Dopuszczalne jest postanowienie w statucie gminy/miasta o zdalnym trybie obradowania, co nie wyklucza tradycyjnej procedury

SĄDY O SAMORZĄDACH - BIULETYN SAMORZĄDOWCA 1 / 2021

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 20 sierpnia 2020 r., sygn. III SA/Gl 409/20

W wydanym wyroku WSA rozpatrując skargę gminy na rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody odnoszące się do statutu gminy, odniósł się do zasad wykorzystania trybu zdalnego i hybrydowego do przeprowadzenia sesji rady gminy w związku ze stanem epidemii.

Sąd na wstępie zauważył, że z dniem 31 marca 2020 r. do tzw. specustawy koronawirusowej dodano przepis art. 15zzx, zgodnie z którym w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego oraz działające kolegialnie organy: wykonawcze w jednostkach samorządu terytorialnego, w związkach jednostek samorządu terytorialnego, w związku metropolitalnym, w regionalnych izbach obrachunkowych oraz samorządowych kolegiach odwoławczych mogą zwoływać i odbywać obrady, sesje, posiedzenia, zgromadzenia lub inne formy działania właściwe dla tych organów, a także podejmować rozstrzygnięcia, w tym uchwały, z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość lub korespondencyjnie (zdalny tryb obradowania).
WSA w Gliwicach stwierdził, że z ww. przypisu wynika jednoznacznie, że zdalny tryb obradowania mógł zostać wykorzystany przez przewodniczącego rady gminy zwołującego sesję i obradującą na sesji radę gminy. Uprawnienie rady gminy do „normalnego”, tj. wynikającego z ustawy o samorządzie gminnym i statutu gminy, przeprowadzenia sesji nie zostało w żaden sposób wyłączone. Przepis ten w dalszym ciągu stanowią podstawowy sposób przeprowadzania sesji, zaś art. 15zzx ust. 1 specustawy wprowadza jedynie i tylko okresowo od 31 marca 2020 r. do czasu odwołania stanu epidemii (i w przypadku jego ponownego wprowadzenia, stanu zagrożenia epidemicznego) rozwiązane alternatywne. Stąd też Sąd uznał, że dopuszczalne jest wprowadzenie do statutu gminy postanowienia, zgodnie z którym „sesja Rady może odbywać się za pomocą elektronicznych środków komunikacji na odległość”, co nie wyklucza możliwości procedowania w sposób tradycyjny.
Sąd podkreślił również, że w użytym w specustawie sformułowaniu „środki porozumiewania się na odległość” jak najbardziej mieszczą się także przynajmniej niektóre środki komunikacji elektronicznej. Natomiast konieczne jest rozważenie, czy konkretny środek komunikacji elektronicznej umożliwia przeprowadzenie sesji organu stanowiącego. Rozwiązanie to musi bowiem uwzględniać m.in. możliwość skutecznej identyfikacji każdego z radnych. Sąd nie ma jednak wątpliwości, że celem ustawodawcy było umożliwienie m.in. radom gmin i ich komisjom funkcjonowania w zdalnym trybie obradowania, i to przy przyjęciu tego założenia należy dokonywać wykładni pozostałych przepisów ustawy z o samorządzie gminnym dotyczących sesji. W tym kontekście Sąd zwrócił uwagę na fakt, że dokonując wykładni tych przepisów trzeba mieć na uwadze przepisy art. 11b ustawy o samorządzie gminnym (u.s.g.) w zw. z art. 18 ustawy o dostępie do informacji publicznej w zakresie jawności sesji, art. 14 u.s.g. w zakresie głosowania, w tym konieczność zapewnienia głosowania imiennego, art. 20 u.s.g. w zakresie transmitowania i utrwalania obrad, art. 24 u.s.g. w zakresie aktywnego udziału radnego w pracach rady.
W ocenie Sądu istotne przy tym jest to, że ustawodawca nie ograniczył wprost stosowania przepisów gwarantujących jawność w sytuacji przeprowadzenia sesji w trybie zdalnym. W przypadku sesji przeprowadzanej wyłącznie w trybie zdalnym mieszkańcy winni mieć zapewniony dostępu do obrad również w trybie komunikacji elektronicznej. Jednocześnie w ocenie Sądu dopuszczalne jest przeprowadzanie sesji hybrydowej, w której wykorzystanie narzędzi właściwych dla trybu zdalnego będzie odbywać się w obecności przewodniczącego na sali rady. Wówczas możliwy byłby wstęp mieszkańców na salę, na której obecni są przewodniczący i część radnych, lub choćby na salę, w której z monitora byłby transmitowany przebieg sesji (np. wyniki głosowania art. 18 ustawy o dostępie do informacji publicznej). W obu wskazanych wyżej przypadkach sesja powinna być transmitowana i utrwalana zgodnie z art. 20 ust. 1b u.s.g.

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa