Zmiany w ustawie o samorządzie gminnym – elastyczny podział budżetu obywatelskiego w gminach

ANALIZY SAMORZĄDOWE - BIULETYN SAMORZĄDOWCA 3 / 2022

W świetle dotychczas obowiązujących przepisów prawa możliwe było dzielenie środków, wydatkowanych w ramach budżetu obywatelskiego na pule, obejmujące całość gminy i jej części w postaci jednostek pomocniczych lub grup jednostek pomocniczych. Należy jednak wziąć pod uwagę, że wiele gmin jest podzielonych na obszary (dzielnice, sołectwa, wsie), które w statucie gminy nie zostały określone jako odrębne jednostki pomocnicze. W efekcie w tych gminach nie było możliwe dokonywanie podziału środków, przeznaczonych na budżet obywatelski pomiędzy te obszary. W ustawie o samorządzie gminnym, na mocy zmian wprowadzonych ustawą z dnia 28 kwietnia 2022 r., zostało usunięte powyższe ograniczenie.

Zgodnie bowiem z art. 5a ust. 6 w nowym brzmieniu, środki wydatkowane w ramach budżetu obywatelskiego mogą być dzielone na pule, obejmujące całość gminy i jej części lub kategorie kwotowe projektów, dotyczące całości obszaru gminy lub jej części.
Zatem nastąpiła rezygnacja z formuły wydatkowania środków budżetu obywatelskiego w powiązaniu z jednostką pomocniczą gminy, a środki wydatkowane w ramach budżetu obywatelskiego będą mogły być dzielone na pule obejmujące całość lub część gminy.
Celem zmian w ustawie o samorządzie gminnym jest bowiem stworzenie bardziej elastycznych zasad podziału budżetu obywatelskiego w gminach, szczególnie w tych, które nie są w całości podzielone na jednostki pomocnicze. Wprowadzane zaś regulacje uelastycznią dysponowanie budżetami obywatelskimi przez rady gminy, zapewnią bardziej równomierną dystrybucję środków między różne rejony gminy, dodatkowo zaś mogą zwiększyć zaangażowanie mieszkańców gmin, umożliwiając im decydowanie o projektach w ich najbliższej okolicy. (źródło: https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wydarzenia/ustawy,53538)
Należy też zauważyć, że omawiana ustawa równocześnie wprowadza dodatkowe kryterium – kategorii kwotowych projektów budżetu obywatelskiego.
Zgodnie z tym kryterium możliwe jest dzielenie środków wydatkowanych w ramach budżetu obywatelskiego w oparciu o kwoty, na jakie te projekty są składane. Projekty te zaś mogą dotyczyć całości lub części obszaru gminy.
Celem tej zmiany jest zwiększenie szans na realizację również małych projektów dzięki temu, że nie będą musiały konkurować w głosowaniu z dużymi i będą dysponowały osobną specjalnie zarezerwowaną pulą środków. (źródło: https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wydarzenia/ustawy,53538)

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z tym że zwrócić należy uwagę, że omawiane przepisy w nowym brzmieniu stosuje się po raz pierwszy do konsultacji społecznych, prowadzonych w gminach w ramach budżetu obywatelskiego na rok 2023, jeżeli do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie zakończono etapu zgłaszania projektów budżetu obywatelskiego na ten rok.

Adrianna Elżbieta Grzymska-Truksa
radca prawny

PODSTAWA PRAWNA
– Ustawa z dnia 28 kwietnia 2022 r.o zmianie ustawy o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2022 r., poz. 1005).

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa