XXV Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich

DODATEK BIULETYN SAMORZĄDOWCA / ZE ZWIĄZKU POWIATÓW POLSKICH - SAS 3 / 2019

Siedem stanowisk, jubileusz dwudziestolecia ZPP, dyskusja o ochronie zdrowia i transporcie zbiorowym, statuetki dla powiatów i miast na prawach powiatu – laureatów rankingów ZPP, strategia NFZ, znaczenie rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego – to najważniejsze punkty posiedzenia.

Prezes ZPP podkreślił szczególny wymiar Zgromadzenia – ze względu na jubileusz Związku Powiatów Polskich. Przypomniał, jak w ubiegłym roku powiaty celebrowały dwudziestolecie swojego powstania. – Świętowaliśmy w różnych miejscach. Bywaliśmy w różnych miejscach. Podkreślaliśmy nasze działania lokalne, które udało się nam zrealizować mimo skromnych budżetów. A jednak w mojej ocenie te dwadzieścia lat kończy się ogromnym sukcesem – mówił Andrzej Płonka.
Także ZPP zorganizował jubileuszowe Zgromadzenie, które odbyło się na Zamku Królewskim w Warszawie – miejscu, w którym 20 lat wcześniej odbieraliśmy z rąk premiera – Pana prof. Jerzego Buzka – akty erekcyjne naszych usamorządowionych wspólnot powiatowych – podkreślał szef ZPP. Zarówno wtedy, jak i podczas tegorocznego Zgromadzenia często przypominano nazwiska ojców reformy samorządowej – prof. Michała Kuleszę, prof. Jerzego Regulskiego i sędziego Jerzego Stępnia a także prof. Jerzego Buzka – premiera, za którego rządów prowadzono reformę.
Oprócz delegatów, w kwietniowym posiedzeniu wzięli udział wszyscy byli prezesi Zarządu ZPP a także inni zaproszeni goście, a wśród nich Paweł Mucha, sekretarz stanu w kancelarii Prezydenta RP, który odczytał list, jaki do organizatorów i uczestników Zgromadzenia wystosował Prezydent RP Andrzej Duda. – Spotykają się Państwo w szczególnym czasie, w którym zbiegają się ważne, wymowne rocznice. Dwadzieścia lat temu, 1 stycznia 1999 roku, weszła w życie reforma, która zmieniła podział administracyjny Polski i przywróciła na mapę naszego kraju powiaty. I niemal od razu powiatowi samorządowcy, nawiązując do przedwojennych tradycji, zadecydowali o reaktywowaniu Związku Powiatów Polskich – napisał Prezydent RP.
– Państwa Związek, skupiający znaczącą większość powiatowych wspólnot, stanowi nie tylko najważniejszą reprezentację tego szczebla samorządowego. Jest on także wpływowym wyrazicielem idei oraz praktyki funkcjonowania demokracji lokalnej w naszej Ojczyźnie. Cenny jest Państwa wkład w integrowanie społeczności powiatowych, propagowanie wymiany doświadczeń, inspirowanie wspólnych przedsięwzięć, czy opiniowanie aktów prawnych dotyczących samorządów terytorialnych. Udowadniają Państwo, że chlubne dziedzictwo przeszłości to jednocześnie inspiracja dla przyszłości – napisał Prezydent.
Następnie Christian Młynarek, doradca marszałka Sejmu RP odczytał list Marka Kuchcińskiego: Z uznaniem patrzę na działalność ZPP, który reprezentuje interesy Polski powiatowej. Przyczyniają się Państwo do poprawy jakości życia społeczności lokalnej. Marszałek odniósł się także do dwudziestolecia ZPP. – To piękny jubileusz i sposobność do refleksji, podsumowania tego, co zostało dokonane w minionych dekadach i do wyznaczenia nowych celów.
Marek Suski, sekretarz stanu, szef Gabinetu Politycznego Prezesa Rady Ministrów zapewnił, że zarówno premier, jak i rząd PiS doceniają dokonania samorządu. Są one ogromne.
– Reforma samorządowa była jedną z najbardziej udanych reform po 1989 r. Wszystkie państwa w historii, nawet już w starożytnym Rzymie, kiedy przedstawiały tego rodzaju reformy i kierowały część władzy do lokalnych środowisk, rozwijały się i kwitły. Więc można powiedzieć, że Polska rozkwita też dzięki samorządom. Gratuluję Państwu tych sukcesów. I życzę jeszcze na przyszłość wielu, wielu. Możecie Państwo być pewni, że póki Prawo i Sprawiedliwość będzie sprawować władzę, będzie wspierać samorządy. Będziemy rozwijać Państwa siłę – mówił Marek Suski.
Minister odczytał także list Prezesa Rady Ministrów skierowany do uczestników XXV ZO ZPP. – Dwie dekady działalności Państwa organizacji, to dwie dekady wpływania na codzienność naszych rodaków, lata reprezentowania interesów powiatów, wypracowywania dobrych praktyk, szukania sposobów na jeszcze skuteczniejszą pracę samorządową. Gratuluję Państwu tej imponującej rocznicy i drogi, jaką przeszedł Związek od pierwszych, pionierskich lat działalności do dzisiaj. – zaznaczył Mateusz Morawiecki w liście do delegatów.
Mieczysław Łuczak, wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli przeczytał list prezesa NIK Krzysztofa Kwiatkowskiego, który przypomniał w nim czasy, kiedy doradzał premierowi Jerzemu Buzkowi i obserwował z bliska jak kształtowały się powiaty. Przez lata związany był zawodowo z samorządem – (…) stąd wiem, z jaką olbrzymia pracą musicie się Państwo zmagać na co dzień – napisał prezes NIK.
Andrzej Maciejewski, przewodniczący sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej podkreślił, że ZPP jest wspaniałą marką rozpoznawalną nie tylko w kraju, ale i na arenie międzynarodowej. Życzył powiatom, aby zostały wpisane do Konstytucji i nigdy nie stały się punktem wyborczym żadnej partii – w sensie likwidacji.
Starosta Wołomiński Adam Lubiak odczytał list od prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego, który życzył sukcesów w pracy na rzecz małych ojczyzn.
Kazimierz Kotowski, poseł na Sejm, prezes Zarządu ZPP III kadencji przypomniał historię powiatów a także atmosferę ich reaktywacji i powstania Związku Powiatów Polskich. – Jestem dumny, że tworzyliśmy Związek, tworzyliśmy ramy i uczyliśmy się od wielu życzliwych i wspaniałych ludzi, którzy pozwalali nam obrać właściwe kierunki po to, abyśmy dziś mogli mówić o wspaniałych rezultatach powiatów.
Prof. Irena Lipowicz z UKSW w Warszawie zwróciła uwagę na to, że powiat w dzisiejszych czasach jest nie mniej ważny niż kiedy go reaktywowano. 25 lat temu trzeba było odbudować kraj. – My nie wiemy co by się zdarzyło, gdyby nie było powiatów. Możemy sobie wyobrazić. Ciężkie reformy, które dotykały interesów każdego środowiska w warunkach wielkiej biedy, wielkich wyrzeczeń, mają pełne prawo powodować wielkie wybuchy społeczne. Do tych wybuchów nie doszło. Każdego dnia były rozbrajane przez powiaty – mówiła.
Jerzy Stępień, b. prezes Trybunału Konstytucyjnego, z zadowoleniem stwierdził, że dziś nie ma już wątpliwości, iż powiaty być muszą. Podziękował Związkowi Powiatów Polskich nie tylko za aktywną działalność w różnych komisjach, ale za wydawanie Dziennika Warto Wiedzieć, od którego lektury profesor zaczyna każdy dzień. Przypomniał, jak dokonywały się zmiany ustrojowe. Mówił o wyborach 4 czerwca 1989 r.

WAŻNE UCHWAŁY

Zgromadzenie przyjęło sprawozdanie Zarządu z wykonania budżetu Związku w roku 2018 oraz budżet ZPP na rok 2019. Wprowadziło także zmiany do Statutu. Przyjęło również Założenia do programu działania ZPP na bieżący rok.

SZPITALE POWIATOWE

Delegaci wysłuchali wystąpienia Adama Niedzielskiego, zastępcy Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia na temat Strategii NFZ na lata 2019-2023. Jak mówił, w ostatnim czasie udało się uruchomić 680 mln zł na wsparcie finansowania szpitali różnych poziomów referencyjnych, z czego połowa trafi do szpitali powiatowych. – Zdaję sobie sprawę, że te środki nie rozwiążą wszystkich problemów. Jednak perspektywa tego roku jest dosyć obiecująca, ponieważ dochody składkowe NFZ rosną w dobrym tempie. Więc na pewno, jak będziemy w kolejnych okresach dzielili ten tort dodatkowych środków, to wiadomo, że szpitale powiatowe na tym zyskają – podawał.
Andrzej Płonka zwrócił uwagę na to, że sytuacja szpitali powiatowych nie jest dobra. Podkreślił, że dyrektorzy potrafią nimi zarządzać. Znają się na tym. Dlatego nie należy im robić zarzutów, że jest przeciwnie. Powodem złej sytuacji jest tu brak pieniędzy. Prezes ZPP wspomniał o tym, że powiaty i szpitale powiatowe posiadają inne dane dotyczące stanu szpitali powiatach niż resort zdrowia. O tym, że brakuje lekarzy ZPP mówił od lat. Proponował wprowadzenie ułatwień dla kadry zza granicy. – Chciałbym bardzo, abyśmy siedli do wspólnego stołu z Ministerstwem Zdrowia i jako partner rozmawiali o naszej sytuacji w służbie zdrowia.
Adam Krzysztoń, wiceprezes Zarządu ZPP, Starosta Łańcucki zaapelował o stabilność sytuacji. Opowiedział o tym, że podczas ostatniej wizyty w Niemczech dowiedział się, iż nie wymagają oni od pielęgniarek wykształcenia wyższego. – Wystarczy wykształcenie zawodowo kierunkowe. Nam wmawiano, że UE wymaga wykształcenia wyższego. Lider Unii-Niemcy – takich wymagań nie ma. A widzimy jakie mamy problemy z pielęgniarkami. Chciałem na to zwrócić uwagę.
Andrzej Kalata, starosta żywiecki poprosił o realną ocenę skutków wprowadzenia sieci szpitali. – Co się stało, dlaczego tak się stało, jaka jest sytuacja szpitali w sieci. Nie wiem, czy Państwo robiliście konsulacie przed wprowadzaniem tej reformy. Myślę, że wszyscy mieliśmy nadzieję, że sieć szpitali będzie dobrym gestem w stosunku do powiatów, bo poprzednio była tendencja do prywatyzowania. Natomiast patrząc z perspektywy roku, mam wrażenie, że celem była likwidacja naszych szpitali.

PUBLICZNY TRANSPORT ZBIOROWY

Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora Biura ZPP omówił projekt nowelizacji ustawy o publicznym transporcie zbiorowym przygotowanym przez resort infrastruktury. Jak mówił, nie sprzyja on rozwojowi transportu lokalnego.

PARTNERSTWO PUBLICZNO-PRYWATNE

Uczestnicy zgromadzenia mieli także okazję do zapoznania się z ciekawymi wykładami na temat PPP prowadzonymi przez radców prawnych: dra Rafała Cieślaka oraz mec. Adrianę Mierzwę-Bronikowską. Po prelekcjach samorządowcy zainteresowaniu realizacją inwestycji w formule PPP mogli skorzystać z indywidualnych konsultacji prawnych.

WIECZORNA GALA

Pierwszy dzień zgromadzenia zakończył się uroczystą galą. Przedstawiciele najaktywniejszych gmin, powiatów oraz miast na prawach powiatu odebrali nagrody i dyplomy. Związek Powiatów Polskich wręczył je tym, którzy zajęli najwyższe pozycje w Ogólnopolskim Rankingu Gmin i Powiatów – edycja 2018.
Wręczono również medale Bene Meritus Powiatom, które Zarząd ZPP przyznał za szczególne osiągnięcia wpływające na rozwój polskich powiatów, w tym przede wszystkim powodujące podniesienie poziomu życia mieszkańców, a także w uznaniu zasług na rzecz ZPP.
Galę uświetnił koncert Estery Naczk-Suskiej wraz ze Szkołą Śpiewu Estradowego Studio Esti. Niespodzianką wieczoru był występ Jerzego Stępnia, który zagrał na saksofonie.


Zgromadzenie przyjęło 7 stanowisk w następujących sprawach:

  • racjonalnego rozwoju e-administracji,
  • finansowania systemu oświaty,
  • sytuacji w służbie zdrowia,
  • koniecznych zmian w systemie dochodów jednostek samorządu terytorialnego,
  • wsparcia realizacji zadań powiatów w zakresie ochrony środowiska,
  • wynagradzania pracowników sektora publicznego,
  • znaczenia dziedzictwa lokalnego dla rozwoju.

SPIS TREŚCI

Program „Rozwój lokalny” – nowe możliwości dla miast

DODATEK BIULETYN SAMORZĄDOWCA / ZE ZWIĄZKU MIAST POLSKICH - SAS 3 / 2019

W Krakowie, Poznaniu i Gdańsku odbyły się spotkania informacyjne, zorganizowane przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju oraz Związek Miast Polskich. Dotyczyły nowego Programu „Rozwój lokalny”, finansowanego ze środków z funduszy norweskich i EOG.

Zgodnie z diagnozą SOR – istotą problemów rozwojowych miast średnich i małych jest powolna utrata przez nie funkcji ekonomicznych i społecznych – jako centrów usług i rozwoju dla mieszkańców miast i terenów wiejskich w ich otoczeniu – na skutek zewnętrznych systemowych zmian. To m.in. efekt upadku bazy gospodarczej w tych miastach, osłabienia więzi społecznych, zmian kulturowych, a także zmian struktury demograficznej i depopulacji na terenach poza głównymi centrami rozwoju. Nierównowagę pogłębia ponadto suburbanizacja wokół największych oraz średnich miast.
Konsekwencja tych zjawisk dla lokalnych społeczności są m.in. zmiany popytu na usługi i infrastrukturę, zmiany kosztów jednostkowych dostarczania usług, dalsze niekorzystne zmiany potencjału gospodarczego, utrata atrakcyjności osiedleńczej dla osób młodych, a w dłuższej perspektywie możliwy kryzys finansów miasta (relacja dochodów bieżących do wydatków bieżących). Już dziś miasta mają coraz większe problemy z finansowaniem usług, które muszą świadczyć.
– To kryzys strukturalny całej Europy. Z podobnymi problemami mierzy się większość europejskich miast - mówił podczas spotkań informacyjnych Janusz Szewczuk, doradca strategiczny w programie. – Związek Miast Polskich wspólnie z miastami chce dzięki Programowi „Rozwój lokalny” podjąć próbę odwrócenia obecnej ścieżki rozwojowej polskich miast.
– Program ten jest idealny dla miast, które przeżywają problemy i szukają rozwiązań tych problemów – mówił do przedstawicieli miast Ryszard Grobelny, doradca strategiczny w programie, były prezydent Poznania i prezes ZMP. – Warto pamiętać, że celem Ministerstwa jest pokazanie, że miastom warto pomagać, bo efekt podjętych tu działań będzie działał na dłużej. Inaczej mówiąc: jeżeli dziś ministerstwo pomoże miastom, to za jakiś czas miasta same będą potrafiły rozwiązywać swoje problemy.

Związek Miast Polskich w ramach tego Programu będzie realizował w latach 2019-2024 największy w Polsce projekt szkoleniowo-doradczy dla samorządów małych i średnich miast pod nazwą „Budowanie potencjału instytucjonalnego średnich i małych miast w Polsce na rzecz wdrażania skutecznych lokalnych polityki rozwoju”.

BUDŻET

Budżet Programu „Rozwój lokalny” w części grantowej administrowanej przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju wynosi 102 mln euro. Środki te będą przeznaczone na projekty rozwojowe dla miast.
Lider programu – Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju – realizuje ten program z partnerami – Związkiem Miast Polskich, Norweskim Związkiem Władz Regionalnych i Lokalnych, Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) i Instytutem Rozwoju Miast i Regionów.

DO KOGO ADRESOWANY

Program „Rozwój Lokalny” jest adresowany do małych i średnich miast, wyłonionych przez Polską Akademię Nauk jako ośrodki z najtrudniejszą sytuacją społeczno-gospodarczą w kraju. Ma stanowić odpowiedź na najważniejsze wyzwania, z jakimi borykają się te miasta, takie jak wdrażanie standardów dostępności czy wspieranie przedsiębiorczości i lokalnej gospodarki.

CEL PROGRAMU

Celem programu jest zwiększanie poziomu jakości życia mieszkańców naszego kraju i promowanie dobrych praktyk. MIiR liczy, że korzyści nie będą wynikały tylko z zainwestowanych funduszy, ale też ze zmiany sposobu zarządzania, dzięki wypracowaniu narzędzi i rozwiązań, które będą rozpowszechniane wśród wszystkich samorządów. Tym samym program „Rozwój lokalny” i wdrażane w jego ramach projekty będą stanowiły model rozwoju dla miast małych i średnich.

NA CZYM POLEGA?

Planowany konkurs będzie polegał na wdrożeniu w miastach ok. 15 kompleksowych, zintegrowanych horyzontalnych projektów rozwojowych o wartości 3-10 mln euro każdy. Mogą to być realizacje infrastrukturalne i miękkie, w tym działania na rzecz wzmacniania czy podnoszenia zdolności administracji lokalnej, służące realizacji długookresowych celów rozwojowych miasta. Projekty muszą odnosić się do wymiarów: środowiskowego, społecznego, gospodarczego oraz instytucjonalnego.

Oczekuje się, że projekt ten pozwoli:

  • miastom uczestniczącym w projekcie zbudować nową ścieżkę rozwoju – opartą o pełne wykorzystanie wewnętrznych zasobów;
  • ogółowi samorządów skorzystać z doświadczeń pełnej integracji lokalnych działań rozwojowych (między sektorami w obrębie administracji samorządowej, między sektorem publicznym, prywatnym i społecznym, oraz między samorządami w obszarach funkcjonalnych miast);
  • Ministerstwu Inwestycji i Rozwoju przygotować skuteczną interwencję na szerszą skalę (rola projektu pilotażowego) i poprzez kształtowanie uwarunkowań prawnych wspierać własny potencjał miast w rozwiązywaniu lokalnych problemów rozwoju.

6 maja br. Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju uruchomiło nabór wniosków (tzw. zarysów projektów) do programu „Rozwój lokalny”. Będzie on trwał do 22 lipca 2019 r. do godziny 16:15.

SPIS TREŚCI

XXXIII Zgromadzenie Ogólne Związku Gmin Wiejskich RP

DODATEK BIULETYN SAMORZĄDOWCA / ZE ZWIĄZKU GMIN WIEJSKICH - SAS 3 / 2019

Pierwszy raz po wyborach samorządowych spotkali się delegaci z gmin członkowskich na Zgromadzeniu Ogólnym Związku Gmin Wiejskich RP. W spotkaniu uczestniczyli też liczni obserwatorzy z gmin członkowskich i nieczłonkowskich.

Odchodzący Zarząd złożył sprawozdanie ze swojej działalności w 2018 roku i otrzymał absolutorium. Delegaci przyjęli sprawozdanie Komisji Rewizyjnej oraz uchwalili budżet Związku na obecny rok. Delegaci Zgromadzenia Ogólnego ZGW RP wybrali nowego przewodniczącego Związku, członków Zarządu i Komisji Rewizyjnej.
Na Przewodniczącego Związku Gmin Wiejskich wybrano Krzysztofa Iwaniuka – Wójta Gminy Terespol.


KRZYSZTOF IWANIUK jest absolwentem Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej. W 1992 r. ukończył Podyplomowe Studium Samorządu Terytorialnego i Rozwoju Lokalnego na Uniwersytecie Warszawskim oraz w 2003 r. Studia Podyplomowe w zakresie Zarządzania projektami europejskimi i prawa Unii Europejskiej na Uniwersytecie Marii Skłodowskiej – Curie w Lublinie.
W latach 1990-92 pełnił funkcję Burmistrza Miasta i Gminy Terespol. Od roku 1992 r. do dnia dzisiejszego jest Wójtem Gminy Terespol.
Od 1999 r. pełni funkcje w Związku Gmin Wiejskich RP, początkowo jako członek Zarządu, następnie Wiceprzewodniczący Związku. Jest członkiem Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Bierze udział w pracach Zespołu Finansów Publicznych oraz licznych Komitetach Regionalnych.

Za przyczynienie się do rozwoju gminy, która stała się wzorem do naśladowania dla innych gmin wiejskich został uhonorowany nagrodą im. Grzegorza Palki zwanej również Samorządowym Oskarem. Za zasługi dla rozwoju i umacniania Związku OSP RP oraz Ochotniczych Straży Pożarnych został odznaczony medalem honorowym im. Bolesława Chomicza. W 2015 r. Krzysztof Iwaniuk został Człowiekiem Roku 2015 Białej Podlaskiej i powiatu bialskiego w plebiscycie „Wspólnoty Bialskiej”.
Posiada liczne odznaczenia państwowe, w tym jedno z najwyższych Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Dowodem właściwego zarządzania gminą są liczne nagrody i wyróżnienia, jak np. III miejsce w rankingu „Profesjonalna Gmina Przyjazna Inwestorom”, I miejsce w kategorii „Partycypacja Mieszkańców i Komunikacja Społeczna”. W I edycji konkursu „ Nasza Gmina w Europie” gmina uzyskała nagrodę za działania na rzecz Ochrony Środowiska w dziedzinie gospodarka wodna, trzykrotny tytuł w konkursie „Przyjaźni Środowisku” zwieńczony tytułem „Mecenasa Polskiej Ekologii”, obecność w „Złotej Setce Samorządów w Polsce” oraz wyróżnienie „Grunt na Medal ”, tytuł „Lider Polskiej Ekologii” oraz I miejsce w kategorii gminy wiejskie „Najlepsza Gmina Lubelszczyzny 2006”, wyróżnienie w rankingu „Gmina Przyjazna Oświacie i jej pracownikom”, tytuł „Krajowego Lidera Innowacji i Rozwoju”, jak również nagrody i wyróżnienia branżowe , m.in. II miejsce w konkursie na „Najlepszą Inwestycję Oświetleniową 2013 Roku” oraz wyróżnienie w kategorii „Oświetlenie drogowe i terenów publicznych” w 2018 roku.



CZŁONKAMI ZARZĄDU ZOSTALI WYBRANI:

Anna Grygierek – burmistrz Strumienia
Jacek Brygman – wójt gminy Cekcyn
Stanisław Jastrzębski – wójt gminy Długosiodło
Zmarzlak Dorota – wójt gminy Izabelin
Buras Marian – wójt gminy Morawica
Mirosław Lech – wójt gminy Korycin
Tomasz Osowski – wójt gminy Ełk
Paweł Piwko – wójt gminy Radwanice
Dariusz Strugała – burmistrz Jaraczewa
Dariusz Kubus – wójt gminy Andrespol

CZŁONKAMI KOMISJI REWIZYJNEJ

na lata 2019-2024 zostali wybrani:
Agnieszka Wojda – wójt gminy Kocierzew Południowy
Bogumiła Lewandowska-Siwek – wójt gminy Baranów
Jacek Czarnecki – wójt gminy Chełmża
Wacław Adamczyk – burmistrz Biała Rawska
Wojciech Rudalski – wójt gminy Paradyż

Drugi dzień obrad Zgromadzenia Ogólnego ZGW RP to przede wszystkim dyskusja merytoryczna. Zgromadzeni wójtowie i burmistrzowie omówili problemy:

  • transportu publicznego i dróg publicznych;
  • finansowania zadań własnych samorządu terytorialnego, w szczególności oświaty;
  • oraz zmiany granic gmin.

Dyskusja o problemach oświatowych to jeden z ostatnich tematów poruszanych podczas XXXIII Zgromadzenia Ogólnego Związku Gmin Wiejskich RP.
Postulaty gmin dotyczące zasad zmiany granic gmin przedstawił Leszek Świętalski, sekretarz generalny ZGW RP. W tej części dyskusji uczestniczył m.in. Grzegorz Ziomek, dyrektor Departamentu Administracji Publicznej MSWiA.

SPIS TREŚCI

Konsekwencje nieudzielenia wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta wotum zaufania

DODATEK BIULETYN SAMORZĄDOWCA / ANALIZY SAMORZĄDOWE - SAS 3 / 2019

Wraz z wprowadzeniem do przepisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.) instytucji raportu o stanie gminy, wprowadzony został również nowy instrument prawny, umożliwiający radzie gminy wyrażenie oceny pracy wójta (burmistrza, prezydenta miasta), tj. wotum zaufania.

Wotum zaufania jest konsekwencją oceny przez radę gminy przygotowanego i przedstawionego raportu o stanie gminy, nad którym następnie przeprowadzona została debata. Jak wynika z przepisu art. 28 aa ust. 9 zdanie pierwsze u.s.g., „Po zakończeniu debaty nad raportem o stanie gminy rada gminy przeprowadza głosowanie nad udzieleniem wójtowi wotum zaufania”. Warto przy tym zauważyć, że wotum zaufania stanowi pewnego rodzaju uzupełnienie dotychczas corocznie dokonywanej oceny wójta przez radę gminy, w zakresie wykonania przez niego budżetu gminy, tj. procedury absolutoryjnej. Co więcej, ustawodawca zdecydował się na połączenie dokonywania przez radę obu tych ocen na jednej sesji w corocznym terminie do dnia 30 czerwca, co wynika z przepisu art. 271 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (przepis art. 28aa ust. 4 zdanie pierwsze u.s.g. stanowi bowiem w tym zakresie, że „Rada gminy rozpatruje raport, o którym mowa w ust. 1, podczas sesji, na której podejmowana jest uchwała rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi”).
Przed określeniem konsekwencji, jakie grożą wójtowi w przypadku nieudzielenia mu wotum zaufania, warto zaznaczyć, że wyżej przywołanym przepisem art. 28 aa ust. 9 zdanie pierwsze u.s.g. ustawodawca jednoznacznie przyjął, że rada gminy głosuje w sprawie udzielenia wotum zaufania. Tym samym głosowanie to odbiega od większości dokonywanych przez radę gminy głosowań, które to zazwyczaj odbywają się nad projektem konkretnej uchwały. Zaznaczenie to jest o tyle istotne, że ustawodawca przewidział wyraźne i konkretne konsekwencje działania podejmowanego przez radę, które są uzależnione od wyniku tego głosowania – konsekwencją tego głosowania jest bowiem przyjęcie przez radę gminy jednej z dwóch następujących uchwał:

  • uchwały w sprawie udzielenia wójtowi wotum zaufania;
  • uchwały w sprawie nieudzielenia wójtowi wotum zaufania.

W zdaniu drugim ww. przepisu art. 28 aa ust. 9 u.s.g. określono bowiem, że „Uchwałę o udzieleniu wójtowi wotum zaufania rada gminy podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy” (a więc ustawodawca zastosował analogiczny sposób głosowania, jak przy udzielaniu wójtowi absolutorium). Tym samym, jeżeli w głosowaniu w sprawie udzielenia wójtowi wotum zaufania za udzieleniem tego wotum zagłosowała bezwzględna większość radnych ustawowego składu rady, podjęta zostanie uchwała w sprawie udzielenia wotum zaufania. Brak bezwzględnej większości głosów „za” w tymże głosowaniu oznaczać będzie ziszczenie się przesłanki do zastosowania zdania trzeciego ww. przepisu art. 28 aa ust. 9 u.s.g. Przepis ten stanowi, że „Niepodjęcie uchwały o udzieleniu wójtowi wotum zaufania jest równoznaczne z podjęciem uchwały o nieudzieleniu wójtowi wotum zaufania”. Ustawodawca tym samym samodzielnie, a przy tym wyraźnie i jednoznacznie przesądził, że brak przyjęcia uchwały w sprawie udzielenia wójtowi wotum zaufania jest jednoznaczny z przyjęciem (podjęciem) uchwały o przeciwstawnej treści, tj. uchwały w sprawie nieudzielenia wotum zaufania. Oznacza to brak potrzeby dokonywania kolejnego głosowania w sprawie – tym razem nad uchwałą o nieudzieleniu wotum zaufania. Ta druga uchwała jest bowiem konsekwencją wyniku głosowania rady, które to głosowanie – raz jeszcze należy podkreślić – odbywa się nie w sprawie przyjęcia uchwały, a w sprawie udzielenia wotum zaufania.

BEZWZGLĘDNA WIĘKSZOŚĆ GŁOSÓW

Na marginesie warto pamiętać, co oznacza „bezwzględna większość głosów”, bowiem bardzo często jest ona mylnie wyjaśniana jako większość 50 proc. plus jeden głos. Taki sposób liczenia bezwzględnej większości głosów wyłącznie w przypadku parzystych wyników daje prawidłową wartość (które to parzyste wyniki przy ustawowym składzie rady występują bardzo rzadko). Celem dokonania prawidłowego wyliczenia ilości głosów potrzebnych do podjęcia uchwały w sprawie udzielenia wójtowi wotum zaufania, można posłużyć się wyjaśnieniem dokonanym w tym zakresie przez Naczelny Sąd Administracyjny już ponad 25 lat temu – w wyroku z dnia 16 września 1993 r. (sygn. SA/Kr 1351/93) Sąd ten orzekł, że bezwzględna większość głosów to „pierwsza liczba naturalna przewyższająca połowę ważnie oddanych głosów”. Przekładając to na głosowanie w sprawie udzielenia wójtowi wotum zaufania przyjąć należy, że uchwała w sprawie wyrażenia wójtowi wotum zaufania będzie podjęta, gdy liczba głosów „za” będzie co najmniej pierwszą liczbą naturalną przewyższającą połowę ustawowego składu rady – przykładowo w radach najmniejszych gmin (do 20 tysięcy mieszkańców), gdzie liczba radnych wynosi 15, uchwała w sprawie wyrażenia wójtowi wotum zaufania zostanie podjęta, gdy w głosowaniu w sprawie wyrażenia tego wotum „za” zagłosuje co najmniej 8 radnych (nie 9, jak gdybyśmy przyjęli sposób liczenia wyniku głosowania jako 50 proc. plus 1 głos).

KONSEKWENCJE

Przechodząc z kolei do samych konsekwencji nieudzielenia wójtowi wotum zaufania, w pierwszej kolejności zauważyć warto, że konsekwencje na szczeblu gminnym są odmienne od tych przyjętych przez ustawodawcę na dwóch pozostałych szczeblach samorządu terytorialnego (tj. na szczeblu powiatowym i na szczeblu samorządu województwa). W przypadku zarządu powiatu i zarządu województwa już bowiem jednorazowe nieudzielenie wotum zaufania tym organom przez organ stanowiący tej jednostki (tj. odpowiednio: przez radę powiatu albo sejmik województwa) jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o odwołanie ocenianego w ten sposób organu wykonawczego. Z uwagi na inną konstrukcję organu wykonawczego w gminie oraz inny sposób kreacji tego organu (osoba pełniąca funkcję wójta jest wszak wybierana w wyborach bezpośrednich – z czym nie mamy do czynienia na szczeblu powiatowym i samorządu województwa) ustawodawca zdecydował się na umożliwienie radzie gminy – po spełnieniu określonych przepisami prawa przesłanek – zainicjowanie procedury przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania wójta. Aby to było jednak możliwe, niezbędne jest nieudzielenie wójtowi wotum zaufania w dwóch kolejnych latach (patrz: art. 28 aa ust. 10 u.s.g.).

Rada gminy może (ale nie musi) w takim przypadku podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta. Decyzja w tym zakresie pozostawiona jest do jej samodzielnego uznania (użycie przez ustawodawcę sformułowania, że rada „może” podjąć uchwałę).

W przypadku, gdy rada gminy zdecyduje się na podjęcie uchwały o przeprowadzeniu takiego referendum – stosownie do postanowień przepisu art. 28aa ust. 10 zdanie drugie u.s.g. – przepisy art. 28 a ust. 3 i 5 u.s.g. odpowiednio znajdą zastosowanie. Oznacza to, że rada gminy może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta, na sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia podjęcia uchwały w sprawie nieudzielenia wójtowi wotum zaufania. Uchwałę tę rada gminy podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu imiennym (a więc niejawnym z imiennym wykazem głosowania poszczególnych radnych!).

Z punktu widzenia dokonywanej oceny (tj. udzielania wotum zaufania) i ewentualnych konsekwencji, jakie mogą grozić wójtowi w przypadku, gdy ocena przez dwa lata z rzędu będzie negatywna, istotne jest również rozważenie sytuacji, w której na stanowisku wójta dochodzi do zmiany personalnej (w wielu gminach taka sytuacja miała miejsce, chociażby przy ostatnich wyborach, które odbyły się jesienią 2018 r.). W tym kontekście należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na fakt, że ustawodawca powiązał udzielanie wotum zaufania nie osobie, która w danym momencie pełni funkcję wójta, a samemu wójtowi (jako organowi wykonawczemu gminy). Jest to konsekwencją przyjęcia, że wotum zaufania udziela się jako formę oceny przygotowanego i przedstawionego raportu o stanie gminy, nad którym następnie przeprowadza się debatę. Raport ten jest bowiem również podsumowaniem działalności organu, a nie osoby pełniącej funkcję tego organu. Tym samym, nawet w przypadku zmiany na stanowisku wójta, nowa osoba pełniąca tę funkcję przedstawia podsumowanie działalności organu za cały rok, a nie wyłącznie za okres, w którym w danym roku ową funkcję pełniła.
Konsekwencją powyższego jest to, że w praktyce może się zdarzyć, że wójt (którego funkcję pełni już nowa osoba – po zmianach, jakie się dokonały wskutek przeprowadzonych wyborów samorządowych) nie otrzyma wotum zaufania, dokonana przez radę gminy ocena pracy tego organu za cały rok jest negatywna. W świetle tak skonstruowanych przepisów u.s.g. dotyczących raportu o stanie gminy, z takim rozwiązaniem należy się pogodzić. Co jednak istotne, nie należy tracić z oczu faktu, że o ile wotum zaufania dotyczy organu, o tyle konsekwencje przewidziane przez ustawodawcę (tj. możliwość podjęcia przez radę gminy uchwały o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta) dotyczą już wyraźnie konkretnej osoby pełniącej funkcję wójta. I w tym właśnie aspekcie niedopuszczalne jest, aby rada gminy podjęła stosowną uchwałę inicjującą procedurę przeprowadzenia referendum w przypadku, gdy nieudzielenie wotum zaufania w dwóch kolejnych latach nie odnosiło się do tej samej osoby pełniącej funkcję wójta. Podjęta w tej sytuacji taka uchwała będzie obarczona wadą prawną i uchwała ta powinna zostać wyeliminowana przez wojewodę, jako organ nadzoru nad działalnością gminy. W przypadku, gdy wojewoda nie stwierdzi nieważności tej uchwały, zasadne jest przyjęcie tezy, że osoba będąca wójtem na pełne prawo do wniesienia samodzielnie skargi na tę uchwałę do sądu administracyjnego w trybie art. 101 ust. 1 u.s.g. („Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą, lub zarządzeniem, podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego”).
Na zakończenie niniejszych rozważań warto również podkreślić, że podjęcie przez radę gminy uchwały o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta zainicjuje procedurę, która szczegółowo określona jest przepisami ustawy o referendum lokalnym. Tym samym, rada gminy decydując się na takie działanie musi być świadoma ich konsekwencji, a zwłaszcza tych wynikających z przepisu art. 67 ust. 3 tej ustawy. Stanowi on bowiem, że „Jeżeli w ważnym referendum o odwołanie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), przeprowadzonym na wniosek rady gminy z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium, przeciwko odwołaniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oddano więcej niż połowę ważnych głosów, działalność rady gminy ulega zakończeniu z mocy prawa”.

Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych
Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp.k. w Poznaniu

SPIS TREŚCI

Rady nadzorcze w spółkach z udziałem gmin po zmianach

DODATEK BIULETYN SAMORZĄDOWCA / ANALIZY SAMORZĄDOWE - SAS 3 / 2019

Zgodnie z art. 10 a ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 827 z późn. zm.) [dalej: u.g.k.], w spółkach z udziałem jednostek samorządu terytorialnego powołanie rady nadzorczej jest obligatoryjne. Przepisy tej ustawy statuują również kilka odrębnych, w stosunku do regulacji Kodeksu spółek handlowych, zasad funkcjonowania rady nadzorczej spółki komunalnej.

Po pierwsze, przepisy u.g.k. określają w sposób bezwzględny, że w spółkach z większościowym udziałem jednostek samorządu terytorialnego powołanie rady nadzorczej jest obligatoryjne, a kadencja tego organu trwa trzy lata, oraz że w każdej spółce z udziałem jednostek samorządu terytorialnego rada nadzorcza posiada wyłączne prawo powoływania i odwoływania członków zarządu (odpowiednio: art. 10a ust. 3 i ust. 6 u.g.k.).
29 marca 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 21 lutego 2019 r. o zmianie ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 492), która wprowadziła istotne zmiany w zakresie funkcjonowania rad nadzorczych w spółkach z udziałem gmin. Najistotniejszą zmianę w tym zakresie wprowadzono do art. 10 a ust. 5 u.g.k.
Po zmianie przepis ten stanowi, że podmiot reprezentujący jednostkę samorządu terytorialnego lub komunalna osoba prawna, w zakresie wykonywania praw z udziałów i akcji przysługujących tym podmiotom, jako kandydata na członka organu nadzorczego wskazuje osobę, która spełnia wymogi, o których mowa w art. 19 ust. 1-3 i 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1182 z póżn. zm.) [dalej: ustawa o zarządzaniu], z wyłączeniem wymogu posiadania pozytywnej opinii rady do spraw spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych. Do członków organu nadzorczego, wskazanych przez podmiot reprezentujący jednostkę samorządu terytorialnego lub komunalną osobę prawną, stosuje się odpowiednio przepis art. 19 ust. 6 ustawy o zarządzaniu.
Tym samym obecnie przepis art. 10a ust. 5 u.g.k. obliguje podmiot reprezentujący jednostkę samorządu terytorialnego w zakresie wykonywania praw z udziałów i akcji (przed 29 marca 2019 r. przepis ten mówił wyłącznie o akcjach – rozwiano więc wątpliwości, czy przepis odnosi się tylko do spółek akcyjnych czy również do spółek z ograniczona odpowiedzialnością) do wskazywania, jako kandydata na członka organu nadzorczego wyłącznie osób, które spełniają wymogi, o których mowa w art. 19 ust. 1-3 i 5 ustawy o zarządzaniu (przed 29 marca 2019 r. przepis ten odsyłał wyłącznie do wymogów określonych wyłącznie w art. 19 ust. 1 ustawy o zarządzaniu) – z wyłączeniem wymogu posiadania pozytywnej opinii rady do spraw spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych.
Jednocześnie z dniem 29 marca 2019 r. do przepisu art. 10a ust. 5 u.g.k. dodano fragment odnoszący się do członków organu nadzorczego, wskazanych przez podmiot reprezentujący jednostkę samorządu terytorialnego lub komunalną osobę prawną. W tym zakresie określono, że do takich osób stosuje się również odpowiednio przepis art. 19 ust. 6 ustawy o zarządzaniu.
W drodze ww. nowelizacji ustawodawca zmienił również przepis art. 10 a ust. 7 u.g.k. Obecnie stanowi on, że „podmiot reprezentujący jednostkę samorządu terytorialnego lub komunalna osoba prawna, w zakresie wykonywania praw z udziałów i akcji przysługujących tym podmiotom, są obowiązane podejmować działania, mające na celu określenie w drodze uchwały walnego zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników, w statucie spółki lub umowie spółki, wymogów, jakie musi spełniać kandydat na członka organu zarządzającego, określonych w art. 22 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym”. Jego zmienione z dniem 29 marca 2019 r. brzmienie określa tym samym, że wymogi, jakie musi spełniać kandydat na członka organu zarządzającego, muszą zostać określone w jednym z trzech następujących dokumentów:

  • uchwale walnego zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników;
  • statucie spółki;
  • umowie spółki.

Przed dniem 29 marca 2019 r. wymogi te musiały być określone w uchwale walnego zgromadzenia lub w statucie spółki. Obecnie uregulowanie wspomnianych w przepisie art. 10 a ust. 7 u.g.k. wymogów, w jednym z trzech powołanych w tym przepisie dokumentów, jest wystarczające i nie wymaga ich określenia dodatkowo w innym dokumencie.
Na zakończenie niniejszych rozważań warto przywołać również przepis art. 20 ww. nowelizacji. Stanowi on bowiem, że „W zakresie spełniania wymogów do pełnienia funkcji członków organów nadzorczych, o których mowa w art. 10a ust. 5 ustawy zmienianej w art. 4 (tj. ustawy o gospodarce komunalnej – przyp. własny), przez osoby powołane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, które w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy pełnią te funkcje, stosuje się przepisy dotychczasowe – do czasu wygaśnięcia ich mandatów”. Tym samym, nowe regulacje prawne stosowane są wyłącznie w odniesieniu do nowo wybieranych (od dnia wejścia w życie tych regulacji, tj. od dnia 29 marca 2019 r.) członków organów nadzorczych.

Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych
Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy
sp. k. w Poznaniu

SPIS TREŚCI

W tym roku sesja absolutoryjna według nowych zasad

DODATEK BIULETYN SAMORZĄDOWCA / AKTUALNOŚCI - SAS 3 / 2019

Wprowadzona od bieżącej kadencji samorządowej (2018-2023) instytucja raportu o stanie gminy modyfikuje przebieg sesji absolutoryjnej.

Wprowadzając przepis art. 28 aa ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2019 r. poz. 506) ustawodawca jednoznacznie przesądził, że rada gminy rozpatruje raport podczas sesji, na której podejmowana jest uchwała rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi. Dodatkowo postanowiono, że raport rozpatrywany jest w pierwszej kolejności, a nad jego treścią przeprowadza się debatę, w której oprócz radnych głos mogą zabierać również mieszkańcy danej gminy. W konsekwencji, zanim rada gminy przejdzie do procedury absolutoryjnej, na sesji przeprowadzonej najpóźniej dnia 30 czerwca, musi zostać podjęta uchwała udzielająca lub nieudzielająca wójtowi wotum zaufania.

Więcej na ten temat w artykule „Jak przebiega sesja absolutoryjna w nowej kadencji samorządowej?”.

SPIS TREŚCI

Jak przebiega sesja absolutoryjna w nowej kadencji samorządowej?

DODATEK BIULETYN SAMORZĄDOWCA / ANALIZY SAMORZĄDOWE - SAS 3 / 2019

Raport o stanie gminy, stanowiący podsumowanie działalności wójta w roku poprzednim, przekazywany radzie gminy w terminie do końca maja, musi zostać rozpatrzony na sesji absolutoryjnej. W tym zakresie przepis art. 28aa ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2019 r. poz. 506) [dalej: u.s.g.] wyraźnie bowiem stanowi, że rada gminy rozpatruje raport podczas sesji, na której podejmowana jest uchwała rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi. Dodatkowo ustawodawca w tym przepisie postanowił, że raport rozpatrywany jest w pierwszej kolejności, a nad przedstawionym raportem o stanie gminy przeprowadza się debatę. Tym samym rozpatrzenie raportu musi nastąpić w terminie do dnia 30 czerwca [stosownie do art. 271 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych; (Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 z późn. zm.; dalej: „u.f.p.”)].

Powyższe oznacza konieczność prawidłowego przygotowania sesji absolutoryjnej, biorąc zwłaszcza pod uwagę fakt, że będzie ona musiała uwzględniać dodatkowy element – względem lat ubiegłych – w postaci konieczności przeprowadzenia procedury rozpatrywania raportu o stanie gminy. Nieuwzględnienie procedury rozpatrzenia raportu podczas sesji absolutoryjnej nie tylko będzie rażącym naruszeniem prawa, ale także spowoduje, że wójt nie otrzyma wotum zaufania – przepis art. 28 aa ust. 9 u.s.g. wyraźnie bowiem stanowi, że niepodjęcie uchwały o udzieleniu wójtowi wotum zaufania jest równoznaczne z podjęciem uchwały o nieudzieleniu wójtowi wotum zaufania (zob. więcej: M. Bokiej-Karciarz, M. Karciarz, Debata nad raportem [w:] Raport o stanie gminy, powiatu, województwa, Warszawa 2019).

INNE PUNKTY OBRAD

To, że ustawodawca postanowił, że rozpatrzenie raportu i udzielenie absolutorium mają się odbyć na tej samej sesji w terminie do 30 czerwca, nie oznacza, że w porządku obrad takiej sesji nie mogą znaleźć się inne, dodatkowe kwestie do rozpatrzenia. Dodatkowo, podczas samej sesji brak jest przeszkód, aby zastosowanie znalazł przepis art. 20 ust. 1 a u.s.g. który stanowi, że rada gminy może wprowadzić zmiany w porządku obrad bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady. Tym samym dopuszczalne byłoby wprowadzenie nowego punktu do porządku obrad, usunięcie jakiegoś punktu z porządku obrad albo zmiana kolejności rozpatrywania poszczególnych punktów porządku obrad. Niedopuszczalne byłoby jedynie wykreślanie w tym trybie z porządku obrad punktów dotyczących procedury rozpatrywania raportu o stanie gminy albo procedury absolutoryjnej, czy też zamiana kolejności rozpatrywania raportu i procedury absolutoryjnej. Jedynym wyjątkiem w tym zakresie mogłoby być wyłącznie wykreślenie w trybie art. 20 ust. 1a u.s.g. z porządku obrad zarówno wszystkich punktów dotyczących procedury rozpatrzenia raportu o stanie gminy, jak i wszystkich punktów dotyczących procedury absolutoryjnej. Ich wykreślenie będzie powodować jednak w dalszym ciągu konieczność ich rozpatrzenia na innej sesji w terminie do końca czerwca.

KRÓTKI TERMIN

Warto przy tym również zwrócić uwagę na fakt, że w związku z tym, iż raport powinien zostać sporządzony i przekazany radzie gminy do 31 maja, w praktyce rada ta może mieć niecały miesiąc, by przygotować sesję absolutoryjną (zakładając, że wójt przedłoży raport w ostatniej chwili, czego nie należy wykluczać w świetle takiej możliwości, znajdującej oparcie w przepisach ustawy o samorządzie gminnym). Przewodniczący rady gminy powinien zachować przy tym szczególną ostrożność przy wyznaczaniu terminu tej sesji. Wskazane jest zaplanowanie jej z odpowiednim wyprzedzeniem tak, aby uchwała w przedmiocie absolutorium została podjęta w ustawowym terminie (do końca czerwca). Przewodniczący musi przede wszystkim uwzględnić złożoność i charakter zagadnień procedowanych podczas sesji oraz konieczność przeprowadzenia debaty nad raportem. Z uwagi na dyskutowaną materię wydaje się, że w praktyce sesje te nierzadko (jeśli nawet nie w każdym przypadku) będą trwały dłużej niż zwykle (dłużej niż w poprzednich latach). Nie można przy tym wykluczyć sytuacji, w której sesja będzie trwała nawet dwa dni. Działanie takie jest bowiem jak najbardziej dopuszczalne.
Podkreślenia wymaga również to, że w związku z tym, że raport jest rozpatrywany w pierwszej kolejności, przejście do procedury absolutoryjnej nie będzie możliwe bez wyczerpania wszystkich punktów porządku obrad, związanych z procedurą rozpatrzenia tego raportu. Pod pojęciem rozpatrzenia raportu należy przy tym rozumieć nie tylko przedstawienie raportu i przeprowadzenie debaty nad jego treścią, lecz także wszystkie pozostałe elementy tej procedury, a więc również głosowanie w sprawie udzielenia wotum zaufania. Tym samym niedopuszczalne jest przeprowadzenie głosowania nad udzieleniem wotum zaufania wójtowi na końcu danej sesji, podczas wspólnego bloku głosowań razem z głosowaniem nad uchwałą w sprawie udzielenia absolutorium.

ELEMENTY SESJI, NA KTÓREJ ROZPATRYWANY JEST RAPORT O STANIE GMINY

Mając powyższe na uwadze uznać należy, że obligatoryjnymi elementami sesji, na której rozpatrywany jest raport o stanie gminy oraz podejmowana jest uchwała w sprawie absolutorium, są:

  • otwarcie sesji;
  • przedstawienie raportu o stanie gminy;
  • debata nad raportem o stanie gminy;
  • głosowanie w sprawie udzielenia wójtowi wotum zaufania;
  • przedstawienie sprawozdania z wykonania budżetu gminy;
  • przedstawienie opinii regionalnej izby obrachunkowej o sprawozdaniu z wykonania budżetu gminy;
  • przedstawienie sprawozdania finansowego gminy;
  • przedstawienie sprawozdania biegłego rewidenta z badania rocznego sprawozdania finansowego gminy – w przypadku gmin powyżej 150 tysięcy mieszkańców;
  • przedstawienie informacji o stanie mienia komunalnego gminy;
  • przedstawienie opinii komisji rewizyjnej w sprawie wykonania budżetu gminy;
  • przedstawienie wniosku komisji rewizyjnej w sprawie absolutorium dla wójta;
  • przedstawienie opinii regionalnej izby obrachunkowej w sprawie wniosku komisji rewizyjnej w sprawie absolutorium dla wójta;
  • głosowanie nad uchwałą w sprawie absolutorium dla wójta;
  • zamknięcie sesji.

Dodatkowymi elementami, które głównie będą wynikać z konkretnych rozwiązań statutowych danej gminy, mogą być następujące punkty porządku obrad absolutoryjnej sesji rady gminy:
komunikaty;

  • oświadczenia;
  • informacja o działalności wójta w okresie międzysesyjnym;
  • interpelacje i zapytania;
  • wolne głosy i wnioski.

GŁOS MIESZKAŃCÓW

Na zakończenie warto również przypomnieć, że podczas debaty nad raportem o stanie gminy głos mogą zabrać również mieszkańcy tej gminy. Tym samym warto rozważyć, czy także w zawiadomieniu przewodniczącego rady gminy o zwołaniu sesji absolutoryjnej nie zawrzeć informacji o trybie zgłaszania się mieszkańców, chcących czynnie uczestniczyć w tej sesji (zabierając podczas jej trwania – w debacie nad raportem – głos), który ustawodawca uregulował przepisem art. 28aa ust. 7 i 8 u.s.g.

Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych
Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp. k. w Poznaniu

SPIS TREŚCI

Nowe zasady obsadzania rad nadzorczych spółek z udziałem gmin

DODATEK BIULETYN SAMORZĄDOWCA / AKTUALNOŚCI - SAS 3 / 2019

29 marca 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia lutego 2019 r. o zmianie ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 492), która wprowadziła istotne zmiany w zakresie funkcjonowania rad nadzorczych w spółkach z udziałem gmin.

Zmiany te wprowadzono w głównej mierze w stosunku do przepisu art. 10 a ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 827 z późn. zm.) rozszerzając odesłanie do przepisów ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1182 z późn. zm.).
W odniesieniu do wprowadzonych zmian istotne znaczenie odgrywa jednak przepis art. 20 ww. nowelizacji, który stanowi, że „w zakresie spełniania wymogów do pełnienia funkcji członków organów nadzorczych, o których mowa w art. 10a ust. 5 ustawy zmienianej w art. 4, przez osoby powołane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, które w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy pełnią te funkcje, stosuje się przepisy dotychczasowe – do czasu wygaśnięcia ich mandatów”. Tym samym, nowe regulacje prawne stosowane są wyłącznie w odniesieniu do nowo wybieranych (od dnia wejścia w życie tych regulacji, tj. od dnia 29 marca 2019 r.) członków organów nadzorczych.

Więcej na ten temat w artykule: „Rady nadzorcze w spółkach z udziałem gmin po zmianach”.

SPIS TREŚCI

Urząd Ochrony Danych Osobowych nałożył pierwszą karę finansową

ANALIZY / KOMENTARZE - SAS 3 / 2019

Rozporządzenie Ogólne o Ochronie Danych Osobowych wprowadziło do polskiego porządku prawnego administracyjne kary finansowe za nieprzestrzeganie zasad określonych tym rozporządzeniem. Najwięcej zainteresowania wśród podmiotów gospodarczych – sektora prywatnego i publicznego – wzbudziła wysokość tych kar. Artykuł 83 ust. 4 i 5 RODO przewiduje kary pieniężne, których górna granica wynosi 10 lub 20 mln euro – w zależności od rodzaju naruszenia.

Pierwsza i – na dzień oddania niniejszego artykułu do druku – jedyna administracyjna kara finansowa w Polsce została nałożona decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia 15 marca 2019 r. (nr ZSPR.421.3.2018) i wynosi 943 470 zł.

ZA JAKIE NARUSZENIA NAŁOŻONO PIERWSZĄ KARĘ W POLSCE?

Ukarana została spółka z o.o., która świadczy usługi przygotowywania na zlecenie klientów tzw. raportów handlowych i w tym celu gromadzi dane z jawnych rejestrów publicznych – m.in. z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, z bazy
REGON GUS, z Monitora Sądowego i Gospodarczego. W bazie danych ukaranej spółki znajdują się dane ok. 3,5 mln osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz ok. 2,3 mln osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w przeszłości. Organ stwierdził, że spółka zrealizowała obowiązek informacyjny poprzez wysłanie wiadomości e-mail do podmiotów, których adres mailowy posiadała (co stanowiło tylko część osób fizycznych, których dane przetwarzała – 902 837), ponadto spółka zamieściła klauzulę informacyjną na stronie internetowej. Kontrolowana spółka podjęła decyzję, aby nie realizować obowiązku informacyjnego poprzez kontakt telefoniczny oraz poprzez przesyłanie informacji tradycyjną pocztą, podnosząc, że koszt tej operacji wyniósłby ponad 33 mln złotych, co stanowiłoby niemal cały roczny przychód spółki z 2018 r.
Bazując na powyższych okolicznościach prezes UODO stwierdził, że „samo umieszczenie informacji, wymaganych w art. 14 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia, na stronie internetowej spółki, w sytuacji posiadania przez spółkę danych adresowych (a niekiedy również numerów telefonów) osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą (aktualnie lub w przeszłości), umożliwiających przesłanie pocztą tradycyjną korespondencji zawierającej wymagane tym przepisem informacje (lub przekazanie ich drogą kontaktu telefonicznego), nie może być uznane za wystarczające spełnienie przez spółkę obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 1-3 rozporządzenia”.
I za to naruszenie – tj. za zamieszczenie klauzuli informacyjnej na stronie internetowej spółki zamiast przekazania jej drogą pocztową lub elektroniczną bezpośrednio do wszystkich osób fizycznych, których adresy i numery telefonów spółka posiada – Urząd Ochrony Danych Osobowych nałożył na kontrolowaną spółkę administracyjną karę finansową.

