Tymczasowe przeniesienie pracownika samorządowego do innej pracy w czasie zagrożenia pandemią

ANALIZY SAMORZĄDOWE - BIULETYN SAMORZĄDOWCA 4/2020

Dnia 24 czerwca 2020 r. do przepisów tzw. specustawy koronawirusowej (tj. ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych; Dz.U. poz. 374 z późn. zm.) wprowadzono nowy przepis art. 3a, który umożliwia tymczasowe przeniesienie pracownika samorządowego do wykonywania innej pracy w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Przywołany przepis (tj. art. 3a specustawy koronawirusowej) wprowadzono mocą tzw. Tarczy antykryzysowej 4.0. – tj. ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. poz. 1086). Na marginesie warto przy tym zauważyć, że przewidziane tzw. Tarczą 4.0. rozwiązania prawne istotne dla jednostek samorządu terytorialnego określane są niekiedy (zwłaszcza przez rządzących) mianem pakietu osłonowego dla samorządów.

UZUPEŁNIENIE DOTYCHCZASOWYCH ROZWIĄZAŃ SPECUSTAWY KORONAWIRUSOWEJ

Nie sposób nie zauważyć, że przepis art. 3a specustawy koronawirusowej jest już drugim przepisem specustawy odnoszącym się do możliwości przeniesienia pracownika samorządowego do wykonywania innej pracy. Pierwszym z nich był (i w dalszym ciągu jest), przepis art. 15zzz1 specustawy koronawirusowej, który wszedł w życie z dniem 18 kwietnia 2020 r. mocą tzw. Tarczy antykryzysowej 2.0., tj. ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. poz. 695 z późn. zm.). Przepis ten (tj. art. 15zzz1 specustawy) stanowi, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, pracownika samorządowego można tymczasowo przenieść, za jego zgodą, do wykonywania innej pracy, niż określona w umowie o pracę, zgodnej z jego kwalifikacjami, w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej, o której mowa w art. 6 pkt 5 ustawy o pomocy społecznej, w tej samej lub innej miejscowości, jeżeli nie narusza to ważnego interesu jednostki, która dotychczas zatrudniała pracownika samorządowego, oraz przemawiają za tym ważne potrzeby po stronie jednostki przejmującej. Okres takiego przeniesienia nie może być dłuższy niż do 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

KTO DECYDUJE O PRZENIESIENIU?

W pierwszej kolejności warto zauważyć, że przepis art. 3a specustawy koronawirusowej możliwy jest do zastosowania nie tylko na szczeblu gminnym, ale również na szczeblu powiatowym i samorządu województwa (pomimo tego, że pierwotnie, w projekcie tzw. Tarczy antykryzysowej 4.0., przewidywano to uprawnienie jedynie na szczeblu gminnym). Ponadto, istotne jest to, że bez względu na podległość danego pracownika samorządowego, to jedynie wójt, burmistrz, prezydent miasta, w tym prezydent miasta na prawach powiatu, starosta oraz marszałek województwa może polecić tymczasowe przeniesienie pracownika samorządowego do innej pracy.
Inaczej wygląda jednak etap procedury przeniesienia poprzedzający samą decyzję organu wykonawczego (przewodniczącego organu wykonawczego) danej jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku bowiem pracowników urzędów podległych organowi wykonawczemu gminy bądź przewodniczącemu organu wykonawczego powiatu albo województwa, wydawane przez ten organ polecenie tymczasowego przeniesienia kierowane jest bezpośrednio do danego pracownika samorządowego. Tyczy się to tym samym zwłaszcza pracowników odpowiednio urzędów gmin, starostw powiatowych, czy urzędów marszałkowskich. W przypadku natomiast innych niż urząd jednostek organizacyjnych posiadających swoich kierowników, polecenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa kierowane jest do kierownika tej jednostki celem nakazania temu kierownikowi przeniesienie pracownika tejże jednostki do tymczasowego wykonywania innej pracy.

KOGO MOŻNA PRZENIEŚĆ?

Analiza przepisu art. 3a specustawy koronawirusowej prowadzi do wniosku, że możliwość tymczasowego przeniesienia odnosi się wyłącznie do zatrudnionych na umowie o pracę pracowników samorządowych w rozumieniu ustawy o pracownikach samorządowych. Tym samym, przepisu tego nie stosujemy, chociażby do osób na umowach cywilnoprawnych, czy też osób zatrudnionych w innych niż gmina, powiat, czy województwo samorządowych jednostkach organizacyjnych posiadających odrębną osobowość prawną od danej jednostki samorządu terytorialnego, w stosunku do których nie stosuje się przepisów ustawy o pracownikach samorządowych, a więc np. osób zatrudnionych w spółkach komunalnych, czy samorządowych instytucjach kultury.
Istotne jest również to, że w przypadku tymczasowego przeniesienia pracownika samorządowego, pracownik ten może być przeniesiony do wykonywania innej pracy niż określona w umowie o pracę jedynie wtedy, gdy nowa, tymczasowa praca będzie zgodna z jego kwalifikacjami. Przeniesienie danego pracownika odbywać się może przy tym nie tylko w obrębie tej samej miejscowości, w której pracuje, ale szerzej – w obrębie danej jednostki samorządu terytorialnego, w urzędzie której (lub innej jednostce organizacyjnej) przenoszony pracownik jest zatrudniony.

OGRANICZENIA W PRZENOSZENIU

Możliwość tymczasowego przeniesienia pracownika samorządowego bez jego zgody nie ma charakteru bezwzględnego. Ustawodawca w przepisie art. 3a ust. 3 specustawy koronawirusowej przewidział bowiem kilka przypadków, gdy przeniesienie jest możliwe wyłącznie za zgodą takiego pracownika. Są to: 1) kobiety w ciąży; 2) pracownicy opiekujący się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia; 3) osoby będące jedynym opiekunem dziecka w wieku do lat piętnastu.
Na marginesie warto zauważyć, że przywoływany wcześniej przepis art. 15zzz1 specustawy koronawirusowej odnoszący się do zbliżonej problematyki wymaga bezwzględnie i każdorazowo zgody pracownika samorządowego.

CZAS I MIEJSCE PRZENIESIENIA

Analizy problematyki tymczasowego przeniesienia pracownika samorządowego nie należy pomijać z punktu widzenia wskazania dokąd i na jak długo można dokonać tego przeniesienia. Z przepisu art. 3a specustawy koronawirusowej w tym zakresie jednoznacznie wynika, że możliwe jest tymczasowe przeniesienie pracownika samorządowego do wykonywania innej pracy niż określona w umowie o pracę, zgodnej z jego kwalifikacjami, jedynie w innej jednostce, o której mowa w przepisie art. 2 ustawy o pracownikach samorządowych, tj. w:
urzędach marszałkowskich oraz wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych;
starostwach powiatowych oraz powiatowych jednostkach organizacyjnych;
urzędach gmin, jednostkach pomocniczych gmin, gminnych jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych;
biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządowych zakładów budżetowych utworzonych przez te związki;
biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego.
Przechodząc z kolei do czasu, na jaki możliwe jest przeniesienie zauważyć należy, że ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie ściśle określonego terminu – przeniesienie jest możliwe bowiem wyłącznie na czas określony nie dłuższy niż 3 miesiące i to jedynie w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Na marginesie warto zwrócić uwagę na fakt, że w przywoływanym już w niniejszym artykule przepisie art. 15zzz1 specustawy koronawirusowej postanowiono o możliwości tymczasowego przeniesienia pracownika samorządowego na okres nie dłuższy niż do 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

SKUTKI PRAWNE PRZENIESIENIA

Tymczasowe przeniesienie pracownika samorządowego na podstawie przepisu art. 3a specustawy koronawirusowej pociąga za sobą szereg różnych skutków prawnych. Warto wspomnieć przynajmniej o dwóch następujących.
Po pierwsze, przeniesienie pracownika samorządowego nie powoduje rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą. Innymi słowy, skutkiem tymczasowego przeniesienia pracownika samorządowego nie jest konieczność zawarcia z nim nowej umowy o pracę (tj. przeniesiony pracownik w dalszym ciągu świadczy pracę na podstawie dotychczasowej umowy zawartej z „pierwotnym” pracodawcą). Tym samym, przeniesienie w konsekwencji nie wymaga również zawarcia porozumienia pomiędzy pracodawcą a nowym, tymczasowym „pracodawcą”, jak to ma miejsce, chociażby na gruncie przywoływanego już w niniejszym artykule przepisu art. 15zzz1 specustawy koronawirusowej.
Po drugie, w nowym, tymczasowym miejscu pracy, przeniesionemu pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie adekwatne do wykonywanej pracy, nie niższe jednak niż dotychczasowe.

Przepis art. 3a specustawy koronawirusowej niejednokrotnie okaże się korzystny dla kierowników urzędów lub innych samorządowych jednostek organizacyjnych. Nie sposób bowiem nie zauważyć, że w okresie występowania koronawirusa bardzo często dochodzi do różnego rodzaju „zaburzeń” w zakresie organizacji pracy, zwłaszcza z powodu ograniczonego składu osobowego pracowników samorządowych w danej jednostce. Czas jednak pokaże, jak często samorządowi włodarze będą sięgać po tę nową możliwość i jak te działania oceniane będą przez samych pracowników samorządowych.

Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych
Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy
sp. k. w Poznaniu

Spis treści

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa