Nowelizacja ustawy o PPP zdaje egzamin

ANALIZY SAMORZĄDOWE / BIULETYN SAMORZĄDOWCA - 4 / 2019

Nowelizacja ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1445) została uchwalona ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1693). Regulacja ta wprowadziła kilkadziesiąt zmian w funkcjonującej od niemal 10 lat ustawy o PPP. Po roku od jej uchwalenia należy stwierdzić, że nowe przepisy sprawdzają się w praktyce.

Po pierwsze, pozytywnie należ ocenić wprowadzony obowiązek sporządzenia tzw. oceny efektywności realizacji przedsięwzięcia. Ocena taka musi zostać opracowana przed wszczęciem postępowania w sprawie wyboru partnera prywatnego, a jej celem jest porównanie planowanego projektu PPP do efektywności realizacji inwestycji w inny sposób, w szczególności przy wykorzystaniu wyłącznie środków publicznych. Ustawodawca nie ingeruje przy tym w metodykę wykonania oceny, wskazując jedynie na niezbędne jej elementy (zakładany podział zadań i ryzyk, szacowane koszty cyklu życia projektu i czas niezbędny do jego realizacji, wysokość opłat pobieranych od użytkowników i warunki ich zmiany - o ile opłaty są planowane. Pomimo pewnych obaw sektora publicznego związanych z zakresem i kosztami opracowywania takich analiz, obowiązek ich przeprowadzenia wpływa pozytywnie na jakość przygotowywanych projektów PPP. Przedsięwzięcia są dzięki temu lepiej przemyślane, co zdecydowanie sprzyja dalszym etapom procedowania projektów PPP. Warto dodać, że na stronie www.ppp.gov.pl dostępne są już wytyczne Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju dotyczące sposobu przygotowania projektów PPP.
Ciekawym rozwiązaniem okazało się umożliwienie podmiotom publicznym uzyskania opinii ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego o planowanym projekcie PPP. Opinia taka obejmuje badanie poprawności i kompletności przeprowadzonych analiz poprzedzających realizację przedsięwzięcia, przyjętego modelu prawno-organizacyjnego, mechanizmów wynagradzania partnera prywatnego oraz proponowanego podziału ryzyk. Podstawę do wydania opinii stanowi wspomniana wcześniej ocena efektywności realizacji przedsięwzięcia. Pozytywna opinia może wesprzeć decyzję podmiotu publicznego o realizacji projektu PPP, zaś opinia negatywna wskaże braki lub błędy w opracowanych analizach przedrealizacyjnych. Warto pamiętać, że wystąpienie z wnioskiem o opinię nie jest obowiązkowe. Być może z tego powodu do tej pory Minister Inwestycji i Rozwoju przeprowadził certyfikację zaledwie kilku planowanych przedsięwzięć, w tym projektu dotyczącego budowy lokali mieszkalnych w Giżycku oraz modernizacji energetycznej obiektów publicznych w Wałbrzychu.
Od strony proceduralnej na uwagę zasługują natomiast przepisy dotyczące podstawy prawnej i zasad wyboru partnera prywatnego. Mianowicie, po nowelizacji możliwe jest dokonanie wyboru partnera w oparciu o przepisy Prawa zamówień publicznych bez względu na planowaną, lub ostatecznie wypracowaną w toku negocjacji strukturę prawno-finansową projektu. Dzięki temu wyeliminowane zostało ryzyko stosowania przez podmioty publiczne niewłaściwych przepisów proceduralnych, co wcześniej zdarzało się w praktyce. Warto odnotować także zmianę polegającą na likwidacji obligatoryjnych kryteriów oceny ofert. Aktualnie to podmiot publiczny jako zamawiający decyduje o zastosowaniu kryteriów najlepiej odpowiadających charakterowi zamówienia.
Nowelizacja wprowadziła także szereg pozytywnych zmian związanych z wykonywaniem umowy o PPP. Można do nich zaliczyć m.in. możliwość zawarcia umowy o PPP przez spółkę celową partnera prywatnego, którego oferta została wybrana; możliwość wyłączenia odpowiedzialności podmiotu publicznego za wynagrodzenie należne podwykonawcom partnera prywatnego (nawet, jeżeli to podmiot publiczny formalnie jest inwestorem); rezygnację ze sztywnych zasad ustalania zabezpieczenia należytego wykonania umowy o PPP, z uwagi na jej specyfikę i długofalowy charakter.
Rynek wykorzystuje również nowe przepisy w zakresie zawierania tzw. umów bezpośrednich z instytucjami finansującymi projekty PPP. Dzięki temu wyeliminowane zostały wątpliwości dotyczące możliwości zawierania takich umów. Ustawodawca przewidział także procedurę tzw. step-in rights, dotyczącą przeniesienia na bank praw i obowiązków partnera prywatnego w przypadku poważnego zagrożenia realizacji przedsięwzięcia.
Wreszcie, należy wspomnieć o formalnym umocowaniu ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego jako organu właściwego w sprawach PPP. W świetle zmienionych przepisów, organ ten odpowiedzialny jest m.in. za wydawanie opinii o zasadności realizacji projektów PPP, upowszechnianie i promowanie dobrych praktyk PPP, upowszechnianie wzorców umów o PPP, prowadzenie bazy projektów PPP, wsparcie merytoryczne podmiotów publicznych, dokonywanie analiz i ocen funkcjonowania PPP w Polsce. Wszelkie dane, opracowania i analizy zamieszczane są stronie internetowej www.ppp.gov.pl, z której warto korzystać poszukując praktycznych informacji dotyczących przygotowania i realizacji projektów PPP.
Podsumowując – nowelizacja ustawy o PPP zdała egzamin. Cel postawiony przez ustawodawcę, polegający na likwidacji barier prawnych we wdrażaniu PPP w Polsce, został w dużej mierze osiągnięty.

dr Rafał Cieślak
radca prawny, adiunkt na Uniwersytecie Warszawskim.
Członek grupy roboczej powołanej w ramach Zespołu
ds. Partnerstwa Publiczno-Prywatnego
przy Ministrze Inwestycji i Rozwoju
do prac nad nowelizacją ustawy o PPP

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa