacją ekologiczną na rzece Odrze (projekt rządowy). Ustawa przewiduje wypłatę jednorazowego świadczenia dla firm, które w sierpniu br. w stosunku do lipca lub czerwca br. zanotowały spadek przychodów powyżej 50%. Będą się mogli o niego ubiegać się przedsiębiorcy głównie z branż turystycznej, gastronomicznej czy sportowo-rekreacyjnej. Wszystkie podmioty uprawnione do świadczenia wraz z kodami Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) zostaną wyszczególnione w rozporządzeniu Rady Ministrów. Jednorazowe świadczenie w wysokości 3010 zł na pracownika będzie przysługiwało za każdego ubezpieczonego zgłoszonego w terminie do 31 lipca 2022 r. do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Wniosek trzeba będzie złożyć nie później niż do 31 grudnia 2022 r., wyłącznie w formie elektronicznej za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ze świadczenia nie będzie się dokonywać potrąceń ani egzekucji. Jednorazowe świadczenie i koszty obsługi jego wypłaty będą finansowane z Funduszu Pracy. Senatorowie w kolejnych poprawkach wskazali okres za jaki ma być wypłacane świadczenie i wydłużyli go z 1 do 3 miesięcy, czyli do października 2022 r. Kolejna poprawka wprowadza katalog 31 kodów PKD, określając rodzaje działalności prowadzonej przez podmioty uprawnione do otrzymania świadczenia. Zgodnie z następną poprawką o wsparcie będą mogły starać się przedsiębiorcy, których przychód w sierpniu, wrześniu i październiku 2022 r., będzie niższy o co najmniej 40% w stosunku do przychodu uzyskanego w lipcu 2022 r., a nie o 50% w dwóch miesiącach poprzedzających miesiąc za jaki ma zostać przyznane wsparcie lub w analogicznym miesiącu zeszłego roku. Następna poprawka wydłużyła termin złożenia wniosku o przyznanie świadczenia do 28 lutego 2023 r. Wysokość świadczenia również została zmieniona; zamiast 3010 zł ma być równa wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w lipcu 2022 r. Ponadto uprawnieni będą zwolnieni z obowiązku opłacania niepłaconych składek ubezpieczeniowych i składek na rzecz niektórych funduszy. Senat wprowadził ponadto poprawkę nadającą radom gminy prawo do zwolnienia z podatku od nieruchomości: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wskazanym grupom przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z sytuacją ekologiczną na Odrze. Izba określiła jednocześnie, że gminom ma przysługiwać rekompensata wypłacana w pełnej wysokości z budżetu państwa za utracone przychody w związku z niższymi wpływami z tytułu podatku od nieruchomości.

Senatorowie wprowadzili 46 poprawek do ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (projekt rządowy). Jedna z poprawek wprowadza stałą wysokość dodatku (3 tys. zł) niezależnie od źródła ogrzewania. Kolejna przewiduje, że dodatek dla gospodarstwa domowego przysługuje również na kocioł zasilany energią elektryczną. Następna zmiana wprowadza obowiązek wypłacania dodatku na konto zarządcy budynku w przypadku gospodarstw domowych w budynkach wielolokalowych. Inne senackie poprawki zakładają, że średnia cena wytworzenia ciepła z rekompensatą ma mieć wartość średniej ceny wytworzenia ciepła przez danego wytwórcę ciepła na 31 marca 2022 r. powiększoną o 40% i kalkulowana dla poszczególnych źródeł ciepła. Kolejna zmiana przewiduje, że w przypadku wykorzystania limitu wydatków przeznaczonych na rekompensaty dla przedsiębiorstw energetycznych wytwórca ciepła i sprzedawca ciepła odstępują od stosowania cen lub stawek opłat ustalonych na podstawie średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą. Na przedsiębiorstwo energetyczne nałożono obowiązek informowania odbiorcy ciepła o wysokości wyliczonej przez siebie średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą oraz o nabyciu przez odbiorcę uprawnienia do stosowania wobec niego średniej ceny wytwarzania ciepła. Senatorowie wprowadzili m.in. poprawki przewidujące zerową stawkę VAT od 1 października do 31 grudnia 2022 r. na gaz płynny inny niż przeznaczony do napędu silników spalinowych, olej opałowy i pellet. Skreślili też przepisy umożliwiające stosowanie do opału produktów, które są szkodliwe dla zdrowia i środowiska naturalnego, jak np. miał. Ustawa wprowadza obowiązek ustalenia przez wytwórców tzw. średniej ceny ciepła z rekompensatą na 150,95 zł za gigadżul (GJ) netto dla ciepła wytwarzanego w źródłach ciepła opalanych gazem ziemnym lub olejem opałowym, a 103,82 zł za GJ netto dla ciepła wytwarzanego w pozostałych źródłach ciepła. Oznacza to średni wzrost rachunków odbiorców o 42%. Jeżeli realne koszty wytwarzania ciepła będą wyższe z powodu wzrostu cen paliw, wytwórcom ciepła stosującym wprowadzane ustawą ceny będzie przysługiwać rekompensata wynikająca z tej różnicy i sprzedanego wolumenu. Za niezastosowanie się do przepisów wytwórcom będzie grozić odpowiedzialność finansowa. Rekompensata obejmie jedynie sprzedaż ciepła dla gospodarstw domowych i podmiotów wskazanych w ustawie, m.in. wspólnot mieszkaniowych, spółdzielni dostarczających ciepło do lokali mieszkalnych, placówek ochrony zdrowia, oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, żłobków, klubów dziecięcych, kościołów i związków wyznaniowych, placówek kulturalnych, straży pożarnych, pozarządowych organizacji pożytku publicznego, spółdzielni socjalnych. System rekompensat będzie działać od 1 października 2022 do 30 kwietnia 2023 r.

 

Senatorowie postanowili także wnieść do Sejmu m.in. projekt ustawy o wysokości części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2022. Projekt zwiększa wysokość części oświatowej subwencji ogólnej o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w I półroczu 2022 r. dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego.

2 września 2022 r. zakończyło się 60., jednodniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz o zmianie niektórych innych ustawy (projekt rządowy). Ustawa przesuwa z budżetu 2023 r. środki należne JST w formie subwencji rozwojowej na rok 2022 i jednocześnie likwiduje subwencję rozwojową w roku 2023.

• ustawę o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (projekt rządowy). Wprowadza obowiązek ustalenia przez wytwórców tzw. średniej ceny ciepła z rekompensatą na 150,95 zł za gigadżul (GJ) netto dla ciepła wytwarzanego w źródłach ciepła opalanych gazem ziemnym lub olejem opałowym, a 103,82 zł za GJ netto dla ciepła wytwarzanego w pozostałych źródłach ciepła. Oznacza to średni wzrost rachunków odbiorców o 42%. Jeżeli realne koszty wytwarzania ciepła będą wyższe z powodu wzrostu cen paliw, wytwórcom ciepła stosującym wprowadzane ustawą ceny będzie przysługiwać rekompensata wynikająca z tej różnicy i sprzedanego wolumenu. Za niezastosowanie się do przepisów wytwórcom będzie grozić odpowiedzialność finansowa. Ustawa wprowadza też jednorazowe dodatki dla gospodarstw domowych, które ogrzewają się przy pomocy kotłów lub pieców na biomasę, LPG lub olej opałowy. Warunkiem otrzymania dodatku będzie wpis źródła do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Dodatek ma wynieść 3 tys. zł, gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł na pellet drzewny lub inny rodzaj biomasy, jeśli używa się drewna kawałkowego – 1 tys. zł, dla ogrzewania na LPG 500 zł, a na olej opałowy to 2 tys. zł. Wniosek o dodatek trzeba składać do samorządu. Wypłata ma nastąpić w ciągu miesiąca od jego złożenia. Ustawa przewiduje też dodatek dla podmiotów wrażliwych, które samodzielnie kupują paliwa w celach grzewczych (węgiel kamienny, brykiet, pellet zawierający co najmniej 85% węgla, biomasa, LPG, olej opałowy), wynoszący 40% różnicy między zakładanymi średnimi rocznymi kosztami zakupu paliwa na potrzeby ogrzewania, kupionego w 2022 r., a uśrednionymi kosztami zakupu z ostatnich 2 lat. Całość rekompensat ma być finansowana z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 do kwoty 10 mld zł.
• 1 września 2022 r. na wspólnym posiedzeniu sejmowe Komisje Finansów Publicznych oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyły rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Projekt został przez rząd przygotowany w ekspresowym tempie i przekazany do Sejmu bez formalnego wystąpienie o opinię do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Projekt zakłada przesunięcie części środków należnych JST z roku 2023 na rok budżetowy 2022. W konsekwencji tych działań w 2023 r. subwencja rozwojowa na zostać zawieszona. Na posiedzeniu połączonych Komisji, w imieniu strony samorządowej postulaty przedstawił posłom Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST. Najważniejsze dotyczyły pozostawienia subwencji rozwojowej w 2023 r., przyznania JST udziałów w PIT płaconym w formie ryczałtu od 1 stycznia 2023 r. oraz aby przesunięte z budżetu 2023 r. do budżetu 2022 r. kwoty nie wliczały się do podstawy obliczania podatku Janosikowego.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

31 sierpnia 2022 r. obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie prowadzonego w formie hybrydowej posiedzenia strona samorządowa przedstawiła swoje postulaty dotyczące projektu ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego; wysłuchała informacji na temat przebiegu realizacji pierwszego naboru w ramach Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład a także omówiła problem rosnących cen energii elektrycznej i ogrzewania sieciowego dla podmiotów realizujących zadania publiczne. 

Jak wskazał Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST, stanowisko strony samorządowej wobec projektu nowelizacji ustawy o dochodach JST zostało wyrażone w stanowisku opracowanym przez Unię Metropolii Polskich oraz Związek Miast Polskich. Zaapelował do rządu, aby w informacjach publicznych na temat tej ustawy nie informował, że jej skutkiem jest [przekazanie dodatkowych środków z budżetu państwa do JST, ponieważ żadne takie dodatkowe środki do samorządów nie trafią. Są to środki, które z mocy prawa samorządom przynależą, a projekt dokonuje jedynie ich przesunięcia z roku 2023 na rok 2022 likwidując jednocześnie subwencję rozwojową na 2023 r. Zaapelował także, aby rząd przestał informować o nadwyżce budżetowej w budżetach JST po pierwszych dwóch kwartałach 2022 r., jako o czymś co świadczy o doskonałej kondycji finansowej JST. Marek Wójcik podkreślił, że zjawiskiem normalnym wynikającym z gospodarki finansowej JST. Taka nadwyżka występowała co roku w latach poprzednich. O kondycji finansowej JST można rozmawiać dopiero wówczas, gdy znane będą wyniki finansowe samorządowych budżetów po III i IV kwartale – wskazywał sekretarz Wójcik. Sekretarz strony samorządowej przedstawił także listę zmian, które w ocenie JST rząd powinien w projekcie uwzględnić. Postulaty JST dotyczą: kwestii podatku Janosikowego, realizacji projektów energetycznych, zwiększenia puli środków, które mają być JST przekazane na mocy nowelizacji, wykreślenia przepisów mówiących o rezygnacji z subwencji rozwojowej w 2023 r. oraz dodania do projektu przepisów gwarantujących samorządom udział w PIT płaconym w formie ryczałtu od 1 stycznia 2023 r.

Na wniosek strony samorządowej dyrektor z Banku Gospodarstwa Krajowego Michał Baj przedstawił informację o stanie realizacji inwestycji w ramach Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład. Według zaprezentowanych danych do tej pory podpisano na realizację inwestycji 2 853 umowy na kwotę 14,3 mld zł, co stanowi 71% wszystkich inwestycji objętych dofinansowaniem. Złożono 3 061 wniosków o wydanie promesy inwestycyjnej na kwotę 15,6 mld zł, co stanowi 76% wszystkich inwestycji objętych dofinansowaniem. W ramach I edycji programu zakończono realizację 195 inwestycji na kwotę 349,8 mln zł. Michał Baj dodał również, że 31 samorządów nie ogłosiło przetargów dla 33 inwestycji, co stanowi mniej niż 1% wniosków, które otrzymały dofinansowanie.

Informację dotyczącą przygotowywanych przez rząd rozwiązań osłonowych w związku z podwyżkami cen energii elektrycznej i ogrzewania sieciowego przedstawiła Anna Łukaszewska-Trzeciakowska, wiceminister klimatu i środowiska, która poinformowała, że ustawa o dodatku węglowym zostanie znowelizowana. Ponieważ propozycja nowych zapisów zostanie przekazana 2 września br., wiceminister zaapelowała, aby do tego czasu gminy wstrzymały rozpatrywanie wniosków. Nowelizacja ma uszczelnić system oraz wydłużyć okres rozpatrywania wniosków o dodatek przez gminy do 2 miesięcy. Wprowadzony zostanie również kluczowy zapis, mówiący o tym, że pod jednym adresem będzie można złożyć jeden wniosek o dopłatę, by zatrzymać próby wyłudzania pieniędzy publicznych. Wskazane zostaną także dokumenty, którymi urzędnicy gminni będą mogli się posiłkować przy weryfikacji wniosków, m.in. wniosek o dodatek osłonowy, deklarację śmieciową, wniosek o świadczenia rodzinne czy wychowawcze. Wskazała ponadto, że rząd przekazał do Sejmu projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (chodzi o drewno, olej opałowy, pellet, LPG, a także ciepło systemowe), by zatrzymać podwyżki cen na poziomie 40%.

Stronom rządowej i samorządowej KWRiST nie udało się uzgodnić projektu ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych (wraz z przepisami wprowadzającymi). Główna przeszkodą okazały się kwestie finansowe, czyli problem jak mają być sfinansowane zadania polegające na transporcie zwłok oraz na stwierdzaniu zgonu, a które realizować mają przede wszystkim powiaty i miasta na prawach powiatu oraz ich szpitale.

 

Ponadto strona samorządowa skrytykowała pomysł strony rządowej aby dystrybucją węgla zajmowały się gminy (w ramach zadania zlecone przez administrację rządową). Negatywnie zaopiniowała projekt ustawy o Polskiej Agencji Obiektów Sportowych (w ocenie strony samorządowej projekt może być niezgodny z konstytucją w zakresie w jakim przewiduje, że nowa rządowa agencja będzie mogła zarządzać obiektami samorządowymi), a także projekt rozporządzenia w sprawie podwyżki minimalnego wynagrodzenia za prace w 2023 r. (z powodu niezagwarantowania JST środków na podwyżki wynagrodzeń.

18 sierpnia 2022 r. odbyło sie posiedzenie senackiej Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu, które było poświęcone katastrofie ekologicznej na Odrze. W wyniku przeprowadzonej dyskusji z udziałem przedstawicieli samorządu i organizacji pozarządowych oraz ekspertów komisja przyjęła uchwałę w sprawie katastrofy ekologicznej na rzece Odrze.

Senatorowie uznali w niej, że są przesłanki do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa z art. 231 § 1 Kodeksu karnego, polegającego na niedopełnieniu obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych, w szczególności ministrów odpowiedzialnych za ochronę środowiska oraz nadzór nad Wodami Polskimi, właściwych wojewodów, głównego inspektora ochrony środowiska i prezesa Wód Polskich. Komisja przyjęła też wniosek do prezesa Najwyższej Izby Kontroli o natychmiastowe przeprowadzenie kontroli doraźnej w resortach i instytucjach odpowiedzialnych za ochronę środowiska w zakresie, który obejmuje m.in. realizację ustawowych obowiązków informowania o zagrożeniu w związku z sytuacją na Odrze. W uchwale komisja poparła wniosek Polskiego Związku Wędkarskiego o ustanowienie Krajowego Planu Rewitalizacji Odry i zapewnienie na jego realizację odpowiednich środków finansowych w ustawie budżetowej na rok 2023. Apeluje też do Rady Ministrów o niezwłoczne przygotowanie rozwiązań prawnych, które pozwolą na zrekompensowanie strat poniesionych przez mieszkańców i przedsiębiorców w wyniku tej katastrofy ekologicznej.

17 sierpnia 2022 r. odbyło się wspólne posiedzenie sejmowych Komisji: Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Komisje wysłuchały informacji na temat działań podjętych przez rząd w związku z katastrofą ekologiczną na rzece Odrze. Zastępca głównego inspektora ochrony środowiska – Magda Gosk przedstawiła informację na temat przeprowadzonych badań wody z Odry. Centralne Biuro Badawcze Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska na podstawie 280 próbek wody z Odry (z terenu każdego powiatu, przez który przepływa rzeka) wykonało ponad 5 tys. analiz fizykochemicznych. Inspektor zaznaczyła, że próbki pobierane były od 28 lipca br. w czasie występowania niskiego poziomu wody w rzece, który w sposób istotny wpływa na wynik badań. W próbkach wody pobranych z województwa opolskiego wystąpiły wysokie zawartości tlenu rozpuszczalnego. Przewodność elektrolityczna, stężenie siarczanów, pH oraz zawartość chlorków kształtowały się na wyższym poziomie niż we wcześniejszych badaniach z poprzednich lat. W województwie śląskim odnotowano wysokie stężenia chlorków i sodu, co zwiększało elektrolityczność wody. W województwie dolnośląskim odnotowano podwyższone wartości pH oraz tlenu rozpuszczalnego. Sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, główny konserwator przyrody – Małgorzata Golińska poinformowała, że Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu wszczął z urzędu postępowanie w sprawie wydania decyzji na podstawie ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku, nakładającej na podmiot korzystający ze środowiska obowiązek przeprowadzenia działań zapobiegawczych w związku z wystąpieniem bezpośredniego zagrożenia szkodom w środowisku w gatunkach chronionych w wyniku zanieczyszczenia wód rzeki Odry. Minister wymieniła gatunki chronione śniętych ryb obecnie odławianych: koza, różanka, minóg, boleń. Jednocześnie poinformowała, że wśród gatunków ssaków i ptaków występujących w okolicach rzeki Odry nie stwierdzono martwych zwierząt. Sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury – Marek Gróbarczyk wyjaśnił, że Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie” nie posiada kompetencji w zakresie pobierania i badania próbek wody. Działania PGW WP skupiają się obecnie na odławianiu martwych ryb wspólnie z Polskim Związkiem Wędkarskim, prowadzeniu kontroli terenowych wzdłuż całej rzeki, raportowaniu do wojewódzkich centrów zarządzania kryzysowego oraz ustawianiu zapór na rzece. Minister poinformował, że rzeka Odra znajduje się w otoczeniu dużych ośrodków przemysłowych oraz wielkich aglomeracji miejskich, które potencjalnie mogą mieć wpływ na zatrucie rzeki poprzez nielegalne zrzuty nieczystości do wody. Od marca br. wystąpiło kilka incydentów na rzece Odrze polegających na znalezieniu martwych ryb, jednak w ilościach niewskazujących na zagrożenie (m.in. w Kanale Gliwickim, na Śluzie Łabędy, Kanale Kędzierzyńskim). Minister poinformował, że 27 lipca br. zaobserwowano w Oławie dużą ilość śniętych ryb, następnie podobna sytuacja miała miejsce 4 sierpnia br. w okolicy Głogowa, o czym PGW WP poinformowało wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska oraz policję. Zastępca głównego lekarza weterynarii do spraw zdrowia i ochrony zwierząt, granic oraz laboratoriów – Krzysztof Jażdżewski przedstawił informację o przeprowadzonych badaniach na próbkach pobranych od śniętych ryb z Odry. W wyniku badań wykluczono choroby zakaźne. Przeprowadzono również badania toksykologiczne na 229 próbkach. W próbkach pobranych do 14 sierpnia br. nie wykryto obecności metali ciężkich. Na wyniki niektórych pozostałych badań (w kierunku pestycydów, dioksyn, polichlorowanych bifenyli) będzie trzeba czekać około 2-3 tygodni. Sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Rafał Romanowski poinformował, że Morski Instytut Rybacki Państwowy Instytut Badawczy w Gdyni również przeprowadza badania analityczne próbek wody z Odry. Zastępca głównego inspektora sanitarnego – Izabela Kucharska poinformowała, że w związku z sytuacją na Odrze GIS przeprowadził kontrole punktów żywienia zbiorowego i punktów małej gastronomii w kierunku potencjalnego ryzyka wprowadzenia do obrotu produktów niewiadomego pochodzenia, w tym ryb, ale nie stwierdzono w obrocie ani w sprzedaży takich produktów. Wojewodowie objęli nadzorem wszystkie kąpieliska usytuowane w przebiegu rzeki Odry.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I ZAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

18 sierpnia 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli KWRiST. Jednym z punktów posiedzenia był projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz projekt ustawy – przepisy wprowadzające ustawę o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Po długiej dyskusji Zespół postanowił nie opiniować w/w projektów. Jak podkreślała strona samorządowa, gdyby opinia miała zostać wydana na tym posiedzeniu, to musiałaby być NEGATYWNA. Przede wszystkim dlatego, że projekt ustawy nie przewiduje żadnego dodatkowego finansowania dla podmiotów organizujących Nocną i Świąteczną Opiekę Zdrowotną w związku z obarczeniem lekarzy NŚOZ obowiązkiem stwierdzania zgonu (w święta, dni ustawowo wolne od pracy oraz w pozostałe dni w godzinach 18:00 – 08:00). Jak wskazali przedstawiciele strony samorządowej strona rządowa nie przedstawiła żadnych wyliczeń dotyczących ile realizacja tego zadania mogłaby kosztować, ograniczając się do stwierdzenia, że będzie on miał nieistotny wpływ na zakres zadań realizowanych przez NŚOZ. Tymczasem szacunkowy koszt jego realizacji może wynieść pomiędzy 40 mln zł, a 50 mln zł rocznie. Nie są to pieniądze, które przy obecnym stanie finansów służby zdrowia (szpitali) oraz JST (głównie powiatów i miast) można potraktować jako nieistotny wydatek. Strona rządowa zadeklarowała, że jeszcze raz przyjrzy się przepisom, które budzą kontrowersje, ponieważ jej intencją nie było pozbawienie organizatorów NŚOZ finansowania tego zadania.

 

12 sierpnia 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół dyskutował m.in. problem finansowania podwyżek wynagrodzeń dla pracowników służby zdrowia obowiązujących od 1 lipca 2022 r. i wprowadzonych ustawą z dnia 26 maja 2022 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw. W ocenie strony samorządowej wysokość środków niezbędnych na podwyżki została błędnie oszacowana. Jak wynika z danych zebranych przez Związek Powiatów Polskich (stan na 12 sierpnia br., godz. 12:00) ustawowych podwyżek nie jest w stanie zrealizować 119 szpitali. - Większość szpitali, która raportowała do nas dane będzie miała ubytki rzędu 300 tys. zł, 400 tys. zł, 500 tys. zł miesięcznie. Dlatego tak ważne jest, aby Ministerstwo Zdrowia jak najszybciej przygotowało rozwiązania tego problemu na tu i teraz, a nie na za trzy miesiące, czy pół roku. Bo chyba nie stać nas – i mówię to w imieniu całego sektora finansów publicznych - aby płacić odsetki bankowe po to, żeby teraz sfinansować podwyżki i licząc na to, że może za trzy czy sześć miesięcy coś się stanie – mówiła Bernadeta Skóbel, radca prawny Związku Powiatów Polskich. - To państwo mówicie, jakie mamy standardy, jakie mamy mieć zatrudnienie, ile mamy mieć pielęgniarek, jacy mają być lekarze (z jakim wykształceniem), jakie wynagrodzenie mamy w szpitalach płacić – wskazywał Jan Grabkowski, starosta poznański i współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej. W trakcie spotkania podsumowane zostały ustalenia z dotychczasowych rządowo – samorządowych rozmów dotyczące rozwiązania problemu jak sfinansować podwyżki w służbie zdrowia. W najbliższym czasie ma nastąpić przeszacowanie interny, podobnie jak i szpitalnych oddziałów ratunkowych i nocnej i świątecznej opieki całodobowej. – Padła też z naszej strony propozycja nie 350 mln zł na pięć miesięcy; nie 3 grosze + 2%; tylko 3 grosze +8% dla szpitali pierwszej i drugiej grupy, co dałoby łączna kwotę (na najbliższe 12 miesięcy) w wysokości była 1,74 miliarda zł – przypominał Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST.

5 sierpnia 2022 r. zakończyło się 59 posiedzenie Sejmu. Ostatniego dnia tego posiedzenia Sejm rozpatrywał poprawki Senatu zgłoszone do szeregu ustaw. Posłowie przyjęli część poprawek Senatu wniesionych m.in. do stawy o ekonomii społecznej (projekt rządowy).

Ustawa o ekonomii społecznej wprowadza do polskiego porządku prawnego rozwiązania w istotny sposób uzupełniające system funkcjonujących do tej pory mechanizmów i instrumentów służących reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Zaproponowane w ustawie rozwiązania dotyczące wprowadzenia statusu przedsiębiorstwa społecznego pozwalają zwiększyć dostępność do wsparcia reintegracyjnego połączonego z pracą dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Warunki pozwalające spełnić status przedsiębiorstwa społecznego określone zostały w oparciu o rozwiązania funkcjonujące w działających już obecnie jednostkach. Dotyczy to np. instrumentów wsparcia zatrudnienia, które zbliżone są do rozwiązań funkcjonujących obecnie w odniesieniu do spółdzielni socjalnych, czy też w zakresie planowania procesu reintegracji podobnie jak w zakładach aktywności zawodowej oraz centrach integracji społecznej. Rozwiązania te również pozwalają wykorzystać potencjał podmiotów ekonomii społecznej do osiągania celów w zakresie reintegracji, zatrudnienia i włączenia społecznego.

• ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).  dotyczy dostosowania polskiego prawa do unijnej dyrektywy dotyczącej zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej - zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych i poważnych obrażeń podczas wypadków; zapewnienia jednolicie wysokiego poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego we wszystkich państwach członkowskich, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożonych uczestników ruchu drogowego, czyli pieszych i rowerzystów.
• ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy uproszczenia i odbiurokratyzowania systemu awansu zawodowego nauczycieli oraz zagwarantowania nauczycielom rozpoczynającym pracę w szkole, wyższego wynagrodzenia.
• ustawy o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wprowadzenia przepisów, które pozwolą na dostosowanie zasad funkcjonowania funduszu do aktualnych potrzeb dotyczących dofinansowania samorządowej infrastruktury drogowej, w tym m.in. o rozszerzenie zakresu finansowanych zadań o budowę, przebudowę i remont dróg dla pieszych i rowerów, dróg wojewódzkich czy infrastruktury służącej skomunikowaniu terminali intermodalnych (tj. wykorzystujących więcej niż jeden rodzaj transportu).
• ustawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy zapewnienia spójności przepisów prawa krajowego z dyrektywą 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych m. in. w kwestii swobody świadczenia usług (uprzednie oświadczenie składane w przypadku przeniesienia się usługodawcy) przez pielęgniarki i położne oraz uznawania ich minimalnych wymogów w zakresie kształcenia: prawa nabyte pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną, procedury uznawania dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji położnych, prawa nabyte położnych.
• ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wzmocnienia bezpieczeństwa gazowego państwa w związku z sytuacją na rynku gazu (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy m. in. wydłużenia okresu, w którym obowiązkowe zapasy gazu ziemnego powinny zostać dostarczone do systemu gazowego, przedłużenia ochrony taryfowej odbiorców domowych i strategicznych instytucji pożytku publicznego, takich jak np. szpitale, szkoły i przedszkola do 2027 r.
• ustawy o dodatku węglowym (projekt rządowy). Zgodnie z ustawą dodatek węglowy przysługiwał będzie gospodarstwu domowemu, w przypadku gdy głównym źródłem ogrzewania tego gospodarstwa jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane węglem kamiennym, brykietem lub peletem zawierającymi co najmniej 85% węgla kamiennego. Warunkiem koniecznym do uzyskania dodatku węglowego jest uzyskanie wpisu lub zgłoszenie źródła ogrzewania do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz. U. z 2022 r. poz. 438). Dodatek węglowy wynosi 3 000 złotych i jest on przyznawany jednorazowo. Co istotne, z uwagi na fakt, że dodatek węglowy powiązany jest z gospodarstwem domowym, w przypadku złożenia wniosku przez więcej niż jednego członka tego gospodarstwa przyznawany jest on temu z wnioskodawców, który złożył wniosek jako pierwszy. Termin na składanie wniosków o wypłatę tego dodatku upływa 30 listopada 2022 roku, a gmina ma maksymalnie miesiąc na wypłatę przyznanego dodatku.  

SENAT

4 sierpnia 2022 r. zakończyło się 47. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 9 ustaw; 3 ustawy odrzuciła, a do 5 wprowadziła poprawki. 

Wśród odrzuconych ustaw znalazły się: Ustawa o usprawnieniu procesu inwestycyjnego Centralnego Portu Komunikacyjnego (projekt rządowy). Ustawa o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). 

Wśród ustaw do których senatorowie wnieśli poprawki znalazły się m.in.:

• ustawa o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie uzupełnili rozpatrzoną ustawę o nowelizację ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, umożliwiając w ten sposób leczenie i transportowanie z terytorium Ukrainy do Polski osób, które doznały obrażeń w wyniku trwających tam działań wojennych. Mogą to być zarówno obywatele Ukrainy, jak i osoby niebędące obywatelami tego kraju, walczące po stronie ukraińskiej. Pozostałe poprawki mają charakter legislacyjny i zmierzają do zapewnienia poprawnego odesłania, uzupełnienia wytycznych dotyczących treści rozporządzenia czy zapewnienia legislacyjnej konsekwencji ustanowionego skrótu.
• ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wzmocnienia bezpieczeństwa gazowego państwa w związku z sytuacją na rynku gazu (projekt rządowy), do której senatorowie zgłosili 12 poprawek . Rozszerzyli m.in. krąg podmiotów objętych „ochroną taryfową” o podmioty zużywające paliwo gazowe do produkcji energii cieplnej dostarczanej do spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych oraz innych podmiotów zobowiązanych do zarządzania budynkami mieszkalnymi wielolokalowymi na cele gospodarstw domowych. Doprecyzowali, że w następstwie nowelizacji zadaniem prezesa Urzędu Regulacji Energetyki będzie także uzgadnianie projektów planów rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na pojemności instalacji magazynowych. Kolejna poprawka przesądza, że operator systemu przesyłowego, który poniesie koszty dostosowania lub wymiany sieci, instalacji lub urządzeń przeznaczonych do odbioru gazu wysokometanowego, będzie mógł je uwzględnić jako koszt prowadzonej działalności gospodarczej. Inna zmiana wskazuje termin, do którego mogą być zaciągane zobowiązania z tytułu obligacji lub kredytów objętych gwarancjami Skarbu Państwa, kolejna zaś podnosi do 55 mld zł łączną kwotę gwarancji Skarbu Państwa udzielanych przedsiębiorcom energetycznym. Inna poprawka eliminuje możliwość cofnięcia przez Skarb Państwa oświadczenia o objęciu gwarancją zobowiązań zaciągniętych przez przedsiębiorstwa energetyczne w wypadku nieopłacenia w terminie opłaty prowizyjnej od gwarancji. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny, redakcyjny czy eliminujący błędne odesłanie. Nowelizacja przedłuża do końca 2027 r. obowiązek zatwierdzania przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki taryf na sprzedaż gazu do odbiorców domowych i strategicznych instytucji pożytku publicznego, takich jak np. szpitale, szkoły i przedszkola.
• ustawa o dodatku węglowym (projekt rządowy), do której Senat wprowadził 29 poprawek. Senatorowie zdecydowali, że prawo do dodatku węglowego będą mieli wszyscy, a nie tylko jak zdecydował Sejm ci, którzy korzystają z wymienionych w ustawie źródeł ogrzewania gospodarstwa domowego, tj. węgla kamiennego, a także brykietu i peletu, zawierających co najmniej 85% węgla kamiennego. Zgodnie z senackimi poprawkami wsparcie otrzymają wszystkie gospodarstwa niezależnie od rodzaju źródła ogrzewania, także te które opalają olejem opałowym, gazem, gazem LPG, energią elektryczną czy wykorzystują do tego celu fotowoltalikę i pompy cieplne. W ocenie senatorów objęcie wsparciem finansowym tylko jednej grupy gospodarstw domowych jest niesprawiedliwe, a przygotowane przez Senat zmiany mają zmotywować rząd do szybkich prac nad rozszerzeniem pomocy finansowej przed nadchodzącą jesienią i zimą na większość gospodarstw domowych.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął m.in. ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej (projekt rządowy), która podwyższa kary za wykroczenia i przestępstwa przeciwko środowisku. 

Senatorowie zdecydowali ponadto o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, który ma na celu objęcie zerową stawką podatku VAT – analogicznie do gazu ziemnego – gazu płynnego (LPG), innego niż przeznaczony do napędu silników spalinowych, oleju opałowego i peletu w okresie 1 października–31 grudnia 2022 r. Zdaniem senatorów obowiązujący stan prawny prowadzi do dyskryminacji osób, które w gospodarstwach domowych używają gazu płynnego, oleju opałowego i peletu w stosunku do osób używających gazu ziemnego. Projektowana regulacja będzie skutkować obniżeniem dochodów budżetu państwa z tytułu podatku VAT, ale wywoła jednocześnie pozytywne skutki społeczno-gospodarcze, w szczególności dla gospodarstw domowych.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

 

4 sierpnia 2022 r. obradował Zespół ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST. Tematem spotkania były podwyżki wynagrodzeń w służbie zdrowia. niektórym szpitalom, zwłaszcza powiatowym zabraknie po kilkaset tysięcy miesięcznie na podwyższone płace pracowników. Dlatego wstrzymują się z podpisywaniem z NFZ aneksów do umów lub porozumień. A pracownicy oczekują wypłaty wynagrodzeń zgodnie z ustawą. Podczas spotkania 4 sierpnia przedstawiciele strony samorządowej KWRIST apelowali, by resort zdrowia jak najszybciej zaproponował rozwiązanie tego problemu, bo czasu jest coraz mniej. Obecna sytuacja grozi strajkami pracowników, oczekujących zapowiedzianych wzrostów płac, a także masowym kierowaniem przez nich skarg do Państwowej Inspekcji Pracy. Pierwsze skargi już zostały wysłane.

21 lipca 2022 r. zakończyło się 46. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 15 ustaw, 2 odrzuciła, do 10 wprowadziła poprawki. Senat zdecydował o wniesieniu do Sejmu 2 projektów ustaw. 

Senat odrzucił ustawy:

•  zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska (projekt rządowy), która dostosowuje stabilizującą regułę wydatkową (SRW) do obecnej sytuacji makroekonomicznej, związanej w wysoką inflacją, wywołaną m.in. wzrostem cen energii po rosyjskiej agresji na Ukrainę. Przy obliczaniu kwoty wydatków na podstawie SRW wskaźnik celu inflacyjnego, określanego przez Radę Polityki Pieniężnej, zostanie zastąpiony średniorocznym wskaźnikiem inflacji. Stabilizująca reguła wydatkowa obejmie też swym zakresem Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki, aby zachować spójność ze zobowiązaniami Polski podjętymi w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności. Komisja Europejska zdecydowała o przedłużeniu klauzuli wyjścia do końca 2023 r., uwzględniając potrzebę zapewnienia elastycznej polityki budżetowej, zdolnej do reakcji w obliczu gospodarczych skutków rosyjskiej agresji na Ukrainę, takich jak utrudnienia w dostawach energii. Zaleciła również, aby tempo wzrostu wydatków bieżących w 2023 r. było zgodne z neutralnym nastawieniem polityki budżetowej, a więc nie przekładało się ani na konsolidację, ani na ekspansję fiskalną.
• zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji (projekt rządowy) określającą maksymalne limity wydatków KRRiT, związanych z ustawowym zadaniem monitorowania rynku audiowizualnych usług medialnych na żądanie, na lata 2023–32, np. w 2023 r. – 607 tys. zł, w 2026 r. – 655 tys. zł, w 2029 – 706 tys. zł, w 2032 – 760 tys. zł. Łącznie to 6 mln 815 tys. zł z budżetu państwa.

Wśród ustaw przyjętych z poprawkami znalazły się m.in.:

• Ustawa o zmianie ustawy o rezerwach strategicznych (pilny projekt rządowy) Senat wprowadził 1 poprawkę, zgodnie z którą półroczną informację o likwidacjach asortymentu rezerw strategicznych, utworzonych poza Rządowym Programem Rezerw Strategicznych, prezes Rady Ministrów przedstawiał będzie również senackiej Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności. 
• Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (projekt rządowy). Umożliwia ona powołanie tymczasowego zarządu przymusowego w firmach objętych sankcjami w związku z agresją Rosji na Ukrainę, co pozwoli im na dalsze prowadzenie działalności. 
• Ustawa o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali, że spółki telewizji i radia publicznego nie zostaną zwolnione z obowiązku wpłacania środków na Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg. Zobowiązali ponadto prezesa Rady Ministrów do szczegółowego uzasadnienia wprowadzonych zmian na listach zadań powiatowych i gminnych rekomendowanych do dofinansowania. 
• Ustawa o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Dwie z nich zwiększają wskaźniki średniego wynagrodzenia nauczycieli. Średnie wynagrodzenie nauczyciela początkującego ma wynosić 130% kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej, nauczyciela mianowanego – 187% kwoty bazowej, a nauczyciela dyplomowanego – 233% kwoty bazowej. Kolejne 4 poprawki mają na celu utrzymanie wymogu udziału środków własnych jednostki samorządu terytorialnego przy ubieganiu się o finansowanie lub współfinansowanie regionalnych lub lokalnych programów. Następna zmiana zakłada zniesienie konieczności ustalenia w rozporządzeniu ministra edukacji i nauki szczegółowych kryteriów oceny pracy nauczyciela, przy jednoczesnym pozostawieniu szczegółowego trybu dokonywania oceny. Przyjęto też poprawkę skreślającą przepis rozszerzający katalog instytucji wspierających edukację, które mogą być dofinansowane przez ministra edukacji i nauki. 
• Z 2 poprawkami, legislacyjną i doprecyzowującą, Izba przyjęła ustawę o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która ma poprawić bezpieczeństwo na drogach, ze szczególnym uwzględnieniem pieszych i rowerzystów.
• Z 5 poprawkami poparli ustawę o ekonomii społecznej (projekt rządowy). Jedna z nich określa, jakie dokumenty powinny być dołączone do wniosku o wpis spółdzielni socjalnej do KRS przez poszczególne grupy uprawnionych do założenia spółdzielni specjalnej. Pozostałe mają charakter legislacyjny i redakcyjny. Ustawa tworzy miejsca pracy w przedsiębiorstwach społecznych dla osób zagrożonych wykluczeniem (osoby z niepełnosprawnościami bezrobotni i ubodzy).

Bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (projekt rządowy) ma zapewnić prawidłowe wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. 

Senat zdecydował o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy  o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (inicjatywa Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu). Projekt zmienia obowiązującą procedurę lokalizacji elektrowni wiatrowych, tak aby zwiększyć możliwości ich budowy. Zgodnie z proponowanymi przepisami uchwałę w sprawie lokalizacji turbiny wiatrowej, z zachowaniem zasady minimalnej odległości 500 m w linii prostej od budynku mieszkalnego, podejmowałaby rada gminy na wniosek inwestora. Projekt wprowadza także opłatę na rzecz społeczności lokalnej w wysokości 3% wartości energii wytworzonej w każdej elektrowni wiatrowej w danym miesiącu, stanowiącej przychód gminy, na terenie której znajduje się turbina wiatrowa. Opłata ma być przeznaczona m.in. na walkę z ubóstwem energetycznym.

 

SEJM

20 lipca 2022 r. rozpoczęło się 4-dniowe posiedzenie Sejmu. Ostatnim dniem posiedzenia będzie 5 sierpnia. W trakcie dotychczasowych trzech dni (20, 21 i 22 lipca) Sejm rozpatrzył m.in.:

• Ustawę o dodatku węglowym (projekt rządowy). Ustawa wprowadza jednorazowy dodatek węglowy dla gospodarstw domowych w wysokości 3 tys. zł.
• Ustawę o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa  dotyczy zapewnienia spójności przepisów prawa krajowego z dyrektywą 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych m. in. w kwestii swobody świadczenia usług (uprzednie oświadczenie składane w przypadku przeniesienia się usługodawcy) przez pielęgniarki i położne oraz uznawania ich minimalnych wymogów w zakresie kształcenia: prawa nabyte pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną, procedury uznawania dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji położnych, prawa nabyte położnych.
• ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej (projekt rządowy). Ustawa dotyczy podwyższenia kary za wykroczenia i przestępstwa przeciwko środowisku jeśli sprawca zostanie skazany za umyślne przestępstwo przeciwko środowisku, sąd będzie musiał orzec nawiązkę w wysokości od 10 tys. zł do 10 mln zł na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; ponadto, zlikwidowania warunku odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, czyli np. spółek, jeśli chodzi o wcześniejsze prawomocne skazanie osoby fizycznej za przestępstwo przeciwko środowisku.
• Ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu wzmocnienia bezpieczeństwa gazowego państwa w związku z sytuacją na rynku gazu (projekt rządowy). Ustawa  dotyczy m. in. wydłużenia okresu, w którym obowiązkowe zapasy gazu ziemnego powinny zostać dostarczone do systemu gazowego, przedłużenia ochrony taryfowej odbiorców domowych i strategicznych instytucji pożytku publicznego, takich jak np. szpitale, szkoły i przedszkola do 2027 r.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

19 lipca 2022 r. odbyło się posiedzenie plenarne KWRiST. W jego trakcie dyskutowano m.in. nad możliwością zmiany taryf za wodę i ścieki. W ocenie strony samorządowej podwyżka taryf jest konicznością wywołaną m.in. przez inflację, wzrost cen energii oraz politykę taryfową Wód Polskich, które stosując pozaprawne procedury zatwierdzania taryf za wodę i ścieki powodują, że przedsiębiorstwa wodociągowo kanalizacyjne mają problemy (od lat) ze zbilansowaniem swojej działalności. W ocenie Wód Polskich (i rządu) woda ma być tania a samorządy powinny dopłacać mieszkańcom do jej ceny, a nie przeznaczać dywidendę ze spółek wodociągowo – kanalizacyjnych na finansowanie innych zadań budżetowych JST. Ostatecznie ustalono, że jeżeli większość JST i przedsiębiorstw wodociągowo kanalizacyjnych wystąpi do końca lipca ze stosownym wnioskiem, to obecny 3 letni okres taryfowy zostanie zakończony, a od września rozpocznie się taryfikacja na kolejny okres 3 lat.

W trakcie posiedzenia dyskutowano także na temat wdrażania Funduszu Inwestycji Strategicznych Polski Ład. Wiceprezes Banku Gospodarstwa Krajowego poinformował, że program znajduje się obecnie w trakcie edycji dotyczącej specjalnych stref ekonomicznych. Zakończyła się edycja dotycząca gmin z terenów popegeerowskich. Proces realizacyjny to 2384 podpisanych umów. Daje to 59% wszystkich inwestycji objętych dofinansowaniem. W tym momencie programu, samorządy powinny rozpocząć postępowania przetargowe. Do 18 sierpnia potrwa czas na rozpoczęcie postępowania przetargowego. 2384 procesy już się zakończyły. Z danych wynika, że program jest realizowany w sposób szybszy niż zakładano w programie. BGK zobowiązał się do przeprowadzenia ankiety – jej przeprowadzanie zostało przedłużone ze względu na niską responsywność.  Jacek Brygman ze Związku Gmin Wiejskich RP zaznaczył, że strona samorządowa wielokrotnie podkreślała, że tak dużego wsparcia dla jst jeszcze nie było. Wiele gmin poczuło nadzieję, że w końcu uda im się zrealizować zadania inwestycyjne, na które mieszkańcy czekali od lat. W wielu samorządach umowy nie zostały jednak jeszcze zawarte, a zatem nadzieje są rozwiewane przez wyniki przetargów. Nikt w samorządach przygotowując wnioski i kosztorysy nie przewidywał takiego wzrostu inflacji i zmiany cen w budownictwie. Nikt nie przewidywał też wojny w Ukrainie, która ma wpływ na zmiany cen. Podał przykłady konkretnych gmin, które napotykają na duże problemy z przetargami. Jacek Brygman wyraził żal, że nie doszło do spotkania grupy roboczej. Wnioski ZGWRP dotyczą dalszego przedłużenia ważności promes ze zgodą na ograniczenie zakresu zadań. Kolejny wniosek dotyczy zmiany częstotliwości płatności dla firm wykonawczych. Padła też propozycja rozważenia opcji, by to samorząd zaciągał krótkoterminowy kredyt z BGK na potrzeby promesy. Strona samorządowa zasygnalizowała również, że od gmin płyną głosy o odrzuconych wnioskach – poproszono zatem o informację o powody odrzucenia. Za zasadne uznano zwołanie posiedzenia Zespołu Roboczego.

Kolejnym tematem była kwestia niedofinansowania nieodpłatnej pomocy prawnej. Zadania polegające na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej, świadczeniu nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz edukacji prawnej są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej realizowanymi przez powiat w porozumieniu z gminami albo samodzielnie. Realizacja tego zadania jest finansowana dotacją przekazywaną powiatom (miastom na prawach powiatu) z budżetu państwa. DOtacja ta obecnie wynosi 5500 zł na jeden punkt nieodpłątnej pomocy prawnej. W ocenie strony samorządowej to zdecydowanie nie wystarcza nawet na wynagrodzenie prawników. - Wynagrodzenie w tej wysokości w przeliczeniu na jeden punkt staje się za niskie do tego aby zachęcić prawników do prowadzenia poradnictwa. Jeżeli natomiast dokonamy prostych przeliczeń kwoty bazowej wyjściowej oraz dokonamy jej projekcji na rok bieżący, to wyjdzie nam, że powinna ona wynosić 7200 – 7500 zł – mówił dyrektor Kubalski dodając, że kwota, która jest obecnie ustalana jest kwotą na przyszły rok, co w warunkach inflacji dwucyfrowej oznacza, że kwota bazowa na przyszły rok powinna zostać ustalona na poziomie około 8000 zł, aby nominalnie odpowiadać wartości ekonomicznej, jaka była na starcie całego projektu. Strona samorządowa wystąpiła o urealnienie kwoty bazowej dotacji na pomoc prawną, jednak wniosek ten nie został przez resort sprawiedliwości uwzględniony, ze względu na coroczne i dziesięcioletnie limity wydatków na ten cel przyjęte w momencie wprowadzania nieodpłatnej pomocy prawnej w życie, czyli w 2015 r. Odpowiedzi na wniosek strony samorządowej o podjęcie prac legislacyjnych zmierzających do urealnienia kwoty bazowej udzieliła Aleksandra Rusin-Batko, dyrektor Departamentu Strategii i Funduszy Europejskich MŚ wskazując, że resort zaprojektował kwotę bazową w wysokości 6134 zł, czyli w maksymalnej możliwej kwocie. – Na tą kwotę nie mamy obecnie zgody Ministerstwa Finansów, które wskazało, że nie ma zgody, na przyznanie środków w wysokości ponad 6 tys. zł na jeden punkt i przyznali nam środki w wysokości 5500 zł na jeden punkt nieodpłatnej pomocy prawnej w 2023 r. Ze strony MS jest pełna zgoda z tym na co zwraca uwagę strona samorządowa, że istnieje potrzeba waloryzacji kwoty bazowej dotacji na nieodpłatną pomoc prawną – wyjaśniała Aleksandra Rusin-Batko dodając, że resort sprawiedliwości co roku wnioskuje o zwiększenie kwoty bazowej dotacji w ramach limitów ustawowych, niestety od czterech lat takiej zgody od Ministerstwa Finansów nie otrzymujemy, właśnie ze względu na pandemię COVID-19, sytuację ekonomiczno – gospodarczą, czy wojnę w Ukrainie.

 

Rozmawiano także o Tarczy Antyinflacyjnej dla gospodarstw domowych oraz wszystkich instytucji publicznych. Chodzi o zrównanie stawki VAT za ogrzewanie olejem opałowym, gazem propan – LPG, do takiego samego poziomu, jakim dzięki Rządowej Tarczy Antyinflacyjnej objęte są energia elektryczna oraz gaz ziemny. Przy pierwszej tarczy osłonowej strona samorządowa zwracała uwagę na wybiórcze potraktowanie niektórych nośników energii. Obecnie kolejny projekt ustawy trafił do Sejmu w sprawie przedłużenia ochrony taryfowej dla jednostek organizacyjnych samorządu w odniesieniu do tych, które są zasilane gazem ziemnym. Strona samorządowa zwróciła uwagę, że z gazu ziemnego korzysta ¼ jednostek, natomiast ¾ są pozbawione tej możliwości przez brak osieciowania. Strona samorządowa wniosła o objęcie podobnymi regulacjami pozostałą część w odniesieniu do tych samych odbiorców końcowych. Wiceminister Małgorzata Golińska zaznaczyła, że to jeden z priorytetów, nad którymi dziś pochyla się rząd. Wiele z tych kwestii było omawiane podczas posiedzenia Rady Ministrów, które odbywało się równocześnie z Komisją Wspólną. Powiedziała też, że konieczne będą konsultacje z Ministerstwem Finansów. Postanowiono, że temat będzie kontynuowany podczas posiedzenia Zespołu Energii, Klimatu i Środowiska.

14 lipca 2022 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Posiedzenie rozpoczęło przedstawienie przez Związek Powiatów Polskich problematyki związanej z uzyskiwaniem uprawnień do kierowania pojazdami przez uczniów szkoły ponadpodstawowej oraz słuchaczy kwalifikacyjnego kursu zawodowego.

Ministerstwo Infrastruktury poinformowało, że jedyną możliwością prowadzenia tego typu kursu dla uczniów jest utworzenie przez szkołę własnego OSK, co wymaga posiadania odpowiedniej infrastruktury, sal wykładowych, placu manewrowego, pojazdu i zatrudnienia instruktora.

Kolejnym punktem posiedzenia była debata nad „Rządowym Programem Budowy Dróg Krajowych”. W jej trakcie przedstawiciele strony samorządowej wskazywali, że program nie uwzględnia aktualnych cen na rynku. Dopytywano przedstawicieli Ministerstwa Infrastruktury, czy wzięto pod uwagę dynamiczny wzrost cen usług budowlanych w zakresie budownictwa drogowego. Resort odpowiedział, że program ma charakter wieloletni, a wzrost cen na rynku został uwzględniony na etapie sporządzania planu rzeczowego programu. Nadto, dodano do niego rezerwę na nieprzewidziane wydatki związane m. in. ze wzrostem cen. Nie jest ona rozdysponowana na poszczególne zadania, lecz zostanie „uwolniona” przy wzroście cen. MI wskazał, że Rada Ministrów przyjęła uchwałę zmieniającą program, tj. dodano środki na powiększenie waloryzacji dla zadań, które są na etapie realizacji. Strona samorządowa podniosła, że istnieje konieczność zmiany ustawy Prawo zamówień publicznych, w takim zakresie, aby istniała możliwość zmiany umowy. Aktualnie dostawcy usług i towarów odstępują od zawartych umów, gdyż bardziej opłacalna jest dla nich zapłata kary umownej niż wykonanie zamówienia publicznego. Nadto, samorządy nie mogą negocjować z nimi cen za usługi, bo prawo na to nie zezwala. W odpowiedzi MI przyznało, że Prawo zamówień publicznych rzeczywiście nie zezwala za podwyższenie ceny zamówienia, a na rynku nie było sytuacji jaka wystąpiła po 24 lutego 2022 r., tj. po ataku Rosji na Ukrainę. Jednakże resort wskazał na opublikowaną przez Urząd Zamówień Publicznych opinię dotyczącą tej problematyki. Wynika z niej, że dozwolona jest zmiana umowy w części czysto finansowej, jednakże nie w części merytorycznej.

13 lipca 2022 r. obradował Zespół ds. edukacji, kultury i sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W porządku obrad zespołu znalazła się m.in. dyskusja nad projektem nowelizacji rozporządzenia MEiN w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2022; projektem rozporządzenia MEiN zmieniającym rozporządzenie w sprawie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy oraz projektem rozporządzenia MEiN zmieniającego rozporządzenie w sprawie dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej.

12 lipca 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. energii klimatu i środowiska Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Na wniosek strony samorządowej debatowano o możliwości wszczęcia procedury prawnej umożliwiającej samorządom skorzystanie z różnych zasobów ewidencyjnych w celu weryfikacji prawidłowości złożonych deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Przedstawiciele Ministerstwa Klimatu i Środowiska stwierdzili, że będą popierać wszelkie inicjatywy służące uszczelnieniu systemu. MKiŚ przygotowało wystąpienie do UODO w tej sprawie. Strona samorządowa ma zostać poinformowana o wynikach tej konsultacji.

Kolejnym punktem obrad było sprawozdanie z działalności Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie za 2021 r. Strona samorządowa wniosła do niego kilkanaście uwag i sugestii. Zwrócono uwagę, że nie przekazano jakie działania i jakie kwoty związane z melioracją przeciwpowodziową i w walce z suszami zastosowały Wody Polskie. Ponieważ w posiedzeniu nie uczestniczył przedstawiciel Wód Polskich, Zespół postanowił, że raport zostanie omówiony na plenarnym posiedzeniu KWRiST. 

Podczas posiedzenia omówiono funkcjonowanie programu Czyste Powietrze. Uczestnicy stwierdzili, że będzie potrzebne oddzielne spotkanie dedykowane programowi, podczas którego omówione zostaną zmiany już wprowadzone do programu przez rząd i NFOŚiGW oraz te, które są dopiero planowane. Dyskusja na temat realizacji programu Czyste Powietrze odbyła się na wniosek Unii Metropolii Polskich. W zawierającym 10 punktów stanowisku UMP zawarte zostały postulowane przez miasta zmiany w programie Czyste Powietrze, które mają usprawnić jego realizację. Wśród najważniejszych znalazły się dotyczące zniesienia progów dochodowych skorzystania z pomocy oraz urealnienia wysokości oferowanego wsparcia na wymianę „kopciuchów” i termomodernizację. Inflacja i wzrost cen powodują, że realna wartość dofinansowania jest coraz niższa, a w konsekwencji beneficjenci coraz większą część kosztów muszą pokrywać z własnej kieszeni. 

11 lipca 2022 r. na posiedzeniu Zespołu ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej dyskutowany był projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych wraz z przepisami wprowadzającymi. Do kluczowych rozwiązań, które znajdują się w projekcie należy:

• uregulowanie materii znajdującej się obecnie w ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych, ustawie o grobach i cmentarzach wojennych oraz ustawie o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski w dwóch spójnych aktach prawnych;
• jednoznaczne określenie odpowiedzialności i zakresu czynności związanych ze stwierdzaniem i dokumentowaniem zgonów – w zamyśle projektodawcy osoba wezwana przez obywatela lub inny uprawniony podmiot powinna podjąć się stwierdzenia i udokumentowania zgonu;
• wprowadzenie instytucji koronera;
• wprowadzenie elektronicznej karty zgonu oraz elektronicznej karty urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu;
• wprowadzenie jednoznacznych definicji, zakresu podmiotowego i przedmiotowego prawa do organizacji pochówku, prawa rezerwacji miejsca pochówku oraz prawa do grobu;
• uregulowanie zasad postępowania ze zwłokami, szczątkami ludzkimi i popiołami ludzkimi – w tym w szczególności możliwości dokonywania pochówków poza cmentarzami, zasad postępowania na cmentarzach i w krematoriach, a także pogrzebów na morzu;
• uregulowanie zasad międzynarodowego transportu zwłok, szczątków ludzkich i popiołów ludzkich;
• uregulowanie zasad zakładania, rozszerzania, utrzymywania i likwidacji cmentarzy;
• umożliwienie zakładania cmentarzy poza terenem danej gminy;
• określenie minimalnych wymogów w zakresie wyposażenia cmentarza;
• modyfikacja zasad związanych z odległościami cmentarzy od zabudowy;
• wprowadzenie jednoznacznych zasad likwidacji grobów;
• wprowadzenie elektronicznych ksiąg cmentarnych, rejestru grobów i miejsc spoczynku oraz rejestru cmentarzy;
• włączenie do elektronicznej ewidencji cmentarnej informacji pochodzącej z Systemu Odznaczeń Państwowych, rejestru zabytków, ewidencji zabytków, ewidencji grobów i cmentarzy wojennych, ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski;
• uregulowanie sytuacji wszystkich cmentarzy i innych nieruchomości, w których znajdują się szczątki ludzkie lub popioły ludzkie;
• wprowadzenie spójnych systemowo przepisów związanych z grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski;
• wprowadzenie możliwości objęcia ochroną grobów osób zasłużonych dla Rzeczypospolitej Polskiej, nie będących grobami wojennymi czy grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski;
• wprowadzenie nowych mechanizmów ochrony grobów wojennych, grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski, grobów osób zasłużonych dla Rzeczypospolitej Polskiej, grobów zabytkowych;
• wprowadzenie działalności regulowanej w odniesieniu do branży pogrzebowej, w tym wprowadzenie rejestru przedsiębiorców i zakazu prowadzenia działalności dla przedsiębiorców niezarejestrowanych.

W trakcie dyskusji strona samorządowa zgłosiła swoje zastrzeżenia do projektu. Najważniejsze dotyczyły stwierdzania zgonu przez lekarzy nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej oraz poszerzenia zadania realizowanego przez powiaty polegającego na transporcie zwłok (Związek Powiatów Polskich postuluje, aby było to zadanie z zakresu administracji rządowej, które powiaty realizują na zlecenie, a nie zadanie własne powiatów). Z kolei uwagi zgłoszone przez Unię Metropolii Polskich dotyczyły wprowadzenia do ustawy zmian w zasadach lokalizowania kolumbariów na terenie cmentarza (projektowane regulacje są w ocenie UMP zbyt rygorystyczne), a także wprowadzenia rozsypania prochów na utworzonym na cmentarzu tzw. polu pamięci jako jednej z dopuszczalnych form pochówku. Projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych wraz z przepisami wprowadzającymi był także dyskutowany na posiedzeniu Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli KWRiST, które odbyło się 15 lipca br. 

SEJM

7 lipca 2022 r. zakończyło się 58., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

• ustawę o ekonomii społecznej (projekt rządowy). Ustawa dotyczy, zgodnie z uzasadnieniem, reformy Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) celem wsparcia zatrudnienia i integracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, poprzez tworzenie nowych miejsc pracy w przedsiębiorstwie społecznym, świadczenie przez podmioty ekonomii społecznej usług społecznych na rzecz społeczności lokalnej.
• ustawę o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy  dostosowania polskiego prawa do unijnej dyrektywy dotyczącej zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej - zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych i poważnych obrażeń podczas wypadków; zapewnienia jednolicie wysokiego poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego we wszystkich państwach członkowskich, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożonych uczestników ruchu drogowego, czyli pieszych i rowerzystów.
• ustawę o zmianie ustawy o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy dostosowania polskiego prawa do przepisów Unii Europejskiej, jeśli chodzi o zasady uznawania kwalifikacji zawodowych; określenia m.in. zasady wyrównywania różnic między kształceniem lub szkoleniem wymaganym w Polsce, a kształceniem lub szkoleniem zrealizowanym przez osobę, która ubiega się o uznanie kwalifikacji zawodowych.
• ustawę o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wprowadzenia przepisów, które pozwolą na dostosowanie zasad funkcjonowania funduszu do aktualnych potrzeb dotyczących dofinansowania samorządowej infrastruktury drogowej, w tym m.in. o rozszerzenie zakresu finansowanych zadań o budowę, przebudowę i remont dróg dla pieszych i rowerów, dróg wojewódzkich czy infrastruktury służącej skomunikowaniu terminali intermodalnych (tj. wykorzystujących więcej niż jeden rodzaj transportu).
• ustawę o zmianie ustawy o rezerwach strategicznych (projekt rządowy). Nowelizacja projekt dotyczy stworzenia dla wybranych organów i podmiotów możliwości wnioskowania do Prezesa Rady Ministrów o utworzenie rezerw strategicznych poza Rządowym Programem Rezerw Strategicznych (RPRS); umożliwienia likwidacji utworzonych poza RPRS rezerw strategicznych przez ich sprzedaż dokonaną z wyłączeniem ogólnych reguł dla procesu likwidacji rezerw strategicznych.

SENAT

5 lipca 2022 r. obradowała senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu., która opowiedziała się za podjęciem inicjatywy ustawodawczej dotyczącej nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Senator Stanisław Gawłowski przypomniał o nowej dyrektywie unijnej, tzw. planie REPowerEU, zgodnie z którą wszystkie przedsięwzięcia dotyczące odnawialnych źródeł energii w Unii Europejskiej muszą zostać przyspieszone i czas ich realizacji nie może być dłuższy niż 2 lata. Jego zdaniem rządowy projekt nie przyśpiesza inwestycji w OZE, a w dodatku prace nad nim są zbyt wolne. Senator Krzysztof Kwiatkowski podkreślił, że rządowy projekt wprowadza jedynie likwidację zasady 10H, która mówiła, że między lądową elektrownią wiatrową a zabudowaniami mieszkalnymi musi być zachowana odległość co najmniej dziesięciokrotności wysokości siłowni wiatrowej. To w praktyce uniemożliwiało budowę nowych mocy wiatrowych na lądzie. Senacka inicjatywa przewiduje dodatkowe udogodnienia.  Senatorowie chcą wprowadzić specjalny tryb wydawania zezwoleń - na wniosek inwestora, skierowany odpowiednio do: rady gminy, wójta, burmistrza, czy też prezydenta miasta. Postulują, aby dla inwestycji poniżej 20 MW nie było konieczności sporządzania pełnego raportu do ministerstwa środowiska. Zdaniem członków komisji kluczowy jest także zapis wprowadzający tzw. opłatę lokalną na poziomie 5% wartości inwestycji, która da szansę dla rozwoju społeczności lokalnej i znacząco zrekompensuje niedogodności wynikające z jej budowy. Zaproponowano zastąpienie zasady 10h przez zapis 500 m od budynków mieszkalnych. W posiedzeniu uczestniczył Janusz Gajowiecki, prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej, który  pracował nad projektem inicjatywy. W jego opinii problem deficytu mocy w 2024 może stanowić poważną przeszkodę w wyjściu z recesji, a elektrownie wiatrowe gwarantują stabilne źródło dostarczania energii. Według szacunków stowarzyszenia przychody dla społeczności z jednej dużej turbiny to około 5 milionów rocznie.

5 lipca 2022 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej KWRiST. Głównym tematem obrad był projekt ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa. Projekt ten był już opiniowany przez KWRiST. Na plenarnym posiedzeniu Komisji w maju br. otrzymał ocenę negatywną. Obecnie Ministerstwo Zdrowia wystąpiło do strony samorządowej KWRiST z propozycją rozmów na temat projektu i przygotowania autopoprawki, która wraz z projektem zostanie przedstawiona Sejmowi do uchwalenia. Jaki jest zakres zmian, na które rząd byłby się w stanie zgodzić - tego nie wiadomo. Wiadomo natomiast, że prace nad autopoprawką musiałyby zakończyć się wraz z końcem sierpnia. Strona samorządowa KWRiST Zespołu zadeklarowała gotowość zaangażowania się w te prace. Przedstawiła w trakcie posiedzenia listę zmian, które autopoprawka powinna uwzględniać. Aby ustawa stała się bardziej zjadliwa dla samorządów należy po pierwsze zmniejszyć jej uznaniowość, a po drugie zwiększyć transparentność – wyliczała Bernadeta Skóbel, radca prawny Związku Powiatów Polskich. – Należy zatem wprowadzić obowiązek uzasadniania wydawanych na jej podstawie opinii (np. wydawanej przez prezesa ARS opinii o planie rozwojowym szpitala), a także wprowadzić procedury odwoławcze. - Proponujemy aby przewidziany w projekcie przymus czy obligatoryjność zastąpić dobrowolnością. Trzeba odstąpić od rozwiązań siłowych. Nie ma potrzeby, aby w naszych szpitalach lądowali spadochroniarze z Agencji Restrukturyzacji Szpitali. Zamiast komisarzy wolimy doradców, zamiast ingerencji w zarządzanie – wsparcie. Zupełnie nie do przyjęcia są rozwiązania ingerujące w nasz majątek i obarczające konsekwencjami działań doradców restrukturyzacyjnych wyłącznie JST – dodawał Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST.

30 czerwca 2022 r. zakończyło się 45. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 14 ustaw, jedną odrzuciła, a do 9 wprowadziła poprawki. Senat odrzucił ustawę o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (projekt rządowy), która zakłada m.in., że nieletni sprawcy najpoważniejszych przestępstw, takich jak zabójstwo, gwałt, pedofilia, będą obligatoryjnie trafiać do zakładów poprawczych, a nie – jak obecnie – trafiać jedynie pod nadzór kuratora.

Podwyższa z 21. do 24. roku życia górną granicę wieku przebywania w zakładzie poprawczym osób, wobec których dotychczasowa resocjalizacja nie przyniosła skutku. Wprowadza też stopień pośredni między zakładami poprawczymi a młodzieżowymi ośrodkami wychowawczymi, do których trafiają sprawcy czynów zarówno dość błahych, jak i poważniejszych. W całym kraju na bazie zakładów poprawczych mają powstać okręgowe ośrodki wychowawcze. Zgodnie z ustawą minimalna granica wieku odpowiedzialności za zachowanie naruszające porządek prawny lub stanowiące przejawy demoralizacji na poziomie to 10 lat. Dyrektorzy szkół będą mieć możliwość kierowania uczniów za mniej poważne występki do prac porządkowych na terenie szkoły i wokół niej. Ustawa przewiduje ponadto powołanie komisji ds. środka leczniczego dla nieletnich, która będzie organem pomocniczym dla sądu rodzinnego, odpowiedzialnym za wskazywanie zakładu leczniczego odpowiedniego dla nieletniego.

Senatorowie wprowadzili poprawki do następujących ustaw:

• ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali o skreśleniu przepisów zmieniających ustawę o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz ustawę o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, wykraczających poza pierwotny zakres nowelizacji, dodanych na etapie prac komisyjnych w Sejmie. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny.
• ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych (projekt rządowy). Przede wszystkim o charakterze legislacyjnym i redakcyjnym, a także wykreślające przepisy, które wychodzą poza zakres przedłożenia rządowego. Nowelizacja ma usprawnić finansowanie programu budownictwa socjalnego i komunalnego, obejmującego bezzwrotne wsparcie finansowe z budżetu państwa dla jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pożytku publicznego na rozwój budownictwa na potrzeby mieszkaniowe osób o niskich dochodach. Bank Gospodarstwa Krajowego będzie mógł zawierać umowy finansowego wsparcia z beneficjentami w ramach limitu wydatków, ustalonego na dany rok budżetowy. Program będzie finansowany ze sprzedaży skarbowych papierów wartościowych. Nowela umożliwia wydłużenie przez gminy ponad ustawowe 3 miesiące okresu, za który osoby ubiegające się o lokal z gminnego zasobu mieszkaniowego będą musiały wykazać w deklaracji wysokość dochodu. Wprowadza zmiany dotyczące sprawozdawczości finansowej Krajowego Zasobu Nieruchomości (KZN), ogranicza też liczbę członków rad nadzorczych społecznych inicjatyw mieszkaniowych (SIM) wskazywanych przez KZN, i doprecyzowuje przepisy o ich wynagrodzeniu. Zgodnie z ustawą w razie niedopełnienia obowiązku zawarcia umowy lub nierozpoczęcia przez SIM realizacji inwestycji w terminie określonym w umowie gmina może wystąpić o umorzenie udziałów lub akcji SIM objętych z wykorzystaniem rządowego wsparcia.
• ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna z poprawek zapewnia zgodność ustawy z ustawą o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Senatorowie skreślili też przepis umożliwiający inwestorowi pozbawienie uczestników procesu budowlanego dostępu do systemu Elektronicznego Dziennika Budowy. Wprowadzili również 3 poprawki zmieniające nazwę systemu „Elektroniczna Książka Obiektu Budowlanego” na system „Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego”. Pozostałe poprawki mają charakter doprecyzowujący. 
• ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Maja one na celu rozszerzenie zakresu pracy w kopalni uprawniającej do emerytury górniczej, tak aby nie była ona ograniczona tylko do pracy na „odkrywce”, m.in. o pracę maszynistów pociągów przewożących urobek do miejsca składowania. 
• ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie doprecyzowali przepis określający tryb znoszenia aglomeracji rozumianej jako teren, na którym zaludnienie lub działalność gospodarcza są wystarczająco skoncentrowane, aby ścieki komunalne były zbierane i przekazywane do oczyszczalni ścieków albo do końcowego punktu zrzutu tych ścieków. Zarekomendowali rozwiązanie, zgodnie z którym w sytuacji, gdy wprowadzenie systemu zbierania nieczystości nie jest uzasadnione, ponieważ nie przyniosłoby korzyści dla środowiska lub powodowałoby nadmierne koszty, należy zastosować systemy zapewniające tan sam poziom ochrony środowiska. Zdecydowali też, że wpływy z kar pieniężnych za naruszenie obowiązków związanych z systemem oczyszczania ścieków komunalnych, będą stanowiły dochód właściwych wojewódzkich funduszów ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Pozostałe poprawki mają charakter doprecyzowujący i uściślający.

Natomiast bez poprawek senatorowie przyjęli ustawy o:

• zmianie ustawy o dokumentach publicznych,
• zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (projekt senacki) dopuszcza doręczanie pism na adres skrytki pocztowej w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Taką możliwość przewidują kodeks postępowania cywilnego, kodeks postępowania karnego i kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Zmiana ma ułatwić dostęp do sądu osobom, które z różnych przyczyn nie mogą odbierać korespondencji w miejscu zamieszkania, w tym bezdomnym, a także uwzględnić, że często korzystanie ze skrytki pocztowej jest dla adresata wygodniejsze.

SEJM

23 czerwca 2022 r. zakończyło się 57., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa dotyczy uproszczenia i odbiurokratyzowania systemu awansu zawodowego nauczycieli oraz zagwarantowania nauczycielom rozpoczynającym pracę w szkole, wyższego wynagrodzenia.
• ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska. Ustawa dotyczy dostosowania formuły stabilizującej reguły wydatkowej do obecnej sytuacji makroekonomicznej oraz zmiany formuły oblizania kwoty wydatków na dany rok poprzez zastąpienie wskaźnika celu inflacyjnego Rady Polityki Pieniężnej, średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych.

Ponadto posłowie odrzucili wniesione przez Senat poprawki do:

• ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw, która dotyczy włączenia do działu rozwój regionalny spraw związanych z przygotowaniem i realizacją m.in. inwestycji dotyczących Centralnego Portu Komunikacyjnego oraz inwestycji towarzyszących.
• ustawy o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw, która dotyczy  realizacji ustaleń zawartych we wspólnym stanowisku Trójstronnego Zespołu do Spraw Ochrony Zdrowia.
• ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, która dotyczy doprecyzowania przepisów obowiązującej ustawy i m.in. rozszerzenia katalogu podmiotów posiadających dostęp do rejestru obywateli Ukrainy, którym nadano numer PESEL oraz dostosowania przepisów ustawy do sytuacji, w której bezpośredni wjazd na terytorium RP z terytorium Ukrainy nie jest już konieczny dla objęcia obywatela Ukrainy przepisami ustawy.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZADU TERYTORIALNEGO

21 czerwca 2022 r. odbyło się comiesięczne plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W czerwcu posiedzenie odbyło się w formie stacjonarnej, a to ze względu na spotkanie z premierem Mateuszem Morawieckim, które odbyło się przed posiedzeniem merytorycznym KWRiST. W trakcie spotkania z szefem rządu przedstawiciele organizacji samorządowych wchodzących w skład KWRiST przedstawiali szeroką paletę problemów, z którymi borykają się obecnie. Wymienili m.in problemy finansowe związane z ubytkiem dochodów własnych w związku ze zmianami w opodatkowaniu podatkiem PIT, z finansowaniem zadań edukacyjnych w związku z niewystarczającą subwencją oświatową, kłopoty związane z galopującymi cenami mediów energetycznych, inflacją, wzrostem kosztów usług, podwyżkami wynagrodzeń i wyzwaniami związanymi z przyjęciem ogromnej liczby uchodźców wojennych z Ukrainy. W związku z taką sytuacją wyrazili też obawy o możliwość dalszego finansowania rozwoju kraju i absorpcji środków unijnych. - Chciałbym, abyśmy wspólnie wypracowali w wielu poruszonych przez państwa obszarach jak najbardziej racjonalne rozwiązania. Podzielilibyśmy je na 2 grupy – te które dotyczą problemów długofalowych związanych np. z demografią, edukacją, ochroną zdrowia i te, które mają charakter krótkotrwały, ale bardzo gwałtowny, np. rosnące koszty paliwa czy energii cieplnej. To potężny problem, będziemy o nim rozmawiać z ministrami – musimy całościowo podejść do tej kwestii - powiedział premier podsumowując spotkanie. Zapowiedział też konsultacje w obu grupach problemów z odpowiednimi ministrami.

Natomiast głównymi punktami dyskusji posiedzenia merytorycznego KWRiST była m.in. prezentacja założeń do projektu ustawy o ochronie ludności oraz stanie klęski żywiołowej. Projekt przedstawił Maciej Wąsik, wiceminister administracji i spraw wewnętrznych, który poinformował samorządowców, że nowa ustawa zakłada przede wszystkim zniesienie planów zarządzania kryzysowego na wszystkich szczeblach; zmiany w zarządzaniu kryzysem (główne kompetencje w tym zakresie mają należeć do premiera, ministrów i wojewodów); zmiany w systemie edukacji (wprowadzenie do szkolnych programów obligatoryjnych zajęć z udzielania pierwszej pomocy); uporządkowanie stanów związanych z kryzysem (projekt wprowadza trzy stany zarządzania kryzysem: pogotowia, który ma dać możliwość przygotowania służb do zwalczania sytuacji kryzysowej (np. odwołanie urlopów, wydłużenie czasu pracy właściwych instytucji); zagrożenia, który daje możliwość podjęcia konkretnych środków przygotowawczych np. wydatkowania środków, czy podjęcia innych działań w związku ze zbliżającą się falą powodziową. Trzecim stanem, którego wprowadzenie będzie się wiązało np. z możliwością ograniczania swobód obywatelskich ma być stan klęski żywiołowej).

W trakcie posiedzenia dyskutowano także nad projektem nowelizacji ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Projekt nie został uzgodniony (ma to zrobić Zespół KWRiST). Główny spór pomiędzy rządem i samorządem dotyczy oceny stanu służb geologicznych na szczeblu powiatowym i zaproponowanych w tym zakresie rozwiązań. Strona samorządowa zwrócila uwagę, że ocena opiera się na archiwalnych niemalże dokumentach, w związku z czym nie może zostać uznana za wiarygodną. Projekt zostanie zaopiniowany dopiero wówczas, gdy strona samorządowa samodzielnie przeanalizuje stan służb geologicznych w powiatach.

 

Komisja omawiała także problem obowiązku ubezpieczania pojazdów, które na mocy postanowień sądowych stają się własnością powiatów. Sprowadza się on do tego, że powiaty oraz miasta na prawach powiatu muszą płacić OC za pojazdy, które przeszły na ich własność na podstawie przepisów art. 130a ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Ten obowiązek jest dla JST kosztowny. Dodatkowo – jak podkreślają samorządowcy – dotyczy pojazdów, które w zdecydowanej większości nie nadają się do dalszego użytkowania, a jedynie do utylizacji.

14 czerwca 2022 r. obradował Zespół ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST. W trakcie posiedzenia omawiano m.in. skutki wejścia w życie uchwalonej 26 maja 2022 r. ustawy o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw. Resort obliczył, że 98% pracowników w ochronie zdrowia będzie uprawnionych do podwyżki wynagrodzenia zasadniczego. 

Obecni na posiedzeniu samorządowcy, zwracali uwagę na następujące kwestie: konieczność podniesienia ceny punktów (wyceny świadczeń), uwzględnienie w podwyżkach pracowników kontraktowych, konieczność podjęcia szybkich prac nad tematem, tak aby jeszcze w lipcu wypracować sprawiedliwe rozwiązanie. Przy okazji tej kwestii podniesiono problem wynagrodzeń pielęgniarek zatrudnionych w DPS – wciąż czekamy na projekt ustawy, który pozwoli na wpisanie DPS do rejestru podmiotów leczniczych prowadzonych przez wojewodów. Kolejnym punktem posiedzenia był projekt nowelizacji art. 94 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutycznego, regulującego rozkład godzin pracy aptek. Celem projektu zmian w prawie farmaceutycznym (wprowadzanych w ramach projektu ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw) jest wprowadzenie rozwiązań w zakresie ekspedycji aptecznej, które odejdą od zasad przymusowego wyznaczania aptek do ich pełnienia na rzecz rozwiązań bardziej dobrowolnych, determinowanych również wprowadzeniem wynagrodzenia za pełnienie dyżurów. W związku z tym, ze proponuje się wprowadzeni odpłatnych dyżurów, projektodawca jest przekonany, że podmioty te będą chętniej pełnić te dyżury w przypadkach wyznaczenia do ich pełnienia. Zespół postanowił ponadto, że projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi zostanie zaopiniowany podczas dodatkowego posiedzenia Zespołu – 22 czerwca 2022 r.

13 czerwca 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół uzgodnił projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy przede wszystkim kwestii prowadzenia audytu. Ostatecznie strona rządowa, po uwagach strony samorządowej, zgodziła się na usunięcie przepisów dotyczących zasad udostępniania informacji pochodzących z audytu wewnętrznego. Druga istotna zmiana jaką uzgodniono to zwiększenie wysokości dochodów JST, od której jest ona objęta obowiązkiem zatrudnienia audytora wewnętrznego do 55 mln zł. Pozytywną opinię Zespołu uzyskał także projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, w którym określono m.in. zasady kwalifikowania wydatków związanych z udzielaniem pomocy uchodźcom z Ukrainy.

SENAT

 

10 czerwca 2022 r. Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki otrzymał „Białą Księgę” z obrad Samorządowego Okrągłego Stołu we Wrocławiu. Opracowanie, które  zawiera pełne rekomendacje najpotrzebniejszych zmian prawnych w związku z przyjazdem do Polski 3 milionów uchodźców z Ukrainy, przekazał na konferencji prasowej w Senacie 10 czerwca br. prezydent Sopotu, Jacek Karnowski. Wiceprezydent Wrocławia Sebastian Lorenc przypomniał, że w obradach Samorządowego Okrągłego Stołu 8-9 maja br. we Wrocławiu uczestniczyło ponad 120 ekspertów, samorządowców, działaczy NGO, związkowców, przedstawicieli nauki, świata biznesu i nauki. Zwrócił uwagę, że sam uczestniczył w pracach przy jednym z ośmiu tzw. podstolików tematycznych, którym było mieszkalnictwo. Całe opracowanie można uznać za - jak mówił wiceprezydent Wrocławia – „gotowiec i ściągę dla parlamentu i polskiego rządu”. „Mogę powiedzieć w imieniu samorządów, że my sobie poradzimy z kryzysem uchodźczym, poradzimy sobie z otwartym, gościnnym, przyjaznym przyjmowaniem osób z Ukrainy. Chcemy tylko wsparcia od polskiego rządu. Chcemy, żeby nas solidnie, rzetelnie wsparli, a nie przeszkadzali” - oświadczył Lorenc. Nawiązał do tego prezydent Sopotu mówiąc, że samorządowcy „przyzwyczaili się brać sprawy w swoje ręce”. „Nie trzeba czekać, aż ktoś nam coś da coś narzuci, coś zada, tylko wsłuchać się w potrzeby naszych mieszkańców. W tym wypadku nowych mieszkańców, naszych gości z Ukrainy i razem z organizacjami pozarządowymi, z naszymi obywatelami, i wziąć sprawy w swoje ręce” - zaznaczył Jacek Karnowski. Jak dodał, celem i motywacją było „napisanie diagnozy i programu, jak przyjąć i być dobrym dla naszych nowych mieszkańców, jak ich zintegrować”. Podkreślił, że samorządowcy pracowali nad programem, który jest bardzo ważny dla gości z Ukrainy, ale też dla Polaków, którzy - jak to ujął - także są narodem uchodźców. „Mam nadzieję, że na podstawie tej »Księgi Prawdy« powstanie prawdziwa polityka imigracyjna” – powiedział Jacek Karnowski.

9 czerwca 2022 r. zakończyło się  44. posiedzenie Senatu. Tego dnia Izba rozpatrzyła 9 ustaw, 1 odrzuciła, do 3 wprowadziła poprawki. Senatorowie zdecydowali też o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych.

Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Przewiduje ona włączenie do działu: rozwój regionalny spraw związanych z przygotowaniem i realizacją Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) i inwestycji towarzyszących. Oznacza to przeniesienie zadań związanych z budową CPK z zakresu kompetencji ministra właściwego ds. transportu do kompetencji ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego. Nowela zakłada przyznanie bezpośrednio pełnomocnikowi rządu ds. CPK dotychczasowych kompetencji ministra transportu, m.in. w zakresie sprawowania nadzoru nad Przedsiębiorstwem Państwowym „Porty Lotnicze”. 

Do ustawy o rolnictwie ekologicznym i produkcji ekologicznej (projekt rządowy) senatorowie wprowadzili 11 poprawek, w większości legislacyjnych. Ustawa dostosowuje polskie prawo do unijnych przepisów. Określa kompetencje organów dotyczące systemu kontroli i nadzoru nad produkcją ekologiczną, wprowadza ułatwienia dotyczące stosowania nawozów dopuszczonych w innych państwach Unii Europejskiej i Turcji. Będzie je można łatwiej sprowadzać do Polski, co powinno zwiększyć ich dostępność dla rolników ekologicznych. Ustawa przewiduje wyższe stawki wsparcia dla rolników ekologicznych stosujących nasiona ekologicznej jakości. 

Izba przyjęła z 22 poprawkami ustawę o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali o podniesieniu współczynnika pracy dla zawodów medycznych o 0,25%. Zobowiązali też pracodawców do tego, aby podnosili wynagrodzenie pracowników medycznych i niemedycznych w miesiącu następującym po tym, w którym podnieśli oni swoje kwalifikacje. Usunęli ponadto przepis, który nakłada na strony umowy o pracę, a w praktyce na podmiot leczniczy, zamieszczanie w umowie o pracę informacji o stanowisku zajmowanym przez pracownika. Senatorowie poparli poprawkę, która ma zapobiegać dysproporcjom w wynagrodzeniu osób zatrudnionych na tym samym stanowisku, w różnych placówkach, ale tego samego podmiotu leczniczego. Przyjęli też zmianę, która zawęża obowiązek raportowania do AOTMiT wyłącznie do informacji o wynagrodzeniu pracowników, tak aby nie przekazywać informacji o osobach świadczących usługi na podstawie umowy cywilno-prawnej lub o podwykonawcach. Jedna z poprawek zamienia określenie stażysta na lekarz-stażysta, tak jak to jest używane w ustawie o zawodzie lekarza i lekarza-dentysty. Kolejne zmiany przewidują dodanie do załączników ustawy zawodu technika farmaceutycznego do grupy zawodowej ze współczynnikiem pracy 0,94 oraz osoby mające certyfikat specjalisty psychoterapii uzależnień do grupy zawodowej ze współczynnikiem pracy 1,29.

Z 3 poprawkami senatorowie poparli ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna z nich nakłada na prokuratora obowiązek stwierdzenia okoliczności uzasadniającej podejrzenie, że ciąża pochodzi z czynu zabronionego w terminie 7 dni od dnia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Chodzi o pomoc obywatelkom Ukrainy, pokrzywdzonym na skutek działania okupanta na terytorium Ukrainy. Kolejna poprawka usuwa przepisy, które umożliwiają przesuwanie środków Funduszu Zapasów Interwencyjnych oraz Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg na wykonywanie zadań Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. Następna sankcjonuje nie tylko niedopełnienie obowiązku powiadomienia o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy, ale także dokonanie powiadomienia po terminie wyznaczonym przez przepisy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

9 czerwca 2022 r. odbyło się robocze spotkanie strony samorządowej KWRiST z przedstawicielami Ministerstwa Infrastruktury. Dyskutowano na nim m.in. projekt projektu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie kursu reedukacyjnego w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego. W trakcie spotkania resort infrastruktury zapowiedział, że zmianie ulegną stawki opłat za kursy reedukacyjne o których mowa w art. 105 ust. 3 i ust. 5 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, czyli kurs reedukacyjny w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz kurs reedukacyjny w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi i narkomanii. Zgodnie z deklaracją Ministerstwa Infrastruktury opłaty za te kursy mają zostać podniesione z 500 zł do 2000 zł. 

10 czerwca 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu. Zespół postanowił m.in., że na najbliższym plenarnym posiedzeniu KWRiST stanie sprawa obowiązku ubezpieczania pojazdów, które na mocy postanowień sądowych stają się własnością powiatów. - Ten problem podnosimy od lat siedmiu i przez te siedem lat jesteśmy konsekwentnie odsyłani pomiędzy resortami do resortu, który ma się tym zająć. Po czym mijają kolejne lata i sprawa tak jak była nie ruszona tak pozostaje nie ruszona. Natomiast Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny coraz dokładniej nas weryfikuje, czy aby na pewno ubezpieczyliśmy. My już czujemy presje czasu, żeby sprawę rozwiązać. Zasygnalizowanie problemu na posiedzeniu KWRiST na pewno nie zawadzi, bo wtedy będziemy mieli sytuację taką, że właściwi ministrowie, w więc także MF i MSWiA będzie wiedział, że sprawa nie umarła tylko dalej funkcjonuje i trzeba się z nią zmierzyć. Wówczas trzeba będzie podjąć rozmowy robocze, których celem będzie poradzenie sobie z konsekwencjami art. 130a Prawa o ruchu drogowym – mówił Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora Biura Zwoiązku Powiatów Polskich.

Zespół pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie kursu reedukacyjnego w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Natomiast projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wysokości opłat za wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i zalegalizowanych tablic (tablicy) rejestracyjnych oraz ich wtórników (MI 192) otrzymał negatywną opinię. – Projekt był omawiany na spotkaniu w Ministerstwie Infrastruktury 9 czerwca br. – poinformował Grzegorz Kubalski. – Jednak w przypadku tego rozporządzenia otrzymaliśmy jednoznaczną ocenę, że ministerstwo nie planuje żadnych działań do podniesienia tych opłat. W konsekwencji my nie widzimy możliwości, aby ten projekt zaopiniować pozytywnie.

SEJM

8 czerwca 2022 r. zakończyło się 56., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie uchwalono m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja  dotyczy doprecyzowania przepisów obowiązującej ustawy i m.in. rozszerzenia katalogu podmiotów posiadających dostęp do rejestru obywateli Ukrainy, którym nadano numer PESEL oraz dostosowania przepisów ustawy do sytuacji, w której bezpośredni wjazd na terytorium RP z terytorium Ukrainy nie jest już konieczny dla objęcia obywatela Ukrainy przepisami ustawy.

ustawę o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy dostosowania obowiązujących przepisów w celu spełnienia przez Polskę w pełni wymagań dyrektywy 91/271/EWG, w szczególności przez wprowadzenie mechanizmów mobilizujących i sankcyjnych odnoszących się do monitorowania i kontroli indywidualnych systemów oczyszczania ścieków ujętych w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększenia Odporności w ramach reformy B3.1. "Wsparcie zrównoważonej gospodarki wodno-ściekowej na terenach wiejskich" zawartego w celu B3. "Adaptacja do zmian klimatu oraz ograniczenie degradacji środowiska".

ustawę o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (projekt senacki). Nowelizacja dotyczy realizacji postulatu zawartego w petycji; dopuszczenia możliwości doręczania pism na adres skrytki pocztowej w postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

ustawę o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy zabezpieczenia środków finansowych na realizację zadań wynikających z funkcjonowania w Polsce systemu oceny i zarządzania jakością powietrza.

ustawę o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wprowadzenia kolejnego etapu cyfryzacji procesów administracyjnych w obszarze budownictwa oraz przepisów umożliwiających obywatelom - inwestorom prowadzenie dziennika budowy i dokumentowania przebiegu robót budowlanych w postaci elektronicznej.

 

ustawę o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy usprawnienia mechanizmu finansowania programu budownictwa socjalnego i komunalnego obejmującego bezzwrotne finansowe wsparcie z budżetu państwa na rozwój budownictwa zaspokajającego potrzeby mieszkaniowe osób o niższych dochodach.

2 czerwca 2022 r. obradował doraźny Zespół ds. pomocy uchodźcom wojennym z Ukrainy Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie spotkania dyskutowano m.in. o postulatach zgłaszanych przez jednostki samorządu terytorialnego w tym zakresie.

Rząd przedstawił informację na temat tych, które zostały uwzględnione (oraz sposobie ich uwzględnienia), a także tych postulatów, które uwzględnione nie zostały i dlaczego. Strona samorządowa wskazała natomiast kolejne problemy, które w jej ocenie wymagają pilnego rozwiązania z zakresu ochrony zdrowia, edukacji, czy pracy i pomocy społecznej. Wiceminister Szefernaker poinformował, że w kolejnych tygodniach będą się odbywać spotkania w tzw. podstolikach tematycznych. Rząd chce bowiem systematycznie informować przedstawicieli samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych o planowanych działaniach wobec uchodźców i wspólnie je wprowadzać. O wprowadzanych rozwiązaniach z zakresu ochrony zdrowia informował wiceminister Waldemar Kraska, który przedstawił przede wszystkim nowe rozwiązania dotyczące rozliczania ryczałtów. Samorządowcy zwracali natomiast uwagę na konieczność przyśpieszenia procedur związanych z wydawaniem zgód na zatrudnianie lekarzy z Ukrainy. Ponieważ część procedur blokuje Naczelna Izba Lekarska padła propozycja zorganizowania spotkania z jej przedstawicielami, aby przekonać lekarski samorząd zawodowy, że zatrudnianie lekarzy z Ukrainy jest potrzebne i korzystne. Większość samorządowych postulatów dotyczących edukacji została już przyjęta i zapisana w ustawie pomocowej bądź rozporządzeniach. Wiceprezydent Warszawy, Renata Kaznowska apelowała o wypracowanie mechanizmu wsparcia od nowego roku szkolnego nauki zdalnej uczniów ukraińskich, których w stolicy może być nawet 70 tysięcy. W tej chwili w szkołach i przedszkolach jest ich 17,5 tysiąca. Potrzebne są też pieniądze na budowę nowych i modernizację istniejących placówek oświatowych, by nie obniżać standardu nauki. Strona samorządowa z zadowoleniem przyjęła przedstawioną przez Barbarę Sochę, wiceminister Rodziny i polityki społecznej informację o zmianie przepisów wydłużających okres, w którym dzieci z Ukrainy mogą korzystać z opieki dziennego opiekuna. - Proponujemy, żeby dzienny opiekun mógł sprawować opiekę nad dzieckiem do czasu rozpoczęcia przez nie obowiązku szkolnego, a nie do ukończenia 5. roku życia – mówiła wiceminister. – Natomiast w kwestii orzeczeń o niepełnosprawności pozostajemy przy naszym stanowisku – dodawała Barbara Socha. Oznacza to, że osoby niepełnosprawne z Ukrainy, aby korzystać z takich samych świadczeń jak niepełnosprawni Polacy muszą przejść procedurę orzekania o niepełnosprawności. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej nie chce się zgodzić tutaj na żądne ustępstwa, w szczególności na wydawanie tymczasowych (np. ważnych pół roku) zaświadczeń. W trakcie spotkania samorządowcy zwracali także uwagę na konieczność znalezienia formuły finansowania pobytu w domach pomocy społecznej i zakładach opiekuńczo – leczniczych uchodźców z Ukrainy. Samorządowcy przyznali, że liczba pensjonariuszy nie jest może duża, ale dla poszczególnych jednostek wydatki związane z ich utrzymaniem (ok. 4,5 tys. zł miesięcznie za osobę) już obecnie zaczynają stanowić problem.

SENAT

1 czerwca 2022 r. obradowały senackie Komisje: Ustawodawcza oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Połączone Komisje wprowadziły liczne poprawki do nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym i innych ustaw. Liczne poprawki redakcyjne, doprecyzowujące i przywracające zgodność z techniką legislacyjną do ustawy wprowadziło także Biuro Legislacyjne Senatu. Przedstawiciel biura ocenił, że przyjęta przez Sejm ustawa jest niepełna i m.in. pomija orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie obecnej Krajowej Rady Sądownictwa.

1 czerwca obradowała także senacka Komisja Budżetu i Finansów Państwa, która postanowiła rekomendować Izbie przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw z poprawkami. Senatorowie opowiedzieli się za przywróceniem możliwości określenia podatku w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osób samotnie wychowujących dzieci. Dzięki tej zmianie z preferencyjnego rozliczenia skorzystaliby wszyscy rodzice samotnie wychowujący dzieci, a nie tylko ci, których dziecko ma orzeczoną niepełnosprawność, jak uchwalił Sejm. W wypadku opieki naprzemiennej ze wspólnego opodatkowania mógłby skorzystać ten z rodziców, z którym dziecko mieszka. Senatorowie przyjęli też poprawki legislacyjne, przedstawione przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Zastrzeżenia natury konstytucyjnej biura legislacyjnego budziły przepisy dotyczące m.in.: wspólnego opodatkowania osób samotnie wychowujących dzieci, obowiązku obliczania hipotetycznego podatku należnego za 2022 r. tylko dla podatników uprawnionych do tzw. ulgi dla klasy średniej, rejestru umów zawartych przez jednostki sektora finansów publicznych. Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw przewiduje m.in. obniżenie stawki podatku PIT z 17 do 12% przy zachowaniu kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 tys. zł i drugiego progu podatkowego w wysokości 120 tys. zł. Obniżka podatku dochodowego wiąże się z likwidacją ulgi dla klasy średniej.

SEJM

 

31 maja 2022 r. na posiedzeniu wyjazdowym w Kędzierzynie-Koźlu obradowała sejmowa Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży. Posłowie dyskutowali na temat propozycji nowych regulacji i działań, ukierunkowanych na podnoszenie jakości edukacji włączającej. Informację w tej sprawie pt.: „Edukacja włączająca – szansa czy zagrożenie” przedstawiła Marzena Machałek, wiceminister edukacji i nauki. Rząd nie ma planów, aby wszystkie dzieci z niepełnosprawnościami włączyć do szkół ogólnodostępnych. Obecnie 67% dzieci ze specjalnymi potrzebami uczęszcza do szkół powszechnych. To rodzice podejmują decyzję, do jakiego rodzaju szkoły uczęszcza ich dziecko. Obecnie funkcjonują 23 szkoły, w których prowadzony jest pilotażowy program połączenia zasobów szkół i uczestnictwa pedagogów specjalistów w nauczaniu. W roku 2023 r. zostanie zwiększona subwencja, a od 1 września 2022 r. zostaną przeznaczone dodatkowe środki pieniężne na zatrudnienie specjalistów w szkołach specjalnych. Uczestniczący w dyskusji dyrektorzy szkół specjalnych i rodzice dzieci z niepełnosprawnościami podkreślali przede wszystkim konieczność funkcjonowania w systemie szkolnictwa szkół i ośrodków specjalnych, pytali również między innymi o system orzeczeń, kontynuowanie opieki i nauki po 25 roku życia i poradnie psychologiczno-pedagogiczne.

30 maja 2022 r. odbyło się plenarne posiedzenie KWRiST. W trakcie posiedzenia komisja zaopiniowała 24 projekty ustaw i rozporządzeń. Negatywną opinię Komisja wystawiła projektowi ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa (Ministerstwo Zdrowia).

Zdaniem samorządowców, ustawa przywraca ręczne sterowanie i centralne zarządzanie szpitalami, a powoływana nią Agencja Rozwoju Szpitali jest niepotrzebnym tworem, na który zostaną przeznaczone ogromne środki. Znakomita większość ze zgłoszonych blisko 2 tysięcy uwag nie została uwzględniona. Ponadto w trakcie posiedzenia ustalono, że jeszcze w czerwcu odbędzie się rządowo-samorządowe spotkanie poświęcone problemom oświatowym, przede wszystkim związanym z finansowaniem zadań edukacyjnych. Spotkanie, w którym ma uczestniczyć minister edukacji i nauki oraz minister finansów ma zostać zorganizowane przed kolejnym plenarnym posiedzeniem KWRiST (zaplanowanym na 21 czerwca), w którym udział zapowiedział premier Morawiecki.

25 maja 2022 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, który kontynuował dyskusję nad projektem ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa. I chociaż posiedzenie zakończyło się decyzją, że opinię na temat projektu wyda Komisja (na posiedzeniu 30 maja), to przedstawiona przez przedstawicieli JST ocena projektu ewidentnie wskazuje, że opinia będzie negatywna. Ministerstwo Zdrowia (autor projektu ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa) oraz strona samorządowa KWRiST różnią się co do podstawowych założeń tego projektu. W ocenie samorządowców wprowadza on ręczne sterowanie systemem ochrony zdrowia, ingeruje w ustrój JST oraz w prawo własności JST. Ponadto w ocenie strony samorządowej projekt przewiduje powołanie nowego podmiotu w systemie ochrony zdrowia – Agencji Rozwoju Szpitali, która – w ocenie samorządowców – jest niepotrzebna, a pieniądze wydane na jej utworzenie i funkcjonowanie mogłyby zostać wydane rozsądniej.

26 maja 2022 r. zakończyło się 55. dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

Ustawę o zmianie ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy wprowadzenia umożliwiających m.in.: elektroniczne składanie wniosku o wpis do ewidencji producentów; sporządzanie elektronicznych kopii dokumentów; prowadzenie postępowań ze skopiowanymi elektronicznie dokumentami oraz z elektroniczną kopią dokumentów; elektroniczne składanie wniosku o wypłatę oraz wniosku o przyznanie pomocy, tzw. wniosku transferowego, w ramach działań zalesieniowych objętych PROW 2004 - 2006 i PROW 2007 – 2013.

Ustawę o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw. Od 1 lipca 2022 r. wzrosną gwarantowane poziomy najniższych wynagrodzeń zasadnicze niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych. W zależności od grupy będzie to podwyżka gwarantowanego wynagrodzenia zasadniczego od 17% do 41%, przy czym średnio najniższe wynagrodzenie zasadnicze wzrośnie o 30%. Przykładowy wzrost gwarantowanych najniższych wynagrodzeń zasadniczych wyniesie:

• lekarz specjalista (II stopień): z 6 769 zł do 8 210 zł – wzrost o 1 441 zł;
• lekarz ze specjalizacją I stopnia: z 6 201 zł do 8 210 zł – wzrost o 2 009 zł;
• mgr pielęgniarstwa, fizjoterapii, farmaceuta oraz diagnosta laboratoryjny ze specjalizacją: z 5 478 zł do 7 304 zł – wzrost o 1 827 zł;
• mgr farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, pielęgniarka, oraz psycholog bez specjalizacji: z 4 186 zł do 5 775 zł – wzrost o 1 590 zł;
• ratownik medyczny oraz pielęgniarka ze średnim wykształceniem: z 3 772 zł do 5 323 zł – wzrost o 1 550 zł;
• opiekun medyczny oraz technik medyczny ze średnim wykształceniem: z 3 772 zł do 4 870 zł – wzrost o 1 097 zł;
• sanitariusz oraz salowa: z 3 049 zł do 3 680 zł – wzrost o 632 zł.

W konsekwencji wzrostu wynagrodzeń zasadniczych wzrosną także naliczane od nich pochodne. Spowoduje to, że faktyczne wzrosty wynagrodzeń będą jeszcze wyższe. Ponadto, podmiot leczniczy, który jest pracodawcą, będzie musiał wskazać w umowie o pracę każdego pracownika objętego ustawą, informację o grupie zawodowej, do której pracownik powinien zostać przypisany w związku z kwalifikacjami wymaganymi na stanowisku pracy. Przypominamy: projekt ustawy został negatywnie zaopiniowany przez KWRiST. W ocenie strony samorządowej KWRiST główną wada projektu jest fakt, że zaplanowana kwota nie pokrywa wszystkich faktycznych kosztów, które będą musiały ponieść podmioty lecznicze w związku z podwyżkami (projekt nie obejmuje swym zakresem pracowników zatrudnionych na podstawie innej niż umowa o pracę - kontrakty. Tymczasem na kontraktach właśnie pracuje w szpitalach bardzo wielu lekarzy. Pracownicy niemedyczni zaś są często zatrudnieni na podstawie umów cywilnoprawnych. tych dwóch grup ustawa nie obejmuje, a koszty podwyżek dla nich będą musiały ponieść podmioty lecznicze).

Ustawę o kolejnym w 2022 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, projekt dotyczy wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego – 14. emerytury. Rozwiązanie to będzie zastosowane do emerytur i rent w systemie powszechnym, rolników, służb mundurowych, emerytur pomostowych, świadczeń i zasiłków przedemerytalnych, rent socjalnych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, rodzicielskich świadczeń uzupełniających, świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych oraz rent inwalidów wojennych i wojskowych (art. 2 projektowanej ustawy).

SENAT

25 maja 2022 r. obradowała senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Komisja rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawy o przetwarzaniu informacji kryminalnych, którą przyjęła jednogłośnie bez poprawek. Projekt pochodzący z przedłożenia rządowego ma na celu poszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do wielokrotnego i nieograniczonego przeszukiwania Centralnego Systemu Ksiąg Wieczystych o szefa Krajowego Centrum Informacji Kryminalnej i KRUS. Obecnie w sądach jest przeszło 25 tys. wniosków z zapytaniami o informacje zawarte w księgach wieczystych, w tym ponad 21 tys. wniosków z Krajowego Centrum Informacji Kryminalnej i ponad 5 tys. postępowań hipotecznych. Po wpłynięciu takiego wniosku sąd musi go zaakceptować, wyszukać informacje w księdze wieczystej,  a następnie udzielić odpowiedzi w formie pisemnej. Zgodnie z ustawą podmioty uprawnione będą mogły same skorzystać z elektronicznego wyszukiwania informacji, co pozwoli zaoszczędzić koszty i zmniejszy nakład pracy sądów. Nowela przyspieszy proces automatyzacji ksiąg wieczystych. Będzie to kolejny krok do elektronizacji systemu wymiaru sprawiedliwości.

 

24 maja 2022 r. obradowała senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu, która zarekomenduje Izbie wprowadzenie 5 poprawek do ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów ze statków. Jak wyjaśniła, przedstawicielka Ministerstwa Infrastruktury, ustawa, wdrażająca dyrektywę 2019/883 w sprawie portowych urządzeń do odbioru odpadów ze statków, ma ograniczyć zanieczyszczenie Bałtyku przez statki wpływające do portów. Zakłada, że podmiot zarządzający portem lub przystanią morską zapewnia statkom korzystającym z portu lub przystani morskiej na jego terenie dostęp do portowych urządzeń do odbioru odpadów ze statków. Za odbiór i przetwarzanie tych odpadów armatorzy wnoszą opłaty: pośrednią, dodatkową i specjalną. Opłatę pośrednią, czyli za świadczenie usług portowych w zakresie portowych urządzeń do odbioru odpadów ze statków, uiszcza się za każdy statek niezależnie od faktycznego odprowadzania z niego odpadów. Opłata pośrednia obejmuje koszty pośrednie i co najmniej 30% całkowitych kosztów bezpośrednich rzeczywistego odprowadzania i przetwarzania odpadów ze statków w roku poprzedzającym, z możliwością uwzględnienia również kosztów związanych z przewidywanym natężeniem ruchu w roku następnym. Poprawki, zaproponowane przez Biuro Legislacyjne, miały charakter legislacyjny, redakcyjny, zapewniający spójność terminologiczną i zgodność z zasadami techniki prawodawczej.

12 maja zakończyło się 54., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie m.in.: rozpatrzyli poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). W roku szkolnym 2021/2022, podobnie jak w roku szkolnym 2020/2021, egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny zostaną przeprowadzone na podstawie odrębnych wymagań egzaminacyjnych, określonych w przepisach rozporządzeń wydanych na podstawie nowych upoważnień zawartych w projektowanej ustawie.

Wymagania te będą stanowiły zawężony katalog w stosunku do wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Wymagania egzaminacyjne na rok szkolny 2021/2022 będą tożsame z wymaganiami egzaminacyjnymi na rok szkolny 2020/2021, opracowanymi przez zespoły ekspertów powołanych przez Ministra Edukacji i Nauki na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Należy zauważyć, że pomimo opracowania nowych wymagań egzaminacyjnych nie został zniesiony obowiązek realizacji przez nauczycieli podstawy programowej kształcenia ogólnego w pełnym zakresie. Jednocześnie realizacja kształcenia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, innego sposobu kształcenia lub kształcenia w tzw. „systemie hybrydowym” w latach szkolnych 2019/2020 i 2020/2021 utrudniła realizację niektórych treści podstawy programowej kształcenia ogólnego, co uzasadnia dostosowanie wymagań egzaminacyjnych dla uczniów i absolwentów kończących dany etap edukacyjny i przystępujących do egzaminów zewnętrznych.

• uchwalili i skierowali do Senatu ustawę o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dostosowuje polskie przepisy do dyrektyw Unii Europejskiej dotyczących ustalenia zaktualizowanych metod oceny hałasu oraz metod oceny szkodliwych skutków hałasu w środowisku. Chodzi m.in. o obowiązek stosowania zaktualizowanych metod oceny hałasu, uwzględniających najnowszą wiedzę w tym zakresie. Nowelixzacja przewiduje m.in., że Marszałek województwa będzie mógł nakładać – na zarządzającego drogami innymi niż autostrady i drogi ekspresowe, które usytuowane są w miastach na prawach powiatu – obowiązek sporządzenia i przedkładania marszałkowi województwa przeglądu ekologicznego. Przegląd ekologiczny służy usprawnieniu działalności marszałka województwa, który realizuje niektóre przepisy ustawy – Prawo ochrony środowiska. Przegląd ten dostarcza informacji na temat faktycznego oddziaływania konkretnego obiektu na środowisko, a w przypadku gdy obiekt nie spełnia przepisów o ochronie środowiska – proponuje działania naprawcze, które marszałek województwa analizuje w postępowaniu mającym ograniczyć negatywne oddziaływanie na środowisko.
• uchwalili i skierowali do Senatu ustawę o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja włącza do działu rozwój regionalny spraw związanych z przygotowaniem i realizacją m.in. inwestycji dotyczących Centralnego Portu Komunikacyjnego oraz inwestycji towarzyszących
• uchwalili i skierowali do Senatu ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy utworzenia systemu teleinformatycznego mającego na celu ułatwienie nawiązywania kontaktów między pracodawcami a poszukującymi pracy obywatelami Ukrainy przebywającymi na terytorium Polski w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium ich państwa.

12 maja 2022 r. Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła raport o uchodźcach z Ukrainy w największych polskich miastach – „Miejska gościnność: wielki wzrost, wyzwania i szanse”, opracowany przez Centrum Badań i Analiz Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza. Raport przedstawił dyrektor Biura Unii Metropolii Polskich – Tomasz Fijołek. Na podstawie danych z telefonów komórkowych pozwalających określić m.in. język telefonu i koordynaty GPS oraz dane z rejestru PESEL ustalono, że 69% uchodźców z Ukrainy przebywa w obszarach metropolitalnych.

Najwięcej w warszawskim ponad 469 tys., w tym w samej Warszawie blisko 270 tys., w górnośląsko-zagłębiowskiej metropolii 302 tys. oraz wrocławskim obszarze metropolitalnym 302 tys. Dane dotyczące całych obszarów nie oddają jednak specyfiki niektórych miast, np. w Rzeszowie 104,78 tys. Ukraińców stanowi 53% ogółu mieszkańców. Dyrektor Biura Unii Metropolii Polskich zreferował też najważniejsze kwestie odbytego we Wrocławiu 9 maja 2022 r. samorządowego okrągłego stołu „Samorząd – rząd – organizacje pozarządowe – Ukraina – biznes – nauka”. Podczas tego spotkania poruszane były kwestie: dostępu do rynku pracy, włączenia ukraińskich dzieci i młodzieży do polskiego systemu edukacji, relokacji uchodźców między miastami, uelastycznienia najmu mieszkań, wzmocnienia finansowania pomocy uchodźcom poprzez środki z UE. Departamentu Administracji Publicznej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji – Grzegorz Ziomek poinformował, że numer PESEL otrzymało 1,096 mln Ukraińców. Na pomoc uchodźcom jednostki samorządu terytorialnego otrzymały z budżetu państwa 1,466 mld zł oraz 572 mln zł na wypłatę 40 zł za dzień osobom goszczącym Ukraińców. W dyskusji posłowie wysoko ocenili znaczenie przedstawionego raportu, interesowali się metodologią badań i strukturą mobilności, w tym zewnętrznej. W przypadku tej ostatniej jest problem w ustaleniu kierunków tranzytu, bowiem decyzją Rady Europejskiej z 4 marca 2022 r. uchodźcom zagwarantowano swobodny przepływ. Posłowie wyrazili też zainteresowanie kolejnymi, zaktualizowanymi raportami dotyczącymi uchodźców.

10 maja 2022 r. Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej na posiedzeniu zapoznała się z oceną funkcjonowania przepisów dotyczących budżetów obywatelskich, w opiniach Ministra Finansów, Najwyższej Izby Kontroli, Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych oraz organizacji i jednostek samorządu terytorialnego. Posłowie otrzymali wyniki kontroli NIK o funkcjonowaniu budżetów partycypacyjnych z 2019 r. oraz wyniki kontroli NIK o budżecie obywatelskim m.st. Warszawy z 2022 r. Opinię Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych przedstawiła zastępca przewodniczącego KRRIO – Luiza Budner-Iwanicka. Według Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych obecnie obowiązujące regulacje ustawowe nie rozstrzygają jednoznacznie kwestii związanych z niezrealizowaniem zadań zgłoszonych w ramach zadań budżetu obywatelskiego w okresie w okresie jednego roku budżetowego i możliwości wprowadzania ich do wieloletniej perspektywy finansowej. Podobną opinię wyrazili również przedstawiciele Związku Województw RP. Unia Metropolii Polskich w swej opinii uznała, że ustanowienie głosowania jako jedynego dopuszczalnego sposobu wyboru projektów usztywniło proces, sprowadzając głos obywateli do poziomu plebiscytu, mocno ograniczając deliberatywne metody wyłaniania projektów, jakie praktykuje się w innych krajach. Błędem – według UMP – jest przepis mówiący, że budżet obywatelski jest formą konsultacji społecznych, a nie mechanizmem współdecydowania. Wynik konsultacji społecznych pełni zatem funkcję doradczą, orientacyjną, ale nie jest wiążący dla organu władzy, w przeciwieństwie do wyników głosowania w budżecie obywatelskim. UMP dostrzega także w przepisach dotyczących budżetów partycypacyjnych, używanie pojęć wieloznacznych lub nieposiadających definicji.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

12 maja 2022 r. Zespół ds. Infrastruktury Zespół ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska KWRiST pozytywnie zaopiniował podział tzw. rezerwy drogowej subwencji ogólnej według kryteriów ustalonych w sierpniu 2021 r. Na zadania mostowe, drogi oraz promy 102 samorządy otrzymają 316,3 mln zł. Do otrzymanych 316 mln zł samorządy ze swojej kasy dołożą drugie tyle, jako że rezerwa zakłada 50-procentowe dofinansowanie. Ponieważ obecnie JST mogą sięgać po pieniądze na korzystniejszych zasadach, choćby w ramach programu Polski Ład, rezerwa nie została wykorzystana w całości - pozostało prawie 20 mln zł. Przedstawiciele strony samorządowej zaproponowali w związku z tym, by resort infrastruktury zorganizował drugi nabór wniosków, ewentualnie – „dogrywkę” dla tych JST, które złożyły wnioski, ale z różnych względów nie otrzymały dofinansowania. Postulat ten nie został przyjęty. Jak poinformował Marek Wiewióra, dyrektor Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego w resorcie finansów pieniądze te zwiększą środki rezerwy subwencji ogólnej, o której mowa w art. 36 ust. 4 pkt 1 ustawy o dochodach JST i zostaną w całości przeznaczone dla samorządów. 

 

Na tym samym posiedzeniu Zespół ds. Infrastruktury KWRiST kontynuował rozpoczętą podczas kwietniowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego na temat wprowadzenia zmian w Programie Inwestycji Strategicznych Polski Ład. Jak poinformował Michał Baj, dyrektor Zarządzający Programami Inwestycyjno-Mieszkaniami w Banku Gospodarstwa Krajowego W pierwszej edycji RPIS PŁ dofinansowanie otrzymało 4040 wniosków, czyli tyle właśnie inwestycji zostało objętych dofinansowaniem. Spośród tych 4040 inwestycji umowy na realizację inwestycji zostały podpisane dla 1203 inwestycji. Najwięcej podpisanych umów dotyczy inwestycji w infrastrukturę drogową, drugie pod względem liczby są umowy dotyczące inwestycji w infrastrukturę wodociągowo – kanalizacyjną (223), a trzecie miejsce zajmują inwestycje w infrastrukturę sportową (82 podpisane umowy). BGK zbadało także dynamikę podpisywania umów w 2022 r. Wynik pokazuje, że w każdym kolejnym tygodniu podpisywanych jest średnio około 60 umów więcej niż w poprzednim tygodniu. Średni tygodniowy przyrost ilości podpisywanych umów w 2022 r. wynosi 39%, natomiast średni tygodniowy przyrost kwot podpisanych w 2022 r. umów wynosi 19%. Jak podkreślił dyrektor Michał Baj dotychczasowe dane nie pozwalają jednocześnie stwierdzić, że po wybuchu wojny na Ukrainie doszło do załamania dynamiki podpisywania umów. Zebrane dane nie pozwalają tez wnioskować o tym jaki wpływ na podpisywanie umów ma sytuacja makroekonomiczna. I to właśnie ma zostać zbadane podczas planowanego badania ankietowego, które ma objąć także pozostałą grupę zakwalifikowanych do dofinansowania wniosków, a więc z tej puli ponad 2800 wniosków, co do których umowy realizacyjne jeszcze nie zostały podpisane. Przedstawiona przez dyrektora Michała Baja informacja nie uspokoiła przedstawicieli strony samorządowej, którzy podtrzymali postulaty zgłoszone do FIS Polski Ład. Jak podkreślali samorządowcy problemy mogą dotknąć przede wszystkim inwestycje kubaturowe. To tutaj wzrost cen materiałów budowlanych oraz odpływ pracowników (głównie w związku z wojną w Ukrainie) może spowodować, że samorządy będą rezygnować z ich realizacji. Wskazywał na to m.in. Edward Maniura burmistrz Lublińca – Otrzymaliśmy dofinansowanie na projekt turystyczny. Ogłaszamy już trzeci przetarg, bo do dwóch pierwszych żaden wykonawca się nie zgłosił. Obawiam się że w inwestycjach kubarurowych możemy spotkać się z brakiem wykonawców i zdecydowanie wyższych kosztów inwestycji. Dlatego potrzebne jest uelastycznienie zasad realizacji inwestycji poprzez zezwolenie samorządom na zmianę ich zakresu. Będziemy o to naciskać rząd i apelujemy, aby BGK ze swojej strony również wskazywał na konieczność wprowadzenia w Programie Inwestycji Strategicznych stosownych zmian – mówił burmistrz Lublińca. Innym sposobem na zwiększenie dynamiki podpisywania (w ocenie strony samorządowej) umów może być wprowadzenie zmiany w częstotliwości płatności za realizację inwestycji. - Wysokie ceny ofert na przetargach w ramach Programu Inwestycji Strategicznych wynikają również z przełożenia prawie całości finansowania zadania na wykonawców, którzy muszą posiłkować się komercyjnymi kredytami na ich sfinansowanie. Takie przełożenie ciężaru finansowego na wykonawców eliminuje mniejsze, słabsze finansowo firmy lokalne, dając preferencje dużym firmom posiadającym większy kapitał, dlatego wnioskujemy o wprowadzenia możliwości zwiększenia częstotliwości płatności za wykonanie zadania na minimum kwartalne rozliczenia lub zgodnie z zawartym pomiędzy zamawiającym a wykonawcą harmonogramem prac i płatności – mówił Mariusz Marszał, doradca ds. legislacyjnych przewodniczącego Związku Gmin Wiejskich RP. Dyskusja będzie kontynuowana.

4 maja 2022 r. odbyło się pierwsze posiedzenie doraźnego Zespołu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego ds. uchodźców wojennych z Ukrainy.

Zespół składa się z 12 osób – po 6 reprezentantów strony samorządowej i rządowej. Zespołowi współprzewodniczą: Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, pełnomocnik rządu ds. uchodźców wojennych z Ukrainy oraz Jacek Karnowski, prezydent Sopotu, przedstawiciel Związku Miast Polskich. Członkami Zespołu po stronie samorządowej są również: wiceprezydentka Warszawy Renata Kaznowska, marszałkini województwa lubuskiego Elżbieta Polak, starosta poznański Jan Grabkowski, wójt Terespola Krzysztof Iwaniuk oraz burmistrz Proszowic Grzegorz Cichy. Stronę rządową w Zespole reprezentują: minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg, sekretarz stanu w KPRM, pełnomocnik rządu ds. cyberbezpieczeństwa Janusz Cieszyński, wiceminister zdrowia Waldemar Kraska oraz wiceminister funduszy i polityki regionalnej Małgorzata Jarosińska-Jedynak. Strona samorządowa podkreśliła zdecydowanie, że propozycje rozwiązania bieżących problemów związanych z edukacją, zdrowiem, rynkiem pracy i polityką społeczną powinny znaleźć się w kolejnej nowelizacji specustawy w sprawie uchodźców wojennych z Ukrainy. Za istotne uznano też opracowanie długofalowej polityki migracyjnej. Zmiana modelu świadczeń i dodatkowe środki pieniężne dla szpitali – to główne postulaty strony samorządowej w kwestii systemu opieki zdrowotnej w sytuacji przyjmowania uchodźców. Argumentem była sytuacja braku zmiany umów ryczałtowych mimo napływu uchodźców. W kwestii edukacji, strona samorządowa za najistotniejsze uznała większe dofinansowanie kształcenia uczniów w systemie ukraińskim, sprawnej organizacji tzw. punktów przedszkolnych czy decyzji odnośnie do egzaminów ósmoklasistów. Samorządowcy byli zgodni co to tego, że konieczne są konkretne i sprawne działania. Jak zapewniła strona rządowa, poselski projekt w sprawie zmiany statusu szkół niepublicznych na publiczne oraz zawierający niekorzystne rozwiązania dotyczące kształcenia dorosłych, nie powinien być procedowany. W kontekście rynku pracy najważniejszą kwestią wydaje się nauka języka polskiego przez Ukraińców. Właśnie to zadanie zdaniem strony samorządowej powinno być mocno dofinansowane z Funduszu Pomocy. Posługiwanie się językiem polskim jest bowiem kluczowe dla znalezienia pracy. Dyskutowano też o formach pomocy przedsiębiorcom, by łatwiej mogli zatrudniać pracowników z Ukrainy.

28 kwietnia 2022 r. zakończyło się 53., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (projekt rządowy).

Nowelizacja dotyczy wydłużenia do 120 dni okresu, za który może być przyznane świadczenie pieniężne z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz zakłada gromadzenie danych osób, na które zostały złożone wnioski, w celu monitorowania wydatkowania środków publicznych oraz wyeliminowania ewentualnych nadużyć w tym zakresie.

ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym (projekt komisyjny). Nowelizacja dotyczy propozycji skreślenia w art. 5a ust. 6 ustawy wyrazów: „w postaci jednostek pomocniczych lub grup jednostek pomocniczych”, co umożliwi radom gminy dokonanie podziału środków budżetu obywatelskiego w sposób znacznie bardziej elastyczny, dostosowany do uwarunkowań w konkretnej gminie.

Ustawę o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027 (projekt rządowy). Ustawa dotyczy podstawy dla realizacji umowy partnerstwa, w tym wdrażania programów dotyczących polityki spójności w perspektywie finansowej 2021-2027. Nowe przepisy wynikają z rozpoczęcia w 2021 r. nowej, siedmioletniej perspektywy finansowania polityki spójności z budżetu UE. Ustawa wprowadza mechanizmy koordynacji programów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. Określa również zasady i podstawowe dokumenty służące wdrażaniu funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. W ustawie wprowadza się także szczegółowe przepisy dotyczące Krajowego Planu Odbudowy.

ustawę o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy przedłużenia o trzy lata tj. do dnia 31 grudnia 2024 r. obowiązku zapewnienia najemcom przez właściwą gminę w razie wypowiedzenia najmu prawa do lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki w związku z koniecznością remontu lub rozbiórki budynku, który wymaga opróżnienia.

ustawę o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy zapewnienia nauczycielom podwyżki (o 4,4%) od dnia 1 maja 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatków do wynagrodzenia.

SENAT

27 kwietnia 2022 r. senatorowie z Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu zapoznali się ze stanowiskiem Instytutu Zielonej Gospodarki w sprawie Krajowego Planu Odbudowy (KPO). W ocenie instytutu KPO powinien zostać zmieniony, tak aby urealnić czas realizacji inwestycji, uwzględnić cele klimatyczne UE i obecną sytuacją gospodarczą. W stanowisku podkreślono, że szczególnie należy wspierać proces odchodzenia od importu paliw kopalnych z Rosji i zastępowania ich odnawialnymi źródłami energii oraz inwestycjami w efektywność energetyczną. Instytut Zielonej Gospodarki apeluje też o pełne wykorzystanie pożyczkowej części KPO. Środki te można byłoby wykorzystać przy realizacji inwestycji termomodernizacyjnych i wymiany źródeł ciepła.

27 kwietnia 2022 r. komisja: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej jednomyślnie poparły ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Nowela wydłuża do 120 dni wypłatę świadczenia za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia uchodźcom z Ukrainy. Wysokość takiego świadczenia to 40 złotych za osobę dziennie. Nowelizacja umożliwia monitorowanie wypłaty świadczeń. Zgodnie z nowymi przepisami minister ds. informatyzacji będzie prowadził bazę danych wniosków o świadczenie, na podstawie której gminy będą mogły weryfikować zawarte w nich informacje. Dane zgromadzone w bazie minister ds. informatyzacji udostępni resortom spraw wewnętrznych i rodziny, wojewodom i gminom. Dzięki temu gminy będą mogły skontrolować, czy w tym samym czasie dla danej osoby nie złożono już wniosku z innym adresem zakwaterowania, a także porównać dane we wniosku z danymi w rejestrze PESEL. Będą mogły też sprawdzić datę wjazdu obywatela Ukrainy do Polski. Ustawa przewiduje, że pokrywany przez wojewodę koszt obsługi przez gminę zadania dotyczącego świadczeń wynosi 16 zł za każdy rozpatrzony wniosek. W wypadku weryfikacji przez gminę warunków zakwaterowania i wyżywienia będzie to 32 zł za każdy rozpatrzony wniosek.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

27 kwietnia 2022 r. odbyło się comiesięczne posiedzenie plenarne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Na posiedzeniu powołany został Zespół ds. uchodźców wojennych z Ukrainy. sprawami związanymi z realizowaniem przez jednostki samorządu terytorialnego zadań w związku z przybyciem do Polski obywateli Ukrainy, wskutek działań wojennych prowadzonych na terytorium tego państwa oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z zakresu: edukacji, zdrowia oraz polityki społecznej. Zespół będzie liczył 12 osób, po stronie rządowej będą to przedstawiciele kierownictwa ministerstw zaangażowanych bezpośrednio w prace legislacyjne i przygotowanie rozwiązań na rzecz uchodźców wojennych z Ukrainy. Ze strony samorządowej mają to być przedstawiciele JST zaangażowani w dotychczasowe prace rządowo-samorządowe w tej kwestii. W trakcie posiedzenia dyskutowano także o zmianach w Funduszu Inwestycji Strategicznych Polski Ład. Prezes BGK poinformowała stronę samorządową o zmianach w programie przyjętych przez rząd. Jedna z nich przewiduje wydłużenie ważności promes przyznanych JST w I naborze o dodatkowe 3 miesiące, czyli do 18 sierpnia br. Natomiast jako niewykonalną określiła natomiast samorządową propozycję podniesienia wartości promesy ze względu na wzrost cen materiałów budowlanych i usług. Negatywnie odniosła się również do wniosku o częstsze przekazywanie płatności - program jest tak skonstruowany, że wykonawcy na podstawie promesy zaciągają kredyty w bankach komercyjnych czy spółdzielczych i mogą się z nimi umówić na płatności w ratach. Strona samorządowa zaproponowała - wprowadzenie możliwości ograniczenia zakresu inwestycji objętej uzyskaną promesą, np. by gmina mogła wybudować 7 zamiast zaplanowanych 8 km drogi, w związku ze wzrostem cen. Również i to rozwiązanie byłoby – w ocenie prezes BGK – trudne do zrealizowania. Prezes BGK obiecała jednak przyjrzeć się pod tym kontem inwestycjom, które obecnie są w 95% - 100% nie do zrealizowania. W trakcie posiedzenia strona samorządowa KWRiST zażądała także spotkania z ministrem infrastruktury Andrzejem Adamczykiem. Tematem rozmów maja być opłaty za wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i zalegalizowanych tablic (tablicy) rejestracyjnych oraz ich wtórników. Jak podkreślała strona samorządowa opłaty za te czynności nie zmieniły się od lat (np. opłata za przeprowadzenie badania technicznego pojazdu od 2004 r., a opłaty związane z rejestracją pojazdu od 2010 r.), a każda próba rozmów z rządem na temat ich zmiany (podwyższenia) kończy się stwierdzeniem strony rządowej, że nie jest to możliwe z powodów politycznych. W trakcie posiedzenia strona samorządowa nie zgodziła się m.in. aby wiążącą opinię do projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (UC101) wydał zespół KWRiST. Strona samorządowa uznała, że ze względu na wagę spraw, które projektowana ustawa ma regulować opinia powinna zapaść na posiedzeniu plenarnym Komisji. Negatywną opinię otrzymał projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie mechaniczno - biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych.

 

26 kwietnia 2022 r. odbyło się specjalne, poświęcone pomocy uchodźcom z Ukrainy posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównym tematem spotkania była edukacja. Minister edukacji i nauki poinformował, że korzystne finansowanie uczniów w oddziałach przygotowawczych łączonymi wagami wynoszącymi 1,9 (czyli prawie dwukrotnie wyższe niż standard A) będzie obowiązywało do końca tego roku kalendarzowego. Zapowiedział także przedłużenie na kolejny rok szkolny możliwości zwiększania liczby dzieci w oddziałach przedszkolnych oraz w klasach 1-3. Według założeń resortu edukacji uczniowie z Ukrainy, którzy już uczą się w polskich szkołach, pozostaną w nich na kolejny rok szkolny. Sporną kwestia pozostaje finansowanie dzieci przedszkolnych. Strona samorządowa KWRiST, zgłosiła propozycję, by rząd przekazał gminom środki za dzieci ukraińskie przyjęte do przedszkoli według faktycznie poniesionych kosztów za okres od 24 lutego do 30 czerwca. Według szacunków maksymalny miesięczny koszt wyniósłby 35-40 mln zł, co za cały okres dałoby sumę około 150 mln zł. Zaproponowała też, by większość rządząca poparła senacki projekt dotyczący właśnie gotowej już regulacji tworzenia klubów dziecięcych co przyspieszyłoby wprowadzanie nowych rozwiązań.

13 kwietnia 2022 r. ostatniego dnia 52 posiedzenia Sejm rozpatrzył poprawki Senatu do ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego.

Zamrożone zostaną wszystkie fundusze i zasoby gospodarcze osobom i podmiotom, które zostaną wpisane na listę prowadzoną przez ministra spraw wewnętrznych i administracji, w związku ze wspieraniem agresji na Ukrainę. Rozwiązanie to będzie dotyczyło osób fizycznych i prawnych oraz podmiotów i organów. Zamrożenie funduszy i zasobów gospodarczych będzie stosowane w stosunku do osób i podmiotów wpisanych na listę innych niż osoby i podmioty wskazane w wykazach zawartych w rozporządzeniach UE 765/2006 i 269/2014. Na listę będzie mogła być wpisana wyłącznie osoba lub podmiot, które nie są wymienione w wykazach określonych w tych rozporządzeniach.

SENAT

12 kwietnia 2022 r. zakończyło się 40. posiedzenie Senatu. Senatorowie rozpatrzyli 7 ustaw; do 6 z nich wprowadzili poprawki. Do Sejmu wniesiono 2 projekty ustaw.

Senat wprowadził poprawkę do ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym (projekt komisyjny). Doprecyzowuje ona, że przepisy nowelizacji zostaną zastosowane po raz pierwszy podczas konsultacji społecznych w sprawie budżetów partycypacyjnych na 2023 r., o ile zgłaszanie projektów do budżetu obywatelskiego w danej gminie nie zostało już zakończone. Nowela uelastycznia i ułatwia zarządzanie budżetami obywatelskimi w gminach. Umożliwia dzielenie ich na pule lub kategorie kwotowe, obejmujące całość gminy bądź jej części, np. sołectwa, dzielnice, osiedla. Uelastyczni to dysponowanie budżetami obywatelskimi przez rady gminy, zapewni bardziej równomierną dystrybucję środków między różne rejony gminy, dostosowaną do uwarunkowań, a także może zwiększyć zaangażowanie mieszkańców gmin, umożliwiając im decydowanie o projektach w ich najbliższej okolicy.

Z 30 poprawkami przyjęto ustawę o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (projekt rządowy). Senatorowie dodali zakaz wprowadzania na terytorium RP i przemieszczania przez nasz kraj gazu płynnego LPG pochodzącego z Rosji lub Białorusi lub będącego przedmiotem wywozu z terytorium tych państw, analogicznie do zakazu dotyczącego węgla. Zdecydowali też, że  odpowiedzialny za wpisywanie osób i podmiotów na listę objętą sankcjami będzie prezes Rady Ministrów, a nie minister spraw wewnętrznych i administracji. Izba postanowiła, że w razie zaskarżenia do sądu administracyjnego decyzji wpisu na listę sąd będzie miał 3 dni na rozpoznanie skargi od jej wniesienia, 3 dni na kasację będzie miał też Naczelny Sąd Administracyjny. Senatorowie zobowiązali prezesa Rady Ministrów do przedstawienia raz w roku sprawozdania z wykonania ustawy przed Sejmem i Senatem i przeprowadzenia debaty nad tym dokumentem. Ustawa przewiduje zamrożenie wszystkich funduszy i zasobów gospodarczych osób oraz podmiotów, które zostaną wskazane na specjalnej liście prowadzonej przez ministra właściwego ds. wewnętrznych, w związku ze wspieraniem rosyjskiej agresji na Ukrainę, w tym stworzenie odrębnej od wykazów zawartych w rozporządzeniach Unii Europejskiej listy osób i podmiotów, wobec których można będzie zastosować środki zawarte w unijnych przepisach. Wpisane na listę osoby i podmioty nie będą mogły przystępować do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego. Ustawa wprowadza zakaz przywozu i tranzytu węgla z Federacji Rosyjskiej i niekontrolowanych przez Ukrainę obszarów ukraińskich obwodów donieckiego i ługańskiego. Zakazuje ponadto używania i propagowania symboli wspierających agresję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Ustawa przewiduje, że minister spraw wewnętrznych będzie przekazywał w internetowym biuletynie informacji publicznej listy osób lub podmiotów, wobec których zastosowano przepisy tej ustawy.

Senat wprowadził 50 poprawek do ustawy o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027 (projekt rządowy). Senatorowie wydłużyli z 14 do 30 dni termin na odpowiedź na zaproszenie do składu komitetu monitorującego dla ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego, organizacji związkowych, organizacji pracodawców oraz organizacji pozarządowych. Uwzględnili samorząd województwa i miejskie obszary funkcjonalne, realizujące zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT) jako potencjalne instytucje odpowiedzialne za realizację inwestycji. Rozszerzono także katalog zadań komitetu monitorującego o zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów, monitorowanie wyboru przedsięwzięć i zatwierdzanie kryteriów udzielania pomocy bezzwrotnej. Izba opowiedziała się też za skreśleniem przepisu umożliwiającego emisję obligacji przez Polski Fundusz Rozwoju, w wypadku gdy KE nie przekaże płatności wkładu finansowego z Funduszu Odbudowy. Tzw. ustawa wdrożeniowa, umożliwia wydawanie przez Polskę środków z nowego budżetu wieloletniego UE na lata 2021–2027 oraz z unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Wprowadza mechanizmy koordynacji programów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. Ustala też podmioty zaangażowane we wdrażanie tych funduszy, ich zadania i tryb współpracy, a także zasady i podstawowe dokumenty służące wdrażaniu funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. W ustawie określono również zasady wyboru projektów, procedurę odwoławczą oraz zasady monitorowania postępu i sprawozdań z realizacji programów i projektów współfinansowanych z funduszy UE. Zawarto też w niej przepisy szczegółowe dotyczące wdrożenia planu rozwojowego, tj. Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), m.in. wyboru i sposobu realizacji przedsięwzięć, ich finansowania, a także kontroli i audytu oraz monitorowania KPO. Ustawa powołuje ponadto Rzecznika Finansów Europejskich.

Senatorowie uchwalili 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela (projekt poselski). Zdecydowali, że średnie wynagrodzenie nauczycieli wzrośnie o 20%, a subwencja oświatowa do 10 mld zł. Senat uznał zaproponowane w nowelizacji podwyższenie średniego wynagrodzenia nauczycieli o 4,4% za niewystarczające. Za konieczne uznano też odpowiednie zwiększenie części oświatowej subwencji ogólnej w celu zapewnienia środków na sfinansowanie 20-procentowego wzrostu wynagrodzenia nauczycieli. Ustawa zakłada wzrost średniego wynagrodzenia nauczycieli od 1 maja o 4,4%. Nauczyciele mają otrzymać podwyżkę najpóźniej do 30 czerwca 2022 r. z wyrównaniem od 1 maja. Subwencja oświatowa na ten cel zostanie zwiększona o 1 mld 671 mln 100 zł z rezerwy celowej budżetu państwa, przeznaczonej na zmiany systemowe w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, w tym zadań oświatowych.

Izba wprowadziła 3 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (projekt poselski). Senatorowie zdecydowali o wykreśleniu z ustawy przepisu budzącego wątpliwości co do zgodności trybu jego uchwalenia z konstytucją. Nowelizacja wydłuża o 3 lata spoczywający na właściwej gminie obowiązek zapewnienia najemcom prawa do lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki w związku z koniecznością remontu lub rozbiórki budynku, który jest w złym stanie technicznym i wymaga opróżnienia. Ustawa wydłuża obowiązywanie przepisu ustawy z 2001 r., który w wymienionych sytuacjach zapewnia najemcom takie prawo i zobowiązuje właściwe gminy do zapewnienia lokalu zamiennego, ale jego stosowanie skończyło się 31 grudnia 2021 r.

Senatorowie uchwalili 8 poprawek do ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych (projekt poselski). Izba zdecydowała, że zadania związane z tworzeniem systemów teleinformatycznych służących realizacji tej ustawy nie będą zlecane wykonawcom bez zachowania przepisów o zamówieniach publicznych. Wydłużono też termin na wdrożenie rozwiązań technicznych umożliwiających stosowanie doręczeń elektronicznych. Do ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa dodano przepis, na podstawie którego minister właściwy do spraw informatyzacji będzie mógł przekazać nieodpłatnie zakupiony sprzęt komputerowy gminom lub innym jednostkom sektora finansów publicznych na potrzeby realizacji przez nie zadań publicznych. Ustawa ma przyspieszyć budowę Centralnej Ewidencji Kierowców (CEK 2.0). Umożliwi też budowę jednolitych rozwiązań do obsługi procesów związanych z rejestracją pojazdów i wydawaniem dokumentów stwierdzających uprawnienia, analogicznie jak w wypadku Systemu Rejestrów Państwowych. Nowela rozszerza też funkcjonalność systemu CEPiK o aplikację, z której będą korzystać organy właściwe do wydawania dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami. Wprowadza także zmiany usprawniające utrzymanie prawidłowego funkcjonowania Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE) i uzupełniające zadania jej operatora o działania wspierające cyfryzację systemu oświaty, funkcjonowanie organów prowadzących szkoły i samych szkół. Nowela umożliwia również Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej (NASK), jako operatorowi OSE, zamawianie usług informatycznych w Centralnym Ośrodku Informatyki. Z kolei NFZ, bez czekania na weryfikację z rejestrem Straży Granicznej, niezwłocznie po numerze PESEL będzie mógł umożliwić osobom, które przyjechały do Polski z Ukrainy, korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej. 

 

Ustawa o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) została przyjęta bez poprawek. Ma ona m.in. przyspieszyć rejestrację obywateli Ukrainy w systemie PESEL. Przewiduje też, że leki stronie ukraińskiej będzie dostarczać Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych. Umożliwia tymczasowe dopuszczenie lekarzy z Ukrainy do wykonywania zawodu w Polsce w celu udzielania pomocy medycznej obywatelom tego kraju. Nowelizacja wprowadza przepisy, które umożliwią finansowanie działań polskich służb na rzecz bezpieczeństwa uchodźców z Funduszu Pomocy. Przewiduje, że w Banku Gospodarstwa Krajowego powstanie Fundusz Gwarancji Kryzysowych. W związku z wojną BGK będzie mógł udzielać poręczeń i gwarancji spłaty kredytów lub innych zobowiązań zaciągniętych przez przedsiębiorców. Nowela zawiera też rozwiązania dla obywateli Białorusi, którzy uciekli z Ukrainy do Polski przed wojną. Przewidują one m.in. wydawanie im w naszym kraju wiz humanitarnych. Ustanowiony ma być też nowy rodzaj zezwolenia na pobyt czasowy na okres 3 lat po wygaśnięciu takiej wizy.

7 i 8 kwietnia 2022 r. obradował Sejm na 52 posiedzeniu (które będzie kontynuowane 13 kwietnia). W trakcie dwóch pierwszych dni posiedzenia Sejm uchwalił m.in.: ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Ustawa wprowadza zmiany w organizacji i sposobu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2021/2022 i w kolejnych latach szkolnych, w których egzaminy te będą zdawać uczniowie i absolwenci, którzy dużą część swojego kształcenia realizowali w warunkach stanu epidemii, przy wykorzystaniu metod i technik kształcenia na odległość albo innego sposobu kształcenia.

• ustawę o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (projekt rządowy). Ustawa reguluje zasady zamrożenia wszystkich funduszy i zasobów gospodarczych osób oraz podmiotów, które zostaną wskazane na specjalnej liście prowadzonej przez ministra spraw wewnętrznych i administracji, w związku ze wspieraniem rosyjskiej agresji na Ukrainę; chodzi o stworzenie odrębnej od wykazów zawartych w rozporządzeniach Unii Europejskiej listy osób i podmiotów, wobec których można będzie zastosować środki zawarte w unijnych przepisach.
• ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy doprecyzowania niektórych przepisów ustawy, a także uzupełnienia kwestii pominiętych w obowiązującej ustawie, a dotyczących np. definicji przyjętych w ustawie, zakresu przedmiotowego ustawy, kwestii finansowych, rejestracji uchodźców i nadawania im numeru PESEL, a także uprawnień przysługujących określonym kategoriom uchodźców.
• odrzucił uchwałę Senatu odrzucającą ustawę o ochronie dziedzictwa narodowego związanego z nazywaniem obiektów przestrzeni publicznej. Uchwalona przez Sejm ustawa ingeruje w kompetencje gmin w sprawach nazw ulic, placów oraz stawiania pomników.
• przyjął poprawki Senatu zgłoszone do ustawy o zmianie ustawy - Prawo wodne. Nowelizacja ma na celu usprawnienie procesu tworzenia miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli, wprowadzając w tym zakresie usprawnienia procedury tworzenia takich miejsc.
• SENAT

5 kwietnia 2022 r. senacka Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej zaopiniowała siedem projektów aktów ustawodawczych. Komisja przyjęła pozytywne stanowisko w odniesieniu do: 

• wniosku dotyczącego dyrektywy Rady w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania grup wielonarodowych w Unii – dokument o sygnaturze COM(2021) 823; wniosku dotyczącego dyrektywy Rady ustanawiającej przepisy mające na celu zapobieganie nadużywaniu przedsiębiorstw fasadowych do celów podatkowych i zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE – COM(2021) 565; wniosku dotyczącego dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do przedłużenia okresu stosowania fakultatywnego mechanizmu odwrotnego obciążenia w związku z dostawami niektórych towarów i usług podatnych na oszustwa oraz mechanizmu szybkiego reagowania na oszustwa związane z podatkiem VAT – COM(2022) 039; wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przejrzystości i targetowania reklamy politycznej – COM(2021) 731; wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie statusu i finansowania europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych (wersja przekształcona) – COM(2021) 734; wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) 2016/399 w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice – COM(2021) 891 – oraz wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie sytuacji instrumentalizacji w obszarze migracji i azylu – COM(2021) 890. Komisja przyjęła ponadto bez uwag projekty aktów ustawodawczych o numerach: COM(2021) 756, COM(2021) 782, COM(2021) 784.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

6 kwietnia 2022 r. Zespół ds. Systemu Finansów Publicznych KWRiST kontynuował prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (UD 347), który przewiduje obniżenie z 17% do 12% stawki podatku PIT w pierwszym przedziale skali podatkowej. W ocenie strony samorządowej wejście w życie podatku spowoduje dalsze obniżenie dochodów własnych JST z podatku PIT. Rząd tymczasem nie gwarantuje JST satysfakcjonującej rekompensaty. Po pierwsze samorządy kwestionują jej formę (subwencja), po drugie wysokość (w ocenie JST rekompensata zaproponowana przez rząd jest zaniżona). Dlatego strona samorządowa KWRiST zaproponowała rekompensatę w formie podniesienia udziałów JST w PIT:

• dla gmin o 24,52 p.p., tj. z 38,34% do 62,86%;

• dla miast na prawach o 31,08 p.p., tj. z 48,59% do 79,67%;

• dla powiatów o 6,56 p.p., tj. z 10,25% do 16,81%;

• dla województw o 1,02 p.p., tj. z 1,60% do 2,62%.

Dodatkowo w ocenie strony samorządowej KWRiST konieczne jest wprowadzenie podziału dochodów z podatku PIT płaconego w formie ryczałtu między budżet państwa i budżety JST, z zastosowaniem wskaźników udziału w PIT adekwatnych do szczebla samorządu.

7 kwietnia 2022 r. odbyło się specjalne posiedzenie KWRiST w sprawie pomocy uchodźcom z Ukrainy z udziałem prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego. Premier Mateusz Morawiecki przede wszystkim podziękował samorządom gmin, powiatów i województw za zaangażowanie w pomoc uchodźcom z ogarniętej wojną Ukrainy. Podkreślił, że sytuacja, z którą mierzy się obecnie Polska, a przede wszystkim miasta, jest największym kryzysem uchodźczym w Europie od czasów II Wojny Światowej. Z tym kryzysem Polska nie mogłaby sobie poradzić, gdyby nie współpraca ponad podziałami. Premier zwrócił też uwagę, że choć dziś pomoc Ukrainie jest ogromnym wyzwaniem i wiąże się z wielkim wysiłkiem i kosztami, to jednak w perspektywie długofalowej włączenie uchodźców do polskiego systemu będzie korzystne dla polskiej gospodarki i życia społecznego. Zachęcał, by przekonywać o tym opinię publiczną. 

W trakcie spotkania głos zabierali także samorządowcy, m.in. Rafał Trzaskowski - prezydent Warszawy, Jacek Jaśkowiak - prezydent Poznania, Krzysztof Żuk - prezydent Lublina. 

Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski w swoim wystąpieniu podziękował za dobrą współprace z administracją rządową zwłaszcza w procesie nadawania obywatelom Ukrainy numerów PESEL. Prezydent stolicy odniósł się także do słów premiera Morawieckiego o dobrej kondycji finansowej samorządów, które w 2022 r. weszły z nadwyżką budżetową. Rafał Trzaskowski wskazał, że ta nadwyżka jest efektem zbiegu kilku czynników m.in. inflacji, wzrostu podatku od nieruchomości oraz wypłaconej na koniec 2021 r. samorządom subwencji rozwojowej. - W latach kolejnych sytuacja samorządów będzie się pogarszać, a najlepszym rozwiązaniem aby temu zapobiec jest podwyższenie samorządowych udziałów w podatku PIT - mówił prezydent Warszawy. 

Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania zwrócił uwagę, jak ważne jest aby dzieci z Ukrainy trafiły do polskich szkół, a  dorośli, głównie kobiety, zasiliły rynek pracy. – To jest szczególnie ważne również ze względu na ich zdrowia psychicznego – wskazywał prezydent Poznania dodając, że aby polski system edukacji był w stanie przyjąć dzieci i młodzież z Ukrainy do szkół i przedszkoli (co umożliwi ich rodzicom np. podjęcie pracy) konieczne są odpowiednie fundusze. – O pieniądzach zawsze się trudno rozmawia, ale rozmawiać trzeba – podkreślił Jacek Jaśkowiak. 

O potrzebie znalezienia pracy dla uchodźców z Ukrainy mówił także prezydent Lublina, Krzysztof Żuk wskazując, że miasta ankietują obywateli Ukrainy podczas wydawania numerów PESEL także pod względem kwalifikacji zawodowych. – Okazuje się, że dużą część uchodźców stanowią pracownicy o bardzo wysokich kompetencjach, menadżerowie pracujący w międzynarodowych korporacjach, czy naukowcy. Ich potencjał i kompetencje koniecznie powinniśmy chcieć i umieć wykorzystać - mówił prezydent Żuk.

 

Odnosząc się do samorządowych głosów premier Mateusz Morawiecki zgodził się, że konieczna jest strategia długofalowego działania. Dlatego też ustalono, że kolejne spotkanie samorządowców z prezesem rady Ministrów odbędzie się na początku maja i będzie ono poświęcone m.in. kwestiom finansowym. Odrębne spotkanie rządowo - samorządowe zostanie zorganizowane dla samorządów tzw. ściany wschodniej, które ze względu na ich specyfikę (m.in. wysokie bezrobocie) potrzebują specjalnych rozwiązań.

31 marca 2022 r. odbyło się posiedzenie senackiego Zespołu ds. Zrównoważonego Rozwoju. Tematem spotkania była „Edukacja dzieci i młodzieży – uchodźców z Ukrainy, dziś i jutro. Doświadczenia i propozycje praktyków”. 

Apelowano przede wszystkim o wsparcie finansowe samorządów i jak najszybsze przygotowanie rozwiązań systemowych, które pozwolą wchłonąć ogromną liczbę ukraińskich dzieci i młodzieży, uciekających przed rosyjską agresją na ich kraj. Najważniejsze problemy to brak nauczycieli, system oceniania i egzaminów zewnętrznych, arkuszy ocen, brak pomieszczeń na organizowanie dodatkowych klas i oddziałów przygotowawczych, a przede wszystkim pieniądze. Trzeba też pamiętać, że rozporządzenie ministra edukacji dotyczące funkcjonowania ukraińskich dzieci i młodzieży w polskich placówkach oświatowych odnosi się wyłącznie do okresu do końca obecnego roku szkolnego. Wobec sytuacji na Ukrainie należy się przygotować do wyzwania, jakim będzie następny rok szkolny od 1 września 2022 r. Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich zwrócił uwagę, że dyskutowane problemy mają zarówno aspekt krótkoterminowy, jakim jest zorganizowanie oddziałów przygotowawczych i nauki dla uczniów ukraińskich, a także opieki przedszkolnej dla ukraińskich dzieci, jak i długoterminowy. Dzięki wejściu w polski system oświatowy poznają one język polski i nasz kraj, i będą chciały tu wracać. Jest jednak szereg kwestii, które wymagają szybkiego doprecyzowania i określenia, dotyczących m.in. podstawy programowej, systemu oceniania i egzaminowania. Rozstrzygnięcia wymaga też kwestia uczniów korzystających z nauki zdalnej w szkołach ukraińskich. Jak mówił Marek Wójcik, najlepszą formą włączenia ukraińskich dzieci do polskiego systemu są oddziały przygotowawcze. Należy też zastanowić się nad uelastycznieniem od 1 września przepisów dotyczących  oddziałów międzynarodowych pozwalających na realizowanie programów ukraińskich, zwłaszcza na poziomie ponadpodstawowym i branżowym. Marek Wójcik proponował też, by na wzór rozwiązań covidowych zawiesić w obecnej sytuacji organizację konkursów na dyrektorów na szkół i przedłużyć im obecną kadencję. Za propozycję nie do przyjęcia uznał rządową propozycję 417 zł na dziecko ukraińskie w przedszkolu, podczas gdy samorządy przekazują z tego tytułu placówkom przedszkolnym od 800 do 1500 zł. Dlatego rząd powinien przekazywać samorządom pełną refundację z tego tytułu. Zdaniem wiceprezydent Bydgoszczy Iwony Waszkiewicz pieniądze stanowią największy problem w przyjęciu do polskiego systemu edukacyjnego ukraińskich dzieci i młodzieży, a deklaracja rządowa, że subwencja oświatowa pokryje wszystkie potrzeby samorządów w tym zakresie nie ma wiele wspólnego z rzeczywistością. W sprawie finansowania szkół i przedszkoli brak jest konsultacji i uzgodnień z samorządami, które już muszą przekazywać placówkom kwoty zgodne z finansowaniem w danym mieście czy gminie. W efekcie w szkołach nie będą powstawały nowe odziały, a ukraińskie dzieci nie pójdą do polskich przedszkoli, ich matki do pracy, a o zasiłki zwrócą się do pomocy społecznej. Wiceprezydent Warszawy Renata Kaznowska przypomniała, że w stolicy zatrzymało się ponad 300 tys. uchodźców z Ukrainy, spośród których ponad 100 tys. to dzieci i młodzież, które powinny trafić do szkół i przedszkoli. Niestety, finansowe i lokalowe możliwości miasta kończą się na poziomie około 25 tys. „Co zrobić z grupą 75 tys. uczniów” – pytała. Jak wskazywała, dla 2000 oddziałów szkolnych potrzeba 200 tys. m2, za wynajęcie których trzeba zapłacić 70 mln zł, a na wyżywienie tych dzieci potrzeba 100 mln zł rocznie. To wszystko, zdaniem wiceprezydent Warszawy, pokazuje skalę problemu, z którym przychodzi nam się zmierzyć.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

1 kwietnia 2022 r. odbyło się spotkanie Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych KWRiST poświęcone projektowi ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (UD347). Celem projektu jest obniżeniu z 17% do 12% stawki podatku w pierwszym przedziale skali podatkowej przy jednoczesnej likwidacji tzw. preferencji dla klasy średniej. Ogólnopolskie korporacje wchodzące w skład strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego przedstawiły swoje (negatywne) opinie na temat projektu. Jak podkreślił Krzysztof Żuk, prezydent Lublina i współprzewodniczący Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych samorządy nie negują potrzeby wprowadzania korzystnych dla podatników zmian w PIT. Uważają jednak, że zaproponowany przez rząd system rekompensowania gminom, powiatom i województwom ubytków w dochodach jest niewystarczający i przybiera niewłaściwą formę (subwencja), co powoduje, że dochody własne JST są zastępowane (w coraz większym stopniu) dochodami transferowymi. 

Do stanowiska samorządów ustosunkował się Sebastian Skuza, wiceminister finansów i współprzewodniczący Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych, który po pierwsze wskazał na dobrą sytuację finansową z jaką samorządy rozpoczęły rok 2022; po drugie powiedział, że nie widzi uzasadnienia dlaczego wprowadzane ulgi w PIT mają być kosztem jedynie dla budżetu państwa, a dla JST mają być neutralne w 100%. Wiceminister Skuza zaznaczył jednak, że jest gotów rozmawiać o pewnych modyfikacjach systemu rekompensat dla JST, m.in. w zakresie podziału subwencji.

30 marca 2022 r. odbyło się plenarne posiedzenie KWRiST, na którym pozytywnie zaopiniowała projekt Krajowej Polityki Miejskiej, domagała się spotkania ws. gospodarki odpadami, w tym ROP, a także podniesienia środków dla gmin na obsługę dodatków osłonowych. Negatywną opinie otrzymał natomiast projekt podziału części rezerwy subwencji ogólnej przygotowany przez resort finansów. 

Jak wyjaśniał sekretarz strony samorządowej Marek Wójcik przyjęta metodologia podziału premiuje te samorządy, które zaplanowały optymistycznie wysokie kwoty w swoich Wieloletnich Prognozach Finansowych, dzięki czemu dostaną więcej środków z rezerwy. Samorządowy wniosek o znalezienie innego sposobu podziału pieniędzy z rezerwy i przedstawienie dwóch propozycji ich podziału zostały odrzucone. 

Na wniosek strony samorządowej wiceminister Małgorzata Golińska przedstawiła informację na temat zaawansowania prac nad wprowadzeniem rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Samorządowcy chcieliby jak najszybciej poznać rozwiązania zawarte w projekcie oraz odpowiedzi na zgłoszone uwagi. Miały się w tej sprawie odbyć spotkania specjalnego zespołu, które jednak zostały odwołane. Do dziś niestety strona samorządowa nie zna planu wprowadzania ROP i systemu depozytowo-kaucyjnego, które muszą być rozpatrywane łącznie, bo dotyczą tego samego strumienia odpadów. 

W związku z zaniżonymi kosztami realizacji przez gminy obsługi zadania zleconego, jakim jest wypłata dodatków osłonowych, sekretarz Marek Wójcik apelował o spotkanie z minister klimatu i środowiska, Anną Moskwą. Wiceminister Paweł Szefernaker obiecał doprowadzić do takiego spotkania. Jak przypomniała dyrektor Departamentu elektroenergetyki i gazu, Anna Bednarska – dodatki osłonowe są ważnym elementem tarczy antyinflacyjnej, na który rząd przeznaczył 4,7 mld zł i który obejmie około 7 mln gospodarstw domowych. Na obsługę przyjmowania wniosków i wypłaty dodatków gminy otrzymają 2 % całej puli środków, czyli 800 mln zł. Dla osób, które złożyły wnioski do 31 stycznia br. pieniądze z pierwszej transzy mają być wypłacane do 31 marca br. Wojewodowie zawnioskowali o środki do Ministra Finansów w wysokości 1 mld zł. Sekretarz Wójcik przekonywał, że wartość 2% absolutnie nie wystarcza na pokrycie ponoszonych przez gminy kosztów i jest 2-krotnie za niska. Dlatego apelował o pilne spotkanie z minister Moskwą, by zwiększyć środki dla gmin i spróbować uelastycznić przepisy.

 

Komisja Wspólna pozytywnie zaopiniowała projekt Krajowej Polityki Miejskiej, po uwzględnieniu przez resort funduszy i polityki regionalnej uwag dotyczących uzupełnienia go o kwestie związane z nowymi mieszkańcami miast, jakimi są uchodźcy z ogarniętej wojną Ukrainy, rozszerzenie zapisów dotyczących finansowania oraz uwzględnienia w składzie Rady Wykonawczej również przedstawicieli korporacji „niemiejskich”: Związku Województw RP, Związku Powiatów Polskich i Związku Gmin Wiejskich RP. Projekt KPM 2030 jest skierowany do wszystkich polskich miast, jego najogólniej pojętym celem jest poprawa jakości życia ich mieszkańców. KPM ma ułatwić miastom prowadzenie polityki zrównoważonego rozwoju i przynieść rozwiązanie problemów od dawna zdiagnozowanych, jak np. suburbanizacja. Dzięki zmianom prawnym, modyfikacjom finansowym i wsparciu transferu wiedzy KPM ma umożliwić miastom skuteczniejsze działanie np. w niwelowaniu barier w rozwiązywaniu problemów wykraczających poza granice administracyjne dzięki współpracy w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych, przeciwdziałaniu chaosowi przestrzennemu czy poprawie jakości przyrodniczej środowiska miejskiego oraz adaptacji do zmian klimatu.

24 marca 2022 r. zakończyło się 51., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie uchwalone zostały m.in.: ustawa o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (projekt poselski).

Celem nowelizacji jest objęcie przepisami ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. poz. 583) również obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, nie bezpośrednio i którzy wyrażają zamiar pozostania w naszym kraju.

• ustawa o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy określenia zasad prowadzenia w systemie teleinformatycznym ewidencji małoletnich obywateli Ukrainy pozbawionych opieki osób sprawujących faktyczną pieczę nad nimi oraz małoletnich obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium RP i przed przybyciem byli umieszczeni w pieczy zastępczej na terytorium Ukrainy.
• ustawa o zmianie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy propozycji skreślenia w art. 5a ust. 6 ustawy wyrazów: „w postaci jednostek pomocniczych lub grup jednostek pomocniczych”, co umożliwi radom gminy dokonanie podziału środków budżetu obywatelskiego w sposób znacznie bardziej elastyczny, dostosowany do uwarunkowań w konkretnej gminie.
• ustawa o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027 (projekt rządowy). Ustawa dotyczy podstawy dla realizacji umowy partnerstwa, w tym wdrażania programów dotyczących polityki spójności w perspektywie finansowej 2021-2027. Nowe przepisy wynikają z rozpoczęcia w 2021 r. nowej, siedmioletniej perspektywy finansowania polityki spójności z budżetu UE. Ustawa wprowadza mechanizmy koordynacji programów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. Określa również zasady i podstawowe dokumenty służące wdrażaniu funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. W ustawie wprowadza się także szczegółowe przepisy dotyczące Krajowego Planu Odbudowy.
• ustawa o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy przedłużenia o trzy lata tj. do dnia 31 grudnia 2024 r. obowiązku zapewnienia najemcom przez właściwą gminę w razie wypowiedzenia najmu prawa do lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki w związku z koniecznością remontu lub rozbiórki budynku, który wymaga opróżnienia.
• ustawa o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy zapewnienia nauczycielom podwyżki od dnia 1 maja 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatków do wynagrodzenia.

SENAT 

24 marca 2022 r. zakończyło się 39. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 15 ustaw, 1 odrzuciła, a do 5 wprowadziła poprawki.

Senat odrzucił ustawę o ochronie dziedzictwa narodowego związanego z nazwami obiektów przestrzeni publicznej oraz pomnikami (projekt poselski), argumentując, że ogranicza ona prawo wspólnot samorządowych do podejmowania decyzji w sprawie zmiany nazw ulic, placów, obiektów i komunalnych jednostek organizacyjnych, a także usuwania pomników.

Z 3 zmianami legislacyjnymi i doprecyzowującymi senatorowie poparli nowelizację prawa wodnego (projekt rządowy), która ma usprawnić procedury administracyjne przy tworzeniu miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli. Umożliwia m.in. składanie do jednego organu wniosku o wydanie zgody i zgłoszenia wodnoprawnego. Zgoda na utworzenie miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli nie wymagałaby uchwały rady gminy, wystarczy załatwienie sprawy przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Czas na dokonywanie zgłoszeń wodnoprawnych zostanie skrócony z 30 do 21 dni. Nie trzeba będzie np. dołączać wypisów i wyrysów z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wójt, burmistrz lub prezent miasta będzie mógł zweryfikować zgodność danego zamierzenia z obowiązującym na terenie gminy zagospodarowaniem przestrzennym. Miejsca okazjonalnie wykorzystywane do kąpieli nie będą jednak zastępować regularnych kąpielisk. Wydłużenie czasu ich funkcjonowania mogłoby negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo wypoczywających czy jakość wody, a także zachęcać do obchodzenia prawa i wykorzystywania takich miejsc jako regularnych, stałych kąpielisk, które podlegają większym rygorom prawnym.

Bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (projekt komisyjny), która zakłada, że przepisy, dotyczące legalizacji pobytu uchodźców z Ukrainy w Polsce, obejmą także tych obywateli ukraińskich, którzy po ataku Rosji 24 lutego br. przybyli do Polski nie bezpośrednio z Ukrainy. Będzie to dotyczyć tych z nich, którzy w czasie wybuchu wojny byli za granicą i nie mieli już możliwości powrotu na lotniska ukraińskie, wjechali do Polski po 24 lutego, a granicę swojego kraju przekroczyli przed 24 lutego. Nowe przepisy obejmą również obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Polski z Ukrainy, ale przekroczyli np. granicę ukraińsko-mołdawską i dopiero potem udali się do Polski, a teraz chcą pozostać w naszym kraju. Nowela uściśla, że mowa o Ukraińcach, którzy przybyli, a nie – jak dotychczas – przyjechali do Polski, bo 30% uchodźców po prostu przeszło granicę ukraińsko-polską. 

 

Bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (projekt rządowy), która przewiduje, że w systemie teleinformatycznym zostanie utworzona ewidencja małoletnich obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski bez opieki osób sprawujących faktyczną pieczę nad nimi i byli umieszczeni w pieczy zastępczej w Ukrainie. Ewidencja będzie prowadzona przez ministra rodziny i powiatowe centra pomocy rodzinie, które mają wspierać ośrodki pomocy społecznej, centra usług społecznych albo inne jednostki w sprawowaniu nadzoru nad realizacją praw i obowiązków opiekunów tymczasowych oraz przebywających pod ich opieką ukraińskich dzieci. W wypadku grup zorganizowanych, liczących 80–100 dzieci, ich opiekunami tymczasowymi będą osoby przyjeżdżające z nimi do Polski. Jeśli na 1 osobę przypada więcej niż 15 dzieci, władze samorządowe muszą zatrudnić dodatkowych wychowawców. Reprezentantem prawnym małoletnich w Polsce pozostanie opiekun tymczasowy. Powiatowe centra pomocy rodzinie mają zapewniać pomoc prawną, organizacyjną i psychologiczną opiekunom tymczasowym i przebywającym pod ich opieką

17 marca 2022 r. sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych rozpatrzyła wniosek Prezydium Komisji o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie nowelizacji ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Celem projektowanej ustawy jest objęcie przepisami ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa również obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy, w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, nie bezpośrednio, ale przekroczyli np. granicę ukraińsko-mołdawską i w następnej kolejności udali się do Polski, i którzy wyrażają zamiar pozostania w naszym kraju. Analogiczna zmiana dotyczy art. 327 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w którym proponuje się skreślenie wyrazu „bezpośrednio”. Projekt zakłada, że ustawa wejdzie w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia 24 lutego 2022 r., tak aby nie różnicować sytuacji prawnej obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poprzez inne kraje w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., tj. od dnia rozpoczęcia działań wojennych w Ukrainie, do dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej.

17 marca 2022 r. sejmowe Komisje: Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii oraz Infrastruktury przeprowadziły pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych (druk nr 2073). Projekt ma na celu usprawnienie realizacji zadań administracji publicznej poprzez rozwój publicznych systemów teleinformatycznych m.in.: zwiększenie efektywności działania Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej oraz szybszą i kompleksową realizację projektu budowy Centralnej Ewidencji Kierowców. W dyskusji poruszono kwestię m.in.: wydłużenia o 24 miesiące czasu obowiązywania przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 18 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, czyli rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności. Dyskusja dotyczyła także łączenia budowy, rozwoju, wdrożenia oraz utrzymania systemu teleinformatycznego dwóch ewidencji: Centralnej Ewidencji Pojazdów i Centralnej Ewidencji Kierowców oraz zawartych w projekcie ustawy przepisów, które przewidują możliwość udzielania zamówień z pominięciem przepisów dotyczących zamówień publicznych.

SENAT

17 marca 2022 r. zakończyło się 38. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono 12 ustaw; Izba odrzuciła 1 ustawę, a do 4 wprowadziła poprawki. Ostatniego dnia obrad Senat jednogłośnie przyjął bez poprawek ustawę o obronie Ojczyzny (projekt rządowy), która zwiększa wydatki budżetowe na obronność i liczebność Wojska Polskiego. Zakłada, że na finansowanie potrzeb obronnych przeznacza się corocznie wydatki z budżetu państwa w wysokości nie niższej niż 2,2% PKB w 2022 r. i co najmniej 3% PKB w 2023 r. i kolejnych latach. Ustawa znosi: szefów wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowych komendantów uzupełnień. Tworzy: Centralne Wojskowe Centrum Rekrutacji oraz wojskowe centra rekrutacji. Wojewódzkie sztaby wojskowe przekształca się w Centralne Wojskowe Centrum Rekrutacji, a wojskowe komendy uzupełnień w wojskowe centra rekrutacji. Ustawa wskazuje, że na potrzeby prowadzenia ewidencji wojskowej i kwalifikacji wojskowej prowadzi się rejestrację, której podlegają obywatele polscy po ukończeniu 18. roku życia. Minister obrony narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym ds. administracji publicznej ma określić, w drodze rozporządzenia m.in. tryb prowadzenia rejestracji, wzory dokumentów prowadzonych w jej ramach, szczegółowy zakres danych ujmowanych w poszczególnych dokumentach, a także tryb i sposób wzywania na rejestrację. Czynności podejmowane w ramach kwalifikacji wojskowej mają być prowadzone przez powiatowe komisje lekarskie oraz wojewódzkie komisje lekarskie, wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz szefa wojskowego centrum rekrutacji. Ustawa przewiduje, że osoby ubiegające się o powołanie do służby wojskowej mogą zgłosić się do dowolnie wybranego wojskowego centrum rekrutacji w celu złożenia wniosku o powołanie albo przesłać go za pośrednictwem strony internetowej lub środków komunikacji elektronicznej. We wniosku o powołanie do służby wojskowej wskazywać będzie się m.in. preferowane miejsce odbywania dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej; uczelnię wojskową, na której osoba ubiegająca się o powołanie do służby wojskowej chce podjąć kształcenie; chęć odbycia kursu oficerskiego – w wypadku absolwentów uczelni wyższych innych niż wojskowe na kierunku zapewniającym nabycie kwalifikacji szczególnie przydatnych w Siłach Zbrojnych oraz uprawnienia lub kwalifikacje, których nabyciem jest zainteresowana osoba zgłaszająca się.

KOMISJA WSPÓLNA RZADU i SAMORZADU TERYTORIALNEGO

14 marca 2022 r. odbyło się specjalne posiedzenie KWRiST poświęcone pomocy uchodźcom z Ukrainy. W jego trakcie omówiono m.in.: finansowanie działań podjętych przez JST w celu pomocy uchodźcom; propozycje współpracy JST i ZUS; oraz procedurę nadawania Ukraińcom nr PESEL. Jeżeli chodzi o sprawy finansowe, to przedstawiciele strony rządowej (Władysław Budzeń, dyrektor Departamentu Budżetu MSWiA oraz Maciej Wąsik, wiceminister SWiA) poinformowali, że wojewodowie zbierać będą od samorządów informacje o poniesionych na rzecz uchodźców wydatkach od 24 lutego do 18 marca oraz kolejnych - prognozowanych: do końca marca; do końca kwietnia; do końca maja i do końca czerwca. W informacjach tych należy uwzględnić wydatki poniesione na zadania wymienione w art. 12 ust. 1 oraz art. 13 ust. 1 specustawy o pomocy uchodźcom z Ukrainy. W następnej części spotkania prezes ZUS wystąpiła do JST z propozycją tworzenia wspólnych punktów obsługi uchodźców, ponieważ ZUS będzie wypłacał im świadczenia np. 500+. W części ostatniej spotkania, poświęconej rejestracji i nadawania uchodźcom nr PESEL Janusz Cieszyński, pełnomocnik rządu ds. cyfryzacji poinformował samorządowców o poczynionych przez rząd zakupach sprzętu niezbędnego do nadawania Ukraińcom nr PESEL, terminach i harmonogramie jego dostarczania do samorządów. Omówiono także w jakich lokalizacjach punkty rejestracji i nadawania PESEL powinny zostać lokalizowane przez gminy, aby nie zakłócić bieżącej obsługi mieszkańców.

 

18 marca 2022 r. odbyło się specjalne posiedzenie KWRiST poświęcone pomocy uchodźcom z Ukrainy. W jego trakcie omówiono pierwsze doświadczenia związane z nadawaniem PESEL obywatelom Ukrainy. Natomiast obecni ministrowie ds. zdrowia oraz edukacji odpowiadali na pytania strony samorządowej związane z organizacją ochrony zdrowia oraz edukacji dla uchodźców.

12 marca 2022 r. zakończyło się 50., posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. ustawy: o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (projekt rządowy).

Posłowie rozpatrzyli zgłoszone przez Senat poprawki do ustawy i niektóre z nich przyjęli (większość została przez posłów odrzucona). Ustawa określa zasady legalizacji pobytu obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski bezpośrednio z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, a także udzielania im pomocy. Ustawa przewiduje, że ukraińscy uchodźcy będą mogli otrzymać numer PESEL, a ich pobyt w naszym kraju będzie uznawany za legalny przez 18 miesięcy. Będą mogli podjąć pracę, korzystać z opieki zdrowotnej i świadczeń rodzinnych. Uczniowie i studenci będą mogli kontynuować naukę w polskich szkołach i uczelniach. Zgodnie z ustawą, osoby i podmioty, które zapewnią zakwaterowanie i wyżywienie uchodźcom, otrzymają świadczenie pieniężne w wysokości 40 zł dziennie. Z kolei uchodźcy z Ukrainy dostaną jednorazowo 300 zł na osobę. Ustawa zakłada ponadto powstanie w Banku Gospodarstwa Krajowego specjalnego funduszu, z którego finansowana będzie pomoc na rzecz Ukrainy. Wprowadzono też przepisy zapewniające tzw. bezkarność urzędniczą w przypadku wojny, w tym wojny w kraju sąsiadującym z Polską.

• o zmianie ustawy - Prawo wodne (projekt rządowy). Ustawa zakłada usprawnienie tworzenia miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli. Procedura uzyskiwania zgody na utworzenie miejsca okazjonalnie wykorzystywanego do kąpieli zostanie uproszczona i usprawniona. W jednym urzędzie będzie można załatwić dwie sprawy – zgłoszenie wodnoprawne i zgłoszenie na utworzenie takiego miejsca. Uproszczenie dotyczy także zakresu dokonywania zgłoszeń wodnoprawnych, zmianę formy wyrażanej zgody przez gminę, skrócenie terminów opiniowania, połączenie procedury zgłoszenia wodnoprawnego z wydawaną zgodą, a także doprecyzowanie przepisów dotyczących odmowy utworzenia miejsca wykorzystywanego okazjonalnie do kąpieli.
• ustawę o wyrobach medycznych (projekt rządowy). Ustawa dotyczy zapewnienia sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego w obszarze wyrobów medycznych i wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, przyjmując jako podstawę wysoki poziom ochrony zdrowia z myślą o pacjentach i użytkownikach, z uwzględnieniem małych i średnich przedsiębiorstw działających w tym sektorze.
• ustawę o obronie Ojczyzny (projekt rządowy). Ustawa dotyczy stworzenia nowej regulacji, która swym zakresem obejmie szeroko rozumiane kwestie związane z obronnością, służbą wojskową, finansowaniem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz realizacją przez przedsiębiorców zadań na rzecz Sił Zbrojnych RP, ponadto reguluje kwestie związane z organizacją i składem Sił Zbrojnych RP oraz organów właściwych w sprawach obrony państwa i ich zadań.

SENAT

12 marca 2022 r. zakończył się trzeci dzień 38. posiedzenia Senatu (Izba wznowi obrady 17 marca). W trakcie trzech pierwszych dni Senat m.in.: rozpatrzył ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (projekt rządowy). Senatorowie wnieśli do tego projektu liczne poprawki. zdecydowali, że ustawą zostaną objęci nie tylko uchodźcy ukraińscy, którzy przyjeżdżają do Polski od 24 lutego 2022 r. bezpośrednio z Ukrainy, ale także ci, którzy przybywają do naszego kraju przez inne państwa, Rumunię czy Słowację. Przepisy ustawy będą stosowane ponadto w stosunku do Białorusinów i obywateli innych państw, którzy legalnie przebywali na Ukrainie w dniu wybuchu wojny, a także studentów, niebędących obywatelami Ukrainy, którzy 24 lutego studiowali na uczelniach ukraińskich i przyjechali do Polski bezpośrednio z Ukrainy w związku z wojną. Senatorowie skreślili uchwalone przez Sejm przepisy  o tzw. bezkarności urzędniczej za złamanie dyscypliny finansów publicznych w czasie wojny. Przyjęli też poprawki zmierzające do zapewnienia kontroli nad wydatkami na rzecz uchodźców; dotyczy to działalności funduszu pomocy, który ma być utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego. Zgodnie z senacką poprawką prezes Rady Ministrów będzie musiał przedkładać sejmowej komisji budżetu projekt planu finansowego tego funduszu i sprawozdanie z jego realizacji. Premiera zobowiązano ponadto do przedstawiania Sejmowi i Senatowi co 12 miesięcy sprawozdania z wykonania ustawy. Senatorowie postanowili także, że środki z Funduszu Solidarnościowego mogą być przeznaczane na pomoc ukraińskim uchodźcom, realizowaną również przez organizacje pozarządowe. Senat opowiedział się też za zniesieniem ograniczenia do 18 miesięcy terminu legalnego pobytu w Polsce uciekinierów z Ukrainy. Zgodnie z uchwaloną poprawką będą oni mogli legalnie przebywać w naszym kraju, jeśli zadeklarują chęć pozostania. W ramach udzielanej pomocy  senatorowie przyznali uchodźcom ukraińskim prawo do korzystania z Karty Dużej Rodziny. Umożliwili też uproszczony dostęp do pracy w Polsce ukraińskim farmaceutom; ustawa przewidywała takie zasady tylko dla lekarzy i pielęgniarek. Senackie poprawki umożliwiają ponadto studentom niebędącym obywatelami Ukrainy, którzy 24 lutego studiowali na ukraińskiej uczelni, i przyjechali do Polski ubieganie się o stypendium socjalne i kredyt studencki. Zgodnie z inną zmianą obywatele Ukrainy studiujący w Polsce zostaną objęci możliwością uzyskania pomocy analogicznej do pomocy przysługującej studentom, którzy przybyli do Polski po 24 lutego. Przyjęte przez Izbę poprawki mają także na celu przyspieszenie procedury ustanawiania opiekuna tymczasowego dla dzieci ukraińskich. W takich sprawach sąd będzie orzekał w postępowaniu nieprocesowym na posiedzeniu niejawnym, ograniczając postępowanie dowodowe do dowodów z dokumentów. Inna zmiana zaaprobowana przez senatorów przesądza o stosowaniu transliteracji ukraińskich imion, nazwisk i nazw podanych we wniosku o nadanie PESEL według zasad określonych w ustawie o zawodzie tłumacza przysięgłego. Senatorowie zdecydowali, że świadczenie za zakwaterowanie i wyżywienie dla uchodźców będzie przyznawane na podstawie wniosku, a nie jak zapisano w ustawie – umowy z gminą. Doprecyzowali, że osoba starająca się o świadczenie musi złożyć oświadczenie, iż nie korzystała z niego wcześniej i nie pobrała dodatkowego wynagrodzenia od osoby, którą zakwaterowała u siebie. Przyjęto też szereg zmian, zgodnie z którymi m.in. świadczenie za zakwaterowanie uchodźcy, świadczenia dla obywateli Ukrainy z pomocy społecznej, pomocy materialnej o charakterze socjalnym i pobyt w domu pomocy społecznej mają być finansowane z budżetu państwa. Koszty realizacji tych zadań przez jednostki samorządu terytorialnego ustalono w wysokości 2% dotacji otrzymanej na wypłatę świadczeń pieniężnych. Senatorowie chcą też zwiększenia subwencji oświatowej w tym roku w związku z dodatkowymi zadaniami samorządu związanymi z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy. Większość ze zgłoszonych przez Senat poprawek została odrzucona przez Sejm 12 marca 2022 r.

Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która miała wzmocnić nadzór w spółkach kapitałowych i wprowadzić do polskiego ustawodawstwa prawo holdingowe. Nowela uszczegóławia prawo do żądania sporządzenia lub przekazania informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień. Porządkuje też kwestię kadencji i mandatu członków organów menedżerskich, wprowadza przepis o obowiązku lojalności i zachowania tajemnicy nawet po wygaśnięciu kadencji członka rady nadzorczej i zasady osądu biznesowego. Ma to pozwolić definitywnie wyłączyć odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną spółce wskutek decyzji, które okażą się błędne, jeśli były podejmowane w granicach ryzyka biznesowego zgodnie z posiadanymi informacjami, adekwatnymi do okoliczności. Nowela zmienia także przepisy dotyczące rozwiązań Polskiego Ładu, m.in. modyfikuje zasady obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Przy ustalaniu dochodu przedsiębiorców dla celów składki zdrowotnej zostaną uwzględnione tzw. różnice remanentowe, a dochód, stanowiący podstawę obliczenia składki, nie będzie powiększany o odpisy amortyzacyjne, zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed 1 stycznia 2022 r.

Senatorowie uchwalili 4 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (projekt poselski). Wprowadzone zmiany mają charakter przede wszystkim legislacyjny, jedna z nich wydłuża termin wejścia w życie ustawy korelując go z ustawą o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ma zapewnić możliwości uprawy i zbioru ziela lub żywicy konopi innych niż włókniste na surowiec farmaceutyczny, przeznaczony do sporządzania leków recepturowych. Takie uprawy będą prowadzone, po uzyskaniu zezwolenia Głównego Inspektora Farmaceutycznego (GIF), przez instytut badawczy nadzorowany przez ministra rolnictwa. Przed wydaniem zezwolenia GIF będzie musiał zasięgnąć opinii policji, m.in. w sprawie sposobu zabezpieczenia miejsca uprawy przed dostępem osób nieuprawnionych, oznakowania miejsca uprawy i prowadzenia ewidencji roślin zebranych i zniszczonych. Opłata za złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na uprawę ma wynosić 1500 zł, a za złożenie wniosku o zmianę zezwolenia – 350 zł. Zezwolenie na uprawę konopi innych niż włókniste i zbiór ziela lub żywicy konopi innych niż włókniste na surowiec farmaceutyczny będzie wydawane na nie dłużej niż 5 lat. Nowelizacja wprowadza ponadto zmiany dotyczące definicji pojęć: „konopie włókniste” i „ziele konopi innych niż włókniste”, zwiększa o 50% dopuszczalną zawartość THC w roślinie.

Bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy – Prawo energetyczne (projekt poselski) wprowadza zmiany w przepisach dotyczących m.in. zasad przyłączania do sieci gazowej, uprawień i obowiązków operatora systemu przesyłowego gazowego, relacji między właścicielem sieci przesyłowej gazowej a operatorem systemu przesyłowego gazowego wyznaczonym na tej sieci. 

Bez poprawek Senat przyjął ustawę o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (projekt rządowy) przesuwa o rok, na 1 stycznia 2024 r., dokonywanie podziału środków Funduszu z uwzględnieniem pracy eksploatacyjnej na liniach komunikacyjnych w przewozach autobusowych o charakterze użyteczności publicznej zaplanowanej do wykonywania w planach transportowych poszczególnych województw. Utrzymuje do 31 grudnia 2023 r. podwyższoną stawkę dopłaty z Funduszu (z kwoty nie wyższej niż 1 zł do nie wyższej niż 3 zł). Nowelizacja umożliwi też przesunięcie środków Funduszu do tych województw, w których limit środków w danym roku budżetowym okazał się niewystarczający.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄU TERYTORIALNEGO

10 marca 2022 r. odbyło się nadzwyczajne posiedzenie KWRiST, dotyczące pomocy uchodźcom z Ukrainy. W jego trakcie Janusz Cieszyński, pełnomocnik rządu ds. cyfryzacji poinformował, że we współpracy z MSWiA udało się przygotować wycenę zadań związanych z włączeniem uchodźców do Systemu Rejestrów Państwowych. I tak za nadanie numeru PESEL i profilu zaufanego gminy otrzymają kwotę  15 zł oraz 31 zł za zdjęcie, czyli razem 46 zł.  Gminy otrzymają również sprzęt do realizacji tego zadania, zarówno do urzędów, jak i punktów mobilnych (jeśli zechcą je organizować np. w punktach recepcyjnych) - pracownicy zajmujący się ewidencją ludności otrzymają dostęp do serwerów SRP. To pozwoli na obsługę uchodźców 7 dni w tygodniu. Stanowiska mobilne będą miały możliwość podłączenia do nich skanerów i drukarek, by proces mógł być w pełni wykonywany zdalnie. Komputery winny dotrzeć w ciągu 2 dni od podpisania specustawy. Z USA sprowadzane są czytniki linii papilarnych nowej generacji, które dotrą za maksymalnie 2 tygodnie.

 

Z kolei Adam Pustelnik, wiceprezydent Łodzi wskazał na konieczność znowelizowania przepisów ustawy o pracownikach samorządowych,  której przepisy blokują możliwość zatrudniania cudzoziemców (np. obywateli Ukrainy). W ocenie samorządowców zatrudnianie obywateli Ukrainy w administracji samorządowej będzie koniecznością, aby samorządy mogły skutecznie realizować usługi skierowane do uchodźców wojennych. Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej poinformował, że strona samorządowa opracuje stosowne rozwiązania legislacyjne, a Paweł Szefernaker, współprzewodniczący KWRiST ze strony rządowej zapewnił, że zmiany te zostaną uwzględnione w kolejnej ustawie przygotowywanej z myślą o pomocy ukraińskim uchodźcom.

4 marca 2022 r. podczas nadzwyczajnego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego przedstawiciele strony rządowej omówili projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (UD356).

Projekt ustawy ma na celu stworzenie szczególnej regulacji prawnej zapewniającej doraźną podstawę prawną do legalnego pobytu cudzoziemcom, w szczególności posiadającym obywatelstwo Ukrainy, którzy w wyniku działań wojennych zostali zmuszeni do opuszczenia Ukrainy i wjechali, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt przewiduje, że obywatele Ukrainy, którzy przed wojną schronili się w Polsce będą mogli na terenie RP znaleźć legalne zatrudnienie, opiekę zdrowotną. Będą mogli też korzystać z pomocy społecznej. Projekt zawiera także przepisy o organizacji pieczy zastępczej i opieki nad sierotami z Ukrainy. Zawiera także regulacje, które mają umożliwić jednostkom samorządu terytorialnego organizację edukacji dla dzieci i młodzieży z Ukrainy. Ponadto projekt przewiduje, że w okresie pierwszych 60 dni pobytu w Polsce państwo gwarantuje uchodźcom z Ukrainy wyżywienie i dach nad głową. Z przewidzianych w projekcie uprawnień uchodźcy z Ukrainy będą mogli korzystać w ciągi 18 miesięcy liczonych – co do zasady - od 24 lutego 2022 r. Aby z nich korzystać konieczne jednak będzie zarejestrowanie się w gminie. Rejestracja prowadzona będzie przy pomocy infrastruktury do wydawania dowodów osobistych. Uchodźcom z Ukrainy nadawany będzie także numer PESEL. Na podstawie nadanego numeru PESEL będzie można wyrobić profil zaufany, dzięki czemu osoba będzie dysponowała elektronicznym dokumentem tożsamości (jak dziś mObywatel). Aby pracownicy gmin mogli weryfikować tożsamość zgłaszających się do urzędu osób, w Systemie Rejestrów Państwowych (SRP) będą dane przekazywane przez Straż Graniczną, co pozwoli stwierdzić, czy osoba, która zgłasza się do urzędu, faktycznie przekroczyła granicę. Jeżeli chodzi o organizację edukacji dla ukraińskich dzieci i młodzieży, to ma być ona finansowana z rezerwy subwencji oświatowej, która na ten cel zostanie adekwatnie zwiększona z budżetu państwa. Projekt przewiduje także zwiększenie limitów uczniów z 15 do 20 w oddziałach przygotowawczych, a także o 1-2 dzieci w oddziałach przedszkolnych i klasach 1-3 szkół podstawowych. Z rezerwy subwencji oświatowej dofinansowane ma być także dowożenie dzieci ukraińskich do szkół. 

Projekt wprowadza też przepis, który ustanawia nową instytucję „opiekuna tymczasowego”, jako że często dzieci ukraińskie przyjeżdżają nie z rodzicami czy opiekunami prawnymi, a z babcią, sąsiadką, znajomymi. Dzięki temu rozwiązaniu, opiekunowie tymczasowi będą mieli możliwość reprezentowania dziecka przy zapisie do szkoły czy lekarza, a także do uzyskania świadczeń społecznych.

3 marca 2022 r. zakończyło się 49. Posiedzenie Sejmu. Tego dnia posłowie uchwalili ustawę o zmianie ustawy o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz ustawy o Agencji Mienia Wojskowego (projekt rządowy). Celem ustawy jest wprowadzenie zmian umożliwiających usprawnienie procedur dotyczących obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym w szczególności w przypadku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa i obronności państwa, realizacji interesów narodowych Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego, wypełnienia jej zobowiązań międzynarodowych, a także udzielania pomocy i wsparcia podmiotom prawa międzynarodowego publicznego.

2 marca 2022 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych zaopiniowała wniosek Ministra Finansów w sprawie zmiany przeznaczenia rezerwy celowej, zaplanowanej w ustawie budżetowej na rok 2022. Wniosek ma na celu sfinansowanie w okresie od 1 marca do 20 grudnia br. dodatkowych zajęć specjalistycznych z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach prowadzonych lub dotowanych przez organy administracji rządowej. Wsparcie będzie obejmowało także organizację zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym dla uczniów, u których rozpoznano potrzebę wsparcia psychologiczno-pedagogicznego w tym zakresie.

2 marca 2022 r. sejmowe Komisje: Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przeprowadziły pierwsze czytanie i rozpatrzyły rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne (druk nr 2051). Celem projektu jest usprawnienie procesu tworzenia miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli, poprzez ułatwienie procedury tworzenia takich miejsc. Komisje przyjęły poprawki polegające m.in. na złagodzeniu zbyt arbitralnego podejmowania decyzji przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w sprawie utworzenia miejsca okazjonalnie wykorzystywanego do kąpieli.

SENAT

2 marca 2022 r. senacka Komisja Zdrowia rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Nowelizacja ma zapewnić możliwości uprawy i zbioru ziela lub żywicy konopi innych niż włókniste na surowiec farmaceutyczny, przeznaczony do sporządzania leków recepturowych.

Takie uprawy będą prowadzone, po uzyskaniu zezwolenia Głównego Inspektora Farmaceutycznego (GIF), przez instytut badawczy, nadzorowany przez ministra rolnictwa. Przed wydaniem zezwolenia GIF będzie musiał zasięgnąć opinii policji, m.in. w sprawie sposobu zabezpieczenia miejsca uprawy przed dostępem osób nieuprawnionych, oznakowania miejsca uprawy i prowadzenia ewidencji roślin zebranych i zniszczonych. Opłata za złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na uprawę ma wynosić 1500 zł, a za złożenie wniosku o zmianę zezwolenia – 350 zł. Zezwolenie na uprawę konopi innych niż włókniste i zbiór ziela lub żywicy konopi innych niż włókniste na surowiec farmaceutyczny będzie wydawane na nie dłużej niż 5 lat. Nowelizacja wprowadza ponadto zmiany dotyczące definicji pojęć: „konopie włókniste” i „ziele konopi innych niż włókniste”, zwiększa o 50% dopuszczalną zawartość THC w roślinie.

 

2 marca 2022 r. senacka Komisja Ustawodawcza rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych i będzie rekomendować Senatowi jej odrzucenie. Obecny na posiedzeniu komisji dr hab. Aleksander Kappes z Uniwersytetu Łódzkiego, specjalista w dziedzinie prawa spółek, rekomendował senatorom odrzucenie ustawy. Jego zdaniem zawiera ona „wadliwe prawo grup spółek, zbędną regulację ładu korporacyjnego spółek kapitałowych, przeciwskuteczną, a wręcz szkodliwą, regulację obowiązków informacyjnych zarządu spółki wobec rady nadzorczej”. W tym kontekście odniósł się do przepisów dotyczących m.in. interesu grupy spółek, wiążących poleceń, odpowiedzialności odszkodowawczej, nadzoru korporacyjnego. Zdaniem eksperta ustawa „w sposób rażący uchybia też technice legislacyjnej”, gdyż dodano do niej przepisy, które nie wiążą się z kodeksem spółek handlowych. W ocenie Konfederacji Lewiatan ustawa zwiększy ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, wprowadzi zbędny formalizm. Zastrzeżenia do noweli zgłosiło również senackie biuro legislacyjne. Dotyczyły one przede wszystkim zmian wprowadzonych podczas prac sejmowych, które rozszerzyły zakres ustawy, co może budzić zastrzeżenia co do jej zgodności z konstytucją; chodzi m.in. o rozwiązania dotyczące Polskiego Ładu. Biuro przedstawiło też liczne propozycje poprawek legislacyjnych.

28 lutego 2022 r. odbyło się III nadzwyczajne posiedzenie KWRiST poświęcone sytuacji na Ukrainie oraz organizacji pomocy humanitarnej dla Ukrainy i uchodźców. Najważniejsze informacje dotyczące organizacji pomocy humanitarnej, tej wysyłanej na Ukrainę przedstawili minister Michał Dworczyk oraz Michał Kuczmierowski prezes Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych (RARS).

W skrócie: pomoc (wszelka, również ta adresowana do miast partnerskich) powinna iść kanałem utworzonym i uzgodnionym przez rządy Polski i Ukrainy, czyli przez magazyny wojewodów, magazyn zbiorczy RARS, skąd pociągami lub ciężarówkami (ukraińskimi, bo polskie na teren Ukrainy wjechać nie mogą) jest przekazywana do Obwodu Lwowskiego.

O podziale pomocy decydują władze Ukrainy. Pomoc może być adresowane (np. dla poszczególnych miast partnerskich) ale ostatecznie o tym, gdzie ona trafi decydują władze Ukraińskie.

- Wszyscy wojewodowie otrzymują w tej chwili dyspozycję, aby (jeżeli tego jeszcze nie zrobili) przekazać samorządom instrukcje i informacje o tym, gdzie na terenie województwa znajdują się miejsca gromadzenia pomocy humanitarnej dla Ukrainy – mówił Paweł Szefernaker wiceminister SWiA.

Z kolei prezes RARS apelował, aby w sprawie pomocy nie kontaktować się z RARS, tylko przekazywać ją przez magazyny wojewodów. Wyjątek dotyczy pomocy koncesjonowanej. – Jeżeli ktoś planuje przekazać na Ukrainę pomoc koncesjonowaną, to wówczas prosimy o bezpośredni kontakt z Agencją – mówił Michał Kuczmierowski.

W trakcie spotkania samorządowcy mieli także uwagi i pytania dotyczące organizacji pomocy dla Ukraińców „tu na miejscu”. Apelowali m.in. aby punkty obsługi uchodźców były wspólne dla administracji rządowej i samorządowej. – Chodzi o to, aby w takim punkcie uchodźcy mogli uzyskać kompleksową pomoc i informację – wskazywała Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.

W odpowiedzi na tę uwagę wiceminister Szefernaker polecił wojewodom, aby punkty obsługi uchodźców tworzyli wspólnie z samorządami - wszędzie tam, gdzie takie wspólne punkty jeszcze nie zostały utworzone – wskazywał.

Z kolei Krzysztof Żuk, prezydent Lublina pytał, czy darmowa pomoc medyczna (hospitalizacja) może być udzielana wszystkim uchodźcom z Ukrainy, czy tylko tym, którzy „przeszli” przez punkt recepcyjny? – Czy jest wymóg rejestracji w punkcie recepcyjnym, aby taką pomoc medyczną świadczyć – dopytywał prezydent Lublina.

- Nie, nie ma takich wymogów – odpowiadał Paweł Szefernaker. – Punkty recepcyjne są tylko dla tych uchodźców, którzy potrzebują natychmiastowej pomocy, np. dachu nad głową. Pozostali nie muszą się rejestrować, a pomoc i tak zostanie im udzielona.

28 lutego 2022 r. odbyło się także posiedzenie Zespołu ds. Zespół Do Spraw Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST. Omawiano na nim planowane przez rząd regulacje dotyczące objęcia uchodźców z Ukrainy ochroną zdrowia w Polsce. - Zmiany proponowane przez MZ mają jutro trafić na Radę Ministrów i następnie ultraszybką ścieżką przekazane do procedowania jeszcze w tym tygodniu na posiedzenie Sejmu. W projekcie już jest zapisane, że one będą obowiązywały z mocą wsteczną, to znaczy będą obowiązywać, odnosić się do wszystkich świadczeń udzielonych od 24 lutego. Taka informacja też została przekazana świadczeniodawcom. Aby Ukraińców nie odsyłali, nie żądali zapłaty za świadczenia, żeby mieli pewność, że procedowane są przepisy na zasadach których otrzymają oni odpłatność [za świadczenia od 24 lutego udzielone Ukraińcom]. Wynagrodzenie za udzielone Ukraińcom świadczenia będzie dokładnie w tej samej wysokości jak w przypadku obywateli polskich. To nie będzie objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym, ale dodatkowy tytuł do uzyskania bezpłatnych świadczeń rzeczowych, jak i nierzeczowych (pomoc doraźna w POZ, pomoc doraźna na SOR, szpital, ratownictwo medyczne itd.). To dotyczy tylko i wyłącznie podmiotów, które obecnie mają zawarte kontrakty z NFZ – poinformował Filip Nowak, prezes NFZ.

26 lutego 2022 r. II nadzwyczajne posiedzenie KWRiST poświęcone sytuacji na Ukrainie i pomocy Uchodźcom. Celem spotkania było omówienie bieżących spraw związanych z niesieniem pomocy zaatakowanej przez Rosję Ukrainie i uchodźcom, którzy dotarli do Polski. 

Wiceminister spraw zagranicznych, Paweł Jabłoński poinformował, że od 27 lutego br. będzie działać strona pomagamukrainie.gov.pl, za pośrednictwem której będzie koordynowana pomoc. Na stronie dostępny jest formularz zgłoszeniowy dla wszystkich zainteresowanych pomocą Ukrainie. To pozwoli sprawnie zarządzać posiadanymi zasobami, wyjaśniał wiceminister. 

Wiceminister zdrowia Waldemar Kraska poinformował, że do Polski trafia w tej chwili dużo matek z dziećmi, będzie im udzielana pomoc medyczna w ramach POZ-ów, na szpitalnych oddziałach ratunkowych, a także opieka specjalistów. Uchodźcy z Ukrainy mogą też wykonać testy na koronawirusa, jeśli chcą jechać dalej do Niemiec czy innych krajów. Aby uprościć procedurę ustalono, że świadczeniodawca w swoim systemie zaznaczy, że pomoc została udzielana uchodźcy z Ukrainy. Kończą się prace nad specustawą, która będzie obowiązywała wstecz, od 24.02.br., dzięki czemu będzie można przekazać pieniądze za już udzieloną pomoc lekarską.

Obecny na spotkaniu minister edukacji i nauki, Przemysław Czarnek poinformował, że decyzją rządu nauczanie dzieci uchodźców ukraińskich zostanie opłacone z pieniędzy budżetu państwa. Zostanie na ten cel uruchomiona specjalna, dodatkowa rezerwa (inna niż ta przeznaczona na podwyżki dla nauczycieli). Zanim zostanie ona uruchomiona, można wykorzystać rezerwę 0,5% subwencji oświatowej (na dofinansowanie innych zadań o jednorazowym charakterze). Na przygotowanie procesu włączania dzieci ukraińskich do systemu edukacji jest około półtora tygodnia, gdyż przez pierwsze dni uchodźcy będą organizować w Polsce podstawowe kwestie bytowe.

24 lutego 2022 r. odbyło się nadzwyczajne posiedzenie KWRiST poświęcone wojnie na Ukrainie oraz pomocy dla Ukrainy i uchodźców z terytorium tego państwa. 

Wiceminister Szefernaker zapewnił, że w razie potrzeby tego typu spotkania będą organizowane regularnie. Przekazał garść informacji - w tej chwili sytuacja na granicy polsko-ukraińskiej jest spokojna, a ruch wjazdowy nieznacznie się zwiększył. Kolejki na przejściach granicznych po stronie ukraińskiej wynikają z blokady systemu. Na razie działa 9 tzw. punktów recepcyjnych – po 4 przy przejściach granicznych w województwach: lubelskim i podkarpackim oraz w Przemyślu na dworcu kolejowym. Przygotowana baza noclegowa na razie jest wystarczająca. Dane z pierwszego dnia wojny wykazują, że osoby z Ukrainy przyjeżdżają do rodziny lub znajomych, choć w kolejnych dniach sytuacja może się zmienić; rząd przygotowuje się na różne scenariusze.

Obecna na spotkaniu Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej, odpowiedzialna za rynek pracy i politykę społeczną zapowiedziała prace nad jak najszybszym uruchomieniem ścieżki zatrudniania Ukraińców, którzy przybędą do Polski.

Pomoc medyczna, której będą potrzebowali uchodźcy, zarówno ta udzielana w wyniku działań wojennych, jak i „zwykłe” porady medyczne, zostanie sfinansowana przez rząd – poinformował wiceminister zdrowia, Waldemar Kraska.

Sekretarz strony samorządowej, Marek Wójcik apelował o szybką nowelizację przepisów tak, by umożliwić samorządom elastyczne działanie i wykorzystanie środków na pomoc Ukraińcom.

24 lutego 2022 r. zakończył się drugi dzień 29. Posiedzenia Sejmu. Podczas dwóch pierwszych dni Sejm uchwalił m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia rozwiązań ułatwiających zastępstwo pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy; skrócenia procesu uzupełnienia niedoborów kadrowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; utworzenia spółki, która będzie obsługiwać ARiMR w zakresie IT, aby uniezależnić się w tym obszarze od podmiotów zewnętrznych.

ustawę o ochronie dziedzictwa narodowego związanego z nazywaniem obiektów przestrzeni publicznej (projekt poselski). Ustawa dotyczy określenia zasad zmiany nazw obiektów przestrzeni publicznej upamiętniających "osoby lub wydarzenia istotne dla tożsamości Państwa i Narodu Polskiego".

ustawę o zmianie ustawy o pracowniczych programach emerytalnych oraz ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (projekt rządowy). Ustawa dotyczy nowelizacji ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych, w tym m.in.: wprowadzenia ułatwień w prowadzeniu PPE dla pracodawców, uproszczenia trybu zawierania przez pracodawców porozumień, wprowadzenia korzystnych zmian dotyczących warunków uczestnictwa w programie, dookreślenia niektórych kompetencji nadzorczych Komisji Nadzoru Finansowego, wprowadzenia nowej instytucji prawnej "przeniesienie środków", zmiany przepisów określających zasady zawieszania składki podstawowej i ograniczania jej wysokości w celu usunięcia wątpliwości interpretacyjnych, ułatwienia zawarcia umowy o prowadzenie IKE i IKZE przez umożliwienie jej zawarcia w postaci elektronicznej oraz dostosowania pozostałych przepisów art. 13a ustawy.

ustawę o zmianie ustawy o dozorze technicznym oraz ustawy o transporcie kolejowym (projekt rządowy). Ustawa dotyczy m.in wprowadzenia podstawowych regulacji dotyczących urządzeń do przewozu osób lub rzeczy poruszających się po jednej szynie tzw. monorail lub na poduszkach powietrznych lub magnetycznych, a także innych, które obecnie nie są używane w transporcie linowo - terenowym czy kolejowym.

ustawę o zmianie ustawy - Prawo energetyczne (projekt poselski). Ustawa dotyczy uzupełnienia i doprecyzowania przepisów w zakresie: 1) zasad przyłączania do sieci, w przypadku gdy do sieci ma być przyłączona inna sieć, dla której operatorem systemu wyznaczono to samo przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem paliw gazowych, a także opłat za przyłączenie do sieci przesyłowej gazowej; 2) uprawień, obowiązków oraz obszaru działania operatora systemu przesyłowego gazowego; 3) relacji pomiędzy właścicielem sieci przesyłowej gazowej, a operatorem systemu przesyłowego gazowego wyznaczonym na tej sieci; 4) kompetencji krajowego organu regulacyjnego - Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki; 5) koncesji na przesyłanie paliw gazowych.

ustawę o zmianie ustawy o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (projekt rządowy). Ustawa wprowadza zmiany w ustawie z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 717, z późn. zm.).

ustawę o zmianie ustawy o wsparciu przygotowania III Igrzysk Europejskich w 2023 roku (projekt rządowy). Ustawa dotyczy zapewnienia optymalnego finansowania III Igrzysk Europejskich przez dodanie podstawy prawnej dla ministrów właściwych do udzielania dotacji celowej.

23 lutego 2022 r. odbyło się posiedzenie plenarne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównymi tematami posiedzenia były: debata o finansach oświaty, przygotowanie na przyjęcie uchodźców z Ukrainy w razie eskalacji konfliktu z Rosją i umożliwienie dużym miastom aplikację o środki z FRDL. 

Do 20 marca 2022 r. odbędzie się specjalne, dodatkowe spotkanie KWRiST poświęcone sytuacji, zwłaszcza finansowej w oświacie, zapowiedział wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, Paweł Szefernaker, współprzewodniczący Komisji ze strony rządowej. Propozycję dokładnego terminu i rozwiązań przygotowywanych przez resorty: edukacji i nauki oraz finansów ustali z ministrami: Przemysławem Czarnkiem oraz Sebastianem Skuzą. To odpowiedź na wniosek strony samorządowej, która chciała przeprowadzić dyskusję na temat finansów oświaty już na lutowym posiedzeniu.

Na wniosek strony samorządowej wiceminister Szefernaker poinformował o przygotowaniach rządu na ewentualny napływ uchodźców z Ukrainy wobec realnej groźby eskalacji konfliktu z Rosją. Minister zapewnił, że w razie potrzeby zorganizuje dla samorządowców specjalną wideokonferencję w tej sprawie. Poinformował, że od kilku tygodni MSWiA prowadzi przygotowania na podstawie planów zarządzania kryzysowego. - Przygotowaliśmy plan szczegółowy, gdyby zaszła potrzeba przyjęcia przez Rzeczpospolitą Polską osób napływających z terytorium Ukrainy. Plan został przyjęty w oparciu o współpracę wojewodów z wieloma instytucjami, przede wszystkim w ramach odpraw, w których brała udział m.in. Straż Graniczna, Urząd ds. Cudzoziemców i inne instytucje podległe ministrowi spraw wewnętrznych i administracji – mówił wiceminister Szefernaker.

 

Sekretarz strony samorządowej, Marek Wójcik, po raz kolejny zaapelował w imieniu strony samorządowej o umożliwienie miastom na prawach powiatu będących siedzibą województw lub sejmiku województwa, a także województwom samorządowym aplikowania o środki z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg na zadania mostowe, obwodnicowe i dojazdowe do specjalnych stref ekonomicznych. To wniosek lutowego Zespołu ds. Infrastruktury. Jest to teraz możliwe, jako że trwają prace nad nowelizacją ustawy o RFRD, która ma poszerzyć katalog zadań możliwych do realizacji ze środków Funduszu. Jak zaznaczył sekretarz Wójcik, samorządowcy są do dyspozycji, by zaproponować treść zapisu. Jednocześnie podziękował za bardzo szybkie rozstrzygnięcie wniosków w obecnym naborze wniosków w ramach RFRD, co pozwoli szybko rozpocząć proces inwestycyjny.

17 lutego 2022 r. obradował Zespół ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska KWRiST. Odbyła się na nim dyskusja na temat poprawy efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej, zaopiniowano projekty unijnych programów regionalnych oraz odniesiono się do projektu zmian w Prawie wodnym.

Andrzej Kaźmierski, dyrektor w Departamencie Gospodarki Niskoemisyjnej w resorcie rozwoju i technologii przekazał, że Ministerstwo w świetle dalszego spodziewanego wzrostu cen energii chce pracować nad nietypowymi metodami finansowania inwestycji w efektywność energetyczną – np. w formule ESCO. Jak przekazał dyr. Kaźmierski, w Polsce firmy z sektora ESCO mają 80 mln zł obrotów rocznie, natomiast w Niemczech obroty kształtują się na poziomie 2 mld euro. Bartłomiej Zydel z Biura ZPP komentując wypowiedzi przedstawicieli Strony Rządowej zauważył, że w Polsce projekty ESCO były do tej pory realizowane głównie w formule PPP. Sygnalizował, że na przestrzeni kilku ostatnich lat rynek w tym zakresie się skurczył i trzeba będzie poświęcić sporo wysiłku na jego odbudowanie. Równocześnie podkreślał, iż niezbędne jest – w ramach wsparcia dla podmiotów publicznych – zapewnienie pomocy w postaci doradztwa technicznego przy realizacji tego typu projektów (według deklaracji przedstawicielki NFOŚiGW takowe wsparcie ma być zapewnione).

Ostatecznie w połowie marca 2022 r. w ramach posiedzenia Zespołu ma odbyć się spotkanie w szerokim gronie, dotyczące właśnie projektów ESCO. 

Zespół opiniował projekty programów regionalnych: Fundusze Europejskie dla Podkarpacia 2021-2027 oraz Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska 2021-2027, które to projekty nie obejmowały w pierwotnym kształcie wsparcia na rzecz inwestycji w drogi lokalne. W przypadku pierwszego z projektów sprawa wciąż pozostaje nierozstrzygnięta – niebawem decyzję ma podjąć Zarząd Województwa Podkarpackiego, natomiast w przypadku drugiego udało się na skutek uwagi ZPP zapewnić wsparcie w tym zakresie poprzez tzw. projekty partnerskie, realizowane w ramach CP5.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (UC112) otrzymał negatywną opinię Zespołu, głównie ze względu na przewidziane w nim kary dla jednostek samorządu terytorialnego tworzących aglomeracje ściekowe za niespełnienie wymogów z tzw. dyrektywy ściekowej. Resort infrastruktury poszedł na pewne ustępstwo w postaci wydłużenia o dwa lata okresu przejściowego (co znajduje się w najnowszej wersji projektu), tj. do końca 2029 roku, jednak zdaniem przedstawicieli samorządów takie rozwiązanie jest niewystarczające.

15 lutego 2022 r. obradowały – na wspólnym posiedzeniu – Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Publicznej oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Komisje omówiły informację dotyczącą wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 1 czerwca 2017 r. w sprawie utworzenia gminy Szczawa i gminy Grabówka.

Posiedzenie odbyło się z inicjatywy mieszkańców, którzy walczą od 6 lat o powstanie gminy Grabówka. Komisje rozpatrzyły tę sprawę w trybie interwencyjnym i zdecydowały o wystosowaniu apelu do rządu o realizację wyroku TK i powołanie gminy Grabówka. Trybunał stwierdził, że Rada Ministrów, pozbawiając mocy obowiązującej rozporządzenia o utworzeniu gmin Szczawa i Grabówka, nie dochowała trybu wydania rozporządzenia uchylającego, gdyż nie zostały przeprowadzone konsultacje z mieszkańcami jednostek samorządu terytorialnego, których rozporządzenie to dotyczyło. TK orzekł, że rozporządzenie Rady Ministrów z 28 grudnia 2015 r. uchylające rozporządzenie w sprawie utworzenia gminy Szczawa i gminy Grabówka jest więc niezgodne z art. 7 i art. 92 ust. 1 Konstytucji oraz art. 4a ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Trybunał Konstytucyjny zwrócił też uwagę na fakt, że rozporządzenie uchylające zostało wydane 28 grudnia 2015 r., czyli tuż przed zaplanowanym na 1 stycznia 2016 r. wejściem w życie rozporządzenia o utworzeniu gmin Szczawa i Grabówka.  W jego ocenie, „takie działanie prawodawcze Rady Ministrów budzi wątpliwość co do jego zgodności z zasadą budowania zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa”.

15 lutego 2022 r. obradowała senacka Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą. Komisja zapoznała się z informacją o dorobku Fundacji Kościuszkowskiej, jej działalności w zakresie wspierania polskiej edukacji, nauki i promocji kultury polskiej, a także z informacją o sytuacji ośrodków polonoznawczych w Stanach Zjednoczonych Ameryki wraz z rekomendacjami fundacji w tym zakresie.

15 lutego 2022 r. obradowała senacka Komisja Kultury i Środków Przekazu. Komisja wprowadziła 2 poprawki merytoryczne i 3 redakcyjne do ustawy o wsparciu gospodarstw domowych w ponoszeniu kosztów związanych ze zmianą standardu nadawania naziemnej telewizji cyfrowej. Komisja przyjęła poprawkę, która zmienia definicję dekodera telewizyjnego, a mianowicie byłby to „odbiornik cyfrowy, o którym mowa w art. 2 pkt 23a ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2021 r. poz. 576)". W efekcie 100-złotowa dopłata obejmie nie tylko dekodery, ale także odbiorniki telewizyjne. Jak powiedziała przewodnicząca komisji, poprawka ta realizuje część postulatów osób z niepełnosprawnościami. Kolejna poprawka przyjęta przez komisję, dotyczy jawności umowy z Pocztą Polską i zobowiązuje ministra właściwego do spraw informatyzacji do przedstawienia właściwej komisji sejmowej i komisji senackiej informacji dotyczącej postanowień umowy z operatorem. Wywodząca się z pilnego projektu rządowego ustawa tworzy podstawę prawną dla dofinansowania osobom najuboższym zakupu dekodera do telewizora, który umożliwi odbiór bezpłatnej naziemnej telewizji cyfrowej w nowym standardzie. Jest to związane z  obowiązkowym w całej Unii Europejskiej w 2022 r. przejściem z dotychczasowego systemu DVB-T/MPEG-4 na bardziej efektywny DVBT2-HEVC. Ustawa umożliwia wypłatę świadczenia w wysokości do 100 zł na zakup dekodera tv dla gospodarstw domowych w trudnej sytuacji materialnej. Wniosek o dopłatę będzie można składać elektronicznie – z wykorzystaniem platformy gov.pl oraz za pośrednictwem Poczty Polskiej.

15 lutego 2022 r. obradował Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST. Zespół wstępnie pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie typów publicznych szkół artystycznych realizujących wyłącznie kształcenie artystyczne, którym mogą być podporządkowane szkoły filialne. Opinia zmaterializuje się w momencie podpisania przez Prezydenta nowelizacji ustawy - Prawo oświatowe uchwalonej przez Sejm 13 stycznia 2022 r., gdyż to w tej ustawie znajduje się podstawa prawna do wydania przedmiotowego rozporządzenia. Podczas posiedzenia omówiono projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego. Ponieważ uzgodnienia międzyresortowe, a także konsultacje projektu jeszcze trwają, zdecydowano, że Zespół wyda opinię po otrzymaniu projektu w wersji po uzgodnieniach międzyresortowych, ewentualnie będzie mogła to być opinia obiegowa.

9 lutego 2022 r. zakończyło się 48. dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa (projekt poselski). Ustawa dotyczy wsparcia rozwoju upraw maku i konopi włóknistych, przy jednoczesnym uwzględnieniu nadrzędnego celu, jakim jest przeciwdziałanie narkomanii.

• ustawę o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (projekt poselski). Ustawa dotyczy - zgodnie z uzasadnieniem - uregulowania kwestii dotyczących upraw i zbioru konopi innych niż włókniste w celu uzyskania surowca farmaceutycznego.
• ustawę o wsparciu gospodarstw domowych w ponoszeniu kosztów związanych ze zmianą standardu nadawania naziemnej telewizji cyfrowej (projekt rządowy). Ustawa dotyczy określenia zasad przyznawania i realizacji świadczenia na zakup dekodera telewizyjnego umożliwiającego co najmniej odbiór naziemnej telewizji cyfrowej w standardzie DVB-T2/HEVC.
• ustawę o o zmianie ustawy - Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa (tzw/ lex Czarnek) wzmacnia rolę kuratora oświaty i administracji rządowej w zarządzaniu szkołami osłabiając tym samym wpływ samorządu i rodziców uczniów na zarządzanie szkołą i ich wpływ na edukację dzieci.
• ustawę o zmianie ustawy o systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych (projekt rządowy). Ustawa dotyczy dostosowania przepisów do wymogów wynikających z nowych wytycznych w sprawie niektórych środków pomocy państwa w kontekście systemu handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych po 2021 r.; wytyczne będą obowiązywały dla schematów pomocy publicznej w odniesieniu do kosztów pośrednich poniesionych w latach 2021-2030.

SENAT

9 lutego 2022 r. senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrzyła 10 petycji. Senatorowie postanowili rozpocząć pracę nad 4 z nich, wnioski z 1 petycji zdecydowali przekazać do Rządowego Centrum Legislacji w celu ich ewentualnego wykorzystania w przyszłych pracach.

Poparcie Komisji uzyskała petycja dotycząca nowej ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (Petycja P10-49/21). Senator Lidia Staroń zaapelowała o podjęcie prac nad petycją i połączenie ich z pracami nad senacką propozycją zmiany przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych, zawartą w druku senackim nr 413. Senator Lidia Staroń oceniła, że propozycja rządowa nie stanowi odpowiedzi na potrzeby społeczne. Jest bowiem powieleniem wcześniej proponowanych rozwiązań, zaś propozycja senacka i postulaty omawianej petycji wychodzą naprzeciw potrzebom społecznym zmierzającym do stworzenia zupełnie nowych, demokratycznych rozwiązań regulujących działalność spółdzielni mieszkaniowych. 

Kolejną petycją, nad którą Komisja będzie pracować jest propozycja zmiany przepisów ustawy o Policji, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu oraz ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Petycja P10-57/21). Celem petycji jest wprowadzenie kontroli nad działaniami inwigilacyjnymi policji i służb specjalnych. Senatorowie omawiając petycję prezentowali odmienne opinie i wnioski. Senator Aleksander Pociej i senator Ewa Matecka wnioskowali o rozpoczęcie prac nad petycją wspólnie z senacką Komisją Nadzwyczajną badającą przypadki nielegalnej inwigilacji, sejmową Komisją do Spraw Służb Specjalnych oraz Ministerstwem Sprawiedliwości. Przeciwne stanowisko zgłosił senator Robert Mamątow. W jego ocenie obecne działania nadzorcze nad działaniami służb wykonywane przez organy sądowe są wystarczające i nie należy uprawnień kontrolnych przekazywać innym podmiotom, gdyż istnieje obawa o upolitycznienie wydawanych przez nie ocen. Wiceprzewodniczący Komisji Michał Seweryński stwierdził, że nie można w sposób jednoznaczny ocenić zasadności petycji, gdyż postulaty w niej zawarte są zbyt ogólnikowe. Każdy człowiek chce żyć ze świadomością komfortu, poczuciem bezpieczeństwa i zapewne stąd wynika to zainteresowanie mechanizmami działania służb i form ich kontroli. Ale nie można też nie dostrzegać faktu, że od zarania dziejów działania operacyjne służb wykorzystywane były przez rządzących. Działania te trzeba analizować w kontekście celowości stosowania technik operacyjnych czy respektowania praw człowieka. Niezaprzeczalnym jest – mówił wiceprzewodniczący - że następuje ingerencja instytucjonalna w wolność jednostki. Znalezienie idealnego rozwiązania w tej sprawie jest bardzo trudne. Mówimy tu o sprawie bardzo ważnej, a postulaty petycji nie proponują konkretnych rozwiązań. Uprawnienia jakie posiada Komisja Praw Człowieka i Praworządności do uzyskania pełnej informacji o działalności służb jest ograniczone, a bez wiedzy praktycznej stworzenie nowych przepisów kontrolnych może okazać się trudne. 

Komisja podjęła również decyzję o rozpoczęciu prac nad petycją zmierzającą do zapewnienia urzędowej obsługi osób z niepełnosprawnościami narządu słuchu z wykorzystaniem pomocy tłumacza polskiego języka migowego we wszystkich instytucjach publicznych finansowanych ze środków publicznych (Petycja P10-58/21).

Senatorowie postanowili też rozpocząć prace nad petycją postulującą zmianę przepisów ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, uchwalonych w 2021 r., które regulują pracę ławników w składach orzekających w sądach powszechnych (Petycja P10-61/21). W ocenie senatora Aleksandra Pocieja obecne przepisy eliminujące udział czynnika społecznego w sposób nieuzasadniony ograniczają pracę ławników nie tylko w czasie stanu epidemii COVID-19, ale też w ciągu roku od odwołania stanu zagrożenia epidemią. Senator Pociej wraz z senator Ewą Matecką wyrazili aprobatę dla postulatu petycji i zawnioskowali o podjęcie prac nad zmianą tego przepisu i ponownym dopuszczeniem ławników do składów orzekających. Komisja przyjęła wniosek większością głosów. 

7 lutego 2022 r. senacka Komisja Zdrowia wprowadziła 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Pierwsza poprawka uściśla, że wykaz świadczeniodawców zakwalifikowanych do poszczególnych poziomów systemu zabezpieczenia dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej będzie obowiązywać od 1 stycznia 2023 r. do 30 czerwca 2027 r. (wydłuża termin obowiązywania). Druga poprawka stanowi, że przy ustalaniu ryczałtu systemu zabezpieczenia za okres  rozliczeniowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. uwzględnia się dane dotyczące liczby i rodzajów świadczeń opieki zdrowotnej udzielonych i sprawozdanych za okres 2019 r., finansowanych w formie ryczałtu systemu zabezpieczenia (doprecyzowuje końcową datę). Nowelizacja, przygotowana z nadania poselskiego,  przedłuża o kolejne 6 miesięcy, tj. do 31 grudnia 2022 r., okres obowiązywania aktualnych wykazów świadczeniodawców zakwalifikowanych do systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (PZS). Zmiana ta jest podyktowana szczególnymi warunkami funkcjonowania szpitali sieciowych w czasie pandemii COVID-19. Nowelizacja umożliwia ponadto przyjęcie za podstawę wyliczenia kolejnego ryczałtu systemu PSZ, na pierwsze półrocze 2022 r., odpowiednich danych sprawozdawczych za 2019 r., czyli za ostatni okres rozliczeniowy przypadający przed pandemią COVID-19. Powodem jest fakt, iż  większość placówek w systemie PSZ odnotowała spadek udzielanych świadczeń, szczególnie tych planowanych, w porównaniu z okresem przed pandemią. Zgodnie z nowelizacją, wydłużony zostanie też okres składania wniosków o kredyt na studia medyczne do końca roku akademickiego 2021/2022  - za okres obejmujący pierwszy i drugi semestr roku akademickiego 2021/2022. Wydłużenie okresu składania wniosków nastąpi z jednoczesnym zachowaniem możliwości sfinansowania z kredytu opłat za usługi edukacyjne poniesionych przez studentów za okres dwóch semestrów roku akademickiego 2021/2022. W myśl obecnie obowiązujących przepisów, jeżeli wniosek o kredyt na studia medyczne zostanie złożony przez studenta do banku w pierwszym semestrze roku akademickiego 2021/2022, kredytu udziela się na pokrycie opłat za usługi edukacyjne ponoszone od tego semestru. Termin ten może okazać się niewystarczający na dokonanie wszystkich formalności związanych z ubieganiem się o kredyt na studia medyczne.

 

Na tym samym posiedzeniu senacka Komisja Zdrowia dyskutowała o problemach fizjoterapii domowej w kontekście nowej wyceny tych świadczeń, a także o miejscu fizjoterapii w całym systemie opieki medycznej. W ocenie fizjoterapeutów pieniądze przeznaczone przez resort zdrowia na fizjoterapię są niewystarczające – według resortu zdrowia wycena tych usług wzrosła i realizowane są nowe konkursy, żeby dostępność była większa. Ponieważ ocena resortu zdrowia i praktykujących fizjoterapeutów nt. sytuacji ambulatoryjnej opieki rehabilitacyjnej i fizjoterapeutycznej była kompletnie inna przewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera poprosiła, by przedstawiciele resortu zdrowia spotkali się z przedstawicielami Krajowej Izby Fizjoterapeutów w celu wyjaśnienia tych różnic. Wyraziła nadzieję, że to spotkanie zaowocuje rozwiązaniami, gdyż chodzi o ułatwienie dostępu pacjentów do rehabilitacji.

2 lutego 2022 r. zakończyło się 36. posiedzenie Senatu. Ostatni dzień obrad zdominowała debata nad ustawą o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, którą Izba odrzuciła. Za odrzuceniem ustawy opowiedziało się 51 senatorów, 45 było przeciwko, 1 senator wstrzymał się od głosu.

Odrzucenie tej noweli wcześniej rekomendowały komisje: Nauki, Edukacji i Sportu, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Obrony Narodowej. Do stanowiska komisji nauki oraz obrony zgłoszono wniosek mniejszości o przyjęcie tej ustawy bez poprawek. Sprawozdawca połączonych komisji nauki i obrony Bogdan Zdrojewski wśród najważniejszych zarzutów podnoszonych wobec nowelizacji wskazał m.in. na prawdopodobieństwo wielokrotnego naruszenia konstytucji, dotyczące np. zmiany w realizacji zadań własnych gminy, jakim jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym wypadku edukacji publicznej. Jak mówił, zaniepokojenie budzą też przepisy, które mogą spowodować zmniejszenie aktywności organizacji pozarządowych w szkołach. Sprzeciw budzi również zwiększenie roli kuratorów kosztem gminnych samorządów, a także ich udział w procesie odwoływania dyrektorów placówek szkolnych podlegających gminie. Sprawozdawca mniejszości połączonych komisji senator Kazimierz Wiatr zwrócił uwagę na to, że wniosek o odrzucenie ustawy uzyskał poparcie tylko jednym głosem. W jego ocenie podczas dyskusji nad nowelizacją skupiono się tylko na wybranych aspektach, podczas gdy nowe przepisy dotyczą szeregu innych zagadnień, m.in. uregulowania kwestii nauczania zdalnego. W trakcie debaty przeciwnicy ustawy wskazywali, że nowelizacja stanowi zagrożenie dla polskiej oświaty, zawiera też zapisy niezgodne z konstytucją, uderza w samorząd, a także prawa uczniów i ich rodziców. Jak wskazywał senator Bogdan Klich, mamy do czynienia z kolejną ustawą kagańcową. O otwarcie polskiej szkoły i zróżnicowanie modeli edukacyjnych apelował senator Bogdan Zdrojewski. Jego zdaniem procedowana obecnie ustawa zmierza do centralizacji oświaty i upartyjnienia zarządzania szkołą. Poparcie dla ustawy deklarowali m.in. senator Małgorzata Kopiczko, Jerzy Czerwiński i Marek Komorowski. Jak wskazywał ten ostatni, debata która odbyła się w komisjach i podczas posiedzenia plenarnego, miała mało merytoryczny charakter, prezentowała opinie tylko jednej strony – przeciwników nowelizacji prawa oświatowego. Według senatora Marka Komorowskiego, dotycząc przede wszystkim funkcjonowania oświaty w Polsce, debata pomijała szereg zagadnień, które znalazły uregulowanie  w tej ustawie, takich jak kwestie związane z klasami przygotowania wojskowego czy zdalnym nauczaniem. Odrzucona nowelizacja przewiduje, że dyrektor szkoły lub placówki będzie miał obowiązek – nie później niż na 2 miesiące przed rozpoczęciem zajęć prowadzonych przez stowarzyszenia lub organizacje – uzyskać informację o planie ich pracy na terenie szkoły, konspekt zajęć i materiały wykorzystywane na oferowanych zajęciach, a także uzyskać pozytywną opinię kuratora oświaty w sprawie działania takiej organizacji w szkole lub placówce. Udział ucznia w zajęciach prowadzonych przez stowarzyszenia lub organizacje będzie wymagał pisemnej zgody pełnoletniego lub rodziców niepełnoletniego ucznia. Procedurze tej nie będą podlegać organizacje harcerskie. Jeśli dyrektor szkoły lub placówki oświatowej nie zrealizuje zaleceń wydanych przez kuratora oświaty i nie wyjaśni mu, dlaczego tego nie zrobił, kurator będzie mógł wystąpić do organu prowadzącego szkołę lub placówkę z wnioskiem o odwołanie dyrektora w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia ani możliwości odwołania się od tej decyzji. Nowelizacja wzmacnia również pozycję kuratora oświaty w kwestii wspólnych kompetencji organów prowadzącego i nadzoru pedagogicznego, a także rolę rady pedagogicznej, wprowadzając obowiązek opiniowania przez nią arkusza organizacyjnego pracy szkoły lub placówki. Z kolei dyrektor szkoły będzie miał obowiązek poinformowania nadzoru pedagogicznego o zmianach w arkuszu organizacyjnym. Nowela wprowadza też możliwość prowadzenia nauki zdalnej z innych powodów niż COVID-19 (zagrożenie bezpieczeństwa uczniów w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich i międzynarodowych; temperatury zewnętrzne lub w pomieszczeniach, w których prowadzone są zajęcia, zagrażające zdrowiu uczniów; zagrożenia związane z sytuacją epidemiologiczną; nadzwyczajne zdarzenia zagrażające bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów), jeśli zawieszenie zajęć stacjonarnych trwa dłużej niż 2 dni, a także organizowania jej dla uczniów objętych indywidualnym nauczaniem lub hospitalizowanych. W Systemie Informacji Oświatowej (SIO) mają być zbierane informacje dotyczące działań szkoły wobec uczniów z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego i zajęć rewalidacyjnych oraz dzieci z opinią o wczesnym wspomaganiu rozwoju. Minister edukacji i nauki umożliwi Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych przeprowadzanie analiz przyczyn nieobecności nauczycieli w pracy z powodu urlopu macierzyńskiego lub czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, w tym monitorowania przyczyn, skali i cykliczności nieobecności zgodnie z danymi z SIO, co ma pozwolić na przygotowanie opracowań dotyczących nieobecności nauczycieli w pracy wskutek choroby, a także szacowanie skutków finansowych zmian przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

1 lutego 2022 r. odbyło się dodatkowe posiedzenie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST. W jego trakcie przedyskutowano m.in. projekt ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw. Projekt został uzgodniony z uwagami dotyczącymi:

• dodawanego art. 172 ust. 6 w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej  polegającego na zmianie sposobu liczenia terminu udział w szkoleniu kandydata do przysposobienia tj. wprowadzenia korekty, że termin ten będzie liczony od dnia przekazania przez kandydata wszystkich wymaganych dokumentów. Związek Województw RP zobowiązał się przesłać do 4 lutego 2022 r. taki katalog dokumentów. Ponadto przepis zostanie doprecyzowany w ten sposób, że zamiast sformułowania „umożliwia mu udział w szkoleniu” pojawi się sformułowanie „umożliwia kandydatom do przysposobienia dziecka rozpoczęcie szkolenia”. 

 

• dodawanego art.164 ust. 10a w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Strona samorządowa nie akceptuje sztywnego określenia w ustawie terminów aktualizacji dokumentacji kwalifikacyjnej dziecka, wskazując na zbędną kazuistykę proponowanego przepisu i zwiększenie biurokracji.
• 26 stycznia 2022 r. odbyło się plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W jego trakcie negatywną opinię otrzymały trzy projekty rozporządzeń autorstwa Ministerstwa Edukacji i Nauki dotyczące zmiany programowej w szkołach (Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół.). Dotyczą one wprowadzenia nowego przedmiotu – Historia i teraźniejszość kosztem dotychczasowego przedmiotu - Wiedza o społeczeństwie i 1 godziny historii. Zdaniem samorządowców to nieodpowiedni czas na wprowadzanie tego typu zmian, nie zakończył się bowiem jeszcze cykl kształcenia historii według nowej podstawy programowej, nie przedstawiono też badań, czy taka zmiana ma podstawy merytoryczne. Nie uspokaja również zapewnienie wiceministra nauki i edukacji, Dariusza Piontkowskiego, że podstawa programowa będzie uzupełniona o tematykę samorządową, bo wiadomo, że jest ona przeładowana i może zabraknąć czasu na realizację wszystkich treści.

Kolejnym punktem posiedzenia była dyskusja nad koniecznością uchylenia art. 15zzu tzw. ustawy antykowidowej z 2 marca 2020 r., która wprowadziła m.in. zakaz wykonywania tytułu wykonawczego nakazującego opróżnienie lokalu mieszkalnego. Wykreślenia tego przepisu domagają się przede wszystkim Unia Metropolii Polskich oraz miasta. Jak przekonują przedstawiciele miast, obowiązujący od 1,5 roku całkowity zakaz eksmisji, nawet w przypadku konieczności rozbiórki budynku, powoduje zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia jego lokatorów. Przepis uniemożliwia też eksmisję lokatorów z tzw. najmu okazjonalnego, który został wprowadzony po to, by chronić prawa właścicieli nieruchomości. Pozwalał on na przeprowadzenie szybkiej eksmisji uciążliwych bądź niepłacących czynszu lokatorów (lokator przed wprowadzeniem się notarialnie godził się na dobrowolne poddanie się egzekucji komorniczej). Tymczasem okazuje się, że przepis wprowadzony po to, by chronić osoby znajdujące się w trudnej sytuacji z powodu pandemii wywołuje negatywne skutki na rynku mieszkaniowym. Nadmiernie ingeruje w sferę uprawnień właścicieli lokali oraz istotnie obciąża w tym zakresie gminy. Na skutek przedłużającego się zakazu eksmisji miasta nie mogą racjonalnie gospodarować swoim zasobem mieszkaniowym, co więcej - muszą wypłacać odszkodowania prywatnym właścicielom z powodu niewykonania eksmisji. Kwestia ta była poruszona na Komisji Wspólnej w październiku ubiegłego roku i wówczas przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości zapewniali, że pracują nad wykreśleniem przepisu. Jednak po analizie tego problemu i w obliczu trwającej wciąż trudnej sytuacji pandemicznej podjęto decyzję, by nie usuwać przepisu, poinformował Andrzej Vertun, dyrektor Departamentu Legislacyjnego Prawa Cywilnego. Jednak ministerstwo nie będzie się sprzeciwiać takiej inicjatywie legislacyjnej, jeśli podejmie ją inny resort. Współprzewodniczący Komisji Wspólnej ze strony rządowej, wiceminister Paweł Szefernaker obiecał wyjaśnić tę sprawę i przekazać informację stronie samorządowej na początku lutego br.

Na wniosek Marka Wójcika, sekretarza strony samorządowej odbędzie się z kolei spotkanie w sprawie korekty projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych, w części dotyczącej obowiązywania art. 9 ust. 2a ustawy o samorządzie gminnym. Co prawda Komisja Wspólna w ubiegłym roku pozytywnie zaopiniowała ten projekt, jednak jest w nim zapis, który pozbawia gminę zarządzania nieruchomościami nie wchodzącymi w skład zasobu komunalnego. To rozwiązanie niekorzystne dla gmin i ich mieszkańców, przekonywał Wójcik. W odpowiedzi na te uwagi Eliza Chojnicka, zastępca dyrektora Departamentu Mieszkalnictwa w Ministerstwie Rozwoju i Technologii odpowiedziała, że usunięcie art. 9 ust. 2a z ustawy o samorządzie gminnym jest zabiegiem celowym, ponieważ projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych w innych swoich przepisach zawiera postanowienia, które zarówno gwarantują dalsze funkcjonowanie TBS-om, jak i możliwość zarządzania przez gminy wspólnotami mieszkaniowymi „nawet w sytuacji gdy gmina dysponuje pojedynczym lokalem w takiej wspólnocie”. Ostatecznie postanowiono, że sprawa zostanie jeszcze przedyskutowana i wyjaśniona na specjalnym spotkaniu przedstawicieli MRiT oraz strony samorządowej KWRiST.

KWRiST pozytywnie zaopiniowała natomiast projekt ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i niektórych innych ustaw (Ministerstwo Klimatu i Środowiska). Przewiduje on m.in. nałożenie na marszałków województw nowych zadań związanych z egzekucją i obsługą administracyjną systemu poboru tych opłat. W związku z nowymi obowiązkami marszałkowie mają otrzymywać dochody na pokrycie kosztów administracyjnych, które będą uzależnione od opłaty ponoszonej przez przedsiębiorców. Pierwotnie miał to być jeden procent z opłat uiszczanych m.in. przez jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego lub jednostki gastronomiczne w przypadku oferowania przez nie opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych lub produktów w opakowaniach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Związek Województw RP argumentował, że są one niewystarczające do zapewnienia właściwej realizacji zadań. Dlatego postulował podwyższenie ich poziomu do 5 procent. Rząd ostatecznie wyraził zgodę na to rozwiązanie, co pozwoliło na pozytywne zaopiniowanie projektu.

Z kolei Związek Powiatów Polskich poruszył na forum KWRiST problem związany z obowiązywaniem przepisów o przeciwdziałaniu „praniu brudnych pieniędzy”. Z końcem stycznia upływa termin dokonywania zgłoszeń do instytucji wynikających z przepisu odnośnie przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy, mianowicie zgłoszeń do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Na kanwie obowiązujących przepisów a także informacji płynącej z Ministerstwa Finansów, strona samorządowa miała wątpliwości w jaki sposób z punktu widzenia Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych mają być traktowane organizacje samorządowe a także w jaki sposób i jaki zakres osób mają one zgłosić, jeżeli pod ten rejestr podlegają. ZPP wystosował pismo w tej sprawie w grudniu, wskazując, że powinien być to temat do przedyskutowania na styczniowym posiedzeniu Zespołu ds. Systemu Finansów. W styczniu posiedzenie Zespołu się nie odbyło, a odpowiedź na sprawy różne miała być przedłożona do dnia 25 stycznia br. na piśmie. Niestety tak się nie stało. Grzegorz Kubalski poprosił zatem, by przedstawiciel MF wyjaśnił, jak wygląda sytuacja z punktu widzenia problemu, który został przedłożony miesiąc wcześniej. Wniósł także o zwołanie posiedzenia Zespołu ds. Systemu Finansów. Ministerstwo Finansów zobowiązało się do niezwłocznego przesłania odpowiedzi.

 

Natomiast Związek Gmin Wiejskich RP wniósł na posiedzenie temat możliwych problemów z realizacją Programu Inwestycji Strategicznych. W ocenie ZGWRP zagraża mu m.in. inflacja i rosnące ceny materiałów budowlanych. Jak wskazano, konieczność uruchomienia postępowań przetargowych w ciągu sześciu miesięcy od momentu otrzymania promesy już sprawia, że pojawiają się ogromne problemy jeśli chodzi o sprawy projektowe. Prace projektowe gwałtowanie podrożały ze względu na krótki okres przygotowania. Istnieją też duże trudności z wykonawcami, brakuje materiałów budowlanych i w momencie, gdy nastąpi wysyp przetargów w krótkim okresie, samorządy staną przed ogromnym problemem wynikającym z braku wykonawców do realizacji inwestycji. Strona samorządowa argumentowała, że niektórych gmin nie będzie stać na wzięcie kredytu, poprzez to będą musiały zrezygnować z inwestycji. Poruszono też kwestię finansowanie. Inwestycje do roku czasu będą refundowane po zakończeniu inwestycji. Jednym z założeń rządowego programu jest pobudzenie lokalnej przedsiębiorczości. Do zrealizowania inwestycji niezbędne będzie zaciągnięcie kredytu, a istnieje obawa, że część przedsiębiorców lokalnych może tego nie zrobić. Kwestie poruszone przez stronę samorządową wzbudziły wiele emocji u Pawła Szefernakera przewodniczącego KWRiST ze strony rządowej, który uznał wskazane sytuacje za hipotetyczne i nie zgodził się na kontynuowanie tematu.

26 stycznia 2022 r. rozpoczęło się 47 posiedzenie sejmu, które będzie kontynuowane 1 lutego br. W pierwszych dwóch dniach (26 i 27 stycznia) Sejm uchwalił m.in.: Ustawę o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw (Sejm rozpatrzył poprawki Senatu). 

Ustawa dostosowuje przepisy polskiego prawa do przepisów Unii Europejskiej tworzących tzw. Pakiet Mobilności I, dotyczących m.in. zasad wynagradzania kierowców wykonujących międzynarodowy transport drogowy na zasadach obowiązujących na terenie państwa przyjmującego, uznając ich jako pracowników delegowanych oraz wprowadzenia zmian mających na celu zwiększenie skuteczności nadzoru nad rynkiem usług przewozowych w Polsce, eliminację nieuczciwej konkurencji między przewoźnikami i lepszą ochronę rynku wewnętrznego.

• Ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu (sejm rozpatrzył poprawki Senatu). Celem ustawy jest uruchomienie nadzwyczajnych instrumentów zwiększających bezpieczeństwo energetyczne Polski, a w perspektywie krótkoterminowej wspierających gospodarstwa domowe, mieszkańców budynków wielolokalowych i niektórych odbiorców wrażliwych.
• Ustawę o dokumentach paszportowych (Sejm rozpatrzył poprawki Senatu). Ustawa dotyczy budowy nowego Rejestru Dokumentów Paszportowych realizowana w ramach projektu „Rozwój Systemu Rejestrów Państwowych”. Dokonuje połączenia najważniejszych polskich rejestrów (w tym m.in. rejestr PESEL, Rejestr Dowodów Osobistych, rejestr stanu cywilnego czy Rejestr Danych Kontaktowych), dzięki czemu możliwa będzie prostsza i szybsza realizacja wielu spraw obywateli polskich związanych z szeroko rozumianą administracją oraz poszerzenie zakresu spraw, które obywatele będą mogli zrealizować drogą elektroniczną bez względu na miejsce inicjowania danej sprawy.
• Ustawę o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w sektorze naftowym (skierowano do Senatu). Ustawa dotyczy wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski poprzez usprawnienie procesów inwestycyjnych zwiększających dostępność pojemności magazynowej na ropę naftową i produkty naftowe; przyspieszenia rozbudowy oraz modernizacji pojemności magazynowych w Podziemnym Magazynie Ropy i Paliw „Góra”, które wraz z inwestycjami w rurociągi przesyłowe ropy naftowej i produkty naftowe zwiększą zdolność magazynu kawernowego (podziemnego) do przechowywania oraz podaży na rynek tych surowców i produktów.
• Ustawę o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (skierowano do Senatu). Ustawa wprowadza rozwiązania prawne umożliwiające zakończenie realizacji przez jednostki samorządu terytorialnego rozpoczętych projektów parasolowych i grantowych na montaż lub zakup mikroinstalacji fotowoltaicznej.
• Ustawę o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz ustawę o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw (skierowano do Senatu). Ustawa wydłuża o kolejne 6 miesięcy, tj. do dnia 31 grudnia 2022 r. okres obowiązywania aktualnych wykazów świadczeniodawców zakwalifikowanych do systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (PZS).

 

• Ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (skierowano do Senatu). Ustawa wprowadza mechanizm przedłużonego terminu poboru i wpłaty zaliczek na podatek dochodowy oraz przeznaczenia dodatkowego wsparcia dla firm, które zatrudniają osoby z niepełnosprawnościami; ponadto jednoznacznie rozstrzygnięto także, że płatnik ma stosować zmniejszenie zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (czyli o 425 zł) również, gdy oświadczenie PIT-2 jest składane w trakcie roku podatkowego, a nie tylko przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w danym roku podatkowym.

19 stycznia 2022 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych dyskutowała nad poprawkami Senatu do ustawy budżetowej na rok 2022.  Komisja wnioskowala o ich odrzucenie. Poprawki Senatu miały na celu m.in.: zwiększenie wysokości dotacji podmiotowej dla Narodowego Funduszu Zdrowia o 20 mld zł z przeznaczeniem na leczenie nowotworów i chorób układu sercowo-naczyniowego oraz opieki psychiatrycznej, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i rehabilitacji leczniczej,

• przeznaczenie 100 mln zł na finansowanie leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro),
• zwiększenie o 100 mln zł wydatków przewidzianych na lecznictwo psychiatryczne dzieci i młodzieży,
• utworzenie nowej rezerwy celowej na transformację energetyczną w wysokości 10 mld zł przeznaczonej na wymianę źródeł ciepła na niskoemisyjne,
• przekazanie 6,5 mld zł na podwyżki wynagrodzeń nauczycieli od 1 stycznia 2022 r.,
• przywrócenie środków na nauczanie języków mniejszości narodowych i etnicznych w szkołach w wysokości 39,8 mln zł, o które Sejm pomniejszył subwencję oświatową dla samorządów,
• przeznaczenie 50 mln zł na przeciwdziałanie dyskryminacji i przemocy, w tym przemocy w rodzinie,
• zwiększenie o 390 mln zł środków na wynagrodzenia dla pracowników administracji w sądach i prokuraturach oraz o 300 mln zł płac pracowników cywilnych Straży Granicznej i Policji,
• zwiększenie o 140 mln zł dopłat dla rolników na zakup nawozów,
• utworzenie nowych rezerw celowych: 500 mln zł na rekompensaty dla rolników, którzy ponieśli straty w związku z upadłością podmiotu skupującego, 100 mln zł na rozbudowę internetu szerokopasmowego oraz 70 mln zł na fundusz rekompensat dla armatorów statków rybołówstwa rekreacyjnego.

 

KOMISJE SENATU

20 stycznia 2022 r. senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw i zarekomenduje Izbie jej odrzucenie. Ustawa o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw zmienia przepisy przejściowe 3 ustaw, tak aby do postępowania dotyczącego decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wydanej przed uzyskaniem decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej miały zastosowanie obecne przepisy, a nie obowiązujące w 2016 r. Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu w opinii o nowelizacji zwróciło uwagę, że tworzenie przepisów przejściowych, które w praktyce mają mieć moc wsteczną, może być negatywnie oceniane z punktu widzenia zgodności z konstytucją.

Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu zdecydowała też o podjęciu inicjatywy legislacyjnej dotyczącej ustawy o zmianie ustawy o lasach. Projektowana ustawa ma na celu dostosowanie ustawy o lasach do wymogów prawa unijnego oraz Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostdystrybucji gazu przez podmiot wchodzący w skład przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego jednocześnie dystrybucję i sprzedaż gazu. Dotyczy to sieci gazowych zasilanych wyłącznie ze źródeł lokalnych i niepołączonych z innymi sieciami. Przedsiębiorstwo, które zamierza odmówić świadczenia usług dystrybucji gazu, będzie musiało wcześniej uzyskać od prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zgodę na zwolnienie z obowiązku świadczenia takich usług.
Senatorowie z komisji gospodarki postanowili poprzeć bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, która czasowo – od 1 lutego do 31 lipca 2022 r. – obniża z 5% do 0% stawki podatku VAT na żywność: mięso i ryby oraz przetwory z nich, produkty mleczarskie, warzywa i owoce i przetwory z nich, zboża, produkty przemysłu młynarskiego, przetwory ze zbóż i wyroby piekarnicze, napoje, w tym zawierające co najmniej 20% soku owocowego lub warzywnego, napoje mleczne i tzw. mleka roślinne, z 8% do 0% na nawozy, środki ochrony roślin, ziemię ogrodniczą i inne środki wspomagające produkcję rolniczą, z 23% do 8% na paliwa silnikowe: olej napędowy, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, benzynę, gaz LPG, z 8% do 5% na energię cieplną. Utrzymuje też obniżoną do 5% stawkę w wypadku energii elektrycznej.

Komisja zaproponuje natomiast Senatowi odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o rezerwach strategicznych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja, rozszerza katalog rezerw strategicznych o broń, amunicję, materiały wybuchowe, ładunki miotające oraz wyroby i technologie o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych (RARS) będzie mogła zawierać z określonymi przedsiębiorcami umowy o utrzymywaniu zdolności produkcyjnych, magazynowaniu określonego asortymentu lub o pozostawaniu w gotowości do świadczenia usług. Umożliwi to wykonywanie przez RARS zadań w razie zagrożenia bezpieczeństwa państwa lub sytuacji kryzysowej.

 

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

19 stycznia 2022 r., obradował Zespół ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli KWRiST. Na posiedzeniu omawiano m.in. projekt zmiany ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, gdzie tematem newralgicznym z punktu widzenia interesów powiatów była kwestia wprowadzenia możliwości pozyskiwania przez sądy danych z systemu informacji o nieruchomościach. Związek Powiatów Polskich zwrócił uwagę, że będzie się to wiązało ze spadkiem dochodów po stronie powiatów, które z tych dochodów finansują realizację zadań w obszarze geodezji i kartografii. Mowa tu o ubytku rzędu 145 mln zł rocznie. Następnie omawiano projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks wyborczy. Nie było w tym zakresie uwag ze strony samorządowej i uzgodniono, że ewentualne opiniowanie odbędzie się w trybie obiegowym. W kwestii projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej projekt zaopiniowano pozytywnie. W wolnych wnioskach poruszono temat pracy zdalnej w urzędach. MSWiA poinformowało, że gospodarzem projektu rozporządzenia jest Ministerstwo Zdrowia. Ustalono, że temat zostanie zgłoszony na dodatkowe posiedzenie Zespołu Zdrowia i Polityki Społecznej zaplanowane na 24 stycznia br.

 

12 stycznia 2022 r. zakończyło się 35. posiedzenie Senatu. Izba wprowadziła 65 poprawek do ustawy budżetowej na rok 2022 (projekt rządowy). W ustawie zaplanowano dochody budżetu państwa w wysokości 491,9 mld zł, wydatki w kwocie 421,8 mld zł, a deficyt nie większy niż 29,9 mld zł.

Według założeń inflacja ma się utrzymać na poziomie 3,3%, choć w listopadzie Główny Urząd Statystyczny odnotował jej 7,8-procentową wartość. W swoich poprawkach Senat m.in. przekazał 6 mld 500 mln zł na podwyżkę wynagrodzeń nauczycieli od 1 stycznia 2022 r. Pieniądze na ten cel mają pochodzić z zysku Narodowego Banku Polskiego i zmniejszenia rezerwy celowej na zmiany systemowe w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, w tym w finansowaniu zadań oświatowych. Przywrócono środki na nauczanie języków mniejszości narodowych i etnicznych w szkołach w wysokości 39 mln 800 tys. zł, o które Sejm pomniejszył subwencję oświatową dla samorządów. 

Senatorowie odrzucili ustawę o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (projekt poselski) ze względu na brak notyfikacji Komisji Europejskiej. Nowela przewiduje udzielanie wsparcia publicznego poprzez dopłaty do redukcji zdolności produkcyjnych kopalń. Umożliwia też zawieszenie spłaty, a docelowo umorzenie zobowiązań spółek górnictwa węgla kamiennego, objętych systemem wsparcia, powstałych do 31 grudnia 2021 r., wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Polskiego Funduszu Rozwoju, składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez pracownika i płatnika, na fundusze: Pracy, Solidarnościowy, Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Emerytur Pomostowych i na ubezpieczenia zdrowotne.

Senat wprowadził 16 zmian do ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ich celem jest przede wszystkim ograniczenie katalogu kar za naruszenia warunków wykonywania przewozu drogowego tylko tych, które wynikają bezpośrednio z wdrożenia tzw. pakietu mobilności. Nowe sankcje będą dotyczyć przewozu pojazdami od 2,5 do 3,5 tony. Zrezygnowano też z podwyższania dotychczasowych kar. Jedna z przyjętych poprawek modyfikuje zasady wykorzystywania przez kierowców przerw na wypoczynek. Kolejna doprecyzowuje, że okresy przerw w prowadzeniu pojazdu zalicza się do czasu dyżuru. Następna zwalnia z odpowiedzialności za nieprawidłowe rozliczenie składek na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorców, którzy skorygują rozliczenia do 31 sierpnia 2022 r.

4 stycznia 2022 r. obradowały połączone komisje Sejmu: Obrony Narodowej oraz Edukacji, Nauki i Młodzieży. Na posiedzeniu przeprowadzono pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1812), czyli tzw. lex Czarnek.

Uzasadnienie projektu przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki – Dariusz Piontkowski. Komisje odrzuciły wnioski o:

• odroczenie posiedzenia,
• odrzucenie ww. projektu,
• powołanie podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia ww. projektu,
• przeprowadzenie wysłuchania publicznego w sprawie ww. projektu,
• zasięgnięcie opinii Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.

Komisje przyjęły poprawki o charakterze legislacyjno-redakcyjnym oraz poprawki polegające m.in. na wyłączeniu organizacji harcerskich z przepisów dotyczących organizacji zajęć w szkołach oraz zmianie terminu wejścia w życie ustawy.
- Projekt ustawy, którą państwo właśnie procedują to niezgodny z konstytucją bubel legislacyjny. Z przepisów konstytucji wprost wynika, że kurator oświaty nie jest organem nadzoru nad samorządami, ani nie ma uprawnień nadzorczych wobec samorządów. Tymczasem proponowane w projekcie rozwiązania pozwolą kuratorom oświaty zmuszać miasta, gminy i powiaty do podejmowania decyzji niewłaściwych finansowo, a nawet naruszających dyscyplinę finansów publicznych. Tak będzie chociażby w przypadku kształtowania sieci szkół – mówiła na posiedzeniu połączonych Komisji reprezentująca Unię Metropolii Polskich Renata Kaznowska, Wiceprezydent Warszawy.

5 stycznia 2022 r. obradowała senacka Komisja Nauki, Edukacji i Sportu. Komisja rozpatrzyła ustawę budżetową na 2022 r. proponując do niego dwie poprawki. Pierwsza przyjęta poprawka przywraca w części 30: Oświata i wychowanie środki dla samorządów na subwencje oświatowe z przeznaczeniem na nauczanie języków mniejszości narodowych w wysokości 39 mln 800 tys. zł. W drugiej poprawce komisja proponuje przekazanie 6500 mln zł z przeznaczeniem na podwyżki dla nauczycieli od 1 stycznia i 1 września 2022 r.

4 stycznia 2022 r. na posiedzeniu senackiej Komisji Zdrowia dyskutowano ustawę budżetową na 2022 r. Komisja, po zapoznaniu się z opiniami przedstawionymi przez Ministerstwo Zdrowia i Rzecznika Praw Pacjenta, wnosi o zwiększenie wydatków budżetowych o 20 mld zł z przeznaczeniem na dotację podmiotową dla Narodowego Funduszu Zdrowia i finansowania świadczeń gwarantowanych z zakresu lecznictwa szpitalnego, w szczególności chorób nowotworowych i układu sercowo-naczyniowego, jako zadania priorytetowego, oraz z zakresu opieki psychiatrycznej i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, a także rehabilitacji leczniczej. Senatorowie poparli również propozycje zwiększenia o 100 mln zł wydatków na program leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro), a także zwiększenia o 100 mln zł wydatków na lecznictwo psychiatryczne dzieci i młodzieży.

4 stycznia 2022 r. Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu opowiedziała się za odrzuceniem ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego. Był to projekt poselski. Ustawa przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań umożliwiających udzielenie wsparcia publicznego na redukcję zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwom górniczym – tj. Polskiej Grupie Górniczej S.A., Tauron Wydobycie S.A. oraz Węglokoks Kraj sp. z o.o. – objętym Nowym Systemem Wsparcia oraz umorzenie z mocy prawa zobowiązań tych przedsiębiorstw wobec ZUS, a także Polskiego Funduszu Rozwoju. Zgodnie z ustawą dopłaty będą finansowane ze środków pochodzących z budżetu państwa, tj. z dotacji do skarbowych papierów wartościowych. Jedną z przyczyn było niezastosowanie wobec projektu ustawy procedury notyfikacji. Zgodnie z Regulaminem Sejmu RP marszałek Sejmu powinien wystąpić do prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o uzyskanie opinii, czy ustawa wymaga notyfikacji, a następnie – w przypadku potwierdzenia – o decyzję z sprawie dokonania notyfikacji, która powinna zostać podjęta przez prezesa Rady Ministrów. Senatorowie zwrócili także uwagę, że ustawa mówi o tym jak liczyć dopłaty do nierentownych kopalń, a nie o tym jak wygaszać ich zdolności produkcyjne. Senatorowie zwrócili także uwagę, że Polska Grupa Górnicza już wyemitowała obligacje o wartości 2,4 miliarda zł, które zostały zakupione przez spółki Skarbu Państwa, obecnie ich wartość jest zerowa, tymczasem ustawa w zakamuflowany sposób wprowadza kolejne dotacje ze Skarbu Państwa. Senatorowie podkreślili także, że w 2021 r. straty w kopalniach węgla kamiennego wyniosły trzy-cztery miliardy złotych.

17 grudnia 2021 r. zakończyło się 45., jednodniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę budżetową na 2022 r. W 2022 r. dochody budżetu państwa osiągną poziom 481,4 mld zł, a wydatki 512,4 mld zł. Deficyt ukształtuje się na poziomie 30,9 mld zł.

Ustawę o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw. Ustawa dotyczy utworzenia Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom poprzez połączenie Krajowego Biura do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii oraz Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Ustawę o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy usprawnienia postępowań dotyczących udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności zezwoleń na pobyt czasowy i pracę, które są najczęściej udzielanym rodzajem zezwoleń na pobyt czasowy w Polsce.
Ustawę o ochotniczych strażach pożarnych. Ustawa ma na celu poprawę sytuacji Ochotniczych Straży Pożarnych, wzmocnienia ich roli oraz uhonorowania wieloletniej i ofiarnej służby strażaków ochotników poprzez m.in. wprowadzenie świadczenia ratowniczego dla strażaków ratowników OSP, którzy przez co najmniej 25 lat (w przypadku mężczyzn) oraz 20 lat (w przypadku kobiet) brali czynny udział w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych - świadczenie w wysokości 200 zł przysługiwać będzie także ratownikowi górskiemu (ochotnikowi z TOPR i GOPR) po spełnieniu analogicznych warunków dotyczących wieku, jak w przypadku członków OSP.
Ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z przedłużeniem realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Ustawa dotyczy rozszerzenia zakresu wsparcia w ramach PROW 2014?2020 w przedłużonym do 31 grudnia 2022 r. okresie jego realizacji; umożliwienia rolnikom załatwienia spraw on-line w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; uproszczenia procedur związanych z przygotowaniem do realizacji działań, które mają przeciwdziałać skutkom suszy oraz zwiększyć retencję wód, m.in. na obszarach rolniczych i leśnych.
Ustawę o dodatku osłonowym. Ustawa wprowadza pojęcie ubóstwa energetycznego oraz rozwiązań mających na celu ochronę mniej zamożnych gospodarstw domowych, którym przysługiwał będzie dodatek osłonowy i wzmocnienia ochrony odbiorcy wrażliwego energii elektrycznej i paliw gazowych.

9 grudnia 2021 r. zakończyło się 43., pięciodniowe (30 listopada oraz 1, 2, 8 i 9 grudnia) posiedzenie Sejmu. 8 i 9 grudnia posłowie uchwalili: Ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej (projekt rządowy). Ustawa przewiduje czasowe obniżki akcyzy na paliwa silnikowe (olej napędowy, benzyny silnikowe, LPG), wprowadzenie zwolnienia od akcyzy dla sprzedaży energii elektrycznej wykorzystywanej przez gospodarstwa domowe oraz czasowe obniżenie stawki akcyzy na energię elektryczną. Innym proponowanym rozwiązaniem jest wprowadzenie czasowego wyłączenia z opodatkowania podatkiem od sprzedaży detalicznej sprzedaży paliw w okresie od 1 stycznia do 31 maja 2022 roku.

Ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Implementacja dyrektywy Rady (UE) 2019/2235 z dnia 16 grudnia 2019 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej i dyrektywę 2008/118/WE w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego w odniesieniu do działań obronnych w ramach Unii będzie polegała na wprowadzeniu zwolnienia od akcyzy dla wyrobów akcyzowych wykorzystywanych przez siły zbrojne państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie, na terytorium, którego podatek akcyzowy jest wymagalny, do użytku tych sił zbrojnych lub towarzyszącego im personelu cywilnego lub też w celu zaopatrzenia ich mes lub kantyn, gdy siły te biorą udział w działaniach obronnych prowadzonych w celu realizacji działania Unii w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony.
Ustawę o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Przepisy wprowadzające świadczenia kompensacyjne oraz tworzące Fundusz stanowią realizację zasady solidarności społecznej, która jest kluczem dla powszechnej realizacji szczepień ochronnych. Powszechność szczepień ochronnych ma za zadanie zarówno zapewnienie ochrony przed chorobami zakaźnymi tych osób, które zostały zaszczepione, jak również – przez przerwanie krążenia patogenów w populacji i powstanie odporności zbiorowiskowej – ochronę tych osób, które ze względów zdrowotnych nie mogą być poddane szczepieniom (osoby chore na choroby nowotworowe, dzieci z wrodzonymi lub nabytymi niedoborami odporności). Z drugiej strony, solidarność programów powszechnych szczepień w innych krajach Unii Europejskiej wyraża się w zapewnieniu osobom zaszczepionym środków prawnych umożliwiających szybkie uzyskanie świadczenia pieniężnego w związku z zaistniałymi niepożądanymi odczynami poszczepiennymi, bez konieczności odwoływania się do długotrwałej procedury postępowania przed sądami powszechnymi.
Ustawę o dodatku osłonowym (projekt rządowy). W projekcie ustawy zapewnia się ochronę mniej zamożnym gospodarstwom domowym, którym przysługiwał będzie dodatek osłonowy, wzmacnia się ochronę odbiorcy wrażliwego energii elektrycznej, paliw gazowych oraz definiuje się pojęcie ubóstwa energetycznego. Dodatek osłonowy przysługiwał będzie gospodarstwom domowym, które mają dochody nieprzekraczające 2100 zł w gospodarstwie 1 osobowym, bądź 1500 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym. Będzie on stanowił wsparcie dla najbardziej potrzebujących obywateli w pokryciu części kosztów energii oraz rosnących cen żywności.

KOMISJE SENACKIE

10 grudnia 2021 r. obradowała senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, która m.in. postanowiła rekomendować Izbie poparcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej, nie zajęła stanowiska w sprawie ustawy o dodatku osłonowym. Rekomenduje też wprowadzenie poprawek do ustawy o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych.

10 grudnia 2021 r. senacka Komisja Zdrowia zapoznała się z informacją na temat realizacji ustawy o Funduszu Medycznym. Wiceministra Zdrowia mówił, że w ramach funduszu zostały wyodrębnione cztery subfundusze. Pierwszy subfundusz infrastruktury strategicznej przeznaczony jest m.in. na cele inwestycyjne dla szpitali z najwyższego poziomu, należących do tzw. sieci szpitali, udzielających świadczeń wysokospecjalistycznych. Wsparcie z tego tytułu mogą otrzymać szpitale m.in. onkologiczne czy pulmunologiczne. Drugi subfundusz przeznaczony jest na modernizację podmiotów leczniczych, w tym np. na wymianę łóżek szpitalnych, infrastrukturę ratownictwa medycznego, czy konsolidację podmiotów leczniczych. Kolejny to subfundusz rozwoju profilaktyki. W tym obszarze ma zostać wykorzystane 10% środków z funduszu. Ostatni subfundusz terapeutyczno-innowacyjny przeznaczony jest m.in. na leczenie chorób rzadkich, innowacyjne technologie lekowe i leczenie poza granicami kraju. Wiceminister wskazał, że pierwszy rok funkcjonowania ustawy jest rokiem rozruchowym. Dlatego założenia ustawy są realizowane w takim tempie, na jaki pozwalają warunki. Zaznaczył, że nie można szybko przygotować dobrze procedur na przyznawanie wielomilionowych dotacji. Zaznaczył jednocześnie, że realizacja założonych wydatków zależy od obszaru, np. w obszarze leków jest opóźnienie z powodu negocjacji wielomilionowych umów, zaś w zakresie pediatrii już dziś zostało zaraportowane, że został osiągnięty limit 630 milionów zł. Zapowiedział, że w przyszłości usprawniona ma zostać komunikacja i przekazywanie informacji o dotacjach z funduszu, aby ułatwić przyszłym beneficjentom skorzystanie z nich.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

10 grudnia 2021 r. obradował Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W punkcie dotyczącym spraw różnych Ministerstwo Edukacji i Nauki poinformowało o sposobie załatwienia wniosku Unii Metropolii Polskich dotyczącego odciążenia dyrektorów szkół dodatkowymi obowiązkami związanymi ze zgłaszaniem uczniów na kwarantannę. MEiN poinformowało, że wspólnie z Główną Inspekcją Sanitarną przygotowane zostało rozwiązanie. MEiN udostępnił dyrektorom pliki z SIO z imieniem i nazwiskiem ucznia, peselem i adresem zamieszkania, które trzeba uzupełnić o dane, których nie ma w SIO, np. dotyczące kontaktów z osobą zarażoną, zapisać go i zaimportować do formularza GIS. To znacznie odciążyło dyrektorów, którzy chętnie korzystają z tego rozwiązania.

9 grudnia 2021 r. obradował Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół nie zaopiniował projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia polityki publicznej pn. „Strategia Rozwoju Usług Społecznych polityka publiczna na lata 2021-2035 z perspektywa do 2035 r.”. W ocenie strony samorządowej projekt nie może być zaopiniowany pozytywnie, ze względu na sposób finansowania zadań na zasadzie swego rodzaju montażu finansowego – przez budżet państwa, budżety JST oraz programy rządowe. To będzie jednak realizacja w większości zadań własnych JST – w ramach posiadanych środków nie da się zrealizować założonych celów, zarówno w zakresie zadań bieżących, jak i inwestycyjnych. Opinię negatywną otrzymał natomiast projekt ustawy Projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (UD255). Problemem jest m.in. autoryzacja podmiotów publicznych. W ocenie strony samorządowej będzie to wymagało dużych nakładów finansowych. Nie wiadomo też, jak długo podmiot leczniczy ma utrzymywać standardy jakości i oczekiwać na autoryzacje by zawrzeć z nim umowę. Negatywna opinia jest spowodowana tym, że nierzetelnie została przygotowana ocena skutków regulacji. W ogóle nie są oszacowane koszty po stronie podmiotów leczniczych, a jakość kosztuje. Brakuje także projektów rozporządzeń wykonawczych. W trakcie posiedzenia kontynuowano także dyskusje na temat czy i jak rząd zamierza włączyć samorządy w pomoc uchodźcom. Przedstawiciele korporacji poinformowali, że w odpowiedzi na pytania, czy rząd planuje włączać JST w działania na rzecz uchodźców, otrzymali plan działań MPRiPS. Poinformowali także, że na spotkaniu w MSWiA rekomendowali pracę w grupach roboczych dotyczących: mieszkań dla uchodźców; pracy dla nich; edukacji; ochrona zdrowia (choćby dostęp do opieki zdrowotnej z osób z innego obszaru kulturowego, np. opieka ginekologiczna w ciąży). Zgłosili wniosek o zwiększenie czasu trwania projektów IPI (indywidualny projekt integracyjny) z 12 do 36 miesięcy i przygotowanie go wspólnie ze stroną samorządową.

Trwa 43 posiedzenie Sejmu, które rozpoczęło się 30 listopada, a zakończy się 8 grudnia br. W trakcie posiedzenia, w dniach 30 listopada, 1 i 2 grudnia posłowie uchwalili m.in.: Ustawę o wyrobach winiarskich (projekt rządowy).

Ustawa dotyczy dostosowania polskiego prawa do nowych przepisów dotyczących wspólnej organizacji rynku wina wprowadzonych w Unii Europejskiej; ujednolicenia wymagań dotyczących wpisu do rejestru działalności regulowanej - tj. rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność związaną z wyrobem lub rozlewem wyrobów winiarskich.

• Ustawę o zmianie ustawy o scalaniu i wymianie gruntów oraz ustawy o utracie mocy prawnej niektórych ksiąg wieczystych (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia przepisów przyczyniających się do usprawnienia prowadzenia postępowań scaleniowych, w tym głównie do ich przyśpieszenia, jednocześnie nie wpływając na postępowania realizowane w ramach poddziałania ?Wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w zakresie celu scalenia gruntów.
• Ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z przedłużeniem realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (projekt rządowy). Ustawa dotyczy rozszerzenia zakresu wsparcia w ramach PROW 2014?2020 w przedłużonym do 31 grudnia 2022 r. okresie jego realizacji; umożliwienia rolnikom załatwienia spraw on-line w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; uproszczenia procedur związanych z przygotowaniem do realizacji działań, które mają przeciwdziałać skutkom suszy oraz zwiększyć retencję wód, m.in. na obszarach rolniczych i leśnych.
• Ustawę o ochotniczych strażach pożarnych (projekt rządowy). Ustawa dotyczy poprawy sytuacji Ochotniczych Straży Pożarnych, wzmocnienia ich roli oraz uhonorowania wieloletniej i ofiarnej służby strażaków ochotników poprzez m.in. wprowadzenie świadczenia ratowniczego dla strażaków ratowników OSP, którzy przez co najmniej 25 lat (w przypadku mężczyzn) oraz 20 lat (w przypadku kobiet) brali czynny udział w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych - świadczenie w wysokości 200 zł przysługiwać będzie także ratownikowi górskiemu (ochotnikowi z TOPR i GOPR) ? po spełnieniu analogicznych warunków dotyczących wieku, jak w przypadku członków OSP.

SENAT

• 2 grudnia br. Parlamentarny Zespół Obrony Praworządności uznał podczas posiedzenia, że działania prokuratury w stosunku do prezesa Najwyższej Izby Kontroli naruszają praworządność. Zespół dyskutował na temat potencjalnych naruszeń prawa wobec NIK i Prezesa NIK ze strony Prokuratora Generalnego i organów prokuratury. W posiedzeniu uczestniczył prezes NIK, Marian Banaś. NIK jest jednym z filarów zapisanych w konstytucji, na których opiera się państwo prawa, które jest przeciwieństwem państwa policyjnego i rządów autorytarnych. Przypomniał, że NIK jest naczelnym organem kontroli, który podlega tylko Sejmowi. Prezes NIK podczas posiedzenia Zespołu przytoczył szereg zarzutów wobec działań prokuratury, podległej ministrowi sprawiedliwości. Wśród nich wymienił niepodejmowanie przez prokuraturę postępowań po złożeniu zawiadomień przez prezesa NIK, formułowanych na podstawie pokontrolnych wystąpień. Wymienił także przeszukania biura prezesa NIK, które ocenił jako bezprawne z uwagi na posiadany przez niego immunitet. - Działania prokuratury odbieram jako dążenie do wymuszenia mojej rezygnacji, chęć obsadzenia stanowiska przez komisarza politycznego, odbieram jako rozgrywkę polityczną, od której instytucja, którą kieruję, musi być wolna – mówił prezes NIK. - Dlatego dzisiaj proszę o pomoc, aby zarówno Sejm, jak i Senat, oba organy władzy ustawodawczej pomogły bronić niezależności NIK i żeby pomogły chronić praworządność - dodawał.
• 3 grudnia br. w Senacie dyskutowano o sytuacji organizacji pozarządowych (NGO) w Polsce. „#prosteNGO. Perspektywy rozwoju organizacji pozarządowych - przeszkody prawne dla wolności zrzeszania się” to temat konferencji Parlamentarnego Zespołu ds. Organizacji Pozarządowych i Społeczeństwa Obywatelskiego. W wystąpieniu otwierającym konferencję Wicemarszałkini Senatu Gabriela Morawska-Stanecka podkreśliła, że społeczeństwo obywatelskie jest kluczem do demokracji, a jego istotą jest uczestnictwo obywateli w życiu publicznym. Mówiła, że organizacje pozarządowe rozwijają się w wielkiej różnorodności dziedzin, ale łączy jej jedno - działają nie dla zysku, a w interesie publicznym. „Łączy je jeden cel – chcą zmieniać świat na lepsze” – powiedziała Wicemarszałkini Senatu. Przypomniała, że państwo demokratyczne dba o inicjatywy oddolne. Jednak „tego państwa demokratycznego mamy coraz mniej” – dodała. Wymieniła przejawy „ubezwłasnowolnienia społeczeństwa”, takie jak, jej zdaniem, brak nieskrępowanego przepływu informacji między ustawodawcą a społeczeństwem, hamowanie energii społecznej zawartej w inicjatywach nieaprobowanych przez władze, brak transparentności i dyskryminacyjne traktowanie organizacji pozarządowych. Gabriela Morawska-Stanecka mówiła o tym, że na całym świecie obserwuje się trend zmniejszania funduszy dla NGO, a co za tym idzie nieuchronne zmniejszanie się ich wpływu na życie polityczne i społeczne. A przecież, według niej, to właśnie te organizacje walczą z m.in. wykluczeniem społecznym, o prawa kobiet i społeczności LGBT. Wicemarszałkini Morawska-Stanecka uważa, że środki podejmowane przez władze w walce z koronawirusem zostały wykorzystane do ograniczania inicjatyw NGO i funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego. W efekcie unikano konsultacji społecznych, faworyzowano organizacje bliskie ideologicznie, psuto proces legislacyjny. Wicemarszałkini Senatu wezwała do usuwania barier, które napotykają organizacje pozarządowe, co jest tym bardziej ważne, iż „jesteśmy w przededniu kolejnego cyklu wyborczego”.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

2 grudnia br. pięć ogólnopolskich organizacji samorządowych (Unia Metropolii Polskich, Unia Miasteczek Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP, Związek Miast Polskich oraz Związek Powiatów Polskich) wchodzących w skład Strony Samorządowej KWRiST wystosowało pismo do Elżbiety Witek Marszałkini Sejmu dotyczące tzw. Lex Czarnek, czyli rządowego (MEiN) projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe (druk 1812). „W imieniu pięciu organizacji współtworzących na mocy ustawy Stronę Samorządową Komisji Wspól­nej Rządu i Samorządu Terytorialnego, zwracamy się do Pani Marszałek o skierowanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (druk 1812) do I czytania również w Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Zgodnie z ustawami edukacja publiczna, w tym prowadzenie szkół publicznych, jest zadaniem własnym gmin i powiatów.

Ze względu na znaczenie proponowanych w projekcie zmian, wnioskujemy także o:

1) dochowanie terminu 14 dni od otrzymania na przedstawienie opinii o projekcie ustawy (art. 36 pkt 6-9 Regulaminu Sejmu);
2) przeprowadzenie na temat projektu ustawy wysłuchania publicznego (równolegle kierujemy wnioski o przeprowadzenie wysłuchania publicznego do członków komisji oraz klubów i kół parlamentarnych).” – czytamy w piśmie Strony Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

23 listopada 2021 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych oraz Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyły sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o wyrobach winiarskich (druk nr 1314).

Projekt m.in.: 

• wprowadza zmiany w zakresie wyrobu fermentowanych napojów winiarskich, w zakresie modyfikacji, dodania nowych oraz wykreślenia niektórych definicji fermentowanych napojów winiarskich;
• upraszcza i ujednolica zasady wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich;
• dla przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich wyrabiających niewielkie ilości win owocowych jakościowych, cydru jakościowego, perry jakościowego, cydru lodowego, perry lodowego, cydru, perry lub miodu pitnego jakościowego:
• wprowadza zasady znakowania fermentowanych napojów winiarskich w zakresie ich nazw przewidzianych prawem zgodnie z przepisami UE.

SENAT

26 listopada 2021 r. zakończyło się 33. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 15 ustaw, odrzuciła 2 ustawy, do 9 wprowadziła poprawki. Senatorowie odrzucili 2 ustawy:

Ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) zakłada podniesienie stawek akcyzy na alkohol, papierosy i tytoń. Przewiduje, że od 1 stycznia 2022 r. stawki akcyzy na alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane i wyroby pośrednie wzrosną o 10%, a minimalna stawka akcyzy na papierosy wzrośnie ze 100% do 105% całkowitej kwoty akcyzy, naliczanej od ceny równej średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży papierosów. Nowela wprowadza minimalną stawkę akcyzy na tytoń do palenia w wysokości 100% całkowitej kwoty akcyzy, naliczanej od ceny równej średniej ważonej detalicznej cenie sprzedaży tytoniu do palenia. Stawka akcyzy na tzw. wyroby nowatorskie zostanie podniesiona poprzez podwyższenie stawki kwotowej o 100%.

Ustawa o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski) ma na celu dostosowanie przepisów do dyrektywy UE z 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Wprowadza m.in. zmiany dotyczące prosumentów i sposobów rozliczania energii wytwarzanych w ich instalacjach i przekazywanych do systemu energetycznego. Przewiduje, że dotychczas funkcjonujący system opustów dla nowych prosumentów, wchodzących na rynek po 1 kwietnia 2022 r., zostanie zastąpiony modelem rozliczeń wartościowych energii, tzw. net-billingiem. Prosumenci, którzy wejdą do systemu do 31 marca 2022 r., będą mogli korzystać z opustów przez 15 lat od chwili wytworzenia w instalacji fotowoltaicznej i wprowadzenia do sieci elektroenergetycznej pierwszej kWh.

Senatorowie wprowadzili:

17 poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie wprowadzili m.in. poprawkę, zgodnie z którą grzywny nałożone przez funkcjonariusza organu podległego władzom jednostki samorządu terytorialnego będą stanowić dochód tej jednostki. Kolejna zmiana umożliwia usuwanie z centralnej ewidencji kierowców danych nie tylko o wysokości grzywien nałożonych w drodze mandatu karnego, ale także informacji o ich uiszczeniu. Izba zdecydowała, że kierowca niestosujący się do ograniczenia prędkości, przekraczając ją o nie więcej niż 30 km/h, będzie podlegał karze grzywny od 400 do 800 zł, a osoba przekraczająca prędkość powyżej 30 km/h – karze grzywny nie niższej niż 800 zł; w wypadku recydywy grzywna wyniesie nie mniej niż 3 tys. zł. Pozostałe poprawki Senatu mają charakter legislacyjny – techniczny i doprecyzowujący. Nowelizacja prawa o ruchu drogowym wprowadza zmiany stawek mandatów za najgroźniejsze wykroczenia, m.in. za jazdę pod wpływem alkoholu lub bez odpowiednich uprawnień, przekroczenie prędkości o ponad 30 km/h, spowodowanie zagrożenia dla pieszych, np. wyprzedzanie na przejściu dla pieszych, wykroczenia w okolicach przejazdów kolejowych. W noweli podwyższono też maksymalne grzywny – w Kodeksie wykroczeń (wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji) z 5 tys. zł do 30 tys. zł oraz w postępowaniu mandatowym do 5 tys. zł lub do 6 tys. zł, jeśli dojdzie do zbiegu wykroczeń. Fałszowanie wskazań tachografów przez przewoźników drogowych będzie karane odebraniem prawa jazdy na 3 miesiące.
43 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), w większości o charakterze legislacyjnym, doprecyzowującym i redakcyjnym. Izba wprowadziła zmiany mające ograniczyć możliwości powstania opóźnień w realizacji inwestycji drogowych przez jednostki samorządu terytorialnego. Określiła termin, do którego pojazdy samochodowe napędzane gazem ziemnym są zwolnione z zakazu wjazdu do strefy czystego transportu. Senatorowie ustalili też wytyczne dla gmin w sprawie ustanawiania dodatkowych wyłączeń od zakazu wjazdu do strefy czystego transportu i zawartości nalepek umieszczanych w takich pojazdach. W kolejnej poprawce Umożliwili gminom podejmowanie działań mających na celu wybudowanie i uruchomienie ogólnodostępnej stacji ładowania, jeśli nie wykona tego operator systemu dystrybucyjnego. Izba postanowiła też, że w wymaganym dla jednostek samorządu terytorialnego poziomie floty używanych pojazdów samochodowych uwzględniane będą także pojazdy napędzany gazem ziemnym. Senatorowie wydłużyli ponadto 2 terminy – od którego jednostka samorządu terytorialnego ma obowiązek wykonywać, zlecać lub powierzać wykonywanie zadań publicznych zgodnie z wymogami ustawy elektromobilności i paliwach alternatywnych, a także od którego wygasają umowy zawarte na wykonanie takich zadań. Ustawa o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw wprowadza do polskiego prawa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, m.in. w sprawie: promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów transportu drogowego, wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i charakterystyki energetycznej budynków i efektywności energetycznej. Precyzuje zasady tworzenia stref czystego transportu. Przewiduje, że można je będzie ustanawiać we wszystkich gminach, niezależnie od liczby mieszkańców. Z zakazu wjazdu do takich stref zostaną zwolnione m.in. specjalistyczne pojazdy Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, służące ochronie ludności, bezpieczeństwu pożarowemu i utrzymaniu porządku publicznego. Nowelizacja przewiduje też, iż mając prawo jazdy kat. B, będzie można prowadzić elektryczne auta dostawcze o masie do 4,25 t, a nie – jak dotąd – 3,5 t. Ustawa reguluje także procedury instalacji punktów poboru energii w budynkach wielorodzinnych, co ma ułatwić montaż punktów ładowania samochodów elektrycznych na wniosek mieszkańców danego budynku.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął m.in.:

Ustawa o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników (projekt poselski) ma sprzyjać skróceniu łańcucha dostaw, ułatwić dostęp do produktów wytworzonych przez małych, lokalnych producentów rolnych poprzez oferowanie ich w atrakcyjnych miejscach. Ustawa przewiduje, że w piątki i soboty rolnicy będą mogli sprzedawać swoje produkty rolne i spożywcze oraz wyroby rękodzieła w wyznaczonych przez gminy miejscach. Zostaną także zwolnieni w te dni z opłaty targowej.
Ustawa o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (projekt senacki) przewiduje, że zwolnienie od podatku od nieruchomości będzie dotyczyło nie całości gruntu, ale tylko budynków lub ich części i zajętych pod nie gruntów, jeżeli stanowią one elementy infrastruktury kolejowej i są wykorzystywane na cele określone w ustawie o transporcie kolejowym. Zwolnienie z podatku obejmie zatem tylko tę część nieruchomości kolejowych, która zajęta na prowadzenie działalności kolejowej. Chodzi m.in. o poczekalnie, toalety, powierzchnie kas biletowych i inne powierzchnie przeznaczone do sprzedaży biletów, pochylnie, kładki dla pieszych, punkty informacyjne, czy miejsca parkingowe i ciągi dojazdowe do parkingów.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

24 listopada 2021 r. odbyło się posiedzenie plenarne KWRiST. W jego trakcie negatywną opinię uzyskał jeden projekt - rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2022. Wskazano na duże niedoszacowanie subwencji oświatowej. Wydatki oświatowe w budżetach jst to bowiem ok 1/3 wszystkich wydatków. Luka finansowa ciągle rośnie, a jej wzrost przyspiesza. Proponowany wzrost części oświatowej subwencji ogólnej na przyszły rok jest mocno niedoszacowany. Wzrosty cen energii i gazu nie zostały wzięte pod uwagę. Do wydatków dochodzi również wzrost płacy minimalnej. Trwająca dalej taka sytuacja odbije się na środkach na inwestycje czy wkładzie własnym do programów dla samorządów. Prędzej czy później odbije się to też na jakości edukacji. Będzie brakowało środków na realizację dodatkowych zajęć i zwiększenia godzin dla psychologów szkolnych. Strona samorządowa nie akceptuje również różnicowania wagi w zależności od dochodów samorządów. Strona samorządowa wnioskuje też o pozostawienie wagi dla słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych. Wnioskuje również o uregulowanie finansowania poradni psychologiczno-pedagogicznych i ośrodków młodzieżowych. Złożono wniosek o pilne spotkanie z Ministrem Edukacji na temat finansowania edukacji i zapowiadanych zmian w przepisach oświatowych. Strona samorządowa zawnioskowała także, by projekt budżetu państwa wpłynął do zaopiniowania przez Komisję Wspólną.

Ponadto KWRiST wysłuchała informacji na temat realizacji Narodowego Programu Szczepień. Michał Dworczyk. Poinformował o stałym wzroście liczby szczepień w ubiegły tygodniu. Tydzień do tygodnia to wzrost na poziomie 29%. Minister zaakcentował, że na wzrost liczby szczepień nie ma wpływu ani rząd ani programy zachęcające, a jedynie pandemia, której ludzie się boją. Jednocześnie zaznaczył, że póki co nie jest rozważany wariant obowiązkowych szczepień. Zdaniem ministra temat ten budzi w Polsce duże emocje po dwóch stronach barykady.
Adam Wieczorek Wiceprezydent Łodzi zgłosił, w imieniu Unii Metropolii Polskich, kilka uwag w związku z trwającą pandemią –pierwsza dotyczyła izolatoriów – nie we wszystkich samorządach są one utworzone, poprzez co brakuje w nich miejsc. Ponadto, system kierowania do izolatorium nie działa dobrze – nie ma możliwości kierowania w weekendy, z systemu cały czas wykluczone są osoby bezdomne, które nie mają możliwości trafienia do izolatorium. W ocenie wiceprezydenta problemem jest też blokowanie się szpitali 3 stopnia.
Dyskusję na temat Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego rozpoczęto od stwierdzenia, że jednostką de facto dysponuje państwowa straż pożarna, a rekompensata środków jest później na poziomie 70 zł. Zaproponowano, by system radykalnie zmienić tak, by zweryfikować jednostki, które są w KSRG – geograficznie, w zależności od położenia itd. Ich utrzymanie powinna przejąć państwowa straż pożarna, gdyż trzeba je odpowiednio wyposażyć, należy również zapewnić to, by była tam gotowość do wyjazdu. Do kwestii odnieśli się przedstawiciele Komendy Głównej PSP. W pełni podzielili oni ten wniosek, gdyż ich zdaniem, obowiązujący dziś system prawny jest systemem niedopracowanym. Krajowy system powinien mieć regulację ustawową. Zgodnie ustalono, że temat będzie powracał na posiedzeniach Komisji Wspólnej.

Sprawę opłaty za zajęcie pasa drogowego przybliżył Zastępca Dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich Grzegorz Kubalski. Sprawa sięga 2-3 lata wstecz, gdy Ministerstwo Cyfryzacji optowało za wprowadzaniem ulg w opłatach za zajęcia pasa drogowego dla infrastruktury telekomunikacyjnej (dotyczyło to głownie sieci szerokopasmowych, ale w rzeczywistości objęło znacznie szerszy zakres). Strona samorządowa od początku miała co do tego wątpliwości, ostatecznie po presji ze strony rządu oraz apelami, że rozwiązanie takie jest ważne ze względu na osiągnięcie celów w zakresie cyfryzacji, zawarto dżentelmeńską umowę z ówczesnym Ministrem Cyfryzacji, w której strona samorządowa zgodziła się na zmianę (znaczące obniżenie stawek za zajęcia pasa drogowego dla takiej infrastruktury na przyszłość), ale oczekiwaniem strony samorządowej było to, że przepisy, które zostaną wprowadzone nie pociągną za sobą utraty tego, co w chwili obecnej było naliczone, a więc tego, by nie nastąpiło rozciągnięcie obniżonych opłat na już nałożone opłaty na już istniejącą infrastrukturę. W przeważającej większości przypadków infrastruktura ta nie powstała bowiem na obszarze białych plam, zatem nie było uzasadnienia, żeby stawki obniżyć. Wówczas Ministerstwo Cyfryzacji zaproponowało rozwiązanie prawne, co do którego strona samorządowa miała wątpliwości obawiając się, że jest niewystarczające. Resort zobowiązał się jednak, że po analizie w ramach departamentu prawnego zapewnia, że jest to wystarczające zabezpieczenie interesów i zawartej umowy. Jednak po uchwaleniu przepisów, prawnicy poszczególnych firm telekomunikacyjnych zaczęli szukać furtek, które można wykorzystać i zaczęła się kształtować linia orzecznicza, nakazująca zmianę decyzji dotyczących zajęcia pasa drogowego i obniżanie stawek, które już wcześniej były wymierzone. Strona samorządowa podjęła sprawę w momencie, gdy pojawiły się pierwsze rozstrzygnięcia. Jednak ze strony resortu pojawiła się odpowiedź, że to rozstrzygnięcia incydentalne i należy czekać na dalsze wydarzenia. W międzyczasie w różnych częściach kraju zaczęła się presja na obniżanie opłat. Strona samorządowa próbowała poruszyć sprawę na Zespole ds. Infrastruktury, ale żaden z przedstawicieli KPRM nie pojawił się. W ocenie strony samorządowej to gra na czas, ponieważ bez podjęcia szybkiej i skutecznej interwencji legislacyjnej będzie za późno, gdyż wszystkie stawki zostaną zmienione na niższe. Strona samorządowa oczekuje aktywnego działania ze strony administracji rządowej, ponieważ czuje się oszukana. Do kwestii odniósł się minister Janusz Cieszyński. Zaprzeczył stanowisku strony samorządowej, jakoby ministerstwo nie podjęło działań. 20 października skierowano bowiem pismo, które dotyczyło tego tematu. Przygotowana jest nowelizacja przepisów. Minister zgodził się co do tego, że bez skutecznej interwencji sprawa będzie spóźniona. Być może uda się dodać przepis na ten temat do innej ustawy i procedować szybciej. Minister podkreślił, że wszystkie ustalenia muszą być dotrzymane.

17 listopada zakończyło się 42, dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy zakresu zwolnienia od podatku od nieruchomości, jeśli chodzi o grunty kolejowe w szczególności grunty zajęte na prowadzenie działalności przez zarządców infrastruktury kolejowej i operatorów obiektów infrastruktury usługowej. W ocenie samorządów nowelizacja jest szkodliwa dla finansów gmin.

W ocenie samorządów nowelizacja: rozszerza obecny zakresu stosowania zwolnienia; powoduje nieuzasadnione uprzywilejowanie przedsiębiorców działających na rynku kolejowym w stosunku do pozostałych przedsiębiorców; wprowadza zwolnienia podmiotowe; skutkuje uszczupleniem dochodów gmin bez żadnej rekompensaty; skutkuje zwolnieniem z podatku od nieruchomości podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w części wykorzystywanej także na działalność usługową; zwolnienie z podatku od nieruchomości terminali towarowych (w tym intermodalnych); przedłuża o rok funkcjonowanie bardzo niekorzystnych dla samorządów regulacji, uszczuplających należne im dochody.

• ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (projekt rządowy). Ustawa przewiduje, że m.in. kontynuowany będzie proces stopniowego odmrażania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, tj. o kolejny rok, względem 2021 r. Podstawę ma stanowić 2019 r. Przewidziano możliwość przekazania w 2022 r. skarbowych papierów wartościowych uczelniom publicznym, Agencji Badań Medycznych, Narodowemu Funduszowi Zdrowia oraz Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Utrzymane zostaną – w stosunku do roku 2021 – zwiększone stawki dopłat z Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych o Charakterze Użyteczności Publicznej. Przekazane zostanie wsparcie dla samorządów powiatów, które realizują zadania na rzecz aktywizacji bezrobotnych środkami Funduszu Pracy. Chodzi o dofinansowanie kosztów wynagrodzeń pracowników powiatowych urzędów pracy.
• ustawę o zmianie ustawy o pomocy społecznej (projekt rządowy). Wprowadzona została możliwość zwolnienia z opłaty za pobyt pensjonariusza w DPS dla osoby, wobec której pensjonariusz ten w przeszłości rażąco zaniedbywał obowiązki rodzicielskie, doprowadzając do ustania więzi rodzinnych. Chodzi o rażące naruszenie przez pensjonariusza obowiązku alimentacyjnego względem dziecka lub zaniedbywanie innych obowiązków rodzinnych, np. obowiązku opieki, wychowania czy utrzymania. Z opłaty za pobyt pensjonariusza w DPS zwolniona będzie także osoba, która została pokrzywdzona przestępstwem umyślnym ściganym z oskarżenia publicznego popełnionym przez tego pensjonariusza. Dotychczas zwolnienie z opłaty dotyczyło jedynie przestępstwa z użyciem przemocy. Zwolnienie z odpłatności za pobyt członka rodziny w DPS dotyczyć będzie przestępstw popełnionych zarówno na szkodę osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty, jej małoletniego rodzeństwa lub jej rodzica (tak jak dotychczas), jak również tych, w których pokrzywdzonym jest dziecko tej osoby lub pełnoletnie – nieporadne ze względu na wiek lub stan zdrowia – rodzeństwo.
• ustawę o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych (projekt rządowy). Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, rekompensaty będą mogły uzyskać gminy, które na skutek zmiany przepisów utraciły dochody w postaci podatku od nieruchomości płaconego od elektrowni wiatrowych w 2018 r. Rekompensata będzie dotyczyć ok. 200 gmin, na obszarze których zlokalizowane są elektrownie wiatrowe. Rząd przeznaczy na rekompensaty 524,4 mln zł. Aby otrzymać rekompensatę, gmina będzie musiała złożyć wniosek, którego wzór stanowi załącznik do ustawy. Wnioski rozpatrywał będzie wojewoda właściwy miejscowo dla danej gminy. Po rozpatrzeniu wniosku pod względem formalnym, merytorycznym i rachunkowym, wojewoda wyda decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania rekompensaty. Po wydaniu decyzji i ustaleniu wysokości rekompensaty wojewoda przekaże ją na wskazany rachunek bankowy gminy. Organem odwoławczym od decyzji wojewody będzie minister klimatu i środowiska. Wypłata rekompensat nastąpi w 2022 r.

 

19 listopada 2021 r. obradowała senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, która zagłosowała za przyjęciem ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw i zarekomendowała wprowadzenie do niej poprawek o charakterze legislacyjnym i doprecyzowującym. Ustawa przede wszystkim wprowadza zmiany w stawkach mandatów za najgroźniejsze wykroczenia, m.in. za jazdę po spożyciu alkoholu (minimum 2500 zł) lub bez odpowiednich uprawnień (1500 zł), przekroczenie prędkości o ponad 30 km/h (800 zł), spowodowanie zagrożenia dla pieszych, np. wyprzedzanie na przejściu dla pieszych (1500 zł), wykroczenia w obrębie przejazdów kolejowych (2000 zł). Podniesiono też maksymalną grzywnę w postępowaniu mandatowym do 5 tys. zł lub do 6 tys. zł, jeśli dojdzie do zbiegu wykroczeń. Nowe przepisy mają ponadto usprawnić egzekucję mandatów poprzez uzależnienie usunięcia punktów karnych od uregulowania mandatu, a także ułatwić przyznawanie renty bliskim osoby zmarłej w wyniku wypadku drogowego. Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2022 r.

17 listopada 2021 r. obradowała senacka Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności. Komisja poparła nowelizację ustawy o systemie instytucji rozwoju. Do nowelizacji prawa energetycznego zaproponowano natomiast 3 poprawki o charakterze legislacyjnym, doprecyzowujące zapisy ustawy. Nowelizacja ustawy o systemie instytucji rozwoju doprecyzowuje przepisy dotyczące ksiąg rachunkowych prowadzonych przez Polski Fundusz Rozwoju. Potrzeba zmiany przepisów w tym zakresie wynikała z konieczności wyodrębnienia w ewidencji księgowej zadań związanych z realizacją tarcz PFR. Realizując program rządowy, PFR jest obowiązany prowadzić wyodrębnioną ewidencję dla zadań związanych z jego realizacją, m.in. prawidłowego przypisywania przychodów i kosztów na podstawie obiektywnych metod. W kwietniu 2020 r. rząd powierzył PFR realizację 2 programów rządowych: „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm” oraz „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla dużych firm”. Jak wskazywał podczas posiedzenia wiceminister rozwoju i technologii Grzegorz Piechowiak przepisy noweli nie mają żadnego ma znaczenia dla przedsiębiorców, nie generują kosztów dla budżetu państwa i są zgodne z prawem Unii Europejskiej. Ustawa nie budziła żadnych zastrzeżeń o charakterze legislacyjnym.

Senatorowie poparli też rozwiązania przyjęte w nowelizacji prawa energetycznego, a przyjęte przez komisję poprawki miały charakter wyłącznie doprecyzowujący i uzyskały poparcie strony rządowej. Nowela ma zapobiec skokowym podwyżkom gazu w 2022 r. i zakłada, że wzrost cen zakupu gazu w trakcie obowiązywania taryfy można będzie przenieść na kolejne okresy taryfowe. Oznacza to, że sprzedawcy gazu, których taryfy zatwierdza prezes URE, będą mogli do 30 czerwca 2022 r. przedłożyć do zatwierdzenia taryfę uwzględniającą koszty zakupu gazu planowane w czasie jej obowiązywania. Jeżeli w tym czasie koszty zakupu gazu wzrosną ponad te zaplanowane, sprzedawca będzie mógł je odzyskać w kolejnych taryfach, obowiązujących od początku 2023 r. Zgodnie z nowelizacją, obliczy te koszty w określony sposób i zostaną one uznane za koszty uzasadnione. Na ich uwzględnienie w następnych taryfach sprzedawca będzie miał 3 lata, począwszy od początku 2023 r. Jak uzasadniali posłowie PiS, autorzy noweli, jej wprowadzenie zapobiegnie ryzyku jednej, dużej i skumulowanej podwyżce taryf na gaz na 2022 r. Wskazywali ponadto. że dotychczas zatwierdzone na 2022 r. taryfy przewidują ok. 100%, a w niektórych wypadkach nawet ponad 100% podwyżki.

 

10 listopada 2021 r. obradowała senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która rozpatrzyła ustawę o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników. ustawa będzie sprzyjać skróceniu łańcucha dostaw, ułatwi dostęp do produktów wytworzonych przez małych, lokalnych producentów rolnych poprzez oferowanie ich w atrakcyjnych miejscach. Ustawa przewiduje, że w piątki i soboty rolnicy będą mogli sprzedawać swoje produkty rolne i spożywcze oraz wyroby rękodzieła w wyznaczonych przez gminy miejscach. Ponadto będą zwolnieni w te dni z opłaty targowej. 

Na tym samym posiedzeniu senatorowie zapoznali się też z informacją ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat aktualnego, po konsultacjach społecznych, stanu przygotowania projektu Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej (PS WPR) na lata 2023–2027. Minister rolnictwa poinformował, że projekt był 2-krotnie przedstawiany do konsultacji publicznych. Pierwszy etap trwał od 18 grudnia 2020 r. do 1 lipca 2021 r., drugi zaś od 30 lipca 2021 do 15 września 2021 r. Zaznaczył, że podczas konsultacji wpłynęło kilka tysięcy uwag, propozycji zmian i postulatów. Część z nich została uwzględniona, a także robocze uwagi Komisji Europejskiej, przekazane w październiku 2021 r. Projekt dostosowano też do rozwiązań Polskiego Ładu dotyczących inwestycji infrastrukturalnych na wsi. „Zdjęliśmy środki na infrastrukturę wodno-kanalizacyjną i drogową, bo są zapisane w Polskim Ładzie, ale zostawiliśmy środki na oczyszczalnie przydomowe” – wyjaśnił minister rolnictwa. Poinformował też, że w resorcie rolnictwa prowadzone są prace związane z formalnym przyjęciem projektu przez Radę Ministrów. Zapewnił, że projekt PS WPR zostanie przekazany do zatwierdzenia przez Komisję Europejską przed 1 stycznia 2022 r. Poinformował, że najwięcej środków w ramach PS WPR zaproponowano na interwencje w formie płatności do powierzchni.

9 listopada 2021 r. obradował Zespół ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST. jednym z punktów obrad było omówienie projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, czyli tzw. sygnalistów. Strona samorządowa przedstawiła liczne uwagi doi tego projektu. Główny zarzut przeciwko projektowi to brak rozwiązań, które zezwoliłyby gminą poniżej 10 tysięcy mieszkańców na rezygnacje z konieczności wprowadzenia systemu zgłoszeń wewnętrznych (dyrektywa na to zezwala a skoro tak to po co nakładać obowiązki na wszystkie gminy, co będzie bardzo kosztowne). Proponujemy także aby umożliwić gminom tworzenie wspólnych kanałów zgłoszeń oraz umożliwić pozostałym JST stworzenie wspólnego systemu zgłoszeń wewnętrznych dla ich jednostek organizacyjnych (szkoły, jednostki ochrony zdrowia itp.).
Na posiedzeniu omówiono także projekt rozporządzenia w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, który otrzymał opinie pozytywną. Pozytywną opinie Zespołu dostał także projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami, który uwzględnia wyłącznie wprowadzenie stanowisk pracy dla techników sterylizacji medycznej i stanowisko pracownika ochrony oddziału psychiatrii sądowej.
W punkcie dotyczącym spraw różnych Zespół przedyskutował stanowisko Konwentu Wójtów Gmin Wiejskich w sprawie liczby pracowników socjalnych zatrudnionych w gminnych ośrodkach pomocy społecznej. W trakcie dyskusji pojawił się postulat, aby w mniejszych gminach (3-5 tys. mieszkańców) zmniejszyć wymóg liczby zatrudnianych pracowników socjalnych (obecnie jest to 3 pracowników plus kierownik). Następnie odbyła się szeroka debata na temat zwiększonej wyceny świadczeń. Samorządowcy starali się przekazać, problemy z jakimi zmierzają się na co dzień tj. zbyt niskie wyceny świadczeń, permanentne niedofinansowanie oraz problemy związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w czasie epidemii. Zostały poruszone również bieżące problemy tj. szczepienie przeciwko grypie i COVID-19.

3 listopada 2021 r. obradowała senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu. Senatorowie dyskutowali na temat pakietu projektów aktów ustawodawczych Unii Europejskiej, którego celem jest dążenie do osiągnięcia przez kraje wspólnoty redukcji emisji CO2 do 2030 r. o 55% w stosunku do 1999 r.

Jest to etap na drodze do osiągnięcia głównego celu, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Pakiet unijnych aktów prawnych obejmuje cztery obszary. Pierwszy dotyczy ustalenia opłat i zmian w systemie handlu emisjami CO2. Zmiany mają objąć transport lotniczy, naliczanie podatków, wprowadzenie do systemu emisyjnego emisji pochodzącej z samochodów oraz budynków, czy wprowadzenie tzw. podatku granicznego, którego celem jest wsparcie konkurencyjności firm produkujących na terenie Unii Europejskiej wobec firm spoza wspólnoty. Drugi obszar wprowadza nowe cele emisyjne dotyczące prowadzenia zrównoważonej gospodarki rolnej i leśnej oraz efektywności energetycznej budynków i produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Trzeci obszar dotyczy ograniczania emisji z transportu. Czwarty obszar obejmuje rozwiązania dotyczące społecznego funduszu klimatycznego.

• 4 listopada 2021 r. Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu kontynuowała rozpatrywanie unijnego pakietu klimatycznego, zwanego „Fit for 55” („Gotowi na 55%”), który został przedstawiony przez Komisję Europejską 14 lipca br. Na pakiet składa się 15 projektów, z dziewięcioma z nich członkowie komisji zapoznali się w pierwszej części posiedzenia, 3 listopada br. Komisja pozytywnie zaopiniowała dwa projekty aktów prawnych, co do których do 3 listopada br. nie zostało przedstawione stanowisko rządu: Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii, decyzję (UE) 2015/1814 w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i rozporządzenie (UE) 2015/757 – COM(2021)551 – oraz Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 – COM(2021)564. W trakcie posiedzenia Komisja pozytywnie zaopiniowała m.in.:

• Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych i uchylającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE – COM(2021)559 – wprowadza szereg szczegółowych wymogów dotyczących rozbudowy infrastruktury dla paliw alternatywnych dla transportu drogowego, morskiego, śródlądowego i lotniczego, wprowadza również określone standardy dla tej infrastruktury oraz wspiera interoperacyjność pomiędzy wszystkimi systemami w państwach członkowskich. Ogólnym celem jest zapewnienie dostępności i użyteczności gęstej i rozległej sieci infrastruktury paliw alternatywnych w całej UE, by wszyscy użytkownicy pojazdów napędzanych takimi paliwami, zarówno lekkich, jak i ciężkich pojazdów transportu drogowego, statków morskich i statków powietrznych, mieli zagwarantowaną możliwość łatwego poruszania się po terytorium UE dzięki kluczowej infrastrukturze (autostrady, porty, lotniska).

• Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie efektywności energetycznej (wersja przekształcona) – COM(2021)558, który ma na celu m.in. wprowadzenie nowego, wyższego i wiążącego celu UE w zakresie efektywności energetycznej na poziomie 9% poniżej prognoz PRIMES 2020 dla roku 2030. Ponadto w projekcie zakłada się m.in. wprowadzenie zobowiązania dla sektora publicznego do zmniejszenia zużycia energii przez obiekty użyteczności publicznej i obiekty instytucji publicznych, zaostrzenia przepisów dotyczących zamówień publicznych poprzez rozszerzenie obowiązku uwzględniania wymogów w zakresie efektywności energetycznej na wszystkie szczeble administracji publicznej. Projekt przewiduje również zwiększenie rocznego obowiązku oszczędności energii do 1,5% dla wszystkich państw członkowskich.

28 października 2021 r. zakończyło się 32 dwudniowe posiedzenie Senatu. W jego trakcie senatorowie wprowadzili 62 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Senatorowie m.in. przywrócili możliwość wspólnego rozliczenia się dla osób samotnie wychowujących dzieci na dotychczasowych zasadach. Opowiedzieli się też za objęciem ulgą dla tzw. klasy średniej emerytów i osób, uzyskujących dochody także na podstawie umowy zlecenia. Wprowadzili też poprawkę zwiększającą o 20% możliwość odpisu na organizacje pożytku publicznego – z 1 do 1,2%. Opowiedzieli się ponadto za zwiększeniem udziału samorządów we wpływach z podatków i przywróceniem prawa do korzystania z karty podatkowej. Będą z niej mogli korzystać przedstawiciele wolnych zawodów, w tym medycznych. Senat wykreślił też przepisy wprowadzające sprawozdawczość nakładaną ustawą na małe i średnie przedsiębiorstwa oraz inne, nakazujące przedsiębiorcom przesyłanie administracji skarbowej danych z ksiąg rachunkowych i z ewidencji działalności gospodarczej. Senatorowie wyłączyli też małe i średnie przedsiębiorstwa z przepisów wprowadzających tzw. podatek minimalny. Izba opowiedziała się za poprawkami wykluczającymi podwójne opodatkowanie w związku z wprowadzeniem tzw. podatku minimalnego od korporacji. Wprowadzone poprawki wydłużają o rok, do 1 stycznia 2023 r., vacatio legis ustawy, tak by przedsiębiorcy i podatnicy mieli czas na dostosowanie się do nowych przepisów. Senat wprowadził też liczne zmiany o charakterze legislacyjnym, uściślającym i redakcyjnym.

Bez poprawek Senat przyjął natomiast m.in.:

Ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (projekt rządowy), która zakłada, że Transportowy Dozór Techniczny przejmie od resortu infrastruktury kompetencje w sprawie wydawania odstępstw od warunków technicznych, jakim powinien odpowiadać pojazd. Ma to usprawnić obsługę obywateli. Nowela ujednolica także przepisy dotyczących ograniczników prędkości w pojazdach. Autobusy, samochody ciężarowe i ciągniki samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t muszą być wyposażone w homologowany ogranicznik prędkości, zmniejszający ich prędkość odpowiednio do 100 km/h i 90 km/h. W ustawie określono też katalog pojazdów, które muszą być zgłaszane w stacji kontroli pojazdów po wymianie drogomierza.
Ustawę o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (projekt rządowy), która ma na celu zmniejszenie kosztów produkcji w gospodarstwach rolnych. Zakłada zwiększenie limitu oleju napędowego, od którego będzie przysługiwać zwrot akcyzy, ze 100 l do 110 l zużywanego na 1 ha upraw rolnych. Podnosi też z 30 l do 40 l limit zużycia oleju napędowego w przeliczeniu na dużą jednostkę przeliczeniową bydła (DJP) dla producentów rolnych i hodowców bydła.

29 października 2021 r. zakończyło się 40 dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie m.in. odrzucili wszystkie wniesione przez Senat poprawki do ustawy o ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Ponadto Sejm uchwalił m.in.:

• Ustawę o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa reguluje procedury instalacji punktów poboru energii w budynkach wielorodzinnych, definicję roweru wspomaganego elektrycznie oraz dodatkowe uprawienia dla posiadaczy kategorii B prawo jazdy. Nowelizacja precyzuje też zasady tworzenia w gminach tzw. Stref Czystego Transportu.
• Ustawę o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w soboty i niedziele przez rolników i ich domowników (projekt poselski). Celem ustawy jest rozpowszechnienie sprzedaży bezpośredniej w miastach m.in. poprzez wprowadzanie przez władze gmin soboty i niedzieli jako dnia sprzedaży bezpośredniej. Gmina udostępniałby w sobotę i niedzielę miejsca dla rolników, którzy chcą sprzedawać swoje produkty.

27 października 2021 r. obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównymi tematami obrad były: informacja o pilotażowym naborze w ramach rządowego Funduszu Inwestycji Strategicznych; informacja o realizacji Narodowego Programu Szczepień. O wynikach pierwszego, pilotażowego naboru wniosków w ramach Rządowego Funduszu "Polski Ład" Programu Inwestycji Strategicznych mówiła podczas październikowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego Beata Daszyńska-Muzyczka, prezes BGK. JST zgłosiły blisko 8 tysięcy wniosków (średnio po 2,5 wniosku na JST) na kwotę ponad 93 mld zł, podczas gdy do rozdysponowania było 23,8 mld zł. blisko połowa wniosków została pozytywnie rozpatrzona, a tylko 89, tj. 3 % JST nie otrzymało wsparcia z programu. Dlatego rząd zamierza wprowadzić zmiany w programie, by każdy miał szansę na dofinansowanie.

W trakcie dyskusji samorządowcy wnieśli o wyjaśnienie kwestii miast takich jak Inowrocław czy dolnośląskich: Wałbrzych, Jelenia Góra i Świdnica, którym zatwierdzono wnioski zaledwie po 5 mln, podczas gdy nieodległe, dużo mniejsze gminy otrzymały znacząco większe dotacje. Apelowali także, by w kolejnym naborze rozdysponować równie dużą pulę pieniędzy i by rozstrzygnąć go jak najszybciej, np. wczesną wiosną 2022. To pozwoli uniknąć kumulacji z projektami unijnymi, które będą realizowane w latach 2023-24. Ze względu na problem ze znalezieniem wykonawców, zwłaszcza do projektów drogowych, warto też rozważyć wydłużenie terminu realizacji inwestycji.
Prezes BGK poinformowała, jakie zasady będą obowiązywały w trakcie drugiego naboru. Nowością ma być konieczność złożenia wniosku na niższą kwotę, aby móc złożyć kolejny, na większą inwestycję. Zostaną zachowane 4 priorytety, w których będą 34 obszary inwestycyjne (wyłączono infrastrukturę zdrowotną, bo do niej będzie osobny program). Nie zmieni się wysokość dofinansowania - do 95% w pierwszym i do 80% w czwartym priorytecie. Jeśli kwoty z przetargu będą wyższe, to promesa będzie wystawiana na kwotę z wniosku; jeśli niższa – JST otrzyma kwotę wynikającą z przetargu. Nowością będzie wydzielenie puli dla gmin tzw. popegeerowskich, które będą mogły złożyć 2 wnioski i uzyskać dofinansowanie do 98%, czyli muszą zapewnić zaledwie 2% wkładu własnego. Inwestycje będą kwalifikowane do 11 obszarów inwestycyjnych. Proces inwestycyjny będzie przebiegał analogicznie jak w podstawowym programie, czyli na podstawie promes wstępnych i inwestycyjnych.
Jeżeli natomiast chodzi o realizację Narodowego Programu Szczepień, to z przedstawionej przez Rząd informacji wynika, że jak do tej pory wykonano 38,7 mln szczepień przeciwko COVID-19. W pełni zaszczepionych jest w tej chwili 19,8 mln osób, po 1 dawce jest ponad 20 mln osób, a trzecią dawkę przyjęło 167 tysięcy osób. Jednocześnie od 2 listopada br. grupa uprawniona do przyjęcia 3. dawki rozszerzy się o wszystkie osoby powyżej 18 roku życia, po upływie 6 miesięcy od podania ostatniej dawki.

20 października 2021 r. obradowała sejmowa Komisja do Spraw Petycji, która rozpatrzyła m.in. petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poprzez zwolnienie z opłat za wywóz odpadów działaczy opozycji antykomunistycznej i osób represjonowanych z powodów politycznych, których dochód nie przekracza 150% najniższego wynagrodzenia krajowego.

Petycja wnioskuje o zmianę ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poprzez dodanie w art. 6j ust. 6 o treści: „z opłat za wywóz odpadów zwolnieni są działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych, których dochód nie przekracza 150% najniższego wynagrodzenia krajowego”. Komisja po przedstawieniu petycji, podjęła decyzję o przesłaniu petycji wraz z opinią Biura Analiz Sejmowych do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w celu ewentualnego wykorzystania.

20 października 2021 r. obradowała senacka Komisja Zdrowia, która wysłuchała informacji wiceministra zdrowia Macieja Miłkowskiego na temat zdrowia w Polskim Ładzie i realizacji programów zdrowotnych. Celem posiedzenia było zbadanie, jak została uwzględniona w Polskim Ładzie realizacja wielu rządowych obietnic, często złożonych dużo wcześniej, dotyczących ochrony zdrowia. Senatorowie i eksperci zaproszeni do udziału w posiedzeniu komisji zadali wiele szczegółowych pytań odnoszących się w większości do praktycznych aspektów rządowych programów, jak również wygłosili wiele krytycznych uwag z nimi związanych. Odpowiadając na liczne zapytania, wiceminister zdrowia podkreślił, że mówiąc o niedociągnięciach nie należy zapominać, iż obecny rząd jest jedynym, który zaplanował tak znaczne zwiększenie nakładów na opiekę zdrowotną - do 7 % PKB w 2027 r. Przypomniał też, że podwyższone zostały minimalne place w służbie zdrowia. W odpowiedzi na pytania z czego finansowany będzie Polski Ład, jeśli Polska nie otrzyma środków z Brukseli na Krajowy Plan Odbudowy, wiceminister zdrowia powiedział, że w ochronie zdrowia te środki są zapewnione i w większości nie mogą pochodzić z KPO.

18 października 2021 r. obradował Zespół ds. Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa KWRiST. W trakcie posiedzenia omówiono m.in. problemy związane z aktualnym stanem realizacji przepisów dot. wspólnot gruntowych. Przedstawiciel MRiRW poinformował, że na początku 2020 r. wysłano pismo do starostw z prośbą o informację ws. postępowań. Z uzyskanych odpowiedzi wynika, że wiele postępowań jeszcze się toczyło (to postępowania wieloetapowe), było ponad 100 decyzji o nieustaleniu wykazu uprawnionych; końcowym etapem jest możliwość nabycia przez gminy nieruchomości o nieustalonym stanie prawnym. MRiRW wystąpiło też z pismem do gmin, które prowadzą nadzór nad wspólnotą (np. Terespol zgłaszał problemy w tym zakresie); otrzymało odpowiedzi z propozycjami zmian, gdyż w obecnych zapisach brak jest szczegółowych uprawnień gmin jako kontrolujących działania wspólnot. W ciągu ostatnich lat zmniejsza się powierzchnia wspólnot, jako że mogą one być dzielone w wyniku scalenia gruntów. Dziś we władaniu wspólnot gruntowych jest ok. 90 tys. ha. Resort planuje podjęcie prac nad nowelizacją w 2022 r. Zostanie przesłana pisemna informacja w tej sprawie.

Zespół dyskutował także problematykę czipowania psów. W trakcie dyskusji przedstawiciele Strony Samorządowej przypomnieli, że od lat apelują o czipowanie, ale też o centralny rejestr psów i kotów - we współpracy z Krajową Radą Weterynarzy udało się wypracować propozycję rozwiązania. Przedstawiciel Strony Rządowej zapewnił, że podziela zdanie samorządowców w tej sprawie i na kolejnym posiedzeniu Zespołu przekaże informację o planach działań ws. centralnego rejestru/czipowania psów i kotów. Zdaniem Strony samorządowej proponowane zmiany należy wprowadzić osobną nowelizacją, dotyczącą tylko tej jednej kwestii.

19 października 2021 r. obradował Zespołu ds. Społeczeństwa Informacyjnego KWRiST. W trakcie posiedzenia dyskutowano m.in. realizacji projektu (od strony informatycznej oraz prawnej) - Centralny Rejestr Wyborców oraz stanu wdrożenia ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych. Przedstawiciele Strony Samorządowej przypomniał, że jakiś czas temu odbywały się spotkania organizowane przez KPRM, które pokazywały stan i kierunek prac nad Centralnym Rejestrem Wyborców. Zauważył, że tworzenie systemu rejestru wyborców jest bardziej skomplikowane niż prosta zmiana rejestru mieszkańców na rozwiązanie centralne. Trzeba też pamiętać, że rozwiązania, które już funkcjonują, zwłaszcza w dużych miastach (a które znikną po wprowadzeniu CRW) – funkcjonują w większym skomplikowanym systemie np. do zarządzania miastem czy usług dla mieszkańców, są zintegrowane z innymi rozwiązaniami, np. kartą miejską. Zespoły analityczne powinny mieć na uwadze ten kontekst.

Omawiając stan wdrożenia ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych przedstawiciel Strony Rządowej zadeklarował pełną współpracę i wsparcie przy wdrażaniu e-doręczeń. JST mają stosunkowo dużo czasu na wdrożenie, zachęcał, by nie odkładać go na ostatnią chwilę, bo to duża zmiana i może się okazać, że przy masowym podłączaniu pojawią się błędy, które można by wcześniej rozwiązać przy harmonijnym podłączaniu. Rząd udostępnia pomoc, trenerów itp. Przedstawiciel Strony Samorządowej wskazał natomiast wątpliwości dotyczące - stosowania przepisów przejściowych. Apelował o stanowisko KPRM w tej sprawie, które - choć nie jest wiążące dla sądów - uporządkowałoby dyskusję; wyjaśniłoby, jaka jest funkcjonalność systemu. W ocenie Strony Samorządowej należy pokazać, jak postępować gdy jeden podmiot jest w e-PUAPie, a drugi już w e-doręczeniach. Zdaniem Strony Samorządowej potrzebne wsparcie, zwłaszcza dla mniejszych gmin, które nie wejdą jeszcze w żadne systemy zarządzania, a będą musiały wysłać informację do ministerstwa.
Przedstawiciel Strony Rządowej zaproponował by utworzyć zespół roboczy, który będzie rozwiązywał na bieżąco tego typu problemy.

14 października 2021 r. - zakończyło się 39., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw.

Nowelizacja dotyczy wprowadzenia możliwości korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, na zasadach analogicznych jak te, które obowiązywały przed wyjściem tego kraju z UE; nowe przepisy będą miały pozytywny wpływ z punktu widzenia zabezpieczenia dostępu do szczepień przeciwko COVID-19, ponadto, cudzoziemcy objęci ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania legalnej pracy w Polsce, którzy nie mogą uzyskać obecnie statusu osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym, uzyskają ten status.

• ustawę o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy dostosowania przepisów do nowych rozwiązań obowiązujących w Unii Europejskiej, które zobowiązują kraje Unii do 2035 r. do osiągnięcia 65 proc. poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych i ma na celu zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów ogólnie i na mieszkańca, zapewnienie wysokiej jakości recyklingu oraz wykorzystanie poddanych recyklingowi odpadów jako ważnego źródła surowców.
• ustawę o zmianie ustawy - Prawo łowieckie. Nowelizacja dotyczy rozszerzenia prawa do odszkodowania za szkody łowieckie także w przypadkach, w których żądający odszkodowania odmówił zgody na budowę urządzeń lub wykonywanie zabiegów zapobiegających wyrządzonym szkodom, jeżeli szkody te nie pozostawały w związku przyczynowym z odmową zgody.
• ustawę o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym. Nowelizacja dotyczy określenia obowiązku wyposażenia autobusu, samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3.5 tony i ciągnika samochodowego, dla którego określono dopuszczalną masę całkowitą zespołu pojazdów powyżej 3,5 tony, w homologowany ogranicznik prędkości, ograniczający ich prędkość odpowiednio do 100 km/h i 90 km/h.
• ustawę o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Nowelizacja dotyczy uproszczenia procedury w zakresie podejmowania lub rozwijania przez rolników, domowników, małżonków rolników, działalności nierolniczej na gruntach rolnych, w szczególności na gruntach klas I-III, przy wykorzystaniu zasobów prowadzonego gospodarstwa rolnego, poprzez zwolnienie z konieczności przeznaczania tych gruntów na cele nierolnicze i wnoszenia opłat związanych z wyłączeniem gruntów z produkcji w przypadku podjęcia na nich działalności nierolniczej.
• ustawę o budowie zabezpieczenia granicy państwowej.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

• 12 października 2021 r. - obradował Zespół ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Jednym z punktów omawianych w trakcie posiedzenia był projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych (UD278) oraz projekt ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o cmentarzach i chowaniu zmarłych (UD277). W trakcie posiedzenia swoje uwagi do projektów zgłosiła strona samorządowa. W ocenie samorządowców projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych należy traktować jako wstępne założenie, które wymagają wielu dalszych prac, tak aby pozytywny kierunek zaproponowanych w nim zmian został właściwie zrealizowany w interesie przede wszystkim naszych obywateli, a organizacji społecznych i innych interesariuszy. Strona samorządowa podniosła także, że jednym z ważniejszych przepisów projektu, które wymagają specjalnej uwagi są regulacje dotyczące prawa do grobu. Próba nadania uprawnieniom do grobu administracyjny kształt wraz ze wszystkimi idącymi za tym konsekwencjami deprecjonuje znaczny dorobek judykatury w tym zakresie, którego nie można nie docenić, a tym bardziej zaprzepaścić poprzez podjęcie próby nadania uprawnieniom osobistym ścisłe administracyjne ramy. Dlatego samorządowcy sugerują, aby wyodrębnić w ramach spraw związanych z grobami sferę zagadnień cywilistycznych obejmującą niezwykle istotne zagadnienia związane z prawem do grobu. Uprawnienie do pochówku czy ekshumacji ze względu na swą wielowątkowość, a także na fakt, że ten obszar zagadnień poddany w projekcie regulacji administracyjnej może implikować poważne konflikty w stosunkach rodzinnych.
• 14 października 2021 r. - obradował Zespół ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska KWRiST. W trakcie posiedzenia omówiono m.in. projekt ustawy o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027. Projekt nie został zaopiniowany. Strona Samorządowa podziękowała za spotkanie, na którym ustalono wiele kwestii. Zespół ustalił, że nowy projekt uwzględniający część uwag (wraz z odpowiedziami na pozostałe uwagi) zostanie przekazany do 18 października br. Strona rządowa nie widzi potrzeby kolejnego, dodatkowego spotkania.

Zespół pozytywnie zaopiniował natomiast projekt Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 roku. Uwagi do projektu zgłosił Związek Gmin Wiejskich RP- Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej, pozytywnie opiniując projekt Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 roku, zauważa rosnącą rolę wodoru i jego potencjał w dekarbonizacji gospodarki. Przedsięwzięcie zorientowane jest na osiągnięcie racjonalnego miksu energetycznego i zwiększenie samowystarczalności energetycznej, zmniejszając tym samym zakres tzw. ubóstwa energetycznego. Podążając za ideą Strategii i przyszłych aktów prawnych wydanych na jej podstawie, należy dostrzec jej rolę w integracji i współdziałaniu poszczególnych sektorów gospodarki, nauki oraz samorządów. Przyświeca to idei Razem można więcej. Dlatego wskazujemy, jako na negatywne postępowanie, na próbę wykorzystania już na wstępnym etapie, procesów tworzenia tzw. dolin wodorowych oraz prawa wodorowego w zakresie formułowania wniosków z inicjatywy przedstawicieli rządu, dotyczących podziału gmin, - celem powiększenia granic miast. Ma to miejsce np. w Sanoku, gdzie nie ma jeszcze prawa, konkretnych planów przedsięwzięć inwestycyjnych i ich lokalizacji, a już wskazuje się na potrzebę wydzielenia z części gminy wiejskiej Sanok niektórych jej terenów, - celem przyłączenia do miasta Sanok. Uzasadnieniem tego kroku ma być właśnie realizacja przedsięwzięć służących infrastrukturze wodorowej. Takie postępowanie już u zarania tworzenia Strategii, zdaniem ZGWRP, buduje negatywne dla niej nastawienie niektórych środowisk. – czytamy w stanowisku ZGW RP.

• 14 października 2021 r. - obradował także Zespół ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia strona rządowa odpowiedziała na wniosek sekretarza strony samorządowej z posiedzenia Zespołu 7. Października 2021 r. o przedstawienie informacji nt. stanu prac nad projektem ustawy o ochronie sygnalistów. Z informacji wynika, że projekt miał zostać 15 października 2021 r. skierowany do uzgodnień z 21-dniowym terminem konsultacji, choć nie zostało to przesądzone. (Do 17 października 2021 r. projekt nie został opublikowany na www.rcl.gov.pl).

Natomiast przedstawiciel MSWiA zapowiedział pracę w trybie pilnym nad dwoma rozporządzeniami dotyczącymi podwyższenia diet radnych.

8 października 2021 r. - zakończyło się 31. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 13 ustaw, 2 odrzuciła, do 8 wprowadziła poprawki.

• Senatorowie odrzucili: ustawę o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która przewiduje, że wnioski o świadczenie w ramach programu „Rodzina 500 +” będzie można składać wyłącznie w sposób elektroniczny, a wypłatę środków otrzymywać jedynie w formie bezgotówkowej na wskazany przez wnioskodawcę numer rachunku bankowego. Obsługą programu zajmie się ZUS, a nie – jak obecnie – samorządy. Od 1 stycznia 2022 r. ZUS na bieżąco będzie wypłacać przyznawane świadczenia wychowawcze, a od 1 lutego 2022 r. przyjmować wnioski na kolejne okresy, począwszy od 1 czerwca 2022 r.
• ustawę o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (projekt rządowy), która wprowadza rozwiązanie, zawarte w programie Polski Ładu, zgodnie z którym każdy będzie mógł rozpocząć budowę małego 1-rodzinnego domu mieszkalnego jedynie na podstawie zgłoszenia, czyli bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, ustanawiania kierownika budowy i prowadzenia jej dziennika. Budynki takie mają być wolnostojące, niewielkie (dopuszczalna powierzchnia zabudowy do 70 m2) i o prostej konstrukcji, mieć nie więcej niż 2 kondygnacje. Budowa ma być prowadzona dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora. Liczba projektowanych budynków nie może być większa niż 1 na każde 500 m2 powierzchni działki. Nowela upraszcza ponadto procedurę zgłoszenia budowy takiego domu, będzie można ją zacząć od razu po doręczeniu zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Inwestor będzie musiał zawiadomić organa nadzoru budowlanego o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych. Nowela umożliwia także budowanie domków rekreacyjnych w procedurze zgłoszenia o powierzchni zwiększonej z 35 m2 do 70 m2.

Natomiast z poprawkami Senat przyjął m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 oraz ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (projekt rządowy). Jedna z poprawek nakłada na Radę Ministrów obowiązek przedstawienia Sejmowi i Najwyższej Izbie Kontroli do 31 stycznia 2023 r. informacji o realizacji wydatków, które nie wygasły w roku budżetowym 2021. Ustawa okołobudżetowa przewiduje m.in. wsparcie w wysokości 12 mld zł dla samorządu (8 mld zł na realizację zadań własnych, a 4 mld zł na inwestycje dotyczące wodociągów i zaopatrzenia w wodę oraz kanalizację). Na modernizację techniczną Sił Zbrojnych przeznaczono 6,5 mld zł, na inwestycje w Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej – 2,7 mld zł. Wydatki na drogi i kolej zostaną zwiększone o 10 mld zł. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Agencja Rezerw Strategicznych otrzymają dodatkowo 1 mld zł; środki te zostaną przeznaczone na poprawę jakości życia osób z niepełnosprawnościami. Środki na służbę zdrowia zostaną zwiększone o 1 mld zł (200 mln zł na uczelnie medyczne, 800 mln zł na dotację dla Narodowego Funduszu Zdrowia). Na inwestycje w szkolnictwie wyższym i nauce też zostanie przeznaczony dodatkowy 1 mld zł. Ponadto ustawa zakłada utworzenie jeszcze w 2021 r. 6-procentowego funduszu motywacyjnego dla pracowników państwowej sfery budżetowej i przeznaczenie na niego z budżetu 2,7 mld zł.
• ustawę o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Postanowili m.in. o zwiększeniu do 12 mld 399 mln zł kwoty, o którą zostanie uzupełniona subwencja ogólna dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) w 2021 r., a także zwiększyli do 7 mld 800 mln zł kwotę części rozwojowej subwencji ogólnej. Przyjęli też poprawki, które zwiększają udział jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych poprzez zwiększenie wskaźników tych udziałów. Następna zmiana likwiduje górny limit kwoty podstawowej subwencji rozwojowej przewidzianej dla gmin i powiatów. Zgodnie z kolejną poprawką dochody gmin, powiatów, województw oraz związku metropolitalnego w województwie śląskim odpowiednio we wpływach z podatków PIT i CIT nie mogą być mniejsze niż w roku poprzedzającym rok bazowy. Nowela zmienia zasady ustalania dochodów JST w związku z programem Polski Ład. Wprowadza m.in. nową subwencję rozwojową dla samorządów, która ma zwiększyć ich możliwości inwestycyjne. W 2021 r. z budżetu do samorządów ma dodatkowo trafić 8 mld zł do wykorzystania w 2022 r. Algorytm podziału ma się opierać na udziale JST we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) i podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), planowanych na 2022 r., i uwzględniać poziom zamożności JST.
• ustawę o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zgodnie z przyjętą poprawką określone w ustawie podmioty będą składały wnioski o wydanie odpisu aktu stanu cywilnego wyłącznie w drodze elektronicznej. Katalog tych podmiotów został rozszerzony o notariuszy. Kolejna zmiana ma na celu umożliwienie zakupu sprzętu komputerowego dla gmin. Nowela umożliwia obywatelom załatwianie w sposób zdalny niektórych spraw, m.in. zameldowania się we własnym lokalu czy pobierania określonych zaświadczeń z rejestru dowodów osobistych, rejestru PESEL lub rejestru stanu cywilnego.
• ustawę o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Izba zdecydowała, że zakaz łączenia przez posłów i senatorów mandatu z zatrudnieniem lub wykonywaniem innych zajęć w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiada co najmniej 10% udziałów, będzie obowiązywał już od 1 stycznia 2022 r., a nie jak uchwalił Sejm – od kolejnej kadencji parlamentu. Senatorowie postanowili też, aby o karach w postaci dożywotniego zakazu pracy w instytucjach publicznych sąd decydował nie obligatoryjnie, a fakultatywnie. Ustawa antykorupcyjna poszerza katalog przestępstw, których popełnienie będzie grozić bardzo surowymi sankcjami, m.in. obligatoryjną utratą pracy, a w wypadku recydywy – dożywotnim zakazem pracy w instytucjach publicznych. Skazani za korupcję nie będą mogli ubiegać się o pieniądze publiczne w ramach przetargów. Wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast, parlamentarzyści nie będą mogli być zatrudniani w spółkach, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego ma co najmniej 10% akcji lub udziałów. Skazanego za korupcję sąd będzie mógł pozbawić praw publicznych. Partie polityczne będą miały obowiązek prowadzenia i aktualizacji rejestrów wpłat, które będą umieszczane w BIP, i prowadzenia rejestru zawieranych umów, też udostępnianego w BIP.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

7 października 2021 r. - obradował Zespół ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia m.in. przeprowadzona została wstępna dyskusja nt. zdefiniowania potrzeb zmian w przepisach regulujących funkcjonowanie straży gminnych/miejskich, w szczególności w ustawie z 29.08.1997 r. o strażach gminnych. Przedstawiciele MSWiA przekazali informację nt. wniosków o nowelizację przepisów mających na celu usprawnienie pracy straży miejskich/gminnych. Ustalono, że Strona Samorządowa dośle propozycje kolejnych kwestii, na które trzeba zwrócić uwagę przy nowelizacji (m.in. wniosek o umożliwienie strażnikom żądania informacji od właściciela pojazdu, komu użyczył pojazd, którym np. przewieziono i porzucono odpady; umożliwienie strażnikom sprawdzania nacisku na osie zgodnie z zapisami ustawy Prawo o ruchu drogowym; kwestia wypełniania poleceń wojewodów w czasie pandemii, kwestia wynagrodzenia strażnika, przebywającego na kwarantannie; kwestia kontroli antysmogowej, porzucania odpadów; wniosek o reaktywację zespołu roboczego, który pracował już nad rozwiązaniami ws. zmian w funkcjonowaniu straży miejskich; wniosek o uregulowanie zapisów dotyczących straży gminnych oraz Policji; wniosek o umożliwienie zatrudnienia emerytowanych policjantów w strażach gminnych bez konieczności odbywania 500-godzinnego kursu, a także umożliwienie zatrudniania strażników na pół etatu).

23 września 2021 r. - na posiedzeniu sejmowej Komisji Finansów Publicznych rozpatrzony został projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw wraz z autopoprawką (druki nr 1532 i 1532-A).

Projekt ma na celu kompleksową reformę systemu podatkowego w Polsce, polegającą m.in. na:

• podwyższeniu do 30.000 zł kwoty wolnej od podatku dla podatników obliczających podatek według skali podatkowej,
• podwyższeniu do 120.000 zł progu dochodu, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32-procentowa stawka podatku,
• nowelizacji katalogu zwolnień przedmiotowych w ustawie PIT,
• wprowadzeniu odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek zapłaconych na rzecz związków zawodowych,
• wprowadzeniu minimalnego podatku dochodowego od osób prawnych,
• wprowadzeniu reżimu holdingowego, który ma za zadanie lokalizowanie spółek holdingowych w Polsce,
• wprowadzeniu prawa do odliczenia od podstawy obliczenia podatku dodatkowych 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację,
• złagodzeniu reguł związanych z powstawaniem i funkcjonowaniem podatkowych grup kapitałowych,
• rozwinięciu alternatywnego systemu opodatkowania – ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych.

Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na: zastąpieniu proponowanego w ustawie sposobu obliczania podatku dochodowego przez samotnych rodziców ulgą podatkową, wprowadzeniu zwolnienia przedmiotowego dla podatników wychowujących w roku podatkowym co najmniej 4 dzieci, rozszerzeniu zakresu wyłączenia kosztów uzyskania przychodów poniesionych z tytułu wytworzenia środków trwałych przy wyliczaniu strat lub dochodowości dla celów minimalnego podatku dochodowego.

21 września 2021 r. - odbyło się 30. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła i wprowadziła poprawki do ustawy, przewidującej rekompensaty dla przedsiębiorców z części województw podlaskiego i lubelskiego, gdzie obowiązuje stan wyjątkowy. Podjęła też uchwałę w 45. rocznicę powstania Komitetu Obrony Robotników. Senat przyjął z 12 poprawkami ustawę o rekompensacie dla podmiotów świadczących usługi albo prowadzących działalność gospodarczą w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego w 2021 r. (pilny projekt rządowy). Senatorowie opowiedzieli się za rozszerzeniem kręgu uprawnionych do rekompensaty o przedsiębiorców: świadczących usługi w zakresie przewozu turystów, prowadzących działalność gospodarczą związaną z kulturą, rozrywką lub rekreacją, a także zajmujących się sprzedażą detaliczną produktów spożywczych lub pamiątek. Izba zdecydowała też o podwyższeniu wysokości rekompensaty z 65 do 80% średniego miesięcznego przychodu wnioskodawcy. Zniosła ponadto obligatoryjną weryfikację danych zawartych we wniosku, gdy kwota rekompensaty przekracza 65 tys. zł. Jedna z przyjętych poprawek zwalnia z opłaty sądowej pozew o rekompensatę, wniesiony przez wnioskodawcę. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny i redakcyjny. Ustawa zakłada, że o rekompensaty z budżetu państwa mogliby się ubiegać przedsiębiorcy i rolnicy świadczący usługi hotelarskie, przedsiębiorcy prowadzący działalność gastronomiczną, organizatorzy turystyki, piloci wycieczek, przewodnicy turystyczni, a także przedsiębiorcy zajmujący się dzierżawą i wypożyczaniem sprzętu rekreacyjnego i turystycznego, którzy świadczą te usługi na terenie objętym stanem wyjątkowym, czyli w przygranicznym pasie 115 miejscowości w województwie podlaskim i 68 – w lubelskim. Rekompensata za 30 dni trwania stanu wyjątkowego wynosiłaby 65% średniego miesięcznego przychodu wnioskodawcy w czerwcu, lipcu i sierpniu 2021 r., byłaby proporcjonalnie zmieniana w razie skrócenia lub wydłużenia stanu wyjątkowego. Aby otrzymać rekompensatę, uprawniony przedsiębiorca musi wystąpić z wnioskiem do właściwego wojewody, zawierającym dokumenty potwierdzające informacje o przychodzie ze wskazanego okresu. Wojewoda ma wydawać decyzje w sprawie rekompensat niezwłocznie, ale nie później niż w ciągu 14 dni od złożenia wniosku. Gdy kwota rekompensaty przekroczy 65 tys. zł, musi przeprowadzić kontrolę i zweryfikować dane. Przychody z tytułu rekompensaty nie będą opodatkowane. Przedsiębiorcy mogą się również ubiegać o odszkodowanie od Skarbu Państwa na wyrównanie z tytułu utraconych korzyści, które mogliby osiągnąć, gdyby nie było ograniczeń wynikających ze stanu wyjątkowego. Tym, którzy otrzymają rekompensaty, nie przysługuje odszkodowanie od Skarbu Państwa. Ustawa ma wejść w życie z dniem ogłoszenia.

Izba podjęła uchwałę w 45. rocznicę powstania Komitetu Obrony Robotników (inicjatywa grupy senatorów), w której oddaje cześć jego działaczom. „Rocznica powstania KOR nakazuje nam podziękować tym wszystkim, którzy 45 lat temu postanowili, iż historia Polski pobiegnie zupełnie innym torem, niż planowała to komunistyczna dyktatura” – czytamy w uchwale. Senatorowie są przekonani, że „tradycja i dziedzictwo KOR wciąż daje Polsce nadzieję na wydobycie się z każdej zapaści oraz wyprostowanie ścieżek własnych dziejów”. W uchwale przypomniano okoliczności powstania Komitetu Obrony Robotników 23 września 1976 r., a także efekty jego działalności. Jak napisano, pod jego skrzydłami wyrósł niezależny ruch wydawniczy, łamiący monopol komunistycznej propagandy – „Biuletyn Informacyjny”, „Robotnik”, ale też wydawnictwa książkowe i magazyny kulturalne. Powstał wolny od państwowego nadzoru uniwersytet – Towarzystwo Kursów Naukowych. Zawiązały się Wolne Związki Zawodowe; ich działacze zorganizowali strajk w Stoczni Gdańskiej w Sierpniu ’80, który dał Polsce prawdziwą „Solidarność”. „Bez KOR-u nic z tego nigdy by się nie wydarzyło” – czytamy w uchwale.

21 września 2021 r. - odbyło się posiedzenie Zespołu Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia kontynuowano dyskusję na temat projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (UD228). W jej trakcie przedstawiciel Ministerstwa i Nauki przedstawił m.in. informację, ile było sytuacji, w których kurator wystąpił do organu prowadzącego o odwołanie dyrektora szkoły, który nie realizował zaleceń lub nie wprowadził programu naprawczego za ostatnie 3 lata. Wynika z niej, że w ciągu ostatnich 5 lat – 5 przypadków, w ostatnich 3 latach – 2. Jednocześnie MEiN nie potrafiło udzielić informacji ani o tym, czy w tych pięciu przypadkach doszło do odwołania dyrektora szkoły przez organ prowadzący, ani też ile programów naprawczych jest realizowanych w szkołach obecnie. {Przedstawiciel resortu edukacji wskazywał, że takie informacje nie są gromadzone centralnie i muszą zostać zweryfikowane przez kuratorów oświaty. Ostatecznie ustalono, że na kolejnym posiedzeniu Zespołu odbędzie się dyskusja w tej sprawie. Jednocześnie przedstawiciel Związku Miast Polskich zaznaczył, że z informacji MEiN wynika, że problem dotyczy jednostkowych przypadków, które nie uzasadniają wprowadzania do prawa oświatowego przepisów pozwalających kuratorowi oświaty na samodzielne odwołanie dyrektora szkoły ze stanowiska. Z kolei przedstawicielka Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza wnioskowała o przekazanie przez MEiN danych dotyczących wyników konsultacji publicznych dotyczących. W odpowiedzi Marzena Machałek, Sekretarz Stanu MEiN wskazała, że stosowny raport zostanie opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji (www.rcl.gov.pl) najpóźniej 22 września br.
Omawiając punkt pt.:„ Założenia budżetu oświaty na 2022 r.” Wiceminister Marzena Machałek poinformowała, że subwencja oświatowa w 2022 roku wyniesie 53,3 mld, czyli wzrośnie o 2,6%. Uwzględniono w niej nowe zadania, m.in. wzrost liczby dzieci z orzeczeniami (600 mln zł) czy 500 mln na wzrost standardu finansowego A, co ma przełożenie na zwiększenie dotacji przekazywanych przez JST dla szkół niepublicznych; zwiększenie wagi na edukację domową oraz zwiększenie rezerwy do 0,5%. Są też zmiany skutkujące zmniejszeniem subwencji przez oddanie szkół, m.in. Ministrowi Rolnictwa. Przedstawicielka Unii Metropolii Polskich pytała, jaki jest algorytm zwiększenia standardu A? Czy MEiN wziął pod uwagę wzrost płacy minimalnej, kosztów energii od przyszłego roku i inflację? Zgłosiła też wniosek o przekazanie na kolejny Zespół danych dotyczących: liczby dzieci (w tym z orzeczeniami), nauczycieli, oddziałów; a także informacji, jak wyglądało finansowanie przedszkoli na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat? Z kolei przedstawiciel Związku Miast Polskich wskazał, że wzrost subwencji oświatowej o 2,6% nie rekompensuje wzrostu kosztów funkcjonowania oświaty ani inflacji, a blisko 90% subwencji pochłaniają płace nauczycieli. Zgłosił też wniosek o przekazanie informacji, ile oddziałów będzie w tym roku szkolnym? Ilu nauczycieli/etatów jest potrzebnych w bieżącym roku szkolnym? Czy MEiN planuje podwyżki dla nauczycieli w 2022 r. (jak wynika z medialnych doniesień)? Natomiast przedstawiciel Związku Gmin Wiejskich RP przypomniał, że na terenach wiejskich każdego roku jest coraz mniej uczniów, ale nie przekłada się to na zmniejszenie liczby oddziałów, co oznacza wzrost kosztów przy zmniejszeniu środków na to zadanie. Apelował o wypracowanie nowego rozwiązania. Ostatecznie ustalono, że szczegółowa dyskusja dotycząca zarówno subwencji oświatowej, jak i finansowania wynagrodzeń nauczycieli odbędzie się na spotkaniu zespołu ds. monitorowania finansów oświaty.

17 września 2021 r. – zakończyło się trzydniowe, 37. posiedzenie Sejmu. W jego trakcie Sejm uchwalił m.in.: Ustawę o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw.

Nowelizacja zakłada m.in. ujednolicenie sposobu ustalania i przekazywania dochodów JST z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) oraz podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Ustalana globalna kwota dochodów samorządu terytorialnego z podatku PIT i podatku CIT bazowałaby na planowanych na dany rok budżetowy wpływach z PIT i CIT, ustalonych przed rozpoczęciem roku budżetowego. Dzięki temu kwota dochodów JST z tytułu udziału w PIT i CIT w skali makro będzie znana przed rozpoczęciem roku budżetowego, a jednostki samorządu terytorialnego będą pewne otrzymania zaplanowanych dochodów. Tym samym możliwe będzie przekazywanie JST dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatków dochodowych w stałych, równych miesięcznych ratach. Nowelizacja obejmują także: Przedłużenie obowiązywania obecnych przepisów w zakresie wpłat województw do budżetu państwa i części regionalnej subwencji ogólnej, tak by zagwarantować samorządom województw dochody niezbędne do realizacji zadań publicznych. Uelastycznienie zarządzania budżetami poprzez modyfikację reguł fiskalnych obowiązujących tj. wprowadzanie czasowych preferencji w zakresie zasady zrównoważenia części bieżącej budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz indywidualnego limitu spłaty zobowiązań, szczególnie w kontekście wyzwań nakładanych w ramach Polskiego Ładu. Wdrożenie zmian do ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych zmierzających do zwiększenia jednolitości i spójności stosowania przepisów prawa z zakresu finansów publicznych, poprzez umożliwienie Krajowej Radzie Regionalnych Izb Obrachunkowych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, opracowanie wytycznych ułatwiających działalność orzeczniczą poszczególnych izb. Wprowadzenie możliwości przekazania w 2021 roku z budżetu państwa dodatkowych środków dla samorządów w celu wsparcia realizacji zadań własnych. Doprecyzowanie obecnych regulacji oraz zmiany usprawniające w obszarze postępowań administracyjnych w zakresie subwencji ogólnej, ograniczające w szczególności nadmierne obciążenie biurokratyczne.

• Ustawę o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw. Zmiany zawierają pakiet usług elektronicznych w obszarze spraw obywatelskich, których wspólnym mianownikiem jest transakcyjność, zautomatyzowanie procesów i usług dla obywateli z wykorzystaniem rejestrów administrowanych przez Ministra Cyfryzacji oraz wykorzystanie pieczęci elektronicznej.

• Ustawę o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dostosowuje przepisy prawa krajowego do obecnej sytuacji migracyjnej występującej na granicy zewnętrznej - umożliwienia cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poszukiwania ochrony przed prześladowaniem oraz dostępu do właściwych procedur udzielania ochrony międzynarodowej.

• Ustawę o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. projekt dotyczy wyeliminowania nieprawidłowego stosowania wyłączeń przewidzianych w art. 6 ust. 1 ustawy, pozwalających na prowadzenie handlu i wykonywanie czynności związanych z handlem w niedziele i święta.

31 sierpnia 2021 r. – na posiedzeniu Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu wydana została negatywna opinia do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw. Zespół negatywnie zaopiniował projekt autorstwa Ministerstwa Edukacji i Nauki ze względu na fakt, że proponowane zmiany odbierają organom prowadzącym szkoły i przedszkola rolę partnera odpowiedzialnego do tej pory za ich prawidłowe funkcjonowanie, wzmacniając rolę organu nadzoru.

Do tej pory wymagane było porozumienie w wielu istotnych sprawach pomiędzy tymi dwoma równorzędnymi organami. Projekt spowoduje degradację organu prowadzącego do czynności administracyjnych, a nie zarządczych. Planowane zmiany dodatkowo odbierają dyrektorom szkół autonomię, potrzebną do zarządzania placówkami, którymi kierują. Dyrektor straci rolę menadżera, a stanie się urzędnikiem kuratoryjnym. Wiele wątpliwości budzą też zapisy dotyczące zmiany składu komisji konkursowych w konkursach na dyrektorów placówek (zwiększenie do 5 głosów dla przedstawicieli kuratora, bez konieczności udziału w konkursie wszystkich przedstawicieli). Przedstawiciele strony samorządowej zwracali też uwagę, że w przypadku zwolnienia dyrektora ze stanowiska w trakcie roku szkolnego, jego odwołaniu się od tej decyzji do sądu i uzyskaniu pozytywnego dla siebie wyroku – to kurator oświaty powinien ponosić odpowiedzialność finansową, np. za wypłatę odszkodowania (a nie JST). Mimo wniosków strony samorządowej, MEiN nie przedstawił analiz, z których wynikałaby konieczność wprowadzenia tak daleko idących zmian.

25 sierpnia 2021 r. – obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Jednym z tematów posiedzenia był Narodowy Program Szczepień. Informację o stanie realizacji NPS przedstawił minister Michał Dworczyk. Na chwilę obecną w pełni zaszczepionych jest 18,5 mln osób, natomiast liczba tych którzy przyjęli pierwszą dawkę wynosi 19, 1 mln osób. Daje to łączny wynik, jeżeli chodzi o osoby pełnoletnie, na poziomie 59 % całej populacji.

Jak wynika z analizy zapisów z tygodnia na tydzień o 10 - 20% spada liczba osób zapisujących się na szczepienie. w chwili obecnej istnieją dwie możliwości przyspieszenia i dalszej realizacji Narodowego Programu Szczepień. Pierwszą jest wprowadzenie obowiązku szczepienia dla wybranych grup zawodowych takich jak np. szeroko rozumiane zawody medyczne. Istnieje jednak obawa, że wprowadzony tego rodzaju obowiązek może wywołać duże emocje społeczne, które zamiast pomóc w realizacji programu, wprowadzą efekt odwrotny. Jak podkreślił minister dyskusja na ten temat nadal trwa i w tej sprawie nie zostały podjęte żadne decyzje. Drugim rozwiązaniem jest długotrwała edukacja dotycząca ogólnie szczepień w tym szczepień przeciw Covid-19. Do wypowiedzi ministra Michała Dworczyka odniósł się Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich, który zaznaczył, że dla samorządów istotną kwestią jest uzyskanie szczegółowych informacji odnośnie szczepień dla dzieci poniżej 13 roku życia. Dodał, że w kwestii trzeciej dawki szczepienia, samorządy chciałyby wiedzieć jak będzie wyglądało utrzymanie punktów szczepień i ich funkcjonowanie lub likwidacja. Zasygnalizował, że coraz więcej z nich przyjmuje w ciągu dnia bardzo niewielkie ilości osób. W związku z tym zwrócił się z prośbą o podanie perspektywy czasowej, która pomogłaby w racjonalnym przygotowaniu się do tego procesu.

Kolejnym punktem posiedzenia były postulaty zgłaszane przez stronę samorządową KWRiST. Przedstawił je Andrzej Porawski, Sekretarz strony samorządowej KWRiST. W imieniu przedstawicieli samorządów skierował prośbę, aby na kolejnym posiedzeniu Komisji ponownie powrócono do następujących tematów: nowelizacja ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, ustawa o „koronerach”, gazyfikacja terenów wiejskich, gminy uzdrowiskowe i wsparcie z funduszu Covidowego., nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii. Dyrektor Biura ZMP poruszył również problem związany z ilością wniosków, które zostały złożone w ramach Polskiego Funduszu Rozwoju, a których ilość jest kilkakrotnie większa niż dostępna pula pieniężna. Podkreślił, że kryteria rozpatrywania tych wniosków przez Bank Gospodarstwa Krajowego są znane i nie budzą wątpliwości. Jednak wnioski te po wstępnym rozpatrzeniu przez BGK, trafiają następnie do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, gdzie nie są już znane kryteria na podstawie których będą podejmowane decyzje o dofinasowaniu.

Samorządy skierowały także postulaty do Ministerstwa Finansów w związku z założeniami Polskiego Ładu. W tej sprawie Andrzej Porawski zaznaczył, że samorządy nie oczekują jednorazowej rekompensaty, a oczekują - zgodnie z zasadami funkcjonowania i finasowania samorządów - zastąpienia tego źródła dochodów, którego ubywa, innym adekwatnym źródłem dochodów własnych. Przy czym przez zastąpienie utraconych dochodów rozumiane jest zastąpienie ich na stałe. Dyrektor biura ZMP dodał również, że nie wierzy zapewnieniom urzędników resortu finansów co do korzyści, jakie przyniesie samorządom wdrożenie Polskiego Ładu. W odpowiedzi wiceminister Sebastian Skuza zapewnił, że resort jest otwarty na negocjacje ze stroną samorządową w zakresie podejścia do gmin wiejskich i obszarów wiejskich. Wiceminister dodał też, że nie zgadza się z tezą, że środki z Polskiego Ładu nie trafią do JST ponieważ oprócz podatku PIT i VAT-u, nie mówi się o jeszcze jednym źródle, które będzie rosło, czyli o podatku CIT. Z kolei Paweł Szefernaker zaproponował aby 3 września, w związku z trwającymi obecnie konsultacjami, odbyło się specjalne posiedzenie KWRiST poświęcone w całości rozwiązaniom przewidzianym w ramach tzw. Polskiego Ładu. Dodał, że do 1 września stronie samorządowej zostaną dostarczone projekty ustaw dotyczące programu.

Kolejny temat wywołał Grzegorz Kubalski, Zastępca Dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich, który zwrócił uwagę, że w dniu 17 grudnia br. upływa termin implementacji dyrektywy parlamentu europejskiego i rady w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia praw Unii Europejskiej - tak zwanej dyrektywy o ochronie sygnalistów. Ta dyrektywa będzie potencjalnie w określonych przypadkach odnosiła się również do funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego, a w przypadku największych jednostek samorządu terytorialnego zobowiązanie do jej stosowania pojawi się już w grudniu br. -Jest to również o tyle istotne, że już w tej chwili grupa kilku firm konsultingowych weszła na rynek i korzystając z faktu, że nie ma nawet projektu ustawy, zaczyna za pomocą różnego rodzaju pism lekko wpływać na jednostki samorządu terytorialnego, informując, że powinny one w trybie natychmiastowym odbyć szkolenia z zakresu tylko i wyłącznie dyrektywy, oczywiście w tej formie, ponieważ bez tego nie będą w stanie wypełnić obowiązków, które będą na nich ciążyły od grudnia. - Stąd Grzegorz Kubalski zwrócił się z prośbą o udzielenie informacji, w możliwie jak najszybszym czasie, jaki jest terminarz prac nad ustawą i kiedy realnie można oczekiwać jej uchwalenia.

12 sierpnia 2021 r. – obradował Zespół ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia omówiono m.in. wnioski zgłoszone przez Unię Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza:

dotyczący nowelizacji ustawy o księgach wieczystych i hipotece. W ocenie UMP ustawodawca powinien zapewnić jednostkom samorządu terytorialnego – w szczególności zaś gminom i miastom – bezpłatny dostęp do Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych aby mogły one sprawdzić, czy osoby ubiegające się o lokal z mieszkaniowych zasobów gminy oraz osoby już mieszkające w takim zasobie posiadają inne nieruchomości w Polsce. - Pozwoli to pomóc w ustaleniu czy osoby te, w oparciu o posiadany majątek, mogłyby same zabezpieczyć swoje potrzeby mieszkaniowe. Każdy lokal wchodzący w skład mieszkaniowego zasobu gminy to mienie publiczne o znacznej wartości i jego zadysponowanie powinno podlegać szczególnej ochronie. Ponadto jest to towar deficytowy, co oznacza, że lokalu gminnego nie powinny móc wynająć osoby, które mogą zabezpieczyć swoje potrzeby mieszkaniowe we własnym zakresie. W odpowiedzi na wniosek Ministerstwo Sprawiedliwości wskazało, że przygotuje propozycje stosownej nowelizacji.
dotyczący zmiany art. 78 ustawy Prawo o ruchu drogowym. W ocenie UMP przepis ten powinien zostać doprecyzowany w zakresie, w jakim nie określa który starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) jest właściwy w sprawie informacji składanych w związku z kupnem / sprzedażą auta. W ocenie UMP właściwość organu powinna być ustalana według miejsca zamieszkania zgłaszającego, a nie rejestracji pojazdu. Ministerstwo Infrastruktury wskazało, że propozycję uwzględni przy kolejnej nowelizacji ustawy - Prawo o ruchu drogowym.
dotyczący ustawy 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. UMP postuluje, aby okres za który badana jest sytuacja dochodowa osoby ubiegającej się o najem mieszkania z zasobu komunalnego gminy został wydłużony z 3 do co najmniej 12 miesięcy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Technologii pozytywnie odniósł się do przedstawionych na posiedzeniu propozycji i zapowiedział ich uwzględnienie.

11 sierpnia 2021 r. – pierwszego dnia 36. posiedzenia Sejmu (będzie kontynuowane 15 września br.) uchwalono m.in.: ustawę o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw. Ustawa dotyczy - zgodnie z uzasadnieniem - urealnienia wartości świadczeń przysługujących Prezydentowi RP i byłym Prezydentom RP, a także zmiany maksymalnych kwot diet lub wynagrodzeń przysługujących przedstawicielom samorządu terytorialnego.

• ustawę o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Ustawa dotyczy obniżenia kosztów gospodarki odpadami poprzez m.in. uszczegółowienie kwestii dotyczących nieruchomości niezamieszkałych, indywidualne rozliczanie mieszkańców budynków wielolokalowych, podwyższenie kar za niewłaściwe postępowanie z odpadami, wprowadzenie górnego limitu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi obliczanej metodą od ilości zużytej wody.
• ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego. Ustawa dotyczy dostosowania systemu prawa do wyrok TK (sygn. akt P 46/13), który orzekł, że art. 156 par. 2 kpk w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, jest niezgody z art. 2 Konstytucji.
• ustawę o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - ujednolicenia zasad objęcia ubezpieczeniami społecznymi, ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz ich wypłaty, zmian w ustalaniu prawa do świadczeń, usprawnienia obsługi i uporządkowania działań płatników składek w celu stabilizacji stanów kont płatników i ubezpieczonych, usprawnienia obsługi prowadzenia rozliczeń z płatnikami składek, zmian w prowadzonej przez ZUS gospodarki finansowej w zakresie zapewnienia współmierności przychodów i kosztów FUS czy tez trybu dokonywania i zatwierdzania zmian w planie finansowym ZUS.
• ustawę o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Ustawa dotyczy jednoznacznego wskazania, że zwolnieniu z podatku od nieruchomości podlegają wszystkie grunty, budynki i budowle na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego w tym również te grunty, które nie są zajęte przez budynki i budowle znajdujące się na tym obszarze.

10 sierpnia 2021 r. – obradował Zespół ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Na posiedzeniu przedstawiciel Związku Miast Polskich stanowczo zaprotestował przeciwko procedowaniu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw, która m.in. realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K 4/17) z dnia 20 listopada 2019 r. Trybunał Konstytucyjny uznał przepis art. 59 ust. 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej za niezgodny z konstytucją, w zakresie w jakim nakłada na samorząd województwa obowiązek finansowania z budżetu województwa świadczeń opieki zdrowotnej zrealizowanych, zgodnie z obowiązującymi przepisami, w szczególności z art. 15 ww. ustawy, przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, dla którego samorząd województwa jest podmiotem tworzącym, ponad limit świadczeń sfinansowanych na podstawie umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. W odpowiedzi przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia poinformował, że w sprawie projektu ustawy realizującej wyrok TK, to Rada Ministrów zdecydowała o przygotowaniu jej bez konsultacji, uznając, że ma charakter techniczny, a nie systemowy. Zapisy dają JST mają prawo, a nie obowiązek finansowania długu szpitali, o co postulowały korporacje samorządowe. Tempo procedowania projektu było szybkie. Pełne rozwiązania będą w reformie szpitalnictwa.
Przedstawicielka ZPP zauważyła, że zaproponowana zmiana nie jest realizacją wyroku TK – nadal zobowiązania szpitali będą przechodzić na JST, jeśli będą wynikiem niedofinansowania ochrony zdrowia. Samorządy tymczasem nie są powołane do finansowania systemu opieki zdrowotnej.
Przedstawiciel ZMP dodał, że jeszcze trzy lata temu 75% szpitali prowadzonych przez JST przynosiło zyski. Straty finansowe szpitali samorządowych nie wiążą się zatem ze złym zarządzaniem. Są efektem „reform” i innych działań podejmowanych przez resort zdrowia.

6 sierpnia 2021 r. –zakończyło się 28. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 23 ustawy, do 11 wprowadziła poprawki, a 4 ustawy odrzuciła. Senatorowie postanowili wnieść do Sejmu 1 projekt ustawy.

Senatorowie odrzucili m.in.:

• ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych (projekt rządowy), która umożliwia – w ciągu 2 lat od wejścia w życie − zamianę terenów Lasów Państwowych w Jaworznie i Stalowej Woli i sąsiadujących z działkami, jakie mają podlegać zamianie w Jaworznie i Stalowej Woli, na inne nieruchomości należące do Skarbu Państwa, na których będzie można prowadzić gospodarkę leśną. Ma to ułatwić pozyskanie terenów dla inwestycji państwowych, związanych ze wspieraniem rozwoju i wdrażaniem projektów dotyczących energii, elektromobilności, poprawy jakości powietrza, obronności państwa czy transportu. W wyniku zamiany Lasy Państwowe będą otrzymywały w zarząd jedynie lasy, grunty lub nieruchomości, na których można prowadzić gospodarkę leśną. Jeśli na gruncie podlegającym zamianie nie powstanie w ciągu 10 lat inwestycja, Lasy Państwowe będą mogły wystąpić o zwrot nieruchomości. Ustawa wyłącza z zamiany tereny objęte ochroną przyrody, m.in. obszary Natura 2000.
• ustawę o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (projekt poselski), która przewiduje, że zwolnieniu z podatku od nieruchomości podlegają wszystkie grunty, budynki i budowle na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego, w tym również te grunty, które nie są zajęte przez budynki i budowle na tym obszarze. Zmiana dotyczy głównie lotnisk należących do aeroklubów, tak aby nie płaciły podatku m.in. od pasów startowych czy innej infrastruktury lotniczej.

Z poprawkami Senat przyjął m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach (projekt rządowy). Senatorowie zgłosili m.in. poprawkę, której konsekwencją będzie wykreślenie przepisów określających maksymalną opłatę za śmieci przy metodzie od zużytej wody. Senatorowie nie zgodzili się też, by samorządy mogły dopłacać do systemu odpadowego z dochodów niepochodzących z opłat śmieciowych. Nowelizacja podnosi maksymalne opłaty za odpady wytworzone przez nieruchomości niezamieszkałe, dzięki czemu gminy nie będą dopłacać do wywozu i zagospodarowania tych śmieci. Wprowadzane zmiany służą także obniżeniu kosztów dla gmin dzięki możliwości indywidualnych odstępstw od obowiązku 5-pojemnikowej zbiórki odpadów, na co zgodę ma wydawać minister klimatu i środowiska. Gminy w pierwszej kolejności mają przygotowywać do ponownego użycia i recyklingu odpady zebrane selektywnie i powstające w wyniku sortowania. Nowela wydłuża ponadto z roku do 3 lat możliwość składowania niektórych odpadów, co również powinno obniżyć koszty funkcjonowania systemu.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która ma wzmocnić nadzór wojewodów nad gospodarowaniem nieruchomościami Skarbu Państwa m.in. przez starostów, którzy wykonują te zadania jako zlecone przez administrację rządową. Starostowie będą sporządzać plany wykorzystania zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, zatwierdzane przez wojewodów. Wojewoda będzie mógł żądać od starosty informacji o nieruchomościach państwowych, zobowiązać starostę do podejmowania określonych czynności dotyczących tych nieruchomości, a w razie ich niewykonania − sam podjąć te działania w imieniu Skarbu Państwa. Starosta będzie musiał przekazać nieruchomości na żądanie wojewody lub ministra. Ustawa powinna uprościć procedury uzyskiwania przez starostów zgody wojewody na dokonanie czynności prawnej dotyczącej nieruchomości Skarbu Państwa, a także ustabilizować sytuację prawną najemców, dzierżawców i podmiotów korzystających z nieruchomości na podstawie użyczenia.

23 lipca 2021 r. – zakończyło się 35, trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: Ustawę o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego.

Jej celem jest implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1024 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie otwartych danych i ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego ). Ustawa również wprowadza nowe rozwiązania wykraczające poza minimum wyznaczone dyrektywą, które usprawnią ponowne wykorzystywanie danych. Celem zasadniczym regulacji jest zwiększenie podaży otwartych danych, w tym zasobów informacji o istotnej wartości i potencjale do tworzenia nowych usług i produktów, a także stworzenie optymalnego otoczenia regulacyjnego dla efektywnego wykorzystywania informacji sektora publicznego w Polsce. Nowa ustawa zastąpi obecnie obowiązującą ustawę z dnia 25 lutego 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego ).

Ustawę o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Nowelizacja wprowadza nową kategorię uczelni zawodowych- akademie praktyczne - w celu wyróżnienia i wzmocnienia ich pozycji na rynku edukacyjnym oraz usamodzielnienia się w prowadzeniu studiów przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela.

23 lipca 2021 r. – zakończyło się 27. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 13 ustaw; 1 ustawę odrzuciła, a do 9 wprowadziła poprawki. Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy o Agencji Badań Medycznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która rozszerza zakres zadań Agencji o wspieranie działalności innowacyjnej w ochronie zdrowia przez możliwość udzielania dofinansowania na realizację eksperymentów badawczych w rozumieniu ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, np. dotyczących zapobiegania rozprzestrzenianiu się epidemii COVID-19. Wprowadza ponadto zmiany w zakresie dokumentów potwierdzających prawo wykonywania zawodu.

Poprawki senatorowie wprowadzili m.in. do:

• Ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która ma na celu uporządkowanie i racjonalizację systemu ubezpieczeń społecznych, wprowadzenie jednolitych rozwiązań w zakresie przyznawania i wypłaty świadczeń oraz usprawnienie funkcjonowania ZUS w zakresie gospodarki finansowej i rozliczeń z płatnikami składek. Przewiduje m.in. ujednolicenie zasad objęcia ubezpieczeniami społecznymi wspólników jednoosobowych spółek z o.o. oraz spółek jawnych, partnerskich lub komandytowych, ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz ich wypłaty. Rozwiązuje też problem tzw. emerytur czerwcowych poprzez wprowadzenie zasady ustalania wysokości emerytury w tym miesiącu w taki sam sposób, jak w maju danego roku, jeśli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego.
• Ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (projekt poselski), która zakłada przedłużenie kadencji organów statutowych związków zawodowych, związku lub organizacji przedsiębiorców oraz społecznych inspektorów pracy do czasu wyboru nowych organów, jeżeli ich kadencja upływa w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii COVID-19 albo w ciągu 30 dni po ich odwołaniu, nie dłużej jednak niż do 90 dni od dnia odwołania tych stanów.
• Ustawy o gatunkach obcych (projekt rządowy), która określa zasady zwalczania inwazyjnych gatunków obcych: roślin, zwierząt i innych organizmów, które zagrażają rodzimym ekosystemom, żywności, mogą też negatywnie wpływać na zdrowie człowieka. Regulacja wdraża przepisy unijne w tym zakresie.
• Ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (projekt komisyjny), która dostosowującą przepisy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 12 maja 2015 r. (sygn. akt P 46/13). Zgodnie z nowymi przepisami, nie będzie można uchylić żadnej decyzji administracyjnej, nawet tej wydanej z rażącym naruszeniem prawa, jeżeli od jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 10 lat. Z mocy prawa mają też być umarzane wszystkie postępowania administracyjne, jeżeli od wydania decyzji upłynęło 30 lat.

Bez poprawek Senat przyjął natomiast ustawę zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (pilny projekt rządowy) zmienia termin wdrożenia dowodów osobistych z odciskami palców i podpisem posiadacza, które miały być wydawane od 2 sierpnia 2021 r. Zgodnie z nowelą nowy termin zostanie ogłoszony w osobnym komunikacie w Dzienniku Ustaw.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

21 lipca 2021 r. – obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównymi tematami posiedzenia były: zmiana granic gmin, błyskawiczne powodzie miejskie oraz informacja rządu na temat realizacji szczepień COVID-19 oraz odebranie gminom realizacji programu 500+.
Zmiana granic
Dzięki uzyskaniu consensusu między ZMP i ZGW RP zostanie wykreślony wniosek Rzeszowa o powiększenie miasta o część sołectwa Racławówka, należącego do gminy miejsko-wiejskiej Boguchwała. Komisja nie zajęła stanowiska tylko w jednej spornej kwestii dotyczącej zmiany granic miasta Sanoka poprzez włączenie doń trzech sołectw z gminy Sanok. Związek Miast Polskich poparł wniosek miasta, ZGW RP i ZPP opowiedziały się przeciwko niemu. Rozporządzenie nadaje od 1 stycznia 2022 roku status miasta 10 miejscowościom:

Pruszcz - w województwie kujawsko-pomorskim;
Izbica - w województwie lubelskim,
Lutomiersk - w województwie łódzkim,
Bolimów – w województwie łódzkim;
Cegłów – w województwie mazowieckim;
Nowe Miasto – w województwie mazowieckim,
Jedlnia-Letnisko – w województwie mazowieckim;
Iwaniska – w województwie świętokrzyskim;
Olsztyn –w województwie śląskim;
Kaczory – w województwie wielkopolskim.

Błyskawiczne powodzie w miastach

Wiceminister infrastruktury, Marek Gróbarczyk zaprosił samorządowców do współpracy w związku z gwałtownie zmieniającą się sytuacją powodziową i coraz większą liczbą tzw. błyskawicznych powodzi miejskich podczas gwałtownych burz. Zjawisko to nasila się nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. O ile do tej pory przy intensywnych opadach można było mówić o 70-100 mm opadu na 1 m2, o tyle dziś jest to już 100-200 mm, a niewykluczone, że wartości te będą rosły. Tak gwałtowne opady wiążą się z niekontrolowanymi powodziami w miejscach dotąd nimi niezagrożonych. Do tej pory powódź związana była z ciekami wodnymi, dziś trzeba zmienić jej definicję, bo powódź często występuje tam, gdzie kanalizacja deszczowa (wielokroć połączona z kanalizacją ściekową) nie jest w stanie odebrać nadmiaru wody. To zjawisko wymaga podjęcia działań, na terenie miast to prezydenci i burmistrzowie są odpowiedzialni za bezpieczeństwo mieszkańców. Zadanie jest niezwykle trudne i kosztowne, jednak trzeba je podjąć, bo inaczej zagrożenie będzie się zwiększać. Resort chce podjąć pilne prace legislacyjne, polegające m.in. na zmianie definicji powodzi oraz przygotowaniu map zagrożenia powodziowego, które będą podstawą do inwestycji i zmian planów zagospodarowania przestrzennego w miastach powyżej 25 tysięcy mieszkańców.
Prezes Wód Polskich, Przemysław Daca dodał, że dużym problemem jest fakt, że przygotowane już mapy ryzyka powodziowego nie są, choć powinny być uwzględniane w planach zagospodarowania przestrzennego. Zaproponował przygotowanie map ryzyka powodziowego w tych miastach, gdzie ich jeszcze nie ma. Można na to wykorzystać m.in. środki Banku Światowego. Na razie przygotowano takie mapy dla Krakowa, Katowic i Bielska-Białej.

Szczepienia COVID-19

W tej chwili już 56% osób dorosłych w Polsce jest zaszczepionych przynajmniej pierwszą dawką lub zarejestrowanych na szczepienie, a w grupie seniorów powyżej 70 roku życia jest to 78%. Niestety cały czas spada dynamika rejestracji na szczepienia, w tym tygodniu o kolejne kilkanaście procent. Aktualnie nie uda się osiągnąć progu powyżej 40 tysięcy rejestracji dziennie. Ustalono, że na sierpniowym spotkaniu Komisji Wspólnej zostanie omówiona kwestia szczepień dzieci i młodzieży w wieku 5-18 lat. Przedstawiciel ZMP zaapelował też o korektę ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, która umożliwi łączenie środków NFZ z samorządowymi, np. przy programach profilaktycznych dotyczących szczepień przeciwko grypie. Zgłosił też wniosek o nieodpłatne szczepienie nauczycieli szkół i przedszkoli na grypę, co będzie miało istotne znaczenie w związku ze zbliżającą się czwartą falą pandemii.

Negatywnie o zabraniu realizacji 500+ z gmin do ZUS

Komisja Wspólna negatywnie zaopiniowała projekt ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, który zabiera realizację zadania związanego z wypłatą świadczenia 500+ z gmin do ZUS. Kiedy rząd wprowadzał program, prosił samorządy o zaangażowanie się i pomoc w realizacji tego nowego zadania. Gminy zrobiły to, zatrudniając dodatkowych pracowników, których teraz zmuszone będą zwolnić. Dziś rząd przekierowuje program do ZUS, analogicznie jak świadczenie „Dobry start”. Tymczasem ZUS już zwraca się do gmin o pomoc w wypełnianiu wniosków w formie papierowej.

15 lipca 2021 r. – senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej przyjęła z jedną poprawką redakcyjną ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Ustawa przewiduje, że jeżeli w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 lub do 30 dni po odwołaniu danego stanu upływa kadencja organu statutowego związku zawodowego, związku lub organizacji przedsiębiorców, związku pracodawców, ich federacji i konfederacji lub społecznego inspektora pracy i w związku z obowiązywaniem tego stanu nie ma możliwości przeprowadzenia wyborów, kadencja tych organów ulega przedłużeniu do czasu nowego wyboru, jednak nie dłużej niż do 90 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
Na tym samym posiedzeniu Komisja Rodziny, polityki Senioralnej i Społecznej rozpatrzyła „Sprawozdanie z działalności Rady Dialogu Społecznego w 2020 roku”. Jarosław Gowin, przewodniczący Rady, Wicepremier i Minister Rozwoju, Pracy i Technologii, napisał w nim, że w dobie pandemii, kiedy wszystkie działania skupiają się na ochronie życia obywateli i niedopuszczeniu do zapaści gospodarczej Polski, Rada Dialogu Społecznego ma szczególną rolę do odegrania - powinna działać na rzecz poprawy jakości formułowania i wdrażania polityk oraz strategii społeczno-gospodarczych, a także budować wokół nich społeczne porozumienie. „Wierzę, że działalność Rady może stać się przykładem na to, jak prowadzić konstruktywny dialog. Dlatego wiele istotnych dla gospodarki kwestii m.in. związanych z aktualną sytuacją gospodarczą kraju w związku z rozwojem pandemii Covid-19 było dyskutowanych na forum Rady. Służyć temu ma również inicjatywa podjęcia rozmów w zespołach negocjacyjnych zmierzająca do zawarcia +umowy społecznej+” - czytamy m.in. w sprawozdaniu. Jarosław Gowin podkreślił zaangażowanie Rady i jej zespołów problemowych oraz realny wpływ na dyskusje nad kształtem Krajowego Planu Odbudowy, w którym zawarto propozycje będące odpowiedzią na post-covidowe potrzeby polskiej gospodarki, mające zapewnić odporność na wstrząsy gospodarcze i wspierać konkurencyjność polskich przedsiębiorstw. „Mam nadzieję, że w tak trudnej sytuacji, w jakiej wskutek pandemii Covid-19 znajduje się dziś polskie społeczeństwo i gospodarka, umiejętność dialogu i współpracy dla dobra kraju zwycięży nad wzajemnymi animozjami i różnicami poglądów” – napisał Wicepremier Gowin.

14 lipca 2021 r. obradowała senacka Komisja ds. Zdrowia. Będzie ona rekomendowała odrzucenie nowelizacji ustawy o Agencji Badań Medycznych oraz niektórych innych ustaw. Senatorowie nie zgadzają się, by kosztem Narodowego Funduszu Zdrowia były finansowane eksperymenty badawcze.

Nowelizacja przewiduje możliwość uzyskania wsparcia finansowego z Agencji Badań Medycznych nie tylko na badania kliniczne, ale także na eksperymenty badawcze, dotyczące np. zapobiegania rozprzestrzenianiu się epidemii COVID-19. ABM będzie miała możliwość doboru właściwego wsparcia merytorycznego na potrzeby realizowanych przez siebie działań. W tym celu – jak wynika z uzasadnienia – wyłączono stosowanie przepisów o zamówieniach publicznych w odniesieniu do angażowania ekspertów do oceny wniosków o dofinansowanie oraz innych ocen i opinii dotyczących realizacji zadań Agencji.

14 lipca 2021 r. na posiedzeniu wspólnym posiedzeniu senackich Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu oraz Komisji Zdrowia senatorowie zdecydowali o skierowaniu wniosku do Najwyższej Izby Kontroli o skontrolowanie ilości odpadów medycznych, w tym zakaźnych, ceny ich utylizacji oraz zbadanie alternatywnych metod neutralizacji poza spalaniem i porównanie ich stosowania w innych krajach UE.

Komisje wystosowały także prośby o przesłanie opinii Głównego Inspektowa Sanitarnego oraz do Ministerstwa Zdrowia o opinię Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Senatorowie wysłuchali informacji Ministerstwa Klimatu i Środowiska na temat gospodarowania odpadami medycznymi w kontekście ich oddziaływania na klimat, środowisko i zdrowie. Swoje stanowisko przedstawiło także Ministerstwo Zdrowia. Z danych przedstawionych przez ministerstwa wynika, że zgodnie z obwiązującymi przepisami odpady medyczne w Polsce mogą być neutralizowane jedynie poprzez spalanie w wyspecjalizowanych spalarniach. W Polsce działają 23 takie instalacje, w większości województw po jednej, o łącznej mocy przerobowej około 148 tys. ton odpadów rocznie. Jedynie w trzech województwach- dolnośląskim, opolskim i warmińsko-mazurskim - nie ma przystosowanych spalarni. System odbioru odpadów jest tak skonstruowany, że wytwórca odpadów musi podpisać umowę z firmą uprawnioną do ich odbioru. Obowiązuje tu zasada bliskości, czyli odpady powinny być przewożone do najbliższego zakładu utylizacji i nie opuszczać województwa. Ministerstwo Zdrowa przyznało, że w związku z epidemią COVID-19 w 2020 r. zwiększyła się ilość odpadów powstających w podmiotach medycznych. Jednak na mocy przepisów przyjętych w ramach jednej z tzw. tarcz, wojewodowie uzyskali prawo do wydawania zgody na utylizację odpadów nie w instalacjach do tego przystosowanych tylko np. w zakładach utylizujących odpady komunale. Takich zgód wydano 17.

14 lipca 2021 r. – sejmowa Komisja Infrastruktury wysłuchała informacji Ministra Infrastruktury na temat aktualnych problemów polskich przewoźników w wykonywaniu międzynarodowych przewozów drogowych na rynku Unii Europejskiej. W latach 2017-2020 państwa członkowskie negocjowały z Komisją Europejską tzw. Pakiet Mobilności, który miał na celu wyrównanie zasad konkurencyjności na międzynarodowym rynku transportowym oraz zapewnienie lepszych warunków pracy kierowcom. Jego rozwiązania zostały ogłoszone 31 lipca ubiegłego roku i w ocenie Ministerstwa Infrastruktury są one niekorzystne dla Polski. Polska od początku negocjacji była przeciwna nowym regulacjom. Wątpliwości budziły zwłaszcza rozwiązania w kwestii obligatoryjnego powrotu kierowcy do swojego miejsca zamieszkania lub miejsca siedziby firmy co najmniej co 8 tygodni, przepisy dotyczące delegowania kierowców, ograniczania wykonywania przewozów kabotażowych czy całkowitego zakazu odbierania w kabinie regularnego tygodniowego odpoczynku. Sprzeciw był artykułowany zarówno przez przewoźników drogowych, jak i rząd. Polska zaskarżyła część rozwiązań do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W Ministerstwie Infrastruktury toczą się prace legislacyjne mające na celu implementację przepisów tzw. Pakietu Mobilności.

13 lipca 2021 r. – sejmowa Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii wysłuchała informacji na temat Programu otwierania danych na lata 2021-2027. Program otwierania danych jest adresowany do organów administracji rządowej, jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych, do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Wdrażać go mogą także inne podmioty, tworzące i przechowujące dane, np. jednostki samorządu terytorialnego. Program ma zwiększyć dostępność, interoperacyjność i jakość danych publikowanych w portalu dane.gov.pl, a przez to doprowadzić do większego ich wykorzystania i wymiany. Jego celem jest także podnoszenie wiedzy i umiejętności pracowników administracji publicznej w zakresie otwierania i zarządzania danymi oraz zwiększanie świadomości społecznej na temat potencjału otwartych danych. Istotne miejsce w programie zajmują zasoby kultury i dane naukowe oraz zachęty do ich ponownego wykorzystania. W dokumencie zapisano szereg rozwiązań, które mają umożliwić osiągnięcie założonych celów. Wśród nich znalazło się m.in.: zwiększenie ilości udostępnianych danych, zwiększenie ilości metadanych automatycznie pobieranych z innych repozytoriów do portalu dane.gov.pl, poszerzenie sieci pełnomocników ds. otwartości danych o np. przedstawicieli Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Narodowego Banku Polskiego i Rzecznika Praw Obywatelskich, szkolenia, inicjatywy wzmacniające współpracę z dostawcami danych oraz rozbudowa funkcjonalności portalu dane.gov.pl o takie narzędzia jak np. czat, forum.

 

7 lipca 2021 r. – senackie Komisje Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpoczęły prace nad ustawą o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (Kpa). Nowelizacja jest wykonaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z maja 2015 r. i dotyczy określenia terminu, po którym nie będzie można uchylić żadnej decyzji administracyjnej, nawet tej wydanej z rażącym naruszeniem prawa, jeżeli od jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 10 lat.

Z mocy prawa mają też być umarzane wszystkie postępowania administracyjne, jeżeli od wydania decyzji upłynęło 30 lat. Nowela wywołała sprzeciw strony izraelskiej, gdyż uniemożliwia wszczęcie postępowania w celu odzyskania odebranego przed laty mienia. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepis Kpa pozwalający orzec o nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa nawet kilkadziesiąt lat po tej decyzji - jest niekonstytucyjny. Poseł sprawozdawca Barbara Bartuś podkreśliła, że TK nie określił po jakim czasie decyzja ma być niewzruszalna, wskazał jedynie na niezgodność z konstytucją przepisów, które podważają zaufanie obywateli do państwa, gdyż nie można w nieskończoność podważać decyzji nawet tych wydanych z naruszeniem prawa. Przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu wyraził wątpliwości co do zgodności zapisów nowelizacji Kpa z konstytucją. Wskazał m.in., że na podstawie tej noweli nie będzie możliwości dochodzenia odszkodowań w procesach cywilnych jeżeli nie udowodni się, że decyzje nacjonalizacyjne lub komunalizacyjne zostały unieważnione. Podkreślił, że uchwalenie opiniowanej ustawy w obecnym kształcie zakończy w praktyce reprywatyzację na drodze administracyjno-sądowej (jedynej obecnie możliwej wobec nieuchwalenia ustawy reprywatyzacyjnej). Zaznaczył, że toczące się przed organami administracji i sądami postępowania dotyczą przejętego przez władze komunistyczne (mocą kilkunastu ustaw i dekretów) majątku obywateli polskich wszystkich narodowości i wyznań, których spadkobiercy utracą prawo do ubiegania się o odszkodowanie za znacjonalizowane mienie, nawet jeśli postępowania toczą się od dziesięcioleci.

7 lipca 2021 r. – senacka Komisja Środowiska oraz Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyły ustawę o gatunkach obcych, określającą zasady zwalczania inwazyjnych gatunków obcych, czyli roślin, zwierząt, grzybów i innych organizmów, które zagrażają rodzimym ekosystemom, żywności i zdrowiu człowieka. Komisje zaproponowały wprowadzenie do ustawy poprawek redakcyjnych. Ustawa ma na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie działań zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych, które weszło w życie 1 stycznia 2015 r. Przewiduje ono kontrole unijnych granic, raportowanie, wzajemne powiadamianie oraz współpracę między państwami członkowskimi w celu wyeliminowania lub zminimalizowania negatywnego wpływu inwazyjnych gatunków obcych. Podstawowym zadaniem będzie niewpuszczanie przez granicę gatunków inwazyjnych i odsyłanie ich do kraju, z którego zostały przywiezione. Decyzje w tej sprawie podejmować będą Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska przy współpracy ze służbami granicznymi, Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz Inspekcją Weterynaryjną. Zostanie utworzony centralny rejestr, w którym będą gromadzone dane dotyczące występowania w środowisku inwazyjnych gatunków obcych i podejmowania środków zaradczych. Nowe przepisy przewidują również, że wprowadzający inwazyjny gatunek do środowiska zapłaci karę.

7 lipca 2021 r. – Nadzwyczajna Komisja do spraw Klimatu oraz Komisje Środowiska i Ustawodawcza przyjęły projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawianych źródłach energii. Projekt zakłada umożliwienie tworzenie spółdzielni energetycznych także na terenach miejskich. Do tej pory możliwe było tworzenie tego typu spółdzielni na terenach wiejskich lub wiejsko-miejskich z pominięciem miast. Zaproponowano także rozszerzenie katalogu działalności spółdzielni energetycznych, dzięki czemu energia wytworzona ze źródeł odnawialnych będzie mogła nie tylko być wykorzystywana na zaspokojenie potrzeb spółdzielni bądź oddana do sieci w przypadku jej nadmiernego wyprodukowania. Spółdzielnie zyskają prawo do jej magazynowania oraz odsprzedawana innym podmiotom. Przepisy dotyczą energii elektrycznej cieplnej oraz biogazu. Takie rozwiązanie ma znacząco zwiększyć opłacalność działalności spółdzielni. W projekcie zaproponowano także zniesienie maksymalnej liczby członków spółdzielni. Obecnie spółdzielnia nie może zrzeszać więcej niż tysiąc członków. Projektodawcy podkreślali, że nowelizacja umożliwi np. produkcje energii przy użyciu fotowoltaiki w miastach z wykorzystaniem na przykład dużych powierzchni dachów w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, zarządzanych przez spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe. Członkowie komisji mówili, że takie rozwiązania są stosowane także w innych krajach Unii Europejskiej i wynikają z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Senatorowie podkreślali, że projekt w czasach drastycznie rosnących cen energii jest szczególnie oczekiwany przez obywateli.

8 lipca 2021 r. – zakończyło się 34, dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili i przekazali do dalszych prac w Senacie m.in.: 

• ustawę o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (projekt poselski). Jest to kolejna, niekorzystna z punktu widzenia finansów jednostek samorządu terytorialnego ingerencja ustawodawcy w dochody JST. Wprowadzona przez posłów i z inicjatywy posłów (a więc z pominięciem procedury uzgodnieniowej w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego) nowelizacja zakłada zwolnienie z podatku od nieruchomości infrastruktury lotniczej. W trakcie prac w sejmowych komisjach do projektu wniesiono trzy poprawki: pierwsza dodawała przepis stanowiący, że budynki, budowle i grunty wchodzące w skład infrastruktury kolejowej, ale wykorzystywane do celów komercyjnych, nie podlegają wyłączeniu z podatku od nieruchomości; druga dotyczyła zwolnień z podatku od nieruchomości gruntów, budynków i budowli na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego z wyłączeniem części wykorzystywanych do celów komercyjnych; trzecia wprowadzała mechanizm przyznawania jednostkom samorządu terytorialnego rekompensaty za utracony dochód z podatku od nieruchomości, wynikający ze zwolnień ustawowych. Wszystkie – zgodnie z rekomendacjami komisji zostały przez większość sejmową odrzucone.
• Ustawę o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (projekt rządowy), który również został wniesiony do Sejmu bez opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie prac w komisjach wniesiono do jego treści 44 poprawki z czego sejm (w trzecim czytaniu) uwzględnił 15. Wśród zaakceptowanych poprawek znalazły się m.in.: umożliwiająca indywidualne rozliczanie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi w budynkach wielolokalowych, jeśli właściciel nieruchomości w uzgodnieniu z gminą zapewni techniczne możliwości identyfikacji odpadów wytwarzanych w poszczególnych lokalach; wprowadzająca obowiązek stosowania indywidualnego oznakowania pojemników lub worków do zbierania odpadów; wprowadzająca obowiązek dla właścicieli nieruchomości niezamieszkałych złożenia oświadczenia o wyłączeniu się z gminnego systemu odbierania odpadów i wskazania podmiotu, który będzie te odpady odbierał.
• ustawę o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Przepisami nowelizacji m.in.: nałożono na starostę obowiązek przekazania nieruchomości na żądanie zawarte we wniosku wojewody lub ministra o przekazanie nieruchomości na wskazany we wniosku cel, przy czym nie pozbawiono starosty możliwości wyrażenia opinii w tym przedmiocie; umocowano wojewodę do żądania od starostów i innych organów przekazania informacji o nieruchomościach państwowych, co umożliwi wojewodom podejmowanie celowych działań i zindywidualizowanych rozstrzygnięć wobec nieruchomości zgromadzonych w zasobie gospodarowanym przez starostę.
• Istotnym rozwiązaniem umożliwiającym realną ochronę interesów Skarbu Państwa jest umocowanie wojewody do podejmowania czynności w imieniu Skarbu Państwa, w sytuacji gdy starosta nie podejmuje tych czynności pomimo przyznanych ustawą uprawnień i przekazanych środków finansowych na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
• ustawę o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja ma na celu umożliwienie wydawania dowodów osobistych zawierających drugą cechę biometryczną w postaci odcisków. Nowelizacja ma związek z informacja szefa ABW na temat urządzeń służących do pobierania odcisków palców. W ocenie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego te nie gwarantują bezpieczeństwa pobranych za ich pomocą danych biometrycznych obywateli.

 

2 lipca 2021 r. – w Bytomiu na posiedzeniu wyjazdowym obradowała senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu. Posiedzenie poświęcone było dyskusji o wyzwaniach związanych z przeprowadzeniem sprawiedliwej transformacji i wykorzystaniu potencjału regionów pogórniczych w kontekście europejskiego zielonego ładu. Uczestniczący w posiedzeniu Komisji samorządowcy wskazywali problemy z jakimi mogą spotkać się samorządy w wykorzystywaniu środków unijnych przeznaczonych na transformację.

Prezydent Bytomia Mariusz Wołosz mówił, że dużym problemem jest struktura własności terenów pogóriczych. Obecnie ich właścicielem jest państwowa Spółka Restrukturyzacji Kopalń. Wskazywał, że latami trwa przekazywanie ich samorządowi, nawet jeśli dotyczy to niewielkiej drogi czy zdegradowanego fragmentu terenu. A bram wpływu miasta na tak ważne tereny, może uniemożliwić staranie się o środki unijne na ich rzecz. „To stawia pod dużym znakiem zapytania możliwość inwestowania w te tereny. Bez usprawnienia tego procesu może okazać się, że będziemy bezradni” – powiedział. Na kolejne trudności dotyczące tych terenów wskazała prezydent Jastrzębia-Zdroju i przewodnicząca zarządu Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce Anna Hetman. Wskazała także potrzebę zmian prawnych ułatwiających zmianę przeznaczenia gruntów na inwestycyjne w planach zagospodarowania przestrzennego, gdyż obecnie procedury trwają latami. Jej zdaniem potrzebne są zachęty dla potencjalnych inwestorów i zapewnienie rekultywacji zdegradowanych terenów, a także mechanizmy rekompensat dla samorządów z tytułu utraty dochodów z likwidowanych kopalń. Obawy budzi także wydawanie nowych koncesji na wydobycie węgla, które mogą zablokować unijne fundusze dla tych terenów.

1 lipca 2021 – sejmowa Komisja ds. Petycji rozpatrzyła m.in. petycję w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w zakresie wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lipca 2020 r. w sprawie o sygn. K 4/19 (BKSP-144-IX-332/21). Celem petycji jest zainicjowanie działań ustawodawczych zmierzających do wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lipca 2020 r. w sprawie o sygn. akt K 4/19. W sentencji tego wyroku TK orzekł o niezgodności z art. 2 Konstytucji RP art. 17 pkt 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim wprowadził z mocą wsteczną art. 2 pkt 1 i 6 oraz art. 3 pkt 1 tej ustawy. Zakwestionowany przepis wprowadził z mocą od dnia 1 stycznia 2018 r. regulacje nadające nowe brzmienie definicjom legalnym „budowli” i „elektrowni wiatrowej”, co wpłynęło na wysokość podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości i wysokość dochodów uzyskanych przez gminy z tego tytułu. Komisja podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu do Prezesa Rady Ministrów.

30 czerwca 2021 r. – sejmowa Komisja ds. Petycji rozpatrzyła: petycję w sprawie zmiany art. 229 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego poprzez wskazanie organów właściwych do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań lub działalności organów związku gmin, związku powiatowo-gminnego i związku powiatów (BKSP-144-IX-288/21).

Zawarty w petycji wniosek dotyczy nowelizacji art. 229 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego. Wnioskodawca proponuje uzupełnienie powyższego artykułu o pkt 5a następującej treści: „organów związków gmin, związku powiatowo-gminnego i związku powiatów – wojewoda, a w sprawach finansowych – regionalna izba obrachunkowa”. Komisja po przedstawieniu petycji podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu skierowanego do Ministra Sprawiedliwości.
petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami poprzez dodanie w art. 24a ust. 2 in fine odwołania do art. 278a § 1 Kodeksu karnego (BKSP-144-IX-294/21). Przedmiotem petycji jest żądanie zmiany ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami poprzez dodanie w art. 24a ust. 2 odwołania do art. 278a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. Autor petycji wskazuje, że w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w art. 24a ust. 2 pomija się przestępstwo kradzieży zuchwałej określone w art. 278a § 1 Kodeksu karnego. Przekonuje, że: jeżeli ustawa wspomina o kradzieży zwykłej, tym bardziej powinna odnosić się także i do tego typu kwalifikowanego kradzieży. Podkreśla, że proponowana zmiana ma związek z nowelizacją Kodeksu karnego dokonaną ustawą z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, na skutek której do Kodeksu karnego dodano przestępstwo kradzieży zuchwałej. Komisja po przedstawieniu petycji podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu skierowanego do Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych w zakresie umożliwienia tworzenia rodzinnych ogrodów działkowych na gruntach związku jednostek samorządu terytorialnego (BKSP-144-IX-301/21). Przedmiotem petycji jest propozycja zmiany ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych. Składający petycję wnioskuje o dodanie w art. 2 ustawy punktu 13 w brzmieniu „jednostce samorządu terytorialnego – należy przez to rozumieć także związek tych jednostek” oraz nadanie art. 8 ust. 3 ustawy brzmienia: „Do utworzenia ROD na gruntach stanowiących własność powiatu, województwa lub związku jednostek samorządu terytorialnego przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio”. Wnioskodawca wskazuje że, celem zmiany jest umożliwienie utworzenia rodzinnych ogrodów działkowych także na gruntach związku jednostek samorządu terytorialnego. Ma to zapewnić spójność ustawy o ROD z ustawą o gospodarce nieruchomościami, która przewiduje także użytkowanie wieczyste gruntów związków jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto przyczyni się do zwiększenia liczby ROD, co wywoła pozytywne skutki społeczne. Komisja po przedstawieniu petycji podjęła decyzję o nieuwzględnieniu żądania będącego przedmiotem petycji.

24 czerwca 2021 r. – zakończyło się 33., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Nowelizacja dotyczy przedłużenia kadencji organów statutowych związków zawodowych, związku lub organizacji przedsiębiorców oraz społecznych inspektorów pracy w okresie obowiązywania stanu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 lub do 30 dni po odwołaniu danego stanu, do czasu wyboru organu statutowego związku zawodowego, związku lub organizacji przedsiębiorców oraz społecznych inspektorów pracy na nową kadencję, jednak nie dłużej niż do 90 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii;

• ustawę o zmianie ustawy – Kodeks cywilny. Nowelizacja dotyczy ustanowienia prawidłowej podstawy normatywnej dla odpowiedzialności cywilnej za krzywdę najbliższych członków rodziny poszkodowanego, która polega na niemożności nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej z poszkodowanym, z powodu wyrządzenia u poszkodowanego trwałego i ciężkiego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia;
• ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego. Nowelizacja dotyczy dostosowania systemu prawa do wyrok TK (sygn. akt P 46/13), który orzekł, że art. 156 par. 2 kpk w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, jest niezgody z art. 2 Konstytucji;
• ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z organizacją w Rzeczypospolitej Polskiej XI sesji Światowego Forum Miejskiego w Katowicach w roku 2022. Ustawa dotyczy stworzenia warunków umożliwiających właściwą organizację XI sesji Światowego Forum Miejskiego (WUF) oraz wypełnienie zobowiązań wynikających z umów w sprawie organizacji WUF w ramach Programu Narodów Zjednoczonych do spraw Osiedli Ludzkich (WUF11).

Posłowie przeprowadzili ponadto, na posiedzeniu plenarnym Sejmu, pierwsze czytanie:

• poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Projekt dotyczy jednoznacznego wskazania, że zwolnieniu z podatku od nieruchomości podlegają wszystkie grunty, budynki i budowle na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego w tym również te grunty, które nie są zajęte przez budynki i budowle znajdujące się na tym obszarze;
• poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Projekt dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - zmiany obowiązujących przepisów prawa polegającej na zaostrzeniu konsekwencji karnych popełnienia przestępstw korupcyjnych, a także na wyeliminowaniu potencjalnych obszarów konfliktów interesów dotyczących osób publicznych (jawność życia publicznego).

KOMISJE SEJMU

22 czerwca 2021 r. – połączone sejmowe Komisje Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przeprowadziły pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, który trafił do Sejmu bez wymaganej przepisami prawa opinii KWRiST. W ocenie rządu projekt ma się przysłużyć do obniżenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W ocenie Samorządów zaproponowane przez rząd zmiany w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie stanowią skutecznego rozwiązania problemu odpowiedzialności zbiorowej właścicieli mieszkań w budynkach wielolokalowych. Zaproponowane rozwiązania spowodują jedynie, że system gospodarowania odpadami będzie droższy. Zaś propozycje, aby gmina mogła z innych dochodów budżetowych dotować ten system jest - w ocenie samorządów - zwykłym populizmem.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

23 czerwca 2021 r. – odbyło się plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Główne tematy posiedzenia to Polski Ład oraz nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Według zapowiedzi premiera Mateusza Morawieckiego program Polski Ład przewiduje nawet 100 mld zł dodatkowych środków na inwestycje samorządowe do wydania w ciągu najbliższych 3 lat, a dofinansowanie może wynieść aż 95%. Samorządowcy podkreślali, że oczekują jasnych kryteriów przyznawania tych środków, bo to przecież środki publiczne. Chcieliby uniknąć powtórzenia uznaniowego przyznawania funduszy, co miało miejsce chociażby przy rozdziale pieniędzy z drugiej i trzeciej transzy Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych.
Oburzenie strony samorządowej wywołał sposób procedowania projektu nowelizacji ustawy o porządku i czystości w gminach. Jest to jeden z kluczowych dla wszystkich gmin projektów. Już w grudniu został powołany przy ministrze klimatu i środowiska specjalny zespół, który miał pomóc wypracować najlepsze rozwiązania. Niestety, przez 5 miesięcy jego prace były praktycznie zawieszone, a 14 czerwca resort skierował nowy projekt do opiniowania przez zespół Komisji Wspólnej na posiedzenie zaplanowane na 17 czerwca. Tymczasem już dzień wcześniej, nie czekając na opinię KWRiST rząd skierował projekt do Sejmu. - Niedopuszczalnym i oburzającym jest fakt, że łamie się ustawowo uregulowane zasady wypracowywania wspólnych rozwiązań, które dotyczą przede wszystkim nas, samorządowców. Zostaliśmy pozbawieni możliwości opiniowania projektu ustawy, który dotyka wszystkich samorządów i przede wszystkim naszych mieszkańców, a na posiedzeniu nie pojawia się nikt z kierownictwa ministerstwa, by wyjaśnić ten oburzający fakt - mówił Marcin Krupa, prezydent Katowic i zarazem współprzewodniczący zespołu ds. infrastruktury.
Obecny na Komisji Wspólnej Jacek Ozdoba, wiceminister klimatu i środowiska przekazał informację, że poprosił marszałek sejmu o zdjęcie projektu z czytania w sejmie. Jednocześnie przeprosił samorządowców za popełniony błąd i zapewnił, że zależy mu na dobrej współpracy. - Jesteśmy otwarci na wszystkie uwagi do projektu zaproponowane przez stronę samorządową – zapewnił Ozdoba. Przyznał, że nie wszystkie propozycje znalazły się w tekście projektu ze względu na uwagi innych podmiotów i konieczność zawierania kompromisu. Wiceminister zapowiedział też, że jeszcze w lipcu przekaże do konsultacji projekt w sprawie rozszerzonej odpowiedzialności producentów, a do końca wakacji przedstawi podstawowe zasady systemu kaucyjnego.

ORGANIZACJE SAMORZĄDOWE

21 czerwca 2021 r. – Unia Miast Polskich, Unia Miasteczek Polskich, Związek Miast Polskich oraz Związek Gmin Wiejskich RP przyjęły wspólne stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Zarządy Unii Metropolii Polskich, Unii Miasteczek Polskich, Związku Gmin Wiejskich RP oraz Związku Miast Polskich wyrażają stanowczy sprzeciw wobec trybu prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Przyjęcie Projektu przez Radę Ministrów i skierowanie go do Sejmu bez opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego stanowi po raz kolejny rażące naruszenie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej, zgodnie z którą Komisja stanowi forum wypracowywania wspólnego stanowiska Rządu i samorządu terytorialnego. Ustawowym zadaniem Komisji jest m.in. opiniowanie projektów aktów normatywnych, programów i innych dokumentów rządowych dotyczących problematyki samorządu terytorialnego. Powyższe niezrozumiałe działanie Rady Ministrów stanowi także naruszenie zasady współdziałania władz wynikającej z Konstytucji RP oraz zobowiązań międzynarodowych wynikających z Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego. Za całkowicie niezrozumiałe należy uznać znaczące przyspieszenie prac nad Projektem, którego pierwotna wersja została przedstawiona 31 grudnia 2020 roku i nad którym praktycznie przez 5 miesięcy nie prowadzono szerszych dyskusji. Brak jest jakichkolwiek przesłanek, które uniemożliwiałyby Radzie Ministrów odłożenie decyzji dotyczącej Projektu do czasu zajęcia stanowiska przez Komisję. Równie niezrozumiałe jest zmarginalizowanie w przedmiotowej sprawie powołanego przy Ministrze Klimatu i Środowiska - na wniosek środowisk samorządowych - Zespołu ds. systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami, który - poza jednym spotkaniem, podczas którego omawiano wyłącznie kilka wybranych przez przedstawicieli Ministerstwa zagadnień - nie zajmował się całością Projektu oraz zgłoszonymi do niego uwagami. To właśnie do tego Zespołu w styczniu br., zgodnie z decyzją Zespołu ds. Infrastruktury KWRiST, przy akceptacji także strony rządowej, skierowano Projekt ustawy nowelizującej – celem wypracowania projektu opinii dla KWRiST.

 

17 czerwca 2021 r. – obradował Zespół ds. Infrastruktury Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Zespół odstąpił od opiniowania projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (UD163). Powodem było skierowanie (16 czerwca 2021 r.) projektu przez rząd do Sejmu, nie czekając na opinię KWRiST w jego sprawie. Strona Samorządowa na znak protestu zawiesiła dalsze opiniowanie projektów. Jednocześnie zgłosi wniosek do współprzewodniczącego KWRiST ze strony rządowej, min. Pawła Szefernakera o dopilnowanie obecności przedstawicieli kierownictwa ministerstw (w randze ministra, wiceministra lub podsekretarza stanu) na kolejnych posiedzeniach Zespołu przy opiniowaniu wszystkich projektów.

8 czerwca 2021 r. – zakończyło się 26. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 15 ustaw, 2 odrzuciła, do 6 wprowadziła poprawki. Postanowiła wnieść do Sejmu 5 projektów ustaw. Senatorowie odrzucili:

• Ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zdaniem senatorów nowela jest kolejnym krokiem do centralizacji służby zdrowia i nie odpowiada na potrzeby pacjentów. Ustawa przewiduje, że minister zdrowia będzie musiał przygotować tzw. mapę potrzeb zdrowotnych, dokonać ich analizy oraz opracować strategię w ochronie zdrowia na podstawie 5-letniego krajowego planu transformacji, którego projekt będzie konsultowany m.in. z Radą Dialogu Społecznego, Narodowym Funduszem Zdrowia, konsultantami krajowymi w ochronie zdrowia i Narodowym Instytutem Zdrowia Publicznego – Państwowym Zakładem Higieny. Pierwszy krajowy i wojewódzki plan transformacji byłby ustalony na okres od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2026 r. Wojewodowie dla swojego regionu mają ustalać swój plan i przekazywać ministrowi zdrowia do oceny i zatwierdzenia.
• Nowelizację ustawy o systemie oświaty i ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (projekt poselski). Senat wskazał, że ustawa nie przewiduje możliwości odwoływania się od decyzji ministra edukacji. Zwrócił też uwagę na brak konsultacji podczas prac nad ustawą; samorządowcy protestowali przeciwko trybowi, mechanizmowi wprowadzania tej ustawy. Ustawa przewiduje, że minister edukacji i nauki w celu realizacji polityki oświatowej państwa będzie mógł ustanawiać programy i przedsięwzięcia. W Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) ogłaszane będą szczegółowe kryteria dla podmiotów, chcących realizować konkretny program lub przedsięwzięcie. Minister edukacji i nauki w BIP będzie udostępniał informacje na temat tego, komu i jakie środki zostały przyznane w ramach programu albo przedsięwzięcia.

Z poprawkami Senat przyjął m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o kołach gospodyń wiejskich (projekt rządowy) Senat przyjął z 5 poprawkami. Nowelizacja przewiduje, że kompetencje w zakresie pomocy udzielanej kołom gospodyń wiejskich będzie miał minister właściwy ds. rozwoju wsi, a nie – jak dotychczas – minister właściwy ds. rozwoju regionalnego.
• ustawę o zmianie niektórych ustaw związanych ze świadczeniami na rzecz rodziny (projekt rządowy) Senat przyjął z 5 poprawkami. Senat zdecydował o wprowadzeniu corocznej waloryzacji progu dochodowego, który uprawnia do alimentów z funduszu świadczeń alimentacyjnych, począwszy od 2022 r., a nie co 3 lata od 2023 r., jak uchwalił Sejm. Nowela wprowadza m.in. mechanizm wzrostu kwoty kryterium dochodowego, uprawniającego do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, co 3 lata zwiększającej się o wskaźnik waloryzacji, począwszy od 2023 r.
• ustawę o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (projekt rządowy) Senat przyjął z 2 poprawkami. Nowela ma na celu usunięcie przepisów pozwalających na jednokrotne przedłużenie koncesji na wydobywanie węgla kamiennego i brunatnego oraz siarki rodzimej wydobywanej metodą otworową bez konieczności uprzedniego uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Bez poprawek Senat przyjął:

• ustawa o zmianie ustawy o przekształceniach własnościowych w przemyśle cukrowniczym (projekt rządowy) zakłada, że Skarb Państwa będzie mógł nabywać akcje Krajowej Spółki Cukrowej (KSC) z prawem głosu, co umożliwi dokapitalizowanie KSC i budowę Polskiej Grupy Spożywczej.
• ustawa o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) przewiduje wprowadzenie dodatkowego narzędzia realizacji polityki mieszkaniowej przez gminy − pośrednictwa mieszkaniowego w formie społecznych agencji najmu (SAN).
• ustawa o zmianie ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (projekt rządowy) doprecyzowuje definicję ratownika wodnego, dookreślając inne kwalifikacje przydatne w ratownictwie wodnym.
• ustawa o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych (projekt rządowy) zmienia terminy wdrożenia publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej, a także złożenia przez wyznaczonego operatora projektów cennika i regulaminu świadczenia tych usług.

8 czerwca 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży: omówiona została informacja MEiN na temat przeciwdziałania i eliminowania agresji oraz przemocy rówieśniczej w szkole.

Od roku szkolnego 2017/2018 istnieje w szkołach obowiązek realizacji programu wychowawczo-profilaktycznego, który ustalany jest w porozumieniu rady rodziców wraz z radą pedagogiczną. Od 2019 roku szkoły mają obowiązek przeprowadzania corocznej diagnozy potrzeb rozwojowych uczniów. Profilaktyka uniwersalna skierowana jest do wszystkich uczestników życia szkolnego – uczniów, nauczycieli oraz rodziców. Działania te powinny mieć charakter długofalowy, ponieważ tworzą podstawy całego szkolnego systemu przeciwdziałania agresji i przemocy. Do zadań szkoły należy dobieranie takich metod pracy, aby zapobiegać zachowaniem agresywnym oraz ich eskalacji i przeradzania się w proces przemocy. Przepisy oświatowe precyzyjnie regulują zadania organu prowadzącego szkołę oraz dyrektora szkoły w zakresie bezpieczeństwa, jak i kompetencje kontrolne. Dodatkowo Ministerstwo Edukacji i Nauki przygotowało dokument „Bezpieczna szkoła. Zagrożenia i zalecane działania profilaktyczne w zakresie bezpieczeństwa fizycznego i cyfrowego uczniów”. Jest to poradnik przygotowany zarówno dla uczniów, nauczycieli, rodziców oraz dyrektorów.

• Komisja wysłuchała informacji Ministra Edukacji i Nauki na temat propozycji wdrożenia rozwiązań opisanych w dokumencie „Edukacja dla wszystkich”. Rozwiązania zaprojektowane w dokumencie mają służyć budowaniu potencjału przedszkoli i szkół, aby zapewniały warunki do integralnego rozwoju oraz autentycznego uczestnictwa i włączenia społecznego wszystkich dzieci i uczniów. Obecnej ok. 70% rodziców uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego decyduje się, by ich dziecko uczęszczało do placówki ogólnodostępnej, a nie specjalnej. Model, który ma posłużyć za bazę do przygotowania zmian legislacyjnych, zakłada między innymi wdrożenie wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodzin, utworzenie Centrum Dziecka i Rodziny oraz specjalistycznych centrów wspierających edukację włączającą. Na poziomie centralnym zostanie opracowana „Strategia na rzecz podniesienia jakości kształcenia wszystkich osób uczących się”, która uwzględni działania służące poprawie dostępności procesu nauczania-uczenia się we wszystkich jego zakresach i na wszystkich poziomach kształcenia. Na wdrożenie modelu edukacji dla wszystkich mają zostać przeznaczone dodatkowe środki w wysokości 500 mln zł.

8 czerwca 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny rozpatrzono informację Rady Ministrów o realizacji w roku 2018 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (druk nr 79) oraz informację Rady Ministrów o realizacji w roku 2019 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (druk nr 564). Podstawowym narzędziem systemu wspierania rodziny jest praca z rodziną, a jej znaczącymi elementami są: asystent rodziny, placówki wsparcia dziennego i rodziny wspierające. W 2018 r. na zatrudnienie przez gminy 3920 asystentów rodziny uruchomiono kwotę 52,5 mln zł, a w 2019 r. odpowiednio – 3934 asystentów – 49,1 mln zł. Asystent rodziny może zostać przydzielony rodzinie przeżywającej problemy opiekuńczo-wychowawcze. W 2018 r. działały 1822 placówki wsparcia dziennego, a w 2019 r. – 1923. Z placówek korzystają rodziny wychowujące dzieci w wieku szkolnym, które mają trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. W 2018 r. funkcjonowały 102 rodziny wspierające, w 2019 r. – 104. Rodzina przeżywająca trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych może, przy współpracy asystenta rodziny, zostać objęta pomocą rodziny wspierającej. Rodzina wspierająca jest to rodzina z bezpośredniego otoczenia dziecka, czyli np. sąsiedzi. Charakteryzując system pieczy zastępczej minister Barbara Socha przypomniała, że dziecko, postanowieniem sądu, może zostać umieszczone w jednej z dwóch form pieczy zastępczej: rodzinnej i instytucjonalnej. Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w 2018 r. wyniosła 72 339, a w 2019 r. – 72 450. Rekrutacja i dobór kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej dokonuje się w oparciu o procedury określone w ustawie. Ostateczną decyzję w tej sprawie podejmuje każdorazowo sąd opiekuńczy, powierzając kandydatom pieczę zastępczą nad dzieckiem. Instytucjonalna opieka zastępcza ma na celu jak najlepsze zabezpieczenie dobra dziecka w sytuacji, gdy nie może być ono umieszczone w rodzinnej pieczy zastępczej. Wydatki na realizację ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w 2018 r. wyniosły ogółem ponad 3,05 mld zł, a w 2019 r. – 3,24 mld zł.

SENAT

10 czerwca 2021 r. zakończyło się 25. posiedzenie Senatu. Senatorowie:

• z 3 poprawkami przyjęli ustawę o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senat proponuje między innymi, by wszystkie grupy zawodowe, zatrudnione w ochronie zdrowia otrzymały znacznie większe podwyżki płacy minimalnej niż zapisano w ustawie. Senatorowie zdecydowali o podniesieniu dla wszystkich grup zawodów medycznych tzw. współczynników pracy, od których zależy wysokość wynagrodzenia, zgodnie z kwalifikacjami, wymaganymi na zajmowanym stanowisku. W poprawce zaproponowano także rozdzielenie pielęgniarek i położnych na 2 grupy – tych z licencjatem i tych z wykształceniem magisterskim oraz wprowadzono dwie grupy w kategorii ratowników medycznych – z wykształceniem licencjackim i bez. Kolejna poprawka przewiduje, że współczynnik pracy będzie wzrastał wraz z podniesieniem kwalifikacji zawodowych pracownika od miesiąca następnego po udokumentowaniu tego faktu przez pracownika. Senatorowie przyjęli także jedną poprawkę doprecyzowującą. Ustawa o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw gwarantuje minimalny poziom wynagrodzenia zasadniczego, poniżej którego nie będą opłacani pracownicy ochrony zdrowia. Nowelizacja zakłada, że od 1 lipca 2021 r. – a nie, jak przewidywała pierwotnie ustawa od 31 grudnia 2021 r. – żaden pracownik medyczny nie będzie mógł mieć ustalonego wynagrodzenia zasadniczego na poziomie niższym niż wynikający z ustawy. Ustawa była pilnym projektem rządowym.
• przeprowadzili drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (inicjatywa Komisji Ustawodawczej). Ponieważ podczas debaty została zgłoszona poprawka, projektem ponownie zajmą się komisje. Projekt zakłada, że niespełnienie wymogu odległości zabudowań mieszkalnych od elektrowni wiatrowej nie może stanowić przesłanki odmowy wydania decyzji o warunkach zabudowy albo pozwolenia na budowę, pod warunkiem że odległość ta jest równa lub większa od 5-krotności wysokości tej elektrowni. Zgodnie z ustawą o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych z 2016 r. minimalna odległość elektrowni wiatrowej od zabudowy mieszkaniowej powinna wynosić nie mniej niż 10-krotność wysokości całkowitej elektrowni wiatrowej. W opinii projektodawców wprowadza to ograniczenia w lokalizacji zarówno elektrowni wiatrowych, jak i budynków mieszkalnych, a w konsekwencji − blokuje możliwości zabudowy mieszkaniowej na dużych terenach gmin, w tym także na działkach pod zabudowę mieszkaniową. Projektowana nowelizacja umożliwi odblokowanie rozwoju budownictwa mieszkalnego w gminach, w których zlokalizowane są elektrownie wiatrowe.

19 maja 2021 r. – sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła: nformację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Zarządzanie długiem publicznym i płynnością jednostek sektora finansów publicznych”.

W okresie objętym kontrolą minister i skontrolowane samorządy skutecznie zarządzały długiem, zapewniając środki na pokrycie wydatków, w tym terminowe spłaty zadłużenia. Wyjątkiem była większość skontrolowanych szpitali, których działania nie zawsze były skuteczne i efektywne, co skutkowało nieterminowym regulowaniem zobowiązań.

Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Wdrożenie przez administrację publiczną regulacji dotyczących ochrony danych osobowych po wejściu w życie RODO”. NIK pozytywnie oceniła wdrożenie RODO w skontrolowanych jednostkach, które bez wyjątku opracowały i wdrożyły procedury dotyczące RODO oraz oznaczyły inspektorów ochrony danych.

18 maja 2021 r. – sejmowe Komisje: Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyły informację Ministra Infrastruktury na temat funkcjonowania Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych. Fundusz został utworzony na mocy ustawy z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Jego celem jest dofinansowanie zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego jako organizatorów publicznego transportu zbiorowego, w formie dopłaty do kwoty deficytu pojedynczej linii komunikacyjnej w przewozach autobusowych, z wyłączeniem komunikacji miejskiej. Początkowo kwota dopłaty była ustalana w kwocie nie wyższej niż 1 zł na 1 km przewozu, a od 1 kwietnia 2020 r. w kwocie nie wyższej niż 3 zł. Z dofinansowania skorzystało 1515 gmin. Funkcjonowanie Funduszu zostało zaplanowane w perspektywie wieloletniej. W 2019 r. do rozdysponowania było 300 mln zł, a 2020 i 2021 r. po 800 mln zł. W 2019 r. największe kwoty otrzymały województwa: podlaskie, lubelskie i warmińsko-mazurskie. W 2020 r. i w 2021 r. największe kwoty otrzymały województwa: mazowieckie, lubelskie i warmińsko-mazurskie.

17 maja 2021 r. – sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych przeprowadziła dyskusję na temat podjęcia inicjatywy ustawodawczej w sprawie nowelizacji ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych (w zakresie uznania języka wilanowskiego za język regionalny). Wielu ekspertów, zarówno językoznawców, jak i socjologów, etnologów czy politologów, popiera dopisanie języka wilamowskiego (wymysiöeryś) do ustawy. Dr hab. prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza Tomasz Wicherkiewicz, kierownik Zakładu Polityki Językowej i Badań nad Mniejszościami, napisał w opinii dla Sejmu w 2015 r., że „Język wilamowski w pełni zasługuje na przyznanie mu statusu języka regionalnego w rozumieniu ustawy, spełniając jej art. 19 ust. 1”. Poparcie dla uznania języka wilamowskiego wyraziło też 253 naukowców (w piśmie do Komisji w 2018 r.). MSWiA przychyla się do teorii „germańskiej wyspy językowej”. Rada Języka Polskiego stwierdza, że mowa nielicznej najstarszej generacji wilamowian to genetycznie niemiecki dialekt i zauważa, że należy pozostać przy terminie etnolekt.

19 maja 2021 r. – obradowały następujące Komisje Senatu:

Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu przeanalizowała część Krajowego Planu Odbudowy związaną z klimatem, wysłuchała informacji rządu w tej sprawie, opinii organizacji ekologicznych oraz samorządowców. Z informacji Ministerstwa Klimatu i Środowiska wynika, że na cele klimatyczne ma być przeznaczonych 37% środków z KPO. Przewodniczący Komisji senator Stanisław Gawłowski podkreślił, że pomimo wcześniejszego stanowiska rządu o braku możliwości negocjacji, to „wiemy obecnie, że jesteśmy w dialogu technicznym w części dotyczącej projektu KPO”. Dlatego postulował, aby uwzględnić w debacie głosy senatorów, organizacji pozarządowych i samorządowców, które padły podczas posiedzenia komisji. „Na pewno wzmocnienie roli komitetu sterującego. I komitet sterujący składający się z przedstawicieli, którzy sami siebie delegują, a więc nie rząd wybiera samorządowców, a samorządowcy sami siebie delegują, organizacje pozarządowe delegują swoich przedstawicieli i przedstawiciele nauki również. Po drugie uwzględnienie propozycji zawartych w dokumencie, który został zaprezentowany i przygotowany przez Polską Zieloną Sieć i WWF, we współpracy z pozostałymi organizacjami pozarządowymi, odnoszącym się do spraw klimatu jako wspieranego przez Komisję Europejską kierunku. Kierunku, który powinniśmy, jako kraj, jako Polska, realizować. I po trzecie (…) uwzględnić głos samorządowców” – podsumował przewodniczący.
Na wspólnym posiedzeniu komisje: Budżetu i Finansów Publicznych oraz Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej jednogłośnie opowiedziały się za przyjęciem ustawy, wyrażającej zgodę na ratyfikację decyzji o zwiększeniu zasobów własnych UE.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

19 maja 2021 r. – obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównym punktem posiedzenia była informacja Adama Niedzielskiego, Ministra Zdrowia na temat planowanej przez Rząd reformy systemu ochrony zdrowia. Minister zdrowia wyjaśniał przyczyny rozpoczęcia prac nad reformą – to zaburzone proporcje systemowe, z jednej strony większa niż w innych krajach liczba łóżek szpitalnych przypadająca na 100 tys. mieszkańców, a z drugiej zbyt mała liczba personelu medycznego, poniżej średniej unijnej. Aby zracjonalizować sytuację, ministerstwo zdrowia wzmacnia POZ, np. przez płacenie lekarzom POZ dodatków motywacyjnych za prowadzenie pacjenta, a także Ambulatoryjną Opiekę Specjalistyczną (AOS) - przez lepszą wycenę procedur. Ma to strukturalnie porządkować piramidę świadczeń. Minister poinformował, że zespół zarekomendował trzeci wariant reformy, najlepszy w analizie SWOT. Reforma rozpocznie się od kategoryzacji szpitali na dobre, średnie i słabe. Następnie wprowadzeni zostaną pełnomocnicy ministra zdrowia do tych szpitali, które są w złej kondycji - przy zastrzeżeniu zastosowania ostrych kryteriów, które będą dotyczyły nie tylko sytuacji finansowej, ale też wymogów mapy potrzeb zdrowotnych. Reforma na nowo zdefiniuje sieć szpitali, a pewnym novum będzie wprowadzenie elementu jakości, będzie prowadzony benchmarking szpitali. Reforma ma też sprofesjonalizować zarządzanie szpitalami, m.in. przez wprowadzenie egzaminu państwowego na menedżera szpitala. Powstanie Agencja Rozwoju Szpitali, która będzie monitorować sytuację szpitali, zatwierdzać i monitorować ich restrukturyzację, będzie też pełniła funkcję nadzorczą przy dystrybucji środków publicznych i prowadziła bazę pełnomocników, którzy będą mogli zarządzać szpitalami. Zdaniem resortu zdrowia dzięki wprowadzeniu Agencji powstanie bardziej klarowny system, w którym działają 3 organy pełniące różne funkcje: minister zdrowia jako regulator, NFZ – płatnik i ARS -s podmiot odpowiedzialny za nadzór właścicielski.

13 maja 2021 r. – zakończył się drugi dzień 24. posiedzenia Senatu. Senatorowie wznowią obrady 27 maja br. o 11.00. Izba rozpatrzyła 17 ustaw, do 8 wprowadził poprawki, a 2 ustawy odrzucił. Izba zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw.

Senat odrzucił 2 ustawy:

• o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (projekt rządowy) ma na celu zapewnienie większej efektywności w realizacji programów skierowanych do rodzin z dziećmi. Przewiduje, że Rada Ministrów będzie mogła wydać rozporządzenie, zgodnie z którym wnioski o świadczenie „Dobry start” będą składane wyłącznie przez internet. Zakłada ponadto, że tego programu nie będą już realizowały samorządy, ale Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a świadczenie będzie wypłacane wyłącznie na rachunek bankowy. Szacuje się, że dzięki takiemu rozwiązaniu w latach 2021–31 koszty obsługi programu będą niższe blisko o 488 mln zł.
• o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) przedłuża do 30 września 2021 r. okres przejściowy, w którym równocześnie będą działać obecny system poboru opłat drogowych viaTOLL i nowy e-TOLL. Wykorzystujący pozycjonowanie satelitarne system e-TOLL, służący do poboru opłat za przejazd po niektórych odcinkach dróg krajowych, zastąpi system viaTOLL, oparty na pozycjonowaniu radiowym.

Senat wprowadził poprawki do 8 ustaw, m.in. do:

• ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Izba zwiększyła ze 187 mln zł do 280 mln zł w 2021 r. kwotę rezerwy celowej ze środków budżetu państwa przeznaczonych na wynagrodzenia dla nauczycieli, którzy będą prowadzili zajęcia dodatkowe w szkołach. Zapewni to jednostkom samorządu terytorialnego dodatkowe środki na wypłatę wynagrodzeń dla nauczycieli, którzy będą prowadzić zajęcia wspomagające dla uczniów po powrocie do szkół po zakończeniu, trwającej od października 2020 r., nauki zdalnej. Dofinansowanie będzie przysługiwało jednostkom samorządu terytorialnego prowadzącym lub dotującym szkoły publiczne i niepubliczne, w których zostaną zorganizowane zajęcia wspomagające dla uczniów klas IV−VIII szkół podstawowych i uczniów szkół ponadpodstawowych. Nowelizacja dopuszcza ponadto przeprowadzanie szczepień na COVID-19 w aptekach. Przewiduje też, że dni pracy ratowników górniczych i sanitariuszy w szpitalach, gdzie leczeni są chorzy na COVID-19, przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury będą traktowane tak samo, jak dniówki przepracowane na dole w kopalni.
• ustawy o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowela zakłada, że od 2 sierpnia w warstwie elektronicznej dowodów osobistych znajdą się odciski 2 palców, a w graficznej − podpis posiadacza. Wniosków o wydanie takich dowodów nie będzie można składać on-line, ale osoby, które faktycznie nie mogą udać się do urzędu, będą mogły skorzystać z mobilnej stacji. Nowela dostosowuje przepisy do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie poprawy zabezpieczeń dowodów osobistych, wchodzącego w życie 2 sierpnia 2021 r. Do tego czasu państwa członkowskie muszą wprowadzić te rozwiązania, które mają zmniejszyć ryzyko fałszowania dokumentów i przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów.

Senat bez poprawek przyjął m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o Karcie Dużej Rodziny, ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (projekt rządowy) zwiększa udogodnienia dla posiadaczy tych kart. Wprowadza Elektroniczną Kartę Dużej Rodziny, która będzie wyświetlana w aplikacji mObywatel. Aplikacja umożliwi każdej uprawnionej osobie pobranie karty w wersji elektronicznej bez składania dodatkowego wniosku w tej sprawie. Nowelizacja doprecyzowuje też wymagania wobec personelu instytucji opieki nad dziećmi w wieku do 3 lat– żłobków, klubów dziecięcych i dziennych opiekunów. Chodzi o stwierdzenie, czy dana osoba nie figuruje w bazie danych Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym i czy nie została skazana prawomocnym wyrokiem za inne przestępstwo umyślne.
• ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (projekty rządowy i senacki) wprowadza możliwość utworzenia młodzieżowych rad gminy i powiatu oraz młodzieżowego sejmiku województwa, które będą mieć charakter konsultacyjny, doradczy i inicjatywny. Będzie im przysługiwać inicjatywa uchwałodawcza. Młodzieżowa rada gminy może zostać utworzona na wniosek co najmniej 1/5 ustawowego składu rady gminy bądź wójta gminy, organizacji pozarządowych, uczniów i studentów z terenu danej gminy. Do zadań rady będzie należeć opiniowanie projektów uchwał dotyczących młodzieży, udział w opracowywaniu działań strategicznych gminy na rzecz młodzieży i podejmowanie działań na rzecz młodzieży.
• Senat zdecydował o wniesieniu do Sejmu trzech projektów ustaw, m.in. o zrekompensowaniu gminom dochodów utraconych w 2018 r. w związku ze zmianą opodatkowania budowli wchodzących w skład elektrowni wiatrowych (inicjatywa Komisji Ustawodawczej) przewiduje zrekompensowanie gminom dochodów, utraconych w 2018 r. w związku ze zmianą opodatkowania budowli, wchodzących w skład elektrowni wiatrowych, w celu uniknięcia przez Skarb Państwa odpowiedzialności odszkodowawczej. Określa zasady, tryb i terminy obliczenia i wypłaty stosownej rekompensaty, która byłaby wypłacona z budżetu państwa na rachunek gminy. Wniosek gminy, kierowany do ministra właściwego ds. spraw finansów, musi zawierać szczegółowe informacje, pozwalające precyzyjnie określić sumę utraconych dochodów. Projekt przewiduje waloryzację rekompensaty wskaźnikiem inflacji za okres od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia roku kalendarzowego poprzedzającego jej wypłatę. Wprowadzone w 2017 r. korzystne dla gmin przepisy dotyczące opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości okazały się niezgodne z zobowiązaniami Polski w zakresie wyznaczonego przez UE celu wzrostu energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Przywrócone zostały poprzednie uregulowania, z mocą wsteczną od 1 stycznia 2018 r., które zmniejszały podstawę podatku od nieruchomości, a tym samym dochody gmin. Na konieczność zrekompensowania utraconych dochodów gminom wskazał Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z 22 lipca 2020 r. (sygn. akt K 4/19).

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

12 maja 2021 roku – odbyło się spotkanie zespołu negocjacyjnego powołanego przy Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w celu ustalenia zasad realizacji ustaleń Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Współprzewodniczący zespołu – Pan Waldemar Buda, Wiceminister Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Pan Piotr Całbecki, Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego, przedstawiają następującą informację dotyczącą aktualnego przebiegu prac:

• ustalono, że w system realizacji ustaleń KPO zostanie aktywnie włączony szczebel samorządów województw. Dalsze prace będą ukierunkowanie na określenie demarkacji zadań realizowanych z poziomu rządowego i z poziomu samorządowego, co będzie warunkowało udział środków przewidzianych dla sektora samorządowego w ramach poszczególnych komponentów KPO.
• ustalono, że przy dystrybucji przynajmniej części środków zostaną uwzględnione kryteria uwzgledniające specyfikę poszczególnych województw.
• ustalono, że będą kontynuowane prace dotyczące szczegółowych zapisów w zakresie planowanych reform w ochronie zdrowia.
• ustalono, że będą kontynuowane prace dotyczące zasad funkcjonowania Komitetu Monitorującego wdrażanie KPO.

KOMISJE SEJMU

11 maja 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny przeprowadzono dyskusję na temat funkcjonowania rodzinnych domów pomocy społecznej. Sprawy związane z działalnością rodzinnych domów pomocy społecznej (RDPS) uregulowane są w art. 52 ustawy o pomocy społecznej.

W Polsce funkcjonuje 47 RDPS – działają one w 12 województwach. Według statystyk wykorzystanych jest 88% miejsc. Główne problemy podnoszone w dyskusji to przede wszystkim:

• brak informacji o funkcjonowaniu RDPS,
• brak środków zachęcających do zakładania RDPS,
• brak jasnych kryteriów kwalifikacji przyjęć do RDPS.

Ponadto zwrócono uwagę na kwestie deinstytucjonalizacji tego typu ośrodków oraz wsparcie działalności RDPS mieszkalnictwem wspomaganym.

5 maja 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji do Spraw Petycji rozpatrzono petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej poprzez umożliwienie osobom głuchym składania wniosków o udostępnienie informacji publicznej w postaci filmu nagranego w polskim języku migowym (BKSP-145-IX-192/20). 

Przedmiotem petycji jest żądanie podjęcia inicjatywy ustawodawczej mającej na celu zmianę przepisów ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, umożliwiającą osobom głuchym składanie wniosków o udostępnienie informacji publicznej w formie tradycyjnej lub elektronicznej – w postaci nagranego przez nich filmiku w Polskim Języku Migowym. W uzasadnieniu petycji podkreślono, iż ustawa o dostępie do informacji publicznej w żaden sposób nie odnosi się do osób głuchych posługujących się Polskim Językiem Migowym. Komisja po przedstawieniu petycji oraz dyskusji podjęła decyzję o przygotowaniu projektu ustawy.

Na tym samym posiedzeniu Komisji ds. Spraw Petycji rozpatrzona została petycja w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w zakresie rozszerzenia zakazu pracy radnych w gminnych, powiatowych i wojewódzkich spółkach, fundacjach i innych osobach prawnych (BKSP-145-IX-195/20). Petycja zawiera wniosek dotyczący nowelizacji art. 24a ust. 3, art. 24b ust. 1 i ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym w zakresie rozszerzenia ograniczeń w aktywności zawodowej radnych oraz art. 24h w zakresie dotyczącym doprecyzowania formy składania i zawartości oświadczeń o stanie majątkowym. Analogiczne rozwiązania zaproponowano w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym oraz ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa. Autorzy petycji postulują, aby na poziomie gminnym, powiatowym i wojewódzkim wprowadzić zakaz zatrudniania radnych w spółkach samorządowych lub fundacjach (których fundatorem jest jednostka samorządu terytorialnego) lub innych jednostkach organizacyjnych posiadających osobowość prawną, powołanych lub zarządzanych przez gminę, powiat lub województwo. Podjęcie przez radnego zatrudnienia w tych podmiotach na podstawie: umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, stosunku pracy, powołania, wyboru, mianowania albo spółdzielczej umowy o pracę – ma być równoznaczne ze zrzeczeniem się przez niego mandatu. W uzasadnieniu wnoszący petycję, podnoszą potrzebę efektywniejszego zarządzania samorządem terytorialnym, a także wzmocnienia mechanizmów antykorupcyjnych oraz poprawy życia politycznego i społecznego w Polsce. Komisja po przedstawieniu petycji oraz dyskusji podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

5 maja 2021 r. – Komisja ds. Spraw Petycji rozpatrzyła także petycję w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w zakresie wprowadzenia jednolitych reguł badania kierowców transportu publicznego na obecność w organizmie środków odurzających (BKSP-144-IX-206/20). Przedmiotem petycji jest wskazanie konieczności podjęcia czynności zmierzających do zweryfikowania legalności i poprawności działań wskazanego w petycji Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji oraz podmiotów powiązanych w zakresie badania kierowców pojazdów transportu publicznego na obecność w organizmie środków odurzających i narkotyków, jak również podjęcia działań zmierzających do zainicjowania prac legislacyjnych dotyczących wprowadzenia jednolitych reguł badania kierowców transportu publicznego na obecność w organizmie środków odurzających. U podstaw złożenia analizowanej petycji leży szczegółowo opisany w uzasadnieniu stan faktyczny. Ponadto, podkreślono, że obowiązujące uregulowania prawne dotyczące procedur badania na obecność narkotyków i innych substancji odurzających mają zastosowanie jedynie do badań wykonywanych przez funkcjonariuszy Policji przeprowadzanych na podstawie art. 129 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 lipca 2014 r. w sprawie wykazu środków działających podobnie do alkoholu oraz warunków i sposobu przeprowadzania badań na ich obecność w organizmie. Przepisy te nie regulują precyzyjnie procedury samego badania i nie mają również zastosowania do badań przeprowadzanych przez pracodawców lub osoby przez nich upoważnione, np. inspektorów MPK. Komisja po przedstawieniu petycji podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu do Prezesa Rady Ministrów.

5 maja 2021 r. – senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej nie zajęła stanowiska wobec nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Nowelizacja ta zakłada, że wnioski o wypłaty z programu „Dobry start” będzie można składać wyłącznie w drodze elektronicznej, a organem realizującym ten program nie będą już samorządy, ale Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenie ma być wypłacane jedynie na rachunek bankowy. Rząd szacuje, że dzięki takiemu rozwiązaniu w latach 2021-2031 koszty obsługi programu będą niższe o ok. 488 mln zł. Świadczenie „Dobry start” jest wypłacane raz w roku w kwocie 300 zł na każde dziecko, bez względu na dochód rodziny. Obecnie z programu korzysta ok. 4,45 mln dzieci.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

5 maja 2021 r. – odbyło się pierwsze posiedzenie rządowo-samorządowego Zespołu Roboczego ds. Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Strona samorządowa wskazała trzy najważniejsze postulaty dot. KPO oraz zasad jego wdrażania:

• wzmocnienie kompetencji i ustalenie składu Komitetu Monitorującego KPO,
• zwiększenie zakresu alokacji KPO wdrażanej przez samorządy wojewódzkie,
• zwiększenie części dotacyjnej KPO dla sektora samorządowego.

Równocześnie strona samorządowa zwróciła się prośbą o podjęcie rozmów na temat zapowiadanej przez rząd reformy systemu ochrony zdrowia oraz wypracowania mechanizmów wsparcia obszarów zmarginalizowanych. Strona rządowa zadeklarowała analizę tych propozycji i odniesienie się do nich podczas kolejnego posiedzenia zespołu, które zaplanowano 12 maja br. Ustalono, że pracom zespołu będą przewodniczyć minister Waldemar Buda oraz marszałek woj. Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki.

SEJM

4 maja 2021 r. – podczas 29. posiedzenia Sejm wyraził zgodę na ratyfikacje przez Prezydenta RP decyzji Rady Unii Europejskiej w sprawie systemu zasobów własnych UE. Decyzja Rady UE z 14 grudnia 2020 r. m. in. umożliwia zaciąganie przez Komisję Europejską pożyczek na finansowanie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, będącego istotną częścią unijnego Funduszu Odbudowy. Jego podstawowymi celami są odbudowa i przywracanie odporności gospodarek UE na ewentualne kryzysy, a także przygotowanie ich na przyszłe, nieprzewidziane okoliczności. Ratyfikacja tego dokumentu przez wszystkie państwa członkowskie jest warunkiem uruchomienia środków z Funduszu. Aby otrzymać te środki, każdy kraj należący do UE musi przedstawić Krajowy Plan Odbudowy, w którym wskazane zostaną finansowane z nich konkretne programy i inwestycje. Po ratyfikacji decyzji ws. systemu zasobów własnych Polska ma otrzymać z wieloletniego budżetu Unii na lata 2021 - 2027 oraz z Funduszu Odbudowy łącznie 770 mld zł.

27 kwietnia 2021 r. senacka Komisja Środowiska zapoznała się z informacją na temat gospodarowania odpadami medycznymi w czasie pandemii koronawirusa SARS-CoV-2. W sytuacji pandemii zarówno Unia Europejska, jak i Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nie wiedziały początkowo, w jaki sposób należy postępować z odpadami pochodzącymi z placówek medycznych leczących chorych na Covid-19 czy od osób pozostających w kwarantannie.

Ostatecznie opinie ekspertów, konsultacje prowadzone z UE i WHO, doprowadziły do przekonania, że nie ma potrzeby traktowania tych odpadów w sposób szczególny - jako odpadów niebezpiecznych. We współpracy z Głównym Inspektorem Sanitarnym ministerstwo przygotowało wytyczne w sprawie postępowania z odpadami wytwarzanymi w czasie epidemii. I tak odpady powstające w miejscach kwarantanny lub izolacji, ze względu na miejsce powstawania i ich skład uznano za odpady komunalne, z uwagi jednak na możliwe zagrożenie epidemiczne zalecono postępowanie z nimi przy zachowaniu szczególnych środków ostrożności. Odpady z placówek medycznych podlegały natomiast spalaniu, zgodnie z zasadami postępowania ze wszystkimi odpadami medycznymi.

30 kwietnia 2021 r. – na posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego po raz kolejny Krajowy Plan Odbudowy był głównym tematem dyskusji, która zakończyła się powołaniem specjalnego, rządowo-samorządowego zespołu roboczego ds. Krajowego Planu Odbudowy.

Przedstawiciele strony samorządowej nie zaopiniowali nowej wersji projektu, przekazanej przez rząd późnym wieczorem 28 kwietnia br. Podkreślali, że co prawda sporo ich uwag zostało uwzględnionych, jednak aby móc wydać pozytywną opinię, konieczne jest doprecyzowanie zapisów i spełnienie kilku postulatów. Dotyczyły one m.in.:

• zwiększenia części dotacyjnej w stosunku do pożyczkowej dla JST,
• doprecyzowania kwestii składu Komitetu Monitorującego KPO, a także zapewnienia mu prerogatyw do podejmowania decyzji o kryteriach podziału środków,
• włączenia województw samorządowych do systemu wdrażania KPO,
• przekazania tzw. ustawy wdrożeniowej do zaopiniowania przez KWRiST,
• zmianę proporcji rozdziału środków z KPO - zwiększenie udziału JST, które dziś mają otrzymać zaledwie 30% środków, z czego połowę w części pożyczkowej, podczas gdy administracja rządowa otrzyma aż 80% środków dotacyjnych,
• przedstawienia założeń reformy ochrony zdrowia, zwłaszcza w kontekście zapisów o wzmocnieniu i scentralizowaniu nadzoru nad szpitalami, a także zapewnienia wsparcia dotacyjnego dla szpitali powiatowych i wojewódzkich.

KPO będzie przedmiotem posiedzenia Rady Ministrów, mimo że nie ma stanowiska Komisji Wspólnej. Nie blokuje to prac w ramach rządu, bo kwestie formalne zostały w konsultacjach z samorządami dotrzymane.

KOMISJE SEJMU

28 kwietnia 2021 r. – sejmowe Komisje Nauki i Młodzieży oraz Gospodarki i Rozwoju wysłuchały przedstawionej przez Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii Jarosława Gowina, Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka informacji, które z postulatów przedstawionych podczas prowadzonych konsultacji społecznych zostały uwzględnione podczas formułowania komponentu A „Odporność i konkurencyjność gospodarki” w Krajowym Planie Odbudowy. Sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki – Marzena Machałek przedstawiła informację dotyczącą udziału ministerstwa i podległych mu jednostek w Komponencie A Planu. Podkreślała, że finansowaniem objęte zostaną między innymi branżowe centra doskonałości zawodowej oraz projekty instytutów badawczych w tym przede wszystkim Centrum Łukasiewicz, które mają na celu kooperację nauki z gospodarką. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii – Robert Tomanek uzupełnił informację o sprawy dotyczące podmiotów gospodarczych i wpływu Planu na rozwój nowoczesnych technologii. Posłowie w trakcie dyskusji pytali między innymi o: udział w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, spółek Skarbu Państwa oraz mikroprzedsiębiorców, uwzględnienie w planie kryzysu demograficznego przekładającego się na rynek pracy, kryteria, jakie musi spełnić podmiot ubiegający się o finansowanie z Komponentu A, polski system wdrażania Planu i konsultacje z poszczególnymi branżami.

23 kwietnia 2021 r. – w Senacie odbyło się seminarium nt. funkcjonowania i przyszłości transportu publicznego w Polsce. Uczestnicy spotkania skrytykowali obecnie obowiązujące uregulowania prawne, które krępują rozwój publicznego transportu zbiorowego i wskazywali na pilną potrzebę zamian. Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Zbiorowego Transportu Publicznego oraz Inwestycji Kolejowych senator Stanisław Lamczyk zapowiedział, że w najbliższych dniach powoła zespół, który zajmie się pracami nad nową ustawą o zbiorowym transporcie publicznym.

21 kwietnia 2021 r. – sejmowa Komisja do Spraw Kontroli Państwowej rozpatrzyła Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli wdrożenia przez administrację publiczną regulacji dotyczących ochrony danych osobowych po wejściu w życie RODO. Do kontroli wybrane zostały podmioty publiczne, które w najszerszym zakresie dokonują przetwarzania danych osobowych, tj. urzędy wojewódzkie oraz urzędy gmin i miast większych miejscowości, które charakteryzują się dużą liczbą prowadzonych spraw obywatelskich. Kontrolą objęto także Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła przygotowanie kontrolowanych jednostek do wdrożenia RODO. Opracowano i wdrożono procedury dotyczące ochrony danych osobowych spełniające wymagania RODO. Zarówno w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, jak i w pozostałych skontrolowanych urzędach, opracowane zostały systemy przetwarzania i zabezpieczania danych osobowych zgodne z wymogami RODO. Pracownicy urzędów byli zapoznawani z wprowadzonymi regulacjami dotyczącymi ochrony danych osobowych. Prowadzono szkolenia z tego zakresu dla osób w nich zatrudnionych, a niekiedy także dla członków rad miejskich. We wszystkich skontrolowanych jednostkach prowadzono rejestry czynności przetwarzania danych i rejestry kategorii czynności przetwarzania. W czterech jednostkach rejestry te były założone z opóźnieniem, w tym w dwóch przypadkach założono je dopiero w trakcie kontroli NIK. We wszystkich skontrolowanych jednostkach powołany został Inspektor Ochrony Danych (IOD) o czym informowano Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO), z tym że w czterech urzędach obowiązek ten został spełniony z naruszeniem ustawowego terminu. Poza jednym przypadkiem administratorzy zapewnili Inspektorowi Ochrony Danych możliwość realizacji zadań w sposób niezależny. Osoby pełniące funkcje IOD miały odpowiednie przygotowanie merytoryczne i doświadczenie zawodowe. W okresie objętym kontrolą nie stwierdzono zaniedbań w realizacji obowiązków IOD.

20 kwietnia 2021 r. – zakończyło się 28. trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

• ustawę o zmianie ustaw regulujących przygotowanie i realizację kluczowych inwestycji w zakresie strategicznej infrastruktury energetycznej (projekt rządowy). Rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy w zakresie zmiany ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym polegają na umożliwieniu operatorowi systemu przesyłowego elektroenergetycznego bądź gazowego opiniowanie projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego i decyzji o warunkach zabudowy. Ponadto w projekcie ustawy wskazano, że wydanie decyzji o warunkach zabudowy jest możliwe jedynie w przypadku łącznego spełnienia warunków wskazanych w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w tym w przypadku gdy zamierzenie inwestycyjne nie znajdzie się w obszarze strefy kontrolowanej wyznaczonej po obu stronach gazociągu lub strefy bezpieczeństwa wyznaczonej po obu stronach rurociągu oraz obszarze, w stosunku do którego decyzją o ustaleniu lokalizacji strategicznej inwestycji w zakresie sieci przesyłowej, o której mowa w art. 5 ust. 1 specustawy przesyłowej, ustanowiony został zakaz, o którym mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1 specustawy przesyłowej.
• o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy dostosowania przepisów związanych z efektywnością energetyczną do rozwiązań obowiązujących w UE, doprecyzowania części pojęć w celu usprawnienia procesu wydawania świadectw efektywności energetycznej, wprowadzenia możliwości realizacji obowiązku dotyczącego efektywności energetycznej w formie programów dofinansowań wymiany urządzeń grzewczych u odbiorców końcowych.
• o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (projekt senacki). Nowelizacja zmierza z jednej strony do ustanowienia – wzorem przepisów art. 5b ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym – jednolitych unormowań prawnych dotyczących tworzenia przez radę powiatu oraz sejmik województwa odpowiednio młodzieżowej rady powiatu oraz młodzieżowego sejmiku województwa, z drugiej zaś – do modyfikacji przepisów art. 5b USG w świetle dotychczasowej praktyki ich stosowania. Jakkolwiek organy o takim charakterze istnieją już od wielu lat, przepisy ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, oraz ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, nie regulują ich charakteru prawnego, trybu tworzenia przez organy stanowiące oraz ramowych podstaw działania.
• o zmianie ustawy o pomocy społecznej (projekt rządowy). Nowelizacja jest realizacja części postulatów podmiotów zajmujących się stosowaniem przepisów dotyczących pomocy społecznej w praktyce, jak również zmiana lub doprecyzowanie niektórych norm, których stosowanie spotykało się z trudnościami i różnym stosowaniem w praktyce. Nowelizacja jest również odpowiedzią na wnioski napływające od pracowników socjalnych, związane z koniecznością doregulowania przepisów dotyczących wykonywania przez nich zawodu. Pozostałe przepisy mają charakter doprecyzowujący lub wynikają z konieczności ujednolicenia brzmienia przepisów ustawy z innymi aktami prawnymi.
• o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dostosowuje przepisy ustawy do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poprawy zabezpieczeń dowodów osobistych obywateli UE i dokumentów pobytowych wydawanych obywatelom Unii i członkom ich rodzin korzystającym z prawa do swobodnego przemieszczania się.
• o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wprowadzenia podstaw prawnych służących ułatwieniu w ubieganiu się o świadczenia przysługujące na podstawie programów wsparcia rodzin z dziećmi, w tym między innymi podstaw do realizacji programu w drodze elektronicznej w szerszym zakresie niż ma to miejsce obecnie.

15 kwietnia 2021 r. – zakończyło się 23. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim sześć ustaw, do trzech wprowadziła poprawki. Senat wprowadził osiem poprawek do ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Izba postanowiła, że świadectwa efektywności energetycznej będą mogły uzyskiwać także jednostki sektora publicznego, w szczególności jednostki samorządu terytorialnego. Na jednostki sektora publicznego nałożono obowiązek informowania o stosowanych środkach poprawy efektywności energetycznej zarówno na ich stronach internetowych, jak i w inny sposób, zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Senackie poprawki dotyczą też częstotliwości dostarczania informacji o zużyciu ciepła przez właścicieli lub zarządców budynków, w których są ciepłomierze lub podzielniki kosztów ogrzewania z funkcją zdalnego odczytu. Ustawa dostosowuje przepisy do unijnej dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. Ma to pomóc w osiągnięciu krajowego celu oszczędności energii finalnej na koniec 2030 r. w wysokości 5580 toe (tony oleju ekwiwalentnego). Nowela, oprócz świadectw efektywności energetycznej, wprowadza dodatkowe środki alternatywne, służące osiągnięciu celu oszczędności, wyznaczonego przepisami unijnymi. Rozszerza katalog podmiotów, objętych systemem świadectw efektywności energetycznej, o przedsiębiorstwa paliwowe, wprowadzające paliwa ciekłe do obrotu do celów transportowych. Przewiduje też utworzenie centralnego rejestru oszczędności energii finalnej, w którym będą gromadzone dane dotyczące m.in. zrealizowanych projektów efektywności energetycznej za pomocą środków alternatywnych. Wprowadza ponadto zmiany w zakresie informowania odbiorców końcowych o opomiarowaniu i rozliczeniach zużycia ciepła. Izba z 15 poprawkami legislacyjnymi i redakcyjnymi przyjęła ustawę o zmianie ustaw regulujących przygotowanie i realizację kluczowych inwestycji w zakresie strategicznej infrastruktury energetycznej (projekt rządowy), która ma na celu m.in. przystosowanie sieci do przesyłania energii elektrycznej z farm wiatrowych na morzu. Zakłada przyspieszenie procedur administracyjnych dla infrastruktury objętej przepisami i skrócenie z 19 do 6 miesięcy czasu potrzebnego do uzyskania wszystkich decyzji. Rozszerza listę inwestycji w systemie przesyłowym energii elektrycznej, objętych specjalnymi przepisami, m.in. o 19 inwestycji w sieci dystrybucyjnej gazu.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął:

• ustawę o zmianie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw(projekt rządowy), która przedłuża do 30 kwietnia 2026 r. zakaz sprzedaży państwowej ziemi z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Wprowadza też dodatkowy wymóg dotyczący zgody na sprzedaż udziałów we współwłasności nieruchomości. Dyrektor generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa będzie musiał wskazać we wniosku o wyrażenie zgody na sprzedaż państwowej ziemi, jakie względy społeczno-gospodarcze ją uzasadniają.
• nowelizację prawa oświatowego (projekt poselski), która wprowadza dwie zmiany regulujące kwestie edukacji domowej: likwiduje rejonizację, czyli obowiązek przypisania ucznia do szkoły w województwie jego zamieszkania, a także wymóg uzyskiwania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej przed rozpoczęciem edukacji domowej. Rodzic może wystąpić o zgodę na prowadzenie edukacji domowej swojego dziecka i wybrać szkołę, do której zostaje ono formalnie przypisane. W ramach edukacji domowej dziecko uczy się w domu, na koniec każdego roku nauki zdaje egzaminy, klasyfikujące do promocji do następnej klasy.
• ustawę o zmianie ustawy – Prawo lotnicze (projekt rządowy) umożliwiającą uzyskania zezwoleń na wykonywanie zarobkowych operacji specjalistycznych wysokiego ryzyka podmiotom, które w wypadku wykonywania operacji statkami powietrznymi niepodlegającymi nadzorowi Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego dotychczas posługiwały się certyfikatem usług lotniczych.

KOMISJE SENATU

13 kwietnia 2021 r. – senacka Komisja ds. Zdrowia poparła podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej ustawy o chorobach zawodowych wywołanych COVID-19 u osób wykonujących zawody medyczne. Projekt trafi teraz do Marszałka Senatu, który podejmie decyzję o dalszych pracach legislacyjnych, a następnie zostanie skierowany do konsultacji społecznych. projekt jest kolejnym elementem wsparcia dla środowisk medycznych, które od roku w ciężkich warunkach zmagają się z epidemią COVID-19.Po pierwsze, upraszcza postępowanie w sprawie stwierdzenia chorób zawodowych pracowników medycznych wywołanych przez COVID-19, po drugie, zrównuje wysokość niektórych świadczeń, które przysługują osobom wykonującym zawody medyczne z tytułu chorób zawodowych niezależnie od formy zatrudnienia.

13 kwietnia 2021 r. – senackie Komisje: Ustawodawcza oraz Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej przeprowadziły pierwsze czytanie i opowiedziały się za dalszym procedowaniem projektu uchwały w sprawie wsparcia i wyrównania szans osób w spektrum autyzmu. W projektowanej uchwale senatorowie napisali, że państwo powinno stwarzać godne warunki do życia i pracy osób w spektrum autyzmu, ich rodzin i opiekunów, czyli ponad miliona obywateli. „Żeby to umożliwić, muszą istnieć rozwiązania systemowe, wspierające kreowanie kompleksowej polityki, skierowanej do wszystkich tych osób” – czytamy w projekcie. Biorąc pod uwagę zobowiązania wynikające z Karty Praw Osób z Autyzmem i Karty Praw Osób Niepełnosprawnych, w projekcie uchwały stwierdza się, że potrzebne jest opracowanie i realizacja strategii, zmierzającej do rozwinięcia obecnego systemu opieki i wsparcia osób w spektrum autyzmu, aby umożliwić im godne i możliwie samodzielne funkcjonowanie w dorosłości, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeby zapewnienia edukacji włączającej, równych szans na rynku pracy oraz nowoczesnego systemu opieki i wsparcia.

13 kwietnia 2021 r. – senacka Komisja Kultury i Środków Przekazu odbyła posiedzenie poświęcone sytuacji prasy lokalnej. Kondycję finansową prywatnych wydawców prasy lokalnej przedstawiła dr Jolanta Dzierżyńska-Mielczarek z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Podkreśliła, że ich sytuacja ekonomiczna nigdy nie była łatwa. Na obecny jej stan wpływa przede wszystkim konkurencja z mediami cyfrowymi, internetem, zmniejszająca się liczba czytelników i drastycznie malejące wpływy z reklam. Jej zdaniem tylko samowystarczalność ekonomiczna wydawcy gwarantuje niezależność i swobodę w prezentowaniu treści i prowadzeniu własnej polityki wydawniczej.

8 kwietnia 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Praw Człowieka przeprowadzono pierwsze czytanie ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1016).

Projekt ma na celu usprawnienie postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (tzw. upadłość konsumencka) poprzez dostosowanie rozwiązań przyjętych w ustawie z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw do rozwiązań przewidzianych w ustawie z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Projekt przewiduje m.in.:
procedurę składania pism procesowych i dokumentów w postępowaniach upadłościowych wobec osób fizycznych wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe,
prowadzenie akt postępowania przez doradcę restrukturyzacyjnego wyłącznie w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe,
rozszerzenie zakresu ujawnianych informacji w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.
Komisja przyjęła poprawki o charakterze redakcyjnym i ujednolicającym.

KOMISJE SENATU

7 kwietnia 2021 r. obradowały senackie Komisje: Edukacji, Nauki i Sportu, która zarekomenduje Izbie przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe. Wprowadza ona dwie zasadnicze zmiany, regulujące kwestie edukacji domowej: likwiduje rejonizację, czyli obowiązek przypisania ucznia do szkoły w województwie jego zamieszkania, a także wymóg uzyskiwania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej przed rozpoczęciem edukacji domowej. Zgodnie z przepisami rodzic może wystąpić o zgodę na prowadzenie edukacji domowej swojego dziecka i wybrać szkołę, do której zostaje ono formalnie przypisane. Dziecko uczy się w domu, korzystając ze wsparcia szkoły. Na koniec każdego roku nauki uczeń w szkole, do której jest przypisany, zdaje egzaminy, klasyfikujące do promocji do następnej klasy. Otrzymuje świadectwo jak inni uczniowie uczący się w tej szkole.
Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji wysłuchała „Informacji o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w roku 2020”. Informację przedstawił Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar. Senat rozpatrzy tę informację na posiedzeniu rozpoczynającym się 14 kwietnia 2021 r. Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar podkreślił, że 2020 rok był bezprecedensowy dla świata i Polski. Pandemia doprowadziła do kryzysu na wielu płaszczyznach życia kraju – kryzysu w ochronie zdrowia czy kryzysu wymiany gospodarczej. Rzecznik zaznaczył, że rząd nie wprowadził stanu klęski żywiołowej i w związku z tym nakładane na obywateli rozmaite ograniczenia nie miały podstawy prawnej. Dlatego do Biura RPO wpływały skargi. Podkreślił, że brak tej podstawy prawnej powoduje, że sądy kwestionują nakładane mandaty i kary. Do RPO wpływały skargi na utrudniony dostęp do usług medycznych, na dramatyczną sytuację w domach opieki społecznej, na problemy z edukacją zdalną dzieci i młodzieży. Obywatele zwracali się do RPO także ze sprawami związanymi z kwarantanną, izolacją czy przekraczaniem granic. Rzecznik zwrócił także uwagę na szereg naruszeń praw człowieka przy organizacji wyborów prezydenckich w Polsce. Wskazał m.in. na zmianę zasad organizacji wyborów w trakcie trwania procesu wyborczego, na bezprawne przekazanie danych wyborców Poczcie Polskiej, naruszenie biernego prawa wyborczego.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

7 kwietnia 2021 r. – odbyło się spotkanie Strony Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego z Prezesem Rady Ministrów Mateuszem Morawieckim. Samorządowcy przekonywali Premiera dlaczego decentralizacja zarządzania funduszami pomocowymi w ramach KPO ma tak istotne znaczenie dla ich prawidłowego wykorzystania oraz dlaczego nie warto pomijać w rozdziale środków pomocowych dużych miast i ich obszarów funkcjonalnych. Mateusz Morawiecki zapewniał, że rząd przyjął już część uwag i wniosków samorządów do projektu Krajowego Planu Odbudowy. Jako przykład podał znaczące przesunięcie środków na inwestycje związane z transportem tzw. zeroemisyjnym, szynowym, w tym na tramwaje, ale także na linie kolejowe i zakup nowego taboru. Również postulat zwiększenia środków na ochronę zdrowia został przyjęty przez rząd.

30 marca 2021 r. – Sejm uchwalił m.in. następujące ustawy: ustawę o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Nowelizacja dotyczy dostosowania polskiego prawa do przepisów UE w zakresie dostępu tzw. zainteresowanej społeczności do wymiaru sprawiedliwości w sprawach związanych ze środowiskiem poprzez m.in. zwiększenie uprawnień przysługujących stronom postępowania i organizacjom ekologicznym w procesie inwestycyjnym.

• ustawę o zmianie ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy umożliwienia efektywnego przeprowadzenia Narodowego spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2021 r. w warunkach zagrożenia epidemicznego choroby zakaźnej wywoływanej wirusem SARS-CoV-2.
• ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektóych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy uporządkowania ruchu hulajnóg elektrycznych, urządzeń transportu osobistego (takich jak np. deskorolka elektryczna, elektryczne urządzenie samopoziomujące itp.) oraz urządzeń wspomagających ruch (takich jak np.: rolki, wrotki, deskorolka, hulajnoga - napędzanych siłą mięśni) na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu.

25 marca 2021 r. – zakończyło się 22. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 14 ustaw, 10 przyjęła z poprawkami, m.in. nowelizację o Sądzie Najwyższym. Zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu 4 projektów ustaw, podjęła 3 uchwały okolicznościowe: Senatorowie z 11 zmianami poparli ustawę o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Senackie poprawki umożliwiają organizacjom ekologicznym zaskarżanie wszystkich decyzji, a nie tylko wskazanych w noweli; chodzi m.in. o decyzje lokalizacyjne wydawane na podstawie specustaw. Jedna ze zmian przewiduje, że w Biuletynie Informacji Publicznej będzie udostępniananie tylko treść zezwolenia inwestycyjnego, ale także decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla inwestycji oraz niezbędna dokumentacja w sprawie postępowania środowiskowego. Kolejna usuwa ograniczenie czasowe publikowania treści decyzji w BIP. Następna poprawka wprowadza 7-dniowy termin na udostępnianie zainteresowanym podmiotom dokumentacji sprawy dotyczącej decyzji inwestycyjnej. Ustawa ma na celu usunięcie wskazanych przez Komisję Europejską uchybień w implementacji unijnej dyrektywy w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (tzw. dyrektywa EIA). Nowe przepisy umożliwiają organizacjom ekologicznym i stronom postępowania wnoszenie odwołania od decyzji inwestycyjnej, a także składanie skarg do sądu administracyjnego w zakresie jej niezgodności z decyzją środowiskową.

Senat z 7 poprawkami przyjął ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Izba zdecydowała, że hulajnogą elektryczną będzie można się poruszać po drodze, na której obowiązuje prędkość nie większa niż 50 km/h, ale tylko wtedy, gdy wzdłuż tej drogi nie ma chodnika lub drogi dla rowerów, a także pod warunkiem jazdy, jak najbliżej krawędzi drogi. Ponadto kierujący hulajnogami elektrycznymi, innymi pojazdami i urządzeniami wspomagającymi ruch będą mogli poruszać się z prędkością dostosowaną do warunków ruchu, gdy ustawa dopuszcza ich jazdę po chodnikach i drogach dla pieszych. Przyjęte poprawki zmieniają też zasady postępowania z nieprawidłowo zaparkowanymi hulajnogami elektrycznymi. Obowiązek ich usuwania i pobierania opłat za parkowanie został zastąpiony obowiązkiem przestawiania lub traktowania jak rzeczy znalezione. Senackie poprawki umożliwiają ponadto zarządcy dróg planowanie i wykonanie oświetlenia przejść dla pieszych lub przejazdów dla rowerzystów, co oznacza, że nie będą one finansowane przez samorządy.

Senat wprowadził 3 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym (projekt prezydencki). Wydłużają one do 6 lat termin na wniesienie skargi nadzwyczajnej w sprawach, które uprawomocniły się po 17 października 1997 r., a także usuwają zmiany dotyczące procedury wyboru prezesów poszczególnych izb Sądu Najwyższego, które – w ocenie Senatorów - naruszają Konstytucję.

Bez poprawek senatorowie przyjęli m.in.:

Ustawę zmieniająca ustawę o zmianie ustawy – Prawo łowieckie oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski), która do końca 2021 r. wydłuża czas na podjęcie przez samorządy województw (sejmiki) uchwał dotyczących podziału województw na obwody łowieckie.
Ustawę o zmianie ustawy o transporcie drogowym (projekt rządowy), która wprowadza europejski system wymiany informacji o pojazdach użytkowych wykazujących poważne lub niebezpieczne usterki wykryte podczas kontroli drogowej. Informacje mają być wysyłane do tego kraju w UE, gdzie dany pojazd został zarejestrowany. Wymiana informacji o pojazdach z usterkami będzie się odbywała z wykorzystaniem danych zgromadzonych w Centralnej Ewidencji Naruszeń (CEN), czyli systemie informatycznym prowadzonym przez głównego inspektora transportu drogowego.

Ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która określa zasady pozyskiwania i przetwarzania danych rejestrowych potrzebnych do prowadzenia przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania monitoringu karier absolwentów publicznych i niepublicznych szkół ponadpodstawowych.
Senat postanowił też skierować do Sejmu następujące projekty ustaw:
Projekt ustawy o Agencji Spójności i Rozwoju (inicjatywa grupy senatorów) przewiduje utworzenie politycznie bezstronnej i profesjonalnej agencji, której celem ma być programowanie i zarządzanie środkami finansowymi Unii Europejskiej z Instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności. W skład agencji weszliby przedstawiciele parlamentu, administracji rządowej i samorządu terytorialnego.
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (inicjatywa komisji: Nadzwyczajnej ds. Klimatu, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Zdrowia) zakłada zwiększenie kwoty na walkę z zanieczyszczeniem powietrza do 0,5% PKB roku poprzedniego, czyli ok. 11 mld zł rocznie. Przewiduje m.in. utworzenie Funduszu Ochrony Powietrza oraz podniesienie rangi Krajowego Programu Ochrony Powietrza, a także Gminnych Planów Zaopatrzenia w Energię. Wprowadza także zmiany w systemie oceny jakości powietrza i obniżenie progu przekroczenia norm dotyczących cząsteczek MP10, przy którym ogłasza się alarm. Przewiduje ponadto wprowadzenie ulg podatkowych przy wymianie źródeł ciepła i modernizacji budynków w celu większej energooszczędności, a także dodatek ekologiczny, który byłby wypłacany wraz z dodatkiem mieszkaniowym.

KOMISJE SEJMU

25 marca 2021 r. – sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Utrzymanie i wykorzystanie Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo”. Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo o długości ponad 2 tys. km, przebiegający przez 5 województw jest najdłuższym oznakowanym szlakiem rowerowym w Polsce i jednym z najdłuższych w Europie. Zarządy województw i partnerzy projektu na ogół podejmowały właściwe działania, zapewniając utrzymanie szlaku zgodnie z zamierzeniami. Kontrola wykazała jednak liczne nieprawidłowości w utrzymaniu we właściwym stanie technicznym dróg, po których przebiega szlak oraz braki w oznakowaniu. Stwierdzono także zaniechanie przeprowadzania wymaganych przeglądów gwarancyjnych oraz kontroli okresowych stanu technicznego obiektów szlaku. NIK podkreśla, że bez zapewnienia skoordynowanego zarządzania, właściwego utrzymania stanu technicznego obiektów, oznakowania i należytej przejezdności szlaku, a także warunków bezpieczeństwa jego użytkowników, może być zagrożone dalsze funkcjonowanie Green Velo jako rozpoznawalnego produktu i marki turystycznej.

Na tym samym posiedzeniu Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Sprzedaż przez gminy komunalnych lokali mieszkalnych w trybie bezprzetargowym”. Kontrola obejmowała lata 2015-2020. Czynności kontrolne przeprowadzono w okresie od 7 kwietnia do 31 sierpnia 2020 r. w sześciu jednostkach: pięciu urzędach gmin oraz jednej spółce, której powierzono realizację zadań własnych gminy m.in. w zakresie prowadzenia i administrowania mieszkaniowym zasobem w województwie kujawsko-pomorskim. Izba oceniła, że w latach 2015-2020 w czterech spośród pięciu skontrolowanych gmin sprzedaż lokali komunalnych w trybie bezprzetargowym prowadzono w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami prawa. Stwierdzone nieprawidłowości polegały m.in. na: nieuzasadnionym pomniejszaniu wartości sprzedawanych nieruchomości, niewłaściwym stosowaniu bonifikat, nieujęciu w księgach rachunkowych sprzedaży lokali, braku wieloletnich programów gospodarowania zasobem mieszkaniowym.

25 marca 2021 r. sejmowe Komisje: Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Polityki Społecznej i Rodziny wysłuchały informacji ministra edukacji i nauki nt. planów Ministerstwa ukierunkowanych na redukcję nierówności edukacyjnych, powstałych lub pogłębionych w czasie pandemii wirusa SARS-CoV-2”. MEiN poinformowało, że planuje przeznaczyć 15 mln zł na przeprowadzenie zajęć wspomagających dla uczniów klas 4-8 szkół podstawowych oraz uczniów szkół średnich. Samorządy będą mogły wnioskować o środki na te zajęcia – wspomagające naukę stacjonarną. Przypomniało, że dyrektorzy szkół są zobligowani do zorganizowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej potrzebującym uczniom. Funkcjonuje także infolinia i poradnia online dla tych uczniów. Przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Nauki poinformowali, że 3% uczniów nie posiadających odpowiednich warunków domowych – korzysta z nauczania zdalnego zorganizowanego na terenie szkoły.

25 marca 2021 r. sejmowe Komisje: Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przeprowadziły pierwsze czytanie i rozpatrzyły:

senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 990),
rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa (druk nr 1014).
Projekt z druku nr 990 ma na celu wprowadzenie jednolitych ustawowych norm regulujących charakter prawny, tryb tworzenia przez organy stanowiące oraz ramowe podstawy działania młodzieżowej rady powiatu oraz młodzieżowego sejmiku województwa.
Projekt z druku nr 1014 ma na celu: uwzględnienie funkcjonowania młodzieżowych rad przy samorządzie powiatowym oraz przy samorządzie województwa; instytucjonalne wzmocnienie młodzieżowych rad przy jednostkach samorządu terytorialnego; zapewnienie młodzieżowym radom przy jednostkach samorządu terytorialnego sprawniejszego funkcjonowania przy możliwości zwiększenia oddziaływania na lokalne społeczności; zapewnienie gminnej radzie seniorów prawa zgłaszania do uprawnionych podmiotów wniosków o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej.

Komisja w trybie art. 40 ust. 4 regulaminu Sejmu podjęła uchwałę o wspólnym rozpatrzeniu ww. projektów. Jako wiodący wybrano projekt z druku nr 1014.

24 marca 2021 r. – sejmowe Komisje: Finansów Publicznych oraz Polityki Społecznej i Rodziny rozpatrzyły rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przeniesieniem środków z otwartych funduszy emerytalnych na indywidualne konta emerytalne (druk nr 1005). Projektowana ustawa zakłada przekształcenie otwartych funduszy emerytalnych (OFE) w fundusze inwestycyjne prowadzące indywidualne konta emerytalne (IKE), zasilone aktywami pochodzącymi z OFE. Każdy ubezpieczony będzie miał prawo wyboru – domyślną opcją będzie przeniesienie środków z OFE na IKE, z możliwością jego dalszego zasilania, już zupełnie dobrowolnego. Jednocześnie w przypadku osób, które zdecydują o przejściu w całości do I filaru, środki przez nich zgromadzone w OFE zostaną zapisane na indywidualnym koncie prowadzonym w ZUS, a odpowiadające im aktywa trafią do Funduszu Rezerwy Demograficznej. Komisje odrzuciły wniosek o przeprowadzanie wysłuchania publicznego w sprawie ww. projektu.

10 marca 2021 r. – na posiedzeniu połączonych senackich Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Zdrowia. z udziałem partnerów społecznych senatorowie i uczestnicy posiedzenia ze strony społecznej skrytykowali przygotowywane przez Ministerstwo Zdrowia rozwiązania legislacyjne dotyczące reformy szpitali.

Przewodnicząca Komisji Zdrowia Beata Małecka-Libera podkreśliła, że jest fundamentalna różnica w podejściu do tego, jak system szpitali powinien działać. Podkreśliła, że z wypowiedzi ministra zdrowia wynika, iż bardzo istotna jest centralizacja i odgórne zarządzanie, natomiast w jej ocenie zmiany powinny iść w odwrotnym kierunku – powinny być oparte na zdrowej konkurencji i jakości świadczonych usług. Przewodnicząca Komisji Zdrowia proponowała zastanowić się, czy resort zdrowia od dobrej strony rozpoczyna reformę – czy najważniejsze jest, kto jest właścicielem szpitala, czy też raczej zastanowienie się nad całością systemu opieki zdrowotnej – finansowaniem i organizacją i czy nie należy zmian zacząć od projektów ustaw o jakości usług medycznych. Senator Beata Małecka-Libera podkreśliła, że nie ma zgody partnerów społecznych na centralizację szpitalnictwa. Zaznaczyła, że nie ma dialogu resortu zdrowia z samorządami przy pracach nad tą reformą. Apelowała do ministra zdrowia o zrobienie gestu w kierunku organów założycielskich szpitali, tak, by samorządy były partnerem, a nie jedynie wykonawcą decyzji. Wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski zaznaczył, że omawiane propozycje są robocze i mają charakter wariantowy. Poinformował, że ta reforma ma być wprowadzana w przyszłym roku, a jej założenia mają być przygotowane do końca marca 2021 r. Podkreślił, że do tej pory rozmowy o reformie zdominowała kwestia zmiany struktury właścicielskiej szpitali, a resort chce wprowadzić tę reformę, bo tzw. wielowładztwo nie służy rozwojowi podmiotów leczniczych, nie służą temu spory kompetencyjne, nieefektywnie wykorzystana jest baza. Szpitale prowadzą wyniszczającą konkurencję o personel, zasoby materialne, pacjenta, kontrakt z NFZ. Podkreślił, że obecny system szpitalny utrudnia koordynację opieki nad pacjentem. Zdaniem wiceministra to wszystko spina pogarszająca się sytuacja finansowa szpitali. Panująca epidemia pokazała, jak trudne jest w tej sytuacji zarządzanie kryzysowe, jak trudno prowadzić skoordynowane działania. Wiceminister Gadomski podkreślił, że dzięki tej reformie resort chce osiągnąć spójną politykę w zakresie zabezpieczenia świadczeń, oddłużenie lub częściowe oddłużenie szpitali i wprowadzić skuteczne mechanizmy restrukturyzacji z planami restrukturyzacji. Zaznaczył, że są 4 filary proponowanych zmian: struktura właścicielska, restrukturyzacja długu, jakość zarządzania szpitalem i certyfikacja kadry zarządzającej, redefinicja sieci szpitali. Zaznaczył, że resort nie chce odchodzić od sieci szpitali, ale chce poprawy finansowania, zmniejszenia znaczenia ryczałtu, ewaluacji opartej na kryteriach jakościowych – wyróżnienia najlepszych. Wiceminister podkreślił, że na etapie analiz są brane pod uwagę trzy warianty: zmiana struktury właścicielskiej – organizacyjne przekształcenie w spółki, w których Skarb Państwa przejmie część udziałów za wniesienie aportu powstałyby – dedykowane spółki medyczne i trzeci wariant - oparty na ocenie i ewaluacji szpitali i ich restrukturyzacji. W tym wariancie wyodrębnione zostaną 3 grupy szpitali - od najlepszych do najgorszych o czym decydowałyby wskaźniki finansowe. Najlepsze byłyby wynagrodzone, średnie – objęte restrukturyzacją nadzorowaną centralnie przez Agencję Rozwoju Szpitali, najgorsze – czasowo przejęte na 4–7 lat przez Agencję, w celu przekształcenia profilu. Przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senator Zygmunt Frankiewicz określił tę reformę jako „katastrofalne nieporozumienie”. Jego zdaniem reforma zmierza w chybionym kierunku. „Powinno w niej chodzić o upodmiotowienie pacjenta”. W ocenie senatora złej sytuacji nie jest winien rynek i konkurencja. Należałoby natomiast rozważyć wprowadzenie rynku ubezpieczeń zdrowotnych. NFZ nie reprezentuje pacjenta. Senatorowie apelowali do ministra, by do prac nad reformą szpitalnictwa włączeni zostali samorządowcy, bo mają ogromne doświadczenie, potencjał i są gotowi do współpracy. Wskazywali, że dobre finansowanie to jest dobra jakość usług medycznych. Podkreślali, że konkurencyjność nie jest wrogiem systemu ochrony zdrowia. Mówili, że centralizacja oznacza spadek jakości usług. Senatorowie zastanawiali się też, czy czas epidemii jest najlepszy na wprowadzenie tej ważnej reformy.

10 marca 2021 r. – na posiedzeniu senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw. Omawiając ustawę, wiceminister klimatu i środowiska Małgorzata Golińska zaznaczyła, że stanowi ona odpowiedź rządu na uzasadnioną opinię Komisji Europejskiej z 2019 r. dotyczącą transpozycji unijnej dyrektywy w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (tzw. dyrektywa EIA). Przygotowane rozwiązania zostały uzgodnione także z Komisją Europejską. „Staraliśmy się zachować równowagę między interesami inwestorów, samorządu i organizacji ekologicznych” – podkreśliła wiceminister klimatu. Jak dodała, chodziło przede wszystkim o to, aby nowe uprawnienia organizacji ekologicznych nie uniemożliwiały realizacji ważnych inwestycji infrastrukturalnych. W trakcie dyskusji uwagi do ustawy zgłosili przedstawiciele samorządu terytorialnego i organizacji ekologicznych. Zastępca dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich Grzegorz Kubalski podkreślił, że wiele inwestycji nie jest efektywnie realizowana ze względu na długotrwałe postępowania odwoławcze czy sądowe. Proponował m.in. określenie w ustawie terminów rozpatrywania odwołań, skarg i skarg kasacyjnych, a także rozważenie wprowadzenia penalizacji przypadków nadużywania przepisów o udziale społeczeństwa w ochronie środowiska w celu uzyskania korzyści majątkowych lub osobistych. Dyrektor Fundacji Frank Bold Bartosz Kwiatkowski i Sylwia Szczutkowska z Pracowani na rzecz Wszystkich Istot zapewniali, że organizacjom ekologicznym chodzi o ochronę przyrody, a nie o blokowanie inwestycji. Postulowali m.in. określenie terminu na wstrzymanie inwestycji, umożliwienie organizacjom ekologicznym zaskarżania wszystkich decyzji inwestycyjnych, a nie tylko wskazanych w ustawie. Senator Wadim Tyszkiewicz podkreślił, że ustawa jest potrzebna, budzi jednak niepokój wśród samorządowców, aby nie była wykorzystywana przez niektóre pseudoekologiczne organizacje do blokowania istotnych dla rozwoju lokalnego inwestycji. Jak mówił, jest coraz więcej przypadków wstrzymywania realizacji inwestycji, co często prowadzi do wycofania się inwestora, na czym tracą samorządy. W ocenie przewodniczącego komisji senatora Zygmunta Frankiewicza przepisy powinny uwzględniać w postępowaniu inwestycyjnym organizacje pseudoekologiczne. Zdaniem senatora Janusza Pęcherza niektóre z poprawek zgłoszonych i odrzuconych podczas prac nad ustawą w Sejmie powinny zostać jednak do niej wprowadzone. Zaproponował 4 zmiany. Pierwsza miała na celu umożliwienie organizacjom ekologicznym zaskarżania także tzw. decyzji bez oceny, czyli w przypadku stwierdzenia braku potrzeby stwierdzenia oceny oddziaływania na środowisko. Kolejne wydłużały z 14 do 30 dni termin publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz zakładały, że w BIP będzie publikowana cała dokumentacja dotycząca postępowania środowiskowego. W wyniku dyskusji nad tymi poprawkami senator Janusz Pęcherz wycofał je. Ustawa o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw ma na celu właściwą implementację art. 11 ust. 1 i 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko(tzw. dyrektywa EIA); przepisy te dotyczą dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Ustawa umożliwia m.in. składanie wniosków do organu odwoławczego o wstrzymanie natychmiastowej wykonalności decyzji środowiskowej; wniesienie zażalenia na postanowienie organu odwoławczego o odmowie wstrzymania natychmiastowej wykonalności decyzji środowiskowej oraz postanowienia o wstrzymaniu natychmiastowej wykonalności decyzji środowiskowej; wniesienie przez strony postępowania w sprawie decyzji środowiskowej i organizacje ekologiczne odwołania od zezwolenia na inwestycję w zakresie zgodności z decyzją środowiskową i możliwości złożenia skargi do sądu administracyjnego w tym zakresie.

12 marca 2021 r. – odbyło się spotkanie Strony Samorządowej KWRiST z Ministrem Edukacji i Nauki. Spotkanie dotyczyło szczepień na COVID-19 oraz ograniczeń wprowadzanych w woj. mazowieckim i lubuskim. W imieniu samorządowców wiceprezydent Warszawy, Renata Kaznowska mówiła, że miasta są w stanie, nawet w dużych, liczących 1000 uczniów szkołach tak zorganizować naukę, by uczniowie nie mieszali się i nie spotykali na korytarzach szkolnych. Decyzja o ograniczeniu nauki jest więc nadmiarowa. Samorządowcy wnioskowali też o jak najszybsze odmrażanie edukacji po Wielkanocy i przywracanie nauki stacjonarnej dla wszystkich uczniów, a nie tylko klas ósmych czy maturzystów. Jeśli nie będzie to możliwe w całym kraju, warto to robić np. regionami. Wnioskowali też, by programy dotyczące wsparcia psychologicznego dla uczniów i nauczycieli w pandemii, a także „Aktywny powrót do szkoły” rozpoczęły się jak najszybciej, jeszcze w tym roku szkolnym, bo są bardzo potrzebne.

10 marca 2021 r. – sejmowe Komisje: Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Zdrowia wysłuchały „Informacji na temat szczepień ochronnych przeciw koronawirusowi SARS-CoV-2 nauczycieli oraz pracowników niebędących nauczycielami zatrudnionych w placówkach oświatowych jako grup zawodowych szczególnie narażonych na zakażenie”. Rejestracja nauczycieli była prowadzona w trzech turach. Łącznie zarejestrowało się 590 tys. osób, w tym 452 tys. nauczycieli oświaty, 65 tys. pracowników oświaty niebędących nauczycielami, takich jak instruktorzy praktycznej nauki zawodu oraz osoby zatrudnione jako pomoce nauczyciela czy pomoc wychowawcy, a także 3 tys. nauczycieli akademickich i osób prowadzących zajęcia ze studentami. Szczepienia prowadzone preparatem AstraZeneca, rozpoczęły się 12 lutego i do tej pory zaszczepiono łącznie ponad 470 tys. nauczycieli oświaty i nauczycieli akademickich. Szczepienia nie obejmują pracowników administracji oraz obsługi szkół i placówek oświatowych w liczbie ok. 220 tys.

10 marca 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych rozpatrzono rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 957). Projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. Dotyczy on dostosowania przepisów związanych z efektywnością energetyczną do rozwiązań obowiązujących w UE, w tym doprecyzowania części pojęć w celu usprawnienia procesu wydawania świadectw efektywności energetycznej oraz wprowadzenia możliwości realizacji obowiązku dotyczącego efektywności energetycznej w formie programów dofinansowań wymiany urządzeń grzewczych u odbiorców końcowych.
Komisja przyjęła poprawki o charakterze redakcyjno-legislacyjnym oraz poprawki mające na celu m.in. zapewnienie, aby minister właściwy do spraw klimatu otrzymywał informacje na temat wysokości oszczędności energii finalnej uzyskiwanej w wyniku realizacji przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej dla każdego rodzaju tych przedsięwzięć, w szczególności polegających na modernizacji lub wymianie urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach energetycznych.

9 marca 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Infrastruktury przeprowadzono pierwsze czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (druk nr 690). Projekt dotyczy umożliwienia wyrejestrowania pojazdu usuniętego z drogi na podstawie art. 130a ust. 1 i 2 ustawy – co należy do zadań własnych powiatu – w sytuacji gdy pojazd nie jest odbierany przez właściciela albo gdy nie jest możliwe ustalenie właściciela pojazdu. Komisja przyjęła sprawozdanie, w którym wnosi o odrzucenie projektu.
Na tym samym posiedzeniu Komisja Infrastruktury wysłuchała informacji na temat: finansowania i realizacji Programu rozwoju dróg lokalnych w 2020 r. z podziałem na województwa; niewykorzystanych środków finansowych na budowę autostrad i dróg ekspresowych z podziałem na województwa; przyczyn gwałtownego wzrostu kosztów inwestycji drogowych, w tym m.in. odwróconego VAT.

Głównym celem Programu rozwoju dróg lokalnych jest poprawa bezpieczeństwa i parametrów technicznych dróg samorządowych, a także zwiększenie atrakcyjności i dostępności terenów inwestycyjnych. Jest on uzupełnieniem Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.). W 2020 roku na realizację programu przekazano m.in.: 156 mln zł dla województwa dolnośląskiego, 280 mln zł dla województwa lubelskiego, 144 mln zł dla województwa łódzkiego oraz 306 mln zł dla województwa mazowieckiego. Oferty wykonawców na budowę lub przebudowę autostrad i dróg ekspresowych składane w tym roku były o ok. 30% niższe niż założone kosztorysy budowlane. Minister podkreślił dużą dynamikę inwestycji realizowanych w roku 2020, utrzymującą się mimo epidemii koronawirusa. Nakreślił przy tym plany ministerstwa w zakresie budowy i przebudowy dróg na najbliższe lata.

W dyskusji posłowie pytali m.in. o przyczyny spadków wartości ofert inwestycyjnych w stosunku do kosztorysów oraz czy zaoszczędzone środki finansowe na dotychczasowych przetargach zostaną przekazane na pozostałe drogi nieujęte w planie finansowym Programu Budowy Dróg Krajowych. W odpowiedzi minister poinformował, że niższe ceny oferentów wynikają ze znacznego zmniejszenia cen usług firm podwykonawczych. Wśród przyczyn takiego stanu rzeczy minister wskazał na zwiększenie konkurencyjności na rynku oraz lepsze zabezpieczenie podwykonawców od strony prawnej. Poinformował, że kosztorysy budowlane sporządzane były na podstawie cen z 2019 roku, kiedy ceny oferentów były wyższe. Na pytania dotyczące wykorzystania zaoszczędzonych środków finansowych poinformował, że obecnie Ministerstwo Infrastruktury oraz Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad koncentrują się na realizacji obecnego Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.) oraz Programu budowy 100 obwodnic na lata 2020-2030.

9 marca 2021 r. – sejmowa Komisja Polityki Społecznej i Rodziny przeprowadziła pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej (druk nr 969). W projekcie rozszerzono katalog kwalifikacji osób mogących wykonywać zawód pracownika socjalnego, doprecyzowano zakres praw i obowiązków pracownika socjalnego oraz uprawnień do dodatku za pracę w terenie. Wyznaczono także ścieżkę rozwoju zawodowego pracownika socjalnego, z uwzględnieniem ocen okresowych. Zaproponowano podwyższenie kar za nielegalne prowadzenie domu pomocy społecznej oraz za niezrealizowanie zaleceń pokontrolnych. Ponadto zniesiono bezwzględny wymóg posiadania określonego wykształcenia przez osoby opiekujące się osobami niepełnosprawnymi. Zdecydowano także, że priorytetem dla pomocy społecznej jest nierozłączanie rodzin potrzebujących opieki (w związku z czym w przypadku zaistnienia koniczności umieszczenia rodziny w domu pomocy społecznej jej członków należy umieszczać w jednym domu pomocy społecznej). Doprecyzowano warunki finansowania pobytu w domu pomocy społecznej. Zdecydowano również, że w placówkach świadczących całodobową opiekę mogą być zatrudnione osoby na podstawie umowy o pracę lub innej umowy, np. umowy zlecenia. Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na doprecyzowaniu przepisu dotyczącego wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi socjalnemu w ten sposób, żeby pracownik mógł wykorzystać przysługujące mu dodatkowe 10 dni roboczych w roku.

2 marca 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki wysłuchano informacji Przewodniczącego Krajowego Zrzeszenia Ludowych Zespołów Sportowych na temat roli ludowych zespołów sportowych w upowszechnianiu sportu wśród dzieci i młodzieży na wsi. W tym roku Krajowe Zrzeszenie Ludowych Zespołów Sportowych obchodzi 75. rocznicę istnienia.

Organizacja zrzesza 211 tys. członków. W ostatnim roku zrzeszenie zorganizowało kolejną edycję igrzysk w Ciechanowie, stosując się do obostrzeń związanych z pandemią i dostosowując się do trudniej sytuacji. Wielu polskich zawodników rozpoczynało swoje kariery od LZS. Rolą zrzeszenia jest animacja sportu na terenach wiejskich i mniejszych miejscowości. Jednym z ważnych zadań zrzeszenia jest integracja osób niepełnosprawnych i młodzieży. Związek otrzymuje dofinansowanie na poziomie 2-3 mln zł rocznie, w ramach konkursów, ze środków rządowych.

3 marca 2021 r. – sejmowa Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii wysłuchała informacji na temat założeń programu operacyjnego dotyczącego cyfryzacji w ramach nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej oraz omówiła Krajowy Plan Odbudowy w zakresie cyfryzacji. Wynegocjowane przez Polskę środki polityki spójności UE oraz instrumentu odbudowy i odporności na lata 2021-2027, w wysokości około 137,5 mld euro, to ogromny impuls inwestycyjny i rozwojowy dla Polski, a cyfryzacja będzie jednym z głównych priorytetów w nadchodzącej dekadzie.

Środki przeznaczone na transformację cyfrową będą ujęte w 4 instrumentach:

• Krajowy Plan Odbudowy,
• Nowy Program Operacyjny w obszarze cyfrowym w Polsce 2021-2027,
• Instrument REACT EU – oś w istniejącym POPC 2014-2021,
• Program KE Cyfrowa Europa (Digital Europe Program).

Krajowy Plan Odbudowy jest podstawą do skorzystania z instrumentu na rzecz odbudowy i zwiększenia odporności. Jego celem jest sfinansowanie reform, które pozwolą na przeciwdziałanie skutkom kryzysu wywołanego pandemią COVID-19. W ramach tego instrumentu otrzymamy 23,1 mld euro w postaci bezzwrotnych grantów oraz 34,2 mld euro w formie pożyczek, przy czym 20% łącznej kwoty wsparcia będzie przeznaczone na cyfryzację. Nowy Program Operacyjny Polska Cyfrowa na lata 2021-2027 będzie finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w kwocie 2 mld euro. Celem programu będzie wsparcie transformacji cyfrowej kraju poprzez m.in.: szeroki dostęp do ultraszybkiego internetu, wdrożenie zaawansowanych i przyjaznych użytkownikom e-usług publicznych, skuteczne działanie krajowego systemu cyberbezpieczeństwa oraz wsparcie kompetencji cyfrowych pracowników instytucji publicznych. W ramach instrumentu REACT EU, w obszarze cyfryzacji, wynegocjowane środki wynoszą ok. 300 mln euro. Kwota ta będzie stanowić uzupełnienie alokacji obecnego Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa i powinna być dostępna na przełomie II i III kwartału 2021 r. Dodatkowe środki będą przeznaczone na projekty związane z cyberbezpieczeństwem. Chodzi m.in. o program skierowany do mniej zamożnych jednostek samorządu terytorialnego oraz wsparcie informatyzacji Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Program Cyfrowa Europa na lata 2021-2027 powstał na podstawie strategii jednolitego rynku cyfrowego. Jego głównym celem jest kształtowanie cyfrowej transformacji w Europie. Koncentruje się na rozwoju strategicznych umiejętności cyfrowych UE i wsparciu rozwoju technologii cyfrowych na potrzeby europejskich obywateli i przedsiębiorstw. Budżet przeznaczony na ten program wynosi ok. 7,5 mld euro.

KOMISJE SENATU

3 marca 2021 r. – senacka Komisja Zdrowia zapoznała się z informacją na temat oceny efektywności pilotażu Krajowej Sieci Onkologicznej. Pilotaż Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO) funkcjonuje od lutego 2019 r. w województwach dolnośląskim i świętokrzyskim, a od 2020 r. – podlaskim i pomorskim. W ramach pilotażu testowany jest nowy model organizacji opieki onkologicznej w 5 wybranych typach nowotworów: piersi, płuc, jelita grubego, jajników i gruczołu krokowego, bo to najczęstsze typy nowotworów, które są diagnozowane w Polsce (60–70% pacjentów onkologicznych). Wprowadzono jednolite standardy diagnostyki i leczenia. Opracowano: ścieżki pacjentów dla 5 nowotworów (rak piersi, płuc, jelita grubego, prostaty i jajnika); wzór karty konsylium do oceny diagnostyki onkologicznej; plan leczenia; protokoły badań histopatologicznego i radiologiczno-histopatologicznego i szablon. W nowym modelu chodzi o zapewnienie skoordynowanej i kompleksowej opieki w ramach współpracy wojewódzkiego ośrodka koordynującego i współpracujących ośrodków. Zgodnie z założeniami pozwoli poprawić komunikację z pacjentem, skrócić czas diagnozy, czekania na badania, a system monitorowania jakości zmobilizuje ośrodki i przyspieszy ścieżkę onkologiczną.

4 marca 2021 r. – senacka Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie poprawki do nowelizacji ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. Senatorowie zaproponowali wykreślenie zapisu precyzującego, że dodatek za wykonywanie prac spisowych (z wyłączeniem dodatku dla rachmistrzów spisowych), a także nagroda za wykonywanie prac spisowych będą miały charakter fakultatywny. Propozycję wykreślenia tego przepisu zgłosił przewodniczący komisji senator Zygmunt Frankiewicz. W jego ocenie wprowadzenie w miejsce dotychczasowej obligatoryjności jedynie możliwości przyznania dodatku spisowego samorządowcom wykonującym obowiązki spisowe to kolejny przykład „czystego populizmu, który niszczy państwo”. Jak mówił, może to być źle odebrane i odbić się negatywnie na jakości spisu. W trakcie dyskusji na potrzebę wykreślenia tego zapisu wskazywał m.in. Andrzej Porawski ze Związku Miast Polskich.

4 marca 2021 r. – połączone Komisje Senatu: Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Ustawodawcza przeprowadziły pierwsze czytanie projektu ustawy o Agencji Spójności i Rozwoju i zaproponują Izbie jego przyjęcie. Projektowana ustawa przewiduje powołanie Agencji Spójności i Rozwoju, której celem będzie zapewnienie efektywnego, politycznie bezstronnego, profesjonalnego, opartego na współdziałaniu rządu i administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego, w dialogu z partnerami społecznymi i gospodarczymi, programowania i zarządzania środkami finansowymi z budżetu Unii Europejskiej. Zdaniem senatorów doświadczenia z ostatnich lat wskazują na to, że dotychczasowy model instytucjonalny, oparty na dominacji administracji rządowej w realizacji programów unijnych, sprawdza się w ograniczonym stopniu . Senatorowie uważają, że choć samorząd uczestniczy w wykonywaniu i ponosi odpowiedzialność za Regionalne Programy Operacyjne, to jego doświadczenie i potencjał wykorzystywany jest jedynie w ograniczonym zakresie. Dodatkowym argumentem za poszukiwaniem nowych, optymalnych form instytucjonalnych jest szczególne wyzwanie agendy budżetowej 2021–2027, jakim jest programowanie i zarządzanie dodatkowymi, znacznymi środkami finansowymi Unii Europejskiej z Pakietu Odbudowy po COVID-19. Ponadto doświadczenie walki z pandemią przemawia za współdziałaniem rządu i samorządu. W opinii senatorów takie cele nie mogą być spełnione w ramach obecnie obowiązującego prawa i wymagają utworzenia nowej instytucji – niezależnej Agencji Spójności i Rozwoju.

 

19 lutego 2021 r. – zakończyło się 21. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono 6 ustaw. Izba odrzuciła jedną ustawę, do 4 wprowadziła poprawki, a 2 ustawy przyjęła bez poprawek. Senatorowie zdecydowali o skierowaniu do Sejmu 10 projektów inicjatyw ustawodawczych.

Izba wprowadziła 1 poprawkę do ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (poselskie i rządowy projekty ustaw). Poprawka jednoznacznie przesądza, że zakaz korzystania z telefonu lub innego urządzenia elektronicznego w sposób, który prowadzi do ograniczenia możliwości obserwacji sytuacji na jezdni, obowiązuje pieszego zarówno podczas wchodzenia, jak i przechodzenia przez przejście dla pieszych. Nowela ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego. Wprowadza zasadę pierwszeństwa pieszych przy wchodzeniu na pasy. Zgodnie z nowymi przepisami pieszy znajdujący się już na przejściu będzie miał pierwszeństwo przed każdym pojazdem, a pieszy dopiero na nie wchodzący – pierwszeństwo przed każdym pojazdem z wyjątkiem tramwaju. Ustawa przewiduje też, że piesi przechodzący przez jezdnię lub torowisko nie będą mogli korzystać z telefonu. Ponadto nowelizacja wprowadza zakaz jazdy zbyt blisko następnego pojazdu na autostradach i drogach ekspresowych, czyli tzw. jazdy na zderzaku. Odstęp między nimi ma być nie mniejszy niż połowa prędkości, z jaką porusza się dany pojazd; oznacza to, że kierowca jadący z prędkością 100 km/h powinien jechać w odległości 50 m za pojazdem przed nim. Wyjątkiem ma być manewr wyprzedzania. Nowelizacja ujednolica także dopuszczalną prędkość w obszarze zabudowanym, obniżając ją do 50 km/h bez względu na porę doby.

Do Sejmu skierowano m.in. projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska (inicjatywa grupy senatorów), który wprowadza zmiany w sposobie powoływania rad nadzorczych i zarządów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, a także w ich składach osobowych. Projektu przyznaje samorządom kompetencje do kształtowania składu tych organów i wewnętrznego ustroju wojewódzkich funduszy. Zdaniem projektodawców przyznanie tych kompetencji samorządom umożliwi efektywne i odpowiedzialne realizowanie zadań z zakresu ochrony środowiska, będzie też stanowić gwarancję zgodności przepisów prawa ochrony środowiska z konstytucją dzięki realizacji wyrażonych w niej zasad: pomocniczości, decentralizacji władzy publicznej oraz samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. Zgodnie z projektem w skład rady nadzorczej wejdzie 7 przedstawicieli administracji samorządowej i rządowej, samorządów gospodarczych, organizacji ekologicznych oraz pracodawców lub przedsiębiorców. Będą oni powoływani i odwoływani przez sejmik województwa. Projekt zakłada ponadto przekazanie zarządom województw wyłącznej kompetencji do kształtowania składu osobowego zarządów wojewódzkich funduszy, a także nadawania wojewódzkim funduszom statutów, określających ich organizację wewnętrzną.

11 lutego 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Finansów Publicznych przeprowadzono pierwsze czytanie i rozpatrzono rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw (druk nr 909).

Projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej i dotyczy: doprecyzowania listy instytucji, na które obowiązki nakłada obowiązująca ustawa, rozszerzenia zakresu statystyk gromadzonych przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, doprecyzowania przepisów dotyczących zasad przekazywania informacji przez GIIF organom krajowym oraz zagranicznym, doprecyzowania zasad przechowywania przez odpowiednie instytucje dokumentów i informacji uzyskanych w wyniku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego, a także wprowadzenia mechanizmów weryfikacji danych zawartych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Komisja przyjęła poprawki polegające na zapewnieniu Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej dostępu do systemu centralnej informacji o rachunkach bankowych oraz rachunkach prowadzonych w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz mające charakter redakcyjno-legislacyjny.

11 lutego 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji ds. Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych posłowie wysłuchali informacji Ministra Aktywów Państwowych na temat realizacji porozumienia zawartego pomiędzy przedstawicielami rządu a Międzyzwiązkowym Komitetem Protestacyjno-Strajkowym Regionu Śląsko-Dąbrowskiego.

25 września 2020 r. w Katowicach Międzyzwiązkowy Komitet Protestacyjno-Strajkowy oraz delegacja rządowa podpisały porozumienie w sprawie zasad i tempa transformacji górnictwa. Porozumienie przewiduje, że wypracowana zostanie umowa społeczna regulująca funkcjonowanie sektora górnictwa węgla kamiennego. Szczegółowe rozwiązania dotyczące poszczególnych postanowień porozumienia zostały opracowane przez powołane zespoły robocze.
Celem działalności zespołu roboczego działającego w ramach resortu aktywów państwowych jest opracowanie formuły finansowania spółek sektora węgla kamiennego, przedstawienie propozycji zmian legislacyjnych oraz przygotowanie wniosku do Komisji Europejskiej o udzielenie zgody na zastosowanie wypracowanego mechanizmu.
Minister podkreślił, że w trakcie transformacji sektora wydobywczego węgla kamiennego górnikom zapewniony zostanie pakiet osłon socjalnych, na który mają składać się: urlop górniczy, urlop dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla oraz jednorazowa odprawa pieniężna. Odnosząc się do przedstawionego projektu umowy społecznej, poinformował, że związki zawodowe wniosły swoje uwagi, które dotyczyły m.in. elementów transformacji województwa śląskiego. Projekt umowy społecznej stanowi podstawę do dalszych prac i negocjacji.

11 lutego 2021 r. – sejmowa Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii wysłuchała informacji Ministra Edukacji i Nauki na temat działań podejmowanych w celu zwiększenia kompetencji cyfrowych nauczycieli i uczniów, a także ograniczenia wykluczenia edukacyjnego uczniów powodowanego zdalną edukacją.

Rozwijanie kompetencji nauczycieli, udostępnianie cyfrowych materiałów i narzędzi oraz wsparcie szkół w doposażeniu w potrzebny sprzęt to obecnie główne obszary działania samorządów. Minister podkreślił, że zgodnie z obowiązującym prawem zarówno kompetencje, jak i narzędzia, aby działać w tych obszarach, mają samorządy. Minister Edukacji i Nauki podkreślał także, że jeśli chodzi o doposażenie szkół i nauczycieli w sprzęt i dostęp do Internetu, obowiązek w tym zakresie spoczywa na organach prowadzących placówki oświatowe, a działania rządu mają charakter dodatkowego wsparcia dla samorządów. Odnosząc się do kwestii wykluczenia edukacyjnego, minister podkreślił, że wraz z wprowadzeniem nauczania zdalnego nie zmieniły się zasady kontroli i egzekwowania realizacji obowiązku szkolnego. Działania w tym zakresie – podobnie jak w przypadku nauki stacjonarnej – należą do dyrektorów szkół oraz władz samorządowych.
W dyskusji posłowie zwrócili uwagę na konieczność rozwiązania problemu dostępu do Internetu w miejscach, w których dostarczanie go jest nieopłacalne dla komercyjnych dostawców, oraz potrzebę systemowych rozwiązań dotyczących zakupu i wymiany sprzętu informatycznego dla nauczycieli i uczniów. Zasygnalizowany został także problem konsekwencji braku aktywności fizycznej uczniów oraz wskazano na problemy natury psychicznej związane ze specyfiką zdalnego funkcjonowania szkół.

10 lutego 2021 r. – obradowała senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej.

Komisja rozpatrzyła też ustawę o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów i zaproponuje Izbie wprowadzenie do niej poprawek, zgłoszonych przez senatora Artura Dunina. Jedna z nich przewiduje zniesienie progu dochodowego, uprawniającego do tzw. 14. emerytury, a następne zmianę źródła finansowania tego świadczenia. Tzw. czternastka byłaby wypłacana z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a nie z Funduszu Solidarnościowego. środki na tzw. czternastkę nie powinny pochodzić z Funduszu Solidarnościowego, utworzonego na potrzeby osób niepełnosprawnych.

Komisja zapoznała się z informacją pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych Pawła Wdówika o stanie prac nad przygotowaniem nowego systemu orzekania o niepełnosprawności. Wprowadzając w problematykę posiedzenia, przewodniczący komisji senator Jan Filip Libicki przypomniał, że opracowanie nowego systemu orzekania zainaugurowała już premier Beata Szydło, powołując specjalny zespół międzyresortowy pod kierownictwem prezes ZUS Gertrudy Uścińskiej. Niestety, efekty dotychczasowych prac są poufne. Senator zapewnił jednocześnie, że zdaje sobie sprawę, iż problem jest niezwykle złożony i skomplikowany, budzi też szereg emocji wśród zainteresowanych środowisk, np. poradni psychologiczno-pedagogicznych czy opiekunów osób niepełnosprawnych.
W trakcie dyskusji największe obawy senatorów budziła rola poradni psychologiczno-pedagogicznych w nowym systemie orzekania o niepełnosprawności. Kolejne wątpliwości dotyczyły powodów poufności prac i dokumentów związanych zarówno z nową strategią rządową na rzecz osób niepełnosprawnych na lata 2020–2030, jak i projektem systemu orzekania o niepełnosprawności. Pytano też o termin zakończenia prac nad projektem ustawy w tej sprawie. Ponadto senatorowie interesowali się, kiedy zostanie zrealizowany wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie nierówności świadczeń wypłacanych różnym grupom opiekunów. Podsumowując dyskusję, senator Jan Filip Libicki zadeklarował, że w razie uchwalenia przez Sejm nowej ustawy, senacka komisja rodziny będzie procedować szybko, sprawnie i merytorycznie, tak by do końca 2021 r. zamknąć prace nad tą ustawą.

10 lutego 2021 r. – obradowała senacka Komisja ds. Zdrowia.

Senatorowie debatowali na temat monitorowania i zarządzania medycznego epidemią COVID-19 oraz nadzoru medycznego nad bezpieczeństwem i jakością szczepień. Komisja zwróci się do Ministerstwa Zdrowia o pisemne przedstawienie zmian w harmonogramie i programie szczepień. Wiceminister zdrowia Waldemar Kraska przekonywał, że perturbacje w systemie szczepień wynikają z tego, że Polska nie ma tylu szczepionek, ile potrzebuje. „Gotowi jesteśmy szczepić 3–3,5 mln Polaków miesięcznie” – podkreślił. Według wiceministra Kraski, pandemia jest nieprzewidywalna, a liczba zakażeń podanych dziś przez Ministerstwo Zdrowia wskazuje, że nasza sytuacja pandemiczna nie jest stabilna.
Ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. COVID-19 dr Paweł Grzesiowski zwrócił uwagę, że szczepionki przeciw COVID-19 nie mają 100 proc. skuteczności, a samo zaszczepienie nie zabezpiecza przed bezobjawowym czy skąpoobjawowym zakażeniem. Jego zdaniem należy liczyć się z rozpowszechnieniem wariantu brytyjskiego wirusa, który może zakażać i zaszczepionych i ozdrowieńców. Wiceminister zdrowia Waldemar Kraska przekonywał, że perturbacje w systemie szczepień wynikają z tego, że Polska nie ma tylu szczepionek, ile potrzebuje. „Gotowi jesteśmy szczepić 3–3,5 mln Polaków miesięcznie” – podkreślił. Według wiceministra Kraski, pandemia jest nieprzewidywalna, a liczba zakażeń podanych dziś przez Ministerstwo Zdrowia wskazuje, że nasza sytuacja pandemiczna nie jest stabilna.
Ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. COVID-19 dr Paweł Grzesiowski zwrócił uwagę, że szczepionki przeciw COVID-19 nie mają 100 proc. skuteczności, a samo zaszczepienie nie zabezpiecza przed bezobjawowym czy skąpoobjawowym zakażeniem. Jego zdaniem, należy liczyć się z rozpowszechnieniem wariantu brytyjskiego wirusa, który może zakażać i zaszczepionych i ozdrowieńców.

2 lutego 2021 r. – obradowały wspólnie sejmowe Komisje Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki oraz Obrony Narodowej. Komisje rozpatrzyły informację Ministra Obrony Narodowej na temat stanu realizacji programu „Strzelnica w powiecie”.

Fundamentalnymi celami programu są: pobudzenie zainteresowania strzelectwem sportowym w społeczeństwie (zwłaszcza wśród młodzieży), wspieranie działalności organizacji pozarządowych realizujących swoje statutowe zadania w zakresie obronności oraz rozwijanie umiejętności strzeleckich przez żołnierzy Sił Zbrojnych RP.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami Minister Obrony Narodowej może ogłaszać konkursy na dofinansowanie budowy strzelnic przez jednostki samorządu terytorialnego. Na ostatni konkurs ogłoszony we wrześniu 2020 r. wpłynęło 11 ofert, z których 4 zostały zakwalifikowane do dofinansowania budowy strzelnic. Na ten moment zakończono 2 inwestycje w jednostkach samorządu terytorialnego. Przygotowano następny konkurs, w którym rozszerzono możliwości dofinansowania na strzelnice o różnych parametrach, co pozwoli przedstawicielom samorządów na większą elastyczność.

2 lutego 2021 r. – obradowała senacka Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą. Senatorowie zapoznali się m.in. z informacją Ministerstwa Edukacji i Nauki na temat aktualnych programów stypendialnych oraz innych form wsparcia adresowanych do studentów i naukowców polskiego pochodzenia za granicą.

Wiceminister edukacji Włodzimierz Bernacki poinformował, że w 2020 r. Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej (NAWA) na programy stypendialne dla 3422 osób polskiego pochodzenia przeznaczyła łącznie 48 mln 105 tys. zł; na przykład z programu stypendialnego dla Polonii im. gen. Władysława Andersa skorzystało 2681 osób. Stypendia otrzymują też osoby polskiego pochodzenia, które studiują w kraju swojego zamieszkania. Zgodnie z rządowym programem współpracy z Polonią i Polakami za granicą stypendia są wypłacane studentom filii Uniwersytetu w Białymstoku w Wilnie. W 2020 r. stypendia otrzymało 111 osób. Wiceminister edukacji podkreślił też, że w 2020 r. w ramach programu „Solidarni z Białorusią” wsparciem objęto ponad 1900 studentów, naukowców i nauczycieli akademickich z Białorusi, a łączny budżet działań interwencyjnych nadzorowanych przez resort edukacji wyniósł ponad 19 mln zł.
Omawiając programy stypendialne realizowane przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej, dyrektor Grażyna Żebrowska wskazała m.in. na program „Polskie Powroty”, który umożliwia polskim naukowcom powrót do kraju i podjęcie pracy w polskich uczelniach, instytutach naukowych lub badawczych. W 3 edycjach tego programu wyłoniono 53 naukowców. Poinformowała też, że w 2021 r. zostanie zmieniony regulamin programu stypendialnego im. gen. Władysława Andersa, tak aby mogły z niego skorzystać także osoby mające polski paszport.
Dyrektor NAWA przypomniała, że zgodnie z przepisami ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce posiadacze Karty Polaka mogą bezpłatnie studiować na polskich uczelniach. Studia mogą być poprzedzone rocznym kursem przygotowawczym, podczas którego można skorzystać ze stypendium. Stypendium dla osób polskiego pochodzenia wynosi 1250 zł na studiach I stopnia oraz 1500 zł na studiach II stopnia. W 2020 r. na polskich uczelniach studiowało ponad 7200 osób polskiego pochodzenia.
Dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego Jan Malicki poinformował, że od 2006 r. studium prowadzi program stypendialny im. Konstantego Kalinowskiego dla białoruskich studentów. W 2016 r. program został rozszerzony o absolwentów wyższych uczelni, którzy chcą wziąć udział w stażach naukowych. Z kolei w 2020 r. programem tym objęto także osoby, które zostały zatrzymane, aresztowane, pobite czy zwolnione z pracy w wyniku demonstracji po 9 sierpnia 2020 r. Dyrektor Jan Malicki poinformował, że od 31 sierpnia do 31 grudnia 2020 r. udzielono 800 stypendiów w różnych dziedzinach.
Dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Jan Badowski poinformował, że w 2020 r. za pośrednictwem Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” i Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” przyznano 471 stypendiów osobom z polskim obywatelstwem studiującym w Kazachstanie, Czechach i na Łotwie. Stypendia otrzymało także 32 studentów filologii polskiej na uniwersytetach w Wilnie, Kownie i Drohobyczu.

4 lutego 2021 r. – odbyło się wspólne posiedzenie senackiej Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Posiedzenie poświęcone było problemom związanym z gospodarowaniem odpadami.

Komisja zapoznała się informacją na temat obowiązków państw członkowskich wynikających z prawa Unii Europejskiej w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, przygotowaną przez eksperta Biura Spraw Międzynarodowych i Unii Europejskiej Kancelarii Senatu dr hab. Magdalenę Słok-Wódkowską. Podkreśliła ona, że do polskiego porządku prawnego nie zostały wdrożone trzy zmienione dyrektywy unijne dotyczące gospodarki odpadami, a termin na to upłynął 5 lipca ubr. Dodała, że Ministerstwo Środowiska i Klimatu pracuje obecnie nad projektem odpowiedniej nowelizacji ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw. Nie są jednak jeszcze dostępne wyniki konsultacji międzyresortowych, trudno więc określić, kiedy projektowana ustawa zostanie skierowana do parlamentu. Tymczasem 8 października ubr. Komisja Europejska wszczęła przeciwko Polsce dwa równoległe formalne postępowania w trybie art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczące braku implementacji zmienionych dyrektyw, tzw. odpadowej i opakowaniowej. Na razie jest to pierwszy etap postępowania, czyli tzw. „zarzuty formalne”. Procedura wszczęta przez Komisję została oznaczona jako „brak notyfikacji środków wykonawczych”. Oznacza to, że w przypadku, gdyby dane naruszenie trafiło do TSUE, KE może żądać kar pieniężnych. Jeśli Polska przyjmie odpowiednie przepisy zanim to nastąpi, Komisja może na każdym etapie do momentu wydania wyroku przez TSUE wycofać skargę i zakończyć sprawę dotyczącą tych konkretnych naruszeń. Jak poinformowała dr hab. Magdalena Słok-Wódkowska, przyjęcie odpowiednich przepisów, chociaż niewątpliwie zakończyłoby obecnie prowadzone przez Komisję Europejską postępowania, nie oznacza automatycznie zgodności z prawem UE. Konieczne jest bowiem nie tylko dostosowanie stanu prawnego w państwie członkowskim do wymogów określonych w dyrektywie, ale także ich faktyczne spełnienie.
Wicedyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Bogusława Brzdękiewicz zaprezentowała informację Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie planowanych działań dotyczących gospodarki odpadami, w tym tych wynikających z prawa UE. Poinformowała ona, że resorcie prowadzone są prace nad Programem „Czystość Plus” (projektem zmian do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i innych ustaw). Zmiany te mają na celu przede wszystkim ograniczenie cen za gospodarowanie odpadami, a także przez zaostrzenie kar – przeciwdziałanie niewłaściwemu postępowaniu z odpadami. W resorcie prowadzone są też prace nad projektem uchwały Rady Ministrów zmieniającej uchwałę w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2022. Projekt zawiera ocenę potrzeb inwestycyjnych w kraju dotyczących gospodarki odpadami na potrzeby perspektywy finansowej UE 2021–2027 oraz informację o źródłach dochodów dostępnych w celu pokrycia kosztów eksploatacji i utrzymania infrastruktury do zagospodarowania odpadów. Przyjęcie tej zmiany jest niezbędne ze względu na określone przez UE tzw. Warunki podstawowe dla perspektywy finansowej UE 2021–2022, których spełnianie jest konieczne, aby Polska mogła skorzystać z funduszy unijnych przeznaczonych na inwestycje dotyczące gospodarki odpadami oraz gospodarki o obiegu zamkniętym. W Ministerstwie Klimatu i Środowiska prowadzone są także prace legislacyjne nad dostosowaniem przepisów odnoszących się do zasady rozszerzanej odpowiedzialności producenta (ROP) do nowych wymogów określonych w unijnej dyrektywie w sprawie odpadów. Główne regulacje systemu ROP w pierwszej kolejności zostaną przyjęte w projekcie nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Ponadto prowadzone są przez resort prace legislacyjne nad projektem rozporządzenia w sprawie sposobu obliczania poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych, projektem rozporządzenia w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów, a także nad projektem rozporządzenia w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych. Wicedyrektor Brzdąkiewicz poinformowała też, że w grudniu ubr. powołany został zespół doradczy do spraw systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami. Jego powołanie wynika z konieczności dostosowania krajowych rozwiązań do przepisów unijnych, a także poprawy sytuacji na rynku gospodarki odpadami. Zespół składa się z ekspertów realizujących zadania z zakresu gospodarki odpadami na poziomie rządowym, samorządowym, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oraz naukowej.
Senatorowie wysłuchali wystąpienia Piotra Barczaka z European Environmental Bureau na temat dobrych przykładów wdrażania europejskich dyrektyw odpadowych dotyczących ograniczania, selektywnej zbiórki oraz narzędzi ekonomicznych w krajach UE. Komisja zapoznała się z prezentacją przygotowaną przez Pawła Głuszyńskiego z Towarzystwa na rzecz Ziemi, której tematem były główne problemy gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce.
Na zakończenie posiedzenia senator Janusz Pęcherz zadał pytanie, czy nie warto, aby Polska wyznaczyła sobie jeden główny cel na najbliższe 5-10 lat, np. zmniejszenie ilości elektroodpadów o 5%. Zdaniem wicedyrektor Bogusławy Brzdąkiewicz, wyznaczanie celów ilościowych jest trudne, jednak zawsze warto najpierw ograniczać ilość odpadów, a dopiero potem je zagospodarowywać.
Przewodniczący Komisji senator Stanisław Gawłowski podkreślił, że wszyscy czekają na projekt zmian w ustawie o odpadach, ponieważ bez implementacji dyrektyw UE Polska nie uruchomi unijnych funduszy.

11 stycznia 2021 r. – zakończył się pierwszy dzień 20. posiedzenia Senatu. Izba rozpatrzyła m.in. ustawę budżetową na rok 2021. Porządek obrad został rozszerzony o drugie czytanie projektu uchwały na zakończenie Roku Świętego Jana Pawła II.

Izba rozpatrzyła:

Ustawę budżetową na rok 2021 (projekt rządowy), która zakłada, że dochody budżetu państwa wyniosą 404,5 mld zł, wydatki 486,8 mld zł, a deficyt ‒ 82,3 mld zł. Komisja Budżetu i Finansów Publicznych rekomenduje Izbie wprowadzenie 20 poprawek do ustawy budżetowej, większość zaproponowały senackie komisje.

Ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która przewiduje zwiększenie wsparcia dla pracodawców prowadzących zakłady aktywności zawodowej, którzy w związku z COVID-19 odnotowują spadek przychodów z działalności gospodarczej.

Ustawę o rezerwach strategicznych (projekt rządowy), która ma na celu przebudowę systemu rezerw strategicznych. Przewiduje, że Agencja Rezerw Materiałowych, pozostająca w gestii ministra właściwego ds. energii, zostanie zastąpiona Rządową Agencją Rezerw Strategicznych (RARS), nadzorowaną przez premiera.

Ustawę o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości (projekt rządowy), tzw. ustawę lokal za grunt. Ma ona na celu większe wykorzystanie gruntów pod budownictwo mieszkaniowe, ograniczenie barier w prowadzeniu działalności inwestycyjnej i zwiększenie jej skali, a także wsparcie samorządów gminnych w wypełnianiu zadań, w tym realizacji polityki mieszkaniowej.

16 grudnia 2020 r. – na 19. posiedzeniu Senatu RP X kadencji została przyjęta bez poprawek ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 r. oraz niektórych innych ustaw.

Był to rządowy projekt ustawy. Ustawa dotyczy wydłużenia do 31 grudnia 2023 r. obowiązywania przepisów specustawy funduszowej, mających na celu szczególne i nadzwyczajne rozwiązania, które niwelują negatywny wpływ COVID-19 na realizację unijnych programów operacyjnych. Sejm uchwalił ustawę na 22. posiedzeniu w dniu 10 grudnia 2020 r. Do Senatu została przekazana w dniu 11 grudnia 2020 r. Termin rozpatrzenia jej przez Senat upływa w dniu 10 stycznia 2021 r.

16 grudnia 2020 r. – Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw z dnia 27 listopada 2020 r. bez poprawek.
Był to rządowy projekt ustawy. Ustawa ma na celu uproszczenie i unowocześnienie rozliczania podatku VAT. Wprowadza zmiany dotyczące m.in. fakturowania, ułatwień dla eksporterów oraz pakietu korzyści finansowych dla przedsiębiorców. Dodatkowo przewiduje wprowadzenie rozwiązań o charakterze doprecyzowującym i uzupełniającym w stosunku do niektórych konstrukcji prawnych w podatku od towarów i usług jak również zmian w zakresie systemu zwrotu podatku podróżnym ( TAX FREE). Sejm uchwalił ustawę na 21. posiedzeniu w dniu 27 listopada 2020 r. Do Senatu została przekazana w dniu 30 listopada 2020 r. Termin rozpatrzenia jej przez Senat upływa w dniu 30 grudnia 2020 r.

16 grudnia 2020 r. – Senat wprowadził poprawki do ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021.
Był to rządowy projekt ustawy. Ustawa zawiera propozycje zmian niektórych ustaw w związku z prawidłową realizacją ustawy budżetowej na rok 2021. W ustawie zawarto przepisy dotyczące dofinansowywania doskonalenia zawodowego nauczycieli oraz zmiany związane ze świadczeniami oraz wynagrodzeniami w sektorze finansów publicznych. Ponadto ustawa m. in. stwarza ramy prawne dla zabezpieczenia środków na wypłatę pieniężną z tytułu prawa do bezpłatnego węgla oraz podnosi limit środków na realizację przez gminy świadczeń wynikających z ustawy o Karcie Dużej Rodziny. Sejm uchwalił ustawę na 21. posiedzeniu w dniu 19 listopada 2020 r. Do Senatu została przekazana w dniu 20 listopada 2020 r. Termin rozpatrzenia jej przez Senat upływa w dniu 20 grudnia 2020 r.

25 listopada 2020 r – obradująca Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego tradycyjnie już negatywnie zaopiniowała projekt rozporządzenia w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla JST na 2021 rok.

Samorządowcy podkreślali, że kwota subwencji jest zbyt mała w stosunku do wydatków oświatowych, które rosną dużo szybciej niż sama subwencja. Główną przyczyną niekorzystnych zmian jest niedoszacowanie podwyżek dla nauczycieli, które z każdym kolejnym rokiem się kumuluje i coraz bardziej obciąża budżety JST. Jednocześnie samorządowcy dziękowali za powołanie nowego zespołu ds. monitorowania finansów oświaty, którego pierwsze posiedzenie odbyło się w przeddzień Komisji Wspólnej. Mają nadzieję, że dzięki jego pracom uda się skorygować nakłady na edukację. Andrzej Porawski, sekretarz strony samorządowej zaznaczył, że resort finansów dobrze przygotował materiały - z podziałem kosztów ponoszonych na zadania edukacyjne. I choć dotyczyły one 3 kwartałów tego roku w porównaniu do 3 kwartałów 2019 r., to samorządowcy doceniają fakt, że strona rządowa wreszcie mówi również o wydatkach JST na oświatę, a nie tylko o dochodach.
Maciej Kopeć, wiceminister edukacji i nauki dodał, że negatywna opinia dotyczy generaliów, a nie istoty samego rozporządzenia i tych szczegółów, które z niego wynikają.

Podział środków drugiej transzy RFIL do 4 grudnia

Jak poinformował samorządowców Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji rozstrzygnięcia dotyczące drugiego naboru w ramach Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych zapadną do końca przyszłego tygodnia, czyli do 4 grudnia. Taką informację przekazał mu podczas spotkania Komisji szef gabinetu premiera, Michał Dworczyk. Samorządy niecierpliwie czekają na wyniki analizy złożonych przez nich wniosków, jako że chodzi o duże pieniądze - Fundusz to aż 6 mld zł. Wyniki naboru są samorządowcom niezbędne do planowania przyszłorocznych budżetów.

Bocznice kolejowe – prace w Senacie RP

Przygotowany przez senatorów projekt nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, który zmienia zapisy dotyczące zwolnień z podatków od nieruchomości gruntów zajętych na działalność kolejową został negatywnie zaopiniowany przez Ministerstwo Infrastruktury. Jak wyjaśniał wiceminister Marcin Horała, intencja jest dobra, jednak ze względu na szczegółowe zapisy umożliwiające obciążenie publicznych spółek kolejowych opłatami szacowanymi na 180 mln zł rocznie, rząd nie może poprzeć tego projektu. Ponieważ jednak na obecnych rozwiązaniach to samorządy tracą ogromne sumy pieniędzy, samorządowcy apelowali o przyspieszenie prac nad wypracowaniem rozwiązania, które zlikwiduje „złodziejstwo w majestacie prawa”.

- Nawet, jeśli zmiana wejdzie dopiero w 2022 roku, to może wpłynąć na zmianę orzecznictwa sądów, bo tak już bywało – mówił Porawski. I apelował o to, by w ramach prac sejmowych dojść do porozumienia i tak zmienić projekt senacki, żeby był zaakceptowany zarówno przez resort infrastruktury, jak i samorządy.

Nowy współprzewodniczący po stronie samorządowej

Listopadowe obrady prowadził ze strony samorządowej marszałek kujawsko-pomorski, Piotr Całbecki, który – jako przedstawiciel Związku Województw RP – przejął współprzewodniczenie Komisji Wspólnej na 5 miesięcy. Tym samym zakończyła się kadencja Związku Miast Polskich, który od stycznia do października współprzewodniczył Komisji. Jak wyjaśniał marszałek Całbecki, Związek Województw podjął decyzję, że podzieli 10-miesięczną kadencję na 2 części i po nim, na kolejne 5 miesięcy przejmie przewodniczenie Grzegorz Schreiber, marszałek województwa łódzkiego.

13 października 2020 r. – zakończył się trzeci dzień 16. posiedzenia Senatu. Izba rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o ochronie zwierząt oraz niektórych innych ustaw (poselskie projekty ustaw), która zakazuje hodowli zwierząt na futra (wyjątek to królik). Za zaprzestanie chowu lub hodowli zwierząt futerkowych będzie można otrzymać rekompensatę z budżetu państwa. 

Ubój rytualny będzie dopuszczalny tylko na potrzeby krajowych związków wyznaniowych, z tytułu jego ograniczenia lub zaprzestania również ma przysługiwać rekompensata z budżetu państwa. Nowelizacja zakazuje ponadto wykorzystywania zwierząt w celach rozrywkowych i widowiskowych, cyrki nie będą już mogły ich sprowadzać z zagranicy. Nie wolno będzie trzymać zwierząt domowych na uwięzi na stałe ani używać kolczatek. W razie tymczasowego uwiązania, które nie może trwać dłużej niż 12 godzin w ciągu doby, długość uwięzi musi wynosić minimum 6 m i zapewniać zwierzęciu powierzchnię co najmniej 20 m2. Nowela określa również warunki trzymania zwierząt w kojcu, w zależności od ich wysokości w kłębie. Zgodnie z ustawą opiekę nad bezdomnymi zwierzętami mają sprawować gminy i organizacje społeczne non profit, statutowo powołane do ochrony zwierząt. Lekarze weterynarii raz na kwartał będą mieć obowiązek kontroli schronisk dla zwierząt. Jeśli pobyt zwierzęcia u dotychczasowego właściciela zagraża jego życiu lub zdrowiu właściwa organizacja ‒ w asyście policjanta, strażnika gminnego lub lekarza weterynarii ‒ będzie mogła odebrać mu zwierzę i zawiadomić samorząd, a kosztami akcji służb zostanie obciążony właściciel. Nowela przewiduje także utworzenie Rady ds. zwierząt przy ministrze właściwym ds. administracji publicznej, w której skład wejdą przedstawiciele organizacji ochrony zwierząt, schronisk, instytucji naukowych, lekarze weterynarii i hodowcy; rada ma składać roczne sprawozdania na temat dobrostanu zwierząt.
Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniosła o odrzucenie noweli, jej mniejszość zaproponowała wprowadzenie do niej 7 poprawek. Senatorowie opowiedzieli się za odrzuceniem nowelizacji, gdyż niezrozumiały jest rządowy zapis, który zezwala na ubój rytualny drobiu, a bydła nie. Sprzeciw komisji budzi też przepis o prawie organizacji społecznych do wchodzenia do gospodarstw i odbierania zwierząt. Zaproponowane przez mniejszość 7 poprawek zakłada m.in., że zakaz hodowli zwierząt na futra oraz zmiany dotyczące uboju rytualnego wejdą w życie 1 stycznia 2022 r., przy czym ma być nadal możliwy ubój rytualny drobiu. Poprawki dotyczą też odszkodowań dla hodowców z ograniczanych przez nowelę branż oraz powstania Państwowej Inspekcji Ochrony Zwierząt. Komisja Ustawodawcza proponowała natomiast przyjęcie ustawy z 40 poprawkami, a jej mniejszość ‒ 1.

12 października 2020 r. – obradowała Komisja Ustawodawcza, która rekomendowała Senatowi przyjęcie 40 poprawek do noweli ustawy o ochronie zwierząt. Komisja złożyła także wniosek mniejszości dotyczący świadczeń dla osób opiekujących się psami po odejściu ze służby. Ponadto Komisja poparła poprawkę odnosząca się do zasad odwołania się do sądu od decyzji o rekompensacie za wygaszenie legalnej dotychczas działalności. Chodzi o to, by niezadowoleni rolnicy, przedsiębiorcy mogli odwołać się od decyzji o wysokości rekompensaty nie tylko do organu decydującego o wysokości odszkodowania, ale także zwrócić się z powództwem do sądu powszechnego. Komisja opowiedziała się także za przyjęciem poprawki, dotyczącej zakazu prowadzenia przez komorników egzekucji, której podlegałyby zwierzęta domowe. Kolejna przyjęta poprawka to zabraniająca organizowania i uczestniczenia w konkursach, loteriach, aukcjach lub licytacjach, w których zwierzę domowe stanowi nagrodę, jest przedmiotem loterii, licytacji. Kolejna poprawka zabrania utrzymywania zwierząt domowych na uwięzi w sposób stały. Inna poprawka stanowi, że gmina, która w ramach zadań własnych sprawuje opiekę nad zwierzętami bezdomnymi, może zlecić to zadanie przedsiębiorcom zawodowo zajmującym się zadaniem z zakresu ochrony opieki nad zwierzętami bezdomnymi. Następna poprawka pozwala organizacjom społecznym, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, i które nie działają w celu osiągnięcia zysku, na prowadzenie schroniska dla zwierząt w porozumieniu z właściwymi organami samorządu terytorialnego. Senatorowie dopuścili możliwość organizacji wystaw i pokazów zwierząt, które polegałyby wyłącznie na prezentowaniu cech określonego gatunku zwierząt oraz pokazy psów specjalnych i ratowniczych. Komisja przyjęła też poprawkę, że lekarze weterynarii, będący pracownikami Inspekcji Weterynaryjnej albo osoby wyznaczone przeprowadzają kontrolę schronisk dla zwierząt z urzędu raz na kwartał. Kolejna poprawka dotyczyła listy organizacji pożytku publicznego, które będą mogły odbierać zwierzęta. Zakłada ona, że do czasu powstania takiej listy, obowiązywać będą w kwestii odbioru zwierząt dotychczasowe przepisy. Inna poprawka stanowi, że na listę tych organizacji nie będzie mogła trafić taka, której członkowie organu nadzoru byli skazani wyrokiem prawomocnym za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe. Komisja opowiedziała się także za poprawką wprowadzającą obowiązek znakowania (czipowiania) psów. Właściciele psów będą zobowiązani oznakować psy w terminie 30 dni od dnia ukończenia przez psa trzeciego miesiąca życia. Poprawka określa szczegółowo kwestię znakowania i sposób prowadzenia rejestru znakowanych psów.
Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zarekomendowała Senatowi odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt oraz niektórych innych ustaw. Jej mniejszość zaproponowała 7 poprawek.
Zgłoszono wniosek o odrzucenie nowelizacji argumentując go m.in., błędami formalnoprawnymi. Przedstawiono także poprawki, które zapowiedzieli premier i minister rolnictwa. Przewidują one m.in. przesunięcie terminu wejścia w życie zakazu hodowli zwierząt na futra i ograniczenia uboju rytualnego na 1 stycznia 2022 r., wypracowanie systemu odszkodowań dla hodowców, zachowanie uboju rytualnego drobiu, możliwość prowadzenia schronisk przez prywatnych przedsiębiorców, ujednolicenie nakładania grzywny w postępowaniach mandatowych przez Inspekcję Weterynaryjną i Inspekcję Transportu Drogowego, a także utworzenie Państwowej Inspekcji Ochrony Zwierząt. 
Komisja rolnictwa zajmowała się nowelizacją ustawy o ochronie zwierząt 24 września i 9 października 2020 r. Wysłuchano wówczas m.in. opinii związków branżowych hodowców zwierząt, organizacji rolniczych i organizacji zajmujących się opieką nad zwierzętami, a także szczegółowo omówiono zmiany zaproponowane przez senackie biuro legislacyjne.
Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zapoznała się z informacją Rady Ministrów o realizacji w 2019 r. ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W 2019 r. działało w Polsce 3934 asystentów rodziny, z usług których skorzystało 44 324 rodzin; 6956 rodzin zostało zobowiązanych do tej współpracy przez sąd. Działały 1923 placówki wsparcia dziennego, w tym 1127 prowadzonych przez inny podmiot niż samorząd gminy, do których uczęszczało 37 748 dzieci. W 2019 r. w pieczy zastępczej rodzinnej i instytucjonalnej pozostawało 72 450 dzieci, z czego 55 458 w rodzinnej pieczy zastępczej. Zwiększyła się o 18 liczba koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej. Pod opieką 1757 koordynatorów znalazło się 27 462 rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka, czyli ponad 72% ogółu podmiotów rodzinnej pieczy zastępczej. W 2019 r. wzrosły koszty utrzymania dziecka w pieczy zastępczej. Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej wyniósł 1141 zł, w rodzinie zastępczej niezawodowej, zawodowej lub w rodzinnym domu dziecka – 2284 zł, a w domach dziecka – 5044 zł. Wydatki gminy na współfinansowanie rodzinnej pieczy zastępczej wyniosły 142 mln zł, a pieczy instytucjonalnej – 170 mln zł. Łączne wydatki na realizację ustawy wyniosły 3 mld 240 mln zł i były większe o 190 mln zł niż w 2018 r. 
Komisja Zdrowia wysłuchała informacji ministra zdrowia na temat obecnej sytuacji w kardiologii w czasie trwania epidemii Covid-19. Członkowie Komisji wyrazili opinię, że w okresie pandemii opieka nad pacjentem kardiologicznym uległa zdecydowanemu pogorszeniu i konieczne jest zwiększenie dostępności do zabiegów dla pacjentów kardiologicznych.
Wiceprezes NFZ stwierdził, że zwłaszcza w początkowym okresie pandemii zmniejszyła się liczba planowych interwencji chirurgicznych, nawet w niektórych przypadkach o ok. 20 proc., a przyczyn tego było wiele np. zmniejszyły się zasoby krwi w stacjach krwiodawstwa, zwiększyło się zapotrzebowanie na łóżka intensywnej terapii i respiratory, pacjenci sami rezygnowali z powodu lęku przed koronawirusem. Powiedział również, że pandemia spowodowała zawieszenie przygotowywanych programów takich jak Narodowy Program Zdrowego Serca i KONS (kompleksowa opieka nad pacjentami z niewydolnością serca).
Komisje: Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zapoznały się z rządowym dokumentem „Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie w 2019 r.”, przygotowanym przez Krajową Radę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego przy Ministerstwie Infrastruktury. Senatorowie pozytywnie ocenili przedstawiony raport. Pozytywną ocenę uzyskały działania podejmowane na rzecz poprawy bezpieczeństwa drogowego. W 2019 r. w Polsce odnotowano 30 288 wypadków drogowych, o 1386 (–4,4%) mniej niż w 2018 r. Zginęło w nich 2909 osób, o 47 (+1,6%) więcej niż w roku poprzednim. Zmniejszyła się też liczba rannych, która wyniosła 35 477, o 1882 (–5,0%) mniej niż rok wcześniej, liczba ciężko rannych wyniosła  10 633 czyli o 330 (–3,0%) mniej. Niestety, w 2019 r. wzrosła liczba ofiar śmiertelnych; w wypadkach zginęło 2909 osób, o 47 (+1,6%) niż w 2018 r.

6 października 2020 r. – wspólnie z Komisją Infrastruktury odbyło się posiedzenie nr 30 Komisji. Posiedzenie prowadzone było z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość i poświęcone było rozpatrzeniu sprawozdania Podkomisji nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa (druk nr 534).

7 października 2020 r. – zakończyło sie jednodniowe 18. Posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

• ustawę o doręczeniach elektronicznych, która dotyczy zdefiniowania zasad wymiany korespondencji z podmiotami publicznymi w relacji z innymi podmiotami publicznymi oraz podmiotami niepublicznymi, w tym z osobami fizycznymi;
• ustawę o Funduszu Medycznym, dotyczący utworzenia Funduszu Medycznego w celu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych osobom do ukończenia 18 roku życia, dofinansowywania zadań polegających na budowie, przebudowie, modernizacji lub doposażeniu infrastruktury strategicznych podmiotów ochrony zdrowia, dofinansowywania zadań polegających na modernizacji, przebudowie lub doposażeniu szpitali, finansowania leków dla indywidualnych pacjentów w ramach ratunkowego dostępu do technologii lekowych, finansowania technologii lekowych o wysokim poziomie wartości klinicznej oraz technologii lekowych o wysokim poziomie innowacyjności, dofinansowywania zadań polegających na zwiększaniu skuteczności programów profilaktycznych oraz finanasowania świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych świadczeniobiorcom poza granicami kraju;
• ustawę o zmianie ustawy budżetowej na rok 2020;
• ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-19. Wprowadzone zmiany umożliwią finansowanie istotnych zadań publicznych związanych z realizacją polityki rządu, służących przeciwdziałaniu społeczno-gospodarczym skutkom COVID-19 wynikających ze spowolnienia gospodarczego m.in. poprzez wprowadzenie zmian do przepisów ustawy o VAT, które mają na celu skorelowanie poziomu stawek tego podatku ze stanem finansów publicznych.

11 września 2020 r. – zakończyło się 15., dwudniowe posiedzenie Senatu. W jego trakcie senatorowie postanowili m.in. o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim (inicjatywa grupy senatorów), określającej zasady i tryb utworzenia oraz zasady funkcjonowania związku metropolitalnego w województwie pomorskim. Tworzyłyby go gminy województwa pomorskiego o silnych powiązaniach funkcjonalnych i zaawansowanych procesach urbanizacyjnych. W jego skład wchodziłyby te powiaty, których co najmniej połowa gmin należy do związku metropolitalnego, a także miasta na prawach powiatu: Gdańsk, Gdynia i Sopot.

Senat z poprawkami przyjął ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Senatorowie zdecydowali o rozszerzeniu kręgu podmiotów, którym przysługuje dodatkowe świadczenie postojowe i zwolnienie z opłacania należnych składek, m.in. o agencje reklamowe i pozostałe agencje transportowe, pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, działalność związaną z organizacją targów, wystaw, kongresów i projekcją filmów. Postanowili też zmniejszyć z 80 do 75% poziom obniżenia przychodu przedsiębiorców wymagany do uzyskania dodatkowego świadczenia postojowego i zwolnienia ze składek. Izba poparła poprawkę, która przewiduje, że wsparciem zostaną objęci także organizatorzy turystyki wpisani do właściwego rejestru po 7 marca 2020 r. Przyjęte poprawki modyfikują też sposób obliczania wysokości opłaty wnoszonej przez organizatora turystyki na Turystyczny Fundusz Pomocowy. Zakładają również, że Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny i osoby działające w jego imieniu będą ponosić odpowiedzialność za wyrządzenie szkody wynikłej „z niewłaściwej realizacji wypłat”. Poprawki wydłużają ponadto do 30 września 2020 r. okres zwolnienia z obowiązku opłacania należnych składek. Część poprawek ma charakter legislacyjny i redakcyjny.
Izba wprowadziła też poprawki do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa, ustawy o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami (projekt poselski). Jedna z nich umożliwia uznanie lokatora reprywatyzowanej nieruchomości za stronę postępowania przed Komisją ds. reprywatyzacji nieruchomości warszawskich. Kolejne zmiany rozszerzają katalog decyzji komisji, których skutek rodzi obowiązek przejęcia nieruchomości w zarząd przez m.st. Warszawę, a także zwalniają miasto z odpowiedzialności majątkowej względem właściciela budynku z tytułu przejęcia i sprawowania zarządu. Senackie poprawki wprowadzają również ustawową gwarancję skutków w zakresie sprawowania zarządu przez m.st. Warszawę lub Skarb Państwa po wydaniu decyzji Komisji ds. reprywatyzacji. Następne poprawki mają na celu usunięcie z ustawy o gospodarce nieruchomościami przesłanek do odmowy oddania gruntu w użytkowanie wieczyste i doprecyzowanie, że odmowa oddania gruntu w użytkowanie wieczyste części gruntu, budynku lub ich części składowych może nastąpić, gdy przesłanki odmowy dotyczą nie mniejszej niż 50% powierzchni gruntu, budynku. Skreślono ponadto przepis stanowiący podstawę do odmowy oddania gruntu w użytkowanie wieczyste ze względu na nabycie roszczenia od kuratora bezpodstawnie ustanowionego, od kuratora spadku lub z naruszeniem przepisów o dziedziczeniu. Na Skarb Państwa nałożono obowiązek przejęcia zobowiązań i wierzytelności wynikających z decyzji Komisji ds. reprywatyzacji nieruchomości warszawskich wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy, nakładających obowiązek zwrotu nienależnych świadczeń. Przyjęte poprawki zakładają też, że nie będzie przysługiwało zażalenie na postanowienie w sprawie umorzonego postępowania. Przewidują, że następcy prawni uprawnionego, który zmarł, uzyskają prawo do odszkodowania lub zadośćuczynienia na podstawie decyzji Komisji ds. reprywatyzacji nieruchomości warszawskich.

KOMISJE SENACKIE

10 września 2020 r. – obradowała senacka Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej, która zachęca polski rząd do chronienia przywódców protestów na Białorusi, do zwiększenia pomocy finansowej dla budowania społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi, do zabiegania o to, by jak najszersza była lista osób, na które Unia Europejska nałoży sankcje, odpowiedzialnych za represje i stosujących te represje wobec protestujących na Białorusi i odpowiedzialnych za fałszerstwa wyborcze, by Polska swoimi działaniami wyprzedziła unijne sankcje, a także do stałych konsultacji z NATO w sprawie sytuacji na Białorusi i wzmocnienia naszego bezpieczeństwa. Komisja Spraw Zagranicznych na posiedzeniu wysłuchała informacji Ministra Spraw Zagranicznych poświęconej aktualnej sytuacji na Białorusi.

10 września 2020 r. – obradowała także senacka Komisja Środowiska, która zajęła się zmianami dotyczącymi gospodarki odpadami w zakresie możliwości obniżenia opłat za odpady komunalne dzięki planowanym rozwiązaniom legislacyjnym. Senatorowie rozważali także wprowadzenie modelu rozszerzonej odpowiedzialności producentów oraz wprowadzenie systemu kaucyjnego, jako ważnego elementu zagospodarowania odpadów, zgodnie ze standardami określonymi w nowelizacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie odpadów.
Senatorowie wskazywali na potrzebę zmian obecnie funkcjonującego systemu gospodarki odpadami. Przewodniczący komisji senator Zdzisław Pupa zwrócił uwagę na luki w prawie. Niektóre gminy chcąc obniżać koszty wywozu odpadów komunalnych, wybierają firmy, które nie zapewniają odpowiedniego poziomu usług. Z kolei mieszkańcy, aby nie ponosić dodatkowych kosztów, nielegalnie wyrzucają śmieci, np. do lasu.
Zdaniem senatora Stanisława Gawłowskiego dobrym rozwiązaniem jest powrót do segregowania odpadów na trzy frakcje zamiast na pięć, gdyż istniejące w Polsce instalacje są w stanie na końcowym etapie rozsortować te odpady. Ponadto prostszy system będzie tańszy i łatwiejszy do respektowania przez gospodarstwa domowe.
Wśród zaproponowanych przez Ministerstwo Klimatu zmian znalazły się m.in. zniesienie obowiązku przekazywania odpadów do instalacji w regionie, możliwość stosowania przez gminy łącznie różnych kryteriów różnicujących stawki opłat, wprowadzenie rozwiązań zachęcających do segregowania odpadów w gospodarstwach domowych, wprowadzenie ulg dla osób posiadających przydomowe kompostowniki.

11–13 i 17–18 sierpnia 2020 r. – odbyło się 14. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 16 ustaw, 3 odrzuciła, do 6 wprowadziła poprawki. Bez poprawek senatorowie przyjęli m.in. ustawę o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 oraz ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.

Na podstawie nowych przepisów będzie możliwe udzielenie tymczasowego wsparcia dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z COVID-19. Na pomoc przewidziano 2% środków z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–20, czyli 1 mld 200 mln zł. Pomoc będzie przyznawana i wypłacana na podstawie decyzji administracyjnej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W formie jednorazowej płatności ryczałtowej otrzymają ją producenci krów mięsnych i mlecznych, świń, owiec, kóz, drobiu rzeźnego i nieśnego oraz upraw roślin ozdobnych. Szacuje się, że wsparcie na gospodarstwo wyniesie od 1 do 30 tys. zł.

Z poprawkami Senat przyjął m.in. ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu. Ustawa, uchwalona przez Sejm na 15. posiedzeniu, 24 lipca 2020 r., na podstawie projektu rządowego, wprowadza kolejne rozwiązania w ochronie zdrowia mające zapewnić jego sprawne i efektywne działanie w czasie epidemii. Przewiduje m.in. elektronizację procedury składania, rozpatrywania i realizacji zapotrzebowań na produkty lecznicze i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia oraz wniosków o dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego. W tym celu zostanie utworzony system obsługi importu docelowego.
Zgodnie z nowymi przepisami położne w czasie epidemii będą mogły udzielać świadczeń zdrowotnych wszystkim pacjentom. Wprowadzono przejściową regulację o pobieraniu wymazów górnych dróg oddechowych do badań diagnostycznych na wykrycie wirusa SARS-CoV-2 przez opiekunów medycznych. Umożliwiono ponadto otrzymywanie przez pacjenta informacji o e-recepcie nie tylko drogą elektroniczną i SMS-em, ale także w aplikacji mobilnej.
Wprowadzono możliwość zdalnego kształcenia podyplomowego i doskonalenia zawodowego oraz indywidualnego szkolenia praktycznego położnych. Wydłużono też termin, w którym osoby po odbyciu szkolenia na specjalistę psychoterapii uzależnień i instruktora terapii uzależnień mogą przystąpić do egzaminu certyfikującego. Z kolei fizjoterapeuci będą mogli składać elektronicznie wnioski o rozpoczęcie szkolenia specjalizacyjnego, co umożliwi wszczęcie procedury postępowania kwalifikacyjnego. Przewidziane na 2. połowę 2020 r. wybory organów Krajowej Izby Fizjoterapeutów będą się mogły odbyć zdalnie.
Nowelizacja wprowadza ponadto zmiany w organizacji i zarządzaniu Narodowego Funduszu Zdrowia. Funkcję pracodawcy wobec osób zatrudnionych w oddziałach wojewódzkich funduszu powierzono prezesowi NFZ. Rozszerzono zadania ministra zdrowia o podejmowanie działań związanych z zapewnieniem dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, w tym wydawanie poleceń NFZ. Ustawa przewiduje również jednorazową rekompensatę dla podmiotów, które w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 wykonały polecenie premiera związane bezpośrednio z przeprowadzeniem wyborów prezydenckich, zaplanowanych na 10 maja 2020 r. Rekompensata obejmie różnicę między zasadnie poniesionym kosztem a wartością rynkową zakupionych środków trwałych lub wyposażenia. Przesunięto także termin wejścia w życie ustawy o tzw. opłacie cukrowej z 1 lipca 2020 r. na 1 stycznia 2021 r.
Senatorowie odrzucili natomiast:
ustawę o zmianie ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług oraz niektórych innych ustaw. Nowela, uchwalona z inicjatywy rządu podczas 15. posiedzenia Sejmu, 24 lipca 2020 r., wprowadza do polskiego prawa przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 28 czerwca 2018 r., zmieniającej dyrektywę dotyczącą delegowania pracowników w ramach świadczenia usług. Celem wdrażanej dyrektywy jest rozwiązanie problemu nieuczciwych praktyk i promowanie zasady, że za tę samą pracę w tym samym miejscu powinno przysługiwać to samo wynagrodzenie, a także zapewnienie uczciwych warunków wynagrodzenia pracownikom delegowanym i równych warunków konkurencji między przedsiębiorstwami delegującymi pracowników a lokalnymi przedsiębiorstwami w kraju przyjmującym.
Zgodnie z ustawą w okresie delegowania pracownik ma być objęty prawem kraju przyjmującego, czyli pracodawca delegujący pracownika do Polski ma obowiązek zapewniać mu warunki zatrudnienia nie mniej korzystne niż te, które określa kodeks pracy. Nowela ogranicza okres delegowania pracowników do 12 miesięcy z możliwością przedłużenia go o 6 miesięcy na podstawie umotywowanego powiadomienia Państwowej Inspekcji Pracy. Przewiduje ponadto czasową liberalizację stabilizującej reguły wydatkowej; prognozowana kwota wydatków w projekcie ustawy budżetowej na rok 2021 zostałaby pomniejszona o przewidywane na ten rok wydatki jednostek samorządu terytorialnego. Ustawa umożliwia wydłużenie okresu stosowania pracy zdalnej także w ciągu 3 miesięcy po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii.
ustawę o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii. Nowela, uchwalona z inicjatywy rządu podczas 14. posiedzenia Sejmu, 16 lipca 2020 r., zmienia do 31 marca 2021 r. definicję drewna energetycznego, tak aby można było wykorzystać surowiec drzewny na cele energetyczne. Rozwiązanie to ma zapewnić ciągłość zrównoważonej gospodarki leśnej na czas trwania stanu epidemii COVID-19 i po nim.
ustawę o zmianie niektórych ustaw w zakresie wynagradzania osób sprawujących funkcje publiczne oraz o zmianie ustawy o partiach politycznych. Izba, głosami 48 senatorów, przy 45 – przeciw, odrzuciła nowelizację, zgodnie z wnioskiem Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich oraz wicemarszałek Gabrieli Morawskiej-Staneckiej. Podejmując taką decyzje, Senat miał na uwadze rezonans, jaki ustawa wywołała w dyskursie publicznym, zwłaszcza zaś negatywny odbiór propozycji podwyższenia „zarówno wynagrodzeń osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz uposażeń parlamentarzystów, jak i subwencji wypłacanej partiom politycznym w czasie, gdy w związku z sytuacją epidemiczną, w tym na skutek działań podjętych w celu zwalczania, przeciwdziałania i zapobiegania COVID-19, wielu pracowników otrzymuje wynagrodzenia w obniżonej wysokości lub obawia się o swoje miejsce pracy, a przedsiębiorcy borykają się ze znacznie zwiększonym ryzykiem prowadzonej działalności bądź doświadczają problemu braku płynności finansowej”, jak napisano w uzasadnieniu stanowiska Izby.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

25 sierpnia 2020 r. – obradował Zespół ds. Edukacji Kultury i Sportu KWRiST. W trakcie posiedzenia strona samorządowa odniosła się do pięciu rozporządzeń podpisanych przez Ministra Edukacji Narodowej 12 sierpnia br. Podczas lipcowego Zespołu przedstawicielka ZPP została zapewniona przez Ministra Kopcia, że projekty rozporządzeń dotyczących organizowania roku szkolnego od 1 września br. zostaną skonsultowane ze stroną samorządową Zespołu podczas sierpniowego spotkania.

Tak się niestety nie stało. Przedstawiciele samorządów podnieśli to zagadnienie, jednak jak wskazała Minister Machałek resort miał bardzo dużo pracy więc nie było czasu na to, aby przedyskutować każde postanowienie rozporządzeń. Jak jednak wskazała, MEN jest gotowy na modyfikacje przedmiotowych rozporządzeń jeżeli tylko okaże się, że gdzieś pojawi się błąd. Zaapelowała, aby poczekać jak te rozporządzenia będą funkcjonowały w praktyce. Ponadto Zespół negatywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy. Strona samorządowa nie jest przeciwna podniesieniu stawki minimalnej ale opinia wynika z faktu, że skutki finansowe będą wyższe niż przedstawione przez projektodawców. strona samorządowa po raz kolejny podniosła temat zawieszenia stosowania art. 30a ustawy – Karta Nauczyciela w roku 2021. Jak wyjaśniła Minister Machałek temat był w resorcie długo dyskutowany, jednak uznano, ze jest to rozwiązanie systemowe, wynikające z ustawy – Karta Nauczyciela i decyzje w tym względzie mógłby podjąć Sejm. Przyjęcie propozycji samorządów, nauczyciele mogliby odebrać jako wyłom, dlatego Minister Machałek zauważyła, że prace nad wynagradzaniem nauczycieli będą prowadzone i zapewne wtedy ten temat zostanie poruszony. Natomiast obecny na posiedzeniu przedstawiciel Głównego Inspektora Sanitarnego poinformował, że istniejące ograniczenia metrażowe w przedszkolach zostaną zniesione.

26 sierpnia 2020 r. – odbyło się posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównym tematem obrad była informacja Ministerstwa Edukacji Narodowej i Głównego Inspektoratu Sanitarnego w sprawie wytycznych sanitarnych dotyczących rozpoczynającego się roku szkolnego. Informację przedstawiła Marzena Machałek, Wiceminister Edukacji Narodowej oraz Jarosław Pinkas, Główny Inspektor Sanitarny. Jedna z najważniejszych informacji, na które samorządowcy niecierpliwie czekali dotyczyła zniesienia limitu powierzchniowego w przedszkolach.

Główny Inspektor Sanitarny poinformował jednak, że limit ten pozostanie, chociaż zredukowany z 3,2 m.2 na dziecko do 1,5 m2 na dziecko. To z jednej strony oznacza, że więcej dzieci będzie mogło od września uczestniczyć w zajęciach, z drugiej jednak nadal dla wielu dzieci i rodziców skutkować będzie brakiem miejsc w przedszkolach. Samorządowcy oczekiwali jednak całkowitego zniesienia limitów, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami resortu edukacji.- 14 sierpnia Ministerstwo Edukacji Narodowej zadeklarowało, że ten limit zostanie całkowicie zniesiony. Dzisiaj dowiadujemy się, że pozostaje. Apelujemy, aby wcześniejsze ustalenia zostały utrzymane i limit został zniesiony – mówiła reprezentująca na posiedzeniu przedstawicielka Unii Metropolii Polskich Iwona Waszkiewicz, Wiceprezydent Bydgoszczy.
W odpowiedzi Główny Inspektor Sanitarny stwierdził, że jest to niemożliwe. – Ta powierzchnia została istotnie zmniejszona. Byłoby nonszalancją z naszej strony, gdybyśmy w obecnej sytuacji epidemicznej całkowicie znieśli limit – przekonywał Jarosław Pinkas, Główny Inspektor Sanitarny.
Samorządowcy protestowali przeciwko temu, że tak ważne dla nich rozporządzenia regulujące funkcjonowanie edukacji (opublikowane 15 sierpnia) nie były z nimi konsultowane. Rozwiązania powinny być wypracowywane wraz z praktykami – dyrektorami szkół oraz samorządowcami jako organami prowadzącymi szkoły. To oni potem realizują na co dzień zapisy rozporządzeń.
Podnosili też kwestię odpowiedzialności za podejmowanie decyzji w przypadku zarażenia koronawirusem na terenie szkoły, domagając się zdjęcia jej z dyrektora szkoły i przekazania inspektorom sanitarnym.
– Wszelkie narzędzia w kwestiach inspekcji sanitarnych, w tym do podejmowania decyzji np. o zamknięciu szkoły czy wprowadzeniu kwarantanny ma państwo polskie, szczególnie po odebraniu powiatom inspekcji sanitarnej – mówił Jacek Karnowski, Współprzewodniczący KWRiST ze Strony Samorządowej. – Dyrektorzy powinni mieć natomiast uprawnienia do wprowadzania pewnych zaostrzeń na terenie szkoły, takich jak mierzenie temperatury przed wejściem czy obowiązek noszenia maseczek – dodawał.
Marzena Machałek odpowiadała, że co prawda w rozporządzeniach mowa jest, że Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydaje opinię na temat wprowadzenia nauczania w modelu hybrydowym, czy zamknięcia szkoły, ale opinia ta ma charakter wiążący, więc de facto ma taki sam skutek jak decyzja.
Samorządowcy zwracali też uwagę, że różnych gmin i miast dochodzą też sygnały o problemach z kontaktem z Sanepidem, trudnościach z dodzwonieniem się. W razie problemów po rozpoczęciu roku szkolnego, usprawnienie tego kontaktu będzie kluczowe. Jak zapewniała wiceminister Machałek, są specjalne linie telefoniczne w sanepidzie dla dyrektorów szkół, bo decyzje muszą być podejmowane błyskawicznie, w ciągu jednej – dwóch godzin.
Samorządowcy chcą też, aby szkoły i organy prowadzące zostały ubezpieczone na wypadek roszczeń odszkodowawczych, jeśli okaże się, że w szkole doszło do zakażenia i jakieś procedury zawiodły.
Iwona Waszkiewicz zgłosiła propozycję utworzenia specjalnego rządowego programu na zwiększone zadania związane z koronawirusem, np. na zmniejszanie liczby uczniów w salach czy wprowadzenie nauczania hybrydowego, bo to wszystko będzie pochłaniało dodatkowe środki, których nie ma w budżetach samorządowych.
Z kolei Marek Wójcik, Pełnomocnik ZMP ds. Legislacyjnych apelował, aby MEN wspólnie z ZUS wyjaśnili sytuację nauczycieli przebywających na kwarantannie. – Chcemy mieć jednoznaczne stanowisko, czy taki nauczyciel może pracować zawodowo, czy też nie – mówił Marek Wójcik.

18 sierpnia 2020 r. – sejmowa Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość, zwołanym na podstawie art. 152 ust. 2 regulaminu Sejmu na wniosek grupy posłów, rozpatrzyła „Informację Ministra Edukacji Narodowej Dariusza Piontkowskiego na temat stanu przygotowania szkół do nowego roku szkolnego 2020/2021, w szczególności w zakresie przygotowania szkół do realizacji swoich zadań w czasie epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 i wywołanej nim choroby COVID-19”. W informacji zaprezentowano prace ministerstwa nad przygotowaniem szkół i placówek do wznowienia funkcjonowania w formie stacjonarnej w stanie epidemii. Wspomniano też doświadczeniach z okresu ograniczonego funkcjonowania szkół od połowy marca do czerwca 2020 r.

Do istotniejszych działań podjętych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej zaliczyć można m.in.:

• przygotowanie dla dyrektorów szkół i nauczycieli informatorów i poradników dotyczących zdalnego nauczania;
• wsparcie szkół, nauczycieli i uczniów w dostępie do sprzętu komputerowego i Internetu (w tym rozwijanie zintegrowanej platformy edukacyjnej i modernizacja jej funkcjonalności oraz zasobów w stosunku do aktualnych potrzeb);
• zakup laptopów dla szkół w ramach projektu „Zdalna szkoła – wsparcie Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej;
• przeznaczenie środków w wysokości 360 mln zł dla organów prowadzących szkoły na zakup sprzętu dla celów nauczania zdalnego – projekt „Zdalna szkoła+”;
• kontynuowanie prowadzenia procesu zakupu sprzętu multimedialnego w ramach rządowego programu „Aktywna tablica”;
• opracowanie aktów prawnych na potrzeby kształcenia na odległość oraz w związku z powrotem do nauki stacjonarnej w sytuacji zagrożenia epidemicznego.

Minister Dariusz Pionkowski podkreślił, że opracowując wytyczne związane z edukacją w formie tradycyjnej w czasie epidemii korzystano z rozwiązań przyjętych w innych państwach europejskich. Wytyczne powstały w wyniku ścisłej współpracy Ministerstwa Edukacji Narodowej z Głównym Inspektorem Sanitarnym i Ministerstwem Zdrowia. W wytycznych uwzględniono charakter, wielkość placówek oświatowych i ich lokalizację ze względu na strefę zagrożenia epidemicznego.
Poza wytycznymi ministerstwo przygotowało również bazę kilkudziesięciu przykładowych odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w związku z powrotem do nauczania stacjonarnego i postępowaniem w warunkach epidemii. Minister wyjaśnił, że dyrektor będzie mógł działać elastycznie, a w sytuacji wystąpienia zagrożenia epidemicznego, po uzyskaniu pozytywnej opinii właściwego inspektora sanitarnego i za zgodą organu prowadzącego, będzie mógł częściowo lub w całości zawiesić stacjonarną pracę szkoły czy placówki oraz wprowadzić wariant mieszanej formy kształcenia (hybrydowej) bądź kształcenia zdalnego.

2 września 2020 r. – sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych /ASW/ na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość rozpatrzyła i zaopiniowała dla Marszałek Sejmu wniosek Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska – Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni o przedstawienie na posiedzeniu Sejmu „Informacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat interwencji policji i zatrzymań dokonanych na ul. Krakowskie Przedmieście oraz ul. Wilczej w Warszawie w dniach 7 i 8 sierpnia 2020 r.”. Sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji – Maciej Wąsik zapewnił, że stanowisko ministerstwa w tej sprawie jest jednoznaczne – funkcjonariusze postępowali prawidłowo, a środki przymusu bezpośredniego, które zostały zastosowane na Krakowskim Przedmieściu, były adekwatne do zaistniałej sytuacji.

Minister przypomniał, że 7 sierpnia 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie zdecydował o tymczasowym aresztowaniu na dwa miesiące Michała Sz. ps. „Margot” nadając postanowieniu klauzulę natychmiastowej wykonalności. Funkcjonariusze, którzy przyjechali na miejsce zdarzenia mieli za zadanie doprowadzić ww. osobę do aresztu. W zbiegowisku brało udział od 800 do 1000 osób, Policja zatrzymała 48 z nich. Zatrzymanym postawiono zarzuty m.in. udziału w zbiegowisku, niszczenia mienia oraz naruszenia nietykalności cielesnej funkcjonariusza. Wszystkie zatrzymane osoby zostały niezwłocznie zwolnione po przeprowadzeniu niezbędnych czynności.
Komendant główny Policji – Jarosław Szymczyk zaznaczył, że rolą funkcjonariusza jest chronić wszystkich obywateli i działać w granicach prawa. Dodał, że do tej pory wpłynęło 38 zażaleń na zatrzymania przeprowadzone 7 sierpnia br., z czego rozpatrzono jedno zażalenie.

14 sierpnia 2020 r. – odbyło się 16. jednodniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: Ustawę o zmianie niektórych ustaw w zakresie wynagradzania osób sprawujących funkcje publiczne oraz o zmianie ustawy o partiach politycznych.

W myśl uchwalonej w piątek ustawy wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) przysługiwać będzie wynagrodzenie w wysokości nie większej niż 0,70-krotność wynagrodzenia sędziego SN, co w tym roku oznacza 13 990,24 zł. Staroście, wicestaroście oraz pozostałym członkom zarządu powiatu przysługiwać będzie wynagrodzenie w wysokości nie większej niż 0,58-krotność wynagrodzenia sędziego SN, co daje 11 591,92 zł. Marszałkowi województwa, wicemarszałkowi oraz pozostałym członkom zarządu województwa przysługiwać będzie wynagrodzenie w wysokości nie większej niż 0,75-krotność wynagrodzenia sędziego SN, a więc 14 989,55 zł. Przewodniczącemu zarządu związku i pozostałym członkom zarządu (w związkach jednostek samorządu terytorialnego) przysługiwać będzie wynagrodzenie w wysokości nie większej niż 0,58-krotność wynagrodzenia sędziego SN (11 591,82 zł). Z kolei w urzędzie m.st. Warszawy: burmistrzowi dzielnicy m.st. Warszawy, zastępcy burmistrza dzielnicy i pozostałym członkom zarządu dzielnicy, przysługiwać będzie wynagrodzenie w wysokości nie większej niż 0,52-krotność wynagrodzenia sędziego SN określonego w stawce podstawowej (10 392,75 zł). Do maksymalnych wynagrodzeń określonych w ustawie nie będą wliczane dodatki za wieloletnią pracę (tzw. stażowe).

Ustawę o zmianie ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami. Nowelizacja przewiduje m.in. uproszczoną procedurę przyznawania odszkodowań dla lokatorów. Sprzeciw od decyzji komisji przyznających odszkodowanie lub zadośćuczynienie przysługiwać będzie jedynie lokatorom, a już nie m.st. Warszawa. Zgodnie z ustawą wszystkie decyzje zaskarżone dotychczas wyłącznie przez m.st. Warszawa mają być uznane za ostateczne i prawomocne. Środki, z których wypłacone będą odszkodowania oraz zadośćuczynienia, w terminie 14 dni od wejścia w życia ustawy przekazane mają zostać przez m.st. Warszawę na rachunek Funduszu Reprywatyzacji. W terminie 30 dni od wejścia w życie ustawy wypłacać ma je minister finansów.
Posłowie odrzucili także uchwałę Senatu odrzucającą ustawę o zmianie niektórych ustaw, w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów. Ustawa wprowadza m.in. opłaty od alkoholu sprzedawanego w opakowaniach o objętości do 300 ml, czyli tzw. małpek. Proponowana opłata wynosi 25 zł od litra stuprocentowego alkoholu sprzedawanego w opakowaniach o objętości do 300 ml. Przykładowo oznacza to 1 zł od 100 ml małpki wódki 40 proc., 2 zł od 200 ml małpki wódki 40 proc. i 88 gr od 250 ml małpki wina 14 proc. Pieniądze z opłaty trafią w 50 proc. do gmin, a w 50 proc. do NFZ na edukację, profilaktykę oraz świadczenia w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień. Opłata będzie pobierana w momencie sprzedaży do sklepu (opłata dotyczy alkoholu przeznaczonego do spożycia poza punktem sprzedaży).

 

5 sierpnia 2020 r. – sejmowa Komisja Finansów publicznych /FPB/ na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, umożliwiających porozumiewanie się na odległość, rozpatrzyła poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (druk nr 133).

Projekt dotyczy zwolnienia od podatku nabycia w drodze dziedziczenia lub darowizny własności rzeczy lub praw majątkowych, przez osoby przebywające, lub które przebywały w rodzinie zastępczej lub w rodzinnym domu dziecka, jeżeli darczyńcą lub spadkodawcą była osoba tworząca rodzinę zastępczą lub prowadząca rodzinny dom dziecka, w którym przebywała osoba obdarowana lub spadkobierca. Komisja przyjęła poprawki doprecyzowujące i porządkujące oraz sprawozdanie.

6 sierpnia 2020 r. – sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka /SPC/ na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, umożliwiających porozumiewanie się na odległość, zapoznała się z Informacją o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w roku 2019 (druk nr 389). W 2019 r. do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęło 59.524 spraw. Ponadto 4385 osób zgłosiło się osobiście do Biura Rzecznika, zaś z 32.395 osobami przeprowadzono rozmowy telefoniczne, udzielając im w trakcie tych rozmów porad oraz wyjaśnień. Rzecznik zwrócił uwagę m.in. na zastrzeżenia dotyczące funkcjonowania Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym, na niepokojący wzrost stosowania tymczasowego aresztowania (z 4162 przypadków na koniec roku 2015 do 8520 na koniec 2019 roku) przy równoczesnym spadku przestępczości. Zdaniem rzecznika tymczasowe aresztowanie stosowane jest zbyt często, zaś uzasadnienia postanowień sądowych o zastosowaniu tego środka w wielu wypadkach sprowadzają się do schematycznego odwołania się do treści przepisu pozwalającego na jego zastosowanie. Ponadto podejmowane interwencje rzecznika nie doprowadziły do wyeliminowania z systemu prawnego instytucji ubezwłasnowolnienia i zastąpienia jej systemem wspierania podejmowania decyzji.
W 2019 r. w świetle skarg wpływających do Rzecznika Praw Obywatelskich pogłębiły się też problemy związane z realizacją konstytucyjnego prawa równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Rzecznik zwrócił uwagę na niedostatek personelu medycznego, zbiurokratyzowanie sytemu i jego niedofinansowanie.
Rzecznik podkreślił znaczenie wydanego w 2019 r. wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie możliwości unieważnienia kredytu konsumenckiego indeksowanego do franka szwajcarskiego. Daje on bowiem możliwość usunięcia nieuczciwych postanowień w umowach kredytowych i stwarza po stronie sądów krajowych obowiązek zapewnienia konsumentowi odpowiednio skutecznej ochrony, co w niektórych przypadkach może oznaczać obowiązek działania sądu z urzędu.
Rzecznik zauważył, iż w dalszym ciągu nie zostały uchwalone przepisy, które kompleksowo regulowałyby postępowania administracyjne i sądowe dotyczące odzyskiwania przez byłych właścicieli (a raczej obecnie ich spadkobierców) utraconych w przeszłości nieruchomości.
Szczegółowe omówienie spraw rozpatrywanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich w 2019 r. zostało przedstawione w obszernej informacji zawartej w druku nr 389.
Po przeprowadzonej dyskusji Komisja przyjęła sprawozdanie.

24 lipca 2020 r. – zakończyło się trzydniowe, 15. posiedzenie Sejmu RP. W jego trakcie posłowie uchwalili 10 ustaw. Wśród nich znalazła się m.in. nowelizacja Prawa o ruchu drogowym, która znosi obowiązek posiadania przy sobie prawa jazdy i okazywania go podczas kontroli.

Inne godne odnotowania nowości to umożliwienie rejestracji pojazdu także w miejscu czasowego zamieszkania właściciela, zachowanie numeru rejestracyjnego przy przerejestrowywaniu pojazdu przez nowego właściciela oraz rejestracja online nowych pojazdów kupionych w salonach, dokonywana przez te salony w imieniu kupujących.

Z kolei nowelizacja ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności przewiduje przekazanie ponad 1 mld zł na poprawę sytuacji finansowej rolników w związku z epidemią COVID-19 przewiduje. Według szacunków resortu rolnictwa z pomocy będzie mogło skorzystać ok. 180 tys. gospodarstw, a pierwsze środki będą mogły trafić do rolników jeszcze jesienią 2020 r.
Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu wprowadza m.in. zmiany w organizacji i zarządzaniu Narodowego Funduszu Zdrowia, wprowadzając tak zwaną pionizację. Zakłada ona, że funkcję pracodawcy wobec osób zatrudnionych w oddziałach wojewódzkich NFZ będzie wykonywał Prezes NFZ. Z kolei minister zdrowia będzie mógł wydawać polecenia Funduszowi i podejmować działania związane z zapewnieniem dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej.
Nowelizacja ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług oraz niektórych innych ustaw wdraża do polskiego porządku prawnego przepisy unijne, które przewidują m.in., że po okresie delegowania pracownik będzie objęty prawem kraju przyjmującego.
Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie przepisów rozporządzenia w sprawie wzajemnego uznawania towarów zgodnie z prawem wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim oraz wskazaniu organu prowadzącego punkt kontaktowy do spraw produktów ma pomóc w realizacji rozporządzenia unijnego w tej sprawie nr 2019/515 z 2019 r., wprowadzającego m.in. ujednolicone procedury oceny towarów, punkty kontaktowe do spraw produktów rozumiane jako instrument wsparcia dla przedsiębiorców i szybkie ścieżki pozasądowego rozwiązywania problemów w ramach systemu SOLVIT.

16 lipca 2020 r. – zakończyło się dwudniowe, 14. posiedzenie Sejmu RP. W jego trakcie posłowie uchwalili dwie ustawy. Pierwsza to ustawa o wsparciu dla rynku ubezpieczeń należności handlowych w związku z przeciwdziałaniem skutkom gospodarczym COVID-19, która jest kolejnym uchwalonym przez Sejm rozwiązaniem mającym chronić przedsiębiorców i gospodarkę przed negatywnymi konsekwencjami pandemii koronawirusa.

Uchwalone przepisy umożliwiają rządowi uruchomienie programu wsparcia rynku ubezpieczeń należności handlowych. W efekcie polscy przedsiębiorcy nie zostaną pozbawieni dostępu do nich, dzięki czemu zmniejszy się ryzyko spowolnienia wymiany handlowej i osłabienia polskiej gospodarki. Skarb Państwa przejmie od zakładów ubezpieczeniowych część ryzyka związanego z ubezpieczaniem transakcji w zamian za przekazanie przez nie części składek do budżetu państwa. Dzięki wsparciu państwa ubezpieczyciele, mimo zwiększonego w warunkach pandemii ryzyka, będą mogli oferować przedsiębiorcom warunki ubezpieczenia transakcji zbliżone do tych sprzed wybuchu pandemii. Z przyjętych przez Sejm rozwiązań skorzystają m.in. przedsiębiorcy obracający towarami i usługami z odroczonym terminem płatności, zakłady ubezpieczeń oraz firmy i banki faktoringowe – łącznie ponad 200 tys. podmiotów.
Drugą z uchwalonych ustaw była nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii, która jest odpowiedzią na sytuację spowodowaną pandemią. Ma ona zapewnić ciągłość zrównoważonej gospodarki leśnej na czas trwania stanu epidemii COVID-19 oraz po nim. Projekt przewiduje czasowe (do 31 grudnia 2021 r.) poszerzenie definicji drewna energetycznego. Dzięki przyjętym przepisom do energetyki trafi drewno niepełnowartościowe oraz zalegający i niszczejący w lasach materiał nieodebrany przez zamawiających.

SENAT

1‒2 lipca 2020 r. odbyło się 13. posiedzenie Senatu. Rozpatrzono na nim 3 ustawy, do 2 wprowadzono poprawki. Bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która umożliwia uzyskanie prawa do emerytury powszechnej bez zastosowania mechanizmu pomniejszania podstawy jej obliczenia o sumę kwot pobranych emerytur wcześniejszych.

Senat wprowadził natomiast poprawki do nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Nowelizacja wprowadza trwałe nieprzedawnianie się karalności zbrodni komunistycznych, podobnie jak w wypadku zbrodni stanowiących, według prawa międzynarodowego, zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości lub zbrodnie wojenne.
Z poprawkami Senat przyjął także ustawę o Polskim Bonie Turystycznym, która przewiduje świadczenie w formie bonu turystycznego w wysokości 500 zł dla osób objętych programem „Rodzina 500+” i dzieci umieszczonych w rodzinnej lub instytucjonalnej pieczy zastępczej. Na dziecko niepełnosprawne będzie przysługiwać jedno świadczenie w formie bonu w wysokości 500 zł i jedno dodatkowe świadczenie w formie bonu w tej samej wysokości. Prawo do otrzymania bonu będzie ustalała Polska Organizacja Turystyczna na podstawie informacji od ministra właściwego ds. rodziny. Bonem w formie elektronicznej będzie można sfinansować usługi hotelarskie lub imprezy turystyczne w Polsce do 31 marca 2022 r.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

22 lipca 2020 r. obradowała na posiedzeniu plenarnym Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównymi tematami posiedzenia był projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie Funduszu Inwestycji Lokalnych (zwiększonego do 12 mld złotych) oraz zmiany granic gmin. Komisja postanowiła zaopiniować w trybie obiegowym, w terminie do 27 lipca br., projekt uchwały Rady Ministrów, która konstytuuje Fundusz Inwestycji Lokalnych. Strona Samorządowa, dziękując za ten ważny z punktu widzenia utrzymania tempa rozwoju kraju zastrzyk środków przeznaczonych na inwestycje, zgłosiła do projektu uchwały rządu trzy uwagi merytoryczne, dotyczące: pominięcia województw, nieadekwatnego zmniejszenia środków dla miast na prawach powiatu i nieostrych kryteriów podziału pozostających w dyspozycji premiera dodatkowych 6 miliardów złotych, co grozi zbytnią uznaniowością w dysponowaniu tymi środkami (opinia Strony Samorządowej w załączeniu).
Komisja pozytywnie zaopiniowała projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie m.in. zmian granic gmin, rekomendując jednocześnie przyspieszenie prac nad systemowym uregulowaniem kwestii towarzyszących tym zmianom, które budzą każdego roku emocje i są przedmiotem sporów, a także uwzględnieniem samorządu województw w opiniowaniu wnioskowanych zmian. Wskazano również, że w celu zrekompensowania ubytków w dochodach gminom tracącym fragmenty swoich terytoriów na rzecz miast można wykorzystać tworzony właśnie Fundusz Inwestycji Lokalnych w jego drugiej transzy, pozostającej w dyspozycji premiera. Zwrócono uwagę na to, że najlepszym sposobem uzyskania pozytywnych decyzji rządu wobec wnioskowanych zmian jest uzyskanie dla nich konsensusu wszystkich zainteresowanych stron, czego najlepszym przykładem jest wniosek miasta Krosna, odrzucony przed rokiem przy braku uzgodnień, a przyjęty dziś bez uwag po wypracowaniu konsensusu. Na posiedzeniu przedstawiciele miasta i gminy wiejskiej Włocławek zapowiedzieli też sfinalizowanie uzgodnień do dnia 23 lipca, dzięki czemu minister Paweł Szefernaker zapowiedział uwzględnienie rekomendowanego dziś do negatywnego rozpatrzenia wniosku miasta Włocławek, pod warunkiem dostarczenia do MSWiA niezbędnych materiałów do dnia 24 lipca br.

19 czerwca 2020 r. – na specjalnym, zwołanym w pilnym trybie posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, wicepremier Jadwiga Emilewicz ogłosiła, że rząd tworzy Fundusz Inwestycji Samorządowych. W ramach tego funduszu samorządy mogą liczyć na jednorazowe wsparcie realizowanych inwestycji. Wsparcie dla gmin ma wynosić 5 mld zł, a dla powiatów 1 mld zł. Wsparcie dla gmin w minimalnej wysokości ma wynosić 0,5 mln zł, a maksymalnie 93 mln zł. W przypadku powiatów wsparcie będzie wynosiło nie mniej niż 0,5 i nie więcej niż 20 mln zł.

19 czerwca 2020 r. – zakończyło się 13. Jednodniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która dotyczy przywrócenia większej podstawy obliczenia emerytury ubezpieczonym, którzy pobierali wcześniejszą emeryturę bez obiektywnej wiedzy, że kwoty wcześniej pobranej emerytury pomniejszą emeryturę powszechną (w większości przypadków dotyczy to kobiet urodzonych w 1953 r.);
• ustawę o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych, udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw, która dotyczy wprowadzenia inicjatyw legislacyjnych w celu poprawy sytuacji przedsiębiorców dotkniętych skutkami COVID-19, wsparcia budżetów jst oraz w celu utrzymania ciągłości procesu inwestycyjnego poprzez m.in.: dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych, ułatwienia w realizacji zamówień publicznych, pakiet osłonowy dla samorządów, ochrona przed przejęciem spółek przez podmioty spoza UE/EOG, ułatwienie dostępu do wakacji kdredytowych, dostosowanie rynku pracy do wyzwań COVID-19;
• ustawę o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19, która dotyczy wsparcia finansowego osób, które straciły źródło przychodu ze względu na sytuację gospodarczą spowodowaną kryzysem wywołanym epidemią COVID-19;
• ustawę o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, która dotyczy wprowadzenia zapisu, który określi zbrodnie komunistyczne, w rozumieniu art. 2 ustawy, niebędące zbrodniami wojennymi lub zbrodniami przeciwko ludzkości jako zbrodnie nie ulegające przedawnieniu;
• ustawę o instrumencie wsparcia finansowego dla gospodarstw domowych w zakresie realizacji planów wypoczynkowych w latach 2020-2022 w związku z pandemią COVID-19, która dotyczy wprowadzenia nowego, prorozwojowego instrumentu finansowego - czeku turystycznego o wartości 500 zł brutto na pokrycie kosztów pobytu we wszystkich kategoriach obiektów świadczących usługi noclegowe dla osób posiadających stałe miejsce zamieszkania w Polsce i dodatkowo zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilno-prawnej, prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, osób posiadających status ubezpieczonego w KRUS lub ZUS, osób niepełnosprawnych z orzeczeniem, osób zarejestrowanych w Urzędzie Pracy jako bezrobotne i pobierające zasiłek, emerytów, rencistów oraz współmałżonków osób uprawnionych, a także małoletnich dzieci, młodzieży i studentów do 26 roku życia.

18 czerwca 2020 r. – zakończyło się 12. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na tym posiedzeniu 10 ustaw, do 7 wprowadziła poprawki:

• 126 poprawek do ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 (projekt rządowy). Izba opowiedziała się m.in. za tym, by samorządy, przez wszystkie miesiące, w których straciły co najmniej 20% dochodów w stosunku do analogicznego okresu 2019 r., nie opłacały tzw. janosikowego. Senat uznał również, aby do dochodów, które jednostka samorządu terytorialnego może uzyskać, nie zaliczało się skutków finansowych wynikających z udzielenia ulg podatkowych i ulg w spłacie zobowiązań podatkowych na podstawie przepisów szczególnych wydanych w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo stanu klęski żywiołowej.
• 9 poprawek do ustawy o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 (projekt prezydencki). Senat zdecydował m.in. o podniesieniu wysokości dodatku solidarnościowego z 1400 do 1500 zł.
• 45 poprawek, głównie o charakterze doprecyzowującym, do ustawy o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców (projekt rządowy). Jedna z poprawek wiąże się z dodaniem do ustawy artykułu, który dotyczy umożliwienia dofinansowania zadań związanych ze wsparciem przedsiębiorców w związku z pandemią ze środków funduszu przeciwdziałania COVID-19. Tę pomoc będzie można uzyskać do 31 grudnia 2021 r. Kolejne zmiany polegają na umożliwieniu ministrowi właściwemu ds. gospodarki lub Agencji Rozwoju Przemysłu kontroli przedsiębiorcy w zakresie wykorzystywania przez niego pomocy zgodnie z jej przeznaczeniem oraz przestrzegania limitu wynagrodzeń.
• 7 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna ze zmian wzmacnia rolę zarządu województwa w negocjacjach dotyczących porozumienia terytorialnego. Inna ma na celu wykluczenie sytuacji, w której samorząd województwa jest zobowiązany do zapewnienia minimalnej kwoty dofinansowania realizacji programu służącego realizacji umowy partnerstwa w zakresie polityki spójności, także ze środków beneficjentów programu. Kolejna poprawka zwalnia z obowiązku określania strategii rozwoju województwa modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa oraz ustaleń i rekomendacji w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w województwie. Pozostałe zmiany mają charakter doprecyzowujący. Ustawa zmienia zasady zarządzania rozwojem kraju. Zakłada, że na każdym poziomie zarządzania (krajowy, wojewódzki, lokalny) będzie opracowywany 1 dokument strategiczny, łączący aspekty społeczne, gospodarcze i przestrzenne. Na poziomie krajowym podstawowym dokumentem ma być średniookresowa strategia rozwoju kraju, a nie ‒ jak dotychczas ‒ strategia długookresowa. Ustawa wprowadza też nowe rozwiązania dotyczące uzgadniania z samorządami najważniejszych działań rozwojowych: kontrakt programowy (powiązany z dofinansowaniem i warunkami wykorzystania środków UE), kontrakt sektorowy (uzgadnianie zakresu ukierunkowanych terytorialnie działań sektorowych podejmowanych przez poszczególnych ministrów właściwych w ich programach rozwoju) i porozumienie terytorialne (uzgadnianie i podejmowanie działań istotnych z punku widzenia społeczności lokalnych – gminy, kilku gmin, powiatu).
• Natomiast bez poprawek Senat przyjął m.in. ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych (projekt rządowy), która wprowadza katalog wyłączeń od stosowania reguły wydatkowej w związku z epidemią wirusa SARS-CoV-2. To rozwiązanie spójne z działaniami podjętymi w Unii Europejskiej, gdzie została uruchomiona tzw. generalna klauzula wyjścia, pozwalająca na przekroczenie limitów wynikających z reguł unijnych w zakresie zwalczania skutków związanych z epidemią. Wprowadzone rozwiązanie, umożliwiające zawieszanie stabilizującej reguły wydatkowej, ma pozwolić gospodarce na szybki powrót na ścieżkę rozwoju po kryzysie.

3 czerwca 2020 r. – obradowała (w formie wideokonferencji) Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Było to pierwsze posiedzenie KWRiST po trwającej 3 miesiące przerwie spowodowanej epidemią COVID-19.

Głównym tematem debaty był rządowy projekt ustawy „Tarcza 4.0”. Strona samorządowa przedstawiła swoje postulaty dotyczące pomocy finansowej dla jednostek samorządu terytorialnego. Do najważniejszych należą:

• poluzowanie reguł zadłużania się nie tylko w 2020 roku, ale także w kolejnych latach.
• uelastycznienie przepisów dotyczących wpłat tzw. janosikowego przez zasobniejsze JST
• wprowadzenie zapisów, że ulgi i zwolnienia z podatków, które JST wprowadziły w ramach przeciwdziałania kryzysowi wywołanemu przez COVID 19 nie są liczone jako potencjał podatkowy JST przy obliczaniu subwencji.
• zrefundowanie gminom kosztów, które poniosą w związku z organizacją wyborów prezydenckich (które w trakcie spotkania ogłosiła na 28 czerwca br., marszałek sejmu, Elżbieta Witek), w tym kosztów środków ochrony przed koronawirusem oraz pilne ogłoszenie wytycznych przez Głównego Inspektora Sanitarnego
• zwiększenie subwencji oświatowej o planowane podwyżki dla nauczycieli, w tym również tych przedszkolnych przy okazji nowelizowania przez rząd budżetu państwa.

Część samorządowych postulatów została zapisana w projekcie tarczy 4.0, np. kredyty zaciągnięte przez JST na uzupełnienie ubytków w dochodach do końca okresu ich spłacania nie będą wliczane do wskaźnika zadłużenia.
W trakcie dyskusji Andrzej Porawski, sekretarz strony samorządowej KWRiST mówił też o postulacie, aby te ulgi i zwolnienia, które samorządy wprowadziły poza normalnymi ulgami i zwolnieniami podatkowymi w ramach przeciwdziałania kryzysowi, nie były traktowane jako możliwe dochody do uzyskania przy obliczaniu subwencji i wypłacaniu „Janosikowego”. Ten postulat nie był dotąd uwzględniony przez rząd, ale strona samorządowa uważa go za bardzo istotny. Krzysztof Żuk zwrócił uwagę, że ustalenia, o których mowa nie funkcjonują formalnie, na piśmie. Potrzebna jest zatem interpretacja wiążąca. Prezydent Lublina podniósł też kwestię wysokości subwencji oświatowej. Przedstawił postulat strony samorządowej, aby rząd zwiększył ją do poziomu pozwalającego sfinansować planowaną od 1 września 2020 r. podwyżkę dla nauczycieli. W odpowiedzi Wiceminister edukacji narodowej Maciej Kopeć powiedział, że w 2019 roku dochody samorządowe rosły i trudno się już dziś odnosić do dochodów w roku 2020 i kwestii finansowania zadań oświatowych. Stwierdził też, że samorządowcy zawyżają kwotę wliczając do niej wydatki na zadania własne, np. przedszkolne.

4 czerwca 2020 r. – po północy zakończyło się 11. posiedzenie Senatu. Izba przyjęła 7 ustaw, 1 odrzuciła.

Izba wprowadziła 5 poprawek redakcyjnych do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), dostosowującej przepisy do obecnie obowiązującej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. Nowela przewiduje ponadto, że organy rentowe nie będą musiały sporządzać PIT-40A w wypadku nadpłaty podatku. Zmienia też termin ważności wniosku podatnika o niepomniejszanie zaliczki na podatek dochodowy o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek na lata następne; będzie obowiązywał aż do jego wycofania.

Senat bez poprawek przyjął następujące ustawy:

– Ustawa o zmianie ustawy o sposobie obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto (projekt rządowy) dostosowująca sposób obliczania średniej wartości PKB na 1 mieszkańca do statystycznego podziału terytorialnego kraju. Zakłada, że średnią wartość PKB będzie obliczał prezes GUS za ostatnie 3 lata dla obszarów jednostek terytorialnych na poziomach: makroregionów, regionów i podregionów zgodnie z unijną Klasyfikacją Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS).
– Ustawa o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (projekt rządowy) wprowadzająca przepisy unijnego rozporządzenia, dotyczącego udostępniania na rynku produktów nawozowych UE. Państwa członkowskie UE zobowiązuje do wyznaczenia organu notyfikującego (minister właściwy ds. gospodarki) i do monitorowania jednostek notyfikowanych (Polskie Centrum Akredytacji). Nowelizacja przewiduje ponadto, że od 1 sierpnia 2021 r. nie będzie można stosować mocznika w formie granulowanej, co ma ograniczyć emisję amoniaku do atmosfery. Nadzór nad wprowadzaniem do obrotu nawozów będzie sprawować Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
– Ustawa o ratyfikacji Umowy o partnerstwie i współpracy pomiędzy Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a Republiką Singapuru, sporządzona w Brukseli dnia 19 października 2018 r. (projekt rządowy), przewidującą ratyfikację umowy, która dotyczy m.in współpracy w ramach regionalnych i międzynarodowych forów i organizacji, zwalczania terroryzmu, przeciwdziałania rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia, wspierania rozwoju wymiany handlowej, a także współpracy w dziedzinie sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa.
– Ustawa o ratyfikacji Umowy ramowej między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a Australią, sporządzona w Manili dnia 7 sierpnia 2017 r.(projekt rządowy) przewidująca ratyfikację umowy, której celem jest zacieśnienie współpracy politycznej w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym broni masowego rażenia, zwalczania terroryzmu, walki z przestępczością zorganizowaną i cyberprzestępczością, współpracy w kwestiach gospodarczych i na forach wielostronnych, a także m.in. w dziedzinie badań i innowacji, edukacji i kultury.
– Ustawa o ratyfikacji Umowy o partnerstwie w zakresie stosunków i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a Nową Zelandią, sporządzona w Brukseli dnia 5 października 2016 r. (projekt rządowy) przewidująca ratyfikację umowy, która zmierza do rozszerzenia zakresu relacji gospodarczych i handlowych, a także współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości, spraw wewnętrznych oraz w zwalczaniu terroryzmu i cyberprzestępczości.
– Ustawa o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Federalnej Niemiec w zakresie ocen oddziaływania na środowisko i strategicznych ocen oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, podpisana w Neuhardenberg dnia 10 października 2018 r. (projekt rządowy), przewidująca ratyfikację umowy, która umożliwi uregulowanie ram prawnych postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym między Polską a Republiką Federalną Niemiec, usprawni procedury transgraniczne w tym zakresie.

2 i 4 czerwca 2020 r – Sejm kontynuował swoje 12. posiedzenie.
2 czerwca 2020 r. – Sejm rozpatrzył poprawki Senatu i ostatecznie ustalił teksty ustawy o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego (Dz.U. poz. 979). Zakłada ona, że w nadchodzących wyborach każdy uprawniony do głosowania będzie mógł oddać głos w formie tradycyjnej lub korespondencyjnie. Przyjęte przepisy mają na celu umożliwienie wyboru Prezydenta RP w warunkach stanu epidemii, uwzględniają też szczególną sytuację po tym jak nie doszło do skutku głosowanie zarządzone na 10 maja br. Sejm zgodził się z poprawkami Senatu zakładającymi m.in. że to Państwowa Komisja Wyborcza, a nie Minister Zdrowia ma decydować o przeprowadzeniu na określonym terenie tylko głosowania korespondencyjnego. Posłowie przyjęli także poprawki doprecyzowujące sposób głosowania osób odbywających kwarantannę oraz ułatwiające głosowanie korespondencyjne osobom z niepełnosprawnością.

4 czerwca 2020 r. – Sejm uchwalił ustawę o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19. Ustawa zakłada m.in. pomoc dla firm znajdujących się w trudnej sytuacji w formie dopłat do odsetek kredytowych. Na dopłaty wypłacane przez Bank Gospodarstwa Krajowego ma być przeznaczone ok. 570 mln zł. Jedna z przyjętych w trakcie prac legislacyjnych poprawek przewiduje możliwość przedłużenia wypłaty zasiłku opiekuńczego do 28 czerwca. Przyjęte w ustawie przepisy zakładają także wsparcie dla samorządów, które polegać ma m.in. na:
podwojeniu udział powiatów, w tym miast prezydenckich, w dochodach z gospodarki nieruchomościami Skarbu Państwa – od 1 maja do końca 2020 r. Teraz do samorządów będzie trafiać co druga, nie co czwarta złotówka.

• złagodzeniu w 2020 r. reguły fiskalnej ograniczającej zadłużanie się samorządów.
• w związku z COVID-19, w 2020 r. możliwa będzie nierównowaga budżetu samorządów, dodatkowo o wartość faktycznego zmniejszenia się dochodów z podatków (takich jak: PIT, CIT i podatków lokalnych, czyli m.in. podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego czy opłaty skarbowej).
• w 2020 r. samorządy będą mogły otrzymać wcześniej kolejne raty subwencji, m.in. w części oświatowej.
• tzw. janosikowe (płacone przez zamożniejsze samorządy) – przypadające w maju i czerwcu 2020 r. – będzie można zapłacić w drugim półroczu 2020 r.
• w 2020 r. samorządy będą mogły przeznaczyć pieniądze z tzw. funduszu korkowego (środki pozyskiwane od przedsiębiorców sprzedających alkohol) na przeciwdziałanie i łagodzenie skutków COVID-19.

4 czerwca 2020 r. – Sejm uchwalił także ustawę o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19. Ustawa wprowadza dotyczy wsparcia finansowego osób, które straciły źródło przychodu ze względu na sytuację gospodarczą spowodowaną kryzysem wywołanym epidemią COVID-19.

23 maja 2020 r. – Związek Gmin Wiejskich RP przyjął stanowisko w sprawie niedofinansowania podwyżek dla nauczycieli w 2020 r. Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej wskazuje na brak pokrycia w zaplanowanej części oświatowej subwencji ogólnej wzrostu wynagrodzeń nauczycieli o 6 % od 1 września 2020 roku.

Na stan niedofinansowania wynagrodzeń nauczycieli w tym roku dodatkowo mają wpływ skumulowane czynniki narzuconych przez władze centralne regulacji takich jak: podwyżka wynagrodzeń o 9,6% w 2019 roku (którą w części musiały sfinansować samodzielnie gminy), wzrost od 1 września 2019roku średniego wynagrodzenia nauczycieli wg stopnia awansu zawodowego, wzrost płacy minimalnej do kwoty 2600 zł, która wpłynęła na wzrost płac nie tylko personelu obsługi, ale również na wzrost minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli. Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej postuluje o pełne pokrycie z budżetu państwa planowanego w 2020 wzrostu wynagrodzeń nauczycieli szkół i przedszkoli, poprzez zwiększenie kwoty części oświatowej subwencji ogólnej oraz dotacji przedszkolnej z budżetu. Związek postuluje również o podjęcie systemowych regulacji w zakresie przejęcia przez rząd odpowiedzialności za pełne zabezpieczenie finansowania pensji nauczycieli.

26 maja 2020 r. przedstawiciele Unii Metropolii Polskich oraz Związku Miast Polskich spotkali się z wicepremier Jadwigą Emilewicz. Spotkanie dotyczyło wyborów Prezydenta RP oraz tzw. samorządowej tarczy antykryzysowej. Informację o przepiebu spotkania samorządowcy przedstawili na konferencji prasowej. – Jesteśmy po ważnym spotkaniu z panią wicepremier Jadwigą Emilewicz i innymi ministrami i wiceministrami, którego przedmiotem były nie tylko wybory prezydenckie, ale także stan samorządowych finansów, w szczególności tego w jaki sposób epidemia COVID-19 przełoży się na możliwości inwestycyjne miast i gmin – mówił po spotkaniu Jacek Jaśkowiak. Prezydent Poznania wyjaśnił, że samorządowcy przedstawili m.in. woje uwagi dotyczące propozycji, aby wybory odbyły się 28 czerwca, a także roli, jaką samorządy mają odegrać w ich organizacji. – Przede wszystkim poinformowaliśmy rząd, że w naszej ocenie przeprowadzenie wyborów 28 czerwca nie jest możliwe przede wszystkim ze względów logistycznych – wyjaśniał prezydent Jaśkowiak.
Samorządy potrzebują więcej czasu aby termin wyborów pogodzić przede wszystkim z nakładającymi się terminami matur i egzaminów ósmoklasistów. Ten czas potrzebny jest aby zabezpieczyć bezpieczne dla zdrowia członków komisji obwodowych warunki ich pracy, jak i aby zabezpieczyć odpowiednie dla zdrowia nauczycieli i uczniów warunki przeprowadzania tych egzaminów. – Lokale wyborcze znajdują się przede wszystkim w szkołach – wyjaśnił stanowisko samorządowców Jacek Jaśkowiak. W ocenie samorządów aby zapewnić bezpieczne warunki do głosowania powinno się ono odbywać w salach gimnastycznych, a częściowo także w specjalnie w tym celu przygotowanych namiotach. – Tego nie da się jeszcze przygotować, ponieważ proces legislacyjny nad nową ustawą o wyborach Prezydenta RP jeszcze się nie zakończył. Dlatego apelujemy do rządu, apelujemy do Sejmu i do Senatu, aby posłuchali głosu samorządów, abyśmy nie mieli powtórki z 10 maja, kiedy to wybory zostały odwołane – mówił prezydent Jaśkowiak.
W trakcie spotkania z wicepremier Jadwigą Emilewicz samorządowcy rozmawiali także o finansach. Wynik tych rozmów oraz najważniejsze, przedstawione przez przedstawicieli Unii Metropolii Polskich oraz Związku Miast Polskich postulaty przedstawił podczas konferencji prasowej Rafał Bruski, prezydent Bydgoszczy.
– My samorządowcy zobowiązaliśmy się dbać o rozwój naszych miast i gmin. Dbanie o rozwój, to także dbałość o finanse. Podczas spotkania z panią premier przedstawiłem stan finansów Bydgoszczy, który powoduje, że będziemy musieli zrezygnować z wielu inwestycji. Podobnie jest zresztą i w innych samorządach. Dlatego też apelowaliśmy do premier Jadwigi Emilewicz o przygotowanie prawdziwej tarczy antykryzysowej dla samorządów o zwiększenie naszych realnych dochodów, czy to w formie subwencji ogólnej czy innej, bo sama możliwość większego zadłużania się już nie wystarczy – mówił Rafał Bruski. Prezydent Bydgoszczy podkreślił, że te pieniądze samorządom są niezbędne, aby realizować planowane inwestycje – Te inwestycje to jest być albo nie być wielu małych i średnich firm, które bez możliwości ich realizacji nie przetrwają – dodawał prezydent Bruski. I poinformował, że dzisiaj samorządowcy ani nie usłyszeli twardego nie, ani też deklaracji, że rząd samorządom takiej pomocy udzieli. – Umówiliśmy się z panią premier Emilewicz, że do rozmów wrócimy w sierpniu, kiedy będziemy mieć więcej danych, większą wiedzę o stanie finansów samorządów, państwa i gospodarki – informował Rafał Bruski.
Do tematu wyborów prezydenckich wrócił w trakcie konferencji Jacek Karnowski. – Szkoda, że wcześniej nikt nie zechciał wysłuchać naszych głosów, naszego doświadczenia. My nie traktujemy ich organizacji politycznie. Samorządom zależy, aby zostały one przeprowadzone zgodnie z konstytucją, prawem wyborczym, żeby były to wybory w pełni demokratyczne i pięcioprzymiotnikowe – mówił prezydent Sopotu. Dlatego samorządy apelują, aby składy komisji obwodowych były co najmniej 5 osobowe, aby samorządy mogły dobrze dostarczyć karty do głosowania korespondencyjnego. – To nie może być fikcja, że karty do głosowania są drukami ścisłego zarachowania – wskazywał prezydent Karnowski. I dodawał, że trzecim głównym postulatem samorządów w tym zakresie jest termin, w którym wybory mają się odbyć. – Wyznaczenie terminu wyborów prezydenckich ma duże znaczenie dla gmin, czy damy radę rzetelnie się do przeprowadzenia tych wyborów przygotować – mówił.
Prezydent Sopotu podsumował także rozmowy w sprawie finansów samorządowych. – Widać dobre intencje pani premier Emilewicz, żeby koszt obecnego kryzysu spowodowanego epidemią COVID-19 rozłożyć samorządom na kilka lat, żeby to nie był tylko koszt roku bieżącego – mówił Jacek Karnowski. Prezydent Sopotu przypomniał, że samorząd terytorialny jest jednym z największych i najważniejszych inwestorów. – Jeżeli samorządy przestaną inwestować ze środków unijnych, czy ze środków własnych, to nie będzie także wpływów z podatku VAT w budżecie centralnym – wskazywał Jacek Karnowski.

26 maja 2020 r. – Unia Metropolii Polskich wystosowała do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji apel o pilne przywrócenie normalnych zasad funkcjonowania Straży Miejskich, które na mocy wydanych przez wojewodów poleceń, od 1 kwietnia br. realizują tylko i wyłącznie zadania związane z przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Apelujemy do Pana Ministra o jak najszybsze uchylenie poleceń Wojewodów z dnia 31 marca 2020 r., wydanych na podstawie art. 11 ust. 1 Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciw działaniem i zwalczaniem COl’ID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Realizacja wynikających z poleceń Wojewodów zadań zahamowało realizację codziennych obowiązków Straży Miejskich, dla których zostały powołane. Niewłaściwe parkowanie tamujące ruch w mieście, spalanie śmieci w domowych piecach, wypalanie traw, czuwanie nad przestrzeganiem Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, wsparcie instytucji miejskich w zakresie zwalczania przemocy domowej, to tylko niektóre z ważnych obszarów działania Straży Miejskich. Wymagają one aktywności tych jednostek mimo, że nie są bezpośrednio związane z zapobieganiem i zwalczaniem COVID-19. Wprowadzanie w kraju kolejnych kroków „odmrażania” gospodarki zwiększyło lawinowo liczbę zgłoszeń o interwencje Straży Miejskich, w obszarach ich kompetencji. Niestety, z powodu przytoczonego na wstępie polecenia działania te, są w znacznym stopniu ograniczone. Taki stan wzbudza niezadowolenie mieszkańców i ich skargi na opieszałość działania służb.

26 maja 2020 r. – z okazji przypadającego 27 maja Dnia Samorządu Terytorialnego Marszałek Senatu Tomasz Grodzki spotkał się z włodarzami miast i gmin oraz przedstawicielami korporacji samorządowych.

Marszałek Senatu Tomasz Grodzki podkreślił, że jego spotkanie z samorządowcami przypadło w przeddzień rocznicy pierwszych, całkowicie wolnych wyborów samorządowych. "Samorządność, czyli władza blisko ludzi, to jest podwalina tego, że Polska znajdowała się w zupełnie innym miejscu 30 lat temu, a w zupełnie innym miejscu znajduje się teraz" - ocenił. Wyraził też nadzieję, że dzięki samorządności dojrzałej i umocnionej Polska nadal będzie się pięknie rozwijać.

Marszałek Grodzki przypomniał, że przypadająca w tym roku rocznica odrodzenia samorządu została uczczona przyjętą w marcu uchwałą Senatu. Czytamy w niej między innymi, że „reforma samorządu gminnego z 1990 roku to jedna z najbardziej udanych zmian po 1989 roku. Rozpoczęła ona proces decentralizacji państwa i wprowadziła w życie zasadę pomocniczości. Wspólnoty lokalne uzyskały wtedy podmiotowość prawną, polityczną i ekonomiczną. Monopol państwowej własności i system centralnej władzy zostały złamane”. Przewodniczący senackiej komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz prezes Związku Miast Polskich Zygmunt Frankiewicz przekonywał, że rocznicę tę Polacy powinni teraz świętować w poczuciu dumy i satysfakcji. "Bezsprzecznie jest to wielkie osiągnięcie Polski. Polski samorząd zdał egzamin, jest silny. Myślę, że jest dobrze skonstruowany. Miał dobre fundamenty - prawne, organizacyjne, został wyposażony na początku w majątek, ma podstawy finansowe i sprawdził się. Także teraz w okresie pandemii, samorząd wykonuje większość zadań w obronie obywateli naszego państwa" – mówił senator Frankiewicz. Zwrócił jednocześnie uwagę, że finanse samorządów są w kryzysie, a to, jak z niego wyjdą, zależy między innymi od Senatu.
Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski podkreślił, że samorząd zawsze jest blisko ludzi. "W czasach epidemii, kiedy świat stanął na głowie, samorządy były na pierwszej linii. W tych trudnych czasach zawsze były i dalej będą blisko ludzi, solidarni" - mówił. W jego przekonaniu w ostatnich miesiącach samorządy również stanęły na straży najważniejszych zasad, na straży demokracji i zapewnił, że dalej będą tych zasad bronić. zapewnił. W ocenie prezydenta stolicy obrona silnych, niezależnych samorządów powinna być zadaniem wszystkich polityków.
Marszałek województwa mazowieckiego i wiceprezes Związku Województw RP Adam Struzik, wskazał, że w rozwoju Rzeczypospolitej były trzy milowe kroki - reforma samorządowa, wprowadzenie dwóch kategorii samorządów - powiatowego i wojewódzkiego - oraz członkostwo Polski w Unii Europejskiej. "Samorządy odegrały olbrzymią rolę w absorpcji środków europejskich, w tych przemianach, które miały miejsce w każdej gminie, w każdym powiecie, w każdym województwie" – powiedział marszałek Struzik. Przypomniał, że pozytywny przepływ środków UE to 118 mld euro. "To są pieniądze wbudowane w naszą infrastrukturę, w nasze szkoły, domy kultury, szpitale, nasze autostrady" - dodał.
Mirosław Lech ze Związku Gmin Wiejskich wyraził zaniepokojenie przyszłością samorządów i przyznał, że dla gmin z obszarami wiejskimi ten czas jest coraz trudniejszy. "Inwestycyjne moce naszych samorządów się kończą, dlatego też postulujemy teraz do pana premiera, do rządu, o wprowadzenie dla tego typu gmin jak nasze bonu inwestycyjnego w wysokości miliona złotych" - oświadczył.
Wójt podwarszawskiego Izabelina Dorota Zmarzlak mówiła z kolei o potrzebie budowania relacji i wzmacnianiu społeczeństwa obywatelskiego. Jak zaznaczyła, wszystkie wykonane inwestycje są ważne, ale najważniejsi są ludzie. "Chciałabym, żeby to samorządy miały ambicje stać się takimi gospodarzami rozmowy i porozumienia. Mamy do tego największy społeczny mandat" - dodała.
W spotkaniu z Marszałkiem Senatu wzięli także udzial prezez Unii Metropolii Polskich, Tadeusz Truskolaski, prezes zarządu Unii Miasteczek Polskich Artur Tusiński, Rudolf Borusiewicz ze Związku Powiatów Polskich oraz Jakub Mielczarek ze Związku Województw RP.

28 maja 2020 r. – zakończył się drugi dzień 12. Posiedzenia Sejmu RP (posiedzenie będzie kontynuowane 3 czerwca). W jego trakcie uchwalone zostały m.in.:

• ustawa o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Podstawowym dokumentem strategicznym odnoszącym się do rozwoju kraju będzie więc średniookresowa strategia rozwoju kraju, łącząca aspekty społeczne, gospodarcze i przestrzenne. Na poziomie regionalnym istotą zmian jest nadanie strategii rozwoju województwa wiodącej roli w zakresie planowania działań rozwojowych w województwie zarówno w zakresie społecznym, gospodarczym, jak i przestrzennym. Konsekwencją tego będzie w przyszłości rezygnacja z obowiązku przygotowywania planów zagospodarowania przestrzennego województw. Jednak zmiany w tym zakresie zostaną wprowadzone w odrębnej ustawie i planuje się, że wejdą w życie po 2025 r. z uwagi na konieczność zapewnienia ciągłości planowania społeczno-gospodarczego i przestrzennego.
• ustawa o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ma na celu poprawę funkcjonowania i organizacji kształcenia podyplomowego lekarzy i lekarzy dentystów, w tym weryfikacji przepisów dot. stażu podyplomowego, szkolenia specjalizacyjnego i umiejętności zawodowych.
• ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy uszczelnienia systemu podatku dochodowego od osób prawnych, których celem jest implementacja dyrektywy Rady (UE) 2017/852, zmian w ustawie o VAT (implementacja dyrektywy Rady (UE) 2018/1910, dopełnienia tranzpozycji dyrektywy Rady (UE) 2018/822.
• ustawa o systemach homologacji typu UE i nadzoru rynku silników spalinowych przeznaczonych do maszyn mobilnych nieporuszających się po drogach. Ustawa dotyczy określenia zadań organów administracji publicznej i innych podmiotów w zakresie systemu homologacji typu UE i nadzoru rynku w odniesieniu do silników przeznaczonych dla maszyn mobilnych nieporuszających się po drogach, do których zaliczane są np. lokomotywy, statki żeglugi śródlądowej, koparki czy walce.
• ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców. Nawet 1,2 mld zł w ciągu 10 lat może trafić do firm zagrożonych upadłością. Pomoc publiczna będzie mieć charakter pożyczek. Pomoc na ratowanie ma mieć charakter pilny i tymczasowy. Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne będzie przyznawane na dłuższy okres i ma służyć przedsiębiorcom w sytuacjach, gdy będą w stanie samodzielnie przeprowadzić restrukturyzację, ale potrzebują wsparcia do czasu jej rozpoczęcia, natomiast pomoc na restrukturyzację jest przeznaczona dla przedsiębiorców, którzy samodzielnie nie udźwignęliby jej, ale mają jej spójny plan oraz posiadają wkład własny.
• ustawa o zmianie ustawy o finansach publicznych. Ustawa dotyczy rozszerzenia katalogu zdarzeń wyłączających stosowanie stabilizującej reguły wydatkowej o stan epidemii na całym obszarze RP oraz zawiera warunki i mechanizm, na podstawie których można określić długość ścieżki związanej z powrotem do pierwotnej kwoty wydatków oraz proponuje mechanizm stopniowego powracania do stosowania pierwotnej formuły stabilizującej reguły wydatkowej w ciągu dwóch, trzech albo czterech lat po jej wyłączeniu, w zależności od sytuacji gospodarczej i tempa odbudowy PKB.

21 maja 2020 r. – połączone komisje senackie Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Ustawodawcza przeprowadziły pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych oraz ustawy o scalaniu i wymianie gruntów, przygotowany przez Komisję Ustawodawczą.

Projekt dostosowuje prawo do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 18 kwietnia 2019 r. (sygn. akt SK 21/17). Proponowane przepisy umożliwią stwierdzenie, że ostateczna decyzja o zatwierdzeniu projektu scalania została wydana z naruszeniem prawa, a stronie takiej decyzji dadzą możliwość żądania odszkodowania. Z wprowadzanych przepisów będą mogły skorzystać również strony postępowań wszczętych lub zakończonych przed dniem wejścia w życie proponowanej ustawy. Wszystkie przedstawione komisjom opinie o projekcie były pozytywne. Senackie biuro legislacyjne zaproponowało poprawkę redakcyjną, którą formalnie zgłosił przewodniczący Komisji Ustawodawczej senator Krzysztof Kwiatkowski. Komisje przyjęły projekt z tą poprawką.

Na tym samym posiedzeniu przeprowadzono pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, który przedstawiła Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Projekt zakłada, że o zawieszeniu w czynnościach służbowych oskarżonych: wójta, burmistrza, prezydenta miasta, ich zastępców i pierwszych zastępców będzie decydował sąd, a nie jak obecnie – prokurator. Przewiduje też, że zażalenie na taką decyzję sąd ma rozpatrzeć przed upływem 7 dni od jego przekazania (obecnie – niezwłocznie). Doprecyzowano ponadto właściwość sądu rozpoznającego sprawę o zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w czynnościach służbowych. Ma być to sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzone jest postępowanie, a w wypadkach niecierpiących zwłoki także inny sąd rejonowy. W trakcie debaty wniosek o odrzucenie projektu zgłosił senator Jerzy Czerwiński, argumentując, że proponowane rozwiązanie dotyczy także zastępców wójta, burmistrza, prezydenta miasta, a więc osób niepochodzących z wyborów bezpośrednich. O przyjęcie projektu w przedstawionym brzmieniu wnieśli natomiast senatorowie: Marek Borowski, Jolanta Hibner i Magdalena Kochan. Komisje postanowiły kontynuować dyskusję na temat tego projektu 26 maja 2020 r.

21 maja 2020 r. – na posiedzeniu połączonych senackich komisji: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Ustawodawczej procedowano także ustawę o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego.

Zdaniem senatora Marka Borowskiego ustawa jest krokiem w dobrym kierunku, bo wraca do rozwiązań przyjętych w 2013 r., umożliwiających głosowanie korespondencyjne. Podkreślił, że zamieszania w kwestii wyborów można było uniknąć wprowadzając stan nadzwyczajny. Przedstawił kilka poprawek do ustawy dotyczących m.in. kalendarza wyborczego i wzmocnienia uprawnień Państwowej Komisji Wyborczej. Zaproponował, by termin na zgłoszenie kandydata na prezydenta nie mógł upłynąć wcześniej niż w 10. dniu po dniu opublikowania postanowienia Marszałka Sejmu o zarządzeniu wyborów w Dzienniku Ustaw, a decyzje w kwestii kalendarza wyborczego Marszałek Sejmu podejmował w porozumieniu z PKW, a nie jedynie po zasięgnięciu jej opinii. Kolejna poprawka nie daje możliwości zarządzenia wyborów korespondencyjnych na terenie gminy, gdzie nastąpiło pogorszenie sytuacji epidemiologicznej. Minister zdrowia może jedynie określić w drodze rozporządzenia dodatkowe środki zwiększające bezpieczeństwo na terenie takiej gminy i w lokalach wyborczych, a PKW może na tym terenie wydłużyć godziny głosowania. Zdaniem senatora Marka Borowskiego osoby zgłaszające zamiar głosowania korespondencyjnego powinny podawać obok wymaganych danych adresowych swój numer telefonu i adres poczty elektronicznej, co umożliwi poinformowanie wyborcy o terminie dostarczenia pakietu wyborczego i tym samym, jeśli pakiet nie dojdzie, możliwość interwencji.
Wicemarszałek Gabriela Morawska-Stanecka zaproponowała zwiększenie składu obwodowych komisji wyborczych z 3 do 5 osób i doprecyzowanie zapisów dotyczących wyposażania obwodowych komisji wyborczych w środki ochrony osobistej. Według wicemarszałek powinien to robić wójt, a minister zdrowia określić wykaz środków. Na ten cel powinna być przeznaczona dotacja celowa z budżetu państwa.
Senator Jan Libicki wniósł poprawkę, by przedłużyć prace komisji wyborczych, aby głosowanie odbyło się od 6.00 do 22.00.
Zgłoszenie poprawek zapowiedział senator Bogdan Klich. Mają one dotyczyć m.in. kalendarza wyborczego, zbierania podpisów przez kandydatów na prezydenta, dostępu kandydatów na prezydenta do bezpłatnego czasu antenowego, doręczania pakietów wyborczych za potwierdzeniem odbioru. Zdaniem senatora trzeba "zrobić tak, aby nowe wybory były rzeczywiście nowymi wyborami, a stare, żeby odeszły w niechlubną niepamięć".
Wicemarszałek Bogdan Borusewicz złożył wniosek, poparty przez połączone komisje, o przedstawienie projektów rozporządzeń do rozpatrywanej ustawy, zanim komisje podejmą decyzję w tej sprawie. Komisje zamierzają też zwrócić się do ministra aktywów państwowych z pytaniem, gdzie obecnie znajdują się wydrukowane pakiety wyborcze przygotowane na wybory 10 maja 2020 r.
Przedstawiciel wnioskodawców poseł PiS Przemysław Czarnek prezentując założenia ustawy, w której przewidziano, że głosowanie odbędzie się metodą "mieszaną" – w lokalach wyborczych i korespondencyjnie, podkreślał, iż kalendarz wyborczy zależy od prac Senatu. "Jeżeli poprawki będą zgłoszone, będziemy nad nimi dyskutować" – zapowiedział. Dodał, że wnioskodawcy otwarci są na poprawki, które będą czyniły proces wyborczy transparentnym, jeszcze bardziej demokratycznym, jeszcze bardziej wolnym i bardziej czytelnym.
Opinie nt. ustawy przedstawili: przewodniczący PKW, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz eksperci Senatu – profesorowie konstytucjonaliści. Przewodniczący PKW Sylwester Marciniak podkreślił, że "PKW nie jest uprawniona do oceny przeprowadzonych przez ustawodawcę regulacji". "PKW jest ustawowo zobowiązana do ich realizacji" – zaznaczył. Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar wyraził zadowolenie, iż ustawa przewiduje przywrócenie odpowiedzialności za nadzór i organizację wyborów PKW. Zaznaczył jednak, że w ustawie znajdują się rozwiązania budzące wątpliwości, a najpoważniejszym problemem są zapisy dotyczące terminów określających czynności wyborcze. Eksperci Senatu negatywnie zaopiniowali rozpatrywaną ustawę.

5–7 maja 2020 r. – Sejm kontynuował 11. posiedzenie, które rozpoczęło się 29 kwietnia. W trakcie tych trzech dni posłowie uchwalili m.in. ustawę o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw.

Jej celem jest m.in. stworzenie nowoczesnego i efektywnego systemu poboru opłat elektronicznych od użytkowników poruszających się płatnymi odcinkami dróg jest celem przyjętej przez posłów nowelizacji ustawy o drogach publicznych. Dzięki uchwalonym przez Sejm przepisom opłaty można będzie uiszczać za pomocą bezpłatnej aplikacji mobilnej.
Posłowie uchwalili także ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja wprowadza szereg ułatwień dla podatników przewiduje uchwalony przez Sejm pakiet zmian w przepisach podatkowych. Posłowie m.in. dostosowali przepisy do obowiązującej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług z 2015 r. Organy rentowe będą sporządzać mniejszą liczbę dokumentów PIT-40A. Sejm przedłużył też kilka terminów związanych z obowiązkami nałożonymi na podatników.

14 maja 2020 r. – zakończyło się 11. siedmiodniowe posiedzenie Sejmu. W trakcie dwóch ostatnich dni tego posiedzenia posłowie uchwalili m.in.: ustawę o kołach gospodyń wiejskich, która umożliwia dofinansowanie kół w bieżącym roku kwotą 40 mln zł. Według szacunków z pomocy będzie mogło skorzystać ponad 11 tys. kół. Uchwalona ustawa powierza nadzór nad działalnością kół Pełnomocnikowi Rządu do spraw lokalnych inicjatyw społecznych.
Sejm uchwalił także ustawę o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego. Ustawa ta zakłada, że w wyborach prezydenckich w 2020 r. głosowanie będzie odbywać się w lokalach wyborczych, ale będzie też możliwość głosowania korespondencyjnego. W wyborach będą mogli wziąć udział zarówno kandydaci, którzy zostali już zarejestrowani przez Państwową Komisję Wyborczą, jak i ci, którzy dopiero się zgłoszą. Zgodnie z ustawą to PKW określi wzór karty do głosowania oraz wzór i rozmiar koperty na pakiet wyborczy, koperty zwrotnej, koperty na kartę do głosowania, oświadczenia oraz instrukcji głosowania korespondencyjnego. Wszystkie czynności obwodowej komisji wyborczej związane z ustaleniem wyników głosowania w obwodzie i sporządzeniem protokołu głosowania wykonywane są wspólnie przez członków komisji w liczbie stanowiącej co najmniej połowę jej pełnego składu, w tym przewodniczącego lub jego zastępcy. Ustawą zajmie się teraz Senat.
Sejm poparł 40 spośród 87 poprawek Senatu do tzw. Tarczy Antykryzysowej 3.0. Ustawa ma na celu przeciwdziałanie negatywnym skutkom gospodarczym i społecznym wynikającym z rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2. W zakresie pomocy i ułatwień dla przedsiębiorców rozszerza zakres zwolnienia ze składek na ubezpieczenia społeczne, umożliwia dokapitalizowanie Agencji Rozwoju Przemysłu S.A., której działalność pozwoli na ograniczenie problemów przedsiębiorców związanych z pozyskaniem finansowania na realizację projektów inwestycyjnych. Kolejna grupa rozwiązań ustawy osłonowej dotyczy pomocy osobom będącym w trudnej sytuacji materialnej. Ustawa utrzymuje ponadto prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki. Przywraca ponadto do Kodeksu karnego przepis antylichwiarski, przewidujący od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności za żądanie zapłaty kosztów innych niż odsetki w kwocie co najmniej dwukrotnie przekraczającej ich maksymalną wysokość określoną w ustawach o kredycie konsumenckim, hipotecznym i odwróconym hipotecznym.
Posłowie odrzucili senackie poprawki do ustawy wprowadzającej program „ciąża Plus”. Celem nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw jest zapewnienie wszystkim kobietom w ciąży dostępu do bezpłatnych leków. Nowelizacja przewiduje, że leki będą przysługiwać od momentu stwierdzenia ciąży, niezależnie od ścieżki poczęcia, do momentu zakończenia ciąży (porodu). Leki stosowane podczas porodu i w okresie połogu wchodzą w zakres świadczeń gwarantowanych i będą finansowane na zasadach dotychczasowych.

W nocy z 13 na 14 maja 2020 r. – zakończyło się 10. posiedzenie Senatu. Senat wprowadził 87 poprawek do ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (projekt rządowy). Większość z nich ma na celu poprawę sytuacji przedsiębiorców i innych podmiotów, dotkniętych skutkami epidemii COVID-19. Izba zdecydowała, aby z dofinansowania części kosztów wynagrodzeń pracowników i prowadzenia działalności gospodarczej mogli skorzystać również przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli działalność w 2020 r. Postanowiła też o podwyższeniu do 1800 zł wysokości zasiłku dla bezrobotnych i przyznaniu go osobom poprzednio zatrudnionym w innym państwie członkowskim UE; ujednolicono też okres jego pobierania. Zgodnie z przyjętymi poprawkami, osoby, które rozpoczęły działalność przed 1 kwietnia 2020 r., ale nie uzyskały jeszcze dochodu w lutym 2020 r., będą mogły skorzystać ze zwolnienia ze składek na ZUS. Przedsiębiorców jednoosobowych zwolniono ze składek na ZUS za kwiecień i maj 2020 r., także wówczas, gdy należności te zostały opłacone. Sezonowym pracownikom branży turystycznej, których dochody drastycznie spadły lub ich nie mają ze względu na epidemię koronawirusa, przyznano świadczenie postojowe. Wsparciem finansowym objęto także przewoźników w transporcie autobusowym. Podmiotom, którym przysługuje tytuł prawny do zabytku o statusie pomnika historii lub zabytku wpisanego na listę dziedzictwa światowego, umożliwiono ubieganie się o dofinansowanie do wynagrodzeń zatrudnionych przez nich pracowników. Przyjęto też poprawki dotyczące finansów samorządu terytorialnego. Jedna z nich zakłada zawieszenie reguły wydatkowej dla jednostek samorządu terytorialnego w latach 2020–21, inna zaś wydłuża do 60 dni termin przedstawienia raportu o stanie jednostki samorządu terytorialnego. Senat doprecyzował przepisy regulujące sytuację prawną podmiotów prowadzących działalność w galeriach handlowych w okresie obowiązywania zakazu jej prowadzenia; wygaśnięcie wzajemnych zobowiązań dotyczyć ma także powierzchni usługowych.

W trakcie 10. posiedzenia Senat zadecydował także o wniesieniu do Sejmu trzech projektów ustaw.

Pierwszym jest projekt ustawy w sprawie ustawy o szczególnych rozwiązaniach dla samorządu terytorialnego związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz rozprzestrzenianiem się choroby wywołanej tym wirusem zakłada m.in. uzupełnienie subwencji ogólnej jednostek samorządu terytorialnego o część rekompensującą, obejmującą dochody własne tych jednostek utracone w wyniku stosowania przepisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, a także innych ograniczeń, w tym nakazów wprowadzonych na podstawie przepisów w celu zapobiegania, przeciwdziałania lub zwalczania COVID-19, w szczególności dotyczących organizacji lokalnego transportu publicznego i odbioru odpadów od osób objętych izolacją lub kwarantanną. Przewiduje ponadto możliwość zawieszenia w całości lub części realizacji budżetu obywatelskiego oraz rezygnację z jego przygotowania na 2021 r., a także niedokonywanie wpłaty przez jednostkę samorządu terytorialnego do budżetu państwa na uzupełnienie mechanizmu wyrównawczego.

Drugi to projekt ustawy o uzupełnieniu instrumentów wsparcia sytemu opieki zdrowotnej w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, który określa formy wsparcia i zasady ich przyznawania. Przewiduje, że pracownikom służby zdrowia, mającym bezpośredni kontakt z pacjentem z podejrzeniem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 lub zarażonym tym wirusem, przysługiwałby dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% wynagrodzenia zasadniczego i dodatek specjalny za pracę w godzinach nadliczbowych, a także 7-dniowy urlop płatny po odwołaniu stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Wprowadza też obowiązkowe cotygodniowe badania na obecność wirusa SARS-CoV-2 dla pracowników podmiotów leczniczych, domów pomocy społecznej, zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, placówek opiekuńczo-terapeutycznych. Zakłada ponadto utworzenie Funduszu Przeciwdziałania Skutkom Rozprzestrzeniania się Wirusa SARS-CoV-2, z którego sfinansowano by zakup testów na obecność wirusa SARS-CoV-2 czy środków ochrony indywidualnej dla pracowników ochrony zdrowia. Środki funduszu pochodziłyby m.in. z programu UE Coronavirus Response Investment Initiative.

Trzecim wniesionym przez Senat do Sejmu jest projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw Umożliwia on m.in. udzielanie organizacjom pożytku publicznego pożyczki na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia statutowej działalności; pożyczka do wysokości 10 tys. zł mogłaby zostać umorzona. Projekt przewiduje też zwolnienie organizacji pożytku publicznego od 1 marca do 1 maja 2020 r. z obowiązku opłacenia niezapłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, fundusze: Pracy, Solidarnościowy, Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Emerytur Pomostowych.

16 kwietnia 2020 r. – zakończyło się 9. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 2 ustawy, do jednej wprowadziła poprawki. Bez poprawek ustawę o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 r. (projekt rządowy), wprowadzającą szczególne rozwiązania, które dadzą podstawę prawną instytucjom uczestniczącym w systemie wdrażania środków europejskich do elastycznego podejścia we wdrażaniu i realizacji projektów objętych dofinansowaniem w ramach programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19.

W ustawie zawarto szereg odstępstw od zasad i standardów, zawartych w ustawie z 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020, a także w ustawie z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, takich jak rezygnacja z przeprowadzania konkursów, wyłączenia stosowania przepisów o zamówieniach publicznych itp.

95 poprawek do ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (projekty poselski i rządowy). Stanowi ona kontynuację realizacji przyjętej tzw. tarczy antykryzysowej, wprowadza kolejne rozwiązania zapewniające przeciwdziałanie negatywnym skutkom społeczno-gospodarczym pandemii, a także regulacje wspierające poszczególne grupy społeczne. Poprawki senackie mają zróżnicowany charakter zarówno merytoryczny, jak i legislacyjny, redakcyjny i doprecyzowujący. Zaproponowane zmiany, rozszerzając zakres uregulowań ustawy, uzupełniają rozwiązania przyjęte przez Sejm zgodnie z celem ustawy, którym jest wsparcie przedsiębiorców, a także innych podmiotów, objętych negatywnymi skutkami epidemii wirusa SARS-Cov-2.

16 kwietnia 2020 r. – zakończyło się dwudniowe, 10. posiedzenie Sejmu. W trakcie posiedzenia Sejm rozpatrzył i przyjął część zgłoszonych przez Senat poprawek do ustawy z o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2.

Senat zaproponował wprowadzenie do Tarczy Antykryzysowej 95 poprawek. Prawie połowa z nich, bo 45, zyskała pozytywną rekomendację Komisji Finansów Publicznych a następnie została przyjęta przez Sejm w głosowaniach. Sejm uwzględnił propozycję Senatu, by z pomocy przewidzianej ustawą mogły skorzystać także firmy założone pomiędzy 1 lutego a 1 kwietnia 2020 r. Warto podkreślić, że nowelizacja znosi limit przychodów dla firm jednoosobowych przy ubieganiu się o wypłatę tzw. świadczenia postojowego. Samozatrudnieni będą się mogli o nie ubiegać bez względu na wysokość przychodu - w poprzedniej wersji ustawy przychód nie mógł być wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jedynym wymogiem pozostało obniżenie przychodu o co najmniej 15% w stosunku do poprzedniego miesiąca. Aprobatę większości sejmowej uzyskała też senacka poprawka przewidująca, że w czasie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego oraz działające kolegialnie organy wykonawcze w jednostkach samorządu terytorialnego mogą obradować zdalnie.
Sejm uchwalił także ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja przewiduje, że leki będą przysługiwać od momentu stwierdzenia ciąży, niezależnie od ścieżki poczęcia, do momentu zakończenia ciąży (porodu). Leki stosowane podczas porodu i w okresie połogu wchodzą w zakres świadczeń gwarantowanych i będą finansowane na zasadach dotychczasowych. Ustawa trafi teraz pod obrady Senatu.
Posłowie rozpatrzyli także zgłoszone przez Senat poprawki do ustawy o zmianie ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ma na celu usprawnienie realizacji prac geodezyjnych i kartograficznych, co ma przyspieszyć proces inwestycyjno-budowlany. Wprowadza też zmiany w procedurze uzyskiwania uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii.

29 kwietnia 2020 r. – Sejm rozpoczął 11. posiedzenie. W trakcie dwóch pierwszych dni tego posiedzenia Sejm uchwalił m.in. ustawę o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, potocznie nazywana Tarczą Antykryzysową 3.0, to dokument zawierający konkretne rozwiązania na rzecz przedsiębiorców, których celem jest m.in. ochrona miejsc pracy. Ustawa ma na celu przeciwdziałanie negatywnym skutkom gospodarczym i społecznym wynikającym z rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2. W zakresie pomocy i ułatwień dla przedsiębiorców projekt rozszerza zakres zwolnienia ze składek na ubezpieczenia społeczne: obejmie także tych samozatrudnionych, których przychody przekraczają 300 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale dochody nie są wyższe niż 7000 zł. Ustawa wydłuża też szereg terminów związanych ze sprawozdaniami i innymi obowiązkami informacyjnymi. Umożliwia ponadto dokapitalizowanie 900 mln zł Agencji Rozwoju Przemysłu S.A., której działalność pozwoli na ograniczenie problemów przedsiębiorców związanych z pozyskaniem finansowania na realizację projektów inwestycyjnych. Kolejna grupa rozwiązań ustawy osłonowej dotyczy pomocy osobom będącym w trudnej sytuacji materialnej. Zgodnie z decyzją Sejmu zostanie m.in. podwyższona do 900 zł kwota kryterium dochodowego, uprawniająca do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wprowadzona zasada „złotówka za złotówkę”. Utrzymane zostanie prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki m.in. w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko albo w przypadku niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, ze względu na konieczność osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał również ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dorosłą osobą niepełnosprawną. Wprowadzone zostają ograniczenia w licytacjach nieruchomości za długi – będzie to możliwe w sytuacjach, gdy tzw. należność główna będzie stanowiła co najmniej 1/20 sumy oszacowania. Przywrócony do Kodeksu karnego zostaje przepis antylichwiarski, przewidujący od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności za żądanie zapłaty kosztów innych niż odsetki w kwocie co najmniej dwukrotnie przekraczającej ich maksymalną wysokość określoną w ustawach o kredycie konsumenckim, hipotecznym i odwróconym hipotecznym. W Tarczy Antykryzysowej 3.0 znalazły się też rozwiązania korzystne dla rolników i producentów rolnych: ustawa wprowadza zmiany organizacyjne dla podmiotów zajmujących się wytwarzaniem i oceną materiału siewnego roślin rolniczych i warzywnych, materiału rozmnożeniowego i nasadzeniowego roślin warzywnych i ozdobnych oraz materiału szkółkarskiego - odstępuje od przeprowadzania szkoleń dla próbobiorców, kwalifikatorów i analityków nasiennych oraz od przeprowadzania regularnych kontroli. Ponadto szereg czynności będzie można dokonać za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w tym zgłosić podjęcie działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego, złożyć wniosek o udzielenie pozwolenia na zastosowanie odstępstw warunków produkcji ekologicznej. W dokumencie są też propozycje dla środowiska akademickiego oraz ograniczające skutki pandemii dla przewoźników kolejowych i autobusowych.
Sejm uchwalił także nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (tzw. ustawa antyprzemocowa). Ustawa wprowadza do porządku prawnego kompleksowe rozwiązania dotyczące szybkiego izolowania osoby dotkniętej przemocą od osoby stosującej przemoc, w sytuacjach gdy stwarza ona zagrożenie dla życia lub zdrowia domowników. Realizacji tego celu mają służyć efektywne instrumenty ochrony prawnej osoby doznającej przemocy. W Kodeksie postępowania cywilnego wprowadzane jest odrębne postępowanie w sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia oraz zakazanie zbliżania się do tych miejsc. Ustawa przewiduje w tych sprawach rozwiązania, które umożliwią sądowi wydanie szczególnego rodzaju postanowienia o zabezpieczeniu oraz doręczanie orzeczeń sądu i pism sądowych przez Policję lub Żandarmerię Wojskową. Ponadto ustawa określa terminy do wydania przez sąd postanowienia kończącego postępowanie w sprawie oraz postanowienia zabezpieczającego, utrzymując zasadę natychmiastowej wykonalności postanowienia wydanego w sprawie w przypadku zmiany okoliczności, zarówno zanim się ono uprawomocni, jak i wówczas, gdy jest już prawomocne. Ułatwieniem dla wnioskodawcy, związanym z szybkim dostępem do sądu, ma być ustawowe zwolnienie go od kosztów sądowych. Zupełnie nowym instrumentem mającym służyć bardziej skutecznej ochronie osoby dotkniętej przemocą jest nadanie Policji, a także ŻW, w zakresie jej właściwości, uprawnienia do wydania nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, które poddane jest kontroli sądu. Nakaz będzie obowiązywał przez 14 dni, jednak na wniosek osoby dotkniętej przemocą sąd będzie mógł przedłużyć ten okres. Nad projektem będą teraz pracowali senatorowie.
11 posiedzenie Sejmu będzie kontynuowane 5, 6 i 7 maja.

10 kwietnia 2020 r. – zakończyło się 10. dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie m.in. rozpatrzyli poprawki Senatu do ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2.

Ustawa o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 określa zasady, warunki oraz tryb oferowania przedsiębiorcom wsparcia niezbędnego dla utrzymania i kontynuacji prowadzonej działalności gospodarczej. Senat wprowadził do ustawy 95 poprawek, z których Sejm zaakceptował 48. Wśród odrzuconych znalazła się m.in. propozycja zniesienia limitu (15 ty. 600 zł) dla jednoosobowych firm chcących skorzystać z wakacji składkowych. Sejm odrzucił także poprawki Senatu wykreślające z ustawy przepisy, które w ocenie senatorów nie są związane ze wsparciem gospodarki w związku z COVID-19. I tak posłowie odrzucili poprawkę wykreślającą upoważnienie dla prezesa Rady Ministrów do wyznaczania w drodze rozporządzenia dni wolnych od pracy w czasie trwania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Sejm odrzucił także poprawki wykreślające z tzw. tarczy antykryzysowej 2.0 przepisy ułatwiające – w czasie trwania stanu epidemii, stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu klęski żywiołowej przenośnych masztów antenowych, o ile inwestorem jest firma telekomunikacyjna. Sejm uwzględnił natomiast propozycję Senatu, by z pomocy przewidzianej ustawą mogły skorzystać także firmy założone pomiędzy 1 lutego a 1 kwietnia 2020 r. Aprobatę większości sejmowej uzyskała też senacka poprawka przewidująca, że w czasie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego oraz działające kolegialnie organy wykonawcze w jednostkach samorządu terytorialnego mogą obradować zdalnie.

16 kwietnia 2020 r. – zakończyło się 9. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 2 ustawy, do jednej wprowadziła poprawki. Senat przyjął bez poprawek ustawę o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 r. (projekt rządowy), wprowadzającą szczególne rozwiązania, które dadzą podstawę prawną instytucjom uczestniczącym w systemie wdrażania środków europejskich do elastycznego podejścia we wdrażaniu i realizacji projektów objętych dofinansowaniem w ramach programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19. W ustawie zawarto szereg odstępstw od zasad i standardów, zawartych w ustawie z 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020, a także w ustawie z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, takich jak rezygnacja z przeprowadzania konkursów, wyłączenia stosowania przepisów o zamówieniach publicznych itp.
Senat wprowadził 95 poprawek do ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (projekty poselski i rządowy). Stanowi ona kontynuację realizacji przyjętej tzw. tarczy antykryzysowej, wprowadza kolejne rozwiązania zapewniające przeciwdziałanie negatywnym skutkom społeczno-gospodarczym pandemii, a także regulacje wspierające poszczególne grupy społeczne. Poprawki senackie mają zróżnicowany charakter zarówno merytoryczny, jak i legislacyjny, redakcyjny i doprecyzowujący. Zaproponowane zmiany, rozszerzając zakres uregulowań ustawy, uzupełniają rozwiązania przyjęte przez Sejm zgodnie z celem ustawy, którym jest wsparcie przedsiębiorców, a także innych podmiotów, objętych negatywnymi skutkami epidemii wirusa SARS-Cov-2.

8 kwietnia 2020 r. – zakończyło się 9., pięciodniowe posiedzenie Sejmu (31 marca, 3, 6, 7, 8 kwietnia). 6 kwietnia br. Sejm uchwalił ustawę o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r.

Przewiduje ona, że z uwagi na panującą pandemię i związane z nią ograniczenia, tegoroczne wybory prezydenckie odbędą się wyłącznie w trybie korespondencyjnym. Wszyscy wyborcy otrzymają do swoich skrzynek na listy pakiety wyborcze. W dniu wyborów wypełnione karty do głosowania wrzucą w zamkniętych kopertach do skrzynek pocztowych w swoich miejscowościach.

8 kwietnia 2020 r. – Sejm uchwalił ustawę o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Ustawa określa zasady, warunki oraz tryb oferowania przedsiębiorcom wsparcia niezbędnego dla utrzymania i kontynuacji prowadzonej działalności gospodarczej. Ma łagodzić skutki ekonomicznych wynikających z wprowadzonych zakazów oraz ograniczeń w celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz rozprzestrzeniania się choroby wywołanej tym wirusem (COVID-19). Przyjęta przez posłów regulacja obejmuje zwolnieniem ze składek ZUS także przedsiębiorstwa zatrudniające od 10 do 49 osób, a nie jak dotychczas jedynie mikrofirmy. Bedą mogły liczyć na 50-proc. ulgę przez trzy miesiące w składkach na ubezpieczenia społeczne. Przepisy obejmą również zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Przez trzy miesiące wypłacane będzie tzw. postojowe (obecnie jest to jednorazowa wypłata). Wsparcie dla biznesu będzie udzielane przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A. na podstawie wniosku złożonego przez przedsiębiorcę. Ma ono na celu przeciwdziałanie skutkom gospodarczym COVID-19 poprzez zapewnienie beneficjentom płynności finansowej przez okres trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz przez 12 miesięcy po jego odwołaniu, do czasu ustania negatywnych skutków ekonomicznych. Zgodnie z ustawą wsparcie będzie mogło być przyznane w szczególności w formie pożyczek, gwarancji lub poręczenia oraz leasingu, a wnioski o pomoc będzie można składać przez Internet. Wzór wniosku oraz objaśnienia co do jego wypełnienia i złożenia znajdą się na stronie internetowej ARP S.A. Ustawa przewiduje, że oferowane wsparcie będzie mogło pochodzić z budżetu państwa lub środków pomocowych Unii Europejskiej, przekazanych z przeznaczeniem na pomoc przedsiębiorcom dotkniętych skutkiem koronawirusa.

31 marca 2020 r. – nad ranem zakończyło się 8. posiedzenie Senatu. Izba wprowadziła 92 poprawki do ustaw dotyczących walki z epidemią koronawirusa i jej skutkami, stanowiących tzw. tarczę antykryzysową.

Senat z 10 zmianami przyjął ustawę o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (projekt rządowy). Jedna z poprawek zwalnia lekarzy opiekujących osobami podejrzanymi o zakażenie lub chorymi na COVID-19 z obowiązku przekazywania do powiatowego inspektora sanitarnego danych o wynikach leczenia lub o wykluczeniu nosicielstwa. Będzie to obowiązek podmiotu leczniczego, w którym lekarz sprawuje opiekę nad takimi osobami. Kolejna zmiana przewiduje obowiązkowe badania na obecność wirusa SARS-CoV-2 personelu podmiotów leczniczych, stacji sanitarno-epidemiologicznych, aptek, ratowników medycznych, a także pracowników placówek handlowych w okresie od dnia ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii do 60 dni od dnia odwołania tego stanu. Następna poprawka przyznaje pracownikom podmiotów leczniczych, w których leczeni są pacjenci zarażeni wirusem SARS-CoV-2, specjalny dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości 50% wynagrodzenia. Zgodnie z inną zmianą Agencja Rezerw Materiałowych będzie udostępniała niezbędny asortyment rezerw strategicznych także w celu ochrony zdrowia i życia personelu podmiotów leczniczych prowadzących szpitale, stacji sanitarno-epidemiologicznych, aptek. Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia będzie mógł dokonać zmiany planu finansowego tego funduszu na 2020 r. w celu uwzględnienia podwyższonej wysokości punktu rozliczeniowego w ryczałcie systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej o nie mniej niż 15%. Przyjęto też poprawkę, która jednoznacznie potwierdza możliwość wystawiania zwolnień lekarskich w ramach telemedycyny. Pozostałe zmiany miały charakter legislacyjny.
81 poprawek Senat wprowadził do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Poprawki przewidują utworzenie funduszów płynności i na przeciwdziałanie skutkom rozprzestrzeniania się wirusa. Pierwszy ma zapewnić płynność finansową przedsiębiorców dotkniętych skutkami epidemii COVID-19 i poszkodowanych na skutek ograniczeń działalności gospodarczej wprowadzonych w ramach walki z epidemią. Z funduszu, działającego w ramach Banku Gospodarstwa Krajowego, będą udzielane pożyczki przedsiębiorcom. Środki funduszu mają pochodzić z emisji obligacji COVID-19. Z kolei fundusz na przeciwdziałanie skutkom rozprzestrzeniania się wirusa zostanie zasilony unijnymi środkami w wysokości 20 mld zł, przekazanymi w ramach programu Coronavirus Response Investment Initiative, i ma wesprzeć system opieki zdrowotnej (zakup testów, sprzętu medycznego i wyrobów medycznych, dodatki do wynagrodzeń pracowników ochrony zdrowia). Senat zdecydował też, że z budżetu państwa będą finansowane tzw. koszty stałe przedsiębiorców (opłaty za gaz, energię, świadczenie usług telekomunikacyjnych, zaopatrzenie w wodę, odprowadzanie ścieków, czynsz i raty leasingu) do kwoty nieprzekraczającej 40 tys. zł miesięcznie przez 6 miesięcy. Postanowił, że przepisy dotyczące przedsiębiorców będą stosowane także w odniesieniu do osób prowadzących działalność agroturystyczną. Izba umożliwiła radom gmin podejmowanie uchwał o obniżeniu w 2020 r. stawki podatku od nieruchomości, takich jak grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Z reżimu prawa zamówień publicznych zwolniono zamówienia udzielane przez regionalne fundusze rozwoju, o których mowa w ustawie o samorządzie województwa. Wprowadzono również możliwość uzupełnienia subwencji ogólnej o część rekompensującą dochody utracone przez jednostkę samorządu terytorialnego w związku z epidemią COVID-19. Umożliwiono finansowanie z budżetu państwa szybkich testów przesiewowych na obecność wirusa SARS-CoV-2, wykonywanych również przez podmioty, które nie są uwzględnione w wykazie podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Inne wprowadzone senackie zmiany to m.in.: przyznanie dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla rodziców dzieci do lat 12 i i dzieci niepełnosprawnych do lat 18, które z powodu koronawirusa nie mogą uczęszczać do szkoły; przyznanie zasiłku w wysokości minimalnego wynagrodzenia dla rolników objętych kwarantanną, nadzorem epidemiologicznym lub hospitalizowanych; przyznanie zasiłku lub rekompensaty dla osób fizycznych i instytucji kultury w związku z utratą dochodów z odwołanych spektakli lub zajęć edukacyjnych; ustalenie limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości 20% jego całkowitej kwoty; wydłużenie do 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii ważności upływających po 7 marca 2020 r. orzeczeń lekarskich lub psychologicznych; przedłużenie do 31 maja 2020 r. terminu złożenia oświadczenia o stanie majątkowym za rok 2019; umożliwienie korzystania ze środków komunikacji elektronicznej przez władze fundacji, stowarzyszeń i spółdzielni. Senat skreślił ponadto przepisy umożliwiające głosowanie korespondencyjne przez wyborców podlegających w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, a także tych, którzy najpóźniej w dniu wyborów skończyli 60 lat, oraz odwoływanie przez premiera w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii członków Rady Dialogu Społecznego, będących przedstawicielami strony pracowników, strony pracodawców i strony rządowej na wniosek tych organizacji lub bez wniosków. W ocenie Izby przepisy te zostały wprowadzone do ustawy bez uzasadnienia, a tym samym z naruszeniem wynikających z konstytucji reguł obowiązujących w procesie legislacyjnym; regulacje te zostały dodane w trakcie prac w Sejmie. Ponadto zmiany te wejdą w życie bez zachowania vacatio legis, zaskakując adresatów norm prawnych. Część senackich poprawek doprecyzowuje i koryguje przepisy, a także eliminuje wątpliwości interpretacyjne.

Natomiast z 1 poprawką, korygującą błędne odesłanie, senatorowie przyjęli ustawę o zmianie ustawy o systemie instytucji rozwoju (projekt rządowy), która rozszerza kompetencje Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR), tak by mógł sprawniej wspierać przedsiębiorców w związku z epidemią koronawirusa. PFR będzie głównym podmiotem odpowiedzialnym za zwalczanie sytuacji kryzysowych spowodowanych COVID-19 i pomoc przedsiębiorcom. Nowela usuwa także ograniczenia wynikające z dotychczasowych przepisów, np. dopuszcza finansowanie przedsiębiorców nie tylko w formie obejmowania nowo wyemitowanych akcji lub udziałów, ale także przez ich nabycie, tj. z obecnego kapitału zakładowego.

31 marca 2020 r. – rozpoczęło się 9. posiedzenie Sejmu. Tego dnia posłowie rozpatrzyli poprawki senackie do tzw. tarczy antykryzysowej.

Z 81 poprawek zgłoszonych przez Senat do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, posłowie zaakceptowali 32. Wśród przyjętych poprawek jest zwolnienie z rygorów Prawa zamówień publicznych zamówień udzielanych przez regionalne fundusze rozwoju. Wydłużona zostanie ważność upływających po 7 marca br. orzeczeń lekarskich lub psychologicznych - będą ważne przez 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Posłowie odrzucili natomiast poprawkę Senatu wykreślającą z tej ustawy przepisy nowelizujące Kodeks wyborczy, a także tą, która wykreślała zmiany w ustawie o Radzie Dialogu Społecznego.

Z 10 poprawek zgłoszonych przez Senat do ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, posłowie zaakceptowali 4. Uwzględnione propozycje Senatu m.in. zwalniają lekarzy opiekujących się osobami zakażonymi koronawirusem z obowiązku przekazywania do powiatowego inspektora sanitarnego danych o wynikach leczenia. Zgodnie z nowymi przepisami dane te będzie przekazywała placówka lecznicza, w której lekarz sprawował opiekę nad pacjentem. Pozostałe przyjęte przez Sejm poprawki mają charakter doprecyzowujący i korygujący.
Posłowie zaakceptowali też poprawkę Senatu zgłoszoną do o zmianie ustawy o systemie instytucji rozwoju.

3 kwietnia 2020 r. – Sejm kontynuował 9. posiedzenie. Tego dnia uchwalona została ustawa o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 r. W związku z pandemią COVID-19 oraz podjętymi działaniami kryzysowymi w tym zakresie zachodzi zagrożenie płynności w realizacji i rozliczaniu projektów dofinansowanych w ramach programów operacyjnych. Ustawa pozwoli jej adresatom wdrażać, realizować i rozliczać projekty objęte dofinansowaniem programów operacyjnych w nadzwyczajnych okolicznościach wywołanych COVID-19. Skutki związane z wystąpieniem COVOD-19 będą szczególnie odczuwalne w przypadku programów operacyjnych perspektywy finansowej 2014-2020. Ze względu na konieczność rozliczenia programów oraz liczne będące w toku postępowania administracyjne, skutki te obejmą również beneficjentów programów operacyjnych perspektywy finansowej 2007-2013.

13 marca 2020 r. – zakończyło się 7. posiedzenie Senatu. W jego trakcie Izba zdecydowała o wniesieniu do Sejmu projektu nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (inicjatywa komisji: Zdrowia i Ustawodawczej).

Projekt ma na celu doprecyzowanie przepisów ustawy, a także zminimalizowanie negatywnych skutków epidemii wirusa COVID-19 dla polskiej gospodarki, w szczególności dla mikro- i małych przedsiębiorstw. Przewiduje m.in.: rekompensaty dla przedsiębiorców, którzy ponieśli szkodę w wyniku działań władz publicznych, podjętych w celu przeciwdziałania COVID-19; preferencyjne pożyczki dla przedsiębiorców poszkodowanych w wyniku wystąpienia epidemii, wykonujących działalność gospodarczą w czasie zagrożenia COVID-19; możliwość czasowego zawieszenia działalności zakładu pracy, a także odroczenia terminu płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i rozłożenia ich na raty przedsiębiorcom, którzy z powodu epidemii COVID-19 znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej. Projekt określa też zasady wykonywania i kontrolowania pracy zdalnej. Rozszerza ponadto grupę uprawnionych do dodatkowego zasiłku opiekuńczego o rodziców dzieci do 15. roku życia oraz wydłuża okres przysługiwania tego zasiłku na cały czas zamknięcia szkoły.

Senat wprowadził też 13 poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna ze zmian obniża ze 100 do 80 zł wysokość opłat zryczałtowanych za udostępnienie materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Inna zmienia jednostki rozliczeniowe krajowej bazy danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu z hektarów na kilometry. Następna przywraca przepis upoważniający ministra budownictwa do określenia w rozporządzeniu rodzajów i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych i czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie. Kolejna zmiana uchyla przepis zobowiązujący projektanta do składania projektu zagospodarowania działki lub terenu sporządzonego na aktualnej mapie do celów projektowych lub jej kopii poświadczonej za zgodność. Ustawa ma przyspieszyć proces inwestycyjno-budowlany, wzmocnić transparentność zasad wykonywania prac geodezyjnych, jednoznacznie określić prawa i obowiązki wykonawcy prac geodezyjnych oraz organów służby geodezyjnej i kartograficznej, a także umożliwić powszechne udostępnianie dokumentów planistycznych z wykorzystaniem technik geoinformacyjnych. Nowela przewiduje ponadto zmiany w procedurze uzyskiwania uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii, a także zmniejszenie opłat za zbiory danych i materiały pochodzące z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
Senatorowie podjęli także uchwałę w 30. rocznicę odrodzenia samorządu terytorialnego (inicjatywa grupy senatorów). Izba, doceniając podjętą 30 lat temu inicjatywę ustawodawczą Senatu, dorobek wszystkich kadencji polskiego samorządu gminnego i dokonania powstałych później samorządów powiatowego i wojewódzkiego, wyraża w niej uznanie i podziękowania za ten wysiłek na rzecz dobra wspólnego. Przypomina, że 8 marca 1990 r. została uchwalona ustawa o samorządzie terytorialnym, a w maju 1990 r. odbyły się pierwsze demokratyczne wybory do rad gmin. W uchwale podkreślono, że reforma samorządu gminnego to jedna z najbardziej udanych zmian po 1989 r.

KOMISJE SENACKIE

10 marca 2020 r. – odbyła się zorganizowana przez senacką Komisję Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej konferencja „30. rocznica uchwalenia ustawy o samorządzie terytorialnym”.

Jak mówił senator Zygmunt Frankiewicz, 30 lat samorządności w Polsce można podzielić na 3 etapy. Pierwszy stanowiły trudne początki tworzenia nowego modelu zarządzania. W drugim skupiono się na budowaniu infrastruktury, bardzo zaniedbanej w okresie PRL. Trzecia faza to pełna profesjonalizacja pracy samorządu, wzrost liczby dużych inwestycji. W latach 2004–2018 samorządy przeznaczyły na nie ok. 500 mld zł. Jak podsumował przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, fundament był dobry, jednostki samorządu terytorialnego (jst) mają ochronę prawną, bardzo duże kompetencje, własny majątek i dochody. Jak wynika z badania, przeprowadzonego w styczniu 2020 r., samorząd terytorialny w Polsce pozytywnie ocenia 73% obywateli. W ocenie senatora Zygmunta Frankiewicza ustrój samorządowy w Polsce jest stabilny, ale wymaga zmian, m.in. uchwalenia nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Zdaniem senatora bieżąca sytuacja samorządu terytorialnego to „kryzys finansowy w szczycie koniunktury”. Z raportu o stanie finansów samorządu wynika, że ok. 50% jst ma ujemną nadwyżkę operacyjną netto (różnica między dochodami a wydatkami bieżącymi), a to oznacza, iż inwestycje zostaną zahamowane. „Wniosek może być taki, że samorząd jest nieudolny” – podkreślił przewodniczący komisji samorządu. Zaznaczył, że powodem pogarszającej się sytuacji finansowej jest zmniejszenie się dochodów gmin, m.in. spowodowane obniżką PIT, szacowane mniej więcej na 6–7 mld zł, przy równoczesnym wzroście wydatków. Według Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju tylko na wydatki samorządu na gospodarkę wodno-ściekową potrzeba 93 mld zł; łącznie brakuje 270 mld zł. „Samorząd oczekuje rekompensat za utracone dochody, stosowania zasady pomocniczości, decentralizacji, finansowania adekwatnego do kosztów usług publicznych, uporządkowania kwestii dotyczących planowania przestrzennego, zmiany systemu gospodarowania odpadami” – wyliczał senator Zygmunt Frankiewicz.
Mówiąc o znaczeniu senackiego projektu ustawy o samorządzie terytorialnym, przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej Senatu I kadencji Jerzy Stępień przytoczył ocenę prof. Jerzego Regulskiego, że reforma samorządu zlikwidowała 5 monopoli państwa komunistycznego: polityczny, władzy, własności, finansów publicznych i administracji. Jerzy Stępień zaznaczył, że rząd bał się samorządu, bo już 22 marca 1990 r. uchwalił ustawę o terenowych organach rządowej administracji ogólnej, a 2 lata trwała walka o umiejscowienie w strukturach państwa regionalnych izb obrachunkowych. Cytując Marka Belkę, podkreślił, że decentralizacja państwa okazała się „niezaprzeczalnym sukcesem”. Znacząco poprawił się poziom usług społecznych, umocnił się pluralizm polityczny. „Niebłahą konsekwencją decentralizacji okazało się bardzo dobre wykorzystanie funduszy unijnych po wstąpieniu naszego kraju do UE. Można zaryzykować stwierdzenie, że reforma ta najgłębiej zmieniła ekonomiczno-społeczny obraz Polski” – cytował.
Sylwetki nieżyjących już ekspertów z dziedziny samorządu terytorialnego, twórców reformy samorządowej – prof. Jerzego Regulskiego i Michała Kuleszy przypomnieli prezes zarządu Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej Cezary Trutkowski i sekretarz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego Andrzej Poprawski. O przewodniczącym Komisji Samorządu Terytorialnego Sejmu X kadencji pośle Walerianie Pańce mówił ówczesny wiceprzewodniczący tej komisji Andrzej Bratkowski.

9 marca 2020 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Finansów Publicznych pozytywnie zaopiniowany został wniosek Ministra Aktywów Państwowych w sprawie zmian w planie finansowym Agencji Rezerw Materiałowych na 2020 r.

Wniosek ma na celu zwiększenie ilości oraz asortymentu rezerw strategicznych przeznaczonych do użycia w celu zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli w związku z sytuacją epidemiologiczną spowodowaną rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-CoV-2. Wniosek zakłada przeznaczenie dodatkowych środków w wysokości 250 mln zł na sfinansowanie zakupów w grupie rezerw medycznych.

10 marca 2020 r. – obradowała sejmowa Komisja Gospodarki i Rozwoju. Tematem posiedzenia była informacja Ministra Rozwoju na temat aktualnego stanu konkurencyjności polskiej gospodarki i perspektywach rozwoju gospodarczego w najbliższych latach, z uwzględnieniem konsekwencji zwiększenia płacy minimalnej i uwolnienia cen energii.

W 2019 r. pojawiło się wiele zagrożeń dla polskiej gospodarki, m.in.: spadek koniunktury u głównych partnerów, ryzyko eskalacji konfliktów handlowych, niepewna sytuacja na światowych rynkach. Wg wstępnych danych, wzrost PKB za 2019 r. wynosi 4,1% co daje czwarty najlepszy wynik wśród krajów UE (po Malcie, Węgrach i Irlandii) i przewyższa średnią unijną – 1,5%. Główną rolę we wzroście polskiej gospodarki odgrywała konsumpcja oraz inwestycje (realny przyrost nakładów inwestycyjnych wygenerował ok. 32% wzrostu gospodarczego). Wzrosła również produkcja w sektorach eksportowych (urządzenia elektryczne i elektroniczne; wyroby z gumy, tworzyw sztucznych i metali). Nastąpiło zwiększenie eksportu na rynki wschodnie, takie jak Ukraina, czy Białoruś, ale również do USA, Japonii, RPA, Australii i Chin. Stopa bezrobocia na koniec 2019 r. wyniosła 5,2% i jest to najniższy wskaźnik od 1990 r. Istnieje regionalne zróżnicowanie bezrobocia (od 1% do 23%) co może wynikać z niskiej zawodowej mobilności przestrzennej. Wg metodologii Eurostatu Polska na tle innych państw UE ma jedną z najniższych stóp bezrobocia – 3,3%. W ocenie Ministerstwa Rozwoju podwyżki cen energii stanowią wyzwanie dla branży energochłonnej. Rekompensaty w związku ze wzrostem cen mają charakter pomocy publicznej i mogą być stosowane w określonych przypadkach. W 2019 r. dostrzeżono realny wzrost płac w Polsce, co jest wyzwaniem dla przedsiębiorców. Jednakże koszty pracy nadal nie są wysokie na tle innych państw UE. Na rynku pracy jest od 1,5 do 2 mln emigrantów. Istnieje ryzyko ich odejścia do bardziej rozwiniętych krajów, jak np. Niemcy. W dyskusji poruszono takie kwestie jak m.in.: pozycja Polski w międzynarodowych rankingach konkurencyjności; reakcja rządu na podwyżkę cen energii; ryzyko opuszczenia polskiego rynku pracy przez emigrantów.

11 marca 2020 r. – sejmowa Komisja Finansów Publicznych rozpatrzyła uchwałę Senatu w sprawie ustawy budżetowej na rok 2020.

Senat zaproponował 94 poprawki do ustawy budżetowej na 2020 r. Komisja Finansów Publicznych wnosi o ich odrzucenie. Senackie poprawki dotyczą m.in.:

• utworzenia nowej rezerwy celowej „Finansowanie programów polityki zdrowotnej – na leczenie chorób nowotworowych”, z kwotą dotacji i subwencji 1 920 mln zł; utworzenie tej rezerwy nastąpiłoby kosztem zmniejszenia: ogólnej rezerwy budżetowej o 50 mln zł, wydatków bieżących Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji o 20 mln zł, wydatków bieżących Kancelarii Prezesa Rady Ministrów o 50 mln zł, wydatków na obsługę długu Skarbu Państwa o 600 mln zł, współfinansowania projektów z udziałem środków Unii Europejskiej o 600 mln zł, środków na dofinansowanie niektórych zadań kontynuowanych o 350 mln zł, środków na utrzymanie rezultatów niektórych projektów realizowanych przy udziale środków unijnych o 200 mln zł oraz rezerwy celowej na zmiany systemowe i niektóre zmiany organizacyjne o 50 mln zł,
• zwiększenia części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego o 4 605 mln zł; źródłem pokrycia byłoby zwiększenie dochodów z podatku od towarów i usług,
• zmniejszenia wydatków bieżących Kancelarii Prezydenta RP o 6 mln zł z przeznaczeniem tej kwoty na wydatki Rzecznika Praw Obywatelskich,
• zmiany planu finansowego Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej zwiększając o 45 mln zł środki na programy społeczne w turystyce, reaktywowanie szkolnych kół turystycznych oraz na turystykę dla osób niepełnosprawnych, osób w wieku emerytalnym oraz dzieci i młodzieży objętych rehabilitacją,
• zwiększenia o 250 mln zł środków budżetu państwa przeznaczonych na udzielanie pożyczek dla jednostek samorządu terytorialnego w ramach postępowania naprawczego lub ostrożnościowego.

2 marca 2020 r. – zakończyło się 7. posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie zapoznali się z informacją na temat podjętych przez rząd działań i stanie przygotowań państwa w związku z zagrożeniem epidemią koronawirusa.

Informację rządu o podjętych działaniach i o stanie przygotowań państwa związanych z zagrożeniami epidemicznymi w Polsce i Europie przedstawił minister zdrowia Łukasz Szumowski. Jak podkreślił, w Polsce nie stwierdzono jak dotąd potwierdzonych przypadków wystąpienia koronawirusa. Według danych przytoczonych przez ministra, hospitalizowanych jest 121 osób, 237 poddano kwarantannie domowej, a ponad 3600 jest objętych nadzorem epidemiologicznym. Łukasz Szumowski przedstawił także szczegółowo działania podjęte przez rząd i podległe mu służby w obliczu epidemii oraz poinformował o poczynionych przygotowaniach na przyjęcie ewentualnych pacjentów zarażonych koronawirusem. Jak powiedział, obecnie 79 oddziałach szpitalnych dysponuje liczbą ponad 2900 łóżek zakaźnych, a ich liczba może ulec ponad dwukrotnemu zwiększeniu.
Na tym samym posiedzeniu Sejm uchwalił o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Uchwalone przepisy umożliwiają podejmowanie działań minimalizujących zagrożenie dla zdrowia publicznego i są uzupełnieniem już istniejących regulacji dotyczących zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych. Izba przeprowadziła II czytanie projektu, po czym niezwłocznie przystąpiła do głosowania nad zgłoszonymi poprawkami i całością projektu. Przyjęte przepisy przewidują m.in. możliwość polecenia przez pracodawcę pracownikowi wykonywania obowiązków zdalnie z domu. Rodzice sprawujący opiekę nad dzieckiem w przypadku zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły uzyskają prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Właściwy minister będzie mógł ograniczyć lub zawiesić działanie placówek edukacyjnych lub uczelni wyższych. Możliwe będzie dokonywanie zamówień na towary lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19 bez stosowania przepisów o zamówieniach publicznych.

KOMISJE SEJMU

4 marca 2020 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży rozpatrzono Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli zapewnienia przez gminy opieki przedszkolnej wraz ze stanowiskiem Ministra Edukacji Narodowej. W ocenie ogólnej NIK stwierdza, że w niemal połowie gmin objętych kontrolą nie zapewniono w latach szkolnych 2017/2018 i 2018/2019 uprawnionym dzieciom, w tym przede wszystkim trzy i czteroletnim, wymaganej dostępności opieki przedszkolnej. Wynikało to z niedostosowania sieci publicznych placówek przedszkolnych do potrzeb oraz nieprawidłowego przygotowania i prowadzenia procesu rekrutacji. NIK sformułowała wnioski do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie kontynuowania działań ukierunkowanych na popularyzację korzyści dla dalszego rozwoju dzieci, wynikających z wczesnego korzystania przez nie z opieki, wychowania i kształcenia przedszkolnego oraz wnioski do organów prowadzących publiczne placówki wychowania przedszkolnego, m.in. dotyczące: rzetelnego zdiagnozowania zapotrzebowania na miejsca w placówkach wychowania przedszkolnego, upowszechnienia wychowania przedszkolnego na obszarach wiejskich w szczególności dla dzieci trzy i czteroletnich, weryfikacji przyjętych przez gminy kryteriów rekrutacji, korzystania z oferty placówek niepublicznych, przygotowania placówek do objęcia opieką dzieci ze specyficznymi potrzebami zdrowotnymi. Z kolei przedstawiciel MEN stwierdził m.in., że ministerstwo podjęło działania wynikające z nadzoru, podkreślił sukcesywny wzrost upowszechnienia wychowania przedszkolnego – wskaźnik ten w roku 2029/20 wynosi 89,3%. Zwrócił też uwagę na stały wzrost subwencji na dziecko 6-letnie w przedszkolu (z 4400 zł w 2017 r. do 4800 zł w 2020 r.). Podtrzymał stanowisko, że MEN nie zgadza się z twierdzeniem NIK, w którym mowa m.in. o tym, że dzieci na terenach wiejskich nie zawsze mają dostęp do wysokiej jakości wychowania przedszkolnego.

4 marca 2020 r. – sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła projekt dezyderatu w sprawie przekazania jednostkom samorządu terytorialnego środków na pokrycie strat związanych z przymusową restrukturyzacją Podkarpackiego Banku Spółdzielczego w Sanoku. W dezyderacie Komisja wnosi o podjęcie – w ramach obowiązujących przepisów prawnych – działań, mających na celu ograniczenie strat finansowych 34 jednostek samorządu terytorialnego z województwa podkarpackiego, które wyniknęły z przymusowej restrukturyzacji Podkarpackiego Banku Spółdzielczego w Sanoku oraz pilnego podjęcia rozwiązań legislacyjnych, które uregulowałyby obowiązki administracji rządowej oraz władz publicznych w przypadku analogicznych sytuacji. Ponadto Komisja wnioskuje o bezzwłoczne wyjaśnienie sprawy przez odpowiednie organy państwa i przedstawienie wyników postępowania.

4 marca 2020 r. – połączone Komisje: Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Edukacji, Nauki i Młodzieży przeprowadziły pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela wraz z autopoprawką (druki nr 245 i 245-A). Projekt nowelizacji ma na celu zapewnienie ochrony nauczycielom i dyrektorom szkół, którzy nie uchybili godności zawodu lub obowiązkom wskazanym w art. 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Zgodnie z obecnym stanem prawnym dyrektor szkoły bądź organ prowadzący szkołę nie badając zarzutów stanowiących podstawę wszczęcia postępowania dyscyplinarnego jest zobligowany w ciągu 3 dni od powzięcia wiadomości o popełnieniu czynu naruszającego prawa i dobro dziecka zawiadomić rzecznika dyscyplinarnego. Nowelizacja (w autopoprawce) wydłuża ten termin do 14 dni, tak by dyrektor szkoły, bądź organ prowadzący szkołę miał czas na gruntowne zbadanie sprawy przed ewentualną decyzją w przedmiocie wystosowania zawiadomienia do rzecznika dyscyplinarnego. Po przeprowadzonej dyskusji Komisje przyjęły wniosek o odrzucenie ww. projektu ustawy.

5 marca 2020 r. – sejmowa Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii wysłuchała informacji na temat planów rozwojowych sieci 5G ze szczególnym uwzględnieniem niezbędnych wymagań bezpieczeństwa do spełnienia przez operatorów telekomunikacyjnych. Z przedstawionej przez przedstawiciela Ministerstwa Cyfryzacji informacji wynika, że sieci mobilne 5-tej generacji (5G) będą stanowiły fundament dla rozwoju nowych usług aplikacji, które dokonają znaczących zmian w wielu gałęziach gospodarki, doprowadzając w efekcie do radykalnej transformacji naszego codziennego życia.
Najefektywniejszy z modeli wdrożeniowych 5G zakłada budowę jednej, ogólnopolskiej sieci wykorzystującej pasmo częstotliwości z zakresu 700 MHz, otwartej dla operatorów na zasadach dostępu hurtowego, regulowanego przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej oraz równoległą, samodzielną budowę odrębnych, operatorskich sieci 5G wykorzystujących wyższe pasma częstotliwości z zakresów 3400-3800 MHz oraz sieci działających w zakresach częstotliwości z pasma 26 GHz (których powstanie wymaga budowy nowej infrastruktury lub wykorzystania istniejącej infrastruktury publicznej).
Wybrany model ma na celu sprawne i szybkie rozdysponowanie częstotliwości radiowych w najmniej skomplikowany sposób. Nakłady inwestycyjne niezbędne do wdrożenia sieci 5G w Polsce, w modelu wskazanym powyżej przekraczają 19 mld zł. Ministerstwo Cyfryzacji wraz z Instytutem Łączności – Państwowym Instytutem Badawczym oraz Politechniką Warszawską realizuje projekt pn. „Wdrażanie sieci 5G w gospodarce polskiej 5G@PL”. Wynikiem realizacji projektu będzie umożliwienie wdrożenia sieci 5G w Polsce w sposób efektywny pod kątem ekonomicznym i terminowym.

6 marca 2020 r. – odbyło się 6. posiedzenie Senatu, na którym rozpatrzono i przyjęto bez poprawek ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (projekt rządowy). Zakłada ona m.in., że pracodawca, by przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się choroby COVID-19, będzie mógł polecić pracownikowi wykonywanie obowiązków zdalnie z domu. Wprowadza też rozwiązania zapewniające prawo otrzymania dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla rodziców zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem. Określa także m.in. zasady udzielania i finansowania świadczeń opieki zdrowotnej w związku z rozprzestrzenianiem COVID-19. Zgodnie z ustawą, w skrajnym przypadku, gdy stan epidemii i zagrożenia przekroczy możliwość działania administracji rządowej i samorządów rząd może rozporządzeniem określić zagrożony obszar wraz ze wskazaniem rodzaju strefy, na którym wystąpił stan epidemii lub stan zagrożenia epidemicznego oraz rodzaj stosowanych na tym terenie rozwiązań.

KOMISJE SENACKIE

2 marca 2020 r. – na posiedzeniu senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Publicznej odbyło się seminarium zatytułowane „Stan finansów samorządowych – diagnoza i wyzwania”. Jak wynika z raportu o stanie jednostek samorządu terytorialnego przedstawionego przez sekretarza Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego Andrzeja Porawskiego, w latach 2015–18 koszty ponoszone przez samorząd wzrosły o 19,16 mld zł, podczas gdy ich dochody z PIT i CIT wzrosły o 15,43 mld zł. W latach 2004–18 dochody własne jst wzrosły o 97% – z 62,9 do 124 mld zł, część oświatowa subwencji ogólnej wzrosła z 25,8 do 43,1 mld zł (o 72%), podczas gdy wydatki bieżące jst na oświatę wzrosły z 34 do 70,5 mld zł (o 107%), a wydatki bieżące z 76,2 do 206,5 mld zł (o 170%). Można więc powiedzieć, że dochody własne i subwencja oświatowa rosną dużo wolniej niż wydatki jst, pogłębia się systematycznie luka finansowa w oświacie, a samorządy na realizację swoich zadań zmuszane są dopłacać coraz więcej ze środków własnych. Podstawowe postulaty samorządowców dotyczą zrekompensowania ubytków we wpływach jst z udziałów w podatku PIT i zwiększenia wydatków budżetu państwa na edukację i ochronę zdrowia, tak, aby zmniejszyć obciążenie społeczności lokalnych skutkami rosnącego niedoszacowania części oświatowej subwencji ogólnej oraz zbyt niskich składek na ubezpieczenia zdrowotne.Należy również w pełni pokrywać koszty realizacji zadań zleconych z zakresu administracji rządowej oraz przestrzegać zasady przekazywania wystarczających środków na nowe zadania.
Podczas seminarium prof. Elżbieta Kornberger-Sokołowska z Uniwersytetu Warszawskiego i dr Jacek Sierak z Uczelni Łazarskiego w Warszawie przypomnieli podstawowe zasady, na których powinien być oparty system finansów gmin, powiatów i województw: adekwatność zasilania finansowego jst i jego stabilność. Jak podkreślali, samorząd jest sprzymierzeńcem rządu i władz centralnych, które, przekazując środki na realizację zadań na poziomie lokalnym, mogą skupić się na załatwianiu spraw dla państwa zasadniczych. Samorząd to także szansa na silne państwo i lepsze zaspokajanie potrzeb społecznych.
Podczas posiedzenia zaprezentowano 4 projekty ustaw, których celem jest zrekompensowanie samorządom malejących wpływów przy systematycznym zwiększaniu ich zadań. Były to: 2 projekty ustaw o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, projekt ustawy o subwencji rozwojowej oraz projekt ustawy o subwencji ekologicznej. Pierwszy projekt dotyczący zmiany ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego wprowadza rekompensatę utraconych ostatnio dochodów po ostatnich obniżkach PIT. Zakłada zwiększenie udziału poszczególnych jst we wpływach z PIT; w wypadku gmin – z 39,34 do 43,93%, powiatów – z 10,25 do 11,49% i województw – z 1,60 do 1,79%. Drugi projekt miałby zabezpieczyć samorządy przed zmianami, które mogłyby nastąpić w przyszłości i odnosi się do „zasad rekompensowania ubytków, które są wprowadzane w życie decyzjami parlamentu i ograniczają możliwości samorządu”. Jak uzasadniał Andrzej Porawski, wydatki samorządu rosną szybciej niż jego dochody i są one w zasadzie sztywne. Jeśli dochody samorządu nie zostaną ustabilizowane, nie będzie on w stanie ponosić wydatków i dlatego należy zapewnić stabilne źródła dochodów. Kolejny projekt wprowadza subwencję rozwojową zamiast zwrotu nieodliczonego VAT od inwestycji. Projekt ustawy o subwencji ekologicznej dotyczy obszarów objętych szczególną ochroną przyrodniczą. Za jej wprowadzeniem przemawia m.in. opinia mieszkańców i potencjalnych inwestorów o potrzebie zniesienia barier w rozwoju obszarów chronionych. Jak przypomniano, konsekwencje obowiązujących tam zakazów ponoszą mieszkańcy tych obszarów, podczas gdy korzyści z ich ustanowienia dotyczą ogółu społeczeństwa. Proponowana w projekcie subwencja miałaby charakter wyrównawczy i sprawiedliwie rekompensowała utracone dochody gmin spowodowane ograniczeniami w gospodarowaniu na terenach prawnie chronionych.

26 lutego 2020 r. – w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Głównymi tematami posiedzenia były: System Monitorowania Usług Publicznych „SUMP”, projektowane zmiany w programie Czyste Powietrze, kwestia upadłości Podkarpackiego Banku Spółdzielczego w Sanoku, projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz – po raz kolejny – sprawa gospodarowania odpadami komunalnymi.

Prezentację na temat Systemu Monitorowania Usług Publicznych „SMUP” przedstawił Zastępca Dyrektora Departamentu Administracji Publicznej, Andrzej Trzęsiara. Dotychczas w Polsce nie wypracowano spójnego systemu monitorowania usług publicznych, który umożliwiałby uzyskanie pełnej informacji na temat jakości, ilości, dostępności i efektywności finansowej usług publicznych świadczonych przez samorząd terytorialny. SUMP ma wspierać procesy decyzyjne w samorządzie terytorialnym. System zostanie udostępniony online na początku 2021 r. W projekcie zaangażowanych jest ponad 500 ekspertów z administracji rządowej, samorządowej, statystyki publicznej. Analizą objętych zostanie ok. 80% wydatków jednostek samorządu terytorialnego.

W trakcie posiedzenia samorządowcy – po raz kolejny - nie zgodzili się na wprowadzenie w nowelizacji ustawy o drogach publicznych zapisu dopuszczającego ruch ciężki pojazdów (o nacisku na oś powyżej 11,5 t) na drogi gminne czy powiatowe. Argumentują, że były one budowane z myślą o ruchu lokalnym, a więc często nie spełniają parametrów przewidzianych dla pojazdów ciężarowych. Po raz kolejny spór nie zakończył się rozstrzygnięciem – tym razem ze względu na nieobecność podczas ustaleń przedstawiciela kierownictwa resortu infrastruktury, który prowadzi projekt. W związku z tym Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, który współprzewodniczył obradom Komisji Wspólnej podjął decyzję o zawieszeniu opiniowania do czasu spotkania ministra infrastruktury z samorządowcami w tej sprawie.

W trakcie lutowego spotkania KWRiST powrócił temat gospodarowania odpadami komunalnymi. Wiceminister Małgorzata Golińska przypomniała, że miesiąc temu premier powołał Jacka Ozdobę na stanowisko wiceministra klimatu, odpowiedzialnego właśnie za gospodarkę odpadami. Samorządowcy mają teraz przedstawić osoby do pracy w zespole, a następnie minister klimatu zarządzeniem powoła zespół roboczy. Krzysztof Żuk, prezydent Lublina zaproponował, by jednym z pierwszych zadań zespołu było przejrzenie ustawy o odpadach i jej nowelizacja lub nawet przygotowanie projektu nowej ustawy. Może się to okazać potrzebne, zwłaszcza w świetle nasilonych kontroli regionalnych izb obrachunkowych czy odmiennych od dotychczasowych wyroków sądów dotyczących uchwał gmin w sprawie ustalania opłat za gospodarowanie odpadami czy wzorów deklaracji. – Przejrzyjmy te przepisy i poprawmy to, co budzi wątpliwości w toku postępowania administracyjnego – zaproponował prezydent Żuk.

Informację na temat projektowanych zmian w programie Czyste Powietrze przedstawił Piotr Woźny, Prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. – Skracamy procedurę oceny wniosków, chcemy też, aby w realizację programu zaangażowały się bardziej gminy, np. w zakresie weryfikacji oświadczeń dotyczących poziomu dochodów wnioskodawców, czy pośredniczeniu w udzielaniu mieszkańcom dotacji na spłatę zaciągniętych na termomodernizację, czy wymianę pieców kredytów – mówił prezes NFOŚiGW. – Naszym głównym priorytetem jest dotarcie do właścicieli ok. 400 tys. domów jednorodzinnych podłączonych do sieci gazowej, ale wykorzystujących gaz jedynie „do gotowania”, ale już nie do ogrzewania – dodawał. Jak przekonywał Prezes NFOŚiGW uczestnicząc w realizacji programu Czyste Powietrze samorządy będą mogły zrealizować swoje obowiązki wynikające z wojewódzkich programów ochrony powietrza. Ponadto Fundusz jest gotów uruchomić program wsparcia pomocą techniczną dla samorządów oraz płacić 100 zł za każdy skutecznie złożony wniosek przez osobę z grupy o podwyższonym dofinansowaniu.

W trakcie posiedzenia strona samorządowa zwróciła także uwagę na pilną potrzebę zmian przepisów dotyczących opodatkowania terenów kolejowych. Przedstawicielom gmin i miast chodzi przede wszystkim o zawężenie przedmiotowego i podmiotowego zwolnienia z tej daniny terenów, an których usytuowane są elementy infrastruktury kolejowej.

Zgodnie z obecnie obowiązującym brzmieniem art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ze zwolnienia z podatku od nieruchomości korzystają grunty, budynki i budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej w rozumieniu przepisów o transporcie kolejowym, która:

• jest udostępniana przewoźnikom kolejowym, lub

• jest wykorzystywana do przewozu osób, lub

• tworzy linie kolejowe o szerokości torów większej niż 1435 mm.

Przytoczoną treść przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych uzyskał od 1 stycznia 2017 r. w związku z wejściem w życie przepisów zmieniających, zawartych w ustawie z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw. O ile zatem do końca 2016 r. zwolnienie obejmowało wyłącznie budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej i grunty pod nimi, o tyle obecnie zwolnieniem w podatku od nieruchomości objęte zostały grunty, budynki i budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej. Zmiana ta jest o tyle istotna, że obecnie zwolnieniem objęte są całe działki ewidencyjne, bez względu na to, w jakim stopniu są one zajęte przez elementy infrastruktury kolejowej. Jak wskazują samorządowcy konsekwencją tego jest unikanie opodatkowania całych działek ewidencyjnych, które ani faktycznie ani potencjalnie nie są związane z transportem kolejowym, a które jedynie w niewielkiej części zajęte są pod infrastrukturę kolejową. W szczególności nowe brzmienie przepisu wykorzystywane jest przez podmioty gospodarcze, aby unikać płacenia podatku gminie.

27 lutego 2020 r. – zakończyło się 5. posiedzenie Senatu. W jego trakcie senatorowie przyjęli ustawę budżetową na 2020 r. (projekt rządowy) wprowadzając do niej 94 poprawki. Senatorowie opowiedzieli się za przywróceniem środków na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą w budżecie Kancelarii Senatu w wysokości 110 mln 500 tys. zł oraz za zwiększeniem wydatków bieżących kancelarii o 7 mln 440 tys. zł. Izba postanowiła przeznaczyć z budżetu państwa m.in.: 2 mld zł na dofinansowanie zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego, na terenie których parki narodowe lub rezerwaty przyrody zajmują ponad 30% powierzchni; 1 mld 920 mln zł na leczenie chorób nowotworowych i 10 mln zł na Narodowy Program Alzheimerowski; 1 mld zł na ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza (walkę ze smogiem); 131 mln 778 tys. zł na podwyżki dla pracowników administracji sądowej; 45 mln zł na programy społeczne w turystyce; 40 mln zł na wyposażenie Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej; 29 mln zł na budowę Kampusu Akademii Muzycznej w Bydgoszczy; 100 mln zł na zwalczanie afrykańskiego pomoru świń. Senat zwiększył m.in. subwencję oświatową dla jednostek samorządu terytorialnego o 4 mld 605 mln zł; maksymalną kwotę pożyczek z budżetu państwa dla jednostek samorządu terytorialnego udzielanych w ramach postępowania naprawczego lub ostrożnościowego o 250 mln zł; wydatki Ministerstwa Spraw Zagranicznych na pomoc rozwojową o 50 mln zł; budżety: Sądu Najwyższego o 14 mln zł, Rzecznika Praw Obywatelskich o 6 mln zł, Głównego Urzędu Miar po 6 mln zł, Państwowej Inspekcji Pracy o 5 mln zł; dotacji dla Europejskiego Centrum Solidarności o 3 mln 700 tys. zł. Znaczna część poprawek dotyczy regionalnych inwestycji infrastrukturalnych: budowy dróg, obwodnic, węzłów drogowych, linii i dworców kolejowych. Ustawa budżetowa zakłada dochody i wydatki budżetu państwa w takiej samej wysokości – 435 mld 340 mln zł, co oznacza brak deficytu budżetowego. Deficyt sektora finansów publicznych – według metodologii UE – ma wynieść 1,2% PKB. Przyjęto, że PKB w ujęciu realnym wzrośnie o 3,7%, inflacja zaś utrzyma się na poziomie 2,5%. Założono też wzrost nominalnie o 6,3% rocznego funduszu wynagrodzeń w gospodarce narodowej oraz emerytur i rent. Jeśli chodzi o środki unijne, przewidziano dochody w wysokości 71 448 652 000 zł, a wydatki – 88 402 533 000 zł. W budżecie zagwarantowano m.in. środki na 6-procentowy wzrost płac dla nauczycieli, programy socjalne, jak rozszerzony program Rodzina 500+ (na każde dziecko bez progu dochodowego), a także realizację programów infrastrukturalnych (drogowe i kolejowe). Projektowany budżet Kancelarii Senatu w kwocie 229 mln 545 tys. zł, w tym 110 mln 500 tys. zł na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą, został zmniejszony przez Sejm do 110 mln 225 tys. zł. Większość środków na Polonię miałoby trafić do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) dostosowującą przepisy do prawa unijnego w zakresie przewozów kolejowych. Nowela przewiduje, że polski rynek usług kolejowego transportu pasażerskiego zostanie otwarty dla przewoźników kolejowych z innych państw Unii Europejskiej i dzięki temu stanie się bardziej konkurencyjny. Ograniczono możliwość wywierania wpływu na zarządcę infrastruktury przez przewoźników kolejowych lub podmioty sprawujące nad nimi kontrolę, a także zlecania zadań zarządcy infrastruktury innym podmiotom. Zakazano łączenia określonych funkcji lub zajmowanie stanowisk jednocześnie u zarządcy infrastruktury kolejowej i przewoźnika kolejowego. Zwiększono ponadto uprawnienia prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.

27 lutego 2020 r. – Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wysłuchała informacji Ministra Finansów na temat sytuacji finansowej 34 jednostek samorządu terytorialnego województwa podkarpackiego, w związku z przymusową restrukturyzacją Podkarpackiego Banku Spółdzielczego w Sanoku. W dniu 17 stycznia 2020 r. Bankowy Fundusz Gwarancyjny podjął decyzję o przymusowej restrukturyzacji Podkarpackiego Banku Spółdzielczego w Sanoku. Było to wynikiem oceny Komisji Nadzoru Finansowego bowiem bank ten miał problemy od 2016 roku. Przyjęte rozwiązania dotyczyły nie tylko rachunków samorządu, ale też szpitali, domów pomocy społecznej, spółdzielni mieszkaniowych, ochotniczej straży pożarnej i parafii. Środki te nie były objęte gwarancjami jak środki na kontach osób prywatnych. Sytuacja ta szczególnie dotknęła 34 jednostki samorządu terytorialnego, które straciły ponad 43% środków zgromadzonych w tym banku, przeznaczonych na realizację zadań własnych, zleconych oraz współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Nastąpiło to kilka dni po przelaniu z budżetu państwa środków finansowych z subwencji ogólnej, w tym oświatowej oraz środków na budowę dróg. Utrata tych środków powoduje zagrożenie płynności finansowej wielu jednostek oraz zablokowanie niektórych inwestycji. Minister poinformował, że jednostki samorządu terytorialnego otrzymały w lutym kolejną transzę środków z subwencji ogólnej, ale sięgnięcie, do rezerwy celowej będzie możliwe dopiero po uchwaleniu budżetu państwa. Uczestniczący w posiedzeniu przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego z województwa podkarpackiego (blisko 30 osób) domagali się jednak natychmiastowych działań, a wyjaśnienia ministra oraz prezesa Bankowego Funduszu Gwarancyjnego Mirosława Paska ich nie satysfakcjonowały. Poseł Wiesław Buż (Lewica) zgłosił projekt dezyderatu do prezesa Rady Ministrów w sprawie przekazania jednostkom samorządu terytorialnego środków na pokrycie strat związanych z przymusową restrukturyzacją banku, który Komisja rozpatrzy na kolejnym posiedzeniu w dniu 4 marca br.

25 lutego 2020 r. – Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych rozpatrzyła informację Rzecznika Praw Obywatelskich na temat skarg i wniosków dotyczących mniejszości narodowych i etnicznych w latach 2018-2019. Rzecznik Praw Obywatelskich dużą wagę poświęca ocenie skuteczności gwarancji prawnych w celu zapewnienia mniejszościom przynależnych im praw i wolności, przeciwdziałania dyskryminacji i zwalczania przestępczości motywowanej nienawiścią. W Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich w ostatnich 2 latach podejmowano działania dotyczące praw mniejszości narodowych i etnicznych, przeciwdziałania dyskryminacji oraz zwalczania przestępstw motywowanym nienawiścią. W badanym okresie ok. 40 spraw dotyczyło naruszenia praw przysługującym mniejszościom. W przypadku ok. 190 spraw odnotowano związek z przemocą motywowaną nienawiścią. Rzecznik zaprezentował podjęte interwencje w sprawach związanych z realizacją „Programu integracji społeczności romskiej w Polsce na lata 2014-2020” (poprawa sytuacji mieszkaniowej na osiedlu romskim w Maszkowicach pozostanie priorytetem RPO w roku 2020 r.), dostępem dzieci z mniejszości narodowych do podręczników szkolnych oraz gromadzeniem danych o obywatelach polskich niepolskiej narodowości przez wojewódzkie sztaby wojskowe. Rzecznik podkreślał również, że mowa nienawiści powinna być postrzegana jako jedno z najpoważniejszych współczesnych zagrożeń związanych z poszanowaniem praw człowieka. Zdaniem Rzecznika jedyną adekwatną odpowiedzią na język nienawiści i związane z nim zagrożenia dla demokratycznego i pluralistycznego społeczeństwa jest stworzenie kompleksowej strategii przeciwdziałania mowie nienawiści w przestrzeni publicznej. W dyskusji podnoszono tematy związane m.in. z metodologią badań, szerszym zakresem interwencji RPO, rozumieniem kwestii związanych z przestępstwami z nienawiści. Poruszano też kwestię corocznych marszów organizowanych w Warszawie, Wrocławiu i Hajnówce, podczas których występuje zjawisko publicznego nawoływania do nienawiści na tle narodowościowym oraz publicznego propagowania ustroju totalitarnego. Komisja przyjęła informację do wiadomości.

13 lutego 2020 r. – zakończyło się 5. posiedzenie Sejmu. W jego trakcie uchwalono m.in. ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z przeniesieniem środków z otwartych funduszy emerytalnych na indywidualne konta emerytalne. 

IKE staną się jednym z czterech filarów systemu emerytalnego, a środki na nich zgromadzone będą własnością przyszłych emerytów. Kolejną uchwaloną ustawą była ustawa o zmianie ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Przyjęte zmiany mają na celu usprawnienie realizacji prac geodezyjnych i kartograficznych, co ma przyspieszyć proces inwestycyjno-budowlany. Nowelizacja wprowadza też zmian w procedurze uzyskiwania uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii. Posłowie uchwalili także ustawę o zmianie ustawy – Prawo budowlane, która dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - uproszczenia i przyspieszenia procesu inwestycyjno-budowlanego m.in. wprowadzenia podziału projektu budowlanego na projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny.

14 lutego 2020 r. – zakończyło się 6. jednodniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. ustawę budżetową na 2020 r. Przyjęta ustawa zakłada, że w bieżącym roku dochody i wydatki państwa zrównoważą się i wyniosą po 435,3 mld zł – to pierwszy taki przypadek po 1990 r. Produkt Krajowy Brutto ma wzrosnąć w ujęciu realnym o 3,7 proc., a inflacja ma wynieść 2,5 proc. Przeciętny roczny fundusz wynagrodzeń w gospodarce narodowej oraz emerytury i renty mają wzrosnąć nominalnie o 6,3 proc. W budżecie przewidziano środki na kontynuację programów społecznych, m.in. „Rodzina 500 plus”, „Dobry start”, „Mama 4 plus”, „Emerytura Plus”. Wzrosną wydatki na ochronę zdrowia, obronę narodową, infrastrukturę kolejową i drogową oraz przewozy autobusowe. Wśród priorytetów tegorocznego budżetu rząd wymianie wspieranie rodzin, walkę z wykluczeniem społecznym oraz wyrównywanie szans rozwojowych regionów.

7 lutego 2020 r. – zakończyło się 4. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono 15 ustaw. Izba odrzuciła 4 ustawy, 3 przyjęła bez poprawek, a do 8 wprowadziła zmiany. Senatorowie zdecydowali o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw.

Ustawy odrzucone przez Senat:

• Ustawa o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz ustawy o opłatach abonamentowych (projekt poselski) przewiduje rekompensatę, w łącznej wysokości 1,95 mld zł, w 2020 r. dla TVP i Polskiego Radia w związku z utraconymi wpływami z opłat abonamentowych z tytułu zwolnień w roku 2020 z uwzględnieniem części rekompensaty niewypłaconych w latach 2018–19. Środki z rekompensaty Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji podzieli między jednostki publicznej radiofonii i telewizji z przeznaczeniem na wypełnianie misji publicznej. Nowela uchyla ponadto przepis ograniczający liczbę członków zarządu spółki TVP do 3 osób, co oznacza, że będą w tym wypadku stosowane przepisy kodeksu spółek handlowych.
• Ustawa o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wprowadza zmiany w strukturze organizacyjnej Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Zwiększa też rolę koordynacyjno-nadzorczą głównego inspektora sanitarnego, aby zapewnić skuteczny nadzór w zakresie zdrowia publicznego i podejmowanie decyzji umożliwiających bezzwłoczne i adekwatne do zagrożenia działanie służb sanitarno-epidemiologicznych w całym kraju. Nowela wzmacnia ponadto pozycję wojewody jako organu reprezentującego rząd w terenie.
• Ustawa o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Nowela zakłada m.in. wyodrębnienie 2 nowych działów administracji rządowej – „aktywów państwowych” i „klimatu”. Minister aktywów państwowych będzie mieć kompetencje inicjowania polityki państwa w zakresie gospodarowania mieniem państwowym, wykonywania praw majątkowych i osobistych przysługujących Skarbowi Państwa, a także ochrony interesów Skarbu Państwa. Będzie też mógł zgłaszać sprzeciw wobec decyzji o likwidacji przedsiębiorstwa państwowego. Zadania resortu klimatu to m.in.: wdrażanie polityki klimatycznej UE, ochrona i kształtowanie środowiska, racjonalne wykorzystywanie jego zasobów, kontrola przestrzegania wymagań ochrony środowiska i badania jego stanu, gospodarka odpadami, efektywność energetyczna oraz rozwój i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Ustawa wprowadza także zmiany w zakresie spraw objętych działem „członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej”. Najwięcej kontrowersji wzbudził zapis mówiący o tym, że opiekę nad Polonią i Polakami za granicą sprawują Senat i Prezes Rady Ministrów, co może skutkować zmniejszeniem funduszy polonijnych, którymi dysponować ma Senat.
• Ustawa zmieniająca ustawę o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Nowela przewiduje, że wszczęte przed końcem 2014 r., a dotąd niezakończone postępowania w sprawie koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin stałych będą prowadzone na podstawie obowiązujących wówczas przepisów. Pozwoli to uporządkować sytuację i zakończyć kilka ciągnących się od lat spraw dotyczących koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin stałych, głównie rud miedzi i srebra.

Z poprawkami Senat przyjął m.in:

• Ustawę o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (projekt rządowy). 2 z nich mają na celu wyłączenie finansowania tego świadczenia ze środków Funduszu Solidarnościowego. Pozostałe zmiany porządkują terminologię ustawy. Ustawa przewiduje, że emeryci i renciści corocznie będą otrzymywać dodatkowe świadczenie w wysokości najniższej emerytury. „Trzynastki” będą wypłacane w wysokości najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca roku wypłaty dodatkowego świadczenia. W 2020 r. to 1200 zł brutto. Dodatkowe świadczenia otrzymają osoby pobierające emerytury i renty w systemie powszechnym, emerytury i renty rolników, służb mundurowych, emerytury pomostowe, świadczenia i zasiłki przedemerytalne, renty socjalne i strukturalne, nauczycielskie świadczenia kompensacyjne, rodzicielskie świadczenia uzupełniające oraz renty inwalidów wojennych i wojskowych. Z kwoty świadczenia nie będą dokonywane potrącenia i egzekucje, nie będzie się jej wliczać do dochodu.
• Ustawę o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zmierza ona do utrzymania przepisu, na podstawie którego wojewoda ma wszczynać z urzędu postępowanie w sprawie potwierdzenia nabycia przez gminy własności nieruchomości, które stały się ich własnością z mocy prawa, i nie zostały objęte spisami inwentaryzacyjnymi przekazanymi wojewodzie do 31 grudnia 2005 r. Ustawa ma na celu eliminowanie wykluczeń komunikacyjnych, m.in. dzięki powstrzymaniu degradacji infrastruktury kolejowej. Tereny kolejowe, które są niewykorzystywane, zostaną przywrócone do ponownego użytku na cele transportowe. Możliwe będzie też przekazywanie linii kolejowych do nieodpłatnego korzystania przez samorządy. Ograniczy się też likwidację linii kolejowych pod warunkiem uzyskania zgody ministra infrastruktury. Samorządy województw, które będą mogły realizować przewozy kolejowe dalej niż do najbliższej stacji za granicą województwa, otrzymają wsparcie, co poprawi komunikację na terenach pozbawionych dogodnych połączeń kolejowych.
• Ustawę o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma na celu uproszczenie procesu inwestycyjnego. Senat zaproponował m.in. wprowadzenie dodatkowej przesłanki, od której uzależnia się wszczęcie uproszczonego postępowania legalizacyjnego; chodzi o zgodność budowy z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego albo decyzją o warunkach zabudowy. Kolejna poprawka wyklucza prowadzenie uproszczonego postępowania legalizacyjnego wobec samowoli budowlanych na terenach rodzinnych ogrodów działkowych. Nowelizacja przewiduje zmiany, dotyczące m.in. procedury odstępstw od przepisów techniczno-budowlanych, zasad sporządzania projektu budowlanego, przeniesienia decyzji pozwolenia na budowę, samowoli budowlanych, uregulowania kwestii nielegalnego użytkowania obiektu czy doprecyzowania przepisów niejasnych i budzących wątpliwości. Wprowadza regulacje służące zwiększeniu bezpieczeństwa pożarowego i sprawności przebiegu procesu inwestycyjnego, np. przyłączenia do sieci elektroenergetycznych, gazowych, ciepłowniczych wodociągowych i kanalizacyjnych. Dzieli projekty budowlane na projekty: zagospodarowania działki lub terenu, architektoniczno-budowlany i techniczny.
• Do ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów (projekt rządowy) wprowadzono poprawkę rozszerzającą katalog lokali, których remont uprawnia do uzyskania premii remontowej przez jednostkę samorządu terytorialnego lub spółkę należącą w 100% do samorządu gminnego, m.in. o lokale będące w zasobach towarzystw budownictwa społecznego. Nowelizacja ma wesprzeć m.in. samorządy w przeprowadzaniu remontów mieszkalnych budynków komunalnych. Przewiduje m.in. pomoc dla samorządów w prowadzeniu remontów mieszkalnych budynków komunalnych i wsparcie dla właścicieli budynków powstałych w prefabrykowanej wielkopłytowej technologii.

Bez poprawek Senat przyjął m.in.:

• Ustawę o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja zakłada, że rolnicy hodujący krowy i świnie będą mogli otrzymać dodatkowe wsparcie finansowe, jeśli poprawią warunki utrzymania zwierząt, np. zwiększą powierzchnię przypadającą na 1 zwierzę co najmniej o 20% ponad wymogi minimalne albo umożliwią zwierzętom dostęp do pastwiska lub wybiegu. Rolnik dostanie dopłatę w wysokości 185 zł rocznie do krowy mlecznej, jeżeli będzie ją wypasał minimum 120 dni, dopłata do krów mlecznych utrzymywanych grupowo w budynkach wyniesie 595 zł rocznie. Rolnik otrzyma dopłatę do krów „mamek” w wysokości 329 zł rocznie, jeśli poza okresem wypasu zapewni im dostęp do środowiska zewnętrznego. Dopłaty dla hodowców trzody wyniosą: 301 zł rocznie do lochy, a 24 zł do tucznika. O dopłatę do dobrostanu krów i świń będzie się można ubiegać w ramach wniosku od dopłaty bezpośrednie. Na dodatkowe dopłaty przeznaczono 50 mln euro w ramach działania „Dobrostan zwierząt” z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–20.
• Ustawę o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Przewiduje, że Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych będzie kontrolowała żywność zarówno na etapie produkcji i przetwarzania, jak i dystrybucji, co umożliwi szybsze reagowanie na pojawiające się na rynku nieprawidłowości, a w rezultacie – efektywniejszą eliminację produktów niespełniających standardów jakościowych.

Senat zdecydował ponadto o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw.

• Projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych (inicjatywa Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej) zakłada zmniejszenie z 60 do 40% limitu udziału środków jednostek samorządu terytorialnego w finansowaniu przedsięwzięć dotowanych z budżetu UE, od którego stosuje się wyłączenie z indywidualnego wskaźnika zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego. Obecnie unijne dofinansowanie wynosi średnio 40–50% kosztów realizacji projektu, co powoduje, że nie są one wyłączane z indywidualnego zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego. Zmiana ma się przyczynić do większego wykorzystania przez samorządy środków UE, a także zachęcić do długofalowych inwestycji.
• Projekt ustawy o łódzkim związku metropolitalnym (inicjatywa Komisji Ustawodawczej) określa zasady, tryb tworzenia i funkcjonowania łódzkiego związku metropolitalnego. Ma być to zrzeszenie gmin województwa łódzkiego (Łódź i gminy powiatów: zgierskiego, pabianickiego, łódzkiego wschodniego oraz brzezińskiego), charakteryzujących się „istnieniem silnych powiązań funkcjonalnych oraz zaawansowaniem procesów urbanizacyjnych, położonych na obszarze spójnym pod względem przestrzennym, który zamieszkuje co najmniej 1 mln mieszkańców”. Projekt przewiduje ponadto, że wysokość udziału związku metropolitalnego we wpływach z podatku PIT od jego płatników zamieszkałych na obszarze związku w roku, w którym go utworzono, wyniesie 0,2%, a w latach następnych – 5%.
• Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (inicjatywa Komisji Ustawodawczej) przewiduje uniezależnienie wydania pojazdu od uiszczenia opłaty za jego usunięcie i parkowanie. Nakłada na właściciela obowiązek wniesienia opłaty w ciągu 7 dni od wydania pojazdu. Senat IX kadencji wniósł do Sejmu taki sam projekt ustawy, ale nie został on rozpatrzony. Projekt wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 5 grudnia 2018 r.

29 stycznia 2020 r. – w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji obradowała na plenarnym posiedzeniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównymi tematami obrad były kwestie: magazynowania odpadów i wywozu śmieci; obowiązek zgłaszania zakupionych pojazdów; projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych, który „wpuszcza” ruch ciężkich pojazdów na niemal wszystkie drogi publiczne oraz sprawa nagród dla nauczycieli przyznawanych przez kuratorów oświaty.

Sprawa projektowanego przez Ministerstwo Klimatu rozporządzenia w sprawie szczegółowych wymagań dla magazynowania odpadów była już dyskutowana na posiedzeniu KWRiST, które odbyło się 18 grudnia 2019 r. Wówczas ustalono, że samorządowcy spotkają się z Michałem Kurtyką, Ministrem Klimatu 14 stycznia br. Na spotkaniu miały zostać omówione rządowe propozycje rozwiązań systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. W trakcie spotkania z Ministrem Kurtyką samorządowcy przedstawili listę problemów dotyczących tego systemu. Ustalono także, że powołany zostanie zespół roboczy, którego zadaniem będzie przeanalizowanie prac nad zmianami w systemie gospodarowania odpadami, w tym zaawansowanych już prac nad wprowadzeniem rozszerzonej odpowiedzialności producentów. Zespół ten nie został jednak powołany. Jak wyjaśniła Małgorzata Golińska, Wiceminister Klimatu, która w zastępstwie Pawła Szefernakera, Sekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji współprzewodniczyła styczniowym obradom Komisji, głównym powodem niepowołania zespołu był wakat na stanowisku Wiceministra Klimatu właściwego ds, odpadów. Minister Golińska poinformowała podczas posiedzenia KWRiST, że 29 stycznia br. Premier Mateusz Morawiecki powołał na to stanowisko Jacka Ozdobę, posła PiS. – To powinno przyśpieszyć powołanie zespołu i uruchomić jego prace – mówiła Małgorzata Golińska.
– Jesteśmy gotowi natychmiast przystąpić do prac nad systemem gospodarowania odpadów – mówił na posiedzeniu Jacek Karnowski, Prezydent Sopotu i nowy Współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej, reprezentujący Związek Miast Polskich.
– Ten obszar jest niezwykle wrażliwy zarówno dla rządu i samorządu i dlatego musi zostać rozwiązany systemowo – wskazywał Krzysztof Żuk, Prezydent Lublina, reprezentujący w KWRiST Unię Metropolii Polskich. – Doświadczenie wielu miast pokazuje, że system ten się nie bilansuje, chociaż zgodnie z przepisami ustaw powinien. To ostatni moment na wprowadzenie rozwiązań kompleksowych w tym zakresie, a nie zmian wycinkowych, zwłaszcza takich, które jak omawiany projekt może spowodować wzrost kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi – mówił Prezydent Żuk.

W dyskusji nad projektem rozporządzenia wziął udział także Leszek Świętalski, Sekretarz Generalny Związku Gmin Wiejskich RP, który przypomniał, że rozporządzenie w sprawie magazynowania odpadów jest fakultatywne. – W rozmowach z Ministerstwem Klimatu przedstawiliśmy jasny i klarowny wniosek, aby do czasu wypracowania rozwiązań dotyczących rozszerzonej odpowiedzialności producenta, nie innych rozwiązań wycinkowych, zwłaszcza fakultatywnych i mogących powodować wzrost opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi ponoszonymi przez mieszkańców. Projekt o którym dyskutujemy spełnia oba te kryteria – wskazywał Leszek Świętalski.

Jan Grabkowski – Starosta Poznański zwrócił na posiedzeniu KWRiST na problem obowiązkowego zgłaszania kupna/sprzedaży pojazdów. W obecnej sytuacji wniosków jest tak dużo, że konieczne jest zatrudnianie dodatkowych pracowników do wydziałów komunikacji, co z kolei będzie się wiązało w ogromnymi kosztami w skali kraju. W powyższej sprawie strona samorządowa przekazała projekt zmiany przepisów, który pokrótce omówił Grzegorz Kubalski, Zastępca Dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich. Przede wszystkim chodzi o zrównanie pozycji wszystkich właścicieli pojazdów – obecnie bowiem właściciel pojazdu sprowadzonego z kraju Unii Europejskiej jest zobowiązany do rejestracji pojazdu i podlega karze jeśli tego nie zrobi, podczas gdy obowiązek rejestracji nie obowiązuje tych, którzy nabyli pojazd z kraju spoza Unii. Grzegorz Kubalski odniósł się też do dużej ilości zgłoszeń, co wymusza zatrudnienie dodatkowych pracowników – zaproponował wyjście, by zgłoszenia te były obciążone opłatą, której wysokość ustali minister właściwy do spraw transportu. Kolejno, należy uszczegółowić system karania. Powyższe propozycje zmian strona samorządowa traktuje jako punkt wyjścia do rozmów z Ministerstwem Infrastruktury przekazując jednocześnie nadzieję, że nastąpi to maksymalnie szybko.

Na posiedzeniu ustalono także, że strona rządowa i samorządowa będą wspólnie poszukiwać rozwiązań związanych z dopuszczeniem do ruchu na prawie wszystkich drogach publicznych samochodów ciężkich. Po wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z marca 2019 r. Polska musi dopuścić pojazdy o nacisku 11,5 tony na oś napędową na drogi publiczne. To może oznaczać, że w krótkim czasie drogi lokalne, nawet te nowo budowane zostaną „rozjeżdżone”, bo nie są przystosowane do tak ciężkiego ruchu. A szybka degradacja tych dróg pociągnie za sobą ogromne skutki finansowe, związane z koniecznością remontów.
- Projekt ustawy realizuje wyrok Trybunału w taki sposób, że przenosi wszystkie obciążenia, a także odpowiedzialność prawną na jednostki samorządu terytorialnego – wyjaśniał konieczność dalszej pracy nad projektem Andrzej Porawski, sekretarz strony samorządowej KWRiST.
Komisja Wspólna pilnie powoła więc specjalny zespół, który zajmie się omawianiem spornych kwestii, w tym katalogu wyłączeń od stosowania ustawy, czyli dróg, po których ciężkie pojazdy nie będą mogły się poruszać, a także kwestii pozwoleń na przejazdy ponadnormatywne.
Jak wyjaśniła Agnieszka Krupa, zastępca dyrektora Departamentu Dróg Publicznych w Ministerstwie Infrastruktury – po wyroku TSUE strona polska nie ma dużych możliwości kształtowania przepisów w tym zakresie.

Strona Samorządowa Komisji Wspólnej negatywnie zaopiniowała projekt rozporządzenia Ministerstwa Edukacji Narodowej zmieniającego rozporządzenie w sprawie kryteriów i trybu przyznawania nagród dla nauczycieli. Przypomnijmy, że projekt ten wprowadza możliwość przyznawania takich nagród przez kuratorów oświaty. I to właśnie rozwiązanie wzbudziło zastrzeżenia samorządów, które domagały się jego wykreślenia.

Przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej przekonywali, że ich propozycja jest systemowo spójna i dlatego musi pozostać. – Obecnie nagrody nauczycielom może przyznawać minister, wójt, burmistrz, czy prezydent miasta. Chcieliśmy, aby na analogicznych zasadach nagrody mogły być przyznawane także przez kuratorów oświaty – wskazywali przedstawiciele resortu edukacji.
– Zgadzam się, że jest to zmiana systemowa. Wpisuje się ona w rozwiązania systemowe, które powodują, że kurator oświaty może coraz bardziej wtrącać się w przysługujące organom prowadzącym szkoły kompetencje w zakresie zarządzania szkołami – ripostował Grzegorz Kubalski. – Stoimy na stanowisku, że decyzje w sprawie nagród dla dyrektorów szkół czy nauczycieli powinny pozostawać w gestii pracodawcy – dodawał.
Brak konsensusu w tej kwestii spowodował, że projekt rozporządzenia otrzymał opinię negatywną.

28 stycznia 2020 r. – obradowała senacka Komisja Zdrowia, która rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej i wniesie o jej odrzucenie. Zastrzeżenia zgłoszono m.in. do trybu jej uchwalenia; chodzi o przyjęte podczas drugiego czytania poprawki likwidujące Państwową Inspekcję Sanitarną Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, które mogą zostać uznane za niezgodne z konstytucją.

Mniejszość komisji zaproponuje przyjęcie noweli bez poprawek. Ustawa wprowadza zmiany w strukturze organizacyjnej Państwowej Inspekcji Sanitarnej i zwiększa rolę koordynacyjno-nadzorczą głównego inspektora sanitarnego. Przewiduje, że główny inspektor sanitarny będzie powoływał i odwoływał państwowych wojewódzkich i granicznych inspektorów sanitarnych, a wojewódzki inspektor sanitarny – powiatowych inspektorów sanitarnych.

30 stycznia 2020 r. – na wspólnym posiedzeniu senackich Komisji: Ustawodawczej oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej odbyło się I czytanie komisyjnego (senackiego) projektu ustawy dotyczącego utworzenia łódzkiego związku metropolitalnego. „Łódzka Metropolia” ma objąć Łódź i gminy powiatów: zgierskiego, pabianickiego, łódzkiego wschodniego oraz brzezińskiego. Proponowane rozwiązanie ma zwiększyć potencjał ekonomiczny i gospodarczy regionu. Połączone komisje przyjęły autopoprawkę do projektu dodającą do zadań publicznych związku punkt dotyczący ochrony środowiska i gospodarki odpadami oraz walki ze smogiem.

30 stycznia 2020 r. – na wspólnym posiedzeniu senackich Komisji: Ustawodawczej, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Budżetu i Finansów Publicznych odbyło się I czytanie senackiego (komisyjnego) projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych. Celem projektu ustawy jest zmiana limitu udziału środków w finansowaniu programów, projektów lub zadań dofinansowanych ze środków UE. nowelizacja zakłada zmniejszenie tego limitu z 60 do 40%, co pozwoli zwiększyć liczbę projektów unijnych, w realizacji których zobowiązania zaciągane na sfinansowanie wkładu własnego jednostek samorządu terytorialnego zostaną objęte wyłączeniem z indywidualnego limitu zadłużenia, wprowadzonym w 2013 roku.

23 stycznia 2020 r. – zakończyło się 4. dwudniowe posiedzenie Sejmu RP. Posłowie uchwalili na nim m.in. ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2020. Ustawa okołobudżetowa na 2020 r. jest ściśle związana z ustawą budżetową na 2020 rok.

Przewidziane w niej propozycje odpowiadają kwotom ujętym w projekcie budżetu i zapewniają jego prawidłową realizację. Najważniejsze rozwiązania dotyczą:

1. Fundusz Pracy:

• Finansowane będą staże podyplomowe lekarzy i lekarzy dentystów oraz szkolenia specjalizacyjne lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek i położnych.
• Wspierane będą wynagrodzenia pracowników powiatowych urzędów pracy
• z zachowaniem powiązania pomiędzy przekazywanymi środkami a uzyskiwaną efektywnością działań urzędów pracy związaną z aktywizacją zawodową bezrobotnych.

2. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych:

• Finansowana będzie refundacja pracodawcom wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne młodocianych pracowników.
• Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
• Ograniczone zostaną wydatki jednostek sektora finansów publicznych poprzez „zamrożenie” podstawy naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w 2020 r. na poziomie z 2019 r. Oznacza to, że odpis będzie naliczany w oparciu o wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2018 r. (4.134,02 zł).

3. Pozostałe rozwiązania:

• Zabezpieczone zostaną środki na wypłatę ekwiwalentów pieniężnych z tytułu prawa do bezpłatnego węgla (w części budżetowej Prezesa ZUS). Rozwiązanie to skróci i usprawni proces przepływu środków z budżetu państwa bezpośrednio do wykonawcy zadania, czyli ZUS.
• Finansowane będą zadania związane z zapobieganiem negatywnym skutkom deficytu pilotów w Śmigłowcowej Służbie Ratownictwa Medycznego (HEMS) oraz modernizacji samolotowego zespołu transportowego w Lotniczym Pogotowiu Ratunkowym w Warszawie, a także budową nowej siedziby HEMS.
• Wprowadzony zostanie czasowy mechanizm finansowania wybranych podmiotów szkolnictwa wyższego i nauki mających największy wpływ na jakość prowadzonych badań naukowych w Polsce oraz ich znaczenie dla wydatkowania środków na Badania i Rozwój.
• W ramach wsparcia finansowego dla producentów rolnych część środków pozyskiwanych z gospodarowania mieniem Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa zostanie przeznaczona na realizację zadań dotyczących rolnictwa.

Na tym samym posiedzeniu Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw. Był to projekt poselski. Nowelizacja dotyczy dodania do ustawy o odpadach przepisów regulujących sporządzanie dokumentów ewidencji odpadów w trybie „awaryjnym” umożliwiającym sporządzanie, przez czas awarii systemu, dokumentów ewidencji odpadów w formie papierowej lub formie elektronicznej prowadzonej poza BDO. Przepisy dodane dotyczą awarii w systemie teleinformatycznym, co nie obejmuje awarii występującej po stronie użytkowników BDO. O czasie trwania awarii systemu informował będzie administrator BDO.
Kolejną uchwaloną podczas 4. posiedzenia Sejmu ustawą była nowelizacja ustawy - Prawo budowlane. Nowelizacja przyśpiesza i upraszcza proces inwestycyjny. Chodzi o uproszczenie zbyt rygorystycznych procedur, usunięcie nadmiernych obowiązków po stronie inwestora oraz doprecyzowanie przepisów budzących wątpliwości interpretacyjne. Łatwiej będzie można zalegalizować, co najmniej 20-letnie, samowole budowlane. Dzięki temu zostaną one włączone do systemu kontroli bezpieczeństwa. Warunkiem uproszczonej, bezpłatnej procedury będzie przedstawienie ekspertyzy technicznej, potwierdzającej możliwość bezpiecznego użytkowania obiektu i geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. Osoby budujące będą składać mniej dokumentów. Dotyczyć to będzie etapu składania wniosku o pozwolenie na budowę lub zgłoszenie. Po zmianach, do wniosku trzeba będzie dołączać tylko część obecnego projektu budowlanego (projekt zagospodarowania działki lub terenu i projekt architektoniczno-budowlany w nowej formule, bez projektu technicznego). Zmniejszy się również liczba wymaganych egzemplarzy projektu budowlanego dołączanego do wniosku – z 4 do 3. Wprowadzono 5-letni termin na stwierdzenie nieważności decyzji pozwolenia na budowę i decyzji o pozwoleniu na użytkowanie. Do tej pory, nieważność decyzji o pozwoleniu na budowę można było stwierdzić wiele lat po tym, jak budynek powstał i był użytkowany.
Biletomaty, wpłatomaty, automaty sprzedające, paczkomaty, automaty przechowujące przesyłki lub automaty służące do wykonywania innego rodzaju usług o wysokości do 3 m włącznie – będą zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę oraz dokonania zgłoszenia. Na dynamicznie rozwijającym się rynku różnego rodzaju automatów nie jest potrzebna decyzja o pozwoleniu na budowę i dziennik budowy dla każdego takiego automatu.
Przewidziano kolejne zwolnienia z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę, m.in. dla instalacji gazowych wykonywanych wewnątrz i na zewnątrz użytkowanego budynku. Z obowiązku zgłoszenia zwolnione będą np. urządzenia melioracji wodnej, a także budowa stawów i zbiorników wodnych (o powierzchni nie większej niż 1000 m2 i głębokości nieprzekraczającej 3 m, położonych na gruntach rolnych).
Wzmocniono bezpieczeństwo pożarowe w przypadku zmiany sposobu użytkowania budynku lub jego części, np. przy zmianie mieszkania na przedszkole czy piwnicy w bloku na escape room – konieczne będzie sporządzenie ekspertyzy przeciwpożarowej.

23 stycznia 2020 r. sejm uchwalił także ustawę o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Z Funduszu Termomodernizacji i Remontów będzie można dofinansować działania związane z poprawą bezpieczeństwa użytkowania budynków z tzw. wielkiej płyty. W domach takich mieszka ok. 12 mln osób. W związku z termomodernizacją, właściciele i zarządcy budynków z wielkiej płyty będą mogli ubiegać się o pokrycie 50 proc. kosztów wykonania dodatkowego połączenia warstw: fakturowej i nośnej, aby zminimalizować ryzyko odpadania płyt zewnętrznych. Szacuje się, że do 2029 r. zostanie wykonane wzmocnienie ok. 2 tys. budynków z wielkiej płyty. Przewidziano pomoc samorządom gminnym w działaniach służących poprawie stanu technicznego budynków wielorodzinnych, w których znajdują się lokale wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu gminy. Oznacza to, że wsparcie w formie premii remontowej będzie udzielane gminom na przedsięwzięcia remontowe połączone z termomodernizacją. Wyniesie ono 50 proc. kosztów przedsięwzięcia remontowego, w tym np. wymiany stolarki okiennej i drzwiowej.
Wsparcie będzie można zwiększyć o 10 punktów proc. w przypadku budynków komunalnych objętych ochroną konserwatorską. Szacuje się, że do 2029 r. wsparciem zostanie objęte ok. 8 tys. budynków komunalnych.
Posłowie uchwalili także nowelizację ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Celem nowelizacji jest doprecyzowanie, które przepisy w ustawie z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw należy stosować do postępowań administracyjnych wszczętych przed dniem 31 grudnia 2014 r. i dotychczas niezakończonych, dot. udzielania koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin.

SENAT

17 stycznia 2020 r. – zakończyło się 3. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono 7 ustaw. Z 2 poprawkami Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (projekt rządowy). Ustawa przewiduje, że wstępnie wypełnione zeznania podatkowe nie będą udostępniane przez Krajową Administrację Skarbową podatnikom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej. Za 2019 r. będą oni rozliczać się jak dotychczas, czyli składając zeznania w formie papierowej lub elektronicznej, czyli przez system e-deklaracje, a nie poprzez system Twój e-PIT. Senackie poprawki zakładają, że osoby prowadzące działalność gospodarczą nie będą mogły skorzystać z usługi Twój e-PIT rozliczając się tylko za 2019 r. Oznacza to, że system powinien być dla nich dostępny w 2021 r.
7 poprawek Senatorowie wprowadzili do ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (projekt poselski), która wydłuża do 30 czerwca 2020 r. termin składania dokumentów ewidencji odpadów w formie papierowej. Umożliwia też sporządzanie dokumentów w formie papierowej lub elektronicznej prowadzonej poza bazą danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami w przypadku awarii tej bazy. Senackie poprawki nakładają na przedsiębiorców obowiązek prowadzenia dokumentacji w alternatywnych formach w przypadku awarii bazy, a także wydłużają terminy na złożenie sprawozdań w wersji elektronicznej w 2020 r. przez przedsiębiorców, gminy, marszałków województw i głównego inspektora ochrony środowiska.
Natomiast bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (projekt poselski) zwalniającą z podatku dochodowego świadczenia, w szczególności dotacje i kwoty umorzonych pożyczek, otrzymane ze środków Funduszu Niskoemisyjnego Transportu (FNT), a przeznaczone na zakup nisko- i zeroemisyjnych pojazdów.
Podczas 3 posiedzenia Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Nowela wprowadza odpowiedzialność dyscyplinarną sędziów za działania lub zaniechania mogące uniemożliwić lub istotnie utrudnić funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, za kwestionowanie stosunku służbowego innego sędziego czy skuteczności jego powołania. Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego nowela powierza rozpoznawanie skarg dotyczących podważenia statusu sędziego lub jego uprawnień do wykonywania zadań z zakresu wymiaru sprawiedliwości, a także rozpatrywanie skarg o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia SN i innych sądów, jeśli niezgodność z prawem polega na podważeniu statusu lub legalności działania sędziego, który wydał orzeczenie w sprawie. Nowela nie dopuszcza także kwestionowania przez Sąd Najwyższy umocowania sądów i trybunałów, konstytucyjnych organów państwowych oraz organów kontroli i ochrony prawa. SN nie będzie też dokonywać oceny zgodności z prawem powołania sędziego na urząd i jego uprawnień do wykonywania zadań z zakresu wymiaru sprawiedliwości. Izba Dyscyplinarna SN ma rozpoznawać wnioski o uchylenie immunitetu sędziego i prokuratora. Ustawa wprowadza też zmiany w procedurze wyboru pierwszego prezesa SN.

20 grudnia 2019 r. – zakończyło się drugie posiedzenie Sejmu IX kadencji. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2019.

Ma ona na celu wprowadzenie regulacji, które umożliwią przekazanie z budżetu państwa środków na realizację zadań publicznych w roku 2019 oraz wykorzystanie środków po upływie roku budżetowego. Nowelizacja m.in. umożliwia m.in. przekazanie dodatkowych środków dla Narodowego Funduszu Zdrowia z przeznaczeniem na zwiększenie tego funduszu do wysokości 2 mld zł. Środki z funduszu zapasowego będą mogły być wykorzystane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw zdrowia oraz ministra właściwego do spraw finansów publicznych, na pokrycie zwiększenia w planie finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia planowanych kosztów świadczeń opieki zdrowotnej.

Kolejną uchwaloną w trakcie posiedzenia ustawą była ustawa o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym. Nowe przepisy umożliwią zawieranie do końca 2020 r. umów na przekazywanie przez marszałków województw dopłat do biletów ulgowych sprzedawanych przez komercyjnych przewoźników autobusowych. Dotychczasowy termin na przekazywanie dopłat obowiązuje do końca 2019 r. Do końca 2020 r. przedłużone zostaną także zezwolenia na wykonywanie regularnych przewozów autobusowych realizowanych przez przewoźników komercyjnych (obecny termin upływa w 2019 r.).

W trakcie drugiego posiedzenia Sejmu posłowie uchwalili także ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia zwalczania chorób zakaźnych zwierząt. Nowelizacja dotyczy usprawnienia działań prowadzonych w ramach likwidowania chorób zakaźnych zwierząt oraz zapobiegania takim chorobom, ze szczególnym uwzględnieniem afrykańskiego pomoru świń (ASF) i kwestii redukcji populacji dzików na terytorium RP.

SENAT

18 grudnia 2019 r. – zakończył się drugi dzień 2. posiedzenia Senatu. W jego trakcie senatorowie przyjęli bez poprawek m.in. ustawę o podatku od sprzedaży detalicznej. Był to projekt rządowy. Ustawa przesuwa do 30 czerwca 2020 r. termin, od którego mają być stosowane przepisy ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej. Podatnicy tego podatku będą zobowiązani do składania deklaracji podatkowych o wysokości podatku i do jego wpłacania od przychodów ze sprzedaży osiągniętych od 1 lipca 2020 r. Senatorowie zdecydowali także o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ma on na celu przywrócenie wyższej podstawy obliczenia emerytury osobom urodzonym w 1953 r., które pobrały wcześniejszą emeryturę na podstawie wniosku złożonego przed 6 czerwca 2012 r., a prawo do emerytury powszechnej uzyskały po 2012 r. Osoby te będą mogły bezterminowo wystąpić z wnioskiem o ponowne przeliczenie świadczenia. Projekt przewiduje też wypłatę wyrównania, gdy ponownie ustalona wysokość emerytury powszechnej będzie wyższa od tej wypłacanej dotychczas. Zasada ta będzie również stosowana do ustalenia wysokości renty rodzinnej. Projekt stanowi wykonanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. (sygn. akt P 20/16), uznającego za niekonstytucyjny przepis, zgodnie z którym emerytury kobiet urodzonych w 1953 r., przyznawane po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego, były pomniejszane o wypłacone im dotychczas tzw. emerytury wcześniejsze. Senat wniesie ten projekt do Sejmu. Podobny projekt w sprawie przeliczenia emerytur osób z rocznika 1953 przygotowało także Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

18 grudnia 2019 r. – odbyło się ostatnie w tym roku posiedzenie KWRiST. W trakcie posiedzenia ustalono także plan pracy komisji na 2020 r. Postanowiono, że w styczniu, na posiedzeniu KWRiST odbędzie się dyskusja na temat finansowania dróg w Polsce. Strona rządowa ma przygotować dane finansowe dotyczące środków z Funduszu Dróg Samorządowych, Krajowego Funduszu Drogowego, pieniędzy unijnych i innych źródeł - jako podsumowanie 2019 roku. Z kolei samorządowcy chcą przedstawić propozycje zmian, np. wprowadzenia możliwości wspólnej realizacji budowy dróg przez miasta, które zostały wykluczone z udziału w FDS z gminami wiejskimi, które nie mają na to środków własnych. W styczniu samorządowcy chcą też rozmawiać z Michałem Kurtyką, Ministrem Klimatu na temat problemów związanych z systemem gospodarowania odpadami komunalnymi. Natomiast w lutym odbędzie się dyskusja o Systemie Monitorowania Usług Publicznych, zwłaszcza w kontekście zagwarantowania dostarczania danych do Systemu przez gestorów tych danych. W lutym ma się także odbyć dyskusja poświęcona sprawa wynagrodzeń pracowników samorządowych.

10 grudnia 2019 r. – Samorządowcy reprezentujący największe polskie miasta przekazali na ręce Marszałka Senatu projekt ustawy o rekompensatach dla gmin, które utraciły część swoich dochodów w związku z obniżką stawki podatku PIT.

W spotkaniu z prof. Tomaszem Grodzkim uczestniczyli prezydenci Łodzi – Hanna Zdanowska, Sopotu – Jacek Karnowski, Sosnowca – Arkadiusz Chęciński i Warszawy – Rafał Trzaskowski. W rozmowie udział wzięli także wicemarszałek Sejmu, Małgorzata Kidawa-Błońska oraz przewodniczący senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Zygmunt Frankiewicz. Samorządowcy zwrócili się do Marszałka Senatu o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w zakresie rekompensat. Jak powiedział na konferencji prasowej w Senacie prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski projekt zakłada zwiększenie udziału samorządów w podatku PIT. „Dla dużych miast ponad 8 proc., dla gmin ok. 2 proc., w ten sposób, żeby zrekompensować ubytek prawie 8 mld zł, które rząd odebrał samorządom” – podkreślił. W ocenie prezydent Łodzi Hanny Zdanowskiej „rządzący kupują głosy wyborców za ich własne pieniądze”. Prezydent Sopotu Jacek Karnowski dodał, że w najgorszej sytuacji są małe gminy, a około 800 z nich ma problem ze złożeniem przyszłorocznego budżetu. Wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska oceniła, że rząd obiecuje ludziom wiele rzeczy, ale kosztem ich życia i pieniędzy. Przewodniczący senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej Zygmunt Frankiewicz zadeklarował, że projekt przygotowany przez samorządowców „z najwyższą starannością będzie procedowany w komisjach”, a później na posiedzeniu plenarnym Senatu.

KOMISJE SENATU

10 grudnia 2019 r. – obradowała senacka Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji. Podczas posiedzenia dyskutowano na temat planu oraz zakresu pracy Komisji. Za najpilniejszą uznano kwestię subwencji oświatowej.

Senatorowie przytaczali dramatyczne apele wójtów i burmistrzów o pilą pomoc, gdyż konieczność sfinansowania uchwalonych przez rządzących podwyżek płac dla nauczycieli powoduje ogromne koszty dla budżetów samorządowych. Na liście priorytetów Komisji znalazła się także ustawa o dochodach JST. 10 grudnia na ręce marszałka Senatu grupa prezydentów miast złożyła projekt nowelizacji tej ustawy. Kolejna kwestia to wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie odpowiedzialności samorządu za długi szpitali. 20 listopada 2019 r. TK orzekł, iż zmuszanie samorządów do pokrywania strat szpitali jest niezgodne z Konstytucją RP. Ten wyrok ma zdecydowanie szersze znaczenie niż tylko dotyczące długów szpitalnych i w ogóle ochrony zdrowia. Uzasadnienie TK do tego wyroku może być – zdaniem przewodniczącego Komisji – niezwykle ważne dla samorządu terytorialnego, ale również dla działań senatorów. Problemy ochrony zdrowia są bowiem jednymi z najważniejszych w państwie, a przekładanie się ich na samorząd jest coraz bardziej dokuczliwe. Podczas posiedzenia padła też propozycja, by podjąć temat nowelizacji ustawy o finansach publicznych w zakresie, w jakim reguluje ona sposób obliczania indywidualnego wskaźnika zadłużenia JST. Chodzi o projekty współfinansowane ze środków unijnych, które nie wliczają się do tego wskaźnika. Przedmiotem pracy senatorów będą także z pewnością ustawy metropolitalne, a także potrzebna nowelizacja prawa dotyczącego gospodarki odpadami.

27 listopada 2019 r. – obradowała na posiedzeniu plenarnym Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Bilans posiedzenia to 22 projekty zaopiniowane pozytywnie, 3 projekty z opinią negatywną oraz jeden (projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2020), którego zaopiniowania KWRiST odmówiła.

Najważniejszym punktem posiedzenia KWRiST była jednak debata poświęcona finansowaniu oświaty, przeprowadzona w obecności i z udziałem ministra edukacji narodowej Dariusza Piontkowskiego. W trakcie swojego wystąpienia minister edukacji przypomniał, jak wyglądała subwencja oświatowa w ostatnich dziesięciu latach. Według zaprezentowanych przez ministra danych, w ciągu ostatniej kadencji subwencja wzrosła o ponad 9 miliardów złotych. Z zaprezentowanych przez ministra Piontkowskiego danych wynika, że subwencja w 2020 roku wzrośnie do 49 mld zł, a standard finansowy A wyniesie 5,985 zł. Minister edukacji zapewnił, że są pieniądze na podwyżki dla 518 tysięcy nauczycieli (a raczej etatów przeliczeniowych). Ponieważ z danych z Systemu Informacji Oświatowej wynika, że w br. jest około 12 tysięcy etatów mniej niż zakładano, w subwencji znajdzie się nadwyżka w wysokości 1,2 mld zł na podwyżki. Na skutki przechodzące podwyżki z września br. zapewniona jest kwota 2,4 mld zł. Z kolei wzrost płacy minimalnej będzie dotyczył około 19 tysięcy z ponad 500 tysięcy nauczycieli.

W trakcie debaty swoje dane zaprezentowała także strona samorządowa. Z przedstawionych przez Marka Wójcika, eksperta ds. legislacji ZMP oraz Grzegorza Kubalskiego, dyrektora biura ZPP wynika, że o ile w 2004 r. subwencja oświatowa starczała na 98% kosztów wynagrodzeń nauczycieli oraz 73,7% wydatków bieżących, o tyle w 2018 r., pokrywała zaledwie 61% wydatków bieżących i 85,3% wydatków płacowych w oświacie. W 2004 r. subwencja oświatowa wynosiła wynosiła 25,08 mld zł, a w 2018 r. 43,12 mld zł. – To pokazuje, że chociaż w latach 2004 – 2018 kwota subwencji oświatowej nominalnie rosła, to wzrost ten był nieadekwatny do wzrostu wydatków ogółem, jakie samorządy musiały ponosić na oświatę – mówił w trakcie posiedzenia Andrzej Porawski, sekretarz strony samorządowej KWRiST. - Samorządy widzą, że kwota subwencji się zmniejsza w stosunku do ich wydatków. W związku z tym chcielibyśmy wynegocjować z rządem powrót do sytuacji, która była w roku 2016, a która oznaczała, że subwencja pokrywała 90,4 procent wydatków płacowych.

W odpowiedzi minister Piontkowski odniósł się do dochodów jednostek samorządów terytorialnego, które – jak zaznaczył – systematycznie rosną, przynajmniej w ostatnich latach. - W 2017 r. dochody JST wzrosły o 16,2 mld, tj. 7,6%, a w 2018 – o 22 mld zł, czyli o 9.6% i wyniosły 251,2 mld zł. W związku z tym samorządy mają także możliwość zwiększenia wydatków na oświatę. Skoro wzrastają dochody własne samorządów, to wszyscy obywatele mają prawo oczekiwać, aby proporcjonalnie do wzrostu dochodów własnych także część oświatowa uzyskała większą część z tychże wydatków własnych – mówił Dariusz Piontkowski. – Przecież zgodnie z polskim prawem wydatki na oświatę pokrywane są z trzech źródeł: subwencji oświatowej, dotacji i dochodów własnych JST.

Do wypowiedzi ministra Piontkowskiego odniósł się Krzysztof Żuk, współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej, prezydent Lublina. Prezydent Żuk wskazał, że koszty JST rosną bardziej dynamicznie niż dochody. - Przykładem może być łączny wzrost dochodów JST z podatków PIT i CIT, który wyniósł w 2018 r. 15 mld zł, zaś wydatki płacowe w analogicznym czasie wzrosły o 11,6 mld zł, a wydatki na zakup materiałów bieżących o 7,9 mld zł, co razem daje wzrost w wysokości 19,1 mld. Wzrost dochodów nie wystarczył więc nawet na pokrycie zwiększonych wydatków bieżących – wskazywał Krzysztof Żuk.

Do wypowiedzi ministra edukacji Narodowej o rosnących dochodach JST odniósł się także Grzegorz Kubalski, który wskazał, że w przypadku powiatów wzrost dochodów z podatków dochodowych (rok do roku wynosi ok. 2,5%. – To zaś oznacza, że powiaty do oświaty nie za bardzo mają z czego dokładać –mówił dyrektor Kubalski. – Ponadto oznacza to, że w 2020 r. dochody z PiT (po dokonanych przez rząd zmianach) będą w 2020 r. nominalnie niższe niż osiągnięte w 2019 r. Taka sytuacja wystąpi w co najmniej 60 – 70 powiatach ziemskich – wskazywał Grzegorz Kubalski, i dodawał, że to oczywiście nie oznacza, że w tych jednostkach wydatki na oświatę także zmaleją.

Głos w dyskusji zabrał także Stanisław Jastrzębski, wiceprzewodniczący Zarządu ZGW RP, który zwrócił uwagę na duży problem demograficzny na obszarach wiejskich. - Istnieją klasy, do których uczęszcza tylko kilku uczniów. To powoduje, że gminy muszą dokładać do wynagrodzeń dla pedagogów z dochodów własnych. Dlatego apelujemy aby subwencja oświatowa pokrywała nam przynajmniej koszt nauczycielskich wynagrodzeń – mówił Stanisław Jastrzębski. Wiceprzewodniczący ZGW RP wskazał także na problemy z jakimi borykają się samorządy, które chcą zracjonalizować sieć szkół. – Współpraca z kuratoriami oświaty w tej kwestii jest bardzo trudna, dlatego uważamy, że to samorządy powinny samodzielnie decydować o sieci szkół na swoim terenie. To pozwoliłoby także na racjonalizację oświatowych wydatków – wskazywał Stanisław Jastrzębski.

Dyskusja na temat finansowania oświaty, nauczycielskich wynagrodzeń (zwłaszcza w kontekście planowanych przez rząd podwyżek płacy minimalnej do 4 tys. zł), sieci szkół będzie kontynuowana nie tylko pomiędzy samorządami, a ministerstwem edukacji narodowej, ale także z udziałem ministerstwa finansów.

22 listopada 2019 r. – zakończyło się pierwsze posiedzenie Sejmu IX kadencji.

W trakcie posiedzenia posłowie uchwalili dwie ustawy, które będą teraz przedmiotem prac senatu. Pierwsza ustawa to nowelizacja ustawy o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, która rozszerza zakres zadań Funduszu poprzez wprowadzenie możliwości udzielenia wsparcia finansowego kolejnym grupom społecznym - emerytom i rencistom. Zmianę tę odzwierciedlać ma nadanie SPWO nowej nazwy – Fundusz Solidarnościowy. Ze zgromadzonych środków finansowane ma być również jednorazowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów wraz z kosztami obsługi tego świadczenia oraz renta socjalna i zasiłek pogrzebowy, który przysługuje w razie śmierci osoby pobierającej rentę socjalną.
Drugą z uchwalonych ustaw jest nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym, która wprowadza indeksację stawek podatku akcyzowego na wyroby akcyzowe będące używkami w oparciu o poziom szacowanej średniej ważonej ceny detalicznej. Oznacza to podwyższenie stawki akcyzy o około 10% na alkohol etylowy, piwo, wino, wyroby winiarskie, wyroby pośrednie, wyroby tytoniowe, susz tytoniowy i wyroby nowatorskie oraz płyny do papierosów elektronicznych.

30 października 2019 r. – obradowała na posiedzeniu plenarnym Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównymi tematami posiedzenia były – po raz kolejny – sprawy związane z finansowaniem oświaty oraz podwyżką minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Samorządowcy podawali konkretne przykłady wzrostu tych kosztów. Duże miasta szacują, że będą w 2021/22 roku dopłacać drugie tyle, ile wynosi subwencja oświatowa. Już dziś dopłacają 70% do wydatków bieżących. W sumie, według obliczeń samorządowców łącznie zabrakło na podwyżki dla nauczycieli 2,1 mld zł. Przykładowo Sopot dostanie na 2020 rok środki z subwencji oświatowej, które wystarczą zaledwie na 65% kosztów podwyżek nauczycielskich płac.
Wodzisław Śląski to z kolei przykład średniego miasta, które nie prowadzi szkół średnich. Subwencja oświatowa na 2020 spada o 1,3 mln zł (ze względu na odejście jednego rocznika uczniów do szkół ponadpodstawowych), przy wzroście kosztów na podwyżki o 9 mln zł. Wzrost z PIT-u wyniesie 800 tysięcy zł, co oznacza, że nie wystarczy na wyrównanie ubytków.
W podobnej sytuacji są powiaty. Przykładowo powiat poznański w 2019 r. otrzymał 50 mln subwencji oświatowej, podczas gdy wydatki na oświatę wyniosły 78 mln, w tym płace – 56 mln zł. W 2020 z kolei subwencja wzrośnie do 59 mln, jednak wydatki bieżące wyniosą aż 85 mln, z czego 64 mln pochłoną wynagrodzenia.- To pokazuje, że jesteśmy bankomatem dla rządu, bo finansujemy to, co powinien finansować rząd - mówił starosta.
Ponieważ rozmowy z Ministerstwem Edukacji nie przynoszą rozwiązania, samorządowcy domagają się spotkania z premierem Mateuszem Morawieckim oraz ministrem finansów, inwestycji i rozwoju, Jerzym Kwiecińskim. Chcą wyjaśnić im, dlaczego – pomimo rzeczywiście dobrych wskaźników dotyczących wzrostu dochodów JST, np. z podatku PIT – nie są w stanie udźwignąć rosnących kosztów reformy oświatowej i podwyżek nauczycieli.
Domagają się też przekazania na piśmie danych MEN dotyczących kalkulacji subwencji oświatowej na 2020 r. A jako że podwyżki z 2018 i 2019 roku mają być kontynuowane w roku przyszłym, samorządowcy wnioskują, by MEN nie rozmawiał ze związkami zawodowymi na ten temat bez nich. Ostatecznie to oni za nie płacą, dokładając coraz więcej z własnej kasy.
Problem podwyżki płacy minimalnej do kwoty 2650 zł, a stawki godzinowej – do 17 zł od przyszłego roku również przyczyni się do drastycznego pogorszenia samorządowych finansów. Kwestia ta częściowo zazębia się z podwyżkami dla nauczycieli, bo pociąga za sobą podwyżki pracowników administracyjnych szkół. Rodzi to wielorakie problemy, nie tylko finansowe, ale również społeczne (działanie demotywujące spłaszczenia płac, roszczenia innych grup pracowników, konflikty między wykształconymi pracownikami a tymi z wykształceniem podstawowym itp.). Dyskusja na ten temat, w perspektywie zwiększania płacy minimalnej do 4 tysięcy zł w 2022 roku zaplanowana została na styczeń 2020 roku.
Podczas październikowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego zarząd ZGWRP zaapelował o zmiany w procedurze szacowania szkód w rolnictwie. Zdaniem samorządowców jest ona zbyt zbiurokratyzowana przez co dochodzi do niepotrzebnych napięć i komentarzy związanych z opóźnieniami w sporządzaniu protokołów szkód. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami szacowanie zakresu i wysokości szkód dokonuje komisja powołana przez wojewodę na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Zdaniem samorządowców rozwiązaniem, które znacznie usprawniłoby ten proces byłoby powołanie stałych komisji do spraw szacowania szkód przy Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Agencja bowiem dysponuje nie tylko odpowiednim zapleczem kadrowym, ale także wszystkimi danymi na temat m.in. kategorii glebowych i powierzchni poszczególnych upraw. W ten sposób zadania związane z szacowaniem szkód będzie szybciej i sprawniej realizowane.

Zespół ds. Edukacji , Kultury i Sportu KWRiST

22 października 2019 r. – obradował Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST. W trakcie spotkania strona samorządowa podniosła problem konieczności coraz większego dofinansowywania oświaty przez JST, pomimo wzrostu subwencji oświatowej.

Samorządowcy zwrócili uwagę, że w wielu JST nie tylko nie wystarcza środków na wynagrodzenia nauczycieli, ale nie starczają one na ich pokrycie w 75%. Jest to spowodowane zmianami, które wprowadzono w ciągu ostatnich 5 lat. Przede wszystkim chodzi o zmniejszenie liczebności klas I-III do 25 uczniów. Brak wpływu samorządu na organizowanie sieci szkolnej. Rosnące koszty dowozu dzieci do szkół, pomocy pedagogiczno-psychologiczna i zindywidualizowanej ścieżki nauczania. Przedstawiciele strony samorządowej podnosili także, że w tym kontekście wysokość kwoty bazowej standard A jest niewystarczająca. W trakcie posiedzenia zwrócono także uwagę na kwestię podwyżek dla pracowników obsługi administracyjnej szkół.
W trakcie posiedzenia przedstawiciele strony samorządowej wystąpili z następującymi wnioskami:
by MEN nie prowadziło żadnych rozmów o podwyżkach płac ze związkami zawodowymi nauczycieli bez samorządowców (którzy mogą pokazać, jak wygląda ich realizacja w praktyce);
przekazanie wyliczeń dotyczących danych statystycznych (m.in. spadku liczby nauczycieli, uczniów), a także kwot subwencji na 2020 w podziale na kategorie JST;
odpowiedź MEN dotyczącą rozwiązania problemu, że minimalna płaca w 2020 r. będzie wyższa niż płaca nauczyciela stażysty po studiach magisterskich (co oznacza w wielu przypadkach, że sprzątaczka zarobi więcej niż początkujący nauczyciel.
zwołanie spotkania roboczego nt. SIO, co było uzgodnione na zespole ds. statusu zawodowego nauczycieli. Odp. W najbliższym czasie zostanie ustalony taki termin
zgłoszono też problem, że stomatolodzy nie chcą podpisywać umów na objęcie opieką stomatologiczną uczniów. Wniosek o wsparcie na tworzenie gabinetów pielęgniarek, a także na modernizację pracowni komputerowych.

16 października 2019 r. – zakończyło się 86. ostatnie w tej kadencji posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie m.in. rozpatrzyli poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o Inspekcji Handlowej.

Ustawa dotyczy wzmocnienia systemu nadzoru i kontroli nad wprowadzanymi do obrotu kotłami na paliwo stałe o znamionowej mocy cieplnej nie większej niż 500 kW, tj. takich, które są powszechnie używane przez gospodarstwa domowe, a także małe i średnie zakłady produkcyjne oraz usługowe. Nowe regulacje ograniczą wprowadzanie na rynek kotłów niespełniających standardów emisyjności, określonych w przepisach krajowych i unijnych.

16 października 2019 r. – Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja wprowadza do systemu prawa przepisy określające kryteria ustalania kosztów przejazdu dziecka i opiekuna, które są zwracane opiekunom dowożącym dzieci niepełnosprawne (lub inne uprawnione) do szkoły lub przedszkola i stanowi wykonanie wyroku TK sygn. akt S 1/17. Jednym z takich kryteriów będzie cena paliwa obowiązująca w danej gminie. Ustawa trafi teraz do Senatu.

16 października 2019 r. – Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym. Nowelizacja dotyczy wprowadzenia obniżonej o 50 % stawki podatku akcyzowego dla pojazdów hybrydowych. Nowelizacja trafi teraz do Senatu.

16 października 2019 r. – Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Nowelizacja reguluje zasad zachowania się uczestników ruchu drogowego, w szczególności kierujących pojazdami, w przypadku przejazdu pojazdu uprzywilejowanego („korytarz życia”) oraz zachowania się kierujących pojazdami w przypadku wykonywania manewru zmiany pasa ruchu, kiedy na jezdni z co najmniej dwoma pasami ruchu w jednym kierunku co najmniej jeden z pasów np. kończy się (zanika) („jazda na suwak”).

SENAT

18 października 2019 r. – zakończyło się 85. posiedzenie Senatu, ostatnie w IX kadencji. W jego trakcie senatorowie rozpatrzyli 35 ustaw; do jednej wprowadzili poprawki. Wśród ustaw przyjętych przez Senat bez poprawek znalazły się m.in. te uchwalone 16 października 2019 r. przez sejm:

• ustawa o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o Inspekcji Handlowej;

• ustawa o zmianie ustawy - Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw;

• ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym;

• ustawa o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym.

1 października 2019 r. – na posiedzeniu Rady Ministrów przyjęto uchwałę w sprawie przyjęcia projektu zmiany Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014 – 2020, przedłożoną przez Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju.

Projektowane zmiany w mają na celu wprowadzenie mechanizmów zwiększających możliwości i jakości zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami i osób biernych zawodowo z powodu choroby; dostosowywanie funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, czy wdrażanie w samorządach rozwiązań poprawiających dostępność do usług publicznych dla osób z niepełnosprawnościami. Zmiany w programie operacyjnym są wynikiem:

• przyznania Polsce w 2019 r. dodatkowych 1,7 mln euro na realizację Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (YEI) w województwie podkarpackim (wykorzystanie kwoty jest uzależnione od wydania – jeszcze w tym roku – decyzji Komisji Europejskiej zatwierdzającej zmianę finansową);
• podziału rezerwy wykonania, zgodnie z przepisami Unii Europejskiej;
• dokonania przeglądu śródokresowego programu operacyjnego oraz uwzględnienia dotychczasowych doświadczeń dotyczących jego realizacji.

30 września 2019 r. – sejmowa Komisja Gospodarki i Rozwoju rozpatrzyła informację o zapowiadanych zmianach w składkach ZUS dla przedsiębiorców i podniesieniu płacy minimalnej w 2020 r. oraz ich skutkach dla gospodarki, a w szczególności dla kondycji małych i średnich przedsiębiorstw.

W 2020 r., zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r., wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę będzie wynosić 2600 zł. W stosunku do bieżącego roku oznacza to wzrost o 350 zł, czyli 15,6%. Minimalna stawka godzinowa w 2020 r. będzie wynosiła 17 zł. Szacuje się, że sumaryczny wzrost dochodów ok. 1,5 mln pracowników wyniesie z tego tytułu ok. 4,7 mld zł. Podniesienie płacy minimalnej ma się przełożyć na wzrost konsumpcji, która stymuluje dochody przedsiębiorców i wpływa pozytywnie na wzrost gospodarczy. Ponadto zapowiedziano inicjatywę legislacyjną w sprawie zmian dotyczących sposobu naliczania składek odprowadzanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Planowane jest zniesienie limitu 30-krotnej wysokości składek odprowadzanych do ZUS. Wiodącą rolę w procesie planowanych zmian będzie odgrywać Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W dyskusji posłowie poruszyli m.in. kwestię zasadności zniesienia limitu składek do ZUS oraz zwrócili uwagę na fakt, że planowany wzrost płacy minimalnej może nieść ze sobą szereg negatywnych konsekwencji dla polskiej gospodarki w dłuższym horyzoncie czasowym. Analizowano problem spłaszczenia wynagrodzeń, np. pomiędzy stanowiskiem stażysty a pracownikiem, który jest wykwalifikowany i doświadczony. Dostrzeżono, iż planowane zmiany mogą być zagrożeniem dla sektora nowoczesnych technologii. Przedstawiciele strony społecznej zarzucili stronie rządowej brak konsultacji społecznych przy tworzonych projektach. Komisja przyjęła informację do wiadomości.

25 września 2019 r. – odbyło się posiedzenie plenarne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Bilans posiedzenia to 11 projektów ustaw i rozporządzeń z opinią pozytywną oraz jeden odesłany na zespół.

Opinię negatywną również otrzymał jeden projekt: rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie programu pilotażowego w centrach zdrowia psychicznego. Posiedzenie KWRiST zostało zdominowane przez tematy finansowe, m.in. zasady podziału środków Funduszu Dróg Samorządowych, oraz skutki finansowe (dla jednostek samorządu terytorialnego) podwyższenia minimalnego wynagrodzenia. Według ustaleń Strony Samorządowej podwyżka płacy minimalnej będzie kosztowała – tylko w 2020 r. gminy, powiaty oraz województwa samorządowe około 16 mld zł. Strona samorządowa wskazywała, że podwyżka płacy minimalnej oznacza nie tylko wzrost kosztów na wynagrodzenia pracownicze, ale także wzrost kosztów funkcjonowania administracji, czy świadczenia usług dla ludności. Podwyżka płacy minimalnej oznacza bowiem także wzrost kosztów realizowanych przez samorządy inwestycji (zamówienia publiczne); czy wzrost kosztów związanych z realizacją przez gminy, powiaty i województwa zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. Samorządowcy po raz kolejny zgłosili wniosek o umożliwienie im wykazywania w sprawozdaniach budżetowych kwot, które dopłacane są z lokalnych budżetów do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. Kończąc dyskusję na temat konsekwencji realizowanej przez Rząd podwyżki wynagrodzenia minimalnego strona samorządowa zgłosiła wniosek o przedstawienie przez stronę rządową pełnej analizy skutków finansowych tego rozwiązania. Komisja ustaliła także , że zostanie powołany zespół, który szczegółowo zajmie się problemami związanymi z szeroko pojętą kwestią wynagrodzeń.
Natomiast w dyskusji poświęconej Funduszowi Dróg Samorządowych, strona samorządowa KWRiST podkreślała przede wszystkim, że zasady wydatkowania środków z tego Funduszu nie są do końca jasne. Dlatego wystąpiła do strony rządowej o przekazanie informacji dotyczących m.in. tych inwestycji, które otrzymały dofinansowania decyzją Prezesa Rady Ministrów bez przechodzenia procedury konkursowej na poziomie wojewódzkim, oraz tych, którym Prezes Rady Ministrów zwiększył dofinansowanie. Samorządowcy wystąpili także o informację dotyczącą listy projektów finansowanych z puli FDS pozostającej w gestii Ministerstwa Obrony Narodowej (w 2019 r. wynosi ona 500 mln zł).

10 września 2019 r. – Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3669).

Projekt dotyczy wprowadzenia regulacji umożliwiających wydawanie zaświadczeń w postaci elektronicznej, opatrzonych kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną – dotyczy to zaświadczeń wydawanych z Krajowego Rejestru Karnego oraz przez inne organy administracji publicznej. Komisja przyjęła poprawki mające na celu m.in.: rozszerzenie listy podmiotów, które będą mogły wysyłać do systemu KRK żądanie udzielenia informacji o Agencję Wywiadu, zmianę terminu wejście ustawy w życie (na 14 dni od ogłoszenia) oraz poprawki legislacyjno-doprecyzowujące.

11 września 2019 r. – Komisja ds. Petycji rozpatrzyła m.in. petycję w sprawie podjęcia inicjatywy legislacyjnej, dotyczącej odszkodowań dla właścicieli nieruchomości przeznaczonych na realizację celów publicznych w zakresie inwestycji drogowych (BKSP-145-551/19). Przedmiotem petycji jest żądanie wprowadzenia przepisów uprawniających właścicieli gruntów zarezerwowanych pod inwestycje publiczne o znaczeniu ponadlokalnym do uzyskania odszkodowania. Żądanie to nie zostało sformułowane w sposób jednoznaczny – z jednej strony podmiot wnoszący petycję domaga się wprowadzenia przepisów uprawniających właścicieli gruntów zarezerwowanych pod inwestycje drogowe do uzyskania odszkodowania, gdy gmina nie uchwaliła planu zagospodarowania przestrzennego, a z drugiej strony jej autor ujmuje odszkodowanie w znacznej mierze w kontekście zadośćuczynienia za „straty zdrowotno-materialne i moralne”. Podnosi on, że obecnie właściciele gruntów, dla których gminy nie uchwaliły miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie mogą uzyskać odszkodowania mimo tego, że rezerwy istnieją w planach województwa. Komisja podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu do Prezesa Rady Ministrów.

11 września 2019 r. – rozpoczęło się 86 posiedzenie Sejmu. Posiedzenie będzie kontynuowane 15 i 16 października, czyli już po wyborach do Sejmu i Senatu, które odbędą się w niedzielę 13 października. Pierwszego dnia posiedzenia posłowie rozpoczęli pracę m.in. nad projektem nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym, który zakłada obniżenie o 50% stawki podatku akcyzowego dla pojazdów hybrydowych. Posłowie zadecydowali, że dalsze prace nad projektem toczyć się będą w sejmowej Komisji Finansów Publicznych.

Sejm rozpoczął także pracę nad rządowym projektem nowelizacji ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Dotyczy on stworzenia podstaw prawnych dla funkcjonowania rejestru danych kontaktowych (RDK), który będzie rejestrem centralnym prowadzonym przez ministra właściwego do spraw informatyzacji. Dalsze prace nad tym projektem będzie prowadziła Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii.

Pierwszego dnia 86 posiedzenia Sejmu uchwalonych zostało 12 ustaw, w tym nowelizacja ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która przedłuża obowiązywanie na lata 2020 i 2021 obecnych przepisów regulujących zasady ustalania wpłat województw do budżetu państwa i sposób podziału części regionalnej subwencji ogólnej.

Kolejną uchwaloną ustawą była nowelizacja ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zakładająca uproszczenie postępowania egzekucyjnego oraz usprawnienie ściągania długów publicznoprawnych, takich jak nieopłacone podatki, cła czy składki na ubezpieczenia społeczne.

Sejm uchwalił także ustawę – Prawo zamówień publicznych oraz ustawę przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych. Ustawy te kompleksowo regulują materię zamówień publicznych, ma zwiększyć konkurencyjność na rynku zamówień publicznych i zwiększyć dostęp do rynku zamówień dla małych i średnich przedsiębiorstw, lepiej zarządzać całym procesem zakupowym, zwiększyć rolę współpracy zamawiającego i wykonawcy, usprawnić systemy odwoławcze, system kontroli, pozwolić na identyfikację zamówień strategicznych i tych zamówień, które mają charakter innowacyjny.

30 sierpnia 2019 r. – zakończyło się 85. posiedzenie Sejmu, które rozpoczęło się 31 lipca br. i było kontynuowane 9 sierpnia. Jedną z uchwalonych w tym dniu ustaw była ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Po zmianach, koszty uzyskania przychodów wyniosą:

• 250 zł miesięczne (jednoetatowcy) – obecnie 111,25 zł,

• 300 zł miesięczne (jednoetatowcy, dojeżdżający) – obecnie 139,06 zł,

• 3 000 zł roczne (jednoetatowcy, miejscowi) – obecnie 1 335,00 zł,

• 3 600 zł roczne (jednoetatowcy, dojeżdżający) obecnie 1 668,72 zł,

• 4 500 zł roczne (wieloetatowcy) obecnie 2 002,05 zł,

• 5 400 zł roczne (wieloetatowcy, dojeżdżający) obecnie 2 502,56 zł.

 

Skutki finansowe obniżenia PIT oraz podniesienia kosztów uzyskania przychodów wyniosą rocznie ponad 9,6 mld zł (w tym budżet państwa oraz samorządy po 4,8 mld zł). Nowe rozwiązania mają obowiązywać od 1 października 2019 r.

 

Kolejną uchwaloną w tym dniu ustawą była nowelizacja Prawa ochrony środowiska, która dotyczy transpozycji do polskiego prawa dyrektywy Komisji (UE) 2015/996 ustanawiającej wspólne metody oceny hałasu oraz usunięcia uchybień w transpozycji dyrektywy 2002/49 WE PE i Rady odnoszącej się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku.

 

30 sierpnia 2019 r. – Sejm uchwalił także ustawę o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw, która dotyczy m.in. przyspieszenia procesu inwestycyjno-budowlanego dla infrastruktury telekomunikacyjnej; obniżenia kosztów budowy oraz eksploatacji nowoczesnych sieci telekomunikacyjnych; zwiększenia możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury technicznej na cele telekomunikacyjne, w tym obniżenia kosztów uzyskiwania dostępu do niej.

 

31 sierpnia 2019 r. – zakończyło się 84. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 8 ustaw, wszystkie przyjęła bez poprawek. Wśród nich znalazły się m.in.:

 

• Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (projekt rządowy) przewiduje zwolnienie z PIT dochodów marynarzy pracujących także na statkach pod banderami państw Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Warunkiem uzyskania zwolnienia jest praca co najmniej przez 183 dni w roku podatkowym na statkach wykorzystywanych do przewozu ładunku lub pasażerów w żegludze międzynarodowej. Z PIT nie będą więc zwolnione dochody z pracy na takich jednostkach, jak platformy, kablowce czy statki specjalistyczne.

• Ustawa zmieniająca ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych (projekt rządowy) zakłada obniżenie kosztów pracy przez co najmniej dwukrotne podniesienie kosztów uzyskania przychodów dla pracowników, a także obniżenie stawki podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) z 18 do 17%.

• Ustawa o inwestycjach w zakresie budowy portów zewnętrznych (projekt rządowy) umożliwia budowę Centralnego Portu w Gdańsku, Portu Zewnętrznego w Gdyni i głębokowodnego terminalu kontenerowego w Świnoujściu. Szacuje się, że łączny koszt wszystkich inwestycji wyniesie 19,5 mld zł. Nowela przewiduje m.in. ułatwienia nabywania gruntów pod inwestycje przy jednoczesnym zapewnieniu odszkodowania z tytułu wywłaszczenia lub odszkodowania za ograniczenie innych niż własność praw do nieruchomości.

 

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZADU TERYTORIALNEGO

 

28 sierpnia 2019 r. – obradowała na plenarnym posiedzeniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Komisja Wspólna odmówiła zaopiniowania projektu nowelizacji ustawy o podatku PIT, która obniża stawkę z 18 na 17% oraz znosi podatek dla osób poniżej 26. roku życia. Prezydent Lublina, Krzysztof Żuk wyjaśniając przyczyny tej decyzji, przypomniał, że rząd skierował ten projekt do prac parlamentarnych, nie czekając na opinię samorządowców. Zaznaczył jednocześnie, że będą się oni domagali rekompensaty utraconych tą zmianą legislacyjną dochodów. Samorządowcy podkreślali, że mniejszy podatek PIT spowoduje mniejsze wpływy do kas samorządowych. Nadwyżka operacyjna znacząco spadnie i sporo samorządów będzie miało problem z inwestowaniem.

 

Po raz kolejny samorządowcy domagali się, by premier wydał decyzję dotyczącą dofinansowania inwestycji drogowych w ramach pierwszej tury naboru z Funduszu Dróg Samorządowych. W tym tygodniu mija termin drugiego naboru wniosków, a nadal nie są rozstrzygnięte te z pierwszego naboru. Wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, Paweł Szefernaker zapewnił, że premier podejmie decyzję w ciągu najbliższych paru dni. Dodał też, że pieniędzy z Funduszu nie trzeba wydać do końca tego roku, lecz do 30 czerwca 2020 r. Samorządowcy chcieliby wydłużenia tego terminu, bo obawiają się, że po tak późnym rozpoczęciu inwestycji, mogą nie zdążyć z jej ukończeniem.

 

Samorządowcy chcą też, by pieniądze z subwencji oświatowej na podwyżki dla nauczycieli zostały przekazane do nich najpóźniej w połowie września. We wrześniu bowiem muszą wypłacić nauczycielom pensje dwa razy. Nauczyciele otrzymują wynagrodzenia „z góry”, więc muszą dostać pensję wrześniową i – pod koniec miesiąca - już październikową.

 

19 lipca 2019 r. – zakończyło się 84., trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. następujące ustawy:

• o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ta dotyczy m.in. wzmocnienia kontroli gmin nad gospodarowaniem odpadami komunalnymi, w tym nadzoru nad firmami odbierającymi odpady komunalne; urealnienie różnicy między stawką opłaty za odbieranie odpadów zebranych selektywnie i stawka opłaty w przypadku kiedy obowiązek selektywnego zbierania odpadów nie jest realizowany;

• o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy m.in. realizacji dodatkowych działań zmierzających do osiągnięcia celu 15% udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto do 2020 r., zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego i w perspektywie długofalowej - zapewnienia stałego dostępu do energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, będącej przedmiotem sprzedaży w aukcjach w 2019 r. poprzez wskazanie w przepisach przejściowych jej maksymalnych ilości i wartości;

• o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Nowelizacja dotyczy m.in. powołania Rady Dialogu z Młodym Pokoleniem jako organu opiniodawczo-doradczego Przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego o uprawnieniach w zakresie spraw dot. młodego pokolenia;

• o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy m.in. usprawnienia procedur i postępowań administracyjnych zarówno po stronie podmiotów planujących realizację inwestycji wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 09.11.2010 w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, innych potencjalnie znacząco oddziałujących na obszar Natura 2000, jak również podmiotów opracowujących dokumenty podlegające strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko;

• o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Nowelizacja dotyczy rozszerzenia katalogu składników wynagrodzenia, które nie są uwzględniane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika porównywanego z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę, o dodatek za staż pracy;

• o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Nowelizacja dotyczy ograniczenia skali nieprawidłowości w placówkach zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku oraz zwiększenia poczucia bezpieczeństwa osób starszych i niepełnosprawnych przebywających w tych placówkach, poprawy skuteczności stosowania sankcji nakładanych na podmioty prowadzące placówki bez zezwolenia oraz poprawy warunków pobytu osób przebywających w legalnie działających placówkach całodobowej opieki;

• o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych. Ustawa dotyczy określenia zasad rozwoju i integracji systemu usług społecznych na poziomie lokalnym.

 

9 sierpnia 2019 r. – zakończyło się 85., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie (31 sierpnia br.) posłowie uchwalili m.in. następujące ustawy:

• o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy oraz ustawy o referendum ogólnokrajowym. Nowelizacja wprowadza zmiany w regulacjach dotyczących składów Sądu Najwyższego rozpoznających sprawy z zakresu prawa wyborczego;

• o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Nowelizacja dotyczy m.in. nadania zadaniom wykonywanym przez OSP z zakresu ochrony przeciwpożarowej innym, niż walka z pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi zagrożeniami, charakteru przepisów rangi ustawowej;

• o powszechnym spisie rolnym w 2020 r. Ustawa określa zakres, formę i tryb przeprowadzenia przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego powszechnego spisu rolnego w 2020 r. oraz zakresu, formy i trybu prac związanych z przygotowaniem i opracowaniem wyników spisu rolnego.

SENAT

2 sierpnia 2019 r. – zakończyło się 83. posiedzenie Senatu. W jego trakcie senatorowie wprowadzili poprawki m.in. do ustawy:

• o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja koryguje model upadłości konsumenckiej i upraszcza niektóre procedury. Umożliwia ogłoszenie upadłości przez osoby nieprowadzące działalności gospodarczej w uproszczonej procedurze, tj. bez wyznaczania sędziego-komisarza. Na etapie ogłaszania upadłości zrezygnowano z konieczności badania przez sąd zawinienia dłużnika w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności. Zgłoszenia wierzytelności będzie można składać bezpośrednio doradcy restrukturyzacyjnemu, pełniącemu funkcję syndyka;

• o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw(projekt rządowy). Uzupełniono przepis przejściowy, tak by umożliwić w zakładanym przez ustawodawcę okresie dalsze stosowanie dotychczasowych regulacji związanych ze zwrotem podatku VAT rolnikom ryczałtowym oraz ze stosowaniem stawki zerowej tego podatku przy imporcie określonych towarów. Kolejna poprawka obejmuje obniżoną stawką VAT w wysokości 5% „mleka roślinne” na bazie soi, orzechów, zbóż lub nasion. Nowelizacja wprowadza obligatoryjny mechanizm podzielonej płatności (MPP) VAT, nową matrycę stawek VAT, a także zmiany w systemie ryczałtowym dla rolników. Od 1 listopada 2019 r. MPP będzie stosowany w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług, które objęte są reżimem odwrotnego obciążenia i odpowiedzialnością solidarną (paliwa, stal i wyroby stalowe, złom i odpady, metale szlachetne i nieszlachetne, tablety, smartfony, konsole, usługi budowalne, części i akcesoria do pojazdów silnikowych, węgiel i produkty węglowe, maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria).

Na tym samym posiedzeniu Senat przyjął bez poprawek m.in. ustawę:

• o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności (projekt senacki) nakłada na sklepy o powierzchni powyżej 250 m2 i z co najmniej 50-procentowymi przychodami ze sprzedaży żywności obowiązek zawarcia z organizacjami pozarządowymi umowy dotyczącej przekazywania żywności nieprzeznaczonej do sprzedaży, w szczególności ze względu na wady jej wyglądu lub jej opakowań, z wyjątkiem napojów alkoholowych. Organizacje przekażą tę żywność potrzebującym. Jeżeli sklep nie wywiąże się z tego obowiązku, to będzie musiał wnieść opłatę za marnowanie żywności w wysokości 10 gr za 1 kg marnowanej żywności;

• o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (projekt poselski) umożliwia utworzenie oddziałów przygotowania wojskowego, tzw. wojskowych klas mundurowych, w szkołach publicznych i niepublicznych;

• o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (projekt rządowy) zobowiązuje podmioty publiczne do zapewnia dostępności architektonicznej, cyfrowej i informacyjno-komunikacyjnej osobom ze szczególnymi potrzebami. Oznacza to m.in. konieczność montażu pochylni i ramp dojazdowych, zainstalowania specjalnego oznakowania, instalacji sprzętu lub urządzeń ułatwiających poruszanie się lub komunikację, w szczególności osób na wózkach, głuchych i niewidomych. Powstanie Fundusz Dostępności, z którego będą finansowane np. pochylnie, rampy czy windy w budynkach użyteczności publicznej i wielorodzinnych. Organizacje pozarządowe i prywatne podmioty będą mogły wystąpić o specjalny certyfikat, uprawniający do 5-procentowej zniżki we wpłatach przekazywanych do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych;

Ponadto Senat zadecydował o wniesieniu pod obrady Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym, który uniezależnia wydanie pojazdu usuniętego z drogi od uiszczenia opłaty za jego usunięcie i parkowanie i tym samym dostosowuje prawo do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 5 grudnia 2018 r. (sygn. akt K 6/17).

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

7 sierpnia 2019 r. – zespół ds. Systemu Finansów Publicznych KWRiST kontynuował dyskusję rozpoczętą podczas lipcowego (17 lipca br.) posiedzenia plenarnego KWRiST na temat stanu finansów samorządu terytorialnego. Na wniosek Strony Samorządowej podczas posiedzenia plenarnego Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, które odbyło się 17 lipca br., samorządowcy przedstawili aktualny, trudny stan finansów samorządowych, który może znacznie się pogorszyć w wyniku planowanych zmian w podatku PIT oraz pogłębiającą się lukę finansową w oświacie i służbie zdrowia. 7 sierpnia br. zespół ds. Systemu Finansów Publicznych KWRiST kontynuowano dyskusję na temat stanu finansów JST. Przyjęto wniosek o konieczności podjęcia prac nad systemowym kształtem zasilania finansowego JST w całym systemie finansów publicznych państwa. Dyskusja stanowiła kontynuację opisu stanu obecnego jako punktu wyjścia do dalszych prac. Ponadto Zespół zaopiniował kilka projektów ustaw i rozporządzeń. Strona samorządowa negatywnie zaopiniował projekt zmian algorytmu podziału części oświatowej subwencji ogólnej (pismo ZMP w tej sprawie w załączeniu). Podtrzymała także postulat zrekompensowania samorządom ubytków we wpływach z udziałów w podatku PIT, wynikających ze zmian ustawowych. (rząd nie zgadza się na ten postulat). Po uwzględnieniu wniosku w sprawie terminu wejścia w życie, strona samorządowa pozytywnie zaopiniowała projekt zmian w klasyfikacji budżetowej, podtrzymując postulat wyodrębnienia w przyszłości w sprawozdawczości budżetowej wydatków na realizację zadań zleconych z zakresu administracji samorządowej, przekraczających kwoty otrzymanych na te zadania dotacji celowych.

SEJM, SENAT, KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

12 lipca 2019 r. – wieczorem zakończyło się 82. trzydniowe posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 19 ustaw, do 7 wprowadziła poprawki. Zdecydowała o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw.

Wśród uchwalonych z poprawkami ustaw znalazła się m.in. ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Senatorowie wprowadzili do jej treści 17 poprawek. Jedna z poprawek zakłada, że wysokość opłaty w przypadku niesegregowania śmieci ma stanowić wielokrotność opłaty podstawowej, a nie opłaty maksymalnej. Kolejna zmiana umożliwia gminom określenie kryteriów uznania, że zbiórka odpadów jest prowadzona selektywnie. Inna wprowadza obowiązek przystąpienia do gminnego systemu gospodarowania odpadami w przypadku nieruchomości rekreacyjno-wypoczynkowych. Wprowadzono też poprawkę, która likwiduje obowiązek rejestrowania nowych pojazdów w ciągu 30 dni od dnia ich sprowadzenia z zagranicy. Nowela przewiduje m.in. wyższą opłatę dla osób, które nie segregują odpadów; wyniesie ona dwukrotność, ale nie więcej niż czterokrotność opłaty śmieciowej. Zakłada ponadto niższe opłaty śmieciowe dla osób kompostujących część produkowanych przez siebie odpadów. Nowe przepisy regulują również kwestię odbioru odpadów z nieruchomości niezamieszkanych, na których powstają odpady, czyli np. sklepów. Właściciele takich nieruchomości będą przystępowali do zorganizowanego przez gminę systemu odbioru odpadów komunalnych dobrowolnie. Nowela określa też stawki opłat za śmieci dla właścicieli domków letniskowych lub innych nieruchomości wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe. Opłata będzie ryczałtowa, nie wyższa niż 10% przeciętnego miesięcznego dochodu na osobę. Ustawa wprowadza także odpłatność za wszystkie plastikowe torby poza tzw. zrywkami.

Natomiast bez poprawek zostały przyjęte ustawy:

Nowelizacja ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej (projekt rządowy) umożliwiająca kształcenie na kierunku pielęgniarstwo i położnictwo także na studiach niestacjonarnych pierwszego stopnia. Zgodnie z ustawą, pielęgniarki i położne będą mogły skorzystać z płatnego urlopu szkoleniowego – do 6 dni rocznie.

Ustawa o systemie instytucji rozwoju (projekt rządowy) regulująca zasady współpracy między głównymi instytucjami państwa realizującymi działania na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego. System instytucji rozwoju mają tworzyć: Polski Fundusz Rozwoju, Bank Gospodarstwa Krajowego, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych, Polska Agencja Inwestycji i Handlu oraz Agencja Rozwoju Przemysłu.

Ustawa o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) dostosowująca przepisy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2016 r. Nowela zmienia system kosztów egzekucyjnych. Nowe przepisy uzależniają wysokość opłaty manipulacyjnej od działań organów egzekucyjnych i wydatków, jakie ponoszą. Wysokość opłaty egzekucyjnej ma być zaś związana z efektem działania organu egzekucyjnego, tj. z wyegzekwowaniem lub zapłatą należności. Jej wysokość to 10% od wyegzekwowanych środków pieniężnych i nie może przekroczyć 40 tys. zł. Nowela wprowadza też jednolity, 3-letni okres przedawnienia kosztów.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (projekt rządowy) przewidująca zerowy PIT dla osób do 26. roku życia osiągających dochody roczne do 85,5 tys. zł.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o transporcie drogowym (projekt rządowy) wdraża do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady UE dotyczącą drogowej kontroli technicznej pojazdów wykonujących przewóz drogowy rzeczy i osób, w tym systemu drogowych kontroli technicznych, procedur kontrolnych oraz współpracy i wymiany informacji między państwami członkowskimi UE w sprawie stwierdzenia poważnych lub niebezpiecznych usterek pojazdu. Nowela wprowadza mobilne kontrole techniczne pojazdów do przewozu powyżej dziewięciu osób łącznie z kierowcą oraz pojazdów do przewozu ładunków o maksymalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t. Nowe przepisy mają zwiększyć bezpieczeństwo drogowe, przyczynić się do utrzymania pojazdów w stanie akceptowalnym pod względem ochrony środowiska.

Izba zdecydowała ponadto o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw. Wśród nich znalazł się m.in. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe (inicjatywa Komisji Ustawodawczej), który określa zasady ustalania kosztów przejazdu do szkoły lub przedszkola niepełnosprawnych dzieci i ich opiekunów. Uwzględniają one tzw. kilometrówkę, cenę paliwa i jego średnie zużycie.

4 lipca 2019 r. – posłowie zakończyli 83. posiedzenie Sejmu. W jego trakcie, w III czytaniu posłowie uchwalili m.in.:

• Ustawę o zmianie ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (był to projekt rządowy). Nowelizacja m.in. podnosi wysokość opłat sankcyjnych za niesegregowanie odpadów komunalnych przez mieszkańców. Gmina będzie mogła ustalić te opłaty w wysokości od dwu do czterokrotności stawki za odbiór odpadów posegregowanych. Nowelizacja zmienia też zasady obejmowania systemem komunalnym nieruchomości na których nie zamieszkują mieszkańcy (firmowych) posłowie przyjęli rozwiązanie, zgodnie z którym ostateczna decyzja o tym czy wejść do systemu gminnego, czy też pozostać poza tym systemem będzie należała do przedsiębiorcy.

• Ustawę o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (był to projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy utworzenia nowego modelu naliczania i poboru kosztów egzekucyjnych w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym, polegającego w szczególności na określeniu maksymalnej wysokości opłaty egzekucyjnej i opłaty manipulacyjnej oraz określeniu sposobu obliczania wysokości tych opłat w związku z dobrowolną zapłatą egzekwowanej należności, po dokonaniu czynności egzekucyjnych i uwzględnia wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2016 r., dotyczący określenia maksymalnej wysokości opłaty za dokonane czynności egzekucyjne oraz zawiera rozwiązania usprawniające postępowanie egzekucyjne.

• Ustawę o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw (był to projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy m.in. przyspieszenia procesu inwestycyjno-budowlanego dla infrastruktury telekomunikacyjnej; obniżenia kosztów budowy oraz eksploatacji nowoczesnych sieci telekomunikacyjnych; zwiększenia możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury technicznej na cele telekomunikacyjne, w tym obniżenia kosztów uzyskiwania dostępu do niej.

• Ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Nowelizacja dotyczy wprowadzenia zerowego podatku PIT od przychodów z pracy (stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy) oraz z umów zlecenia zawartych z firmą, osiąganych przez osoby do 26 roku życia - do wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym 85 528 zł (odpowiada to górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej). Samorządy szacują, że zmiana ta spowoduje ubytek w ich dochodach na poziomie 6 mld zł rocznie.

Dalsze prace nad ustawami będą toczyły się w Senacie.

2 lipca 2019 r. – na posiedzeniu Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST wiceminister Marzena Machałek poinformowała, że rząd zamierza zwiększyć tegoroczną subwencję oświatową o miliard złotych na sfinansowanie podwyżek dla nauczycieli o 9,6% od września br. Gdy minister finansów już dokona przesunięć, MEN przygotuje (prace już trwają) nowelizację rozporządzenia dotyczącego podziału algorytmu, by móc szybko przekazać samorządom pieniądze. Projekt rozporządzenia będzie dyskutowany z samorządowcami w ramach prac Komisji Wspólnej. Według zapowiedzi głównym kryterium podziału ma być nie jak dotąd, liczba uczniów, lecz liczba szkół publicznych. Projekt ma uwzględniać również nowy element – dodatkowe tysiąc złotych „na start” dla nauczycieli-stażystów, również tych, którzy pracują w przedszkolach.

Kolejne szczegóły MEN ma przedstawić 17 lipca br. - podczas nadzwyczajnej Komisji Wspólnej, poświęconej kondycji finansowej samorządu terytorialnego.

2 lipca 2019 r. – sejmowa Komisja do Spraw Kontroli Państwowej rozpatrzyła informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli wykorzystania nieruchomości gminnych na podstawie umów najmu, dzierżawy i użyczenia. Przedmiotem kontroli było wykorzystanie nieruchomości ujętych w zasobie gminnym, z wyłączeniem mieszkaniowego zasobu gminy. Kontrolą objęto dziesięć gmin województwa mazowieckiego znajdujących się w powiatach leżących w niedalekiej odległości od Miasta Stołecznego Warszawy, które dysponowały terenami do udostępnienia w drodze najmu, dzierżawy lub użyczenia. Jednostki do kontroli wybrano m.in. na podstawie kryterium najwyższej kwoty dochodów uzyskanych w latach 2016-2017 z tytułu najmu i dzierżawy nieruchomości, a także zaległości na koniec 2017 r., powstałych w związku z niewyegzekwowaniem opłat w powyższym zakresie. Kontrolą objęto lata 2016-2018. Wyniki kontroli wykazały, że wynajem i dzierżawa nieruchomości wchodzących w skład gminnego zasobu nieruchomości odbywały się w sposób naruszający, w mniejszym lub większym zakresie, przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy o samorządzie gminnym. Stwierdzone nieprawidłowości w zakresie najmu i dzierżawy nieruchomości gminnych wskazują, iż organy wykonawcze gmin, nie zapewniły rzetelnego nadzoru i monitoringu realizacji zadań w obszarze gospodarowania nieruchomościami gminnymi. Nie stwierdzono natomiast nieprawidłowości przy użyczaniu nieruchomości z gminnego zasobu.

Najwyższa Izba Kontroli wnioskowała do organów wykonawczych gmin m.in. o rzetelne i prawidłowe prowadzenie ewidencji nieruchomości oraz ewidencji księgowej środków trwałych, rzetelne sporządzanie i publikacje wykazów nieruchomości przeznaczonych do najmu i dzierżawy, sporządzanie planów wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości.

4 lipca 2019 r. – sejmowa Komisja do Spraw Petycji rozpatrzyła petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w zakresie zwiększenia mocy urządzeń wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych, których rozmieszczenie musi być ustalone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (BKSP-145-535/19). Przedmiotem petycji jest żądanie zmiany art. 64 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym poprzez dodanie do tego przepisu ust. 3 o następującej treści: „Przepisy art. 63 ust. 5 stosuje się odpowiednio do decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego”. Zmiana ta w istocie doprowadziłaby do tego, że istniałaby możliwość przeniesienia decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego na inny podmiot niż ten, na rzecz którego decyzja została wydana. Komisja, po przedstawieniu petycji oraz dyskusji z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, Ministerstwa Energii oraz Związku Miast Polskich, podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu do Prezesa Rady Ministrów.

26 czerwca 2019 r. – odbyło się plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Jego bilans to 94 projekty uzgodnione, trzy zaopiniowane negatywnie oraz 15 odesłanych na zespoły robocze.

W trakcie posiedzenia, na wniosek Strony Samorządowej, KWRiST zdecydowała, że 17 lipca br. odbędzie się specjalne, poświęcone wyłącznie kondycji finansowej Jednostek Samorządu Terytorialnego posiedzenie KWRiST. Czynnikami wpływającymi na pogorszenie sytuacji JST są rosnące koszty wykonywania zadań własnych, związane ze wzrostem cen usług i materiałów budowlanych, energii elektrycznej, kosztów pracy. Drastyczny jest w ostatnich latach wzrost wydatków oświatowych, spowodowany reformą oświaty – tu luka finansowa wzrosła o ponad 5 mld zł w ciągu 2 lat. Wpływ ma także stałe niedofinansowanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej (co potwierdzają raporty NIK).

W najbliższym czasie negatywny skutek dla budżetów samorządowych przyniosą planowane zmiany w podatku PIT:

• obniżenie stawki z 18 do 17%, które przyniesie 3,5 mld zł straty rocznie,

• - podwojenie kwoty wolnej od podatku – 2 mld,

• - zwolnienie osób do 26. roku życia – 1,1 mld od 2020 roku,

• - przeniesienie środków z OFE na IKE (łącznie 9,5 mld zł).

Dopiero po wzięciu pod uwagę wszystkich wymienionych wyżej elementów można stworzyć pełen obraz sytuacji finansowej samorządu. I o takim pełnym obrazie chcą dyskutować samorządowcy z premierem i ministrami rządu na kolejnej Komisji.

Negatywną opinię strony samorządowej otrzymał projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wymagań w zakresie ochrony przeciwpożarowej, jakie mogą spełniać obiekty budowlane lub ich części oraz inne miejsca przeznaczone do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów. Powodem jest niezrozumiałe dla samorządowców stawianie wysokich wymogów przeciwpożarowych odpadom znajdujących się na składowiskach odpadów w porównaniu ogólnych przepisów przeciwpożarowych, co powoduje, że do materiałów o podobnych właściwościach przechowywanych w innych miejscach stawiane są łagodniejsze reżimy.

Pozytywną opinię projektowi rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego, pod warunkiem jednak, że resort zdrowia odpowie na nurtujące Związek Powiatów Polskich pytania związane z projektowanymi przepisami. Chodzi o to, że rozporządzenie podnosi standardy wymogów zatrudnienia, jak i lokalizacji szpitalnych oddziałów ratunkowych w strukturze szpitala.

18 czerwca 2019 r. – na znak protestu przeciw wprowadzeniu zmian w Karcie Nauczyciela, które mocno obciążą budżety JST – samorządowcy postanowili nie uczestniczyć w spotkaniu Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST.

Przypomnijmy, że projekt nowelizacji Karty nauczyciela został zgłoszony w trybie nagłym przez grupę posłów Prawa i Sprawiedliwości, co zwolniło go z uzgodnień i konsultacji społecznych – również opiniowania przez KWRiST - a Sejm 13 czerwca br. przyjął go i skierował do Senatu. To spowodowało, że samorządowcy nie mieli okazji wypowiedzieć się w sprawie proponowanych zmian. Doświadczenie zaś uczy, że rząd spróbuje przynajmniej część kosztów swoich obietnic i ustaleń ze związkami zawodowymi nauczycieli przerzucić na barki samorządowe. Potwierdzają to relacje z kolejnego spotkania „okrągłego stołu” oświatowego z 17 czerwca br., na którym premier Mateusz Morawiecki, zaznaczając co prawda, że na podwyżki nauczycielskie będą środki z budżetu państwa, powiedział, że sytuacja finansowa samorządów jest dobra i że w ostatnich latach otrzymały one 22 mld zł więcej z podatków PIT i CIT, co oznacza, że mogą partycypować w kosztach, np. podwyżek dla nauczycieli.

14 czerwca 2019 r. – zakończyło się 82. posiedzenie Sejmu. W trakcie posiedzenia Izba rozpatrzyła m.in. rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 3495). Sejm zdecydował, że dalsze prace nad projektem będą kontynuowane w Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.

Projekt przewiduje usprawnienie funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Chodzi m.in. o zwiększenie kontroli gmin nad sposobem gospodarowania odpadami komunalnymi oraz zwiększenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Najważniejsze propozycje:

• wzmocnienie kontroli gmin nad systemem gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym nadzoru nad firmami odbierającymi odpady komunalne – chodzi o uniemożliwienie ryczałtowego rozliczania się gminy z podmiotem odbierającym odpady komunalne, np. przez określenie płatności przez gminy za odbiór odpadów wyłącznie w odniesieniu do masy odpadów przekazanych do przetwarzania;

• zniesienie konieczności przekazywania odpadów komunalnych do instalacji w ramach regionu, co powinno podnieść konkurencyjność i wyeliminować praktyki monopolistyczne, w tym ograniczenie ryzyka dokonywania zmowy cenowej;

• możliwość zmniejszenia opłaty za gospodarowanie odpadami ze środków finansowych pochodzących ze sprzedaży surowców wtórnych zebranych selektywnie (mechanizm ten ma charakter nieobowiązkowy i powinien skutecznie zachęcać mieszkańców do segregowania odpadów);

• usprawnienie realizacji zasady „zanieczyszczający płaci” – umożliwienie niezwłocznego usuwania odpadów przez odpowiednie organy ochrony środowiska ze względu na zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, z obowiązkiem zwrotu kosztów przez posiadacza odpadów;

• urealnienie różnicy między stawką opłaty za odbieranie odpadów zebranych selektywnie i stawką opłaty w przypadku, kiedy obowiązek selektywnego zbierania odpadów nie jest realizowany (wprowadzenie 2-krotnie wyższej stawki);

• zmiana zasad ustalania ryczałtowej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za rok od domku letniskowego lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe:

  • zmiana polega na określeniu przez radę gminy w uchwale, stawki ryczałtowej dla domków letniskowych lub innych nieruchomości wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe – nie wyższej niż 10 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za rok od domku letniskowego lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe,

  • ze względu na specyfikę, opłata dla Rodzinnych Ogrodów Działkowych będzie ustalana jak dla nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne;

  • uelastycznienie możliwości korzystania z kryteriów różnicujących stawki opłat w gminach oraz związkach międzygminnych;

• zwolnienie z części opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości, mających przydomowe kompostowniki i zagospodarowujących w nich bioodpady;

• wprowadzenie odpowiedzialności wytwórcy odpadów niebezpiecznych za gospodarowanie odpadami aż do momentu ich odzysku lub unieszkodliwienia;

• wprowadzenie rozwiązania zapewniającego, że w przypadku stwierdzenia nieważności, uchylenia lub wygaśnięcia decyzji dotyczącej gospodarki odpadami, stosuje się procedurę usuwania skutków prowadzonej działalności, tak jak w przypadku cofnięcia decyzji z zakresu gospodarowania odpadami – ma to ograniczyć skalę problemu zalegania odpadów stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi oraz środowiska;

• zaostrzenie kar za gospodarowanie odpadami niezgodne z przepisami;

• dodanie przepisu regulującego kwestie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w przypadku śmierci właściciela nieruchomości;

• wprowadzenie sankcji za składanie nieprawdziwych oświadczeń o spełnianiu warunków prowadzenia działalności przez podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli, w momencie składania wniosku o wpis do rejestru działalności regulowanej;

• rozszerzenie opłaty recyklingowej na torby foliowe powyżej 50 mikrometrów.

Zaproponowane rozwiązania realizują rekomendacje zawarte w Krajowym planie gospodarki odpadami do 2022 r. Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych artykułów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.

14 czerwca 2019 r. – na tym samym posiedzeniu Sejm uchwalił także nowelizację ustawy – Karta nauczyciela (projekt poselski). Nowelizacja przewiduje wzrost wynagrodzeń dla tej grupy zawodowej już od września br., a także ułatwienia w pokonywaniu kolejnych szczebli kariery nauczycielskiej. Średnie wynagrodzenie nauczycieli wzrośnie o 9,6 procent. Nowela wprowadza też dodatek dla nauczycieli stażystów, określa minimalną wysokości dodatku za wychowawstwo i skraca ścieżkę awansu. W uzasadnieniu do projektu nowelizacji podano, że po wdrożeniu tej podwyżki wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela stażysty wyniesie 2782 zł brutto (oznacza to wzrost o 244 zł brutto), nauczyciela kontraktowego – 2862 zł brutto (wzrost o 251 zł brutto), nauczyciela mianowanego – 3250 zł brutto (wzrost o 285 zł brutto), nauczyciela dyplomowanego – 3817 zł brutto (wzrost o 334 zł brutto). Z kolei – jak czytamy w uzasadnieniu – tzw. średnie wynagrodzenie nauczycieli wyniesie: nauczyciela stażysty – 3338 zł, nauczyciela kontraktowego – 3705 zł, nauczyciela mianowanego – 4806 zł, nauczyciela dyplomowanego – 6141 zł. Według autorów projektu pieniądze na wrześniowe podwyżki dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych zagwarantowane będą w zwiększonej subwencji oświatowej dla samorządów. Przedstawiciele organizacji samorządowych zwracają jednak uwagę, że projekt został przyjęty bez konsultacji z samorządowcami. W ich ocenie podwyżko nauczycielskich wynagrodzeń zostaną sfinansowane z dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego. Za przyjęciem nowelizacji głosowało 420 posłów, 11 było przeciw, 2 wstrzymało się od głosu.

24 maja 2019 r. – późnym wieczorem zakończył się pierwszy dzień obrad 79 posiedzenia Senatu. Posiedzenie kontynuowane jest 28 i 29 maja.

Pierwszego dnia posiedzenia Senat przyjął bez poprawek dwie ustawy. Pierwszą była ustawa zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która ujednolica charakter i wysokość kar z tytułu błędnego określenia poziomu refundacji recept, np. niezgodnego z uprawnieniami świadczeniobiorcy lub osoby uprawnionej czy nieuzasadnionego udokumentowanymi względami medycznymi. Drugą ustawa o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (projekt rządowy) przywracającą zlikwidowane połączenia w małych miejscowościach, co ma przeciwdziałać wykluczeniu komunikacyjnemu. Odtwarzanie połączeń będzie się odbywać we współpracy z samorządami gminnymi, powiatowymi i wojewódzkimi. Fundusz rozwoju przewozów będzie państwowym funduszem celowym, pozostającym w dyspozycji ministra ds. transportu, a obsługiwanym przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Maksymalny limit wydatków z budżetu państwa na dofinansowanie tego funduszu w 2019 r. wyniesie 300 mln zł, a w latach kolejnych, od 2020 do 2028 r. – 800 mln zł.

16 maja 2019 r. – zakończyło się 81. dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. ustawę o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej.

Ustawa dotyczy powołania Funduszu rozwoju przewozów autobusowych, z którego dofinansowywane będzie przywracanie lokalnych połączeń autobusowych. Dofinansowanie ma dotyczyć linii komunikacyjnych nie funkcjonujących od co najmniej 3 miesięcy przed wejściem ustawy w życie oraz linii, na które umowa o świadczenie usług dotyczących publicznego transportu zbiorowego zostanie zawarta po jej wejściu w życie.

Kolejną uchwaloną ustawą była nowelizacja ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego. Jej przepisy wprowadzają rozwiązanie polegające na tym aby nadanie pisma w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim UE było zrównane w skutkach z nadaniem pisma w polskiej placówce pocztowej.

Ponadto sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja tworzy nowy model naliczania i poboru kosztów egzekucyjnych w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym, polegającego w szczególności na określeniu maksymalnej wysokości opłaty egzekucyjnej i opłaty manipulacyjnej oraz określeniu sposobu obliczania wysokości tych opłat w związku z dobrowolną zapłatą egzekwowanej należności, po dokonaniu czynności egzekucyjnych i uwzględnia wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2016 r., dotyczący określenia maksymalnej wysokości opłaty za dokonane czynności egzekucyjne oraz zawiera rozwiązania usprawniające postępowanie egzekucyjne.

16 maja 2019 r. – sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wysłuchała „Informacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz przedstawicieli gmin: Dąbrowa, Dobrzeń Wielki, Komprachcice, Prószków i Opole w sprawie bieżącego stanu rozliczeń pomiędzy tymi gminami, a miastem Opole po zmianie granic Opola, w tym:

1. rozliczeń majątkowych związanych z realizacją zadań wynikających z ustawy o samorządzie gminnym (infrastruktura drogowa, kanalizacyjne, wodociągowa itp.);

2. rozliczeń majątku posiadającego charakter komercyjny, wypracowanego przez gminy ponad nałożone na nie zadania ustawowe (np. grunty pod inwestycje);

3. rozliczeń z tytułu uszczerbków poniesionych przez gminy w wyniku zmiany granic oraz wiążących się z tym rekompensat i dotacji;

4. pozostałych rozliczeń niewymienionych powyżej;

5. perspektywy funkcjonowania gmin, których obszary zostały włączone do Opola, pod względem finansowym w kolejnych latach”.

Potrzebę omówienia kwestii rozliczeń majątkowych pomiędzy Opolem i 4 sąsiednimi gminami uzasadnili przedstawiciele wnioskodawców zwołania posiedzenia posłowie: Ryszard Galla (niez.) i Ryszard Wilczyński (PO-KO). Informację na temat bieżącego stanu rozliczeń przedstawili: sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji – Paweł Szefernaker, prezydent miasta Opola, zastępca burmistrza miasta Prószkowa oraz wójtowie gmin: Dobrzeń Wielki, Dąbrowa i Komprachcice. W 2016 r. Rada Ministrów podjęła decyzję o włączeniu z dniem 1 stycznia 2017 r. do Opola 12 sołectw lub ich części z czterech sąsiednich gmin – Dobrzenia Wielkiego, Dąbrowy, Komprachcic i Prószkowa. Nastąpiło to mimo protestów władz i mieszkańców tych gmin. Sprawą tych zmian i protestów Komisja zajmowała się na kilku swoich posiedzeniach, w tym na wyjazdowym posiedzeniu w Opolu. Przedstawiciele MSWiA stwierdzili, że nie ma podstaw prawnych do podejmowania działań przez Radę Ministrów, a uregulowanie spraw majątkowych pomiędzy gminami powinno nastąpić w drodze porozumienia. Takie porozumienia są bliskie finalizacji pomiędzy trzema gminami i Opolem, największe problemy są z czwartą gminą – Dobrzeniem Wielkim. Uczestniczący w dyskusji posłowie i przedstawiciele samorządu terytorialnego wskazywali, że na bazie doświadczeń opolskich trzeba przygotować przepisy prawne regulujące sprawę zmiany granic gmin, ich łączenia i dzielenia oraz kwestie dotyczące rozliczeń majątkowych, inwestycji i zobowiązań finansowych. Część tych spraw reguluje projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym (druk nr 3414), który Komisja będzie wkrótce rozpatrywać.

8 i 9 maja 2019 r. – Sejmowa Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa obradowała na posiedzeniu wyjazdowym, które odbywało się w UM w Nowym Sączu oraz w siedzibie Dyrekcji Pienińskiego Parku Narodowego w Krościenku nad Dunajcem. Tematem posiedzenia była realizacja programu „czyste powietrze”.

Informację przedstawił podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska – Sławomir Mazurek. Zarządzanie jakością powietrza na poziomie krajowym leży w kompetencjach ministra właściwego do spraw środowiska, który jest odpowiedzialny za ustanawianie systemu oceny jakości powietrza, polegającego na: prowadzeniu monitoringu stanu powietrza w kraju, ustanowieniu w prawodawstwie krajowym norm jakości powietrza oraz ogólnych zasad funkcjonowania systemu zarządzania jakością powietrza, zgodnych z prawem Unii Europejskiej. Pomimo obserwowanego zmniejszania emisji prekursorów pyłów oraz działań podejmowanych na rzecz redukcji stężeń pyłu zawieszonego w powietrzu, zwłaszcza najdrobniejszych jego frakcji, w dalszym ciągu przekroczenia norm dla pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 pozostają najistotniejszym problemem jakości powietrza w Polsce. Przekroczenia dopuszczalnych wartości dobowych stężeń pyłu PM10 z reguły mają miejsce w okresie zimowym. We wszystkich województwach przekroczenia związane są najczęściej z emisją pyłu z indywidualnego ogrzewania budynków oraz z sektora transportu. Jako kolejne przyczyny przekroczeń wymienić należy emisje z zakładów przemysłowych, ciepłowni, elektrowni oraz niekorzystne warunki meteorologiczne. Jedną z głównych przyczyn niewywiązania się przez organy samorządowe z obowiązku realizacji zadań określonych w programach ochrony powietrza było niezapewnienie odpowiedniego finansowania. Sejmiki województwa nakładały na gminy obowiązki, których realizacja nie była możliwa ze względów technicznych np. budowa sieci ciepłowniczej w przeciągu 3 lat. Gminy nie były przygotowane także pod względem merytorycznym oraz kadrowym do realizacji obowiązków, które nakładały na nich programy ochrony powietrza.

SENAT

9 maja 2019 r. – zakończyło się 78. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 19 ustaw, do 5 wprowadziła poprawki. W wyniku głosowania senatorowie wprowadzili 1 poprawkę do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (projekt prezydencki). Dodali przepis, zgodnie z którym pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy w dniu ustania stosunku pracy, jeżeli nie zamierza nawiązać z nim kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy. Jeżeli z przyczyn obiektywnych wydanie świadectwa pracy w tym terminie nie będzie możliwe, pracodawca w ciągu 7 dni od dnia upływu tego terminu prześle świadectwo pracy pocztą.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) rozszerzającą program „Rodzina 500+” na wszystkie dzieci do 18 lat, w tym jedynaków, bez względu na dochody rodziny.

• nowelizację ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (projekt rządowy), która wykonuje wyrok TK z 6 czerwca 2018 r. (sygn. akt K 53/16). Ustawa likwiduje obowiązek ustalania przez powiatowe urzędy pracy profilu pomocy dla każdego bezrobotnego, co pozwoli skrócić okres, w jakim rozpocznie się udzielanie pomocy osobie bezrobotnej, i da możliwość zastosowania przez urząd pracy dowolnej formy pomocy, określonej w ustawie.

• ustawę o opiece zdrowotnej nad uczniami (projekt rządowy), która ma zapewnić równy dostęp do opieki zdrowotnej w szkole bez względu na miejsce zamieszkania ucznia i typ szkoły, a także zwiększyć efektywność świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, udzielanych w ramach tej opieki. Opieka zdrowotna w szkole ma objąć opiekę profilaktyczną i stomatologiczną, a także promocję zdrowia. Opiekę zdrowotną będą sprawować pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna i lekarz dentysta. Miejsca udzielania świadczeń to gabinet profilaktyki zdrowotnej, gabinet stomatologiczny w szkole lub poza szkołą albo dentobus.

• ustawę o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która zmniejsza ograniczenia przy zakupie zarówno państwowej, jak i prywatnej ziemi i obrocie nią. Według nowych przepisów działki rolne i grunty do 1 ha (dotychczas do 0,3 ha) położone w obrębie miast będzie mogła kupić osoba niebędąca rolnikiem. Nowela nie przewiduje ograniczeń co do liczby kupowanych działek w mieście, na terenach wiejskich natomiast na cele nierolne będzie można kupić tylko 1 działkę. Gdy powierzchnia nabytej ziemi przekroczy 1 ha, trzeba będzie prowadzić działalność rolniczą i nie będzie można jej zbyć przez 5 lat (dotychczas 10 lat). Ustawa rozszerza też katalog osób, na rzecz których może być zbyta nieruchomość.

• ustawę o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która reguluje kwestie dotyczące informatyzacji postępowań administracyjnych oraz elektronicznego obiegu akt i dokumentów w sądach administracyjnych. Zgodnie z ustawą sądy będą mieć zapewnioną możliwość prowadzenia akt w postaci elektronicznej, co zoptymalizuje efektywność pracy sędziów i pracowników sądów. W przepisach określono m.in. formę, w jakiej dokumenty sądowe mogą być utrwalane w wypadku akt sprawy prowadzonej w postaci elektronicznej, a także wprowadzono m.in. wymóg podawania przez strony postępowania, ich przedstawicieli lub pełnomocników procesowych numerów PESEL, KRS, NIP i REGON.

26 kwietnia 2019 r. – zakończyło się 77. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 2 ustawy i przyjęła je bez poprawek. Pierwszą była uchwalona 26 kwietnia br. nowelizacja ustawy o systemie oświaty i ustawy – Prawo oświatowe. Drugą przyjętą bez poprawek ustawą była ustawa o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów administracyjnych, która zakłada, że nie będzie możliwości wnoszenia odwołań od uchwał KRS zawierających wnioski o powołanie przez prezydenta wyłonionych kandydatów na sędziów SN.

26 kwietnia 2019 r. – zakończyło się 80 posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty i ustawy – Prawo oświatowe. Nowelizacja przewiduje, że w przypadku, gdy nauczyciel, wychowawca oddziału, osoba prowadząca praktyczną naukę zawodu lub rada pedagogiczna nie wykonują zadań i kompetencji dotyczących oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów lub przeprowadzania egzaminów (przypisanych im w przepisach rozdziałów 3a i 3b ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty lub aktach wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy), zadania te będzie zobowiązany wykonywać zastępczo dyrektor szkoły. Zadania te będzie mógł także realizować nauczyciel upoważniony przez dyrektora szkoły. W przypadku, gdyby dyrektor szkoły lub upoważniony przez niego nauczyciel nie wykonał wspomnianych zadań i kompetencji, wykona je nauczyciel wyznaczony przez organ prowadzący szkołę.

24 kwietnia 2019 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Spraw Wewnętrznych i Administracji posłowie zapoznali się z informacją Najwyższej Izby Kontroli dotyczącą wyników kontroli realizacji przez samorządy zadań związanych z organizacją imprez masowych i biegów ulicznych. W ocenie Najwyższej Izby Kontroli organy wykonawcze gmin nierzetelnie realizowały obowiązki mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa podczas organizowanych imprez masowych i biegów ulicznych. W ponad połowie objętych kontrolą urzędów (52% w przypadku imprez masowych i 63% w przypadku biegów ulicznych) organy wydawały zezwolenia na organizację imprez masowych i biegów ulicznych, mimo występujących w założonych wnioskach braków, które dotyczyły wymaganych prawem informacji, opinii i dokumentów istotnych dla bezpieczeństwa organizowanych imprez. Ponadto, znaczna część zezwoleń na organizację prestiżowych imprez masowych i biegów ulicznych, których przygotowanie i organizacja wymagała znacznych sił i środków, wydawana była zaledwie na 2-3 dni przed planowaną datą imprezy. W prawie połowie urzędów (48%) nie przekazano (w terminie lub w ogóle) wydanych zezwoleń na organizację imprez masowych wojewodom oraz pozostałym uprawnionym podmiotom. Mimo wydawania wielu zezwoleń na podstawie niekompletnych wniosków lub z naruszeniem wymaganych terminów, jedynie w co trzecim urzędzie korzystano z uprawnienia do kontroli zgodności przebiegu imprez (innych niż imprezy masowe podwyższonego ryzyka) z warunkami określonymi w zezwoleniu. NIK stwierdziła, że w dwóch miastach wydano zezwolenia na organizację siedmiu imprez masowych i jednego biegu, chociaż organy wykonawcze tych gmin nie były uprawnione do wydawania takich decyzji, ze względu na występujące uwarunkowania prawne i faktyczne. Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli przyczyną stwierdzonych nieprawidłowości była nierzetelna realizacja ustawowych obowiązków związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczestnikom imprez masowych i biegów ulicznych oraz brak wewnętrznych procedur w tym zakresie, który wystąpił w blisko 85% kontrolowanych urzędów.

24 kwietnia 2019 r. – sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej zapoznała się z informacją Najwyższej Izby Kontroli na temat wyników kontroli rozwiązywania problemów społeczno-ekonomicznych miast istotnie dotkniętych skutkami zmian gospodarczych. W ocenie NIK działania organów administracji publicznej podejmowane w latach 2013-2016, w celu identyfikacji i rozwiązywania problemów społeczno-ekonomicznych, występujących w miastach dotkniętych skutkami przemian gospodarczych były prawidłowe i sprzyjały poprawie sytuacji życiowej ich mieszkańców. Jednak w poszczególnych miastach wymiar negatywnych skutków przemian gospodarczych był różny i w związku z tym różny był stopień wpływu realizowanych przedsięwzięć na sytuację społeczności lokalnych. Wykorzystane w tych miastach narzędzia dla zniwelowania istniejących problemów nie były oryginalne, lecz stanowiły odzwierciedlenie mechanizmów stosowanych dotychczas w całym kraju. Z tego też powodu dynamika zmian w skontrolowanych czterech obszarach działalności władzy publicznej odpowiadała co do zasady dynamice ogólnopolskiej. Zarówno na poziomie administracji rządowej, jak i samorządów rzetelnie diagnozowano sytuację społeczną i ekonomiczną występującą w miastach objętych kontrolą, identyfikując potrzeby ich mieszkańców. Pozytywne zmiany w miastach wystąpiły zwłaszcza w obszarze pomocy społecznej oraz pomocy na rynku pracy. Zmniejszyła się wyraźnie liczba osób bezrobotnych oraz korzystających z pomocy społecznej. W ocenie NIK, pomimo wskazanych wyżej korzystnych uwarunkowań nadal konieczne są działania ukierunkowane w szczególności na pomoc i aktywizację osób długotrwale pozostających bez pracy. Zwiększonej interwencji ze strony administracji publicznej wymagają również działania, projekty, przedsięwzięcia mające na celu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych osób, rodzin o niższych dochodach oraz zapewnienie miejsc dla dzieci w placówkach opieki nad małymi dziećmi, co ułatwi lub umożliwi zatrudnienie ich rodziców.

17 kwietnia 2019 r. – w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie odbyło się plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Jego bilans to 23 projekty z opinią pozytywną; cztery z negatywną. 11 projektów zostało odesłanych na zespoły robocze.

Opinię negatywną strona samorządowa wydała trzem projektom autorstwa Ministerstwa Zdrowia: w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego, w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej oraz w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej. Powodem są nie proponowane świadczenia, ale środki finansowe na ich realizację. Negatywną opinię otrzymał także projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie programów ochrony powietrza oraz planów działań krótkoterminowych.

Posiedzenie rozpoczęło się dyskusją na temat II Samorządowej Debaty Oświatowej. Marek Olszewski, współprzewodniczący Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST przekazał informacje dotyczące II Samorządowej Debaty Oświatowej, która zgromadziła 300 przedstawicieli środowisk samorządowych. Mówił, że samorządowcy chcą rozmawiać o jakości nauczania, ale też o finansowaniu edukacji, bo od 20 lat samorządy są kasjerem, który realizuje ustalenia kolejnych rządów. W tej chwili subwencja oświatowa przestała wystarczać nawet na wynagrodzenia nauczycieli, które powinny stanowić około 80% przekazywanych środków. Na koniec przekazał na ręce współprzewodniczącego Komisji ze strony rządowej, wiceministra Szefernakera „Apel”, przyjęty przez uczestników Debaty. Wiceminister poinformował, że tuż przed spotkaniem Komisji Wspólnej rozmawiał z szefem kancelarii Premiera, Mateusza Morawieckiego, który zapewnił, że do rozmów przy okrągłym stole zaprosi szeroką reprezentację samorządowców.

Kolejnym punktem posiedzenia była dyskusja na temat problemu najmu krótkoterminowego w miejscowościach turystycznych. Przedstawił go Jacek Karnowski, prezydent Sopotu. Do rozwiązania są trzy problemy: bezpieczeństwa, finansowy oraz zapewnienia spokoju stałym mieszkańcom tych miast. Problem bezpieczeństwa przeciwpożarowego, ale również sanitarno-epidemiologicznego związany jest z dzieleniem mieszkań, często w starym budownictwie, na małe pomieszczenia, w których gnieździ się po 30 osób. Nie ma przepisów, które pozwoliłyby tego typu mieszkania zamienione na hostele traktować jak „inne obiekty turystyczne”. Z tym wiąże się kwestia fiskalna – przez brak regulacji nie są płacone podatki. W samym Sopocie według szacunków to kwota szacowana na 4 mln zł, z czego dziś tylko połowa wpływa do kasy miasta. Wreszcie trzeba rozwiązać problem z zakłócaniem porządku publicznego i znaleźć rozwiązania, by zapewnić spokój mieszkańcom sąsiadującym z mieszkaniami wynajmowanymi na krótki termin.

W kolejnym punkcie pełnomocnik Związku Miast Polskich ds. legislacji Marek Wójcik poprosił stronę rządową o przyspieszenie prac nad programami związanymi z modernizacją infrastruktury drogowej – Program Przebudowy Dróg Lokalnych i rezerwy w budżecie państwa. Wiceminister infrastruktury Mikołaj Wild wniósł o upoważnienie zespołu ds. infrastruktury, KWRiST do wydania opinii wiążącej dotyczącej propozycji podziału rezerwy subwencji ogólnej w 2019 r. Zaznaczył przy tym, że jakość składanych wniosków obniża się i konieczna jest ścisła współpraca z samorządem. Strona samorządowa zgodziła się na skierowanie propozycji na zespół.

12 kwietnia 2019 r. – drugiego dnia 80. posiedzenia Sejmu, posłowie uchwalili m.in. ustawę o opiece zdrowotnej nad uczniami.

Zgodnie z projektem, opieka zdrowotna nad uczniami w szkole ma objąć profilaktyczną opiekę zdrowotną oraz opiekę stomatologiczną. Opiekę zdrowotną mają sprawować: pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna oraz lekarz dentysta. Opieka ta będzie sprawowana w przypadku braku sprzeciwu rodziców lub pełnoletnich uczniów. Miejscem realizacji świadczeń przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania albo higienistkę szkolną będzie gabinet profilaktyki zdrowotnej, a w przypadku realizacji świadczeń stomatologicznych wykonywanych przez lekarza dentystę – gabinet stomatologiczny w szkole, gabinet zlokalizowany poza szkołą lub dentobus. Rodzice będą mieli prawo wyboru innego miejsca udzielania świadczeń stomatologicznych przez lekarza dentystę. Będą oni także otrzymywać informacje o zakresie opieki i prawie wyrażania sprzeciwu wobec niej. Przyjęto, że organ prowadzący szkołę ma udostępniać pielęgniarce środowiska nauczania i wychowania albo higienistce szkolnej gabinet profilaktyki zdrowotnej nieodpłatnie. W przypadku braku gabinetu dentystycznego w szkole, organ prowadzący będzie musiał zawrzeć porozumienie z podmiotem wykonującym działalność leczniczą, udzielającym świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży finansowanych ze środków publicznych. Nowe przepisy mają wejść w życie po 3 miesiącach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem jednego przepisu, który zacznie obowiązywać 1 stycznia 2020 r.

Posłowie uchwalili także ustawę o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz niektórych innych ustaw. Informatyzacja postępowania sądowego stanowi ważne przedsięwzięcie organizacyjne dla wymiaru sprawiedliwości. Obecnie trwają prace nad systemem teleinformatycznym, który będzie wykorzystywany przez wszystkie sądy administracyjne w Polsce do obsługi tego postępowania. System ten umożliwi stronom i uczestnikom postępowania m.in. korzystanie z elektronicznej komunikacji z sądem w ich sprawach. Sądom zaś zapewni możliwość prowadzenia akt w postaci elektronicznej, a przede wszystkim pozwoli na optymalizację efektywności pracy sędziów i pracowników sądów administracyjnych.

12 kwietnia 2019 r. – zakończyło się 76. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 7 ustaw, do 1 wprowadziła poprawki.

Bez poprawek przyjęto następujące ustawy:

Ustawę o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów w 2019 r. (projekt rządowy), która przewiduje, że świadczenie w wysokości 1100 zł brutto otrzymają osoby mające prawo do emerytur i rent w systemach: powszechnego ubezpieczenia, ubezpieczenia społecznego rolników, zaopatrzenia emerytalno-rentowego żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb mundurowych, a także osoby uprawnione do emerytur pomostowych, świadczeń i zasiłków przedemerytalnych, rent socjalnych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, rodzicielskich świadczeń uzupełniających oraz rent inwalidów wojennych i wojskowych. „Trzynasta emerytura” zostanie wypłacona automatycznie, bez dodatkowych formalności.
Ustawę o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) umożliwiającą stosowanie przepisów unijnego rozporządzenia z 2017 r. w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji oraz utworzenia szczególnych ram dla prostych, przejrzystych i standardowych sekurytyzacji. Zgodnie z nowelą organem właściwym do nadzoru przestrzegania przepisów i wypełniania obowiązków określonych w rozporządzeniu jest Komisja Nadzoru Finansowego.
Ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy – Kodeks karny (projekt rządowy) mającą na celu ograniczenie fałszowania wskazań liczników (drogomierze) w pojazdach, a zwłaszcza w importowanych używanych samochodach osobowych. Nowela przewiduje karę od 3 miesięcy do 3 lat więzienia dla osoby zmieniającej wskazanie drogomierza lub ingerującej w prawidłowość jego pomiaru, a także zlecającej dokonanie zmian lub ingerencję we wskazania drogomierza.
Ustawę o przedkładaniu niektórych dokumentów urzędowych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (projekt rządowy), która ma uprościć i skrócić procedury wzajemnego uznawania dokumentów (np. akty: urodzenia, zgonu, rozwodu, separacji lub unieważnienia małżeństwa, adopcji) przez urzędy państw UE. Likwiduje m.in. wymóg legalizacji i apostille w odniesieniu do niektórych dokumentów urzędowych wydanych w jednym państwie członkowskim, które mają być przedstawione w innym państwie UE.
Ustawę o zmianie ustawy o ewidencji ludności (projekt rządowy) przewidującą, że dane jednostkowe z rejestru PESEL będą udostępniały podmiotom publicznym i prywatnym gminy, a nie – jak dotychczas – Centrum Personalizacji Dokumentów MSWiA. Wniosek o udostępnienie danych będzie można złożyć w dowolnym organie gminy.
Natomiast dwie poprawki Senat wprowadził do ustawy o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz ustawy o działalności leczniczej (projekt rządowy), która ma przeciwdziałać nielegalnemu wywozowi leków za granicę.

2 kwietnia 2019 r. – zakończyło się 79., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. ustawę o zmianie ustawy o ewidencji ludności.

Nowelizacja przyznaje organom gmin kompetencję do udostępniania danych jednostkowych z rejestru PESEL (to dane uzyskiwane z rejestru PESEL lub rejestrów mieszkańców, dotyczące jednej osoby lub imion i nazwisk wszystkich osób zameldowanych pod jednym adresem). Zasadniczo będzie to czynność odmiejscowiona, co oznacza, że wniosek o dane jednostkowe będzie można złożyć w dowolnym organie gminy. Ponadto posłowie rozpatrzyli poprawki Senatu wniesione do następujących ustaw:

• o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami, która wykonuje wyroki TK: z 14 lipca 2015 r. (SK26/14) oraz z 12 grudnia 2017 r. (SK 39/14) w sprawie niekonstytucyjności niektórych przepisów dotyczących praw poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercy dochodzenie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości; ponadto zagwarantowania pewności stosunków prawnych w odniesieniu do nieruchomości objętych regulacją art. 136 ustawy przez wprowadzenie terminu wygaśnięcia uprawnienia o zwrot wywłaszczonej nieruchomości;

• o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, która dotyczy wdrożenia do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2102 z 26.10.2016 r., która nakazuje zwiększenie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego w oparciu o wspólne wymogi dostępności, co powinno poprawić konkurencyjność podmiotów zajmujących się programowaniem i projektowaniem stron internetowych lub aplikacji mobilnych, a także zmniejszyć koszty ponoszone przez organy sektora publicznego związane z dostępnością cyfrową i mobilną.

2 kwietnia 2019 r. – sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wspólnie z Komisją Infrastruktury rozpatrzyły Informację Najwyżej Izby Kontroli o wynikach kontroli realizacji „Programu rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016-2019”. Celem kontroli było uzyskanie odpowiedzi czy w wyniku realizacji Programu osiągnięto zakładaną poprawę standardu lokalnej sieci drogowej i bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz zwiększenie atrakcyjności i dostępności terenów inwestycyjnych. Kontrolę przeprowadzono w 4 urzędach wojewódzkich, u 8 powiatowych zarządcach dróg oraz 8 gminnych zarządcach dróg. Kontrola objęła lata 2015-2018. W ocenie NIK skontrolowane jednostki samorządu terytorialnego w większości prawidłowo przygotowały oraz zrealizowały inwestycje drogowe dofinansowane ze środków Programu. Inwestycje te poprawiły powiązania dróg powiatowych i gminnych z siecią dróg wojewódzkich i krajowych oraz zwiększyły dostępność do lokalnych ośrodków gospodarczych. Zrealizowane inwestycje, poprzez zastosowanie odpowiednich urządzeń technicznych i rozwiązań drogowych, podwyższyły poziom bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego. Skontrolowani wojewodowie zapewnili prawidłową realizację Programu, co skutkowało budową lub modernizacją blisko 1,5 tys. km dróg przy zaangażowaniu 660 mln zł, tj. 99% środków przewidzianych na realizację Programu w latach 2016-2018. Powołane przez wojewodów komisje w większości prawidłowo dokonywały oceny złożonych wniosków (za wyjątkiem dwóch komisji w których dokonano nieprawidłowej punktacji składanych wniosków). Wykonawcy robót drogowych zostali wyłonieni zgodnie z obowiązującymi procedurami i w większości prawidłowo zrealizowali roboty drogowe, zgodnie z zakresem określonym w umowach zawartych z jednostkami samorządu terytorialnego. Budowane, przebudowywane i remontowane drogi zachowywały odpowiedni standard bezpieczeństwa ruchu drogowego. Stwierdzone w trzech jednostkach rażące nieprawidłowości na etapie dokonywania odbioru końcowego robót świadczą jednak o nierzetelnym nadzorze inwestorskim i wskazują na niewystarczającą kontrolę procesów budowlanych ze strony jednostek samorządowych odpowiedzialnych za ich realizację. NIK zwróciła jednak uwagę, że w większości jednostek stwierdzono istotne zaniedbania w zakresie wykonywania czynności zarządców dróg służących ocenie stanu technicznego dróg oraz ich ewidencjonowania, a także tworzenia planów rozwoju sieci drogowej. Zarządcy ci nie przeprowadzali, lub niewłaściwie dokumentowali przebieg kontroli okresowych stanu technicznego dróg i ich objazdów, a także nierzetelnie prowadzili książki dróg.

21 marca 2019 r. – zakończyło się 75. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 22 ustawy, do 7 wprowadziła poprawki.

Z trzema poprawkami przyjęta została nowelizacja ustawy o gospodarce nieruchomościami (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali o skróceniu z 3 lat do 12 miesięcy terminu na żądanie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, jeśli w dniu wejścia w życie nowelizacji upłynęło już 20 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna. Zaproponowali też 12-miesięczny termin na złożenie żądania zwrotu wywłaszczonej nieruchomości w przypadku, gdy w okresie od 1 stycznia 1998 r. do dnia wejścia w życie ustawy nie było to możliwe ze względu na brak zgody wszystkich uprawnionych. Nowela, dostosowująca przepisy do wyroków Trybunału Konstytucyjnego z 14 lipca 2015 r. i 12 grudnia 2017 r., umożliwia każdemu poprzedniemu właścicielowi lub jego spadkobiercy dochodzenie zwrotu udziału w wywłaszczonej nieruchomości zbędnej na cel publiczny lub udziału w jej części niezależnie od tego, czy wniosek o zwrot złożyli pozostali, poprzedni współwłaściciele lub ich spadkobiercy. Wniosek o zwrot nieruchomości będzie można złożyć w ciągu 20 lat od decyzji o wywłaszczeniu. Po upływie tego terminu właściwy organ będzie zwolniony z obowiązku informowania o możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.

Natomiast bez poprawek senatorowie przyjęli m.in.:

• Ustawę o zmianie ustawy – Prawo budowlane (projekt senacki) przenosi do ustawy – Prawo budowlane przepisy zawarte w rozporządzeniu ministra infrastruktury i rozwoju w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, dotyczące ograniczenia zakresu uprawnień budowlanych. Nowelizacja wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 lutego 2018 r.

• Ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (projekt rządowy) dostosowująca polskie prawo do unijnego rozporządzenia, tzw. RODO. Usuwa przepisy sprzeczne z RODO lub powielające rozwiązania w nim zawarte. W noweli zaproponowano zmiany do 167 ustaw, obejmujących m.in. sektory: ubezpieczeniowy, bankowy, kultury, zdrowia, rodziny i pracy, sportu i turystyki, spraw wewnętrznych i administracji, edukacji narodowej, inwestycji i rozwoju.

• Nowelizację ustawy o transporcie drogowym (projekt rządowy), która dostosowuje polskie prawo do unijnego rozporządzenia ustanawiającego wspólne zasady dotyczące połączenia krajowych rejestrów elektronicznych przedsiębiorców transportu drogowego. Przewiduje się, że dane znajdujące się w Krajowym Rejestrze Elektronicznym Przedsiębiorców Transportu Drogowego (KREPTD), prowadzonym przez głównego inspektora transportu drogowego, będą dostępne dla wszystkich właściwych organów innych państw członkowskich. W ewidencji przedsiębiorców, którzy mają zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, znajdą się również dane dotyczące numerów rejestracyjnych i kraju rejestracji pojazdów objętych zezwoleniem na wykonywanie zawodu przewoźnika, a także statusu i rodzaju licencji wspólnotowej oraz liczby pojazdów zgłoszonych do takiej licencji.

• Nowelizację ustawy o kołach gospodyń wiejskich (projekt poselski), która m.in. umożliwi działanie kół nie tylko na wsiach, ale także na terenie sołectw w granicach miast i w miastach do 5 tys. mieszkańców.

15 marca 2019 r. – zakończyło się 78, trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. ustawę Prawo o ruchu drogowym oraz Kodeks karny.

Celem przyjętych zmian jest przeciwdziałanie procederowi polegającemu na fałszowaniu wskazań liczników przebiegu pojazdu (drogomierzy). Proponowane przepisy wypełniają lukę w prawie, która powoduje, że nie jest możliwe ustalenie sprawcy oszustwa polegającego na fałszowaniu wskazań licznika, gdy oferowany pojazd nie pochodzi od pierwszego właściciela. Ponadto nowelizacja ma na celu likwidację procederu polegającego na oferowaniu usług zaniżania wskazań drogomierza w pojeździe.

Posłowie uchwalili także nowelizację ustawy o Kołach Gospodyń Wiejskich. Koła będą mogły działać nie tylko na wsiach, ale także na terenie sołectw w granicach miast oraz w miastach do 5 tys. mieszkańców. Nowela zmienia uchwaloną w listopadzie 2018 r. ustawę o kołach gospodyń wiejskich, która nadała kołom osobowość prawną i umożliwiła prowadzenie dzielności gospodarczej. Koła, zakładane na mocy tej ustawy, muszą być zarejestrowane w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

W trakcie posiedzenia posłowie przeprowadzili także I czytania projektów ustaw. Wśród nich znalazł się m.in. senacki projekt nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego. Celem projektu jest to, aby nadanie pisma w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim UE było zrównane w skutkach z nadaniem pisma w polskiej placówce pocztowej. Projekt został skierowany do dalszych prac w Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.

14 marca 2019 r. – Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła informację Państwowej Komisji Wyborczej na temat przebiegu wyborów samorządowych w 2018 r. Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej – Wojciech Hermeliński poinformował, że zgłoszono mniejszą liczbę protestów wyborczych niż we wcześniejszych wyborach – są one obecnie rozpatrywane przez sądy. Podkreślił znaczenie ostatniej nowelizacji Kodeksu Wyborczego (ustawa z dnia 31 stycznia 2019 r.) wykorzystującej doświadczenia wyborów samorządowych. W jej wyniku nie będzie dwóch komisji wyborczych w wyborach parlamentarnych i prezydenckich oraz będzie większa elastyczność ich tworzenia. W dyskusji podnoszono potrzebę powrócenia od powoływania obwodowych komisji wyborczych przez wójtów/burmistrzów oraz rezygnacji z dwóch komisji także w wyborach samorządowych. W związku z kończącą się kadencja Przewodniczącego PKW, Komisja podziękowała Wojciechowi Hermelińskiemu za bardzo dobrą współpracę.

14 marca 2019 r. – Komisja Zdrowia rozpatrzyła informację Ministra Zdrowia o sytuacji finansowej i organizacyjnej szpitali powiatowych oraz funkcjonowaniu tzw. sieci szpitali po wejściu w życie ustawy z 23 marca 2017 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Szpitale powiatowe stanowiły na koniec 2018 r. 52% szpitali I stopnia, 34% szpitali II stopnia i 15% pozostałych szpitali. Na podstawie wstępnych wyliczeń, wykonanie przez nie ryczałtu za 2018 r. wynosiło 103,47%, a wartość zawartych umów na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej wzrosła o 9,7% w stosunku do 2017 r. Wartość zobowiązań szpitali powiatowych na dzień 31 grudnia 2018 r. (4,7 mld zł) wzrosła w porównaniu z 30 września 2017 r. (5,3 mld zł) o 606 mln zł. Największy nominalny wzrost zobowiązań ogółem wystąpił w województwach podkarpackim i śląskim. Natomiast ogólna wartość zobowiązań wymagalnych zmniejszyła się w tym okresie o 17 mln zł. Minister Zdrowia przekazał pod koniec 2018 r. z budżetu państwa do Narodowego Funduszu Zdrowia 1,8 mld zł na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej w 2019 r. Również Prezes NFZ planuje uruchomienie rezerwy ogólnej w planie finansowym NFZ na 2019 r. w celu poprawienia dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej. W dyskusji posłowie pytali m.in. o:

 

• liczbę zlikwidowanych łóżek i oddziałów w szpitalach powiatowych między 2017 a 2018 r.,

• wysokość wsparcia z budżetu państwa dla szpitali,

• kolejne zmiany wyceny świadczeń zdrowotnych i zasad ich finansowania,

• kwoty wydatkowane przez samorządy na pokrycie ujemnych wyników finansowych szpitali,

• obecną liczbę studentów kierunków medycznych w porównaniu do 2014 r.,

• wpływ nowych regulacji płacowych w ochronie zdrowia na zwiększenie wydatków pochodzących z NFZ,

• nadzór nad wykonaniem przez powiaty indywidualnych programów dostosowawczych szpitali i spełniania przez nie standardów.

 

6 marca 2019 r. – sejmowa Komisja ds. Petycji postanowiła nie nadawać dalszego biegu petycji dotyczącej nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Autorzy postulowali w niej, aby lokalizacja sklepów wielkopowierzchniowych w gminie możliwa była tylko i wyłącznie na podstawie planu miejscowego.

Autorzy proponowali zmianę art. 10 ust. 3a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w następujący sposób: „Jeżeli na terenie gminy przewiduje się lokalizację obiektów handlowych to w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego określa się obszary, na których mogą być one usytuowane, z tym że lokalizacja obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży:

• od 1000m2 do 1999 m2 w gminach ponad 5 tys. mieszkańców,

• od 1000m2 do 4999 m2 w gminach ponad 10 tys. mieszkańców,

• od 1000m2 do 14999 m2 w gminach ponad 100 tys. mieszkańców,

• od 1000m2 do 29999 m2 w gminach ponad 250 tys. mieszkańców,

• od 1000m2 do 49999 m2 w gminach ponad 500 tys. mieszkańców,

• od 1000m2 do 75000 m2 w gminach ponad 1 mln mieszkańców

– może nastąpić wyłącznie na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego”.

W odniesieniu do art. 10 ust. 3b zaproponowano następujący kształt przepisu: „Ponadto ustala się, że przewidziana w planach miejscowych uchwalonych po wejściu w życie niniejszej ustawy łączna powierzchnia sprzedaży w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży ponad 1000 m2 nie może być większa niż 0,25 m2 na mieszkańca tej gminy.”

Autorzy petycji proponują także wprowadzenie do art. 10 ustępu 3c o treści: „W planie miejscowym określa się maksymalną powierzchnię sprzedaży obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 1000 m2”.

Zdaniem autorów petycji, powierzchnia obiektu handlowego i liczby takich obiektów w gminie powinna zostać uzależniona od wielkości tej gminy w kontekście liczby jej mieszkańców. Po przedstawieniu petycji oraz wysłuchaniu stanowiska przedstawiciela Ministra Inwestycji i Rozwoju Komisja podjęła decyzję o nieuwzględnieniu żądania będącego przedmiotem petycji.

Na tym samym posiedzeniu Komisja ds. Petycji postanowiła – po wysłuchaniu sprawozdania dotyczącego petycji w sprawie nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – o przygotowaniu w tej sprawie dezyderatu do prezesa Rady Ministrów. W petycji zaproponowano m.in.:

• objęcie pełnym postępowaniem administracyjnym wpisu nieruchomości zabytkowej do gminnej ewidencji zabytków, tak by wpis był decyzją administracyjną i określał organ odwoławczy, a w uzasadnieniu określał, co jest przedmiotem ochrony i jakie są zasady ochrony,

• wprowadzenie zasady, by wpis nieruchomości do ewidencji zabytków (decyzja) zawierał oprócz uzasadnienia opis przedmiotu ochrony i zasady tej ochrony (zalecenia konserwatorskie dot. utrzymania nieruchomości),

• zwolnienie nieruchomości wpisanych do ewidencji zabytków z podatku od nieruchomości (tak jak nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków) albo ustalenie opłat o 50% niższych od ustalonych przez gminę,

• udzielenie ustawowej 50% bonifikaty od opłat za użytkowanie wieczyste nieruchomości wpisanych do ewidencji zabytków. Obecnie nie ma takich ulg,

• prowadzenie obowiązku wpisania informacji o wpisie do ewidencji.

26 lutego 2019 r. – odbyło się 74. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 14 ustaw, do 2 wprowadziła poprawki. Jedną z ustaw, którą Senat przyjął bez poprawek, była ustawa o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska (projekt senacki).

Nowelizacja przewiduje wydłużenie - z 2 do 3 lat - terminu na wystąpienie z roszczeniem o wykupienie nieruchomości lub jej części bądź o odszkodowanie za poniesioną szkodę w wypadku ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ochroną środowiska. Ten czas będzie liczony od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Po tym czasie nie będzie można wystąpić już z takim roszczeniem. Nie będzie można dochodzić roszczeń, które wygasły przed wejściem w życie przepisów noweli. Nowelizacja realizuje orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 7 marca 2018 r.

27 lutego 2019 r. – odbyło się plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Bilans posiedzenia to: 14 projektów z opinią pozytywną oraz 5 odesłanych do dalszych prac w zespołach roboczych. Wśród najważniejszych tematów omawianych na posiedzeniu znalazł się temat zmian w systemie korekcyjno–wyrównawczym dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Jak poinformował prezydent Lublina, Krzysztof Żuk, zespół ds. systemu finansów publicznych KWRiST podjął stanowisko w sprawie reformy systemu korekcyjno-wyrównawczego dla jednostek samorządu terytorialnego. Strona samorządowa podkreśla w nim, że jak najszybciej należy wyeliminować dotychczasowe dysfunkcje w obecnym systemie. Konieczne są szersze reformy dotyczące finansów JST. Ponieważ w skład Specjalnego zespołu pracującego nad reformą systemu korekcyjno-wyrównawczego dla samorządów wchodzą także eksperci Banku Światowego, samorządowcy chcą, rozszerzyć reformę na finanse samorządowe w ogóle. Postulują zwiększenie władztwa podatkowego oraz reformy podatków i opłat lokalnych, zwłaszcza podatku od nieruchomości. W trakcie posiedzenia dyskutowano także nad funkcjonującym systemem gospodarowania opadami komunalnymi oraz zmianami, które w tym systemie zamierza wprowadzić resort środowiska. Samorządowcy zwrócili uwagę, że prace nad nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach trwają kolejny miesiąc. Resort środowiska uwzględnił większość zgłoszonych do tej pory uwag samorządowców. Nadal jednak miasta i gminy, które realizują zadania związane z odbiorem i zagospodarowaniem odpadów zwracają uwagę, że zmiana tylko tej ustawy nie wystarczy, trzeba poprawić cały system gospodarki odpadami. W ocenie samorządów potrzebne są rozwiązania, które równolegle zmienią ustawę o gospodarce odpadami, zwiększą odpowiedzialność producentów odpadów, zwłaszcza opakowaniowych. Konieczne jest więc przygotowanie ustawy w kontekście potrzebnych zmian całego systemu. Dlatego samorządowcy chcą, by ostateczną wersję projektu opiniowała KWRiST, pomimo że wcześniej upoważniła do tego zespół roboczy.

22 lutego 2019 r. – zakończyło się 77. (w sumie pięciodniowe) posiedzenie Sejmu.

W jego trakcie uchwalono m.in.:

• nowelizację ustawy – Prawo ochrony środowiska. Nowelizacja dotyczy wydłużenia terminu na wystąpienie z roszczeniem o wykupienie nieruchomości lub jej części bądź o odszkodowanie za poniesioną szkodę w przypadku ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ochroną środowiska z 2 do 3 lat i ma na celu dostosowanie prawa do wyroku TK (sygn. akt K 2/17).

• nowelizację ustawy – Prawo budowlane. Zmiany dotyczą dostosowania systemu prawa do wyroku TK (K 39/15) i polegają na przeniesieniu przepisów zawartych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 11 września 2014 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, dotyczących ograniczenia zakresu uprawnień budowlanych do ustawy - Prawo budowlane.

• nowelizację ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej. Projekt dotyczy umożliwienia uzyskania zwrotu części podatku akcyzowego zakupionego i wykorzystanego do produkcji rolnej od wszystkich rodzajów oleju napędowego oferowanego na rynku poprzez dodanie do katalogu oleju napędowego klasyfikowanego do kodu CN 2710 20 11. Przewidziane daje zatem producentom rolnym możliwość uzyskania zwrotu części podatku akcyzowego zakupionego i wykorzystanego do produkcji rolnej od wszystkich rodzajów oleju napędowego oferowanego na rynku.

• nowelizację ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Celem nowelizacji jest reforma funkcjonowania służb kontrolnych Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), poprawa dostępności oraz jakości świadczeń nocnej i świątecznej opieki lekarskiej, a także sprawniejsze działanie szpitalnych oddziałów ratunkowych.

20 lutego 2019 r. – sejmowa Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa wysłuchała sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej przez powiaty i gminy. Kontrolą objęto 9 starostw powiatowych, 7 urzędów miast na prawach powiatu, 4 urzędy miejskie, 1 urząd miasta i gminy oraz 6 urzędów gmin. Kontrolą został objęty okres od 1 stycznia 2010 r. do 15 stycznia 2018 r. W latach 2010-2017 (do 30 września) objęte kontrolą jednostki samorządu terytorialnego uzyskały dochody z opłat i kar za korzystanie ze środowiska w łącznej kwocie 1 285 402 tys. zł. Z kwoty tej ok. 40% środków zostało przekazanych (jako nadwyżka) na rachunki właściwych wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Skontrolowane powiaty i gminy, po odliczeniu wartości przekazanych nadwyżek oraz po uwzględnieniu środków pochodzących ze zlikwidowanych od 2010 r. powiatowych i gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, dysponowały w latach 2010-2017 (do 30 września) łączną kwotą 856 515 tys. zł, w tym w latach 2014-2017 (do 30 września) kwotą 435 156 tys. zł. Z tych środków w latach 2014-2017 (do 30 września) wydatkowano 340 739 tys. zł, tj. 78,3% dostępnej puli środków. W ocenie Najwyższej Izby Kontroli działania jednostek samorządu terytorialnego nie zagwarantowały w pełni prawidłowego finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej ze środków pochodzących z opłat i kar za korzystanie ze środowiska. Nie wszystkie uzyskane z tego tytułu środki zostały wykorzystane na cele wskazane z ustawie – Prawo ochrony środowiska. Stwierdzono, że 14,4% kwoty ogółem wydatków zrealizowanych w latach 2014-2017 (do 30 września) wykorzystano niezgodnie z przepisami ww. ustawy, jak i z przepisami innych ustaw. W związku z powyższym Najwyższa Izba Kontroli zwróciła się do Ministra Środowiska o podjęcie działań prowadzących do nowelizacji przepisów ustawy – Prawo ochrony środowiska w zakresie zmiany brzmienia art. 403 ust. 4 oraz zapewnienia wykorzystania w latach następnych niewykorzystanych w danym roku budżetowym środków pochodzących z opłat i kar za korzystanie ze środowiska, na zadania związane z ochroną środowiska i gospodarką wodną.

21 lutego 2019 r. – sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wysłuchała informacji Ministra Środowiska na temat przygotowania wdrożenia systemu kaucyjnego w zbiórce plastikowych opakowań po napojach. Aktualnie w ministerstwie nie są prowadzane prace nad systemem kaucyjnym w zbiórce plastikowych opakowań po napojach, zamówiona została jedynie opinia na temat „Analiza możliwości wprowadzenia systemu kaucyjnego dla opakowań”. Autorzy tej opinii analizując koszty funkcjonowania systemu kaucyjnego przedstawili dwa scenariusze. W pierwszym założono funkcjonowanie systemu w całości opartego o automatyczna zbiórkę w specjalnych urządzeniach rozmieszczonych w sklepach. W drugim scenariuszu założono system mieszany, to jest zbiórka automatyczna w większych sklepach i ręczna w mniejszych. W sumie uznano, że system kaucyjny byłby jednak zbyt drogi. Przepisy UE nie nakładają na kraje członkowskie obowiązku ustanawiania systemu kaucyjnego na opakowania napojów. Przepisy te znalazły się jedynie w projekcie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ograniczenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko, który to projekt nie został jeszcze przyjęty. Zgodnie z tym projektem państwa członkowskie będą musiały zapewnić aby do 2025 r. zbierano 77% butelek z tworzywa sztucznego, a do 2029 r. 90%.

14 lutego 2019 r. – zakończyło się 73. dwudniowe posiedzenie Senatu. W jego trakcie Izba rozpatrzyła 3 ustawy, do 1 wprowadzając poprawki. Bez poprawek Senat przyjął m.in. ustawę o zmianie ustawy o grach hazardowych.

Nowelizacja przewiduje, że środki z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej będą wydatkowane również na rozwój turystyki społecznej. Stanowi reakcję sejmowej Komisji do Spraw Petycji na petycję Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, które postulowało, aby środki funduszu przeznaczać również na rozwój turystyki społecznej, sprzyjającej aktywności fizycznej obywateli. Dotychczas środki te przeznaczane na przebudowę, remonty i dofinansowanie inwestycji obiektów sportowych, rozwijanie sportu wśród dzieci, młodzieży i osób niepełnosprawnych oraz zadania określone w przepisach dotyczących zdrowia publicznego w zakresie aktywności fizycznej.

Natomiast 9 poprawek Senat wprowadził do nowelizacji ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (był to projekt rządowy). Nowela dostosowuje polskie przepisy do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw spoza UE, której termin wdrożenia minął 23 maja 2018 r. Chodzi o cudzoziemców przyjeżdżających m.in. w celu prowadzenia badań naukowych, podjęcia studiów, szkoleń czy udziału w wolontariacie lub programach wymiany szkolnej. Nowelizacja przewiduje, że minister spraw wewnętrznych ustanowi instytucję zatwierdzania jednostek prowadzących studia, organizujących staż i organizacyjnych, na rzecz których cudzoziemcy będą wykonywać świadczenia jako wolontariusze. Obowiązek zatwierdzania nie będzie dotyczył uczelni akademickich, publicznych uczelni zawodowych, uczelni wojskowych, uczelni służb państwowych oraz uczelni prowadzonych przez kościoły i związki wyznaniowe, których stosunek do Rzeczypospolitej Polskiej reguluje umowa międzynarodowa lub ustawa. Nowela ma też wyeliminować tzw. turystykę pobytową, polegającej na składaniu wniosków o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy przez osoby przebywające w Polsce na podstawie wizy wydanej przez inne państwo należące do strefy Schengen. Problem dotyczy m.in. obywateli: Iraku, Bangladeszu, Pakistanu i Indii.

Ponadto Senat zdecydował o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska (inicjatywa Komisji Ustawodawczej), który wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 marca 2018 r. (sygn. akt K 2/17). Projekt noweli wydłuża z 2 do 3 lat termin na wystąpienie z roszczeniem o wykupienie nieruchomości lub jej części bądź o odszkodowanie za poniesioną szkodę w wypadku ograniczenia korzystania z niej w związku z ochroną środowiska. Roszczenia miałyby dotyczyć głównie działalności lotnisk, np. hałasu. Projektowana nowelizacja może rodzić trudne do oszacowania, ale na pewno negatywne konsekwencje i skutki dla budżetów JST. Zauważyli to sami projektodawcy. Jak można przeczytać w OSR, regulacja będzie miała wpływ na wzrost wydatków sektora finansów publicznych – odnośnie budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego: „W związku z wydłużeniem terminu na wystąpienie z roszczeniem o wykupienie nieruchomości lub jej części bądź o odszkodowanie za poniesioną szkodę w przypadku ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ochroną środowiska, można przypuszczać, że nastąpi wzrost liczby zgłaszanych roszczeń, a w konsekwencji również wzrost liczby wykupowanych nieruchomości oraz wypłacanych odszkodowań. Na posiedzeniu 12 lutego wiceminister infrastruktury Mikołaj Wild podał przykładowo skutki tego projektu, gdyby ustawa weszła w życie w takim kształcie - dla lotniska Chopina w Warszawie będzie to nawet 90 mld zł z tytułu potencjalnych roszczeń. Negatywne skutki dotkną również inne lotniska i nie tylko. Z powyższych względów prace nad senackim projektem nowelizacji będą szczególnie monitorowane przez organizacje samorządowe, m.in. przez Związek Miast Polskich.

31 stycznia 2019 r. – podczas 77. posiedzenia Sejmu uchwalona została m.in. ustawa nowelizująca przepisy Kodeksu wyborczego. Był to projekt poselski. Nowelizacja dostosowuje m.in. brzmienie przepisów kodeksu wyborczego do treści ustawy o pracownikach samorządowych, stwierdzając, że bierne prawo wyborcze nie przysługuje osobom skazanym prawomocnie za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego na każdą karę, a nie jak dotąd jedynie na karę pozbawienia wolności.

Kolejną uchwaloną 31 stycznia 2019 r. przez Sejm ustawą była o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Był to projekt senacki. Nowelizacja dotyczy wprowadzenia rozwiązań dotyczących ustalania wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej oraz ustalania bonifikaty od tej opłaty i ma na celu zabezpieczenie mieszkańców przed nieuzasadnionym zwiększeniem opłat z tytułu użytkowania wieczystego, poprzez wprowadzenie maksymalnego poziomu wzrostu opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. Zgodnie z jej przepisami organ samorządu terytorialnego, aktualizując wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, nie będzie mógł jej podnieść ponad określony w ustawie wskaźnik, powiązany ze zmianą wartości lokali mieszkalnych w danym województwie.

5 lutego 2019 r. – na posiedzeniu wyjazdowym w Łodzi sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej zapoznała się z informacją na temat działalności Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego. Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego jest państwową jednostką budżetową podległą Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji. Podstawę prawną działalności stanowi ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz zarządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 3 września 2015 r. w sprawie utworzenia państwowej jednostki budżetowej po nazwą „Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego”. Instytut prowadzi badania i analizy dotyczące funkcjonowania samorządu terytorialnego oraz działalność edukacyjną i szkoleniową, poprzez publikacje, konferencji i seminaria. Do stycznia 2019 r. NIST zorganizował (współorganizował) 49 seminaria i konferencje, przygotował 160 ekspertyz i opinii prawnych oraz 14 publikacji książkowych. W dyskusji posłowie pozytywnie ocenili działalność instytutu, zauważając jednak, iż zbyt dużą rolę odgrywa działalność szkoleniowa kosztem eksperckiej, szczególnie potrzebnej w odniesieniu do dużych zmian w ustawach dotyczących samorządu. Stwierdzono też, że mimo ponad trzyletniej działalności nie została powołana Rada Programowa NIST, dlatego w tej sprawie Komisja rozważy wystąpienie z dezyderatem do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

1 lutego 2019 r. – odbyło się 72. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 7 ustaw. Bez poprawek Senat przyjął m.in. ustawę o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (projekt rządowy). Określa ona warunki i tryb przyznawania oraz zasady wypłacania i finansowania rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, mającego zapewnić niezbędne środki utrzymania osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej albo ich nie podjęły ze względu na wychowywanie dzieci. Ustawa przewiduje, że matki, które urodziły i wychowały przynajmniej 4 dzieci, będą miały prawo do minimalnej emerytury. Świadczenie ma być wypłacane od 1 marca 2019 r. Będą mogły się o nie ubiegać matki, które osiągnęły wiek emerytalny 60 lat. Świadczenie będzie przysługiwało także ojcom 4 dzieci po osiągnięciu 65 lat, w razie śmierci matki albo porzucenia przez nią dzieci. Po waloryzacji w marcu 2019 r. minimalna emerytura wyniesie 1100 zł brutto.

Kolejną przyjętą bez poprawek ustawą była nowelizacja kodeksu wyborczego (projekt poselski), która m.in. przewiduje, że osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe na każdą karę, a nie tylko na karę pozbawienia wolności, nie będzie miała prawa wybieralności w wyborach na wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Nowela zakłada też powrót do 1 obwodowej komisji wyborczej w wyborach do Sejmu, Senatu, Parlamentu Europejskiego oraz prezydenckich. Dwie komisje wyborcze – ds. przeprowadzenia głosowania i ds. ustalenia wyników głosowania – będą powoływane tylko przy wyborach samorządowych i przy ponownych wyborach samorządowych. Zgodnie z nowelizacją liczba osób wchodzących w skład obwodowej będzie zależeć od wielkości obwodu głosowania. Nowelizacja zwiększa także liczbę członków obwodowych komisji wyborczych w obwodach głosowania utworzonych za granicą. W obwodach odrębnych (np. w szpitalach, zakładach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych) liczba członków komisji została zmniejszona z 6 do 5 osób. Zgodnie z nowymi przepisami osoby spokrewnione z kandydatami w wyborach mogą być członkami obwodowych komisji wyborczych w innych okręgach wyborczych niż okręg, w którym kandyduje osoba z nimi spokrewniona.

Bez poprawek Senat przyjął także ustawę o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami i ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (projekt senacki). Nowelizacja ta wprowadza maksymalny poziom wzrostu opłaty rocznej z tytułu użytkowania nieruchomości gruntowej i bonifikaty od tej opłaty. Przewiduje, że aktualizacja wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości nie może być wyższa niż suma zwiększeń lub zmniejszeń cen lokali mieszkalnych w danym województwie z 4 kwartałów poprzedzających kwartał, w którym dokonano aktualizacji, określonych według wskaźników zmian cen dla lokali mieszkalnych, ogłaszanych przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Proponowane rozwiązania będą stosowane w sprawach aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego wszczętych od 5 października 2018 r. Nowelizacja przewiduje, że na gruntach należących do Skarbu Państwa bonifikata za przekształcenie użytkowania wieczystego we własność nie będzie niższa niż zaproponowana przez lokalny samorząd. Jeżeli zdecyduje on o wyższej bonifikacie niż 60% proponowanych przez Skarb Państwa, to na tym terenie zostanie ona automatycznie podwyższona przez wojewodę do tego samego poziomu. Nowelizacja ujednolica też zasady dotyczące udzielania bonifikat na przekształcenie gruntów pod garażami i miejscami postojowymi. Samorządy będą mogły udzielać bonifikaty na przekształcenie gruntów pod garażami, czy miejscami postojowymi. W wypadku gruntów Skarbu Państwa takie bonifikaty będą wynikały wprost z ustawy.

18 stycznia 2019 r. – zakończyło się 76. posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.

Nowelizacja przedłuża na 2019 r. rozwiązanie zastosowane w 2018 r., polegające na umożliwieniu rolnikom, ubiegającym się o przyznanie płatności bezpośrednich lub płatności obszarowych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW), złożenie – zamiast wniosku o przyznanie tych płatności – oświadczenia, w którym potwierdzą brak zmian w porównaniu do wniosku z roku poprzedniego. Ponieważ 2019 rok jest dopiero drugim rokiem, w którym wszystkie wnioski o przyznanie pomocy w ramach systemów pomocy obszarowej oraz wnioski o płatność w ramach środków wsparcia obszarowego mają być składane na elektronicznym formularzu geoprzestrzennego wniosku, konieczne jest wydłużenie przejściowego rozwiązania, aby zapewnić sprawne wypełnienie tego obowiązku. Tak samo jak w 2018 r. złożenie oświadczenia będzie oznaczało wnioskowanie o te same płatności, co w roku poprzednim. Rolnicy będą mogli składać oświadczenia w terminie od 15 lutego do 14 marca (czyli w miesięcznym okresie poprzedzającym podstawowy okres składania wniosków o przyznanie płatności), na formularzu opracowanym i udostępnionym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Z możliwości złożenia oświadczenia będą mogli skorzystać rolnicy, w gospodarstwach których nie nastąpiły żadne zmiany, które miałyby wpływ na treść składanego wniosku. Z tego względu, wzorem roku ubiegłego, projektowane przepisy przewidują możliwość składania oświadczeń zastępujących wnioski o przyznanie płatności w szczególności przez rolników, którzy w 2018 r. wnioskowali wyłącznie o jednolitą płatność obszarową, płatność za zazielenienie, płatność dodatkową, płatność związaną do powierzchni uprawy chmielu, płatność do owiec, płatność do kóz lub płatność niezwiązaną do tytoniu, a powierzchnia gruntów ornych zawarta we wniosku złożonym w 2018 r. wynosiła mniej niż 10 ha.

Natomiast 17 stycznia 2019 r. – Sejm uchwalił budżet państwa na 2019 r. W ustawie tej zaplanowano, że w 2019 r. dochody budżetu państwa wyniosą 388 mld 294 mln 520 tys. zł, natomiast wydatki 416 mld 794 mln 520 tys. zł. Przewidziano też, że PKB wzrośnie o 3,8 proc., a inflacja nie przekroczy 2,3 proc. Deficyt sektora finansów publicznych ma kształtować się na poziomie 1,7 proc. Strona dochodowa uwzględnia wprowadzenie nowej, 9 proc. stawki w podatku CIT dla małych i średnich przedsiębiorstw. Po stronie wydatków projekt zapewnia środki na realizację priorytetowych zadań rządu m.in.: kontynuację programów „Rodzina 500 plus”, „Dobry start”, wzrost płac dla pracowników sfery budżetowej, podniesienie renty socjalnej, waloryzację rent i emerytur, darmowe leki dla seniorów oraz dalsze podnoszenie wydatków na obronność.

15 stycznia 2019 r. – sejmowa Komisja ds. Petycji rozpatrzyła petycję w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w zakresie poszerzenia możliwości współfinansowania niekomercyjnych klubów sportowych przez samorząd terytorialny (BKSP-145-419/18). Petycja zawiera propozycję zmiany ustawy o finansach publicznych w zakresie rozszerzenia zakresu współfinansowania niekomercyjnych klubów sportowych przez samorząd terytorialny. W petycji wskazano, że obecnie samorząd nie może dotować kosztów ogólnej działalności klubów, w szczególności kosztów utrzymania lokali i obiektów. Autor petycji przyjął, że samorząd może zapłacić za konkretne usługi sportu, czynione przez klub np. na rzecz dzieci, młodzieży, seniorów itp. W opinii autora petycji samorząd może zwolnić tylko z części podatku od nieruchomości, co nie jest dużą ulgą. Drugim postulatem wskazanym w petycji jest żądanie zmiany ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, tak by zmniejszyć stawki opłaty za użytkowanie wieczyste, w szczególności zastosowanie w stosunku do klubów sportowych stawki 0,3 proc. (tak, jak ma to miejsce dla gruntów przeznaczonych na działalność opiekuńczą, kulturalną, leczniczą, oświatową, wychowawczą, naukową lub badawczo rozwojową realizowaną charytatywnie lub nie w celach zarobkowych). Po przedstawieniu petycji oraz dyskusji z udziałem przedstawicieli Ministra Finansów, Ministra Inwestycji i Rozwoju oraz podsekretarza stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki, Komisja podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu do Prezesa Rady Ministrów. Ponadto Komisja wystąpi do Związku Miast Polskich oraz Unii Metropolii Polskich o informację na temat żądania będącego przedmiotem petycji.

15 stycznia 2019 r. – sejmowe Komisje: Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyły informację Ministra Edukacji Narodowej na temat skutków obecnie wdrażanych zmian w systemie finansowania oświaty oraz planowanych zmianach w zakresie finansowania zadań oświatowych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w tym sposobu naliczania i podziału subwencji oświatowej. MEN zwrócił uwagę, że w związku z reformą edukacji nastąpiły korzystne zmiany w systemie finansowania oświaty, wyrażające się m.in. we wzroście kwot subwencji oświatowej przekazanej samorządom w 2017 i 2018 r., wykorzystanych na dostosowanie szkół do reformy (odprawy dla nauczycieli, doposażenie pomieszczeń do nauki i świetlic, remonty sanitariatów) czy podwyższenie wynagrodzeń nauczycielskich. W 2019 r. kwota subwencji oświatowej ma wzrosnąć o 6.6 proc. W dyskusji, z udziałem przedstawicieli związków zawodowych i organizacji samorządowych, formułowano pytania i uwagi dotyczące m.in.: mechanizmów finansowania oświaty przez samorządy, wzrostu ich obciążeń w tym zakresie, wynikających zwłaszcza z niedoszacowania środków otrzymywanych przez gminy, powiaty, województwa na podwyżki płac nauczycielskich czy skali rekompensat przez stronę rządową wydatków samorządowych na wdrażanie reformy. Zgłaszano postulaty zmian w systemie finansowania edukacji, m.in.: sposobu kalkulacji łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej, wynagrodzeń nauczycieli, doskonalenia metod naliczania i sposobów waloryzacji wydatków oświatowych oraz metod uzyskiwania wiarygodnych danych i wskaźników.

28 grudnia 2018 r. – Sejm obradował na ostatnim w tym roku (75.) posiedzeniu. Posłowie znowelizowali ustawę o podatku akcyzowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Uchwalone przepisy będą przeciwdziałać podwyżkom cen prądu. Wejście w życie nowych regulacji oznacza dla odbiorców oraz firm z branży energetycznej oszczędności w wysokości ponad 9 mld zł. Przyjęte rozwiązania to obniżenie akcyzy z 20 zł na 5 zł za MWh. Dzięki temu rozwiązaniu rachunki odbiorców zostaną obniżone o 1 mld 850 mln zł, obniżenie opłat przejściowych o 95 proc., który da odbiorcom zysk w wysokości 2 mld 240 mln zł , bezpośredni zwrot utraconego przychodu spółkom obrotu, na który zaplanowano 4 mld zł oraz inwestycje prośrodowiskowe, dzięki którym zmniejszy się emisyjność polskiej gospodarki, na które przewidziano 1 mld zł.

10 stycznia 2019 r. – obradowała sejmowa Komisja Gospodarki i Rozwoju. W trakcie posiedzenia posłowie przeprowadzili pierwsze czytanie i rozpatrzyli rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (druk nr 3085).

Proponowane zmiany w ustawie wynikają z konieczności dostosowania przepisów do nowych:

• zasad określonych w przepisach europejskich dla instytucji zaangażowanych w realizację programów operacyjnych,
• zadań nakładanych na PARP w nowym okresie finansowania Unii Europejskiej,
• funkcji, które pełnić będzie PARP w przyszłości.

Komisja przyjęła poprawkę polegającą m.in. na skorygowaniu ustawowego upoważnienia dla ministra właściwego ds. gospodarki do wydania rozporządzenia oraz poprawki redakcyjno-legislacyjne.
Na tym samym posiedzeniu Komisja Gospodarki i Rozwoju przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo własności przemysłowej (druk nr 3107). Projekt zakłada implementację Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436 z dnia 16 grudnia 2015 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych. Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na zmianie terminu wejścia ustawy w życie oraz poprawki redakcyjno-legislacyjne.

28 grudnia 2018 r. – odbyło się 70. jednodniowe posiedzenie Senatu. W jego trakcie senatorowie bez poprawek przyjęli ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw, której celem jest przeciwdziałanie podwyżkom cen energii elektrycznej.

W 2019 r. ceny energii zostają ustalone na poziomie taryf i cenników sprzedawców obowiązujących 30 czerwca 2018 r. Te umowy na dostawy w 2019 r., które zakładają wzrost cen w stosunku do poprzedniej umowy danego podmiotu, do 1 kwietnia 2019 r. będą musiały być skorygowane do poziomu z połowy 2018 r., z mocą od 1 stycznia 2019 r. Sprzedawcy, którzy w 2019 r. kupią energię na rynku drożej niż ustalona cena sprzedaży, będą otrzymywać bezpośredni zwrot utraconego przychodu z utworzonego przez ustawę Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny (państwowego funduszu celowego). Sposób zwrotu określi minister energii w rozporządzeniu, używając średnioważonej ceny rynkowej energii.

14 grudnia – zakończyło się 74 posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, która trafi teraz do Senatu.

Zaproponowane rozwiązania umożliwią restrukturyzację długu samorządów poprzez:

• spłatę istniejącego zadłużenia nowym długiem o niższych kosztach obsługi –w efekcie samorządy, które zaciągnęły droższe zobowiązania będą mogły je zamienić na bardziej korzystne, co jest uzasadnione ekonomicznie;

• wcześniejszą spłatę długu w sytuacji posiadania własnych środków finansowych (np. nadwyżka budżetowa z lat poprzednich, środki ze zwrotu udzielonych pożyczek) lub wolnych środków z tytułu rozliczenia zaciągniętych zobowiązań.

Propozycje te pozwolą na racjonalizację gospodarki finansowej przy jednoczesnym zmniejszeniu długu publicznego i kosztów jego obsługi.

Ustawa przewiduje także wzmocnienie mechanizmów służących zwiększeniu bezpieczeństwa finansowego samorządów:

• przy wyliczaniu indywidualnego wskaźnika spłaty zadłużenia, uwzględniane będą te zobowiązania, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu (m.in. niestandardowe instrumenty finansowe) – pozwoli to wyeliminować obchodzenie wskaźnika zadłużenia, a tym samym zwiększy bezpieczeństwo finansowe samorządów;

• zobowiązania, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki zostaną objęte ograniczeniem, takim jak dla tradycyjnych kredytów i pożyczek;

• wszystkie wydatki na obsługę długu zostaną objęte limitem spłaty zadłużenia;

• samorządy będą musiały uzyskać opinię regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązania, które wywołuje skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu – rozwiązanie to wzmocni proces monitorowania długu samorządów;

• wolne środki zostaną wyłączone z reguły dotyczącej zrównoważenia budżetu, określonej w ustawie o finansach publicznej, aby samorządy nie zaciągały nadmiernych kredytów.

W trakcie posiedzenia posłowie odmówili także odrzucenia w pierwszym czytaniu projektu nowelizacji ustawy o samorządzie województwa, który zakłada ograniczenie kompetencji przewodniczącego sejmiku samorządu województwa związanych m.in. z ogłaszaniem przerw w sesjach. Projekt przewiduje, że w określonych sytuacjach zarządzenie takiej przerwy będzie wymagało zgody sejmiku. Ponadto projekt wskazuje, kto pod nieobecność przewodniczącego sejmiku uprawniony jest do prowadzenia obrad wskazując ostateczną kompetencję do wyznaczenia takiej osoby prezesowi Rady Ministrów. Dalsze prace nad projektem będą kontynuowane w sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.

SENAT

14 grudnia – zakończyło się 68 posiedzenie Senatu. W jego trakcie senatorowie rozpatrzyli 17 ustaw wprowadzając poprawki do jednej. Bez poprawek senatorowie przyjęli m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Nowela umożliwi od 1 stycznia 2019 r. ustawowe przekształcenie we własność gruntów na rzecz właścicieli domów jednorodzinnych i samodzielnych lokali położonych w budynkach wielorodzinnych wraz z budynkami gospodarczymi, garażami i innymi obiektami budowlanymi i urządzeniami budowlanymi, umożliwiającymi prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków mieszkalnych. Dotyczy to gruntów zabudowanych wyłącznie jednorodzinnymi lub wielorodzinnymi budynkami mieszkalnymi, w których co najmniej połowę liczby lokali stanowią mieszkania. Przekształcenie, zgodnie z ustawą, musi być odpłatne. Odpłatność za przekształcenie na gruntach Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego to 20 opłat rocznych. Przy wniesieniu jednorazowej opłaty za przekształcenie gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa przewidziano bonifikatę (od 10 do 60% w zależności od momentu wniesienia tej opłaty).

• ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych. Przewiduje ona podniesienie od 1 października 2019 r. z 725 zł do 800 zł kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego. Dzięki temu dodatkowe 60 tys. dzieci uzyska prawo do tych świadczeń. Nowela zakłada także aktywizację dłużników alimentacyjnych. Zgodnie z nowymi przepisami, organizatorzy robót publicznych będą mieli obowiązek zatrudniania ich w pierwszej kolejności. Nowelizacja zawiera też rozwiązania służące sprawniejszemu pozyskiwaniu przez komorników sądowych informacji z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o dochodach uzyskiwanych przez dłużników alimentacyjnych. Komornicy sądowi będą uzyskiwali te informacje elektronicznie i nieodpłatnie wraz z ich comiesięczną aktualizacją. Nowelizacja wprowadza także kary grzywny wobec nieuczciwych pracodawców zatrudniających „na czarno” dłużników alimentacyjnych. Będzie to możliwe po uruchomieniu Krajowego Rejestru Zadłużonych. Zgodnie z nowymi przepisami, organy egzekucyjne będą mogły prowadzić egzekucje z diet z tytułu podróży służbowych, otrzymywanych przez dłużników alimentacyjnych, w wysokości do 50% tych diet.

W trakcie posiedzenia senatorowie zdecydowali o skierowaniu do Sejmu projektu nowelizacji ustawy Kodeks postępowania administracyjnego. Projekt jest próbą rozwiązania problemu nadawania przez obywateli polskich przebywających w krajach Unii Europejskiej listów związanych z postępowaniem administracyjnym. Pismo będzie można nadać w placówce pocztowej operatora świadczącego powszechne usługi pocztowe w innym państwie członkowskim UE, co ma być równoznaczne z wniesieniem pisma do organu i uznaniem, że został zachowany wymagany termin na dokonanie czynności.

28 listopada 2018 r. – obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Bilans posiedzenia to 31 projektów uzgodnionych, pięć odesłanych na zespoły robocze. Natomiast negatywną ocenę strona samorządowa KWRiST wystawiła projektowi rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2019.

Przy okazji opiniowania projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych Prezes ZMP poinformował, że Związek Miast Polskich pracuje nad projektem regulacji płac wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Projekt uwzględnia dzisiejsze realia, czyli relację do zarobków innych pracowników samorządowych, a także czynnik motywacyjny. Aktualna sytuacja płacowa w administracji państwowej jest patologiczna, uważa prezydent Frankiewicz i zaproponował, by rząd potraktował wniosek ZMP jako okazję do podjęcia dyskusji o płacach wszystkich najważniejszych funkcjonariuszy administracji publicznej w Polsce.

Samorządowcy po raz kolejny wymieniali problemy związane z dramatycznym wzrostem cen energii elektrycznej. Samorządowcy podkreślali też niestabilność systemu – przetargi na zakup energii w pierwszej połowie roku przyniosły podwyżki w granicach 20-30%, a w drugiej połowie roku – już 50-70%. To załamuje plany finansowe JST na przyszły rok. Dlatego Andrzej Porawski, sekretarz strony samorządowej zapowiedział wystąpienie do prezesa Urzędu Regulacji Energii, którego rolą jest zapewnienie równowagi między potrzebami wytwórców a odbiorców energii. Nie można pomijać faktu, że samorządy pobierają energię głównie do świadczenia usług publicznych dla mieszkańców, a są traktowane jak przedsiębiorstwa komercyjne.

Na wniosek samorządowców KWRiST dyskutowała o subwencji oświatowej na 2019 rok. Sytuację finansową oświaty inaczej postrzega MEN, a inaczej – samorządowcy. Wiceminister edukacji narodowej, Elżbieta Machałek przypomniała, że subwencja wzrasta w przyszłym roku o 6,6%, czyli o kwotę blisko 2,8 mld zł i wyniesie blisko 45,9 mld zł. Jerzy Jakubczuk, Dyrektor Departamentu ds. Współpracy z Samorządem Terytorialnym przedstawił prezentację dotyczącą wydatków na oświatowe zadania subwencjonowane (załączoną pod tekstem), a także na podwyżki dla nauczycieli. Wynika z niej, że sytuacja finansowa w oświacie jest niezła, a wydatki samorządowe na edukację, choć nominalnie są coraz wyższe, to liczone w strukturze dochodów JST – spadają. I tak z danych MEN wynika, że wskaźnik udziału wydatków oświatowych w dochodach własnych JST (bez środków unijnych) w 2016 roku wynosił 64,1%, a w 2017 roku - spadł do 60,1%. Takie przedstawienie kwestii - odniesienie wydatków na oświatę do wzrostu łącznych dochodów samorządów - skandalicznym nazwał Andrzej Porawski, sekretarz strony samorządowej. Określił to jako próbę stworzenia wrażenia, że samorządy wydają na oświatę coraz mniej. Tymczasem z danych zebranych przez samorządy wynika, że w 2017 roku musiały one dopłacić do subwencji o 5 punktów procentowych więcej niż w roku poprzedzającym. - Akurat w 2017 roku nastąpiło dramatyczne pogorszenie sytuacji finansowej w oświacie, gdyż subwencja była zdecydowanie za mała – mówił Porawski. Samorządowcy twierdzą, że MEN nie doszacowało i to prawie o 600 mln zł kwoty na podwyżki dla nauczycieli

24 listopada 2018 r. – zakończyło się 72 posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili 12 ustaw. Do podpisu Prezydenta RP skierowana została ustawa o dokumentach publicznych (projekt rządowy). Ustawa dotyczy - skategoryzowania dokumentów publicznych w zależności od ich wpływu na bezpieczeństwo państwa, określenia wymaganego poziomu ich zabezpieczeń, określenia wymogów dla wytwórców dokumentów publicznych, ustalenia zasad opracowywania wzorów dokumentów publicznych, ustalenia obowiązków podmiotów odpowiedzialnych za emisję dokumentów i obowiązków funkcjonariuszy publicznych w zakresie weryfikacji autentyczności dokumentów.

 

Posłowie nadali też ostateczne brzmienie ustawie nowelizującej prawo oświatowe, ustawę o systemie oświaty (projekt rządowy). Głównym celem proponowanych rozwiązań jest odbudowa prestiżu kształcenia zawodowego w Polsce przez poprawę jakości i efektywności kształcenia w szkołach i placówkach. Zgodnie z ustawą samorządy otrzymają większą subwencję oświatową na uczniów szkół kształcących się w zawodach, na które jest wyższe zapotrzebowanie na rynku pracy (wskazane w prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego). Prognoza ta będzie określana przez ministra edukacji narodowej w obwieszczeniu. Wprowadzono nowe kryterium do podziału subwencji oświatowej. Chodzi o zróżnicowanie kwot ustalanych na uczniów objętych kształceniem zawodowym w zawodach szkolnictwa branżowego o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa narodowego. Wykaz tych zawodów będzie ustalany przez ministra edukacji narodowej w porozumieniu z ministrem kultury i dziedzictwa narodowego w obwieszczeniu. Uczniowie branżowej szkoły I stopnia (niebędący młodocianymi) pracownikami i uczniowie technikum będą mogli – na podstawie umowy z pracodawcą – realizować staż uczniowski. Uczestnictwo w stażach umożliwi uczniowi naukę zawodu w rzeczywistych warunkach pracy, poznanie zakładu pracy oraz zaznajomienie się z konkretnymi stanowiskami. Pracodawca będzie mógł natomiast poznać i odpowiednio przygotować potencjalnego pracownika. Koszty świadczeń pieniężnych, które uczeń otrzyma podczas stażu zostaną wliczone pracodawcy w koszty uzyskania przychodu.

23 listopada 2018 r. – w godzinach nocnych zakończyło się 67. posiedzenie Senatu. Izba przyjęła 30 ustaw, do 4 wprowadziła poprawki. Z 4 zmianami, głównie legislacyjnymi, przyjęto ustawę o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna z poprawek doprecyzowuje, że nie będzie można wnioskować o wydanie dowodu osobistego z podpisem osobistym dla osoby, która nie ukończyła 13. roku życia. Nowela określa zasady wdrożenia i powszechnego wydawania dowodów osobistych zawierających warstwę elektroniczną, czyli e-dowodów.

4 poprawki legislacyjne wprowadzono do ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna ze zmian ogranicza wysokość wynagrodzenia notariusza za sporządzenie w postaci aktu notarialnego oświadczenia beneficjenta o poddaniu się egzekucji wprost z tego aktu, w przypadku powstania obowiązku zwrotu kosztów przedsięwzięcia niskoemisyjnego. Nowela umożliwia docieplenie jednorodzinnych budynków mieszkalnych zamieszkiwanych przez osoby dotknięte ubóstwem energetycznym, a także wymianę lub likwidację kotłów na paliwo stałe niespełniających standardów emisyjnych.

Natomiast bez poprawek Senatorowie przyjęli m.in. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (projekt rządowy) wprowadzającą ulgę podatkową wydatków na termomodernizację domów jednorodzinnych. Ogólna kwota odliczeń nie może przekroczyć 53 tys. zł, bez względu na liczbę realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych latach.

Senat nie zgłosił także poprawek do nowelizacji ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (projekt rządowy), które zwiększa z 86 l do 100 l limit zużywanego oleju napędowego na 1 ha upraw rolnych, do którego przysługiwać będzie zwrot kosztów paliwa. Ze zwrotu będą mogli skorzystać także hodowcy bydła.

Kolejną ustawą przyjętą bez poprawek była ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników do sklepów i restauracji (projekt rządowy) umożliwiającą sprzedaż żywności wyprodukowanej przez rolnika także restauracjom, stołówkom czy sklepom. Podwyższono z 20 do 40 tys. zł kwotę przychodów ze sprzedaży żywności zwolnionych z podatku dochodowego od osób fizycznych.

 

9 listopada - zakończyło się 71 posiedzenie sejmu. W jego trakcie Sejm uchwalił 27 ustaw, które trafią teraz do dalszych prac w Senacie.

Wśród uchwalonych znalazła się m.in. nowelizacja ustawy Prawo oświatowe zmieniająca także ustawę o systemie oświaty. Był to projekt rządowy. Nowelizacja spowoduje, że samorządy otrzymają większą subwencję oświatową na uczniów szkół kształcących się w zawodach, na które jest wyższe zapotrzebowanie na rynku pracy (wskazane w prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego). Prognoza ta będzie określana przez ministra edukacji narodowej w obwieszczeniu. Nowelizacja wprowadza też nowe kryterium do podziału subwencji oświatowej. Chodzi o zróżnicowanie kwot ustalanych na uczniów objętych kształceniem zawodowym w zawodach szkolnictwa branżowego o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa narodowego. Wykaz tych zawodów będzie ustalany przez ministra edukacji narodowej w porozumieniu z ministrem kultury i dziedzictwa narodowego w obwieszczeniu.

Posłowie uchwalili też ustawę o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw. Był to projekt rządowy. Nowelizacja ma umożliwić rozpoczęcie – od marca przyszłego roku – wydawania dowodów osobistych wyposażonych w warstwę elektroniczną. Wymiana dotychczasowych dokumentów na e-dowody ma się zakończyć w 2029 r. Nowy dowód wyposażony będzie w środek identyfikacji elektronicznej („profil osobisty”), zapewniający wysoki poziom zaufania, który umożliwi potwierdzenie tożsamości w usługach online (w praktyce będzie wymagało to przyłożenia nowego dowodu do czytnika i wpisania kodu PIN). Profil osobisty będzie zamieszczany w dowodzie osobistym każdej osoby pełnoletniej i mającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych (chodzi np. o osobę małoletnią, która ma 13 lat). W nowym dowodzie będą zamieszczane także dane pozwalające opatrzyć dokument elektroniczny zaawansowanym podpisem elektronicznym („podpisem osobistym”). Będzie on tak samo ważny jak podpis własnoręczny. Każdy posiadacz nowego dowodu będzie mógł zdecydować o zamieszczeniu w nim funkcji „podpisu osobistego”. E-dowód będzie pozwalał potwierdzać obecność jego posiadacza w placówkach ochrony zdrowia, co pozwoli uszczelnić system rozliczeń świadczonych usług medycznych. Ta funkcja będzie umieszczana w każdym nowym dowodzie osobistym. Ponadto, e-dowód będzie posiadał aplikację ICAO (dokument podróży z cechą biometryczną „zdjęcie twarzy”), która zapewni szybszą odprawę jego właściciela na lotniskach. W nowym dowodzie będzie także miejsce na zamieszczenie podpisu kwalifikowanego (będzie można go kupić u dostawcy usługi zaufania).

Sejm uchwalił także dwie ustawy, które mają na celu wspieranie ochrony środowiska. Są to nowelizacja ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, która przewiduje dofinansowanie ze środków publicznych m.in. docieplenia domów i wymiany przestarzałych kotłów lub pieców na węgiel na ogrzewanie bardziej ekologiczne. Z kolei nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym wprowadza ulgę podatkową, której celem jest stworzenie zachęty do termomodernizacji jednorodzinnych budynków mieszkalnych.

Podczas 71 posiedzenia Sejm rozpatrzył także poprawki Senatu zgłoszone m.in. do ustawy o kołach gospodyń wiejskich oraz ustawy o elektronicznym fakturowaniu w zamówieniach publicznych, koncesjach na roboty budowlane lub usługi oraz partnerstwie publiczno-prywatnym. Ustawy zostaną teraz skierowane do podpisu Prezydenta.

8 listopada - sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła informacje Ministra Finansów na temat:

• możliwości wprowadzenia w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego zmian zwiększających dywersyfikację źródeł dochodów, w tym przyznania samorządom udziału we wpływach z podatku od towarów i usług,

• uwarunkowań finansowych i rozwojowych gmin o dużym udziale obszarów chronionych wraz z oceną skuteczności mechanizmów rekompensaty utraconych dochodów.

Minister odnosząc się do możliwości zmian w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, zwiększających dywersyfikację źródeł dochodów, w tym przyznania samorządom udziału w podatku VAT, zauważył, iż możliwość ta musi być rozważana w kontekście całego systemu finansów publicznych. Ministerstwo Finansów pracuje obecnie nad reformą systemu korekcyjno-wyrównawczego dla jednostek samorządu terytorialnego, z zamierzeniem wyeliminowania dysfunkcji obecnych mechanizmów. Prace koncentrują się na wypracowaniu rozwiązań pozwalających na lepsze finansowanie zadań publicznych w jednostkach o niskim potencjale dochodowym. Przyznanie jednostkom samorządu terytorialnego części wpływów z podatków VAT jest raczej mało prawdopodobne, gdyż mogłoby to naruszyć stabilność finansów publicznych.

Odnośnie do uwarunkowań finansowych i rozwojowych gmin, na terenie których znajdują się obszary o szczególnych walorach przyrodniczych i prawnie chronionych, minister stwierdził, że obecnie istniejące rozwiązania istotnie wspierają takie gminy, m.in. przez część wyrównawczą subwencji ogólnej oraz rezerwę subwencji. Gminy takie mają też możliwość korzystania z mechanizmów wsparcia w ramach sektorowych programów pomocowych i funduszu spójności.

Minister zaprzeczył, jakoby ograniczenia inwestycyjne wynikające z ochrony przyrody powodowały zubożenie gmin. Okazuje się, że wśród zbadanych 118 gmin tego typu dochody własne były wyższe w 2017 r. o 16,9% niż średnie dochody własne na 1 mieszkańca w kraju, a subwencja wyrównawcza była wyższa o 21,5%. Minister poinformował również, że wydatki majątkowe na 1 mieszkańca w tych gminach były w 2017 r. wyższe o 22,6% w porównaniu do wydatków majątkowych na 1 mieszkańca we wszystkich innych gminach.

7 listopada - sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wysłuchała Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat funkcjonowania funduszu sołeckiego w warunkach jego fakultatywności oraz przyczyn obniżeń w zwrocie gminom części poniesionych wydatków. Fundusz sołecki jest formą budżetu partypacyjnego, który działa na podstawie ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim. Fundusz stanowią środki finansowe wyodrębnione w budżecie gminy na wykonanie zadań służących poprawie warunków życia mieszkańców sołectwa.

Cechą odróżniającą fundusz sołecki od innych budżetów partycypacyjnych jest to, że wydatki wykonane w ramach tego funduszu są po części refundowane z budżetu państwa. Refundacja obecnie wynosi 20%, 30% i 40% – zgodnie z zasadą, że największą refundację otrzymują gminy najuboższe, natomiast najmniejszą – gminy najbogatsze. Zgodnie z wymogami ustawy o finansach publicznych ustawa ta zawiera maksymalne limity wydatków z budżetu państwa, określone w perspektywie 10-letniej (2014-2023). Ten limit wydatków stopniowo się zwiększa, a informacje o wydatkowaniu przekazywane są przez wojewodów do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Na podstawie zbiorczych danych szacowane jest zapotrzebowanie na refundowane środki. Zapotrzebowanie na środki budżetowe co roku przewyższa limity określone w ustawie o funduszu sołeckim, w związku z czym wprowadzany jest mechanizm korygujący. Następuje zmniejszenie procentowej refundacji wydatków wykonanych w ramach funduszu sołeckiego.

Wysokość zwrotu części wydatków z budżetu państwa dla najbiedniejszych gmin została obniżona z 40% do 37,834%, dla średnio bogatych z 30% do 28,375% i dla najbogatszych z 20% do 18,917%.

Przewyższenie zapotrzebowania w stosunku do limitu wydatków wynika z następujących przyczyn:

• istotnego wzrostu liczby gmin, w których wyodrębniony jest fundusz sołecki,

• wzrost wydatków wykonywanych w ramach funduszu sołeckiego,

• wzrostu zamożności gmin,

• a także tendencji zauważalnej we wszystkich latach funkcjonowania funduszu sołeckiego, że nie wszystkie środki zaplanowane w ramach funduszu sołeckiego dla poszczególnych sołectw są wydatkowane w 100% ze względu na oszczędności na etapie realizacji funduszu sołeckiego.

W trakcie dyskusji kwestia obniżenia wysokości zwrot wydatków wzbudziła zastrzeżenia posłów. Uznano, że limit wydatków w ustawie o funduszu sołeckim powinien być poniesiony. Posłowie Jacek Protas (PO) i Ryszard Wilczyński (PO) zgłosili w tej sprawie projekt dezyderatu z wnioskiem o dokonanie nowelizacji ustawy o funduszu sołeckim i podniesienia limitu zwrotu do wartości uwzględniającej rzeczywiste potrzeby.

Tego samego dnia sejmowa Komisja Samorządu terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli realizacji zbiorowego zaopatrzenia w wodę mieszkańców gmin wiejskich. Kontrola dotyczyła w sumie 44 jednostek w województwach: mazowieckim, podkarpackim, śląskim i zachodniopomorskim oraz lubuskim. Były to urzędy gmin wiejskich, przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne działające w formie samorządowych zakładów budżetowych lub spółek prawa handlowego, a w przypadku województwa lubuskiego również Urząd Miasta i Gminy w Witnicy oraz Miejskie Zakłady Komunalne sp. z o.o. w Witnicy w ramach kontroli koordynowanej. Kontrolą objęto okres od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 marca 2017 r. oraz lata wcześniejsze w zakresie zdarzeń i danych niezbędnych do dokonania oceny. Kontrola stwierdziła, że podejmowane przez organy jednostek samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne działania w celu zabezpieczenia interesów konsumentów-odbiorców wody były nieskuteczne, niektóre niezgodne z prawem lub nierzetelne. Przedsiębiorstwa nie wypełniały obowiązków prowadzenia okresowej kontroli obiektów i sieci wodociągowej oraz nieprawidłowo postępowały przy usuwaniu skutków awarii sieci. Sprawowany nadzór przez wójtów był nieskuteczny.

30 października - obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Komisja 23 projekty zaopiniowała pozytywnie, natomiast cztery odesłała do dalszych prac w zespołach roboczych.

Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich zwrócił uwagę na problem kosztów energii elektrycznej. Ceny prądu mają wzrosnąć po 2020 r. do wartości, która chyba będzie najwyższa w Unii Europejskiej. Na giełdach cena energii poszybowała bardzo wysoko. Na przykład w szpitalach szacunkowo będzie to wzrost o ok. 80 proc. Problemem może stać się oświetlenie dróg publicznych zarządzanych przez samorządy. Wygaszanie oświetlenia negatywnie wpłynie na bezpieczeństwo. Także spółki świadczące usługi komunalne będą miały znacznie podwyższone koszty działania.

Podczas posiedzenia przedstawiciele samorządów zgłosili także zagadnienia, o których chcieliby rozmawiać ze stroną rządową. Jednym z nich jest finansowanie oświaty. – Mamy już przeanalizowane dane za rok 2017 i okazało się, że w tymże roku zwiększenie luki pomiędzy środkami otrzymywanymi z części oświatowej subwencji ogólnej a wydatkami na oświatę, było o 5 punktów procentowych większe. Ta luka od roku 2010 do 2014 utrzymywała się na poziomie 36 proc., w roku 2015 wyniosła 37,5 proc., w 2016 - 38,8 proc., a w 2017 roku - 43,6 proc. Ona jeszcze w dodatku nierówno się rozkłada w poszczególnych samorządach. Najwyższa jest w małych miastach i miastach na prawach powiatu. Powiaty, której do tej pory miały względnie zbilansowane środki na oświatę, w 2017 r. zmuszone były dołożyć 8 proc. z innych środków do wydatków na oświatę. – mówił Andrzej Porawski, sekretarz strony samorządowej KWRiST, dyrektor Biura Związku Miast Polskich.

Po raz kolejny na posiedzeniu plenarnym rozmawiano na temat prac legislacyjnych dotyczących wystawiania kart zgonu. Dariusz Poznański, zastępca dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego w resorcie zdrowia poinformował, że projekt ustawy, która ureguluje te kwestie wraz z kwestią nowelizacji ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, o ile nie będzie żadnych nieprzewidzianych wydarzeń, powinien zostać skierowany do konsultacji i uzgodnień w listopadzie br. Ta kwestia zacznie być procedowana. Projekt jest już wpisany do wykazu prac legislacyjnych. Przewidywany czas przyjęcia projektu przez radę ministrów to najwcześniej kwiecień przyszłego roku.

17 października - sejmowa Komisja Finansów Publicznych rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2860).

Projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej i dotyczy m.in.:

• wprowadzenia w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, korzystnego rozwiązania podatkowego dla przedsiębiorców, którzy uzyskują dochody z komercjalizacji wytworzonych lub rozwiniętych przez nich praw własności intelektualnej, tzw. Innovation Box,

• preferencyjnego opodatkowania dochodów z praw własności intelektualnej,

• wprowadzenia szczególnych rozwiązań odnoszących się do nabywania przez podmioty gospodarcze pakietów wierzytelności,

• wprowadzenia ulgi dla banków spółdzielczych dokonujących wpłat na System Ochrony Instytucjonalnej,

• wprowadzenia alternatywnego sposobu opodatkowania emisji euroobligacji,

• wprowadzenia odrębnych regulacji dotyczących zasad opodatkowania dochodów z walut wirtualnych.

9 października - połączone komisje Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyły rządowy projekt ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych (druk nr 2859).

Projekt wprowadza nowe zasady finansowania budowy, przebudowy i remontu dróg publicznych zarządzanych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz mostów znajdujących się w ciągach tych dróg. W ustawie przewiduje się powołanie specjalnego funduszu (Funduszu Dróg Samorządowych), który miałby zastąpić funkcjonujący od 2008 r. Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych (do tej pory umożliwiający jednostkom samorządu terytorialnego korzystanie z dotacji celowych z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych w zakresie inwestycji drogowych). Projekt ustawy określa zasady działania tego funduszu, gromadzenia na nim środków oraz finansowania zadań na drogach publicznych. Komisje przyjęły poprawki legislacyjne i doprecyzowujące.

4 października - zakończyło się 69, trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili 15 ustaw.

Wśród nich znalazła się ustawa o kołach gospodyń wiejskich, które odtąd mają być dobrowolnymi społecznymi organizacjami mieszkańców wsi, aktywnie działającymi na rzecz środowisk wiejskich. Koło może założyć 10 osób i musi być wpisane do rejestru prowadzonego przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Ustawa nadaje osobowość prawną kołom, co pozwoli im korzystać z różnego rodzaju form wsparcia w postaci środków, np. unijnych czy dotacji celowych z budżetu państwa.

Sejm uchwalił także ustawę o Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK). W ramach PPK każdy zatrudniony będzie miał możliwość oszczędzania na cele emerytalne - część wynagrodzenia pracodawca odprowadzi do funduszu gromadzącego i pomnażającego kapitał. Pozostała część wpłat na indywidualne konta pochodzić będzie od pracodawcy oraz od państwa. Uczestnictwo w PPK będzie dobrowolne. Rząd podkreśla, środki gromadzone w funduszach będą własnością oszczędzających.

Ponadto znowelizowana została ustawa o kierujących pojazdami. Nowela umożliwia poruszanie się motocyklem trójkołowym dla osób posiadających prawo jazdy kategorii B od co najmniej trzech lat, w szczególności dla osób, które ze względu na niepełnosprawność, nie mogą odbyć egzaminu prawa jazdy kategorii A.

W trakcie 69 posiedzenia Sejm przeprowadził także debatę nad projektem ustawy budżetowej na 2019 r. Rząd przewiduje, że w 2019 r. dochody budżetu państwa wyniosą 386,9 mld zł, wydatki 415,4 mld zł, PKB wzrośnie o 3,8 a inflacja nie przekroczy 2,3 proc. Deficyt sektora finansów publicznych zaplanowano na poziomie 1,8 proc. W projekcie zapisano także, że w 2019 r., w stosunku do bieżącego roku, zostanie ponownie zwiększony udział gmin we wpływach z podatku PIT. Łączny udział samorządów we wpływach z PIT wzrośnie z 49,83 proc. w 2018 r. do 49,93 proc. w 2019 r. Natomiast w przypadku podatku CIT udział samorządów pozostanie na poziomie z 2018 r. Projekt trafił do dalszych prac w Komisji Finansów Publicznych.

3 października - sejmowa Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa rozpatrzyła Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli zapewnienia bezpieczeństwa zaopatrzenia w wodę dużych aglomeracji miejskich na wypadek wystąpienia sytuacji kryzysowych. Najwyższa Izba Kontroli oceniła, że ludność dużych aglomeracji miejskich nie jest wystarczająco zabezpieczona na wypadek wystąpienia zdarzeń kryzysowych dotyczących systemu zaopatrzenia w wodę. Niewystarczający był m.in. stopień zabezpieczenia dostaw wody, na wypadek braku możliwości korzystania z sieci wodociągowych (np. w wyniku skażenia). Ponadto, plany reagowania kryzysowego jakimi dysponowały organy administracji publicznej odpowiedzialne za bezpieczeństwo systemu zaopatrzenia w wodę oraz przedsiębiorstwa wodociągowe nie zawierały w większości pełnych i rzetelnych danych o uwarunkowaniach dostaw wody na określonym terenie w razie wystąpienia zdarzenia kryzysowego. W konsekwencji nie było możliwe dokonanie rzetelnej diagnozy tych uwarunkowań oraz właściwe przygotowanie do potencjalnego kryzysu. W wyniku kontroli NIK ocenił, że przedsiębiorstwa wodociągowe zapewniły ochronę urządzeń wodociągowych przed dostępem do nich osób nieuprawnionych i innymi formami nieuprawnionej ingerencji.

28 września - zakończyło się 65. posiedzenie Senatu. W jego trakcie Izba rozpatrzyła 8 ustaw. Senat w wyniku głosowań wprowadził 6 poprawek do ustawy o spółdzielniach rolników (projekt rządowy).

Senatorowie zdecydowali m.in., że do spółdzielni rolników będą mogły należeć również podmioty świadczące usługi dla rolników z wykorzystaniem maszyn, narzędzi lub urządzeń służących produkcji rolnej. Postanowili też, że ulga od podatku od nieruchomości będzie obowiązywała od 1 stycznia 2019 r., tak aby nowe rozwiązanie nie ograniczyło dochodów samorządu gminnego w obecnym roku budżetowym. Ustawa reguluje zasady i sposób funkcjonowania spółdzielni. Spółdzielnie rolników będą mogły wspólnie planować i prowadzić produkcję oraz przetwórstwo produktów dostarczonych przez członków, przechowywać je, konfekcjonować i standaryzować oraz prowadzić handel nimi.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął m.in. ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (projekt rządowy). Zakłada ona, że zaświadczenie lekarskie będą mogli wystawiać asystenci medyczni. Lekarz, mający profil informacyjny, upoważni do wystawiania zwolnienia lekarskiego – w jego imieniu i na podstawie dokumentacji medycznej – pracownika wykonującego zawód medyczny lub czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (pielęgniarki, ratownicy medyczni, sekretarki medyczne). Upoważnienie będzie można wydać na nie dłużej niż 12 miesięcy. W utworzonym Rejestrze Asystentów Medycznych gromadzone będą dane o osobach mających upoważnienia do wypisywania zwolnień, przekazywane Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych do weryfikacji.

Bez poprawek Senatorowie przyjęli także ustawę o zmianie ustawy o sposobie ustalanie najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa wprowadza gwarantowany próg najniższej płacy zasadniczej dla niemedycznych pracowników działalności podstawowej, np. dyspozytorów medycznych, opiekunów medycznych, sanitariuszy szpitalnych, sekretarek medycznych. W nowelizacji zapisano również korzystniejszy wskaźnik podwyższenia wynagrodzenia dla pielęgniarek z wyższym wykształceniem magisterskim.

Senatorowie bez poprawek przyjęli także nowelizację ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (projekt rządowy), która ma ułatwić sprzedaż świń wolnych od wirusa afrykańskiego pomoru świń (ASF) przez producentów prowadzących hodowlę na obszarach objętych ograniczeniami wprowadzonymi w związku z wystąpieniem ASF.

27 września - sejmowa Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży rozpatrzyła Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli współpracy szkół z rodzicami przy realizacji zadań wychowawczych wraz ze stanowiskiem Ministra Edukacji Narodowej. Kontrolą objęto 20 szkół. Podejmowane przez szkoły działania w obszarze wychowania przynosiły na ogół zakładane efekty, a realizowane programy wychowawcze i profilaktyki korzystnie oddziaływały na uczniów i w ocenie rodziców zapobiegały niepożądanym zachowaniom. Współpraca szkół z rodzicami w zakresie tworzenia optymalnych warunków do realizacji działalności wychowawczej w kontrolowanych szkołach była jednak ograniczona – stwierdzono pewne nieprawidłowości jej dotyczące. Szkoły nie wykorzystywały wszystkich możliwości współpracy z rodzicami oraz instytucjami i organizacjami pozaszkolnymi. Powodem takiego stanu był m.in. brak osób chętnych do podjęcia takiej działalności lub na tyle kompetentnych, aby móc się jej podjąć. Również w niewystarczającym stopniu rady rodziców korzystały ze swoich ustawowych kompetencji, a gromadzone środki nie zawsze były przeznaczane na działalność dydaktyczną i wychowawczą szkoły. W co drugiej kontrolowanej szkole środki te rozdysponowywane były również na remonty pomieszczeń i naprawę urządzeń szkolnych.

Wyniki kontroli wskazują na potrzebę:

• podjęcia przez Ministra Edukacji Narodowej działań informacyjnych skierowanych do rodziców uczniów, dotyczących kompetencji rad rodziców,

• określenia, na co mogą być wydatkowane środki z funduszu rady rodziców.

W trakcie dyskusji zwrócono uwagę na potrzebę opracowania poradnika organizowania wycieczek szkolnych, który obowiązywałby we wszystkich szkołach.

26 września - obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Podczas posiedzenia uczestnicy komisji zapoznali się m.in. z informacją Krajowego Biura Wyborczego na temat przygotowań do październikowych wyborów samorządowych, a także wnioskiem Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich o interwencję w sprawie zrekompensowania gminom utraty dochodów lub dokonania zmian w ustawie o odnawialnych źródłach energii. Ponadto zaopiniowano prawie 40 projektów aktów prawnych, w tym między innymi: projekt ustawy Ministerstwa Finansów dotyczący ordynacji podatkowej i powołania Rzecznika Praw Podatnika, projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz projekt ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych.

25 i 26 września - sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej na posiedzeniu wyjazdowym w województwie śląskim. Pierwszego dnia w sali konferencyjnej Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w Katowicach Komisja zapoznała się z informacją na temat procesu tworzenia i doświadczeń pierwszego roku funkcjonowania metropolii śląskiej. W informacji zostały przedstawione działania podjęte przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię, takie jak:

• - wprowadzenie wspólnej taryfy biletowej oraz bezpłatnych przejazdów dla dzieci,

• - integracja trzech samodzielnych związków komunikacyjnych w jeden podmiot – Zarząd Transportu Metropolitalnego,

• - utworzenie nowych połączeń pomiędzy miastami Metropolii a lotniskiem,

• - utworzenie grupy zakupowej energii elektrycznej (największej w Polsce, skupiającej 307 podmiotów).

Omówiono działanie ważnego instrumentu współpracy w ramach Metropolii, jakim jest Fundusz Solidarnościowy. Fundusz został powołany, aby wspierać projekty inwestycyjne niwelujące różnice społeczno-gospodarcze.

Przedstawiono także najważniejsze zadania, które Metropolia zamierza realizować w najbliższym czasie. Do zadań tych zalicza się: opracowanie studium transportowego mającego usprawnić transport na terenie Metropolii, wykonanie studium dotyczącego rozwoju metropolitalnej infrastruktury rowerowej i powstania metropolitalnego systemu rowerów miejskich. Ważnym celem jest również opracowanie studium zagospodarowania przestrzennego Metropolii scalającego studia zagospodarowania wszystkich gmin Metropolii.

Drugiego dnia w sali konferencyjnej Urzędu Miejskiego w Żywcu Komisja zapoznała się informacją na temat funkcjonowania samorządowych instytucji kultury na przykładzie miasta Żywiec. Do najważniejszych instytucji kultury w Żywcu należą: Miejskie Centrum Kultury, Żywiecka Biblioteka Samorządowa oraz Muzeum Miejskie w Żywcu.

18 września - obradował Zespół ds. Edukacji Kultury i Sportu KWRiST.

Podczas obrad przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej, odnosząc się do wielokrotnie ponawianej prośby strony samorządowej, w tym ZMP, o udostępnienie materiałów z SIO na temat faktycznej skali zatrudnienia nauczycieli (chodzi m.in. o liczbę nauczycieli na urlopach dla poratowania zdrowia), stwierdzili, że dane na koniec marca 2018 roku są niewiarygodne i niepełne. Dlatego zostaną udostępnione dopiero dane zbierane na koniec września i może to nastąpić na początku listopada. . Przekazanie tych materiałów w tym terminie – w ocenie strony samorządowej - uniemożliwi zwiększenie środków subwencji oświatowej, gdyż wniosek do MF musi być złożony do 15 października. W ocenie strony samorządowej sprawa jest niebagatelna, ponieważ chodzi o wyegzekwowanie od rządu i państwowego budżetu środków niezbędnych na pokrycie wprowadzonych przez rząd podwyżek nauczycielskich wynagrodzeń. Metodologia naliczania kwot niezbędnych na podwyżki płac jest istotna nie tylko z punktu widzenia obecnego roku, ale także lat kolejnych. Zdaniem przedstawiciela ZMP, niedobór środków na ten cel po stronie samorządowej będzie się z każdym rokiem pogłębiał. Nauczycielskie uposażenia w 2018 roku mają być podwyższone o 3,75%, a w 2019 – o 5%, czyli razem 8,75%. Natomiast w przyszłorocznym budżecie, nad którym prace są już zaawansowane, przewidziano wzrost subwencji o 6,6%. MEN twierdzi, że JST zaoszczędzą na urlopach dla poratowania zdrowia, jednak wciąż nie dostarczył danych na ten temat, nawet cząstkowych. Podczas posiedzenia Zespołu udało się wynegocjować, że na następnym posiedzeniu w październiku odbędzie się debata z udziałem minister Anny Zalewskiej, podczas której wyjaśni ona wątpliwości samorządowców dotyczące środków na podwyżki dla nauczycieli.

18 września - Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych powołała podkomisję nadzwyczajną do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2789). Projekt ma na celu zapewnienie przez państwo bezpiecznego i bezpłatnego narzędzia do upowszechnienia komunikacji elektronicznej obywateli z administracją, służbą zdrowia i podmiotami komercyjnymi oraz poprawę bezpieczeństwa w zakresie potwierdzania tożsamości obywateli. Takim narzędziem ma być nowy dowód osobisty, dokument, który pozwoli w sposób jednoznaczny potwierdzić tożsamość i będzie służył do uwierzytelnienia w e-usługach administracji publicznej oraz do podpisywania dokumentów elektronicznych, a także pozwalał potwierdzić obecność w określonym miejscu i czasie z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych.

19 września - Komisja Gospodarki i Rozwoju rozpatrzyła Sprawozdanie Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych w 2017 r. Z danych za 2017 r. wynika, że udzielono 139 133 zamówienia (w 2016 r. – 129 776). Wartość udzielonych zamówień publicznych wyniosła 163,2 mld zł (w 2016 r. – 107,4 mld zł), a najwięcej zamówień (86%) udzielono w trybie przetargu nieograniczonego. Roboty budowlane stanowiły 44% (w 2016 r. – 34%), dostawy 31% (w 2016 r. – 36%), a usługi – 25% (w 2016 r. – 30%) wartości udzielonych zamówień. W Biuletynie Zamówień Publicznych opublikowano 124 856 (w 2016 r. – 92 320) ogłoszeń o zamówieniach i konkursach oraz 113 333 (w 2016 r. – 88 587) ogłoszenia o udzieleniu zamówienia lub wyniku konkursu. W Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej polscy zamawiający opublikowali 22 476 ogłoszeń o przetargach i konkursach (18 254 w 2016 r.). Opublikowano także 22 696 (w 2016 r. – 17 682) ogłoszeń o udzieleniu zamówienia oraz wynikach konkursu. Z ogłoszeń opublikowanych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej wynika, że 97% (w 2016 r. – 95%) zamówień na polskim rynku udzielono przedsiębiorstwom krajowym, a 69 kontraktów (w 2016 r. – 68) na realizację zamówień publicznych za granicą przypadło polskim wykonawcom. Prezes Urzędu Zamówień Publicznych przeprowadził 291 kontroli postępowań o zamówienie publiczne (w 2016 r. – 264), w tym: 218 (w 2016 r. – 101) kontroli uprzednich obligatoryjnych (przed zawarciem umowy), 60 kontroli doraźnych (w 2016 r. – 140) oraz 13 kontroli doraźnych z zawiadomień o wszczęciu postępowania w trybie niekonkurencyjnym (w 2016 r. – 23). W 46% (w 2016 r. – 64%) kontroli uprzednich obligatoryjnych zamówień współfinansowanych ze środków UE nie stwierdzono naruszeń przepisów ustawy. W roku 2017 rozpatrzono także 514 wniosków o kontrolę (w 2016 r. – 573). Liczba wniesionych odwołań w roku 2016 wyniosła 2749 (w 2016 r. – 2496), a średni czas rozpatrywania odwołania wyniósł 15 dni.

5 września - połączone komisje Sejmu: do Spraw Kontroli Państwowej oraz Polityki Społecznej i Rodziny rozpatrzyły Sprawozdanie Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2017 roku wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy w sprawie działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2017 r.

W 2017 r. inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadzili prawie 81 tys. kontroli u 64 tys. pracodawców i innych podmiotów gospodarczych. Działania kontrolne ujawniły nieprawidłowości i wykroczenia przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową. Większość z wykroczeń dotyczyła nieprawidłowości w zakresie warunków pracy, wypłaty wynagrodzenia i innych należności ze stosunku pracy oraz czasu pracy. Działania kontrolno-nadzorcze PIP w 2017 r. doprowadziły m.in. do likwidacji bezpośrednich zagrożeń dla życia i zdrowia ponad 77 tys. pracowników i innych osób świadczących pracę. Wyegzekwowano wypłatę wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy na kwotę 136 mln zł dla 87 tys. pracowników oraz 3 mln zł dla ponad 3 tys. osób pracujących na podstawie umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, wobec których naruszono przepisy dotyczące minimalnej stawki godzinowej. Efektem działań kontrolnych było wprowadzenie ewidencji czasu pracy bądź wyeliminowanie nieprawidłowości jej dotyczących wobec 75 tys. osób. Rada Ochrony Pracy w swym stanowisku stwierdza m.in., że w celu zwiększenia efektywności działania inspekcji należy rozważyć możliwość:

• przyznania inspektorom pracy prawa do wydawania decyzji administracyjnych skutecznie przekształcających umowy cywilnoprawne w umowy o pracę w sytuacjach, gdy praca na podstawie umów cywilnoprawnych jest świadczona w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy;

• zniesienia obowiązku przedstawiania dodatkowego upoważnienia do prowadzenia kontroli (do tego celu powinna wystarczyć legitymacja służbowa inspektora pracy).

28 sierpnia - obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Podczas posiedzenia głównym tematem były zbliżające się wybory samorządowe, a konkretnie nowelizacja art. 20 ustawy o samorządzie gminnym zmieniony przez art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z 5 lipca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r., poz. 1432).

Przepis ten, zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem – stanowi, że „Pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy zwołuje komisarz wyborczy na dzień przypadający w ciągu 7 dni po upływie kadencji rady.”. Tymczasem art. 29 tej samej ustawy określa, że prezydent (burmistrz, wójt) obejmuje obowiązki z chwilą złożenia wobec rady gminy ślubowania na sesji, którą komisarz wyborczy zwołuje na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia ogłoszenia zbiorczych wyników wyborów wójtów na obszarze kraju. Takie rozwiązanie oznacza, że przez pewien czas w gminach może sprawować władzę dwóch prezydentów (burmistrzów, wójtów). Wybory samorządowe odbędą się 21 października br. Jeśli PKW ogłosi wyniki w ciągu tygodnia, to I sesja może być zwołana między 29 października a 4 listopada br. Tymczasem kadencja obecnych rad trwa do 16 listopada br., identycznie trwa kadencja prezydentów, burmistrzów i wójtów. Przez okres kilkunastu dni więc w miastach sprawować władzę może stary i nowy prezydent/burmistrz. Szefowa KBW, Magdalena Pietrzak przyznała, że jest nieścisłość w przepisach. Jej zdaniem jednak jest ona związana wyłącznie ze ślubowaniem, czyli objęciem funkcji przez prezydenta. Ponieważ do obowiązków komisarzy wyborczych należy zwołanie I rady gminy, szefowa KBW zapewniła, że będą je zwoływać, gdy „będzie możliwość rozpoczęcia kadencji przez nowego prezydenta (burmistrza, wójta)”.

20 lipca - zakończyło się 67. trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie uchwalono szereg ustaw:

• ustawę o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach. Nowelizacja dotyczy ustalenia bardziej restrykcyjnych warunków pozwolenia zintegrowanego, w tym wymogów dotyczących monitorowania wielkości emisji niż wynikają z konkluzji BAT oraz doprecyzowania procedury uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny. Zgodnie z przepisami nowelizacji uznanie albo odmowa uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny następuje w drodze decyzji marszałka województwa wydawanej po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska właściwego ze względu na miejsce wytwarzania tego przedmiotu lub tej substancji.

• nowelizację ustawy o rzeczach znalezionych. Jak zadecydował ustawodawca, znalazca pieniędzy, rzeczy wartościowych, kosztowności, prac naukowych itp., których wartość nie przekracza 100 zł będzie mógł je zatrzymać na własność.

• nowelizację ustawy – Prawo wodne. Przyjęta przez Sejm nowelizacja dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - wprowadzenia rozwiązań sprzyjających obniżaniu rygorów formalnych związanych z postępowaniami administracyjnymi w zakresie udzielania zgód i przyrzeczeń wodnoprawnych; projekt ogranicza wymóg przedkładania danych lub dokumentów, które znajdują się już w posiadaniu organu.

• nowelizację ustawy o podatku rolnym, podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawę o poatku leśnym. Nowelizacja precyzuje zasady opodatkowania gruntów, z których korzystają przedsiębiorcy w związku z posadowieniem infrastruktury służącej do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów lub energii elektrycznej oraz infrastruktury telekomunikacyjnej. Uchwalone przez posłów przepisy powodują, że grunt nad którym takie instalacje się znajdują niekoniecznie musi być opodatkowany stawką przewidzianą dla nieruchomości zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

• nowelizację ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem społeczności lokalnej. Jak wynika z uzasadnienia jej projektu zasadniczym celem nowelizacji jest usprawnienie i zwiększenie efektywności systemu wdrażania rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność (RLKS), w szczególności w zakresie wdrażania RLKS przy udziale środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego.

• ustawę o zmianie ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Nowelizacja dotyczy zwiększenia elastyczności w wyborze stosowanych przez posiadaczy świń metod znakowania świń, uproszczenia i zmniejszenia obciążeń administracyjnych w zakresie wykonywania spisów zwierząt oraz w zakresie informacji, jakie posiadacze zwierząt są obowiązani przekazywać do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz zmniejszenia obciążeń dla właścicieli koniowatych, dla których dokumenty identyfikacyjne zostały wydane przez podmiot działający na terytorium innego niż RP państwa członkowskiego.

• noweilizację ustawy o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych oraz ustawę o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw. Celem tej „nowelizacji nowelizacji” jest przesunięcia w czasie obowiązku elektronizacji zamówień w odniesieniu do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, prowadzonych przez innych zamawiających niż centralny zamawiający, których wartość zamówienia jest poniżej progów unijnych oraz doprecyzowania przepisów regulujących kwestie związane z elektronizacją zamówień publicznych.

SENAT

27 lipca - zakończyło się 64. posiedzenie Senatu. W jego trakcie (bez poprawek) przyjęto m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która ma na celu zwiększenie zaangażowania kapitału prywatnego w realizację inwestycji publicznych przy jednoczesnym rozłożeniu w czasie obciążeń sektora finansów publicznych. Nowela wprowadza też mierniki efektywności realizacji zadań publicznych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego.

• ustawę o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności gruntów (projekt rządowy), która umożliwi od 1 stycznia 2019 r. przekształcenie użytkowania wieczystego gruntów, na których stoją budynki mieszkalne, w prawo własności tych terenów. Osoby, które staną się z mocy prawa właścicielami gruntów, będą zobowiązane do uiszczania przez 20 lat należności za nabycie prawa własności w formie opłat rocznych. Wysokość opłat za przekształcenie zostanie ustalona według stanu na 1 stycznia 2019 r.

Senatorowie nie wnieśli także poprawek do ww. ustaw uchwalonych przez Sejm w trakcie 67 posiedzenia (20 lipca 2018 r.).

Ponadto senatorowie postanowili wnieść do Sejmu 2 projekty ustaw nowelizujących ustawę o gospodarce nieruchomościami (inicjatywy Komisji Ustawodawczej). Celem pierwszego projektu jest umożliwienie poprzednim właścicielom lub ich spadkobiercom żądania zwrotu nieruchomości, gdy nieruchomość stała się zbędna na cel publiczny uzasadniający jej nabycie, wywłaszczonej w trybie rokowań i umowy poprzedzających wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego. Kolejny projekt ma umożliwić byłemu współwłaścicielowi wywłaszczonej nieruchomości lub jego spadkobiercy żądanie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, niezależnie od tego, czy taki wniosek złożyli też pozostali byli współwłaściciele lub ich spadkobiercy.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

17 lipca - w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie odbyło się plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Bilans posiedzenia to: 15 projektów z opinią pozytywną i 10 odesłanych na zespoły robocze. Podczas lipcowego posiedzenia Komisji minister Paweł Szefernaker odniósł się do problemu podstawy prawnej dla upoważnienia zastępcy wójta do zmian planu dochodów i wydatków budżetu zgłaszanego przez stronę samorządową na marcowym posiedzeniu KWRiST. Z orzecznictwa wynika, że w obowiązujących przepisach nie ma podstawy do upoważnienia przez wójta swojego zastępcy do dokonywania zmian w planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Jak poinformował Paweł Szefernaker, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji w związku z odpowiedzią Ministerstwa Finansów może niezbędne zmiany przeprowadzić w ramach przepisów ustrojowych, które podlegają MSWiA i od paru dni w resorcie trwa analiza tej materii.

Komisja uzgodniła - z uwagami - projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta. Miastami zostaną: Koszyce (województwo małopolskie), Pierzchnica (województwo świętokrzyskie), Szydłów (województwo świętokrzyskie) oraz Wielbark (województwo warmińsko-mazurskie). Resort spraw wewnętrznych i administracji będzie wnosił o poprawkę do rozporządzenia. Chodzi o to, aby w wśród miejscowości, które otrzymają status miasta, znalazł się także Lubowidz (województw mazowieckie). Za taką zmianą optował m.in. Związek Miast Polskich i Związek Gmin Wiejskim RP.

13 lipca - zakończyło się 63. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 20 ustaw, do 7 z nich wprowadziła poprawki.

Bez poprawek Senat przyjął m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ma ona na celu zmniejszenie ponoszonego przez przedsiębiorców ryzyka inwestycyjnego związanego z poszukiwaniem, rozpoznawaniem i wydobywaniem węglowodorów ze złóż przy jednoczesnej ochronie interesów Skarbu Państwa.

• ustawę o zmianie ustawy – Prawo łowieckie oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski), która modyfikuje procedurę szacowania szkód łowieckich i ustalania wysokości odszkodowania. W składzie zespołu szacującego szkody przedstawiciela gminy zastąpi przedstawiciel wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego.

• ustawę o szczególnych rozwiązaniach dotyczących gminy Ostrowice w województwie zachodniopomorskim (projekt rządowy), która umożliwi likwidację gminy Ostrowice i włączenie jej terytorium do gmin sąsiednich bez przenoszenia na nie ciężarów związanych z obsługą i spłatą jej zobowiązań.

• ustawę o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej oraz niektórych innych ustaw(projekt prezydencki). Przewiduje ona bezpłatną pomoc prawną dla wszystkich osób, które z powodu sytuacji materialnej nie mogą skorzystać z płatnych usług prawniczych. Nowa forma pomocy bezpłatnej – poradnictwo obywatelskie, obejmujące również mediację – jest adresowana przede wszystkim do osób zadłużonych, mających problemy mieszkaniowe.

• ustawę o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących (projekt rządowy). Przewiduje ona skrócenie z 5 lat do roku okresu przygotowania inwestycji mieszkaniowych i określenie ich standardów, m.in. odległości od szkół czy przystanków komunikacji miejskiej.

• ustawę o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa (projekt rządowy), która wdraża ona do polskiego prawa unijną dyrektywę w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych. Określa organizację i sposób funkcjonowania krajowego systemu cyberbezpieczeństwa, sprawowania nadzoru i kontroli stosowania jej przepisów oraz zakresu i trybu stanowienia Strategii Cyberbezpieczeństwa RP.

- trafią one do podpisu Prezydenta RP.

Natomiast z poprawkami senat przyjął m.in.:

• ustawę o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (pilny projekt rządowy). Ma ona zapobiegać patologii w gospodarowaniu śmieciami. Wprowadza m.in. obowiązkową kaucję dla przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie gospodarowania odpadami. W razie porzucenia odpadów samorządy będą miały środki finansowe na ich zagospodarowanie lub unieszkodliwienie.

• ustawę o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw(pilny projekt rządowy), która rozszerza kompetencje inspekcji. Będzie ona mogła ścigać przestępstwa przeciwko środowisku, określone w kodeksie karnym i ustawie o odpadach. Kontrole będą prowadzone planowo i pozaplanowo, o dowolnej porze dnia i nocy.

- te ustawy wrócą do Sejmu.

12 lipca - połączone komisje Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Infrasrtuktury rozpatrzyły rządowy projekt ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności gruntów (druk nr 2673).

Z mocy prawa – 1 stycznia 2019 r. – prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi zostanie przekształcone w prawo własności na rzecz dotychczasowych użytkowników wieczystych.Według nowych przepisów zamiast obecnych rocznych opłat za użytkowanie wieczyste przyszli właściciele gruntów będą płacić roczne opłaty przekształceniowe – przez 20 lat od dnia przekształcenia. Ich wysokość będzie równa opłacie rocznej za użytkowanie wieczyste, jaka obowiązywałaby w dniu przekształcenia (np. 1 stycznia 2019 r.). Roczna opłata przekształcenia ma być wnoszona do 31 marca każdego roku (będzie można wystąpić o jej rozłożenie na raty płatne w ciągu roku). Ze względu na długi okres wznoszenia opłaty przekształceniowej będzie ona waloryzowana. Waloryzacji będzie można dokonać z urzędu lub na wniosek nowego właściciela – nie częściej niż raz na 3 lata. Aby uniknąć waloryzacji będzie można wpłacić wszystkie 20 opłat jednorazowo (opłata łączna) – będzie można zgłosić ten zamiar w każdym czasie trwania obowiązku wznoszenia opłat. Po przekształceniu właściciel lokalu uzyska udział we własności gruntu w takiej wysokości, w jakiej przysługiwał mu udział w użytkowaniu wieczystym.

10 lipca - Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej na posiedzeniu wyjazdowym w Giżycku wysłuchała informacji prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie na temat stawek podatku i opłat wynikających z ustawy z 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, w szczególności na temat tzw. podatku deszczowego oraz opłat za użytkowanie gruntów pokrytych wodami. Tak zwany podatek deszczowy to opłata za zmniejszenie naturalnej retencji, którą ponoszą właściciele nieruchomości powyżej 3500 m², nieobjętych systemem kanalizacji, gdy więcej niż 70% powierzchni jest zabudowane lub zabetonowane. Wysokość opłaty ustalają gminy. Pobrane kwoty gminy w 10% zatrzymują dla siebie, w 90% przekazują Wodom Polskim. Do 5 lipca br. wpłat dokonało zaledwie 90 gmin na ogólną liczbę 2478 gmin w kraju (łącznie w wysokości 307 tys. zł). Dużo więcej kontrowersji wywołują opłaty za użytkowanie gruntów pokrytych wodami, a szczególnie stawki opłaty ustalone w rozporządzeniu Rady Ministrów z 28 grudnia 2017 r. w sprawie wysokości jednostkowych stawek opłaty rocznej za użytkowanie gruntów pokrytych wodami. Grunty te stanowią własność Skarbu Państwa i mają służyć realizacji ustawowego uprawnienia powszechnego korzystania z wód. Ostatnie zmiany przepisów ograniczyły dotychczasowe zwolnienia z opłat. Najniższa stawka za nieodpłatne użytkowanie gruntów pod kąpieliska i tory wodne wynosi 0,01 zł/m2 na rok. Za porty, przystanie, nabrzeża, pomosty i wyciągi dla statków wykorzystywane w przewozach pasażerskich – 0,89 zł/m². Za grunty wykorzystywane w gastronomii i hotelarstwie – 5 zł/m², za grunty wykorzystywane w działalności usługowej – 8,90 zł/m². Uczestniczący w posiedzeniu samorządowcy, m.in. burmistrzowie Giżycka i Mikołajek, radni, a także właściciele marin podnosili, iż wysokość opłat może doprowadzić do zniszczenia turystyki i sportów wodnych w Polsce. Apelowali o dokonanie nowelizacji ustawy i w pierwszej kolejności wspomnianego rozporządzenia Rady Ministrów. Ustalono, że na jednym z kolejnych posiedzeń Komisja rozważy wystąpienie z dezyderatem do Rady Ministrów w sprawie zmiany ustawy, jak i rozporządzenia.

5 lipca - zakończyło się 66. posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili 14 nowych ustaw. Dalsze prace nad nimi będą się toczyć w Senacie. Wśród uchwalonych ustaw znalazły się m.in.: nowelizacja ustawy o odpadach oraz nowelizacja ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska.

Nowelizacja ustawy o odpadach wprowadza przepisy umożliwiające rozwiązanie problemu porzucania odpadów przez podmioty gospodarujące odpadami w miejscach na ten cel nieprzeznaczonych, jak również w miejscach, w których zakończono działalność w zakresie gospodarki odpadami. Wśród rekomendowanych rozwiązań jest m.in. nałożenie na firmy działające w tej branży obowiązku posiadania odpowiednich zabezpieczeń na wypadek konieczności pokrycia kosztów usunięcia i zagospodarowania porzuconych odpadów oraz objęcie miejsc magazynowania odpadów monitoringiem. Natomiast nowelizacja ustawy o Inspekcji ochrony środowiska ma zwiększyć bezpieczeństwo ekologiczne, zapewnić stabilny system finansowania badań i ocen stanu środowiska oraz wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw. Ma pomóc przeciwdziałać m.in. porzucaniu odpadów komunalnych i niebezpiecznych w miejscach do tego nieprzeznaczonych (np. wyrobiskach i nielegalnych magazynach), nielegalnemu demontażowi pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz niezgodnemu z przepisami przemieszczaniu odpadów z zagranicy.

Sejm uchwalił ustawę o pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych. Nowe rozwiązania mają pomóc rozwiązać problem braku mieszkań dla osób, których dochody są zbyt wysokie, by ubiegać się o mieszkania gminne i jednocześnie zbyt niskie, aby mogły zaciągnąć kredyt na zakup własnego mieszkania. Rząd szacuje, że adresatami projektu może być ok. 40 proc. społeczeństwa. Są to szczególnie ludzie młodzi, rozpoczynający karierę zawodową, których zarobki są relatywnie niewielkie, a formy zatrudnienia (umowy cywilnoprawne lub o pracę na czas określony). W przyszłości mogą to być rozwiązania optymalne także dla osób starszych, które - wzorem rozwiązań występujących w krajach zachodnich - powinny być zainteresowane mieszkaniami na wynajem połączonymi z dodatkowymi usługami opiekuńczymi. Dopłaty do czynszów będą adresowane do gospodarstw domowych o określonym poziomie dochodów. Wysokość dopłat ma zależeć od kosztów budownictwa mieszkaniowego na danym terenie oraz powierzchni mieszkania (ograniczonej z kolei liczbą członków gospodarstwa domowego: im liczniejsze gospodarstwo domowe tym wyższe dopłaty). Projektowane rozwiązania wejdą w życie 1 stycznia 2019 r.

Kolejna przyjęta przez Sejm to ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Ustawa dotyczy implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1148 z 6 lipca 2016 r. w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych na terytorium Unii. Ponadto projektowana ustawa wpisuje się w cel 5 Krajowych Ram Polityki Cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2017-2022 ? Osiągnięcie zdolności do skoordynowanych w skali kraju działań służących zapobieganiu, wykrywaniu, zwalczaniu oraz minimalizacji skutków incydentów naruszających bezpieczeństwo systemów informatycznych istotnych dla funkcjonowania państwa

Sejm uchwalił także ustawę o szczególnych rozwiązaniach dotyczących gminy Ostrowice w województwie zachodniopomorskim dotyczy m.in. stworzenia podstaw prawnych zniesienia gminy Ostrowice oraz włączenia jej terytorium do gmin sąsiednich bez przenoszenia na gminy ciężarów związanych z obsługą i spłatą zobowiązań gminy Ostrowice.

Sejm znowelizował też ustawę o partnerstwie publiczno-prywatnym. Ustawa wprowadza tzw. test PPP - minister ds. rozwoju regionalnego będzie obowiązkowo wydawał niewiążącą opinię nt. realizacji projektów w innej formule niż PPP, finansowanych z budżetu państwa w kwocie co najmniej 300 mln zł. Nowe przepisy wynikają bezpośrednio ze Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju i mają na celu usunięcie barier prawnych dla partnerstwa publiczno-prywatnego, tak aby uwolnić potencjał kapitału prywatnego.

W trakcie 66 posiedzenia Sejm przeprowadził także I czytanie projektu ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności gruntów. To koniec użytkowania wieczystego w budownictwie mieszkaniowym od 1 stycznia 2019 r. Tego dnia z mocy prawa użytkowanie wieczyste gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi zostanie przekształcone z mocy prawa w prawo własności na rzecz dotychczasowych użytkowników wieczystych. Projektowane rozwiązania obejmą ponad 2,5 mln obywateli (użytkowników wieczystych zamieszkujących w budynkach mieszkalnych położonych na gruntach publicznych, będących własnością Skarbu Państwa i samorządu terytorialnego). Według nowych przepisów zamiast obecnych rocznych opłat za użytkowanie wieczyste przyszli właściciele gruntów będą płacić roczne opłaty przekształceniowe - przez 20 lat od dnia przekształcenia. Uzasadnienie projektu przedstawił wiceminister inwestycji i rozwoju Artur Soboń. Projekt został skierowany do dalszych prac w Komisji Infrastruktury oraz do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.

Posłowie przeprowadzili też I czytanie rządowego projektu nowelizacji ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Nowelizacja ma uporządkować i ujednolicić w skali kraju zasady opodatkowania gruntów, przez które przebiega infrastruktura liniowa, służąca do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów lub energii elektrycznej oraz infrastruktura telekomunikacyjna.

Posłowie przeprowadzili także I czytanie projektu nowelizacji Kodeksu wyborczego. Dotyczy on zmiany zasad wyboru posłów do Parlamentu Europejskiego w okręgach wyborczych i wprowadzenia zasady, że w każdym okręgu wyborczym wybiera się co najmniej trzech posłów.

29 czerwca - zakończyło się 62. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 33 ustawy, do 7 wprowadziła poprawki. Senat wybrał też ławników Sądu Najwyższego.

Bez poprawek senatorowie przyjęli m.in. ustawę o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ta ma zapewnić pełną zgodność z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej, do czego strona polska zobowiązała się wobec Komisji Europejskiej w procedurze notyfikacyjnej „Polski system wspierania rozwoju OZE oraz zwolnienia dla użytkowników energochłonnych”. Nowelizacja ma się przyczynić do efektywnego wykorzystania OZE i zwiększonego stosowania w celach energetycznych produktów ubocznych rolnictwa i przemysłu używającego surowców rolniczych. Przewiduje wydłużenie do połowy 2021 r. czasu na budowę i uruchomienie elektrowni wiatrowych, które mają ważne pozwolenia na budowę, a nie spełniają wymogów tzw. ustawy odległościowej.

Kolejną przyjętą bez poprawek ustawą była nowelizacja ustawy o finansach publicznych (projekt rządowy), która poprawia sposób, w jaki polskie prawo zostało dostosowane do unijnej dyrektywy finansowej w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich z 2011 r., przyjętej jako skutek kryzysu finansowego. Nakłada ona m.in. obowiązek podawania w uzasadnieniu do projektu ustawy budżetowej danych dotyczących wyniku i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych według metodologii wykorzystywanej przez państwa unijne do raportowania danych statystycznych do Komisji Europejskiej i Europejskiego Urzędu Statystycznego.

Bez poprawek senatorowie przyjęli także ustawę o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (projekt rządowy). Zwiększa ona - z 50% do 80% - wartość dotacji przyznawanej na dofinansowanie kosztów realizacji zadania publicznego o charakterze inwestycyjnym. Ma to pozwolić na usprawnienie realizacji zadań istotnych ze względu na ważny interes publiczny czy społeczny lub niezbędnych ze względu na ochronę życia lub zdrowia ludzkiego.

Senat nie wprowadził także poprawek do ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie budowy drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską (projekt rządowy). Nowelizacja dostosowuje przepisy do zmian wprowadzonych przez ustawę – Prawo wodne. Zgodnie z nimi, to Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, a nie – jak dotychczas – marszałkowie województw, odpowiada za wydawanie zgód i pozwoleń wodno-prawnych.

27 czerwca - zakończyło się 65, jednodniowe, posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie przeprowadzili m.in. I czytanie nowelizacji ustawy o odpadach oraz nowelizacji ustawy o Państwowej Inspekcji Środowiska. Oba przedłożenia zostały uznane przez rząd za pilne, co oznaczało szybszy tryb prac w Sejmie, skrócenie do 14 dni terminu na rozpatrzenie ich przez Senat oraz do 7 dni terminu na podpisanie ustaw przez prezydenta.

Zmiany w ustawie o odpadach mają pomóc w rozwiązaniu problemu porzucania odpadów przez podmioty nimi gospodarujące w miejscach do tego nieprzeznaczonych. Projekt jest legislacyjną reakcją na nasilone w ostatnim czasie zjawisko pożarów miejsc magazynowania lub składowania odpadów. Jednym z rozwiązań jest nałożenie na firmy działające w tej branży obowiązku posiadania odpowiednich zabezpieczeń na wypadek konieczności pokrycia kosztów usunięcia i zagospodarowania porzuconych odpadów. Kolejna istotna zmiana to wprowadzenie wymogu posiadania na własność (lub w użytkowaniu wieczystym) terenu, na którym będzie prowadzona m.in. zbiórka odpadów niebezpiecznych. Rząd proponuje ponadto również by miejsca magazynowania odpadów były monitorowane. Projekt został skierowany do dalszych prac w Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

Nowelizacja ustawy o IOŚ zwiększa bezpieczeństwo ekologiczne obywateli, zapewniając stabilny system finansowania badań i ocen stanu środowiska oraz wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez wyeliminowanie szarej strefy w gospodarce odpadami. Ustawa wzmacnia działania kontrolne Inspekcji m.in. poprzez umożliwienie prowadzenia na terenie całego kraju kontroli inicjowanych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Teraz projektem zajmie się Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

Posłowie rozpoczęli też prace nad projektem ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących gminy Ostrowice w województwie zachodniopomorskim. Jest on odpowiedzią na wyjątkowo trudną sytuację finansową gminy. Tworzy podstawy prawne do jej zniesienia i włączenia do gmin sąsiednich bez ponoszenia przez nie ciężarów związanych ze spłatą zobowiązań likwidowanej jednostki. Kolejnym etapem procesu legislacyjnego będą prace w komisjach: Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.

25 czerwca - odbyło się plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia dyskutowano m.in. o zapobieganiu pożarom odpadów, a także o przygotowaniach do wyborów samorządowych. W związku z tegoroczną plagą pożarów resort środowiska przygotował projekty nowelizacji ustaw: o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz o odpadach. Samorządowcy zgadzają się z koniecznością rozwiązania problemu, jednak kilka przepisów szczegółowych wzbudziło ich zastrzeżenia. I tak proponują wydłużenie z 6 do 12 miesięcy terminu na zmianę wojewódzkiego planu gospodarki odpadami (zwracają uwagę, że koszty tej aktualizacji wyniosą 250 tys. zł na województwo), który muszą uzgadniać z wieloma podmiotami. Zgadzają się, by lokalizację specjalnych parkingów, na które będą kierowane pojazdy z odpadami (w tym niebezpiecznymi) wyznaczał marszałek województwa, ale w uzgodnieniu ze starostami – w polskim ustroju samorządowym jeden poziom nie narzuca drugiemu rozwiązań. Samorządowcy nie chcą też podwyższenia kary do 100 tysięcy zł rocznie np. za nierealizowanie zaleceń pokontrolnych czy nieuchwalenie programów ochrony powietrza.

Kolejny już raz Magdalena Pietrzak, szefowa Krajowego Biura Wyborczego rozpoczęła Komisję Wspólną informacją na temat stanu przygotowań do wyborów. Państwowa Komisja Wyborcza zwróciła się do Parlamentu o nowelizację Kodeksu wyborczego w kwestii skrócenia rozstrzygnięć w sprawie skarg wyborczych. Ustawodawca zobowiązał też PKW do prowadzenia wykazu tzw. kłamców lustracyjnych w celu przekazywania tych danych komisjom wyborczym rejestrującym kandydatów. Został poszerzony krąg osób, które mogą zostać urzędnikami wyborczymi – wystarczy 5-letni staż pracy w urzędzie (przy czym zatrudnienie nie musi być aktualne). W przypadku zagrożenia wykonania zadań, szef KBW może powierzyć zadania osobom, które nie spełniają wymogów ustawowych, ale tylko na czas danych wyborów. Zmieniły się zapisy dotyczące korespondencyjnego głosowania osób niepełnosprawnych tak, by osoby te mogły głosować w obwodzie, w którym mieszkają i są w stałym rejestrze wyborców.

15 czerwca - zakończyło się 64 posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili 13 ustaw. Wśród nich znalazła się m.in. ustawa o zmianie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej oraz niektórych innych ustaw.

Nowelizacja dotyczy rozszerzenia zakresu przedmiotowego ustawy poprzez umożliwienie udzielania nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i prowadzenia nieodpłatnej mediacji, jak również rozszerzenie kręgu osób uprawnionych do otrzymania pomocy w ramach ustawy, m.in. o osoby bezrobotne, niepełnosprawne, zadłużone czy wobec których wytoczono powództwo eksmisyjne lub którym wypowiedziano umowę najmu lokalu mieszkalnego. Wprowadza też obowiązek przekierowania osoby uprawnionej przez osobę udzielającą nieodpłatnej pomocy prawnej do innych systemów pomocy oraz wprowadza nowe uprawnienia i obowiązki dla powiatów.

Sejm znowelizował także Kodeks wyborczy. Ustawa skraca procedury rozpatrywania skarg na uchwały Państwowej Komisji Wyborczej dotyczące podziału na okręgi wyborcze, nowelizuje przepisy w zakresie transmisji i nagrywania przebiegu prac obwodowych komisji wyborczych oraz modyfikuje przepisy dotyczące powoływania urzędników wyborczych. Nowela uchyla przepisy o transmisji i nagrywaniu prac obwodowych komisji wyborczych. Zmiana ta wynika z wprowadzenia do polskiego porządku prawnego ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO).

Kolejną uchwaloną ustawą była ustawa o zmianie ustawy – Prawo łowieckie. Nowelizacja modyfikuje obecny model szacowania szkód łowieckich. Zadania te związane z szacowaniem szkód łowieckich i ustalania wysokości odszkodowania wojewódzkim ośrodkom doradztwa rolniczego (obecnie zadania te leżą w kompetencji gmin i ich jednostek pomocniczych).

Posłowie uchwalili także nowelizację prawa geologicznego i górniczego. Uchwalone zmiany korygują rozwiązania dotyczące m.in. takich kwestii jak postępowanie kwalifikacyjne czy projektowanie robót geologicznych. Korekty przepisów przejściowych regulujących problematykę koncesji udzielonych na podstawie przepisów obowiązujących przed wejściem w życie nowelizacji, w tym spraw dotyczących praw nabytych, takich jak: prawo podmiotu, który odkrył i udokumentował złoże do uzyskania koncesji na wydobywanie węglowodorów z tego złoża.

7 czerwca - zakończyło się 61. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono 7 ustaw, do 4 z nich wprowadzono poprawki.

Poprawkę, zmierzającą do doprecyzowania udziału przedstawicieli organizacji związkowych w komisji konkursowej na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki oświatowej, wniesiono do ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe (projekt poselski). Zgodnie z nią w skład komisji wchodzić będzie po jednym przedstawicielu organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego. Celem nowelizacji jest doprecyzowanie regulacji dotyczących udziału przedstawicieli związków zawodowych w komisji konkursu na stanowisko dyrektora szkoły, a także utajnienie głosowań rad pedagogicznych w szkołach i placówkach oświatowych, jeśli dotyczą one osób pełniących w nich funkcje kierownicze.

Pięć poprawek Senat wprowadził do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (projekt rządowy). Doprecyzowano m.in. zasady dotyczące opodatkowania budynków w wypadku ich zbycia albo oddania do używania na podstawie umowy leasingu poprzez określenie, że przychód w danym miesiącu będzie wykazywany wyłącznie u podatnika, który posiadał ten środek trwały w swojej ewidencji na pierwszy dzień danego miesiąca. Nowelizacja zakłada złagodzenie zasad dotyczących opodatkowania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych w drodze spadku lub darowizny. W odniesieniu do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych w drodze spadku przewidziano powrót do zasad obowiązujących przed 1 stycznia 2018 r., a w wypadku tych nabytych w drodze darowizny wprowadzono możliwość kontynuacji amortyzacji.

Natomiast bez poprawek senatorowie przyjęli ustawę o zmianie ustawy o kierujących pojazdami (projekt sejmowej Komisji do Spraw Petycji). Nowelizacja wprowadza możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności karnej osób, które ubiegając się o prawo jazdy lub o pozwolenie na kierowanie tramwajem, złożyły nieprawdziwe oświadczenia dotyczące m.in: cofnięcia im uprawnień do kierowania pojazdem, orzeczenia wobec nich zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych czy zatrzymania prawa jazdy.

7 czerwca - połączone Komisje Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej opowiedziały się za odrzuceniem poselskiego projektu nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (druk nr 2425). Projekt zakłada uchylenie przepisu stanowiącego, że do umowy najmu instytucjonalnego lokalu załącza się oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego, w którym najemca poddał się egzekucji i zobowiązał się do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu instytucjonalnego lokalu w terminie wskazanym w żądaniu oraz przyjął do wiadomości, że w razie konieczności wykonania powyższego zobowiązania prawo do lokalu socjalnego ani pomieszczenia tymczasowego nie przysługuje. Przepis ten w ocenie wnioskodawców powoduje, że lokatorzy przez lata zamieszkiwania w lokalu nie mogli się jednocześnie starać o lokal gminny, bo posiadali umowę najmu mieszkania. Zdaniem wnioskodawców w przypadku wystąpienia trudnej sytuacji finansowej lokatorzy zostaną pozbawieni lokalu mieszkalnego bez wyroku sądu i mogą być eksmitowani bez wyroku sądu.

6 czerwca - sejmowa Komisja Infrastruktury rozpatrzyła Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli przekazywania dworców kolejowych jednostkom samorządu terytorialnego w celu ich przebudowy lub remontu. Kontrola NIK została podjęta ze względu na fakt, iż znaczna część majątku państwowego będącego w zarządzie PKP S.A. stała się zbędna dla potrzeb tej spółki (zwłaszcza budynki dworców kolejowych wraz z obiektami towarzyszącymi). Na koniec 2013 r. PKP S.A. zarządzała 2397 dworcami, a wykorzystywała do obsługi pasażerów zaledwie 625 (26,1%). Ustawa o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego PKP umożliwia przekazywanie jednostkom samorządu terytorialnego zbędnego dla PKP S.A., a atrakcyjnego dla jednostek samorządu terytorialnego majątku w kilku trybach. NIK badała, czy przekazywanie dworców kolejowych jednostkom samorządu terytorialnego było ekonomicznie uzasadnione i dokonane zgodnie z przepisami prawa. Według NIK przeprowadzone dotychczas transakcje były ekonomicznie uzasadnione dla PKP S.A. i jednostek samorządu terytorialnego. Jednak jedynie część przejętych przez jednostki samorządu terytorialnego dworców zostało zagospodarowanych na cele określone w tej ustawie. Dobór dworców do przekazania jednostkom samorządu terytorialnego dokonany został rzetelnie i był gospodarczo uzasadniony. Poprzedzały go analizy uwzględniające uwarunkowania ekonomiczne związane z ich utrzymaniem. Przekazywanie dworców kolejowych na rzecz jednostek samorządu terytorialnego poza trzema przypadkami odbywało się zgodnie z przepisami ustawy o restrukturyzacji PKP i regulacjami wewnętrznymi Spółki. Jednocześnie warunek określony w art. 39 ust. 3 ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego PKP zniechęcał jednostki samorządu terytorialnego do przejmowania mienia, ponieważ samorządy miały potrzeby wykorzystania go na inne zadania publiczne niż cel wskazany w tym przepisie.

Tego samego dnia obradowała Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Jej członkowie zapoznali się z informacją na temat rozporządzenia Rady Ministrów z 15 maja 2018 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych oraz jego skutków dla samorządu terytorialnego. Informację przedstawili: sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – Stanisław Szwed oraz sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji – Paweł Szefernaker. Potrzeba wydania rozporządzenia wynikała z ustawy z dnia 15 września 2017 r. o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych, która usuwała przepisy dotyczące gabinetów politycznych, tj. te odnoszące się do zatrudniania pracowników samorządowych na stanowiskach doradcy lub asystenta. W rozporządzeniu z 15 maja 2018 r. usunięto stanowiska doradców i asystentów, doprecyzowano przepisy dotyczące wynagrodzenia prowizyjnego, nagród jubileuszowych oraz co najważniejsze w tabeli stanowisk i przyporządkowanym im minimalnym i maksymalnym miesięcznym stawkom wynagrodzenia zasadniczego wprowadzono przepis dotyczący możliwości obniżenia tych stawek o 20%. Przepisy dotyczące obniżenia stawki wynagrodzenia wejdą w życie z dniem 1 lipca br. Ewentualne decyzje o obniżeniu wynagrodzenia będą podejmowane w drodze uchwał przez organy stanowiące jednostki samorządu terytorialnego. W dyskusji posłowie oraz przedstawiciele organizacji samorządowych – Związku Miast Polskich i Związku Powiatów Polskich podnosili m.in. kwestie:

• braku merytorycznego uzasadnienia dla wprowadzenia przepisu umożliwiającego obniżenie o 20% stawki wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru, zwłaszcza w trakcie trwania kadencji,

• możliwych konsekwencji w postaci rezygnacji dobrych fachowców z kandydowania w najbliższych wyborach,

• politycznego charakteru wprowadzenia zmian dotyczących wynagradzania pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru,

• nieuzasadnionego pośpiechu w przyjmowaniu rozporządzenia i wprowadzaniu zmian dotyczących wynagrodzenia pracowników samorządowych bez liczenia się z opinią przedstawicieli organizacji samorządowych.

Wskazywano też na potrzebę podjęcia w przyszłości merytorycznej dyskusji na temat uporządkowania zasad i wysokości wynagradzania w całej administracji państwowej, nie tylko samorządowej.

7 czerwca - zakończyło się 63 (trzydniowe) posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili 21 ustaw. Wśród nich znalazła się m.in. nowelizację ustawy o odnawialnych źródłach energii. Nowelizacja dotyczy zapewnienia pełnej zgodności przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej. Ustawa ma się przyczynić do efektywnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE), a także zwiększonego użycia do celów energetycznych produktów ubocznych z rolnictwa i przemysłu wykorzystującego surowce rolnicze.

Sejm uchwalił także nowelizację ustawy o finansach publicznych. Ustawa ta ma na celu dostosowanie polskiego prawa do unijnej dyrektywy finansowej z 2011 r. Zgodnie z wymogami dyrektywy projekt ustawy nakłada m.in. obowiązek podawania w uzasadnieniu do projektu ustawy budżetowej danych dotyczących wyniku i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych według metodologii, która jest wykorzystywana przez państwa członkowskie UE do raportowania danych statystycznych do Komisji Europejskiej i do Europejskiego Urzędu Statystycznego.

Z kolei przyjęta przez Sejm nowelizacja ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie zwiększa z 50 do 80 proc. możliwą wartość przyznanej dotacji. W ocenie rządu wprowadzone rozwiązanie pozwoli na usprawnienie realizacji zadań istotnych ze względu na ważny interes publiczny, ważny interes społeczny lub niezbędnych ze względu na ochronę życia lub zdrowia ludzkiego.

Sejm uchwalił także ustawę o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw. Ta zakłada stworzenie Funduszu Niskoemisyjnego Transportu (FNT) oraz wprowadzenie opłaty emisyjnej, z której finansowane mają być projekty związane m.in. z rozwojem elektromobilności w Polsce. Środki z opłaty w 85 proc. mają trafić do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a w 15 proc. - do FNT. Ustawa pozwoli też na tworzenie przez samorządy stref czystego transportu w miastach, do których można ograniczyć wjazd pojazdów z tradycyjnym napędem silnikowym.

Ponadto w ubiegłym tygodniu do Marszałka Sejmu trafiły m.in. następujące projekty ustaw:

• Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw. Dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - wprowadzenia rozwiązań sprzyjających obniżaniu rygorów formalnych związanych z postępowaniami administracyjnymi w zakresie udzielania zgód i przyrzeczeń wodnoprawnych; projekt ogranicza wymóg przedkładania danych lub dokumentów, które znajdują się już w posiadaniu organu.

• Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wykroczeń oraz ustawy - Prawo o ruchu drogowym. Dotyczy zaostrzenia sankcji dla kierowców za poruszanie się samochodami z niesprawnym albo wyciętym filtrem cząstek stałych oraz dla podmiotów, które oferują usługi wycięcia albo modyfikacji filtra cząstek stałych.

• Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo energetyczne, ustawy o dodatkach mieszkaniowych, ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw. Dotyczy wyposażenia samorządu gminnego w nowe narzędzia umożliwiające przyznanie dodatku grzewczego dla mieszkańców dotkniętych ubóstwem energetycznym pod warunkiem posiadania źródła ciepła, o którym mowa w art. 8a ust. 1 projektu ustawy; likwidacji dodatku energetycznego.

30 maja - obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Bilans posiedzenia to 29 projektów z opinią pozytywną, jeden z negatywną. 12 projektów trafi na zespoły robocze. Negatywną opinię otrzymał Projekt ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących. Ponadto w trakcie posiedzenia strony dyskutowały o obniżce wynagrodzeń samorządowców, likwidacji gminy Ostrowice oraz o zmianach w ustawie o finansach publicznych.

Pomimo że rząd przyjął rozporządzenie w sprawie obniżenia o 20% płac kierownikom JST 15 maja br., samorządowcy zaprotestowali zarówno przeciwko trybowi przyjęcia rozporządzenia – bez opinii Komisji, jak też przyjęciu go wbrew ich stanowisku. Wskazali wady prawne przekazanego materiału, procedury, a przede wszystkim - skutki, jakie spowoduje w funkcjonowaniu państwa. - Temat wynagrodzeń samorządowców pojawił się w reakcji władz partii rządzącej na spadek notowań w sondażach, jaki nastąpił w wyniku medialnej burzy wokół nagród dla rządu. – przypomniał Wojciech Długoborski, współprzewodniczący ze strony samorządowej. W tej sytuacji samorządowcy zaapelowali do Prezydenta RP o skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o zbadanie przyjętego rozporządzenia z Konstytucją RP i ratyfikowaną przez Polskę EKST.

Strona samorządowa pozytywnie zaopiniowała projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących gminy Ostrowice w województwie zachodniopomorskim. Ostrowice mają od nowego roku zostać podzielone i włączone do sąsiednich miast. Decyzja taka została podjęta w porozumieniu z samorządami, które będą zaangażowane z zmiany.

Pozytywnie rozpatrzono projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten koryguje zapisy dotyczące indywidualnego wskaźnika zadłużenia. Jest to początek prac nad zmianami w prawie finansów publicznych.

Z negatywną opinią samorządów spotkał się projekt ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących. Dyrektor Andrzej Porawski wyjaśniał, że jedna trzecia obszaru Polski, w tym blisko połowa obszarów miast, jest objęta aktualnymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Przewidziano w nich tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową nawet dla 70 milionów obywateli. Zlekceważenie tych planów osłabia znaczenie aktów prawa miejscowego w praktyce urbanistycznej. Projektowana ustawa nie powinna dotyczyć wszystkich terenów, a tylko specjalnych, np. powojskowych, kolejowych, rolnych w miastach, itp. Dlatego należałoby wyraźnie zaznaczyć, że ustawa ułatwia realizację inwestycji mieszkaniowych jedynie na takich nowo pozyskanych dla budownictwa mieszkaniowego terenów, które były dotąd użytkowane w inny sposób.

4 czerwca - do Marszałka Sejmu trafił poselski (KUKIZ 15) projekt nowelizacji ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy oraz zmianie ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Projekt dotyczy wprowadzenia do Kodeksu pracy nowej instytucji, jaką jest urlop ciążowy oraz wprowadzenia do ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - instytucji zasiłku ciążowego. Zaproponowane zmiany - wg uzasadnienia - pozwolą zmniejszyć wymiar czasu pracy pracownicy w ciąży przy jednoczesnym zachowaniu zarobków na takim samym jak dotychczas poziomie i, z drugiej strony, na wypłacaniu wynagrodzenia przez pracodawcę w stopniu proporcjonalnym do rzeczywiście wykonywanej pracy.

5 czerwca br. do pierwszego czytania w sejmowych Komisjach Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej skierowany został poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Projekt dotyczy wprowadzenia regulacji (7 dni) określającej termin do wydania przez dyrektora szkoły, na wniosek nauczyciela, skierowania na badania lekarskie; przesunięcia daty rozpoczęcia urlopu dla poratowania zdrowia i przedłużenia trwania urlopu o czas trwania procedury odwoławczej przed wojewódzkim ośrodkiem medycyny pracy; dodania przepisów zawierających delegację do ustalenia na poziomie każdej szkoły regulaminów określających wskaźniki oceny pracy nauczycieli oraz na poziomie organów nadzoru pedagogicznego - regulaminów oceny pracy dyrektorów szkół i dyrektorów placówek doskonalenia nauczycieli.

10 maja - zakończyło się 62 posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. ustawę o ochronie danych osobowych. Zaproponowane regulacje wynikają z konieczności zapewnienia w Polsce skutecznego stosowania rozporządzenia UE w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych oraz w sprawie ich swobodnego przepływu (tzw. RODO). Do nowych przepisów będą musiały dostosować się wszystkie podmioty, które zbierają i przetwarzają dane osobowe. Nowa ustawa ma wejść w życie 25 maja 2018 r.

Kolejną uchwaloną przez Sejm ustawą była nowelizacja ustawy o kierujących pojazdami. Zgodnie z jej przepisami osobie ubiegającej się o prawo jazdy oraz o pozwolenie na kierowanie tramwajem będą realnie groziły konsekwencje prawne w przypadku złożenia nieprawdziwego oświadczenia. Wg orzeczenia Sądu Najwyższego obecnie obowiązujące przepisy ustawy o kierujących pojazdami nie zawierają upoważnienia organu administracji do odbierania od osób wnioskujących o wydanie prawa jazdy oświadczeń pod rygorem odpowiedzialności karnej za podanie nieprawdziwych danych co do podlegania zakazowi prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Z kolei uchwalona nowelizacja ustawy z 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe doprecyzowuje regulacje dotyczące udziału przedstawicieli związków zawodowych w komisji konkursowej na stanowisko dyrektora szkoły oraz utajnienie głosowań rady pedagogicznej w sytuacji gdy głosowanie dotyczy spraw osób pełniących stanowiska kierownicze w szkole.

10 maja - sejmowa Komisja Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki rozpatrzyła informację na temat realizacji programów w zakresie sportu powszechnego i współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego w ich realizacji oraz na temat nowych projektów w zakresie sportu powszechnego. Program „Sport dla Wszystkich” polega na dofinansowaniu zadań upowszechniających sport w różnych grupach społecznych. Ministerstwo inwestuje również w sport dzieci i młodzieży, jako stymulator prawidłowego rozwoju fizycznego, psychicznego, emocjonalnego i społecznego młodych ludzi. Ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej realizowany jest program „Klub”, którego celem jest wspieranie lokalnych środowisk sportowych oraz program „Sport Wszystkich Dzieci”, polegający na kompleksowym oddziaływaniu na najmłodszą grupę społeczną. Biorąc pod uwagę postępowania konkursowe związane ze wspieraniem przedsięwzięć z zakresu upowszechniania aktywności fizycznej liczba wniosków na przestrzeni dwóch lat (2015-2017) wzrosła z 1821 do 9858. Wzrosła również liczba umów zawartych na dofinansowanie zadań o ponad 700%. W 2017 roku uruchomiono innowacyjne narzędzie badania sprawności fizycznej – Narodową Bazę Talentów. Ministerstwo wspiera również Program Upowszechniania Sportu Osób Niepełnosprawnych i kieruje swoje działania w stronę osób starszych.

Tego samego dnia odbyło się posiedzenie sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Komisja rozpatrzyła wnioski i postulaty przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych zgłoszone w trakcie wyjazdowego posiedzenia Komisji w dniach 24-25 kwietnia 2018 r. na terenie województwa podlaskiego. Przedstawiciele mniejszości narodowych z Podlasia podnosili obawy związane z pochodami odbywającymi się w województwie, głównie ku czci żołnierzy wyklętych, które są organizowane przez środowiska związane z Obozem Narodowo-Radykalnym. Podlascy Romowie zwracali uwagę m.in. na brak zbiorowych układów pracy dotyczących asystentów edukacji romskiej i kierowanie dzieci romskich do szkół specjalnych z uwagi na brak właściwych narzędzi diagnostycznych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Mniejszości rosyjska i żydowska zgłosiły zapotrzebowanie na lokale konieczne dla prowadzenia przez nie działań w Białymstoku. Podlascy Tatarzy postulowali m.in. stworzenie ochrony mizaru w Bohonikach, podnosząc zagrożenie ze strony rozwijającej się w pobliżu żwirowni, jak też generalnie konieczność szerszej ochrony dziedzictwa kulturowego Tatarów. Mniejszość białoruska zwracała uwagę na problemy związane m.in. z depopulacją regionu, brakiem centrum kultury białoruskiej, zmniejszeniem progu w ramach subwencji oświatowej ogólnej, nadmierną szczegółowością formularzy wnioskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, wyraźnym zmniejszenie się kwot dotacji dla organizacji białoruskich. Podnosiła również brak kompleksowego programu nauczania o mniejszościach dla uczniów w szkołach powszechnych, szczególnie zaś w regionach zamieszkiwanych przez mniejszości.

9 maja - sejmowa Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii rozpatrzyła Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli wdrażania systemu Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Kontrolą obejmującą okres od stycznia 2013 r. do września 2017 r. zostały objęte trzy podmioty: Ministerstwo Cyfryzacji jako jednostka odpowiedzialna za zarządzanie budową i wdrożeniem CEPiK 2.0, Centralny Ośrodek Informatyki (COI) jako główny wykonawca i Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych (PWPW) jako jednostka odpowiedzialna za przygotowanie oprogramowania dla organów właściwych do spraw rejestracji pojazdów i wydawania praw jazdy. NIK negatywnie oceniła sposób budowy systemu CEPiK 2.0, który pomimo działań naprawczych, podjętych przez MC od połowy 2016 r., nie był w należyty sposób przygotowany, co spowodowało wydłużenie o ponad 2 lata zakładanego terminu udostępnienia wszystkich funkcjonalności oraz zwiększenie kosztów realizacji o 42 mln zł. Stwierdzono m.in. nieprawidłowe prowadzenie testów integracyjnych, problem kadr zaangażowanych w realizację systemu, niewłaściwe zarządzanie bezpieczeństwem informacji. Negatywnie oceniony został także sposób realizacji CEPiK 2.0 przez COI w latach 2013-2015. Zadania PWPW związane z wykonaniem i udostępnieniem oprogramowania dla CEPiK 2.0 były natomiast prawidłowo realizowane. NIK stwierdziła, że zawarcie w 2013 r. umowy na budowę CEPiK 2.0 nie zostało poprzedzone sporządzeniem studium wykonalności ani kalkulacją wartości zamówienia. Realizacja CEPiK 2.0 zlecona COI nie była należycie zorganizowana i zarządzana w formule projektu, analizy ryzyka za lata 2014-2015 były nierzetelne, natomiast w latach 2013-2016 miały miejsce częste zmiany koncepcji organizacji COI oraz duża rotacja pracowników, co negatywnie wpłynęło na terminową realizację systemu oraz jego sprawne działanie. W związku z realizacją wniosków pokontrolnych Ministerstwo Cyfryzacji od sierpnia 2017 r. zawiesiło wypłatę wynagrodzenia na rzecz COI, podjęło czynności w celu wypracowania rozwiązań, które zapewnią odpowiednią realizację kolejnych etapów prac oraz ustanowiło regulacje w zakresie bezpieczeństwa informacji. COI podjęło działania mające na celu prawidłową realizację testów integracyjnych bazy centralnej CEPiK 2.0 z oprogramowaniem interesariuszy. W dyskusji podnoszono m.in. problematykę wzrostu kosztów realizacji systemu CEPiK 2.0, zasadności realizacji dodatkowych prac przez COI przy zwiększeniu wynagrodzenia, lecz bez zmiany zakresu przedsięwzięcia, poniesionych i planowanych wydatków, a także terminów wdrożenia CEPiK 2.0 na kolejnych czterech etapach.

8 maja - sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przeprowadziła pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy nowelizującej ustawę o pomocy społecznej. Projekt ma na celu stworzenie podstawy prawnej, umożliwiającej samorządom przyznania zasiłku celowego mieszkańcom lokali ogrzewanych wyłącznie energią elektryczną, którzy nie są w stanie opłacać rachunków za energię w okresie grzewczym.

24 i 25 kwietnia - sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych przebywała na wyjazdowym posiedzeniu w województwie podlaskim. Województwo podlaskie, według danych spisowych z 2011 r., zamieszkuje niemal 47,2 tys. przedstawicieli 7 mniejszości narodowych i etnicznych – najwięcej Białorusinów (niemal 38,4 tys.), w dalszej kolejności Litwinów (niemal 4,9 tys.), Ukraińców (niemal 2,2 tys.), Rosjan, Tatarów, Romów i Żydów. Mniejszości stanowią około 4% mieszkańców całego województwa. W 10 gminach województwa podlaskiego liczba osób należących do mniejszości narodowych białoruskiej i litewskiej przekracza 20% liczby ogólnej mieszkańców, przy czym w 5 wynosi ponad 50%, z tego w gminach Czyże i Puńsk – ponad 75%. W 2017 r. na realizację 142 zadań związanych z zachowaniem, ochroną i rozwojem tożsamości kulturowej mniejszości zamieszkujących województwo podlaskie MSWiA przeznaczyło łącznie ponad 3,9 mln zł, natomiast w pierwszym naborze wniosków na 2018 r. – ponad 2,9 mln zł. W województwie podlaskim od kilkunastu lat na różnym poziomie nauczania prowadzone są lekcje języków mniejszości narodowych: białoruskiego, litewskiego i ukraińskiego, a od roku szkolnego 2016/2017 także języka rosyjskiego. W ostatnich latach widoczny jest spadek liczby uczniów uczestniczących w zajęciach we wszystkich typach szkół, co jest związane z niżem demograficznym. W roku szkolnym 2017/2018 w 56 szkołach województwa podlaskiego naukę języka mniejszości białoruskiej, litewskiej, ukraińskiej i rosyjskiej pobiera około 3,8 tys. uczniów. Na Podlasiu żyje blisko 90% ogólnej liczby obywateli polskich pochodzenia białoruskiego. Białorusini tradycyjnie zamieszkują zwarte obszary, m.in. w okolicach Białowieży, Białegostoku, Bielska Podlaskiego i Hajnówki. W dyskusji, która odbyła się drugiego dnia posiedzenia wyjazdowego Komisji, w gmachu Urzędu Miasta Hajnówki poruszono kwestie: zmniejszających się funduszy na projekty podtrzymujące kulturę i tożsamość mniejszości białoruskiej; konieczności stworzenia centrum kultury białoruskiej oraz konfliktów związanych z corocznymi marszami ONR w Hajnówce, na które nie ma zgody hajnowskich władz samorządowych.

12 kwietnia - sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła Informację NIK o wynikach kontroli skuteczności programów naprawczych jednostek samorządu terytorialnego. Kontrola została przeprowadzona w 14 jednostkach samorządu terytorialnego realizujących programy naprawcze (z 58 jednostek samorządu terytorialnego mających programy naprawcze). NIK pozytywnie oceniła skuteczność skontrolowanych programów naprawczych. Doprowadziły one do poprawy sytuacji finansowej samorządów. Pomimo pozytywnej oceny stwierdzono, że część programów została przygotowana niezgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych, i że działania naprawcze były realizowane nieterminowo. Komisja przyjęła propozycje tematów kontroli do planu pracy Najwyższej Izby Kontroli na 2019 r.

11 kwietnia - sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wysłuchała informacji na temat zatwierdzania taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. Łącznie, w całej Polsce, zostało złożonych 2539 wniosków w sprawie zatwierdzenia nowych taryf opłat za wodę i odprowadzenie ścieków. 1877 wniosków przewiduje podwyżkę dotychczasowych opłat, 173 wnioski zakładają obniżkę, a 448 wniosków utrzymuje taryfy na dotychczasowym poziomie. Odnotowano dużą rozbieżność w wysokości zaproponowanych opłat: od 1,58 zł do 57 zł netto za m³ wody i od 1,98 zł do 34,94 zł netto za m³ ścieków. Obecnie prowadzona jest analiza wniosków taryfowych pod kątem ochrony odbiorców przed nieuzasadnionym wzrostem cen wody. W dyskusji poruszono kwestie związane z przedstawionymi rozpiętościami cenowymi, amortyzacji inwestycji (budowa sieci kanalizacyjnych i rozłożenie kosztów budowy w opłatach za odprowadzanie ścieków), stanu zatrudnienia i budżet Przedsiębiorstwa Wody Polskie, możliwości ustalania różnych stawek taryfowych w ramach jednego podmiotu zapewniającego zaopatrzenie w wodę.

13 kwietnia - zakończyło się 61 posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie m.in. rozpoczęli pracę nad projektem nowelizacji ustawy o ochronie środowiska (druk nr 2223). Głównym celem projektu jest wprowadzenie systemowych rozwiązań organizacyjno-prawnych i finansowych, które mają zapewnić skuteczne działania państwa i samorządów dla poprawy jakości powietrza na terenie całej Polski. W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu. Zostanie on rozpatrzony w bloku głosowań na kolejnym posiedzeniu Sejmu.

W trakcie posiedzenia Sejm uchwalił także dziewięć ustaw. Dalsze nad nimi prace będą kontynuowane w Senacie. Jedną z nich jest ustawa o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej. Nowelizacja dotyczy przeniesienia spraw infrastruktury przestrzennej z działu informatyzacja do działu budownictwo, planowanie i zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo.

Kolejną uchwaloną ustawą była ustawa wprowadzająca zmiany do Kodeksu postępowania cywilnego, ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Celem tej nowelizacji jest wykonanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego uznającego za niezgodne z konstytucją przepisów Kodeksu postępowania cywilnego w zakresie, w jakim odnoszą

Posłowie uchwalili także nowelizację Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Ta przewiduje z kolei wprowadzenie krótszego, ogólnego terminu przedawnienia roszczeń. Ma to skłonić wierzycieli do szybszego inicjowania postępowań, przyczyniając się do stabilności i pewności obrotu prawnego. się do zabezpieczenia przez obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową.

28 marca - obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Bilans posiedzenia to 26 projektów z opinią pozytywną i osiem, którymi zajmą się zespoły robocze Komisji,. Ponadto dwóch projektów nie rozpatrzono ze względów formalnych, a kolejne trzy zostały zdjęte z porządku obrad. Na początku posiedzenia minister Brudziński poinformował samorządowców, że decyzją premiera Morawieckiego o 500 mln zł został zwiększony fundusz na budowę dróg lokalnych, którego beneficjentem mają być samorządy, zwłaszcza te, które do tej pory nie mogły korzystać ze środków funduszu, bo były zbyt biedne.

Następnie uczestnicy Komisji zapoznali się z informacją Krajowego Biura Wyborczego oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat stanu przygotowań do przeprowadzenia wyborów samorządowych w 2018 r. Informację przedstawili: Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji oraz Magdalena Pietrzak, nowa szefowa Krajowego Biura Wyborczego. Zapewniali, że samorządy otrzymają więcej pieniędzy na obsługę wyborów niż poprzednio. Zakup sprzętu niezbędnego do transmisji wyborów zostanie dokonany centralnie. W maju rozpoczną się testy programu służącego obsłudze wyborów, aby mieć pewność, że jest gotowy. W czerwcu będą testy z udziałem JST. PKW wystąpiła do GIODO o wykładnię przepisów dotyczących ochrony danych osobowych, głównie związanych z ochroną wizerunku wyborców. Zygmunt Frankiewicz, Prezes ZMP zwrócił uwagę głównie na problem z urzędnikami wyborczymi. Ich nabór ma się zakończyć 16 kwietnia. Tymczasem na 4600 miejsc zgłosiło się – jak do tej pory – tylko 1400 chętnych. W ocenie samorządowców przyczyną takiego stanu rzeczy są po pierwsze niskie wynagrodzenia oferowane urzędnikom wyborczym oraz malo atrakcyjne warunki pracy, wiążące się z koniecznością wyjazdów, za które m.in. nie będą się oni mogli ubiegać o zwrot kosztów podróży slużbowych za pracę poza miejscem zamieszkania.
W porządku obrad znalazł się m.in. projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Zyskał on opinię pozytywną. Jednakże strona samorządowa zgłosiła do niego pewne uwagi. Jedną z kwestii jest podniesienie limitu wynagradzania skarbników powiatów, którzy są poniżej poziomu wynagradzania skarbników gmin, co nie ma w chwili obecnej uzasadnienia. Inną - wprowadzenie przepisów utrzymujących dotychczasowy poziom wynagrodzeń w przypadku, gdy w toku kadencji liczba ludności danej JST spada poniżej limitu determinującego określoną wysokość wynagrodzenia. W odpowiedzi Stanisław Szwed, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej zapewnił, że resort jest otwarty na rozmowy.

26 marca - na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych posłowie „Informacji na temat planowanych kosztów organizacji przeprowadzenia wyborów samorządowych w 2018 r. oraz wysokości środków finansowych zabezpieczonych na ten cel w budżecie państwa”. Uzasadnienie wniosku o zwołanie posiedzenia przedstawili: poseł Krystyna Skowrońska (PO) oraz poseł Janusz Cichoń (PO). W uzasadnieniu posłowie wskazali na wzrost kosztów przeprowadzenia wyborów samorządowych związany z wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. Posłowie powoływali się na pismo Szefa Krajowego Biura Wyborczego z dnia 20 lutego 2018 r., w którym wykazano potrzebę zabezpieczenia dodatkowych środków finansów w kwocie 605 milionów złotych. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów – Tomasz Robaczyński poinformował, że pismo Szefa KBW jest obecnie przedmiotem analizy, a także że w budżecie są zabezpieczone środki finansowe, które umożliwiają Krajowemu Biuru Wyborczemu rozpisać przetargi na zakupy niezbędne do przeprowadzenia wyborów.

21 marca - sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła informację na temat stanu przygotowań do wyborów samorządowych w 2018 r. Informację przedstawili: przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej – Wojciech Hermeliński, szef Krajowego Biura Wyborczego – Magdalena Pietrzak oraz sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji – Paweł Szefernaker. Państwowa Komisja Wyborcza, zgodnie ze zmianami wprowadzonymi ustawą o zwiększaniu udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych, m.in. powołała nowego Szefa Krajowego Biura Wyborczego, określiła liczbę, tryb i warunki powołania urzędników wyborczych, a także zakres i sposób realizacji zadań urzędników wyborczych.

PKW jest w trakcie powoływania komisarzy wyborczych. Krajowe Biuro Wyborcze przygotowało wykaz uchwał i informacji, które musza zostać wdane w związku z wyborami samorządowymi. Jest w trakcie realizacji czynności związanych z powołaniem urzędników wyborczych, prowadzi analizy związane z realizacja obowiązku transmisji czynności wykonywanych przez obwodowe komisje wyborcze. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przedstawiło PKW kandydatów na komisarzy wyborczych oraz przeprowadziło szkolenia i egzaminy dla kandydatów na komisarzy wyborczych. W dyskusji zgłoszono następujące problemy związane z przygotowaniem do wyborów samorządowych w 2018 roku: brak kandydatów na urzędników wyborczych (na 5200 miejsc jest 1200 kandydatów), krótkie terminy na wybór komisarzy wyborczych z pośród kandydatów zgłoszonych przez MSWiA (144 kandydatów na 100 komisarzy), problemy techniczne i organizacyjne związane z realizacją transmisji z obwodowych komisji wyborczych (28 tys. komisji), konieczność dokładnego oszacowania środków potrzebnych na przeprowadzenie wyborów, przeprowadzenie szkoleń dla nowych urzędników wyborczych, przeprowadzenie przetargu na sprzęt i transmisje internetową.

22 marca - zakończyło się 60 posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. nowelę ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” oraz ustawy o transporcie kolejowym. Nowe przepisy mają na celu ułatwienie funkcjonowania kolei i usunięcie barier przez uzupełnienie i doprecyzowanie przepisów dotyczących m.in . budowy tuneli kolejowych oraz działalności kolei turystycznych i historycznych.

Sejm rozpatrzył także stanowisko Senatu do nowelizacji ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i Kodeksu cywilnego. Ustawa określa zasady wsparcia samorządów w tworzeniu zasobu mieszkań na wynajem i jest elementem Narodowego Programu Mieszkaniowego, przyjętego przez rząd we wrześniu 2016 r. Program koncentruje się na wsparciu mieszkaniowym kierowanym do osób o niskich i przeciętnych dochodach, które dotychczas nie mogły znaleźć mieszkania o dostępnym dla nich czynszu.

Posłowie rozpatrzyli także stanowisko Senatu w sprawie nowelizacji ustawy – Prawo łowieckie. Znowelizowana ustawa ma na celu wzmocnienie uprawnień właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości przy tworzeniu obwodów łowieckich. Ustawa zakłada m.in. możliwość wystąpienia – przez właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości objętej obwodem łowieckim – do sądu z wnioskiem o ustanowienie na niej zakazu wykonywania polowania.

15 marca - zakończyło się 58. posiedzenie Senatu. Tego dnia senatorowie przyjęli bez poprawek o zmianie ustawy o ewidencji ludności, ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw oraz ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego. Był to projekt rządowy. Ustawa umożliwi udostępnianie danych z rejestru stanu cywilnego służbom specjalnym, m.in.: ABW, Agencji Wywiadu, CBA czy Służbie Wywiadu Wojskowego w zakresie niezbędnym do wykonywania ich ustawowych zadań. Dane te mają być udostępniane za pomocą urządzeń teletransmisji danych po wyrażeniu zgody przez ministra właściwego ds. informatyzacji, jeżeli podmioty spełnią łącznie wymagane warunki.

Zgodę, odmowę albo cofnięcie zgody na udostępnianie danych ma wydawać minister właściwy ds. informatyzacji w drodze decyzji administracyjnej. Nowelizacja zakłada także zmianę polegającą na włączeniu wymienionych służb oraz Służby Ochrony Państwa, Policji, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej i Służby Więziennej do katalogu podmiotów, którym wydaje się odpisy aktu stanu cywilnego i zaświadczenia o zamieszczonych lub niezamieszczonych w rejestrze stanu cywilnego danych osoby wskazanej przez te służby. Nowela przewiduje też możliwość zgłoszenia urodzenia dziecka on line. Zgłoszenie będzie musiało zawierać oświadczenie o wyborze imienia dla dziecka. Po zarejestrowaniu urodzenia przez kierownika USC do osoby zgłaszającej urodzenie zostanie odesłany ‒ w formie elektronicznej lub papierowej ‒ odpis aktu urodzenia dziecka oraz powiadomienie o nadanym numerze PESEL i zaświadczenie o zameldowaniu. Ustawa zakłada także dodanie numerów PESEL rodziców w akcie urodzenia dziecka. Wydawanie zaświadczeń o zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy będzie możliwe także w formie dokumentu elektronicznego. Podmioty mające dostęp do rejestru PESEL będą mogły bezpośrednio informować ‒ w formie pisemnej lub elektronicznej ‒ organy odpowiedzialne za rejestrację danych o ich niezgodności ze stanem faktycznym.

Kolejną przyjętą bez poprawek była ustawa o zmianie ustawy – Prawo wodne. Nowelizacja doprecyzowuje i uzupełnia obowiązujące przepisy. Przewiduje, że do spraw wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie prawa wodnego, czyli 1 stycznia 2018 r., a dotyczących decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko stosować się będzie przepisy obowiązujące przed tą datą. Nowela pozwoli również przedsiębiorcom, którzy nie dotrzymywali warunków udzielonego pozwolenia wodno-prawnego, dotyczących ilości pobieranej wody i jakości odprowadzanych ścieków, zaliczyć na poczet kar rozpoczęte inwestycje środowiskowe.

Natomiast z siedmioma poprawkami Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy – Prawo łowieckie. Zgodnie z nowelą nie będzie można m.in. wykorzystywać żywych zwierząt do szkolenia psów myśliwskich, prowadzić polowań zbiorowych w parkach narodowych, polować w obecności lub przy udziale dzieci do 18. roku życia. Właściciele lub użytkownicy wieczyści nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego będą mogli przedłożyć staroście oświadczenie, w którym nie zgadzają się na prowadzenie polowań na ich gruntach. Odstrzały w parkach narodowych wolno będzie prowadzić jedynie po każdorazowym uzyskaniu upoważnienia od dyrektora parku lub regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Na mocy nowelizacji izby rolnicze zostaną dopuszczone do wyznaczania obwodów łowieckich, będą też mogły wnosić o rozwiązanie koła łowieckiego, które nie wykonuje ustalonych planów łowieckich (odstrzały). Nowelizacja reguluje również kwestie związane z szacowaniem szkód i wypłat odszkodowań. Koła łowieckie nadal będą wypłacały odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzynę lub w czasie polowania. Szkód nie będą jednak szacować sami myśliwi, ale komisje.

Senatorowie postanowili też o wniesieniu do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym oraz ustawy o referendum ogólnokrajowym. Umożliwia on wznowienie postępowania po postanowieniu sądu wydanym w trybie „referendalnym” w sprawach związanych z rozpowszechnianiem nieprawdziwych informacji w wypowiedziach, ulotkach itp. w trakcie kampanii referendalnej. Projekt dostosowuje prawo do wyroku TK z 20 kwietnia 2017 r. (sygn. akt K 10/15).

1 marca - obradowała Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Na posiedzeniu podjęto inicjatywę ustawodawczą zmierzającą do znowelizowania przepisów ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych. Projekt dotyczy uznania języka wilamowskiego za język regionalny. Język ten jest używany jako autochtoniczny, rodzimy język lokalny w miasteczku Wilamowice należącym administracyjnie do powiatu bielskiego województwa śląskiego.

1 marca - na posiedzeniu połączonych komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Edukacji Nauki i Młodzieży posłowie zapoznali się z informacją Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli wspierania kształcenia specjalnego uczniów z niepełnosprawnościami w ogólnodostępnych szkołach i przedszkolach. W wyniku kontroli stwierdzono, że nie wszystkim uczniom z niepełnosprawnościami zapewniono prawidłowe wsparcie kształcenia specjalnego. Nie zawsze prawidłowo informowano o zasadach tego wsparcia. Zaplanowane zajęcia nie zawsze były realizowane przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach. Czynnikami utrudniającymi realizację edukacji włączającej były nie tylko braki kadrowe (kwestia zapewnienia specjalistów), ale też bariery architektoniczne, brak odpowiednich pomieszczeń, niewystarczające wsparcie metodyczne, a czasami niechęć rodziców wobec dodatkowych zajęć i terapii dla dzieci.

1 marca - trzeciego dnia 59 posiedzenia Sejmu uchwalono m.in. nowelizację ustawy o ewidencji ludności oraz ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego. Nowelizacja dotyczy wprowadzenia możliwości zgłoszenie urodzenia dziecka oraz oświadczenia o wyborze imienia dla dziecka w formie dokumentu elektronicznego. A także wydawania od 1 czerwca 2018 r. w formie dokumentu elektronicznego zaświadczeń o zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy. Nowelizacja wprowadza także regulację, która pozwoli na ustalenie jednoznacznych relacji łączących dziecko z jego rodzicami (chodzi o dodanie numerów PESEL rodziców przy akcie urodzenia dziecka), która powinna obowiązywać od 1 grudnia 2018 r. Wprowadza także przepisy, na podstawie których podmioty mające dostęp do rejestru PESEL będą mogły bezpośrednio informować (w formie pisemnej lub elektronicznej) organy odpowiedzialne za rejestrację danych w tym rejestrze o ich niezgodności ze stanem faktycznym.

21 lutego - obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia samorządowcy domagali się m.in. skierowania do opiniowania przez KWRiST ostatecznej wersji projektu nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii. Był on omawiany w lipcu ub.r. Komisja jednak nie wydała opinii, gdyż miały być wprowadzane zmiany. Mimo zapewnień strony rządowej, projekt nie wrócił już do KWRiST, a teraz ma być pilnie kierowany do prac parlamentarnych. W wyniku dyskusji ustalono, że projekt zaopiniuje Zespół ds. Infrastruktury.

Jacek Karnowski, prezydent Sopotu przypomniał sprawę projektu ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, który dawał szansę na liberalizację przepisów dotyczących stref płatnego parkowania w miastach i gminach turystycznych, pielgrzymkowych czy uzdrowiskowych, które są w weekendy „zajeżdżane” przez przyjezdnych. - Chcielibyśmy usłyszeć, jaki jest stan prac nad projektem na dziś, jaka jest szansa, że ujrzy on światło dzienne – mówił prezydent Karnowski. Odpowiedź zostanie udzielona na marcowej Komisji Wspólnej.

Z kolei Marcin Kamionek z Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów poinformował samorządowców o przesunięciu terminu wejścia w życie ustawy o jawności życia publicznego. - Z powodu przedłużających się prac nad projektem, spowodowanych m.in. licznymi uwagami strony samorządowej zgłaszanymi do projektu, nie będzie on mógł wejść w życie od 1 marca br. Najprawdopodobniej ustawa zacznie obowiązywać od połowy roku - mówił urzędnik.

15 lutego - zakończyło się 56. posiedzenie Senatu. Podczas 56. posiedzenia Senat rozpatrzył 10 ustaw, do 6 wprowadził poprawki.

12 poprawek Senat wprowadził do ustawy – Prawo przedsiębiorców (projekt rządowy), regulującą kwestie podejmowania, wykonywania i kończenia działalności gospodarczej w Polsce, w tym prawa i obowiązki przedsiębiorców oraz zadania organów władzy publicznej w tym zakresie. Ustanawia zasady: co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone; domniemania uczciwości przedsiębiorcy i rozstrzygania wątpliwości faktycznych na jego korzyść.

4 poprawki wprowadzono do ustawy o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców (projekt rządowy) określającej jego zadania. Senatorowie zdecydowali m.in., że minister ministra ds. gospodarki określając siedzibę biura rzecznika będzie brał pod uwagę konieczność zapewnienia efektywnej realizacji jego zadań oraz będzie kierował się potrzebą dekoncentracji. zadaniem rzecznika będzie opiniowanie projektów aktów normatywnych również w zakresie zasad podejmowania lub zakończenia działalności gospodarczej w Polsce. Zgodnie z ustawą podstawowym zadaniem rzecznika będzie dbanie o właściwe wdrożenie w praktyce zasad Konstytucji Biznesu, co zapewni lepszą ochronę interesów mikro-, małych i średnich firm, a także bardziej partnerskie relacje między przedsiębiorcami a organami administracji publicznej, wpłynie też na poprawę stanu otoczenia prawnego przedsiębiorców.

Senatorowie opowiedzieli się za przyjęciem z 4 zmianami ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (projekt rządowy), mającej usprawnić funkcjonowanie Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) oraz Pojedynczego Punktu Kontaktowego, który zostanie zastąpiony przez Punkt Informacji dla Przedsiębiorcy (PIP), co ma ułatwić podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej.

Z 5 poprawkami przyjęła także nowelizację ustawy o ochronie zwierząt oraz ustawy – Kodeks karny (projekt rządowy). Senatorowie postanowili, że w przypadku zabicia lub znęcania się nad zwierzęciem sąd będzie mógł orzec zakaz wykonywania wszelkich zawodów, prowadzenia wszelkiej działalności oraz wykonywaniem wszelkich czynności związanych z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie.

 

8 lutego - zakończyło się 58. Posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

• Nowelizację ustawy o pomocy społecznej, która zakłada wprowadzenie dodatkowego typu placówki: schroniska dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi.

• Znowelizowano także ustawę o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Nowela wprowadza m.in. zmiany dotyczące zasad wsparcia samorządów w tworzeniu zasobu mieszkań na wynajem. Proponowane zmiany mają np. pozwolić gminom ubiegać się o dofinansowanie bez dotychczasowego warunku wydzielenia z gminnego zasobu odpowiedniej liczby lokali socjalnych, a w rezultacie mają być wsparciem mieszkaniowym dla osób o niskich i średnich dochodach. 

Sejm przeprowadził także I czytanie następujących projektów ustaw:

• Obywatelski projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (druk nr 2212). Projekt wprowadza zasadę, zgodnie z którą na finansowanie ochrony zdrowia z budżetu państwa będą przeznaczane corocznie środki finansowe w wysokości nie niższej niż 6,8% PKB z roku poprzedniego. Jednocześnie w projekcie zastrzeżono, że wielkość środków finansowych przeznaczonych na finansowanie ochrony zdrowia w latach 2018-2020 nie może być mniejsza niż: 5,2% z roku poprzedniego w 2018 r., 5,7% PKB z roku poprzedniego w 2019 r. oraz 6,2% PKB z roku poprzedniego w 2020 r. Uzasadnienie projektu przedstawił reprezentant Inicjatywy Ustawodawczej dr Tomasz Dybek. Sejm odrzucił wniosek PSL o niezwłoczne przejście do II czytania projektu. Projekt został skierowany do dalszych prac w Komisji Zdrowia.

Ponadto w trakcie posiedzenia Sejm przyjął do wiadomości Informację Rządu Rzeczypospolitej Polskiej o działaniach podejmowanych w 2015 roku na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych wraz ze stanowiskiem Komisji oraz Informację Rządu Rzeczypospolitej Polskiej o działaniach podejmowanych w 2016 roku na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych wraz ze stanowiskiem Komisji.  

---

1 lutego 2018 r. - zakończyło się 55 posiedzenie Senatu. W jego trakcie senatorowie przyjęli bez poprawek 5 ustaw, które teraz trafią o podpisu Prezydenta. Wśród tych ustaw znalazły się m.in.: 

• Ustawa o zmianie ustawy o działach administracji rządowej (projekt rządowy) ma na celu uporządkowanie przestrzeni publicznej i zapewnienie koordynacji działań związanych z polityką mieszkaniową państwa, w szczególności z programem Mieszkanie +. W uzasadnieniu wskazano, że istotną potrzebą społeczną jest dbałość o ład i estetykę przestrzeni publicznej, a w dotychczasowym stanie prawnym ta kwestia nie była wymieniona w ustawie o działach administracji rządowej, co powodowało niejasność co do kompetencji ministrów w tym obszarze. Z uwagi na potrzebę intensyfikacji działań ukierunkowanych na dbałość o estetykę przestrzeni publicznej konieczna jest koordynacja z pozostałymi dziedzinami polityki kulturalnej państwa. Będzie to stanowić jeden z elementów szerszego celu, jakim jest ochrona krajobrazu. W noweli przewidziano nadzór premiera nad polityką mieszkaniową państwa, a sprawy związane z estetyką przestrzeni publicznej w zakresie architektury, urbanistyki i planowania przestrzennego będą należały do kompetencji ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

• Ustawa o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (projekty poselskie) przewiduje wydłużenie do 31 grudnia 2019 r. okresu, w którym to na gminie spoczywa obowiązek zapewnienia najemcom prawa do lokalu zamiennego i pokrycia kosztów przeprowadzki w związku z koniecznością remontu lub rozbiórki budynku gminnego. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami jedynie do końca 2017 r. gminy miały taki obowiązek. Warunkiem było opłacenie czynszu regulowanego. Nowela zakłada ochronę lokatorów od 1 stycznia 2018 r.

---

31 stycznia 2018 r. - odbyło się plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządi i Samorządu Terytorialnego. Było ono pierwszym, które prowadzili nowi współprzewodniczący: Wojciech Długoborski, wiceburmistrz Chojny, który zgodnie z ustaleniami samorządowców przez najbliższe 8 miesięcy będzie współprzewodniczył obradom z ramienia Unii Miasteczek Polskich, oraz Joachim Brudziński, minister spraw wewnętrznych i administracji. W posiedzeniu uczestniczył także pełnomocnik rządu ds. samorządowych, Paweł Szefernaker, który jest sekretarzem stanu w MSWiA. 

W części roboczej Komisja omawiała m.in. projekt ustawy o jawności życia publicznego. Prezes ZMP, Zygmunt Frankiewicz wymienił zagrożenia, jakie niesie projekt, związane z odpowiedzialnością karną kierowników JST za błędy pracowników, naruszenie zasady domniemania niewinności (odpowiedzialność już po postawieniu zarzutów, a nie po skazaniu przez sąd) czy ograniczenie możliwości zasiadania m.in. w radach nadzorczych spółek przez osoby pełniące funkcje publiczne. Ustalono, że samorządowcy mogą jeszcze zgłaszać uwagi, a projekt wróci na kolejną Komisję.

Z kolei w przypadku tzw. ustawy reprywatyzacyjnej, której nowa wersja pojawiła się kilka dni temu zdecydowano, że opinię podejmie Zespół ds. Systemu Finansów Publicznych, który zostanie pilnie zwołany.

Wiceminister cyfryzacji, Karol Okoński przedstawił wstępną koncepcję Kodeksu cyfrowego, czyli „programowej legislacji dla obszaru informatyzacji w Polsce”, która miałaby zastosowanie do wszystkich podmiotów administracji publicznej, ale także sądów oraz podmiotów prywatnych, które wykonują zadania ze środków publicznych. 

---

26 stycznia - zakończyło się 57. dwudniowe posiedzenie Sejmu. Posłowie zakończyli parlamentarne prace i skierowali do podpisu Prezydenta m.in. nowelizację ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa oraz niektórych innych ustaw. Sejm opowiedział się za wszystkimi poprawkami zaproponowanymi przez Senat. Gwarantują one, że nabycie nieruchomości w dobrej wierze przesądza, że Komisja nie może wnioskować o zmiany w księdze wieczystej nieruchomości oraz dotyczą objęcia członków Komisji ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym poprzez traktowanie ich jak pracowników.

Natomiast do Senatu skierowane zostały m.in.:

• Nowelizacja ustawy o działach administracji rządowej, która określa, że sprawy dotyczące udziału w kształtowaniu estetyki przestrzeni publicznej w zakresie architektury, urbanistyki i planowania przestrzennego zostaną objęte zakresem kompetencji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

• Nowelizacja ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego wydłużającą do 31 grudnia 2019 r. okres, w którym na gminie spoczywa obowiązek zapewnienia najemcom prawa do lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki w związku z koniecznością remontu lub rozbiórki budynku, który wymaga opróżnienia.

• Nowelizacja ustawy o ochronie zwierząt oraz ustawy - Kodeks karny wzmacnia ochronę prawną zwierząt oraz skuteczniejsze zapobieganie popełnianiu przestępstw na ich szkodę. Przepisy przewidują podwyższenie maksymalnych kar za zabijanie zwierząt niezgodnie z przepisami lub znęcanie się nad nimi z 2 lat do 3 lat pozbawienia wolności, a w przypadku dokonywania takich czynów ze szczególnym okrucieństwem z 3 do lat 5. W przypadku skazania za przestępstwa przeciwko zwierzętom, wprowadza obligatoryjne orzekanie przez sąd nawiązki i wzrost jej minimalnego poziomu z 500 do 1 000 zł.

W trakcie posiedzenia Sejm przeprowadził także pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw został skierowany Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wraz z zasięgnięciem opinii Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Projekt jest realizacją przyjętego przez rząd Narodowego Programu Mieszkaniowego, który koncentruje się na wsparciu mieszkaniowym kierowanym do osób o niskich i przeciętnych dochodach, które dotychczas nie mogły znaleźć dla siebie mieszkania o dostępnym czynszu. 

---

19 stycznia - zakończyło się 54. posiedzenie Senatu. Senat rozpatrzył 7 ustaw, do 2 wprowadził poprawki. Bez poprawek Senat przyjął m.in. ustawę budżetową na rok 2018 (projekt rządowy), która przewiduje dochody w wysokości 355,7 mld zł, wydatki ‒ 397,2 mld zł, a maksymalny deficyt nie większy niż 41,5 mld zł. Zakładany wzrost gospodarczy ma wynieść 3,8%, a średnioroczna inflacja 2,3%. Deficyt sektora finansów publicznych zaplanowano na poziomie 2,7% PKB. Przewidywane jest zwiększenie przeciętnego rocznego funduszu wynagrodzeń w gospodarce narodowej oraz wzrost wysokości emerytur i rent o 6,3% oraz wzrost spożycia prywatnego w ujęciu nominalnym o 5,9%. Dochody tzw. budżetu środków europejskich wyniosą 64,8 mld zł, wydatki 80,2 mld zł, a deficyt 15,5 mld zł. W budżecie przewidziano m.in. środki na kontynuację dotychczasowych, priorytetowych działań rządu, m.in. na finansowanie programu „Rodzina 500 +”. Uwzględniono także skutki obniżenia wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, waloryzacji emerytur i rent od 1 marca 2018 r. na poziomie 102,7%, zwiększenia nakładów na obronę narodową, dofinansowania do bezpłatnych leków dla osób, które ukończyły 75 lat, oraz dalszego podwyższania tzw. kwoty wolnej od podatku.

Kolejną przyjętą bez poprawek była ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze skróceniem okresu przechowywania akt pracowniczych oraz ich elektronizacją (projekt rządowy) przewiduje skrócenie z 50 do 10 lat czas przechowywania dokumentacji pracowniczej i dokumentacji płacowej zleceniobiorców zatrudnionych po 1 stycznia 2019 r. Umożliwia ponadto prowadzenie i przechowywanie dokumentacji pracowniczej w postaci elektronicznej.

Natomiast 5 poprawek wprowadzono do nowelizacji ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Izba postanowiła m.in., że członkowie komisji powinni być traktowani jak pracownicy i podlegać ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Nowela wyposaża Komisję do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich w kompetencje prokuratora, określone w postępowaniu administracyjnym i cywilnym, ale nie w postępowaniu karnym. Podniesiono też z 3 tys. zł do 10 tys. zł wysokość grzywny za nieusprawiedliwione niestawiennictwo na rozprawie komisji lub opuszczenie rozprawy bez zezwolenia kierującego rozprawą dla strony, świadka i biegłego.