DLACZEGO KARA JEST TAK WYSOKA?

Zdaniem wielu komentatorów – niemal milionowa kara – jest karą nadmiernie wygórowaną. Tymczasem organ nadzorczy uzasadnił wysokość nałożonej kary m.in. tym, że – zdaniem organu – „stwierdzone w niniejszej sprawie naruszenie ma poważny charakter, dotyczy bowiem podstawowych praw i wolności osób […]. Naruszenie przez Spółkę obowiązku podania podstawowych informacji o przetwarzaniu oraz pouczenia o przysługujących podmiotom danych prawach z tym związanych pociąga za sobą m.in. ryzyko odebrania im możliwości skorzystania z tych praw”. Ponadto organ nadzorczy przypisał ukaranej spółce „umyślność w naruszeniu wskazanych przepisów prawa”.
Najwięcej jednak uwagi w uzasadnieniu wysokości nałożonej kary organ nadzorczy poświęcił kwestii powoływania się przez kontrolowaną spółkę na wysokie koszty bezpośredniej realizacji obowiązku informacyjnego. Urząd Ochrony Danych Osobowych wskazał, że: „Uzasadnienie przez Spółkę niewykonania obowiązku wynikającego z art. 14 ust. 1–3 rozporządzenia wysokimi kosztami finansowymi […] stanowi okoliczność zdecydowanie działającą na niekorzyść Spółki [...]. W ocenie prezesa UODO […] okolicznością obciążającą jest motywacja, którą kierowała się Spółka decydując, że wystarczającym sposobem przekazania informacji […] będzie opublikowanie ich na swojej stronie internetowej. […] Rezygnację z bezpośredniego kontaktu tylko z powodu związanych z tym kosztów należy ocenić negatywnie”.

ZASKARŻENIE DECYZJI NAKŁADAJĄCEJ KARĘ

Prezes zarządu ukaranej spółki w wywiadzie, opublikowanym 28 marca 2019 r., zapowiedział zaskarżenie decyzji organu nadzorczego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Ponadto wskazał, że w dwóch innych krajach ich firma była również kontrolowana – i tam nie dopatrzono się żadnych uchybień.
Nie mamy jeszcze informacji ani o argumentach podniesionych przez ukaraną spółkę, ani o losach zapowiedzianej skargi. Jednak już dziś wielu komentatorów wskazuje na wątpliwości jakie budzi podejście organu nadzorczego do kwestii kosztów niezbędnych do zrealizowania obowiązku informacyjnego. Kontrolowana spółka wyjaśniała, że szacowany koszt realizacji obowiązku informacyjnego za pośrednictwem poczty tradycyjnej lub wiadomości SMS wyniósłby ok. 33 mln zł, co stanowi niemal 100 proc. rocznych przychodów spółki. Dlatego też spółka powoływała się na art. 14 ust. 5 b RODO, zgodnie z którym „administrator danych osobowych nie jest obowiązany do realizacji obowiązku informacyjnego, jeśli okaże się to niemożliwe lub wymagałoby niewspółmiernie dużego wysiłku […]; w takich przypadkach administrator może udostępnić informacje publicznie (np. na stronie internetowej)”. Urząd Ochrony Danych Osobowych nie uznał jednak, by tak wysokie koszty mogły uzasadniać odstąpienie od realizacji obowiązku informacyjnego poprzez przesłanie informacji bezpośrednio do podmiotów danych. Wręcz przeciwnie, organ wskazał, że powoływanie się na wysokie koszty zasługuje na szczególne potępienie.
Tymczasem wydaje się, że przeznaczenie całego rocznego przychodu spółki na spełnienie obowiązku informacyjnego należy uznać za niewspółmiernie duży wysiłek w rozumieniu art. 14 ust. 5 b RODO i przyjąć, że odstąpienie od bezpośredniego realizowania obowiązku informacyjnego i zastąpienie go publicznym udostępnieniem informacji na stronie internetowej jest w pełni uzasadnione.
Wielu administratorów czeka z niecierpliwością na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który rozstrzygnie, czy omawiana decyzja nakładająca skargę zostanie utrzymana w mocy, czy uchylona.

Urszula Danilczuk-Karnas
adwokat, Karnas. Kancelaria Adwokacka

SPIS TREŚCI

Nieważność uchwały w sprawie przyjęcia statutu gminy

AKTUALNOŚCI / ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE WOJEWODY - SAS 3 / 2019

Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podkarpackiego z 21 marca 2019 r., nr P-II.4131.2.98.2019

Pominięcie przez radę gminy obligatoryjnego elementu uchwały należy uznać za równoznaczne z brakiem pełnej realizacji upoważnienia ustawowego,
co ma istotny wpływ na ocenę zgodności z prawem podjętego aktu.

Tak wynika z rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody Podkarpackiego stwierdzającego nieważność uchwały Rady Gminy W. z dnia 25 lutego 2019 r. w sprawie przyjęcia Statutu Gminy W.
Materialnoprawną podstawę podjęcia ww. uchwały stanowi art. 18 ust. 2 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym do wyłącznej właściwości rady gminy należy uchwalanie statutu gminy.
W myśl przepisów ustawy statut gminy stanowi m.in. o jej ustroju (art. 3 ust. 1); zasadach tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki pomocniczej (art. 5 ust. 3); określa organizację wewnętrzną oraz tryb pracy organów gminy (art. 22 ust. 1), zasady działania klubów radnych (art. 23 ust. 4), zasady i tryb działania komisji rewizyjnej oraz komisji skarg, wniosków i petycji (art. 18 a ust. 5, art. 18 b ust. 3), a także zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich (art. 11 b ust. 3).
Statut jest aktem prawa miejscowego. Zgodnie zaś z treścią art. 94 Konstytucji RP organy samorządu terytorialnego ustanawiają akty prawa miejscowego, obowiązujące na obszarze działania tych organów, jedynie na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Oznacza to, iż każda norma kompetencyjna musi być tak realizowana, aby nie naruszała innych przepisów ustawy. Zakres upoważnienia musi być zawsze ustalany przez pryzmat zasad demokratycznego państwa prawnego, a działania muszą mieścić się w granicach i na podstawie prawa (art. 7 Konstytucji RP).
Analiza treści przytoczonych przepisów ustawy ustrojowej prowadzi do wniosku, że zawierają one szczegółowe upoważnienia ustawowe, określające materię, jaką pozostawiono uregulowaniu w drodze aktu prawa miejscowego. W szczególności przepis art. 11 b ust. 3 ustawy stanowi dla rady gminy delegację ustawową do określenia w statucie zasad dostępu do dokumentów i korzystania z nich. Tymczasem w § 152 uchwały rada gminy określiła, że dokumenty z zakresu działania rady, komisji rady gminy oraz wójta gminy udostępniane są zgodnie z ustawą o dostępie do informacji publicznej. W ocenie organu nadzoru taki zapis uchwały nie wypełnia delegacji ustawowej.
Jak wskazano w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych, pominięcie przez radę gminy obligatoryjnego elementu uchwały należy uznać za równoznaczne z brakiem pełnej realizacji upoważnienia ustawowego, co ma istotny wpływ na ocenę zgodności z prawem podjętego aktu. Niewyczerpanie zakresu przedmiotowego, przekazanego przez ustawodawcę do uregulowania przez gminę, skutkuje ułomnością uchwały, którą należy ocenić jako istotne naruszenie prawa, a to z uwagi na brak delegacji ustawowej, upoważniającej radę gminy do określenia w odrębnej uchwale pominiętych elementów statutu gminy.
Należy mieć też na względzie, że zgodnie z zasadą wynikającą z § 119 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej, na podstawie jednego upoważnienia ustawowego wydaje się jeden akt, który wyczerpująco reguluje sprawy przekazane do unormowania w tym upoważnieniu. Na mocy § 143 omawianego rozporządzenia wskazana zasada znajduje zastosowanie również przy stanowieniu aktów prawa miejscowego, do jakich należy zaskarżona uchwała.
Wskazane wyżej naruszenie prawa prowadzi do nieważności całego aktu prawnego.

SPIS TREŚCI

Gmina odpowiada za wypadek na źle oznakowanej drodze

AKTUALNOŚCI / ORZECZNICTWO - SAS 3 / 2019

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 8 lutego 2019 r., sygn. akt V ACa 778/17

Brak oświetlenia, nieprawidłowa geometria łuku drogi, a przede wszystkim złe oznakowanie miejsca niebezpiecznego spowodowały, że gmina odpowiada za wypadek motocyklisty.

Tak wynika z wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach, który uznał, że gmina odpowiada za wypadek, co do zasady. Sąd, opierając się na opinii biegłego sądowego ds. inżynierii i bezpieczeństwa ruchu drogowego, podkreślił, że droga w miejscu wypadku została niewłaściwie zaprojektowana i wykonana pod względem geometrii oraz niewłaściwie oznakowana pod względem ostrzeżenia o zbliżaniu się do miejsca niebezpiecznego.
Sąd podkreślił, że źle wyprofilowany łuk drogi stanowił jedną z przyczyn powtarzających się wypadków drogowych w tym miejscu. W latach 2011-2015 doszło tam do 14 wypadków. Łuk drogi należy do miejsc, w których należy zachować szczególną ostrożność, co z kolei wymaga lepszego oznakowania. Zarządca drogi powinien powtórzyć przed łukiem znak ograniczenia prędkości do 40 km/h bowiem ustawiony znacznie wcześniej mógł być przez kierowców zapomniany.
Sąd podzielił też wnioski biegłego, że oznakowanie tak szczególnego, bo źle wyprofilowanego miejsca jedynie znakiem podwójnej linii ciągłej oraz znakiem ostrzegającym przed niebezpiecznym zakrętem w lewo (nieprawidłowo, bo zbyt późno usytuowanym) i znacznie wcześniej ustawionym znakiem ograniczenia prędkości do
40 km/h było niewystarczające. Zarządca powinien w tym miejscu zainstalować także np. kocie oczka lub dodatkowe tablice lub inne urządzenia poprawiające bezpieczeństwo (dopiero po wypadku zainstalował stalowe barierki ze światłami odblaskowymi oddzielające jezdnię od pobocza).
Sąd uznał, że gmina zaniechała skutecznego nadzoru i efektywnego przeprowadzenia analiz istniejącej organizacji ruchu w zakresie bezpieczeństwa ruchu. Zaniedbania te pozostają w bezpośrednim związku przyczynowym z wypadkiem.

SPIS TREŚCI

Przegląd legislacyjny

PRZEGLĄD LEGISLACYJNY - SAS 3 / 2019

ODPADY

1 maja 2019 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Środowiska z 25 kwietnia 2019 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz.U. z 2019 r. poz. 819).

Rozporządzenie określa następujące wzory dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów:

  • wzór karty przekazania odpadów, który jest określony w Załączniku nr 1 do rozporządzenia;
  • wzór karty ewidencji odpadów, który jest określony w Załączniku nr 2 do rozporządzenia;
  • wzór karty ewidencji odpadów niebezpiecznych, który jest określony w Załączniku nr 3 do rozporządzenia;
  • wzór karty ewidencji komunalnych osadów ściekowych, który jest określony w Załączniku nr 4 do rozporządzenia;
  • wzór karty ewidencji zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, który jest określony w Załączniku nr 5 do rozporządzenia;
  • wzór karty ewidencji pojazdów wycofanych z eksploatacji, który jest określony w Załączniku nr 6 do rozporządzenia


PODATEK LEŚNY

W Dzienniku Ustaw z 13 maja 2019 r. pod poz. 888 opublikowany został tekst jednolity ustawy z 30 października 2002 r. o podatku leśnym.

Zgodnie z jej przepisami: opodatkowaniu podatkiem leśnym podlegają określone w ustawie lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie innej działalności gospodarczej niż działalność leśna. Lasem zaś – w rozumieniu ustawy – są grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako lasy. Podatek leśny należy do danin lokalnych stanowiących dochód gmin.


WSKAŹNIKI: PRZECIĘTNE WYNAGRODZENIE

W Monitorze Polskim z 13 maja 2013 r. opublikowany został komunikat prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 13 maja 2019 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2019 r. (Dz.U. z 2019, poz. 424).

Na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 i 2245 oraz z 2019 r. poz. 39, 730 i 752) ogłasza się, że przeciętne wynagrodzenie w pierwszym kwartale 2019 r. wyniosło 4950,94 zł.


ORDYNACJA PODATKOWA

W Dzienniku Ustaw z 14 maja 2019 r. pod poz. 900 opublikowany został jednolity tekst ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.

Ustawa normuje:

  • zobowiązania podatkowe;
  • informacje podatkowe;
  • postępowanie podatkowe, kontrolę podatkową i czynności sprawdzające;
  • tajemnicę skarbową.


RZECZY ZNALEZIONE

W Dzienniku Ustaw z 15 maja 2019 r. pod poz. 908 opublikowany został tekst jednolity ustawy z 20 lutego 2015 r. o rzeczach znalezionych.

Ustawa określa:

  • obowiązki i prawa znalazcy oraz przechowującego;
  • postępowanie w sprawach odbierania zawiadomień o znalezieniu rzeczy, przyjmowania i przechowania rzeczy znalezionych oraz poszukiwania osób uprawnionych do ich odbioru;
  • postępowanie z rzeczami o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej.


PRZEKSZTAŁCENIE UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO WE WŁASNOŚĆ

W Dzienniku Ustaw z 16 maja 2019 r. pod poz. 916 opublikowany został tekst jednolity ustawy z 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów.

Ustawa ta stanowi, że z dniem 1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształca się w prawo własności tych gruntów. Zgodnie z jej przepisami przez grunty zabudowane na cele mieszkaniowe należy rozumieć nieruchomości zabudowane wyłącznie budynkami:

  • mieszkalnymi jednorodzinnymi lub
  • mieszkalnymi wielorodzinnymi, w których co najmniej połowę liczby lokali stanowią lokale mieszkalne, lub o których mowa w pkt 1 lub 2, wraz z budynkami gospodarczymi, garażami, innymi obiektami budowlanymi lub urządzeniami budowlanymi, umożliwiającymi prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków mieszkalnych.


PRAWO O RUCHU DROGOWYM

25 maja 2019 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy – Kodeks karny (Dz.U. z 2019 r. poz. 870), uchwalona 15 marca 2019 r.

Zjawisko nieuprawnionej ingerencji we wskazania licznika przebiegu pojazdu mechanicznego przybrało w ostatnich latach skalę nieakceptowaną społecznie. Nowelizacja przewiduje z jednej strony kryminalizację nieuprawnionej ingerencji we wskazania stanu licznika przebiegu pojazdu mechanicznego oraz niezgłoszenia w stacji kontroli pojazdów faktu wymiany takiego licznika, z drugiej zaś nakładają na stację obsługi pojazdów obowiązek przekazania do Centralnej Ewidencji Pojazdów  (dalej: CEP) informacji o wymianie licznika i jego przebiegu w momencie odczytu. Przepisy nakładają także na odpowiednie służby obowiązek przekazywania do CEP stanów liczników pojazdów kontrolowanych przez te służby w trakcie kontroli ruchu drogowego. Inne proponowane zmiany mają na celu dostosowanie aspektów technicznych prowadzonej ewidencji, będące konsekwencją planowanej nowelizacji.

SPIS TREŚCI

Transport lotniczy

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 3 / 2019

17 maja 2019 r. do konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia lotnisk międzynarodowych.

Zgodnie z treścią projektu w Polsce ma funkcjonować 17 lotnisk międzynarodowych. Na liście tej znalazły się lotniska: Bydgoszcz; Chopina w Warszawie; Gdańsk im. Lecha Wałęsy; Katowice-Pyrzowice; Kraków-Balice; Lublin; Łódź; Poznań-Ławica; Rzeszów-Jasionka; Szczecin-Goleniów; Warszawa/Modlin; Wrocław-Strachowice; Masłów k/Kielc; Mielec; Olsztyn-Mazury; Radom-Sadków; Zielona Góra-Babimost.

SPIS TREŚCI

Zatrudnienie młodocianych

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 3 / 2019

17 maja 2019 r. do konsultacji publicznych skierowany został projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, zmieniającego rozporządzenie w sprawie refundowania ze środków Funduszu Pracy wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom.

Przepis art. 12 ust. 8 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy przewiduje upoważnienie dla ministra właściwego do spraw pracy do wydania rozporządzenia określającego szczegółowy sposób i tryb refundowania pracodawcom ze środków Funduszu Pracy wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom. Projektowana regulacja ma na celu uzupełnienie przepisów rozporządzenia o procedurę zmiany treści umowy o refundację wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom w przypadku zmiany najniższych obowiązujących stawek wynagrodzeń młodocianych pracowników. W związku z planowaną zmianą najniższych stawek wynagrodzeń pracowników młodocianych regulowaną przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. z 2018 r. poz. 2010) konieczne jest wprowadzenie przepisu umożliwiającego pracodawcom, którzy mają zawarte z Ochotniczymi Hufcami Pracy umowy o refundację na cały okres kształcenia, wnioskowania o zmianę wysokości refundacji w przypadku zmiany obowiązujących stawek wynagrodzeń pracowników młodocianych.

SPIS TREŚCI

Ochrona zdrowia

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 3 / 2019

15 maja 2019 r. do konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia, zmieniający rozporządzenie w sprawie rodzajów elektronicznej dokumentacji medycznej.

Projekt rozporządzenia rozszerza aktualnie dość wąski katalog elektronicznej dokumentacji medycznej, nakładając obowiązek prowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej także w zakresie opisu badań lekarskich. Rozszerzenie przedmiotowego katalogu o opis badań diagnostycznych jest zasadne z uwagi na fakt, iż możliwość sprawniejszego zaznajomienia się lekarza z dokumentacją medyczną pacjenta dotyczącą jego stanu zdrowia niewątpliwe umożliwi szybszy i efektywniejszy proces udzielania świadczeń zdrowotnych.

SPIS TREŚCI

Elektromobilność

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 3 / 2019

15 maja 2019 r. do konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Energii w sprawie sposobu ustalania mocy przyłączeniowej dla wewnętrznych i zewnętrznych stanowisk postojowych, związanych z budynkami użyteczności publicznej oraz budynkami mieszkalnymi wielorodzinnymi.

Potrzeba wydania przedmiotowego rozporządzenia wynika z art. 12 ust. 2 ustawy z 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Ustawa nakłada obowiązek zapewniania mocy przyłączeniowej, pozwalającej wyposażyć stanowiska postojowe w budynkach użyteczności publicznej oraz w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych w moc nie mniejszą niż 3,7 kW. W związku z powyższym, wykonując upoważnienie ustawowe, należy określić sposób ustalania mocy przyłączeniowej. Ponadto, projektowane rozporządzenie częściowo implementuje do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/844 z 30 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej (Dz. Urz. UE L 156 z 19.06.2018, str. 75). Dyrektywa ta, między innymi wspiera rozwój infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych na parkingach samochodowych w budynkach, wymagając zainstalowania infrastruktury kanałów i punktów ładowania. 

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI - SAS 3 / 2019

AKTUALNOŚCI

PROJEKTY

Elektromobilność
Ochrona zdrowia
Zatrudnienie młodocianych
Transport lotniczy

PRZEGLĄD LEGISLACYJNY

ORZECZNICTWO

Gmina odpowiada za wypadek na źle oznakowanej drodze

ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE WOJEWODY

Nieważność uchwały w sprawie przyjęcia statutu gminy

ANALIZY I KOMENTARZE

Urząd Ochrony Danych Osobowych nałożył pierwszą karę finansową
Opłata przekształceniowa – niższe wpływy do budżetu gminy
Koła gospodyń wiejskich – szansa na odrodzenie działalności
Nowe programy ochrony powietrza dla stref zagrożonych

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU

Termin na podjęcie przez radę gminy uchwały w sprawie odwołania radnego ze stanowiska
Czy zarząd powiatu może udzielić dotacji na prace konserwatorskie?
Czy komisja rewizyjna może kontrolować rozliczanie dotacji, udzielanych z budżetu gminy?

NIERUCHOMOŚCI

Podział graniczących nieruchomości rolnych w celu zamiany gruntów
Dopuszczalne odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych

OŚWIATA

Zmiany w prawie oświatowym a RODO
Konkurs na dyrektora szkoły przeprowadzony w czasie strajku
Czy konieczne jest ponowne powierzenie gminie zadania prowadzenia przekształconej szkoły?

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Rola komisji i organu stanowiącego jst w rozpatrywaniu skarg, wniosków i petycji
Opłaty pobierane przez urząd za sporządzane kopie akt sprawy
Uzupełnienie postępowania dowodowego przez organ
drugiej instancji szansą na zmniejszenie liczby decyzji kasacyjnych
Wniosek spółki o wydanie zezwolenia na sprzedaż alkoholu
Czy komunikat prezydenta o wszczęciu postępowania,
zamieszczony w Internecie, spełnia wymóg zawiadomienia strony?

FINANSE SAMORZĄDU

Czy budynki niewpisane do ewidencji podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości?
Gospodarstwo rolne w świetle ustawy o podatku rolnym

PRAWO PRACY

Czy stanowisko po oddelegowanym pracowniku samorządowym jest wolnym stanowiskiem urzędniczym?
Czy pracownikowi USC można powierzyć obowiązki z-cy kierownika USC?
Wynagrodzenie za czas strajku

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

Nowe Prawo zamówień publicznych będzie regulować zamówienia poniżej 30 000 euro
Kiedy skan oferty staje się elektronicznym dokumentem?
Zamówienia w częściach nie tylko dla trybów konkurencyjnych

 

DODATEK - BIULETYN SAMORZĄDOWCANOWOŚĆ!

AKTUALNOŚCI / ALERTY PRAWNE

W tym roku sesja absolutoryjna według nowych zasad
Nowe zasady obsadzania rad nadzorczych spółek z udziałem gmin

ANALIZY SAMORZĄDOWE

Jak przebiega sesja absolutoryjna w nowej kadencji samorządowej?
Rady nadzorcze w spółkach z udziałem gmin po zmianach
Konsekwencje nieudzielenia wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta wotum zaufania
Czy samorząd jest potęgą?

ZE ZWIĄZKU GMIN WIEJSKICH

XXXIII Zgromadzenie Ogólne Związku Gmin Wiejskich RP

ZE ZWIĄZKU MIAST POLSKICH

Program „Rozwój lokalny” – nowe możliwości dla miast

ZE ZWIĄZKU POWIATÓW POLSKICH

XXV Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich

SĄDY O SAMORZĄDACH

Obniżka pensji wójtów, burmistrzów i prezydentów nie była automatyczna
Przyczyny nieudzielenia absolutorium wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta
Absolutorium dla zarządu powiatu – brak rozstrzygnięcia

DOTACJE DLA SAMORZĄDÓW

Dotacje na budowę i rozbudowę jednostek wytwarzających energię elektryczną i ciepło

 

 

DODATEK - ORZECZNICTWO I ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE DLA SAMORZĄDÓW

ORZECZNICTWO SĄDU NAJWYŻSZEGO I SĄDÓW POWSZECHNYCH

Hipoteka ustanowiona przez dłużnika nie wygasa z chwilą przejęcia długu
Finansowanie świadczeń ponadlimitowych, ratujących zdrowie i życie
Zaskarżenie uchwały zarządu spółdzielni określającej przedmiot odrębnej własności lokali

ORZECZNICTWO SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH 

Obowiązek wykonania odpowiednich robót budowlanych przy zabytku
Obowiązek podatkowy dotyczy inwestorów, jak i nabywców nowych nieruchomości
Podatek od środków transportowych dotyczy również nieużywanych pojazdów
Czasowy brak roślinności leśnej nie jest podstawą do przeklasyfikowania gruntu leśnego na nieleśny

ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE WOJEWODY 

Wymagania dla firm asenizacyjnych
Bonifikata od opłaty jednorazowej za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów
Kompetencje do ustalenia regulaminu targowiska ma tylko organ stanowiący gminy
Projekt statutu gminy powinien być konsultowany z organizacjami pozarządowymi

ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE REGIONALNYCH IZB OBRACHUNKOWYCH

Uchwała w sprawie absolutorium podjęta po terminie ustawowym
Brak rozstrzygnięcia w sprawie absolutorium dla wójta gminy
Nieprzedłożenie radzie opinii komisji rewizyjnej o wykonaniu budżetu 
stanowi istotne naruszenie procedury absolutoryjnej

 

 

 

Elementy raportu o stanie gminy lub powiatu

Nowe przepisy, obowiązujące od obecnej kadencji, nałożyły na wójta i zarząd powiatu obowiązek przygotowania raportu o stanie jednostki samorządowej. W obu przypadkach raporty muszą zyskać akceptację rady, w przeciwnym razie w konsekwencji może dojść do odwołania wójta albo zarządu powiatu.

Przepisy dotyczące raportu o stanie gminy zawarte są w art. 28aa ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 30a ustawy o samorządzie powiatowym. Przepisy dotyczące zawartości raportu są identyczne, więc można poddać je analizie jednocześnie z uwzględnieniem zadań realizowanych przez obydwie jednostki.

Zgodnie z art. 28aa ust. 1 u.s.g. i 30a ust. 1 u.s.p. wójt lub zarząd powiatu przedstawia radzie do 31 maja raport o stanie gminy (powiatu). Zgodnie z ust. 2 wyżej przytoczonych artykułów zarówno wójt, jak i zarząd powiatu, ma obowiązek przygotować raport obejmujący podsumowanie działalności wójta (zarządu powiatu) w roku poprzednim, w szczególności realizację polityk, programów i strategii, uchwał rady gminy (powiatu) i budżetu obywatelskiego. Istniejący zapis jest dosyć lakoniczny. Zwłaszcza, że ustawodawca używając sformułowanie „w szczególności” wskazał niektóre elementy raportu, z czego można wyciągnąć wniosek, że powinien zawierać jeszcze inne elementy, obrazujące sytuację jednostki samorządu terytorialnego. Z uwagi na brak jasnych zasad sporządzania raportu zachodzi obawa, że część radnych może kwestionować zawartość raportu. Nawet nie ze względu na oceny działalności wójta czy też zarządu, a na zawartość raportu. Część radnych może uznać, że do raportu nie wprowadzono danych, które w ich ocenie powinny tam się znaleźć, czy też dane są za mało szczegółowe. Brak precyzyjnego wskazania, co zawiera raport, może spowodować, że debata nad nim, zamiast merytorycznej dyskusji na temat sytuacji jednostki, zamieni się w polityczną kłótnię. Rozwiązaniem tego problemu, w mojej ocenie, jest art. 28aa ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym i art. 30a ust. 3 ustawy o samorządzie powiatowym. Zgodnie z tym przepisem, zarówno rada gminy, jak i rada powiatu, może określić w drodze uchwały szczegółowe wymogi dotyczące raportu. Podjęcie uchwał nie jest obowiązkowe, rada może ale nie musi jej podjąć. Niemniej jednak dzięki podjęciu takiej uchwały zarówno wójt, jak i zarząd, będą wiedzieli, jakie elementy (poza określonymi przepisami prawa) będą musiały zostać zawarte w raporcie oraz jaki poziom szczegółowości winien zawierać raport.

Odnosząc się do zawartości raportu, jego obligatoryjnym elementem jest analiza polityk, programów i strategii. Gmina realizuje szereg programów, m.in. gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie, gminny program wspierania rodziny, gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych, regulamin utrzymania czystości i porządku w gminie, plan gospodarki odpadami dla gminy, gminny program rewitalizacji, wieloletni plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych. Powiaty realizują następujące programy: powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego, program przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy, powiatowy program opieki nad zabytkami, program ochrony środowiska, program rozwoju edukacji, program rozwoju pieczy zastępczej, program działań na rzecz osób z niepełnosprawnościami, program rozwoju sportu, program zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego. Są też programy realizowane zarówno przez gminę i powiat: program współpracy w organizacjami pozarządowymi, program pozbywania się azbestu z terenu gminy czy też powiatu, program ochrony środowiska, plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Gminy i powiat przyjmują długoterminowe strategie rozwoju, z tych dokumentów organy zarządzające też muszą zdać relację, dyskusyjne jest czy powinien składać je corocznie. Reasumując, organ zarządzający gminą i powiatem, winien dokonać analizy realizacji programów i polityk prowadzonych przez jednostkę, a następnie poinformować radę, na jakim etapie realizacji znajduje się program i strategie. Jakie elementy zostały wykonane, a jakie nie oraz pokusić się o analizę przyczyn zaistniałych opóźnień.

Drugim elementem raportu jest informacja o wykonaniu uchwał rad. Jeżeli przedmiotem uchwały jest program lub polityka to informacja o ich wykonaniu znajdzie się w części raportu, o którym mowa powyżej. Przedstawienie informacji o realizacji pewnych uchwał nie będzie budziło wątpliwości, np. uchwały w sprawie nabycia lub zbycia nieruchomości, nadania nazwy ulicy, uchwały dotyczącej wyrażenia zgody na podpisanie porozumienia administracyjnego lub umowy pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego. Uchwały (w przypadku gmin) dotyczące przystąpienia do sporządzania studium lub zmiany miejscowego planu też nie budzą kontrowersji. Inaczej rzecz się ma z uchwałami w sprawie uchwalenia miejscowego planu, czy radzie wystarczy informacja, że uchwała jest realizowana, czy też wymagane są bardziej szczegółowe dane, np. ile wypisów i wyrysów wydano na podstawie planu. Podobnie z uchwałami w sprawach podatkowych przyjmowanych przez radę gminy, czy wystarczy informacja, że uchwały są wykonywane, czy potrzebna jest informacja, ile poszczególnych decyzji wystawiono, ile zobowiązań podatkowych zostało zapłaconych.

Jak wyżej zostało wskazane, ujęcie przez ustawodawcę pojęcia „w szczególności” wskazuje, że programy oraz uchwały są elementami raportu. Zasadne jest umieścić w pierwszej części raportu ogólnej charakterystyki gminy i powiatu, ich położenie, demografię jednostki samorządu terytorialnego. Wydaje się, że w tym miejscu należałoby umieścić informację o zasobach przyrodniczych gminy i powiatu (oraz określić ich wpływ na rozwój jednostki), gospodarce oraz infrastrukturze technicznej, ponadto należałoby zamieścić dane dotyczące oświaty, ochrony zdrowia, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej. Niezwykle istotnym elementem raportu jest informacja o sytuacji finansowej jednostki. Informacjami podstawowymi dającymi wiedzę o sytuacji jednostki są wskaźniki wskazujące na udział dochodów własnych w dochodach ogółem; udział wydatków majątkowych na tle wydatków ogółem; ogólne zadłużenie, poziom wolnych środków. Wykonanie budżetu gminy i powiatu, czyli informacje o dochodach i wydatkach jednostki, wynik jednostki – deficyt lub uzyskana nadwyżka, dotacje uzyskane ze środków zewnętrznych oraz dochody pochodzące z majątku jednostki. Kolejnymi elementami raportu dotyczącymi sytuacji finansowej jednostki jest analiza wykonania wydatków majątkowych jednostki, wskazanie podstawowych inwestycji wraz z informacją o wysokości wykorzystanych środków finansowych w porównaniu do planu oraz wieloletnia prognoza finansowa w zakresie planu spłat obsługi zadłużenia, prognoza nadwyżki lub limitu zadłużenia na najbliższe lata. W przypadku gdy w jednostce funkcjonuje budżet obywatelski należy zamieścić informację o wysokości środków przeznaczanych na budżet obywatelski, liczbie zgłoszonych projektów, wybranych projektów i wydatkowanych środkach. Dyskusyjne jest, czy elementem raportu musi być informacja o stanie mienia komunalnego, na tej samej sesji radni będą głosować absolutorium dla wójta albo zarządu, również na podstawie informacji o stanie mienia jednostki samorządu terytorialnego. Niemniej jednak raport o stanie gminy lub powiatu, jako całościowy i zupełny dokument, powinien zawierać takie informacje.

W raporcie winien zostać zawarty rozdział opisujący współpracę z podmiotami, z innymi jednostkami samorządu terytorialnego, czy tez porozumienia administracyjne, informacje o związkach komunalnych, porozumieniach, stowarzyszeniach oraz innych formach współpracy w tym współpracy zagranicznej.

Raport o stanie gminy i powiatu powinien być dokumentem obrazującym sytuacje jednostki, wskazując na jej zasoby oraz stopień i zakres realizacji zadań jednostki. Pomimo zapisu, że raport zawiera informację o działalności wójta (zarządu), w mojej ocenie, w raporcie nie należy umieszczać informacji np. o liczbie decyzji wydawanych przez wójta, czy też ilości umów zawartych przez jednostkę. Są to informację zbyt szczegółowe, niemające wpływu na informację o sytuacji jednostki.

Paweł Duszyński
radca prawny

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa