Rada gminy ma kompetencję jedynie do ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla strażaka OSP, a nie sposobu jego naliczania

AKTUALNOŚCI / ORZECZNICTWO - SAS 4/2022

Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Mazowieckiego z dnia 1 czerwca 2022 r., nr WNP-I.4131.113.2022

Lokalnemu uchwałodawcy została przyznana kompetencja jedynie w zakresie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla strażaka ochotniczej straży pożarnej, a nie sposobu naliczania tego ekwiwalentu. Każde unormowanie wykraczające poza udzielone upoważnienie jest naruszeniem normy upoważniającej i zarazem naruszeniem konstytucyjnych warunków legalności aktu prawa miejscowego, wydanego na podstawie upoważnienia ustawowego.

Tak wynika z rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody mazowieckiego, stwierdzającego nieważność części postanowień uchwały rady gminy w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla strażaków ratowników Ochotniczych Straży Pożarnych z terenu gminy.
Rada gminy ustaliła wysokość ekwiwalentu pieniężnego, przysługującego strażakom ratownikom ochotniczych straży pożarnych z terenu gminy za udział w działaniach ratowniczych, akcjach ratow-niczych, szkoleniach lub ćwiczeniach – w wysokości 26 zł za każdą rozpoczętą godzinę w rozliczeniu minutowym za udział w działaniach ratowniczych i akcjach ratowniczych (pkt 1) oraz 13 zł za każdą rozpoczętą godzinę w rozliczeniu minutowym za udział w szkoleniu pożarniczym i ćwiczeniach organizowanych przez Państwową Straż Pożarną, gminę i inne uprawnione podmioty (pkt 2).
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych wysokość ekwiwalentu pieniężnego ustala, nie rzadziej niż raz na 2 lata, właściwa rada gminy w drodze uchwały.
Wysokość ekwiwalentu pieniężnego nie może przekraczać 1/175 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przed dniem ustalenia ekwiwalentu pieniężnego, naliczanego za każdą rozpoczętą godzinę od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej.
Ekwiwalent pieniężny jest wypłacany z budżetu właściwej gminy. Ustawodawca wprost określił, że ekwiwalent pieniężny jest naliczany za każdą rozpoczętą godzinę od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej. Lokalnemu uchwałodawcy została przyznana kompetencja jedynie w zakresie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego, a nie sposobu jego naliczania.
Rada gminy dodała do regulacji ustawowej naliczania ekwiwalentu „za każdą rozpoczętą godzinę” sformułowanie „w rozliczeniu minutowym”, czym doprowadziła do całkowitej zmiany sposobu rozliczania. W efekcie nie ma znaczenia ilość rozpoczętych godzin, za które należy się ekwiwalent pieniężny, gdyż de facto rozliczenie następuje za każdą minutę uczestnictwa w określonych działaniach. Wprowadzenie zatem w § 1 pkt 1 i 2 Uchwały zasady rozliczania „minutowego” pozostaje w sprzeczności z regulacją ustawową.
Uchwała podjęta na podstawie art. 15 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych stanowi akt prawa miejscowego. Zgodnie z art. 94 Konstytucji RP organy samorządu terytorialnego ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Z kolei art. 7 Konstytucji RP obliguje organy władzy publicznej do działania na podstawie i w granicach prawa. Zasada praworządności wyrażona w art. 7 w związku z art. 94 Konstytucji RP wymaga, żeby materia regulowana wydanym aktem normatywnym wynikała z upoważnienia ustawowego i nie przekraczała zakresu tego upoważnienia. Każde unormowanie wykraczające poza udzielone upoważnienie jest naruszeniem normy upoważniającej i zarazem naruszeniem konstytucyjnych warunków legalności aktu prawa miejscowego, wydanego na podstawie upoważnienia ustawowego.

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa