Obowiązki podmiotu zatrudniającego i uprawnienia kontrolne PIP w świetle nowelizacji ustawy o PPK

ANALIZY SAMORZĄDOWE

Zgodnie z przepisami ustawy o PPK podmiot zatrudniający odpowiada za wdrożenie i prowadzenie Pracowniczego Planu Kapitałowego. Oprócz terminowego uruchomienia PPK podmiot zatrudniający ma obowiązek dokonania wyboru instytucji finansowej w porozumieniu z zakładową organizacja związkową. Wybór powinien opierać się na kryteriach wskazanych w ustawie o PPK. Podmiot zatrudniający ma także obowiązki informacyjne wobec osób zatrudnionych oraz uczestników PPK – jednak dotychczas brak było podmiotów uprawnionych do kontrolowania wykonania tych działań.

Do uprawnień kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy należy przede wszystkim sprawdzanie terminowości zawierania umowy o zarządzanie PPK. W przypadku niewypełnienia tego obowiązku możliwym jest nałożenie grzywny do 1,5% funduszu wynagrodzeń za poprzedni rok obrotowy. Drugi obszar kompetencji PIP obejmuje terminowość zawierania umów o prowadzenie PPK, a także terminowość dokonywania wpłat do PPK, jak też przekazywania danych oraz prowadzania dokumentacji potrzebnej do naliczania wpłat do PPK. Za naruszenie tych przepisów ustawodawca przewidział sankcję od 1 tys. zł do 1 mln zł. Dotychczas inne obowiązki podmiotów zatrudniających, wynikające z przepisów ustawy o PPK, nie wskazywały na organ, który może kontrolować ich wykonanie. Niejasna była także podstawa prawna PIP do kontrolowania wysokości wpłat dokonywanych do PPK.
Należy jednak zwrócić uwagę, że ustawa likwidująca OFE zawiera szereg istotnych postanowień modyfikujących przepisy innych ustaw, m.in. ustawy o pracowniczych planach kapitałowych. Podczas posiedzenia sejmowych komisji finansów i polityki społecznej zaproponowano zmiany rozszerzające uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy w ramach kontroli związanej z wykonywaniem przez pracodawcę obowiązków z ustawy o PPK.
Dotychczasowe regulacje nie przyznawały podstawy prawnej żadnemu organowi, w tym też Państwowej Inspekcji Pracy, do kontrolowania podmiotów zatrudniających w zakresie procedury wyboru instytucji finansowej, zawarcia porozumienia z przedstawicielami osób zatrudnionych czy też spełnienie obowiązków informacyjnych. Niejasne pozostawało, czy inspekcja pracy może kontrolować działania podmiotów zatrudniających, mające na celu „zniechęcanie do oszczędzania, o którym mowa w art. 108 ustawy o PPK”, a także prawidłowość naliczenia wpłaty do PPK. Jednak nowe brzmienie przepisów może eliminować dotychczasowe wątpliwości i dać Państwowej Inspekcji Pracy uprawnienia do kontroli wykonania przez podmiot zatrudniający obowiązków związanych z wdrożeniem PPK:

  • procedury wyboru instytucji finansowej,
  • spełnienia obowiązków informacyjnych wobec osób w wieku 55–70 lat,
  • spełnienia obowiązków informacyjnych wobec uczestników PPK.

Po nowelizacji ustawy o PPK Państwowa Inspekcja Pracy może otrzymać nowe uprawnienia. Rozszerzony zakres uprawnień obejmować będzie kontrolowanie wysokości wpłat naliczanych, pobieranych i przekazywanych do instytucji finansowej zarządzającej PPK. Oznacza to, że podmioty zatrudniające na żądanie PIP będą musiały przedstawić dokumentację dotyczącą wpłat do PPK. Należy jednak wskazać, że sformułowanie „dokumentacja dotycząca wpłat do PPK” nie została nadal zdefiniowana i jest uzależniona od specyfiki podmiotu zatrudniającego.
Ustawa likwidująca OFE obecnie jest w trakcie prac legislacyjnych, jednak termin wejścia w życie przepisów zaplanowano na 1 czerwca 2021. Patrząc na harmonogram prac Parlamentu należy się spodziewać, że pełne brzmienie analizowanych zmian poznamy na początku maja 2021 roku. Należy zatem założyć, że rozszerzenie kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy będzie miało miejsce także od początku czerwca – co oznacza, że w II połowie tego roku należy spodziewać się kontroli w zakresie prawidłowości wyboru instytucji finansowej, spełnienia obowiązków informacyjnych, czy też prawidłowości naliczania wpłat do PPK.

dr Antoni Kolek
prezes Instytutu Emerytalnego
Oskar Sobolewski
prawnik w kancelarii Wojewódka i Wspólnicy, ekspert Instytutu Emerytalnego

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa