Brak uzasadnienia, sporządzonego przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta do projektu uchwały, nie powoduje nieważności aktu

BIULETYN SAMORZĄDOWCA - SĄDY O SAMORZĄDACH

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 lipca 2020 r., sygn. II FSK 3202/19

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego brak uzasadnienia do projektu uchwały nie powoduje wadliwości podjętej przez radę gminy uchwały, stanowiącej podstawę do jej uchylenia.

NSA podkreślił, że zgodnie z zasadami techniki prawodawczej uzasadnienie sporządza się tylko do projektu aktu prawa miejscowego, a nie do wydanych aktów prawa miejscowego. Sąd podkreślił przy tym, że konieczność posiadania uzasadnienia przez podjętą już uchwałę występuje jedynie – jako postulat do ustawodawcy – w piśmiennictwie. Co więcej, uzasadnienie aktu prawa miejscowego nie podlega publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym. NSA powołując się na piśmiennictwo zaznaczył, że wartość normatywną ma bowiem wyłącznie akt prawa miejscowego (normy w nim zamieszczone), a nie jego uzasadnienie, które ma jedynie wartość informacyjną i może być brane pod uwagę przy dokonywaniu wykładni celowościowej przepisów aktu prawa miejscowego, jeżeli nie będzie można dokonać wykładni językowej przepisów.
Jak wskazał NSA, przepis § 131 ust. 1 Zasad techniki prawodawczej, zgodnie z którym: „Do projektu rozporządzenia dołącza się uzasadnienie”, stanowi wzorzec poprawnej legislacji (procesu legislacyjnego), który należy rozumieć jako powinność organu samorządu. W ocenie sądu, niedochowanie tej powinności nie może jednak bezwzględnie skutkować stwierdzeniem nieważności aktu. Akt prawa miejscowego wydany z naruszeniem zasad techniki prawodawczej „będzie aktem wadliwym, ale ważnym”. Zdaniem NSA, dopiero ustalenie, iż naruszenie wymagań określonych w Zasadach techniki prawodawczej przy wydaniu zaskarżonej uchwały (tj. brak uzasadnienia do jej projektu lub do uchwały) jest na tyle poważne, że uzasadnia zarzut naruszenia nakazu przestrzegania przez prawodawcę zasad poprawnej legislacji (wynikającej z art. 2 Konstytucji RP i zasady demokratycznego państwa prawnego), mogłoby prowadzić do stwierdzenia nieważności zaskarżonej uchwały jako wydanej z naruszeniem prawa. W ocenie sądu, skoro przedmiotowa uchwała nie posiadała uzasadnienia, to nie oznacza, że została uchwalona bez odniesienia do właściwych kryteriów ustawowych
NSA podkreślił, że nakaz dołączenia uzasadnienia do aktu prawa miejscowego (uchwały rady gminy) albo do jego projektu nie wynika z ustawy o samorządzie gminnym.

SPIS TREŚCI

Głosowanie nad wotum zaufania dla wójta bez debaty nad raportem o stanie gminy

BIULETYN SAMORZĄDOWCA - SĄDY O SAMORZĄDACH

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lipca 2020 r., sygn. II OSK 600/20

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, w obecnie obowiązujących przepisach ustawy o samorządzie gminnym brak jest normy prawnej nakazującej radnym brać udział w debacie nad raportem o stanie gminy. Sąd stwierdził przy tym, że nie sposób uznać, aby zabranie głosu przez radnych w debacie nad raportem było konieczną przesłanką zgodności z prawem całej procedury, której zwieńczeniem jest uchwała w sprawie udzielenia wójtowi wotum zaufania.

Sąd podkreślił, że zgodnie z art. 28aa ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2020 r. poz. 713 z późn. zm.), dalej: u.s.g. rada gminy rozpatruje raport, podczas sesji, na której podejmowana jest uchwała rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi. Raport rozpatrywany jest w pierwszej kolejności. Nad przedstawionym raportem o stanie gminy przeprowadza się debatę. W ust. 5 przywołanego przepisu art. 28aa u.s.g. wskazano natomiast, że w debacie nad raportem o stanie gminy radni zabierają głos bez ograniczeń czasowych. Powyższe przepisy, w tym wymogi formalne, poprzedzające podjęcie uchwały w sprawie wotum zaufania dla wójta zostały w całości wypełnione w analizowanym przez sąd stanie faktycznym. Jednocześnie sąd zaznaczył, że z protokołu posiedzenia rady gminy wynika, że po wystąpieniu wójta i przedstawieniu raportu o stanie gminy, następny punkt przewidywał debatę nad tym raportem. Przewodniczący rady gminy zapytał „czy radni mają jakieś uwagi i pytania” – pytań i uwag nie zgłoszono.
W uzasadnieniu sąd powołał się na przepis art. 24 ust. 1 u.s.g., z którego wynika, że radny jest obowiązany brać udział w pracach rady gminy i jej komisji oraz innych instytucji samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany. Sąd podkreślił przy tym, że w piśmiennictwie, na tle tego przepisu zwraca się uwagę na dwie istotne w kontekście rozpoznawanej sprawy kwestie. Z jednej strony, podkreśla się obowiązek czynnego udziału radnego w pracach organów gminy oraz tych jednostek organizacyjnych, do których został wybrany lub desygnowany, co obejmuje udział w dyskusjach i głosowaniach. Z drugiej jednakże strony podkreśla się, że „regulacja zobowiązująca radnych do czynnego udziału w pracach rady i w innych strukturach gminy nie jest jednak poparta żadnymi sankcjami w przypadku niewywiązywania się radnego z przyjętych obowiązków. W szczególności nie istnieje możliwość odwołania radnego czy pozbawienia go z tego tytułu mandatu w czasie trwania kadencji rady poprzez referendum” [por. Cz. Martysz, Komentarz do art. 24, pkt 1, w: B. Dolnicki (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2018, wer. el. SIP LEX. Co więcej, sąd podkreślił, że doktryna dopuszcza stosowanie wobec radnego sankcji prawnych (np. w postaci pozbawienia diety) jedynie w przypadku braku udziału w ogóle w sesji rady gminy por. K. Wlaźlak, Komentarz do art. 24, pkt 1, w: P. Chmielnicki (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2013, wer. el. SIP LEX]. Tym samym, w ocenie sądu, udział wyłącznie bierny (brak głosu w dyskusji) nie jest sankcjonowany prawnie. Brak aktywnego udziału radnego w dyskusjach na forum rady może wywoływać jedynie odpowiedzialność polityczną radnego, znajdującą odzwierciedlenie w decyzjach wyborców, oceniających dotychczasową działalność radnego na forum organów gminy, w ewentualnych kolejnych wyborach samorządowych.
W konsekwencji powyższego, sąd doszedł do wniosku, że skoro obowiązek radnego czynnego udziału w pracach rady, w tym poprzez aktywny udział dyskusjach (debatach), nie jest prawnie sankcjonowany, nie można mówić o jakiejkolwiek sankcji prawnej za naruszenie tego obowiązku. Tym samym, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, brak wystąpienia któregokolwiek z radnych podczas debaty nad raportem o stanie gminy, nie może skutkować stwierdzeniem, że doszło do naruszenia procedury określonej w art. 28aa u.s.g., a zatem nie można również stwierdzić, aby uchwała rady gminy w przedmiocie udzielenia wotum zaufania, była z tego powodu niezgodna z prawem.

SPIS TREŚCI

Udzielanie wzajemnej pomocy finansowej między samorządami

BIULETYN SAMORZĄDOWCA - ANALIZY SAMORZĄDOWE

Ustawy ustrojowe przewidują możliwość udzielania wzajemnej pomocy przez jednostki samorządu terytorialnego, a także – chociaż z pewnymi ograniczeniami – przez związki komunalne i stowarzyszenia JST:

  • gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej (art. 10 ust. 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; Dz.U. z 2020 r. poz. 713, 1378);
  • powiaty, związki i stowarzyszenia powiatów mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej (art. 7a ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym; Dz.U. z 2020 r. poz. 920);
  • województwa mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej (art. 8a ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa; Dz.U. z 2020 r. poz. 1668).

Przepisy te wydają się wykluczać udzielanie i otrzymywanie pomocy przez związki powiatowo-gminne (prawdopodobnie nie celowo, a na skutek niedostosowania d zapisów do wprowadzenia do ustawy przepisów umożliwiających tworzenie związków powiatowo-gminnych). Ponadto art. 8a ustawy o samorządzie województwa nie przewiduje sytuacji, w której województwo udzielałoby pomocy związkowi komunalnemu lub stowarzyszeniu JST.
Przepisy ustaw ustrojowych nie ograniczają celu, na jaki można udzielić pomocy. Regionalne izby obrachunkowe oraz sądy administracyjne (np. wyrok NSA z 3 marca 2015 r., sygn. akt II GSK 207/14) stoją na stanowisku, że może ona być przeznaczona jedynie na zadania własne jednostki otrzymującej pomoc.
Wynika to z art. 49 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U z 2020 r. poz. 23, 374, 1086). Artykuł ten stanowi, że JST powinny otrzymywać dotacje celowe zapewniające pełne i terminowe wykonanie zlecanych zadań. Otrzymanie zbyt niskiej dotacji uprawnia do dochodzenia kwoty niedofinansowania (wraz z odsetkami jak dla zaległości podatkowej). Taki nakaz pełnego finansowania zadań zleconych z budżetu państwa oznacza. że prawnie niedopuszczalne jest ich dofinansowanie ze środków własnych, w tym środków własnych innej JST.
Natomiast w wydanej w 2017 r. opinii RIO w Opolu stwierdziło, że nie widzi przeszkód prawnych, aby pomoc finansowa dla innej JST służyła nie do sfinansowania bezpośrednio jakiegoś wydatku, a do spłaty kredytu zaciągniętego na ten wydatek (http://bip.rio.opole.pl/download/attachment/4689/pismo-2017-03-071.pdf).
Udzielenie innej JST pomocy rzeczowej lub finansowej powinno odbywać się na podstawie odrębnej uchwały organu stanowiącego: wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na: [...] pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną odrębną uchwałą przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego (art. 216 ust. 2 pkt 5 ustawy z 127 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych; Dz.U. z 2019 r. poz. 869, 1622, 1649, 2020, z 2020 r. poz. 284, 374, 568, 695, 1175).
Pomoc finansowa ma charakter dotacji, a więc musi być przeznaczona na konkretny cel, i wymaga zawarcia umowy pomiędzy jednostką udzielającą i jednostką otrzymującą pomoc:

  • z budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być udzielona innym jednostkom samorządu terytorialnego pomoc finansowa w formie dotacji celowej lub pomoc rzeczowa.
  • podstawą udzielenia pomocy, o której mowa w ust. 1, jest umowa.
  • spory w zakresie zwrotu dotacji rozstrzygają sądy powszechne.
  • (art. 220 ustawy o finansach publicznych).

POMOC FINANSOWA W 2019 R.

W sprawozdaniach Rb28s z wykonania wydatków za 2019 r. JST oraz związki komunalne podały łącznie, że wydały na pomoc dla innych JST oraz związków lub stowarzyszeń 1116 mln zł. Z kolei w sprawozdaniach Rb27s z wykonania dochodów sprawozdano łącznie otrzymanie w formie pomocy 1108 mln zł. Być może nadwyżkę pod stronie wydatkowej w stosunku do strony dochodowej tłumaczy fakt zaksięgowania w paragrafach 271 lub 630 (w których ujmowana jest pomoc dla innych JST) nie tylko transferów pieniężnych, ale także wydatków związanych z udzieleniem pomocy rzeczowej.
Na podstawie podziałek klasyfikacji budżetowej możemy bezpośrednio powiązać z pomocą w sytuacjach nadzwyczajnych jedynie dotacje zaksięgowane w poszczególnych działach w rozdziałach „usuwanie skutków klęsk żywiołowych” (końcówka 78). Stanowią one drobną część wszystkich dotacji zapisanych w paragrafach 271 i 630 – w 2019 r. r. łącznie 4 121 889,87 zł, przede wszystkim w dziale transport i łączność w rozdziale 60078 – 3 603 889,87 zł.
JST znacznie większe środki przeznaczają na pomoc w wydatkach inwestycyjnych (w 2019 r. – 930 mln zł) niż w wydatkach bieżących (185 mln zł).

Dominuje pomoc udzielana na zadania transportowe. Stanowi ona 68% łącznej kwoty pomocy i 73% dotacji udzielonych na zadania inwestycyjne. Wśród nich największe kwoty skierowano na drogi:

  • powiatowe – 527 mln zł na inwestycje i 23 mln zł na zadania bieżące;
  • wojewódzkie – 73 mln zł na inwestycje i 5 mln zł na wydatki bieżące;
  • gminne – 51 mln zł na inwestycje i 1,5 mln zł na wydatki bieżące;
  • w miastach na prawach powiatu (ponadgminne) – 9 mln zł na inwestycje;
  • wewnętrzne – 1,5 mln zł na inwestycje i 23 tys. zł na wydatki bieżące;
  • wydatki związane z Samorządowym Funduszem Drogowym – 1 mln zł na inwestycje.

Na lokalny transport zbiorowy przeznaczono 831 tys. zł na inwestycji i 41 mln zł na wydatki bieżące.
W pozostałych działach transfery były znacznie niższe, najwyższe z nich, kilkudziesięciomilionowe dotyczyły działów: rolnictwo i łowiectwo, ochrona zdrowia, oświata i wychowanie, kultura fizyczna, kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, bezpieczeństwo i ochrona przeciwpożarowa, gospodarka komunalna i ochrona środowiska. W wielu działach w 2019 r. miały miejsce jedynie pojedyncze transfery pomiędzy JST.

bs2

 

Na podstawie sprawozdań RB28s. Łącznie z wydatkami związków komunalnych
(65 620 935,65 zł, w tym 60 449 617,01 zł na zadania inwestycyjne).

Aleksander Nelicki
ekspert ds. finansów samorządowych

SPIS TREŚCI

Finanse komunalne 2021 – kolejny trudny rok?

BIULETYN SAMORZĄDOWCA - ANALIZY SAMORZĄDOWE

Nawet jeżeli sprawdzi się optymistyczne założenie projektu budżetu państwa, że wzrost gospodarczy w 2021 r. wyniesie 4,0%, sytuacja finansowa samorządów będzie nadal trudna. Zasadniczą przyczyną są projektowane zmiany w PIT i CIT, które znacząco obniżą ich potencjalne dochody z tych źródeł.

Ministerstwo Finansów co roku do 15 października przekazuje jednostkom samorządu terytorialnego (JST) wstępne informacje dotyczące przyszłorocznych dochodów. Obejmują one prognozowane dochody z udziałów w PIT oraz poszczególne części subwencji: oświatową, wyrównawczą (finansowaną z budżetu państwa) równoważącą dla gmin i powiatów oraz regionalną dla województw (obie finansowane z wpłat JST) i rezerwę subwencji przeznaczoną na uzupełnienie subwencji regionalnej (finansowaną z budżetu państwa), a także wysokość wpłat na „janosikowe”.

PIT

Dochody samorządów z udziałów we wpływach z PIT prognozowane są we wstępnych informacjach Ministerstwa Finansów na 2021 r. na 57,3 mld zł, o 1,2% wyżej niż w pierwotnych prognozach na 2020 r. (56,7 mld zł). Projekt nowelizacji budżetu państwa przyjmuje, że dochody budżetu państwa z PIT będą niższe o nieco ponad 2,2% od pierwotnej prognozy. Jeżeli ostateczne wykonanie dochodów JST z udziałów w PIT będzie analogiczne i wyniesie 55,4 mld zł, to prognozowany wzrost w 2021 r. w stosunku do 2020 r. wynosił będzie ok. 3,5% (1,9 mld zł), zaś w stosunku do dochodów zrealizowanych w 2019 r. – niespełna 1% (550 mln zł). Oznaczałoby to poprawę w stosunku do tego roku. Jej potencjalna skala jest jednak zmniejszona zapowiadanymi zmianami w podatku dochodowym od osób fizycznych, zwłaszcza podwyższeniem limitu, do którego PIT od działalności gospodarczej można rozliczać ryczałtowo. Wpływy z PIT w tej formie stanowią dochód budżetu państwa i nie są dzielone z samorządami. W efekcie prognozowany wzrost dochodów z PIT w 2021 r. w stosunku do projektu nowelizacji budżetu na ten rok jest w przypadku budżetu państwa znacznie wyższy niż w przypadku JST i wynosi ok. 7,5%.

SUBWENCJA

Projekt ustawy budżetowej przewiduje zwiększenie łącznej kwoty subwencji ogólnej ze wszystkich tytułów dla wszystkich JST z 66,6 do 70,1 mld zł, tj. o 5,2%. Największą jej część stanowi subwencja oświatowa, która ma zwiększyć się o 4,4%, z 49,8 do 52,0 mld zł. Wzrost wyznaczony jest przede wszystkim skutkami podwyższenia wynagrodzenia nauczycieli od września 2020 r. i nie oznacza poprawy finansowania oświaty środkami z subwencji.

TRANSFERY WYRÓWNAWCZE

Pozostałe części subwencji – poza rezerwą drogową w wysokości 336 mln zł – tworzą system wyrównawczy. Transfery są ustalane na podstawie wielkości dochodów podatkowych (w przeliczeniu na mieszkańca) sprzed dwóch lat, czyli dla 2021 r. na podstawie dochodów z 2019 r. Były one o 8,3% wyższe niż w 2018 r., stąd należało się spodziewać w przyszłym roku wyższych kwot subwencji niż w roku bieżącym.
Finansowana z budżetu państwa część wyrównawcza subwencji dla wszystkich trzech poziomów łącznie wzrośnie o nieco ponad 1 mld zł (7,6%). Wpłaty na tzw. janosikowe, finansujące drugą część mechanizmu wyrównawczego wzrosną o 207 mln zł (7,0%). Łączna suma wypłat (subwencja równoważąca dla gmin i powiatów, subwencja regionalna dla województw oraz rezerwa subwencji na uzupełnienie subwencji regionalnej finansowana z budżetu państwa) ma wzrosnąć o 181 mln zł (6,4%).
Bardziej szczegółowo, na poziomie gminnym subwencja wyrównawcza wzrośnie mniej – o 6,3% – niż na poziomie powiatowym i wojewódzkim (po 10,3%). Wpłaty powiatowe i finansowana przez nie subwencja równoważąca dla powiatów wzrosną po 8,5% (133 mln zł). Na poziomie wojewódzkim wpłata i subwencja regionalna wzrosną o 7,8% (46 mln zł) a uzupełniająca rezerwa subwencji o 6,0% (18 mln zł).
Bardziej złożone są zmiany na poziomie gminnym. Wpłaty wzrosną o 3,6% (28 mln zł), natomiast finansowana przez nie subwencja równoważąca dla gmin spadnie o 2,5% (11 mln zł). Wynika to z faktu, że ustawowy algorytm podziału subwencji równoważącej dla gmin zawiera ograniczenia kwot, jakie mogą one otrzymać. Trzy czwarte łącznej kwoty subwencji przeznaczone jest dla gmin, które ponoszą wysokie wydatki na dodatki mieszkaniowe. Wypłata dla danej JST nie może być jednak wyższa niż same wydatki na ten cel (dwa lata wcześniej). Nadmiarowe kwoty są przesuwane do rezerwy subwencji. W 2020 r. gminne wpłaty są wyższe od wypłat o 332 mln zł, w 2021 r. będą wyższe o 371 mln zł.

CIT

Przekazywane samorządom informacje dotyczące przyszłorocznych dochodów nie obejmują wpływów z CIT. Przyszłoroczne dochody JST można – choć mało precyzyjnie – oszacować poprzez odwołanie do prognoz odnoszących się do dochodów budżetu państwa.
Projekt ustawy budżetowej zakłada w 2021 r. dochody budżetu państwa z CIT w wysokości 37,1 mld zł. Jest to mniej o 1,4 mld zł i 3,6% od kwoty prognozowanej w nowelizacji budżetu na ten rok i mniej o 2,9 mld zł i 7,2% od kwoty zrealizowanej w 2019 r. Projekt nowelizacji budżetu państwa przyjmuje w skali roku spadek dochodów budżetu państwa z tego źródła w stosunku do pierwotnej prognozy o 8,3% (3,5 mld zł). Jeżeli dochody samorządów z udziałów w CIT ukształtują się analogicznie, wyniosą za cały 2020 r. 10,5 mld zł, a w 2021 r. – 10,1 mld zł (w 2019 r. wykonane dochody samorządów z udziałów w CIT wynosiły 11,8 mld zł). Na wysokość wpływów z CIT będą miały wpływ liczne projektowane zmiany w tym podatku.

Konsekwencje

Jakie będą łączne efekty tych wielokierunkowych zmian? Na poziomie gminnym i powiatowym, gdzie podstawowe znaczenie mają dochody z udziałów w PIT należy spodziewać się w przyszłym roku nominalnego wzrostu dochodów podatkowych w stosunku do roku bieżącego a nawet minimalnego wzrostu w stosunku do 2019 r.
Trzeba jednak zauważyć, że prognozowany stopień wzrostu dochodów z PIT jest niższy niż stopień wzrostu wpłat na „janosikowe”. Pogarsza to sytuację JST uzyskujących najwyższe dochody podatkowe i dokonujących wpłat do budżetu państwa (wyższych niż w tym roku).
Niskie dochody z udziałów w CIT negatywnie wpłyną przede wszystkim na finanse wojewódzkie, zwłaszcza woj. mazowieckiego, które – przy prawdopodobnie niższych dochodach podatkowych – będzie zobowiązane do wyższej niż w tym roku wpłaty do budżetu państwa (639 w stosunku do 593 mln zł).
Rok 2021 – podobnie jak rok 2020 – będzie niekorzystny dla JST o wyższych dochodach podatkowych i relatywnie lepszy dla JST o niskich dochodach otrzymujących transfery wyrównawcze, które – średnio rzecz biorąc – wzrosną w stosunku do 2020 r. Sytuacja tych JST może się natomiast pogorszyć w 2022 r., kiedy wielkość subwencji wyrównawczej, równoważącej i regionalnej będzie ustalona na podstawie słabych dochodów podatkowych z 2020 r.

 bs1

  

Udziały w PIT dla 2021 r., subwencja wyrównawcza, równoważąca i regionalna (łącznie z jej uzupełnieniem z budżetu państwa) oraz wpłaty dla lat 2020 i 2021 na podstawie Informacji MF. Udziały w PIT dla 2020 r., udziały w CIT dla lat 2020 i 2021, szacunek na podstawie projektu nowelizacji budżetu państwa na 2020 r. oraz projektu budżetu państwa na 2021 r. Subwencja oświatowa na podstawie budżetu państwa na 2020 r. i projektu budżetu państwa na 2021 r.

Aleksander Nelicki
ekspert ds. finansów samorządowych

SPIS TREŚCI

Konieczność wyznaczenia aglomeracji do końca tego roku

BIULETYN SAMORZĄDOWCA - AKTUALNOŚCI | ALERTY PRAWNE

Z końcem 2020 r. przestają obowiązywać dotychczasowe akty prawa miejscowego w sprawie wyznaczenia aglomeracji, wydane na podstawie przepisu art. 43 ust. 2a „starego” Prawa wodnego. Tym samym niezbędne jest podjęcie do końca tego roku nowych uchwał – obecnie przez radę gminy na podstawie art. 87 „nowego” Prawa wodnego – w sprawie wyznaczenia aglomeracji. Ich niewyznaczenie może spowodować trudności, czy to w zakresie nowych inwestycji wodociągowo-kanalizacyjnych, czy też w procedurze zatwierdzania nowych taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków.

SPIS TREŚCI

Od stycznia 2021 r. nowe formy podpisywania dokumentów przetargowych

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE - SAS 6 / 2020

Ustawa z dnia 24 października 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2019) wprowadzi od dnia 1 stycznia 2021 roku nowe formy komunikacji w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pomiędzy zamawiającym a wykonawcami ubiegającymi się o uzyskanie zamówienia.

Zgodnie z art. 63 ust. 2 wyżej wskazanej ustawy dla zamówień poniżej progów UE (które zostaną najprawdopodobniej utrzymane na obecnie obowiązującym poziomie), jako możliwą formę komunikacji ustawodawca wprowadza nie tylko formę elektroniczną, ale również w postaci elektronicznej opatrzonej podpisem zaufanym lub podpisem osobistym.
W zamówieniach o wartości od 130000 zł netto można wykorzystywać trzy formy komunikacji.

OŚWIADCZENIE WOLI

Zgodnie z art. 781 Kodeksu cywilnego do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej. Zatem kwalifikowany podpis elektroniczny stanowi pierwszą (a zarazem najbardziej wszechstronną w stosowaniu) formę komunikacji wykonawcy ubiegającego się o zamówienie publiczne z zamawiającym.

PODPIS ZAUFANY

Aby złożyć na dokumentach dotyczących zamówienia publicznego podpis zaufany należy dysponować profilem zaufanym. Profil zaufany to bezpłatna metoda potwierdzania tożsamości obywatela w systemach elektronicznej administracji. Profil zaufany działa jak odręczny podpis.
Profil zaufany potwierdza tożsamość obywatela — podpis potwierdzony profilem zaufanym, podobnie jak kwalifikowany podpis elektroniczny, skutecznie zastępuje w kontaktach z podmiotami publicznymi podpis własnoręczny.
Profil zaufany umożliwia korzystanie z podpisu zaufanego w zamówieniach publicznych o wartości poniżej progów UE. Profil zaufany można założyć przykładowo poprzez strony internetowe wybranych banków lub stronę www.gov.pl

PODPIS OSOBISTY

Podpis osobisty to zaawansowany podpis elektroniczny w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylającego dyrektywę 1999/93/WE, weryfikowany za pomocą certyfikatu podpisu osobistego. Podpisem osobistym dysponują osoby posiadające e-dowód. E-dowód to dowód osobisty wyposażony w warstwę elektroniczną, czyli elektroniczny chip, w którego pamięci są m.in. dane identyfikacyjne właściciela, w tym jego zdjęcie biometryczne.
Opatrzenie dokumentu podpisem osobistym wywołuje w stosunku do podmiotu publicznego skutek prawny równoważny podpisowi własnoręcznemu. Opatrzenie danych podpisem osobistym w stosunku do podmiotu innego niż podmiot publiczny wywołuje wyżej wskazany skutek prawny (równoważność podpisowi własnoręcznemu) wyłącznie w przypadku, w którym obie strony wyrażą na to zgodę.
Zamawiający muszą jednocześnie pamiętać, że ustawa z dnia 24 października 2019 r. Prawo zamówień publicznych nie daje prawa ograniczania wyżej wskazanych form komunikacji, ich wybór należy do wykonawcy ubiegającego się o uzyskanie zamówienia publicznego.

Marek Okniński
praktyk, zajmujący się od 1995 r. udzielaniem zamówień publicznych w jednostkach samorządu terytorialnego oraz spółkach Skarbu Państwa

SPIS TREŚCI

Czy gmina może przeznaczyć środki z opłat za zezwolenia na alkohol na zakup laptopów do zdalnego nauczania dla dzieci?

FINANSE SAMORZĄDU - SAS 6 / 2020

PYTANIE

Czy w związku z przepisami ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz przepisami nowelizacji do ww. ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID–19, środki pochodzące z Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminy (pochodzące z opłat za zezwolenia na alkohol) mogą zostać przeznaczone na zakup laptopów do zdalnego nauczania dla dzieci?

ODPOWIEDŹ

Środki finansowe, które uprzednio wskazane były w uchwale rady gminy jako stanowiące źródło finansowania gminnego programu programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, a pochodzące z opłat wskazanych w art. 15qc ww. ustawy z dnia 2 marca 2020 r., na mocy tego ostatniego przepisu prawa mogą zostać przeznaczone na zakup laptopów do zdalnego nauczania dla dzieci.

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z art. 4 z indeksem 1 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu, należy do zadań własnych gminy.
W myśl art. 4 z indeksem 1 ust. 2 powołanej ustawy realizacja zadań, o których mowa w ust. 1, jest prowadzona w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, stanowiącego część strategii rozwiązywania problemów społecznych, uchwalanego corocznie przez radę gminy, uwzględniającego cele operacyjne dotyczące profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, określone w Narodowym Programie Zdrowia. Gminny program jest realizowany przez ośrodek pomocy społecznej albo centrum usług społecznych, o których mowa w przepisach o pomocy społecznej, lub inną jednostkę wskazaną w tym programie.
Omawiany program w danej gminie (mieście) jest przyjmowany w formie uchwały rady gminy (miasta). Program powinien wskazywać sposób finansowania gminnego (miejskiego) programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Środki finansowe na realizację omawianego programu pochodzić mogą z budżetu gminy (miasta), w tym także z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, środków przekazywanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz dotacji zewnętrznych.
Zgodnie z art. 18 z indeksem 2 wyżej powołanej ustawy, zasadą jest, że dochody z opłat za zezwolenia wydane na podstawie art. 18 lub art. 18 z indeksem 1 oraz dochody z opłat określonych w art. 11 z indeksem 1 wykorzystywane będą na realizację:
gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnych programów, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii,
zadań realizowanych przez placówkę wsparcia dziennego, o której mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w ramach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnych programów, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii – i nie mogą być przeznaczane na inne cele.
Należy mieć jednak na uwadze, że zasady dysponowania środkami finansowymi gminnego (miejskiego) programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, w części stanowiącej dochody z opłat za zezwolenia wydane na podstawie art. 18 lub art. 18 z indeksem 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz dochody z opłat określonych w art. 11 z indeksem 1 tej ustawy, na mocy art. 15qc ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ze zmianami, do dnia 31 grudnia 2020 r. mogą być wykorzystane przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) również na działania związane z przeciwdziałaniem COVID-19.
Powołana ustawa z dnia 20 marca 2020 r. w art. 2 ust. 1 wskazuje, że przepisy ustawy stosuje się do zakażeń i choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS-CoV-2, zwanej dalej „COVID-19” równocześnie, w ust. 2, stanowiąc o tym, że ilekroć w ustawie jest mowa o „przeciwdziałaniu COVID-19” rozumie się przez to wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych, choroby, o której mowa w ust. 1.
Ponieważ zdalne, a nie stacjonarne nauczanie dzieci, jest czynnością związaną z zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków społeczno-gospodarczych choroby COVID-19, to uzasadnionym wydaje się być stanowisko, iż środki finansowe, które uprzednio były wskazane w uchwale rady gminy (miasta) jako stanowiące źródło finansowania gminnego (miejskiego) programu programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, a pochodzące z opłat wskazanych w art. 15qc ww. ustawy z dnia 2 marca 2020 r., na mocy tego ostatniego przepisu prawa mogą zostać przeznaczone na zakup laptopów do zdalnego nauczania dla dzieci.

Adrianna Elżbieta Grzymska-Truksa
radca prawny

SPIS TREŚCI

Czy rada powiatu ma kompetencje do rozpatrzenia „apelu” w sprawie toczącego się postępowania administracyjnego?

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 6 / 2020

OPIS SYTUACJI:

Do rady powiatu wpłynął apel o zajęcie stanowiska w sprawie toczącego się postępowania administracyjnego, dotyczącego wydania decyzji o pozwolenie na budowę. Sprawa postępowania została zgodnie z przepisami przesłana do wojewody jako organu pierwszej instancji.

PYTANIE 1:

Czy rada powiatu ma kompetencje do zobowiązania starosty do zajęcia stanowiska w sprawie toczącego się postępowania związanego z wydaniem pozwolenia na budowę oraz analizy merytorycznej tego postępowania i zobowiązania starosty do zwrócenia się z wystąpieniem o określonej treści do wojewody?

ODPOWIEDŹ:

Rada powiatu nie może uzurpować sobie uprawnień, których nie posiada, np. w zakresie kontroli nad starostą w sprawach wydawania decyzji o pozwoleniu na budowę.

PYTANIE 2:

Czy rada powiatu może podejmować uchwały określające sposób informowania mieszkańców inny niż określony w przepisach prawa budowlanego?

ODPOWIEDŹ:

Nie wydaje się dopuszczalne określenie przez radę powiatu w uchwale sposobu informowania mieszkańców o toczących się postępowaniach administracyjnych w przedmiocie wydania pozwolenia budowlanego w sposób odmienny, niż przewidują to przepisy u.p.b.

PYTANIE 2:

Czy rada powiatu w tym wypadku, bez względu na podnoszone zarzuty, sprawę tę powinna przesłać do wojewody jako organu nadzorującego w postępowaniach budowlanych i architektonicznych i powinna zostać rozpatrzona przez wojewodę jako skarga na organ administracji architektoniczno-budowlanej?

ODPOWIEDŹ:

Organem właściwym do rozpatrzenia przedmiotowego apelu, w przypadku zakwalifikowania go jako skargi na starostę jest wojewoda.

Przepis art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym stanowi, że ustawy mogą określać niektóre sprawy należące do zakresu działania powiatu jako zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez powiat. Zgodnie zaś z art. 80 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane starosta wykonuje zadania organu architektoniczno-budowlanego. Zadania te starosta wykonuje jako zadania z zakresu administracji rządowej (por.: W. Jakimowicz, Decyzja o pozwoleniu na budowę, jako przejaw realizowania przez starostę zadań z zakresu administracji rządowej, CASUS.2016.1.6). Przepisy prawa powszechnie obowiązującego, regulujące funkcjonowanie administracji publicznej, nie znają pojęcia „apel”. Przepis art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach stanowi, że przedmiotem petycji może być żądanie, w szczególności: zmiany przepisów prawa, podjęcia rozstrzygnięcia lub innego działania w sprawie dotyczącej podmiotu wnoszącego petycję, życia zbiorowego lub wartości wymagających szczególnej ochrony w imię dobra wspólnego, mieszczących się w zakresie zadań i kompetencji adresata petycji. W myśl art. 3 ww. ustawy, o tym, czy pismo jest petycją, decyduje treść żądania, a nie jego forma zewnętrzna.

Zgodnie z art. 16a ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, rada powiatu rozpatruje:

  • skargi na działania zarządu powiatu i powiatowych jednostek organizacyjnych;
  • wnioski oraz petycje składane przez obywateli; w tym celu powołuje komisję skarg, wniosków i petycji.

Mając na uwadze opisany na wstępie stan faktyczny i prawny, nie wydaje się, aby przedmiotowy apel mógł być uznany za petycję. W związku z powyższym próby oceny i kwalifikacji ww. apelu należy dokonać na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego. Ustawa ta reguluje m.in. problematykę załatwiania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnych, a także rozpatrywania skarg i wniosków.
W myśl art. 227 k.p.a. przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw.
Organy właściwe do rozpatrzenia skargi określa art. 229 k.p.a., Zgodnie z pkt. 4 tego przepisu, rada powiatu jest organem właściwym do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań lub działalności zarządu powiatu oraz starosty, a także kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży i innych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt. 2. W myśl zaś pkt. 2 art. 229 k.p.a. wojewoda jest organem właściwym do rozpatrzenia skargi na organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego, a zatem również na starostę, w sprawach należących do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej.
Oznacza to, że organem właściwym do rozpatrzenia przedmiotowego apelu, w przypadku zakwalifikowania go jako skargi na starostę, jest wojewoda.
Wskazać jednak należy, że zgodnie z art. 234 k.p.a., w sprawie, w której toczy się postępowanie administracyjne, skarga złożona przez stronę podlega rozpatrzeniu w toku postępowania, zgodnie z przepisami kodeksu (pkt 1), zaś skarga pochodząca od innych osób stanowi materiał, który organ prowadzący postępowanie powinien rozpatrzyć z urzędu (pkt 2).
Przepis art. 6 k.p.a. stanowi, że organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Zgodnie zaś z art. 19 k.p.a., organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej.
Z przepisów tych wynika, że rada powiatu, jako organ stanowiący powiatu, w myśl art. 8 ust. 1 pkt 2 u.s.p., zobowiązana jest przekazać przedmiotowy „apel” do organu właściwego do jego rozpatrzenia. Z wyżej cytowanych przepisów wynika ponadto, że rada powiatu nie może uzurpować sobie uprawnień, których nie posiada, np. w zakresie kontroli nad starostą w sprawach wydawania decyzji o pozwoleniu na budowę. Przepis art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.) określa hierarchię źródeł prawa. Jednocześnie art. 40 ust. 1 u.s.p., stanowi, że na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach rada powiatu stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze powiatu.
Oznacza to, że uchwały podejmowane przez radę powiatu muszą mieć podstawę prawną w ustawie i nie mogą być sprzeczne z tą ustawą. Warunkiem wejścia ich w życie, zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1461), jest ich opublikowanie w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
W świetle powyższego nie wydaje się dopuszczalne określenie przez radę powiatu w uchwale sposobu informowania mieszkańców o toczących się postępowaniach administracyjnych w przedmiocie wydania pozwolenia budowlanego w sposób odmienny, niż przewidują to przepisy u.p.b.
Prawo do uzyskania informacji w tym zakresie, z pewnymi ograniczeniami, gwarantuje zainteresowanym ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

Sławomir Pyźlak
radca prawny

– Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 920)
– Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r., – Prawo budowlane (Dz.U. z 2019 r. poz. 1186, z późn. zm.)
– Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 256, z późn. zm.)
– Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz.U. z 2018 r. poz. 870)
– Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1429, z późn. zm.)


SPIS TREŚCI

Czy urząd gminy może udostępnić na żądanie mieszkańca informacje o wysokości nagród wszystkich pracowników?

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 6 / 2020

OPIS SYTUACJI:

Mieszkaniec zwrócił się do gminy w trybie informacji publicznej o sporządzenie wykazu osób (pracowników urzędu gminy) z imienia i nazwiska z podaniem kwoty nagród za rok 2019. Jednocześnie wskazał, że sporządzony wykaz będzie opublikowany na jego stronie internetowej.

PYTANIE 1:

Czy należy taki wykaz sporządzić czy odmówić w trybie decyzji?

ODPOWIEDŹ:

Mieszkaniec gminy żądając podania wysokości nagród przyznanych pracownikom urzędu gminy domaga się w istocie informacji publicznej i takowa powinna mu być udzielona we wnioskowanej przez niego formie.

Żądane przez mieszkańca gminy informacje o wysokości nagród za rok 2019 dla każdego z pracowników urzędu gminy (z podaniem konkretnej kwoty przypisanej do konkretnego pracownika) stanowią informację publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej (zwanej dalej ustawą) (por. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 30 lipca 2014 r., sygn. II SAB/Gd 64/14, wyrok WSA w Kielcach z dnia 22 stycznia 2015 r., sygn. II SAB/Ke 72/14, wyrok WSA w Rzeszowie z 5 marca 2015 r., sygn. II SA/Rz 1334/14 dostępne w internetowej bazie orzeczeń CBOSA). Dane, których udostępnienia domaga się mieszkaniec gminy mieszczą się w pojęciu zasad funkcjonowania organu władzy publicznej (art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy) w odniesieniu do ciężarów publicznych ponoszonych na utrzymanie aparatu administracyjnego (art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. h) i powinny zostać mu udostępnione w żądanej przez niego formie.
Należy pamiętać, że ograniczenie prawa dostępu do informacji ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy nie ma charakteru bezwzględnego. Zgodnie z treścią art. 5 ust. 2 ustawy, ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, jak też w przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa. Zatem dostęp do informacji publicznej nie może zostać ograniczony przez organ zobowiązany do jej udostępnienia, z powołaniem się na ochronę prywatności w sytuacji, gdy informacja dotyczy osób pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoby fizyczne zrezygnują z przysługującego im prawa. Inaczej mówiąc, organ zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej może powołać się na prawo do prywatności tylko w odniesieniu do informacji o osobach niepełniących funkcji publicznych, niemających związku z pełnieniem tych funkcji lub osób, które nie zrezygnowały z przysługującego im w tym zakresie prawa ochrony.

Zgodnie bowiem z zasadą wyrażoną w art. 33 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych gospodarka środkami publicznymi jest jawna. Zasada jawności gospodarki środkami publicznymi musi być bezwzględnie przestrzegana przez każdą jednostkę dysponującą publicznymi środkami finansowymi.
Należy pamiętać, że osobą pełniącą funkcje publiczne i mającą związek z pełnieniem takiej funkcji będzie każdy, kto pełni funkcję w organach władzy publicznej lub też w strukturach jakichkolwiek osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, jeżeli funkcja ta ma związek z dysponowaniem majątkiem państwowym lub samorządowym albo zarządzaniem sprawami związanymi z wykonywaniem swych zadań przez władze publiczne, a także inne podmioty które tę władzę realizują lub gospodarują mieniem komunalnym, lub majątkiem Skarbu Państwa. Za pełniące funkcje publiczne uznać należy osoby, które wykonują powierzone im przez instytucje państwowe lub samorządowe zadania i przez to uzyskują wpływ na treść decyzji o charakterze ogólnospołecznym. Cechą wyróżniającą takie osoby jest posiadanie określonego zakresu uprawnień pozwalających na kształtowanie treści wykonywanych zadań w sferze publicznej. Wskazanie, czy mamy do czynienia z funkcją publiczną, powinno zatem odnosić się do badania, czy określona osoba w ramach instytucji publicznej realizuje w pewnym zakresie nałożone na tę instytucję zadanie publiczne. Chodzi zatem o podmioty, którym przysługuje co najmniej wąski zakres kompetencji decyzyjnej w ramach instytucji publicznej. (por. wyrok WSA w Gdańsku z 11 czerwca 2014 r. sygn. II SA/Gd 5/14; wyrok WSA w Krakowie z 26 czerwca 2014 r. sygn. II SA/Kr 663/14; wyrok WSA w Bydgoszczy z 16 lipca 2014 r. sygn. II SA/Bd 395/14).

Mieszkaniec gminy żądając podania wysokości nagród przyznanych pracownikom urzędu gminy domaga się w istocie informacji publicznej i takowa powinna mu być udzielona we wnioskowanej przez niego formie.

 

PYTANIE 2:

Czy udostępnieniu będą podlegały nagrody pracowników (osób pełniących funkcje publiczne), które mają upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych i pełnomocnictwa do dysponowania majątkiem, a pozostali pracownicy nie są funkcjonariuszami publicznymi?

ODPOWIEDŹ:

Tak, funkcjonariuszami publicznymi są pracownicy gminy, którzy mają upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych oraz pełnomocnictwa do dysponowania majątkiem. Ustawa o dostępie do informacji publicznej nie zawiera definicji legalnej pojęcia „osoba pełniąca funkcje publiczne”.

Przy dokonywaniu wykładni art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej należy również sięgnąć do wykładni systemowej, posiłkując się definicją zawartą w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. Zgodnie z art. 115 § 19 k.k. osobą pełniącą funkcję publiczną jest funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową.
W orzecznictwie sądowoadministracyjnym wskazuje się, że osoba pełniąca funkcję publiczną lub mająca związek z pełnieniem takiej funkcji to każdy, kto pełni funkcję w organach władzy publicznej lub w strukturach osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, jeśli funkcja ta ma związek z dysponowaniem majątkiem państwowym lub samorządowym albo zarządzaniem sprawami związanymi z wykonywaniem swych zadań przez władze publiczne a także inne podmioty, które tę władzę realizują lub gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Funkcję publiczną pełnią osoby, które wykonują powierzone im przez instytucje państwowe lub samorządowe zadania i przez to uzyskują znaczny wpływ na treść decyzji o charakterze ogólnospołecznym” (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 29 marca 2004 r., sygn. II SAB/Ka 144/03).

Aneta Podgajna

PODSTAWA PRAWNA:
– Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2019 r., poz. 1429)
– Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 869)

SPIS TREŚCI

Uchwała rady miasta podjęta w głosowaniu korespondencyjnym jest nieważna

AKTUALNOŚCI | ORZECZNICTWO - SAS 6 / 2020

Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody śląskiego z 5 czerwca 2020 r., nr NP.II.4131.1.546.2020

Głosowania jawne na sesjach rady odbywają się za pomocą urządzeń umożliwiających sporządzenie i utrwalenie imiennego wykazu głosowań radnych. Ustawodawca wprowadził możliwość odstąpienia od tej zasady, ale wyłącznie z przyczyn technicznych. Określony w ustawie o samorządzie gminnym tryb podejmowania uchwał przez organy gminy, opierający się na jawnym głosowaniu reprezentantów lokalnej społeczności, stanowi jeden z elementów gwarancji demokratycznego państwa prawnego i ma charakter bezwzględnie obowiązujący.

Tak wynika z rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody śląskiego, stwierdzającego nieważność uchwały rady gminy miejskiej z 30 kwietnia 2020 r. w sprawie ustalenia sieci publicznych przedszkoli prowadzonych przez miasto. Uchwałę tę radni podjęli w głosowaniu korespondencyjnym. I to właśnie zadecydowało o stwierdzeniu jej nieważności przez organ nadzoru.
Od 31 marca 2020 r. istnieje możliwość obradowania i głosowania w sposób zdalny przez organy jednostek samorządu terytorialnego. Przewidział to wprost ustawodawca w art. 15zzx ww. ustawy. Jest to regulacja o charakterze wyjątkowym, czasowym, mająca zastosowanie wyłącznie w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, związanej z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2. Regulacja ta nie wyłącza przepisów ustawy o samorządzie gminnym. Przeciwnie, sesja zwołana w tym trybie nie może odbywać się z naruszeniem przepisów powszechnie obowiązującego prawa, w tym z naruszeniem zasady jawności. W obowiązującym stanie prawnym nie ma bowiem przepisu, który przyznawałby prawo do ograniczenia wskazanej zasady w działalności organu gminy w okresie COVID-19.
Zwołana w trybie korespondencyjnym sesja organu stanowiącego gminy nie będzie gwarantowała mieszkańcom danej jednostki samorządu terytorialnego prawa wstępu na nią. Posiedzenie będzie się odbywało bowiem z wyłączeniem jawności, do którego to wyłączenia, nie ma ustawowego upoważnienia.

SPIS TREŚCI

Uchwała w sprawie wotum zaufania dla wójta musi posiadać uzasadnienie

AKTUALNOŚCI | ORZECZNICTWO - SAS 6 / 2020

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 7 października 2020 r., sygn. akt II SA/Ol 785/19

Uchwała w przedmiocie nieudzielenia wójtowi wotum zaufania nie może być pozbawiona uzasadnienia. Rada gminy powinna wskazać na podstawę swojej decyzji, którą stanowić może wyłącznie negatywna ocena merytoryczna przedstawionego przez wójta raportu o stanie gminy. Nieudzielenie wotum zaufania wójtowi nie może być natomiast uzasadnione arbitralnymi przesłankami politycznymi.

Tak wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, stwierdzającego nieważność uchwały rady gminy w przedmiocie nieudzielenia wotum zaufania wójtowi, z powodu rażącego naruszenia przepisów prawa, w szczególności zaś ustawy o samorządzie gminnym.
Uchwałę do WSA zaskarżył wojewoda. W ocenie organu nadzoru uchwała została podjęta w sposób sprzeczny z prawem, ponieważ brakowało jej uzasadnienia. Wojewoda ocenił, że nieumotywowanie przedmiotowego rozstrzygnięcia, wbrew intencji ustawodawcy, uniemożliwia lokalnej społeczności ustalenie, czy organ wykonawczy gminy został rzetelnie rozliczony ze swojej działalności, podczas gdy tylko poprzez jawność i transparentność można zagwarantować obywatelom możliwość właściwej kontroli nad władzą samorządową.
Stanowisko wojewody podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie. Zdaniem Sądu w kontrolowanej sprawie nie ma także podstaw do oddalenia skargi, gdyż sprzeczność z prawem zaskarżonej uchwały rady gminy uzasadnia stwierdzenie nieważności tej uchwały w całości.
Kompetencja rady gminy do udzielenia bądź odmowy udzielenia wójtowi wotum zaufania ujęta została przede wszystkim w ramy art. 18 ust. 2 pkt 4a u.s.g. statuującego, że „do wyłącznej właściwości rady gminy należy rozpatrywanie raportu o stanie gminy oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia wotum zaufania z tego tytułu”. Jej rozwinięciem jest powołany w zaskarżonej uchwale art. 28aa ust. 9 u.s.g. w świetle którego „po zakończeniu debaty nad raportem o stanie gminy rada gminy przeprowadza głosowanie nad udzieleniem wójtowi wotum zaufania. Uchwałę o udzieleniu wójtowi wotum zaufania rada gminy podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy. Niepodjęcie uchwały o udzieleniu wójtowi wotum zaufania jest równoznaczne z podjęciem uchwały o nieudzieleniu wójtowi wotum zaufania”. Jak wynika zaś z art. 28aa ust. 1-4 u.s.g., wójt co roku do 31 maja przedstawia radzie gminy raport o stanie gminy, przy czym rada gminy może określić w drodze uchwały szczegółowe wymogi dotyczące raportu. Raport obejmuje podsumowanie działalności wójta w roku poprzednim, w szczególności realizację polityk, programów i strategii, uchwał rady gminy i budżetu obywatelskiego. Rada gminy rozpatruje ten raport podczas sesji, na której podejmowana jest uchwała rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi. Raport rozpatrywany jest w pierwszej kolejności. Nad przedstawionym raportem o stanie gminy przeprowadza się debatę według zasad określonych w art. 28aa ust. 5-8 u.s.g. Zgodnie zaś z art. 28aa ust. 10 u.s.g., w przypadku nieudzielenia wójtowi wotum zaufania w dwóch kolejnych latach rada gminy może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta.
Choć przepisy u.s.g., normujące zagadnienia związane z podejmowaniem uchwał w sprawie udzielenia lub nieudzielenia wójtowi wotum zaufania, nie formułują wprost obowiązku uzasadniania przez radę gminy tego rodzaju uchwał, to nie sposób uznać aby rada gminy, realizując ww. kompetencję, była niczym nieskrępowana i mogła wykorzystywać instytucję wotum zaufania dla wójta wyłącznie jako instrument stricte polityczny. W demokratycznym państwie prawnym nie może być bowiem akceptowana samowolna, arbitralna decyzja organów publicznych, niepodporządkowana celom tego porządku i wartościom, którym ma służyć władza publiczna. Reguła ta należy do samej istoty zasady praworządności (art. 7 Konstytucji RP). Z tej też zasady możliwe jest wyprowadzenie obowiązku sporządzania przez organy władzy publicznej uzasadnień swoich rozstrzygnięć w taki sposób, aby możliwe było dokonanie oceny, czy do ich podjęcia doszło w wyniku wszechstronnej i starannej analizy stanu faktycznego i prawnego danej sprawy. Jak się wskazuje w piśmiennictwie „uzasadnienie każdego aktu administracyjnego jest fundamentalnym wymogiem w państwie opartym na rządach prawa, ponieważ jest to punkt, w którym umiejscawia się kontrola sądowa lub inna. Władza administracyjna musi rozwinąć swoją argumentację i dowieść, iż działa w granicach przyznanych jej kompetencji, że z należytych powodów akt dany podjęła, nie działa arbitralnie” (“Wybrane problemy administracji w świetle standardów europejskich”.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy należy zauważyć, że w świetle przytoczonych powyżej regulacji art. 28aa u.s.g., wotum zaufania dotyczy całokształtu działania organu wykonawczego w roku poprzednim, a w procesie jego udzielania konieczne jest co najmniej dokonanie oceny realizacji przez organ wykonawczy polityk, programów i strategii, uchwał rady gminy i budżetu obywatelskiego. Jak wynika bowiem z art. 28aa ust. 2 u.s.g., „raport obejmuje podsumowanie działalności wójta w roku poprzednim, w szczególności realizację polityk, programów i strategii, uchwał rady gminy i budżetu obywatelskiego”. Tym samym opisana powyżej, a wymagana w tego rodzaju sprawach, ocena rady gminy odpowiada minimalnemu zakresowi raportu o stanie gminy przedstawianemu przez wójta, stanowiącemu następnie przedmiot debaty, po zakończeniu której rada gminy przeprowadza głosowanie nad udzieleniem wójtowi wotum zaufania.
Brak uzasadnienia uchwały w przedmiocie nieudzielenia wójtowi wotum zaufania, z czym mamy do czynienia także w kontrolowanej sprawie (w § 1 zaskarżonej uchwały podano bowiem jedynie, że nieudzielenie wotum zaufania wójtowi gminy nastąpiło po przeprowadzeniu debaty nad raportem o stanie gminy), skutkuje tym, że ustalenie rzeczywistego motywu podjęcia przez radę gminy uchwały o nieudzieleniu wotum zaufania staje się niemożliwe. Skoro wotum zaufania dotyczy całokształtu działania organu wykonawczego w roku poprzednim, za prawidłowość którego wójt – jako organ wykonawczy – ponosi odpowiedzialność, to konieczne jest, aby zasadniczy motyw nieudzielenia wotum zaufania był możliwy do ustalenia oraz skontrolowania w toku postępowania przed organem nadzoru i w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Pogląd przeciwny czyniłby taką kontrolę iluzoryczną.

SPIS TREŚCI

Przegląd legislacyjny

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 6 / 2020

ZUŻYTY SPRZĘT ELEKTRYCZNY
I ELEKTRONICZNY – TEKST JEDNOLITY

28 października 2020 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 1893 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym.

Ustawa określa środki służące ochronie środowiska i zdrowia ludzi przez zapobieganie niekorzystnym skutkom wytwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego i gospodarowania nim lub przez ograniczanie tych skutków oraz ogólnych skutków wykorzystania zasobów i poprawę efektywności ich wykorzystania.

ODPADY WYDOBYWCZE – TEKST JEDNOLITY

16 listopada 2020 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 2018 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych.

Ustawa określa zasady gospodarowania odpadami wydobywczymi oraz niezanieczyszczoną glebą, zasady prowadzenia obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, zasady związane z uzyskiwaniem zezwoleń i pozwoleń związanych z gospodarką odpadami wydobywczymi, procedury związane z zapobieganiem poważnym wypadkom w obiektach unieszkodliwiania odpadów wydobywczych kategorii A.

ZBIOROWE ZAOPATRZENIE W WODĘ I ZBIOROWE ODPROWADZENIE ŚCIEKÓW – TEKST JEDNOLITY

17 listopada 2020 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 2028 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.

Ustawa określa zasady i warunki zbiorowego zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz zbiorowego odprowadzania ścieków, w tym: zasady działalności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, tworzenia warunków do zapewnienia ciągów dostaw i odpowiedniej jakości wody oraz niezawodnego odprowadzania i oczyszczania ścieków, ochrony interesów odbiorców usług, z uwzględnieniem wymagań ochrony środowiska i optymalizacji kosztów; wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; tryb zatwierdzania taryf oraz organ regulacyjny i jego zadania.

FINANSOWANIE ZADAŃ OŚWIATOWYCH – TEKST JEDNOLITY

17 listopada 2020 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 2029 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych.

Ustawa określa zasady finansowania zadań oświatowych. Zadania oświatowe jednostek samorządu terytorialnego w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej, są finansowane na zasadach określonych w niniejszej ustawie oraz w ustawie z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

PRAWO GEODEZYJNE I KARTOGRAFICZNE – TEKST JEDNOLITY

19 listopada 2020 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 2052 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne.

Ustawa reguluje sprawy: krajowego systemu informacji o terenie, organizacji i zadań Służby Geodezyjnej i Kartograficznej, wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych, ewidencji gruntów i budynków, zintegrowanego systemu informacji o nieruchomościach, gleboznawczej klasyfikacji gruntów, rozgraniczenia nieruchomości, geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz koordynacji sytuowania tych sieci, państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii, ewidencji miejscowości, ulic i adresów.

RECYKLING POJAZDÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI – TEKST JEDNOLITY

20 listopada 2020 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 2056 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.

Ustawa określa zasady postępowania z pojazdami wycofanymi z eksploatacji w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA – TEKST JEDNOLITY

23 listopada 2020 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 2061 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej

Ustawa określa: 1) zasady i warunki wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej w medycznym laboratorium diagnostycznym; 2) zasady i warunki wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego; 3) zasady organizacji i działania samorządu diagnostów laboratoryjnych.

SUBSTANCJE ZUBAŻAJĄCE WARSTWĘ OZONOWĄ ORAZ FLUOROWANE GAZY CIEPLARNIANE – TEKST JEDNOLITY

23 listopada 2020 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 2065 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubażających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych.

Ustawa reguluje:

obowiązki podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie produkcji i usług związanych ze stosowaniem substancji zubożających warstwę ozonową lub fluorowanych gazów cieplarnianych oraz pozostałych fluorowanych gazów cieplarnianych, a także z obrotem tymi substancjami i gazami oraz produktami i urządzeniami zawierającymi te substancje lub gazy lub od nich uzależnionymi, oraz obowiązki podmiotów użytkujących produkty i urządzenia zawierające te substancje lub gazy lub od nich uzależnione, zadania organów i jednostek właściwych w sprawach substancji zubożających warstwę ozonową oraz fluorowanych gazów cieplarnianych i pozostałych fluorowanych gazów cieplarnianych oraz zasady postępowania z produktami i urządzeniami, zawierającymi te substancje lub gazy lub od nich uzależnionymi.

SPÓŁDZIELNIE SOCJALNE – TEKST JEDNOLITY

25 listopada 2020 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 2085 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych.

Ustawa określa zasady zakładania, prowadzenia działalności, łączenia oraz likwidacji spółdzielni socjalnej. Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków oraz pracowników spółdzielni socjalnej.

ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN – TEKST JEDNOLITY

27 listopada 2020 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 2097 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin.

Ustawa reguluje zasady: a) wprowadzania środków ochrony roślin do obrotu, b) stosowania środków ochrony roślin, c) potwierdzania sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, d) prowadzenia integrowanej produkcji roślin, e) prowadzenia szkoleń w zakresie środków ochrony roślin, f) gromadzenia informacji o zatruciach środkami ochrony roślin.

SPIS TREŚCI

Prawa miejskie

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 6 / 2020

1 stycznia 2021 r. wejdzie w życie rozporządzenie Rady Ministrów z 31 lipca 2020 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedziby władz gminy (Dz.U. z 2020 r., poz. 1332).

Z dniem 1 stycznia 2021 r. nadaje się status miasta miejscowościom:

  • Budzyń (w powiecie chodzieskim, w województwie wielkopolskim),
  • Dubiecko (w powiecie przemyskim, w województwie podkarpackim),
  • Goraj (w powiecie biłgorajskim, w województwie lubelskim),
  • Kamieniec Ząbkowicki (w powiecie ząbkowickim, w województwie dolnośląskim),
  • Kamionka (w powiecie lubartowskim, w województwie lubelskim),
  • Koźminek (w powiecie kaliskim, w województwie wielkopolskim).
  • Sochocin (w powiecie płońskim, w województwie mazowieckim),
  • Solec nad Wisłą (w powiecie lipskim, w województwie mazowieckim),
  • Wiskitki (w powiecie żyrardowskim, w województwie mazowieckim),
  • Wodzisław (w powiecie jędrzejowskim, w województwie świętokrzyskim).

SPIS TREŚCI

Rozliczanie ceny lokali lub budynków

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 6 / 2020

27 listopada 2020 r. do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych skierowany został projekt ustawy o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości (druk nr UD 91)

Głównym celem polityki mieszkaniowej w Polsce w perspektywie do 2030 r., określonym w uchwale nr 115/2016 Rady Ministrów z dnia 27 września 2016 r. w sprawie przyjęcia Narodowego Programu Mieszkaniowego, jest zwiększenie w Polsce do 2030 r. liczby mieszkań przypadających na 1000 mieszkańców do poziomów osiąganych przeciętnie w krajach Unii Europejskiej. Wzrost ten powinien być spowodowany przez znaczne zwiększenie podaży mieszkań, zarówno w segmencie rynkowym (budownictwo deweloperskie na sprzedaż i wynajem, budownictwo indywidualne), jak i segmencie społecznym (budownictwo komunalne, budownictwo towarzystw budownictwa społecznego, budownictwo spółdzielcze), otwartym na możliwości finansowe gospodarstw domowych o niskich i przeciętnych dochodach. W przypadku gospodarstw o niskich i przeciętnych dochodach wspomniany cel łączy się z drugim celem Programu, jakim jest zlikwidowanie do 2030 r. kolejek gospodarstw domowych oczekujących w Polsce na najem mieszkania gminnego.
Projektowana ustawa rozszerza katalog instrumentów realizacji Narodowego Programu Mieszkaniowego. Podstawowym wprowadzanym rozwiązaniem jest określenie zasad zbywania w przetargach nieograniczonych nieruchomości gruntowych gmin oraz Krajowego Zasobu Nieruchomości (za pośrednictwem gmin) z możliwością rozliczenia części ceny nieruchomości w formie mieszkań (lub innych powierzchni, które mogłyby być wykorzystane przez gminę np. na działalność użyteczności publicznej).

SPIS TREŚCI

Prawo o ruchu drogowym

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 6 / 2020

27 listopada 2020 r. do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych skierowany został projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (druk nr UD 53)

Projektowana ustawa przewiduje rozwiązania mające na celu poprawę bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego, przede wszystkim pieszych przechodzących przez jezdnię drogi po przejściu dla pieszych. Ponadto projekt zawiera regulacje mające na celu ujednolicenie prędkości w obszarze zabudowanym przez obniżenie dopuszczalnej prędkości pojazdu albo zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym do 50 km/h bez względu na porę doby. Dodatkowo w projekcie ustawy przewiduje się uregulowanie kwestii bezpiecznej odległości między pojazdami na drogach szybkiego ruchu (autostrady i drogi ekspresowe).

SPIS TREŚCI

Utrzymanie czystości i porządku w gminach

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 6 / 2020

3 listopada 2020 r. do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych skierowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (druk nr UD 136)

Podjęcie prac nad projektem ustawy wynika przede wszystkim z konieczności wsparcia jednostek samorządu terytorialnego w zakresie obniżenia kosztów gospodarki odpadami oraz poprawy sytuacji na krajowym rynku gospodarki odpadami komunalnymi. Zawarte w projekcie propozycje mają na celu m.in. rozwiązanie niektórych bieżących problemów gospodarki odpadami komunalnymi, którymi w szczególności są:

  • wysokie koszty funkcjonowania gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi,
  • trudności w zakresie gospodarki odpadami spowodowane epidemią,
  • trudności z osiąganiem ustawowo nałożonych na gminy poziomów recyklingu oraz przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych,
  • utrudniony dostęp do instalacji przetwarzających odpady komunalne,
  • uwzględnienie prowadzonych równolegle prac nad systemem rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP).

SPIS TREŚCI

Karta Nauczyciela

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 6 / 2020

14 października 2020 r. do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych skierowany został projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (druk nr UD 97)

Celem niniejszej nowelizacji jest przede wszystkim zmiana dotychczasowych rozwiązań w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli, w tym rozwiązań wprowadzonych ustawą z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1287). Zmiany te są odpowiedzią na oczekiwania środowisk oświatowych, które podnoszą konieczność zmiany m.in. rozwiązania dotyczącego zawiadamiania rzecznika dyscyplinarnego o popełnieniu czynu naruszającego prawa i dobro dziecka, a także okresu, w którym może być wszczęte postępowanie dyscyplinarne.

SPIS TREŚCI

Podatek dochodowy od osób prawnych

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 6 / 2020

5 października 2020 r. do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych skierowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (druk nr UA 5)

Ponieważ nadchodzące załamanie gospodarcze ma zupełnie inne niż dotychczas – tj. epidemiczne – podłoże, wskazane jest wprowadzenie do polskiego systemu podatkowego zupełnie nowych instytucji, które będą jednocześnie wystarczająco elastycznym narzędziem stabilizacyjnym w perspektywie przyszłości. Rozwiązania te, poprzez wsparcie płynności, adresują problemy tych podatników, dla których utrudnienia w pozyskiwaniu kapitału na inwestycje czy zaburzone warunki konkurencji odgrywają fundamentalną rolę w istnieniu lub rozwijaniu przedsiębiorstwa. Tworzą one zatem warunki do rozwoju i coraz lepszej konkurencyjności wewnętrznej i zewnętrznej tych firm. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) zauważa, że co trzeciemu polskiemu podmiotowi z sektora małych i średnich przedsiębiorstw nie udaje się pozyskać potrzebnego finansowania dłużnego (dane za 2017 r.), a rozprzestrzenianie się wirusa COVID-19 będzie skutkować pogłębieniem tych utrudnień, co dotyczy w szczególności przedsiębiorstw o podwyższonym ryzyku działalności - czyli firm innowacyjnych i rozpoczynających działalność.

SPIS TREŚCI

Zasady przyznawania pracownikowi samorządowemu fakultatywnych składników wynagrodzenia muszą być określone w regulaminie wynagradzania

ORZECZNICTWO SĄDU NAJWYŻSZEGO I SĄDÓW POWSZECHNYCH

Postanowienie Sądu Najwyższego z 27 lutego 2019 r., sygn. akt III PK 82/18

Warunkiem koniecznym, umożliwiającym wypłatę fakultatywnych składników wynagrodzenia pracownikom samorządowym, jest określenie przez pracodawcę w regulaminie wynagradzania zasad i sposobu ich przyznawania oraz wypłacania.

Zgodnie z treścią art. 36 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych, pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie stosowne do zajmowanego stanowiska oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych. Wbrew tej regulacji także inne niż podane kryteria mają wpływ na wysokość wynagrodzenia pracownika samorządowego. Pracownikowi samorządowemu przysługuje, poza wynagrodzeniem zasadniczym, dodatek za wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa oraz jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne. Pracownikowi samorządowemu, z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań, może zostać przyznany dodatek specjalny.
Podstawowym, obligatoryjnym i stałym składnikiem wynagrodzenia jest wynagrodzenie zasadnicze, które pracownik samorządowy zawsze będzie otrzymywał. Prawo do otrzymywania pozostałych składników wynagrodzenia jest uzależnione od spełnienia innych dodatkowych warunków, często niezależnych od pracownika. Te zaś można dzielić na obligatoryjne, które zawsze będą się należały po spełnieniu przez pracownika określonych ustawą warunków (np. dodatek za wieloletnią pracę po upływie 5 lat zatrudnienia
czy nagroda jubileuszowa) oraz fakultatywne – zależne od uznania pracodawcy. Takim dodatkiem jest dodatek przysługujący z powodu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych oraz dodatek przysługujący z powodu okresowego powierzenia dodatkowych zadań. Ustawodawca wyraźnie przyjął, że pracodawca może w tych sytuacjach przyznać dodatek specjalny. Treść przepisu art. 36 ust. 5 ustawy o pracownikach samorządowych nie wskazuje jednak przesłanek nabycia, wysokości i okresu przyznawania dodatku. W tym zakresie ustawa o pracownikach samorządowych, podobnie jak w przypadku dodatku funkcyjnego, przewiduje, że warunki i sposób przyznawania tego dodatku mają być określone w regulaminie wynagradzania (art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy o pracownikach samorządowych). Innymi słowy warunkiem koniecznym, umożliwiającym wypłatę fakultatywnych składników wynagrodzenia, jest określenie przez pracodawcę w regulaminie wynagradzania zasad i sposobu ich przyznawania oraz wypłacania.

SPIS TREŚCI - SAS 6 / 2020

AKTUALNOŚCI

Podatek dochodowy od osób prawnych
Karta Nauczyciela
Utrzymanie czystości i porządku w gminach
Prawo o ruchu drogowym
Rozliczanie ceny lokali lub budynków
Prawa miejskie

PRZEGLĄD LEGISLACYJNY

ORZECZNICTWO

Uchwała w sprawie wotum zaufania dla wójta musi posiadać uzasadnienie
Uchwała rady miasta podjęta w głosowaniu korespondencyjnym jest nieważna

ANALIZY I KOMENTARZE

Samodzielność gminy jako podmiotu prawa cywilnego i jej ograniczenie
Praca zdalna w urzędach – w spółkach komunalnych również?
Jak samorządy powinny obliczać nadwyżkę operacyjną?

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU

Czy urząd gminy może udostępnić na żądanie mieszkańca
informacje o wysokości nagród wszystkich pracowników?
Czy rada powiatu ma kompetencje do rozpatrzenia „apelu”
w sprawie toczącego się postępowania administracyjnego?

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Czy tytuł prawny przedsiębiorcy w postaci udziału w nieruchomości
jest wystarczającym do udzielenia przez gminę zezwolenia na alkohol?
Czy nowa uchwała zmieniająca stawki opłat za zajęcie pasa drogowego wymaga zmiany
wcześniejszej decyzji wójta zezwalającej PGE na zajęcie tego pasa?
Czy załącznik do decyzji administracyjnej powinien być podpisany?

FINANSE SAMORZĄDU

Ważna zmiana stawek maksymalnych w podatkach i opłatach lokalnych - cd.
Czy gmina może przeznaczyć środki z opłat za zezwolenia na alkohol
na zakup laptopów do zdalnego nauczania dla dzieci?
Wątpliwości dotyczące potwierdzania przez wójta zawarcia umowy dzierżawy
nieruchomości przez rolników dla celów remontowo-emerytalnych

PRAWO PRACY

Zwiększenie dodatku funkcyjnego dyrektora szkoły w czasie pandemii
Usprawiedliwiona nieobecność pracownika z powodu kwarantanny
Jak rozliczyć zwiększony zakres pracy urzędnika?

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

Od stycznia 2021 r. nowe formy podpisywania dokumentów przetargowych
Niezwłoczność w działaniach zamawiającego w nowym Prawie zamówień publicznych
Obowiązek wykluczenia autora dokumentacji projektowej z udziału w przetargu
Czy dopuszczalne jest złożenie JEDZ w języku obcym?
Skutki upadłości członka konsorcjum dla kontynuacji realizacji umowy
  

BIULETYN SAMORZĄDOWCA - SAS 6 / 2020

AKTUALNOŚCI / ALERTY PRAWNE

Nowe przepisy dotyczące uchwalania strategii rozwoju gminy
Ustawa o doręczeniach elektronicznych uchwalona
Konieczność wyznaczenia aglomeracji do końca tego roku

ANALIZY SAMORZĄDOWE

Finanse komunalne 2021 – kolejny trudny rok?
Udzielanie wzajemnej pomocy finansowej między samorządami
Sesje rady gminy w czasie epidemii tylko zdalnie, czy możliwe również stacjonarnie?
Czy nagrania z sesji rady gminy powinny być dostępne z napisami?
Pomniejszenia opłaty z tytułu użytkowania wieczystego w związku z wystąpieniem pandemii
Ochrona wpłat nabywcy lokalu mieszkalnego lub domujednorodzinnego na rzecz dewelopera

SĄDY O SAMORZĄDACH

Głosowanie nad wotum zaufania dla wójta bez debaty nad raportem o stanie gminy
Wygaśnięcie mandatu wójta nie powoduje wygaśnięcia udzielonych przez niego pełnomocnictw
Brak uzasadnienia, sporządzonego przez wójta, burmistrza,
prezydenta miasta do projektu uchwały, nie powoduje nieważności aktu

Z GMIN I POWIATÓW

Sytuacja finansowa polskiej oświaty

PROFILAKTYKA ZDROWOTNA W SAMORZĄDACH

Gminy powiatu siedleckiego rozpoczynają walkę z osteoporozą

SAMORZĄDOWY SAVOIR-VIVRE

Kontakty przedstawicieli samorządów z partnerami zagranicznymi

WYDARZENIA SAMORZĄDOWE

Największy samorządowy projekt szkoleniowy dla koordynatorów
i liderów dostępności z Warszawy

 

ORZECZNICTWO I ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE DLA SAMORZĄDÓW - SAS 6 / 2020

ORZECZNICTWO SN I SĄDÓW POWSZECHNYCH

Zasady przyznawania pracownikowi samorządowemu fakultatywnych
składników wynagrodzenia muszą być określone w regulaminie wynagradzania
Nabycie przez zasiedzenie nieruchomości zabudowanych drogą publiczną,
będących we władaniu Skarbu Państwa lub samorządu, było możliwe do 1999 r.
 

ORZECZNICTWO SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH

Rada gminy nie może różnicować stawki opłaty za gospodarowanie
odpadami komunalnymi ze względu na wielkość gospodarstwa

Gmina nie może wpływać na program nauczania w szkołach,
na określanie sposobu realizacji zadań edukacyjnych i wychowawczych

ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE WOJEWODY

Rada miasta nie może uchwalać zwolnień od opłat
za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych

Rada gminy nie może zawężać kręgu mieszkańców uprawnionych
do konsultacji dotyczących budżetu obywatelskiego

Rada gminy, ustalając wysokość stypendium, musi przestrzegać
zakresu upoważnienia, udzielonego jej przez ustawę

ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE REGIONALNYCH IZB OBRACHUNKOWYCH

Rada gminy nie może definiować w uchwale pojęcia gospodarstwa domowego
ani dopuszczać do zbierania odpadów w sposób nieselektywny
Rada powiatu w uchwale budżetowej powinna
określić źródła pokrycia planowanego deficytu lub cele nadwyżki

Uchwała rady gminy może zwolnić z podatku od nieruchomości tylko przedsiębiorców 
ponoszących negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19 12

 

Ustawa o doręczeniach elektronicznych uchwalona

AKTUALNOŚCI | ALERTY PRAWNE

18 listopada 2020 r. ostatecznie uchwalono ustawę o doręczeniach elektronicznych. Ustawa – z wyjątkami – wejdzie w życie z dniem 1 lipca 2021 r. i określa:

  • zasady doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej;
  • zasady i warunki świadczenia publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej;
  • zasady wykorzystywania kwalifikowanej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego do wymiany korespondencji z podmiotami publicznymi.

Nowe przepisy dotyczące uchwalania strategii rozwoju gminy

AKTUALNOŚCI | ALERTY PRAWNE

13 listopada 2020 r. weszły w życie nowe przepisy art. 10e-g ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2020 r. poz. 713 z późn. zm.) odnoszące się do opracowywania przez gminę strategii rozwoju. Zostały one wprowadzone mocą ustawy z dnia 15 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 378). Nowy przepis art. 10e ustawy o samorządzie gminnym określa możliwość przyjęcia strategii rozwoju gminy, jej elementy oraz obowiązek spójności tej strategii ze strategią rozwoju województwa oraz strategią rozwoju ponadlokalnego, obejmującą daną gminę. Przepis art. 10f ustawy określa z kolei procedurę przyjmowania strategii. Natomiast przepis art. 10g ustawy odnosi się do możliwości opracowywania przez gminy sąsiadujące, powiązane ze sobą funkcjonalnie, strategii rozwoju ponadlokalnego.

 

Gminy powiatu siedleckiego rozpoczynają walkę z osteoporozą

PROFILAKTYKA ZDROWOTNA W SAMORZĄDACH

Poprawa świadomości zdrowotnej lokalnego społeczeństwa na temat osteoporozy i jej skutków oraz poprawy dostępu do wczesnej diagnostyki była jednym z tematów Konwentu Wójtów Powiatu Siedleckiego (KWPS), który odbył się "on-line" w dniu 4 listopada 2020 roku. Gospodarzem spotkania był Wójt Gminy Wiśniew, Przewodniczący KWPS – Pan Krzysztof Kryszczuk, a udział w nim wzięli wójtowie gmin powiatu siedleckiego oraz goście, w osobach: Prezesa Zarządu Fundacji Wygrajmy Zdrowie – Pana Szymona Chrostowskiego i redaktora naczelnego Serwisu Administracyjno-Samorządowego – Pana Dariusza Skibniewskiego.

Czytaj więcej: Gminy powiatu siedleckiego rozpoczynają walkę z osteoporozą

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa