Czym powinna kierować się rada gminy/miasta przy rozpatrywaniu petycji w sprawie szczepień przeciw COVID-19?

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 1 / 2021

PYTANIE

Do gmin wpływa w ostatnim czasie wiele petycji w sprawie szczepień przeciw COVID-19, wzywających radę gminy do podjęcia uchwał o określonej treści, dotyczących:
– uzyskania przez Rząd RP pisemnych gwarancji ze strony producentów szczepionek, że w przypadku powikłań, przejmą na siebie koszty rekompensat za niepożądane działanie szczepionek.
– podjęcia uchwały przeciwstawiającej się praktykom szantażu i przymuszania obywateli do zaszczepienia się szczepionką przeciw COVID–19.
– podjęcia uchwały dotyczącej ochrony i obrony prawdy, godności i wolności człowieka np. w kwestii, cytat: „zabronienia i karania na terenie naszej gminy dyskryminacji sanitarnej obywateli, w tym ze względu na: zaszczepionych i niezaszczepionych na noszących maseczki i nie noszących maseczek, na płacących gotówką i płacących kartami…”
Zważywszy na fakt, że temat jest w obecnym czasie bardzo kontrowersyjny i z niektórymi argumentami petycji, część radnych może się zgadzać lub nie, czym należy kierować się przy rozpatrywaniu takich petycji? Czy należy odrzucić petycję, jeżeli rada nie chce przyjąć jej w zaproponowanej przez wnioskodawcę treści?

ODPOWIEDŹ

Jeśli petycje w tym zakresie spełniają wymogi formalno-prawne u.o.p., to powinny być, zgodnie z art. 6 ust. 1 u.o.p., przekazane do jednego podmiotu właściwego do rozpatrzenia petycji, zawiadamiając o tym równocześnie podmiot wnoszący petycję.

Problematykę petycji reguluje ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz.U. z 2018 r. poz. 870), zwana dalej „u.o.p.” W myśl art. 2 ust. 2 u.o.p., petycja może być złożona przez osobę fizyczną, osobę prawną, jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną lub grupę tych podmiotów, zwaną dalej „podmiotem wnoszącym petycję”, do organu władzy publicznej, a także do organizacji lub instytucji społecznej, w związku z wykonywanymi przez nią zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Petycja może być złożona w interesie (ust. 2). 1) publicznym; 2) podmiotu wnoszącego petycję; 3) podmiotu trzeciego, za jego zgodą.
Przedmiotem petycji może być żądanie, w szczególności: zmiany przepisów prawa, podjęcia rozstrzygnięcia lub innego działania w sprawie dotyczącej podmiotu wnoszącego petycję, życia zbiorowego lub wartości wymagających szczególnej ochrony w imię dobra wspólnego, mieszczących się w zakresie zadań i kompetencji adresata petycji (ust. 3).
Z powyższego przepisu wynika., że wniesienie petycji nakłada na adresata obowiązek zbadania swojej właściwości. Celem uregulowania zawartego w art. 6 jest skorelowanie treści przedmiotu (żądania) petycji z zakresem właściwości miejscowej oraz rzeczowej adresata, wynikającej z powierzonych mu zadań lub kompetencji (art. 2 ust. 3 u.o.p.).
Zgodnie z art. 6 ust. 1 u.o.p., adresat petycji, który jest niewłaściwy do jej rozpatrzenia, przesyła ją niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 30 dni od dnia jej złożenia, do podmiotu właściwego do rozpatrzenia petycji, zawiadamiając o tym równocześnie podmiot wnoszący petycję.
Podmiotem właściwym do rozpatrzenia petycji jest podmiot, w zakresie zadań lub kompetencji którego mieści się żądanie (przedmiot) petycji.
Wniesienie petycji nakłada na adresata obowiązek zbadania swojej właściwości. Celem uregulowania zawartego w art. 6 jest skorelowanie treści przedmiotu (żądania) petycji z zakresem właściwości miejscowej oraz rzeczowej adresata, wynikającej z powierzonych mu zadań lub kompetencji (art. 2 ust. 3).
Badanie właściwości, o którym mowa w przepisie art. 6 ust. 1 polega na ustaleniu, czy zakres zadań lub kompetencji przypisanych adresatowi na podstawie ustawy (właściwość ustawowa) albo przekazania (właściwość delegacyjna) obejmuje sprawy będące przedmiotem petycji. Jeśli przedmiot petycji mieści się w zakresie zadań i kompetencji adresata, jest on podmiotem właściwym do rozpatrzenia petycji (por. art. 7 ust. 2).
Przekazanie petycji następuje w formie zawiadomienia, a więc czynności materialno-technicznej, która nie ma charakteru ściśle sformalizowanego i nie podlega zaskarżeniu oraz kontroli sądowej (por.: J. Jaśkiewicz, Ustawa o petycjach. Komentarz, Lex 2015 r.).
Wskazać należy ponadto, że o tym, czy pismo jest petycją, decyduje treść żądania, a nie jego forma zewnętrzna (art. 3). Może bowiem się zdarzyć, że pismo zatytułowane „petycja”, z uwagi na treść pisma, nie spełnia ustawowej definicji petycji i jest np. skargą lub wnioskiem, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.
Wskazać należy, że w myśl art. 9 ust. 2 u.o.p., petycja złożona do organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego jest rozpatrywana przez ten organ.
O właściwości organu stanowiącego albo wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego przesądza związek treści żądania petycji z zakresem zadań lub kompetencji danego organu.
Właściwość rzeczowa organów gminy wynika z przepisów ustaw, w tym przede wszystkim przepisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 u.o.p., petycję składa się w formie pisemnej albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Petycja powinna zawierać (ust. 2):

  • oznaczenie podmiotu wnoszącego petycję; jeżeli podmiotem wnoszącym petycję jest grupa podmiotów, w petycji należy wskazać oznaczenie każdego z tych podmiotów oraz osobę reprezentującą podmiot wnoszący petycję;
  • wskazanie miejsca zamieszkania albo siedziby podmiotu wnoszącego petycję oraz adresu do korespondencji; jeżeli podmiotem wnoszącym petycję jest grupa podmiotów, w petycji należy wskazać miejsce zamieszkania lub siedzibę każdego z tych podmiotów;
  • oznaczenie adresata petycji;
  • wskazanie przedmiotu petycji.

Podmiotem właściwym do rozpatrzenia petycji jest podmiot, w zakresie zadań lub kompetencji którego mieści się żądanie (przedmiot) petycji.
Petycję można pozostawić bez rozpoznania jedynie w przypadku, gdy nie spełnia wymogów, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1 lub 2 (ar. 7 ust. 1), tzn., brak jest oznaczenia podmiotu ją wnoszącego lub miejsca zamieszkania/siedziby tego podmiotu.
W przypadku, gdy petycja nie spełnia wymogów określonych w art. 4 ust. 1, ust. 2 pkt 3 lub 4 lub art. 5 ust. 1 lub 2 u.o.p., podmiot właściwy do rozpatrzenia petycji wzywa, w terminie 30 dni od dnia złożenia petycji, podmiot wnoszący petycję do uzupełnienia lub wyjaśnienia treści petycji w terminie 14 dni z pouczeniem, że petycja, której treść nie zostanie uzupełniona lub wyjaśniona, nie będzie rozpatrzona (w istocie jest to równoznaczne z pozostawieniem jej bez rozpoznania).
Przepis art. 10 ust. 1 u.o.p., stanowi, że petycja powinna być rozpatrzona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3. miesięcy od dnia jej złożenia.
W przypadku, o którym mowa w art. 6 oraz art. 7 ust. 2, termin na rozpatrzenie petycji liczy się odpowiednio od dnia otrzymania petycji przez właściwy podmiot albo od dnia uzupełnienia lub wyjaśnienia treści petycji.
W przypadku wystąpienia okoliczności niezależnych od podmiotu rozpatrującego petycję, uniemożliwiających rozpatrzenie petycji w terminie, o którym mowa w ust. 1, termin ten ulega przedłużeniu, nie dłużej jednak niż do 3. miesięcy, licząc od upływu terminu, o którym mowa w ust. 1 (ust. 3).
Odnosząc wyżej powołane przepisy do opisanego na wstępie stanu faktycznego należy wskazać, że organem właściwym w sprawach dotyczących pisemnych gwarancji ze strony producentów szczepionek, że w przypadku powikłań przejmą na siebie koszty rekompensat za niepożądane działanie szczepionek oraz w sprawach dotyczących zasad zaszczepiania się szczepionką przeciw COVID–19, a także ewentualnymi negatywnymi konsekwencjami niezaszczepienia się tą szczepionką, nie jest żaden organ gminy, ponieważ ww. sprawy mają charakter ogólnopaństwowy i należą do właściwości Rządu i Parlamentu (Sejmu i Senatu) Rzeczypospolitej Polskiej.
Oznacza to, że o ile petycje w tym zakresie spełniają wymogi formalno-prawne u.o.p., to powinny być, zgodnie z art. 6 ust. 1 u.o.p., przekazane do jednego podmiotu właściwego do rozpatrzenia petycji, zawiadamiając o tym równocześnie podmiot wnoszący petycję.
Analogiczna sytuacja dotyczy petycji, której przedmiotem jest ochrona i obrona prawdy, godności i wolności człowieka, np. w kwestii – cytat: „zabronienia i karania na terenie naszej gminy dyskryminacji sanitarnej obywateli, w tym ze względu na: zaszczepionych i niezaszczepionych na noszących maseczki i nienoszących maseczek, na płacących gotówką i płacących kartami…”.

Przekazanie petycji następuje w formie zawiadomienia, a więc czynności materialno-technicznej, która nie ma charakteru ściśle sformalizowanego i nie podlega zaskarżeniu oraz kontroli sądowej.

Sławomir Pyźlak
radca prawny

PODSTWA PRAWNA:

– Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz.U. z 2018 r. poz. 870)
– Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2020 r. poz. 713, z późn. zm.)
– Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 256, z późn. zm.)

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa