Konieczność uchwalenia nowych statutów młodzieżowych rad gmin, powiatów, samorządów województw

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 5 / 2021

23 czerwca 2021 r. weszła w życie ustawa z dnia 20 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2021 r. poz. 1038). Powołana na wstępie ustawa znowelizowała przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2021 r. poz. 1372), poprzez określenie zarówno trybu utworzenia młodzieżowej rady gminy, jak również zakresu jej uprawnień.

W myśl art. 5b ust. 2 u.s.g., rada gminy może wyrazić zgodę na utworzenie młodzieżowej rady gminy z własnej inicjatywy lub na wniosek:

• wójta;
• podmiotów reprezentujących zainteresowane środowiska, w szczególności:

– organizacji pozarządowych lub podmiotów określonych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2020 r. poz. 1057), działających na terenie danej gminy,
– samorządu uczniowskiego lub samorządu studenckiego z terenu danej gminy.

Wniosek, o którym mowa wyżej jest rozpatrywany przez radę gminy w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia jego złożenia (ust. 3).
W przypadku odrzucenia wniosku złożonego przez podmiot, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, kolejny wniosek może być złożony przez ten sam podmiot nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia odrzucenia poprzedniego wniosku (ust. 4).
Zgodnie zaś z ust. 5, młodzieżowa rada gminy ma charakter konsultacyjny, doradczy i inicjatywny.
Młodzieżowa rada gminy może zgłosić do uprawnionych podmiotów wniosek o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej. Tryb zgłaszania wniosku o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej określa statut gminy lub odrębna uchwała rady gminy (ust. 6)
W sprawach dotyczących gminy młodzieżowa rada gminy może kierować zapytania lub wnioski w formie uchwały. Uchwała powinna zawierać krótkie przedstawienie stanu faktycznego będącego jej przedmiotem oraz wynikające z niej pytania. Wójt lub osoba przez niego wyznaczona są obowiązani udzielić odpowiedzi na piśmie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania uchwały (ust. 7).
Zadaniami młodzieżowej rady gminy w myśl ust. 8 należy w szczególności:

• opiniowanie projektów uchwał dotyczących młodzieży;
• udział w opracowaniu dokumentów strategicznych gminy na rzecz młodzieży;
• monitorowanie realizacji dokumentów strategicznych gminy na rzecz młodzieży;
• podejmowanie działań na rzecz młodzieży, w szczególności w zakresie edukacji obywatelskiej, na zasadach określonych przez radę gminy.

Młodzieżowa rada gminy może współuczestniczyć w działaniach związanych z tworzeniem i realizacją rządowych dokumentów strategicznych dotyczących polityki młodzieżowej (ust. 9).
Ustawodawca zobowiązał rady gmin do nadania tworzonym młodzieżowym radom gmin statutów (ust. 10). Statut ma określać w szczególności zasady działania młodzieżowej rady gminy, tryb i kryteria wyboru jej członków oraz zasady wygaśnięcia mandatu i odwołania członka młodzieżowej rady gminy. Podmioty, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, mogą przedstawiać opinie w zakresie projektu statutu.
Jednocześnie ustawodawca zdecydował, że członkowi młodzieżowej rady gminy biorącemu udział w posiedzeniach młodzieżowej rady gminy lub w zorganizowanym wydarzeniu, na którym reprezentuje on młodzieżową radę gminy, a w przypadku niepełnoletniego członka młodzieżowej rady gminy – także jego rodzicowi lub opiekunowi prawnemu, zwraca się, na jego wniosek, koszty przejazdu na terenie kraju związane z udziałem w posiedzeniu młodzieżowej rady gminy lub w zorganizowanym wydarzeniu, na którym reprezentuje on młodzieżową radę gminy, na podstawie dokumentów, w szczególności rachunków, faktur lub biletów, potwierdzających poniesione wydatki lub informacji o wysokości poniesionych kosztów przejazdu samochodem. Szczegółowe zasady zwrotu kosztów oraz zasady delegowania przedstawicieli młodzieżowej rady gminy na zorganizowane wydarzenia, na których reprezentują oni młodzieżową radę gminy, reguluje statut młodzieżowej rady gminy (ust. 11).
Młodzieżowa rada gminy może ponadto posiadać opiekuna (ust. 12), zaś jej statut może określać szczegółowe wymagania, które musi spełniać opiekun, zakres jego obowiązków oraz zasady jego odwoływania (ust. 13). Wyboru opiekuna młodzieżowej rady gminy dokonuje rada gminy spośród kandydatów wskazanych przez młodzieżową radę gminy (ust. 14).
Obsługę administracyjno-biurową młodzieżowej rady gminy zapewnia urząd gminy. Koszty obsługi młodzieżowej rady gminy pokrywa urząd gminy (ust. 15).
Analogiczne regulacje znajdują się w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 920, z późn. zm. ) oraz ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 2020 r. poz. 1668, z późn. zm.).
W przepisach przejściowych powołanej na wstępie ustawy zmieniającej z dnia ustawy z dnia 20 kwietnia 2021 r. ustawodawca zdecydował, że młodzieżowe rady gmin, młodzieżowe rady powiatów i młodzieżowe sejmiki województw utworzone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stają się odpowiednio młodzieżowymi radami gmin, młodzieżowymi radami powiatów i młodzieżowymi sejmikami województw w rozumieniu odpowiednio ustawy zmienianej w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą (art. 5).
Mocą art. 6 ww. ustawy zmieniającej ustawodawca nałożył na rady gmin, rady powiatów oraz sejmiki województw obowiązek dostosowania statutów, istniejących przed dniem 23 czerwca 2021r., młodzieżowych rad oraz młodzieżowych sejmików do wymagań przedmiotowej ustawy zmieniającej w terminie do 6 miesięcy od dnia wejścia w życie tej ustawy, tzn. do dnia 23 grudnia 2021r. Jednocześnie w przepisie art. 7 ust. 1 powołanej na wstępie ustawy zmieniającej ustawodawca zdecydowała, że kadencja młodzieżowych rad gmin, młodzieżowych rad powiatów oraz młodzieżowych sejmików województw utworzonych przed dniem wejścia w życie tej ustawy - 23 czerwca 2021 r. - kończy się z upływem okresu określonego w przepisach o ich utworzeniu.
W przypadku gdy przepisy o utworzeniu rad lub sejmików, o których mowa w ust. 1, nie określały ich kadencji, rady i sejmiki te działają do dnia ustalenia ich składu zgodnie ze znowelizowanymi przepisami ustaw o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym oraz o samorządzie województwa, nie dłużej jednak niż do dnia 23 grudnia 2021 r.

Sławomir Pyźlak
radca prawny

PODSTAWA PRAWNA
– Ustawa z dnia 20 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie (Dz.U. z 2021 r. poz. 1038)
– Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2021 r. poz. 1372)
– Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 920, późn. zm.)
– Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 2020 r. poz. 1668, z późn. zm.)

SPIS TREŚCI