AKTUALNOŚCI LEGISLACYJNE - GRUDZIEŃ 2016

13-20 grudnia - 32 posiedzenie Senatu. W jego trakcie senatorowie bez poprawek przyjęli m.in.: nową ustawę – Prawo oświatowe wraz z przepisami wprowadzającymi, która trafiła do podpisu Prezydenta RP.

SEJM

16 grudnia odbyło się 33 posiedzenie Sejmu. W jego trakcie uchwalona został m.in. ustawa budżetowa na 2017 r. Głosowanie nad budżetem odbyło się w Sali Kolumnowej i nie uczestniczyli w nim posłowie klubów opozycyjnych, którzy w tym czasie blokowali Salę Posiedzeń Sejmu w proteście przeciwko nowym zasadom organizacji pracy mediów w parlamencie. W praktyce oznacza to, że głosowaniu nad budżetem brali udział wyłącznie posłowie Prawa i Sprawiedliwości. Opozycja uważa głosowanie za nielegalne m.in. ze względu na wątpliwości, czy w Sali Kolumnowej było quorum, a także dlatego, że wszystkie poprawki do budżetu zgłoszone przez opozycję zostały odrzucone w jednym głosowaniu.

15 grudnia zakończyło się 32 posiedzenie Sejmu. W tym dniu uchwalona została nowelizacja ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego oraz niektórych innych ustaw, który przyznaje prawo do ulg komunikacyjnych oraz ulgowego wstępu do muzeów i parków narodowych zamieszkałej za granicą grupie dzieci i młodzieży uczącej się języka polskiego (oraz ich nauczycielom). Proponowane zmiany mają objąć uczniów szkół społecznych prowadzonych przez polonijne organizacje oświatowe, stowarzyszenia rodziców, polskie parafie i sekcje polskie funkcjonujące w szkołach działających w systemach oświaty innych państw. Teraz ustaw ą zajmie się Senat.

14 grudnia Sejm uchwalił nową ustawę – Prawo oświatowe oraz przepisy wprowadzające tę regulację ustanawiają nowy ustrój szkolny oraz modyfikują organizację szkół i placówek oświatowych. Wprowadzanie zmian rozpocznie się od roku szkolnego 2017/2018. Nowy system, oprócz 8-letniej szkoły podstawowej i 4-letniego liceum, obejmie też: 5-letnie technikum, 3-letnią branżową szkołę I stopnia, 3-letnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy, 2-letnią branżową szkołę II stopnia i szkołę policealną. Branżowa szkoła I stopnia umożliwi otrzymanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i uzyskanie wykształcenia zasadniczego branżowego. Jej absolwenci będą przygotowani zarówno do podjęcia pracy, jak i do kontynuowania kształcenia w branżowej szkole II stopnia. Zgodnie z uchwalonymi przepisami uczniowie kończący klasę VI szkoły podstawowej w roku szkolnym 2017/2018 będą podlegać promocji do klasy VII. Tym samym rozpocznie się wygaszanie gimnazjów – nie będzie już prowadzona rekrutacja do tych szkół.

Tego samego dnia uchwalona została także nowelizacja ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Rozwiązanie to wychodzi naprzeciw postulatom samorządów, które w trosce o bezpieczeństwo swoich mieszkańców i ich potrzeby komunikacyjne, chcą finansować przy drogach krajowych np. budowę chodników czy ścieżek rowerowych. Uchwalone przepisy wyeliminują wątpliwości prawne dotyczące możliwości przekazywania przez samorządy środków na takie inwestycje.

ORGANIZACJE SAMORZĄDOWE

15 grudnia br. ogólnopolskie organizacje samorządowe (Związek Miast Polskich; Związek Gmin Wiejskich RP; Związek Powiatów Polskich; Unia Metropolii Polskich; Unia Miasteczek Polskich) wystąpiły do Prezydenta RP Andrzeja Dudy z wnioskiem o niepodpisywanie uchwalonej 14 grudnia 2016 r. ustawy – Prawo oświatowe. „W imieniu ogólnopolskich organizacji gmin i powiatów pozwalam sobie zwrócić się do Pana Prezydenta z prośbą o rozważenie możliwości niepodpisywania uchwalonej w dniu wczorajszym przez Sejm RP ustawy Prawo oświatowe wraz z przepisami wprowadzającymi. Dziękujemy za obecność Pana Ministra Andrzeja Dery na Społecznym Wysłuchaniu Pub-licznym projektów tych ustaw, które zorganizowaliśmy po odmowie przeprowadzenia takiego wysłuchania przez Sejm RP. Pan Minister miał okazję zapoznać się nie tylko ze stanowiskami ogólnopolskich organizacji samorządowych, ale także innych środowisk (związków zawodowych, podmiotów prowadzących szkoły niepubliczne, rodziców oraz organizacji społecznych, działających na rzecz oświaty). Popierając niektóre elementy reformy, zwłaszcza dotyczące szkolnictwa zawodowego, jesteśmy jednocześnie przeciwni nieuzasadnionej –naszym zdaniem –likwidacji gimnazjów.” – czytamy we wniosku organizacji samorządowych.

W skierowanym do Prezydenta RP piśmie samorządowcy proszą o spotkanie w sprawie nowego Prawa oświatowego, w trakcie którego pragną przedstawić swoje stanowiska, poparte konsultacjami w gminach i miastach, szkołach, radach rodziców i wśród nauczycieli, w tym kadry kierowniczej szkół, a także środowiskach społecznych, które od lat działają na rzecz podnoszenia jakości polskiej szkoły.

RADA MINISTRÓW

13 grudnia br. rząd rozpatrzył projekt ustawy o inwestycjach w zakresie budowy drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską. Nowa droga wodna umożliwi swobodną i całoroczną żeglugę statków morskich wszystkich bander do portu w Elblągu i pozostałych portów Zalewu Wiślanego, będących portami Unii Europejskiej. Przedsięwzięcie umożliwi otwarcie portu w Elblągu dla dużych statków pełnomorskich, a więc utworzenie piątego dużego polskiego portu na Bałtyku. Spowoduje to szybszy rozwój gospodarczy regionu. Realizacja inwestycji jest także konieczna ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa – umożliwi jednostkom Marynarki Wojennej i Straży Granicznej swobodny dostęp od strony morza do portów Zalewu Wiślanego w szczególności do portu w Elblągu. W efekcie inwestycja ta przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa granic zewnętrznych Polski i Unii Europejskiej. Uchwalenie ustawy umożliwi rozpoczęcie robót budowlanych w 2018 r. Budowa nowej drogi wodnej ma się zakończyć w 2022 r. Zostanie sfinansowana z budżetu państwa – jej koszt wyniesie ok. 880 mln zł.

6 grudnia obradowała Rada Ministrów. Wśród zaakceptowanych projektów ustaw znalazła się nowelizacja kodeksu postępowania administracyjnego. na przyspieszenie procedur administracyjnych, ograniczenie nadmiernego formalizmu oraz upowszechnianie partnerskich relacji między administracją a obywatelami. W rezultacie wprowadzono kilka nowych zasad postępowania administracyjnego, takich jak: zasada przyjaznej interpretacji przepisów (in dubio pro libertate), reguła rozstrzygania niedających się usunąć wątpliwości faktycznych na korzyść strony, zasada pewności prawa, zasada bezstronności i równego traktowania oraz zasada proporcjonalności działań administracji. Projekt proponuje także, aby administracyjne kary pieniężne były adekwatne (proporcjonalne) do skali zaistniałych naruszeń prawa. Obecnie nakładanie takich kar bywa automatyczne, bez uwzględniania okoliczności danej sprawy, co powoduje odczucie, że administracja postępuje niesprawiedliwie. Nowe rozwiązania będą miały szczególne znaczenie dla przedsiębiorców, zwłaszcza małych i średnich, w przypadku których kary administracyjne wywierają istotny wpływ na ich funkcjonowanie. Do Kodeksu postępowania administracyjnego zostanie wprowadzony oddzielny dział, w którym określone będą ogólne zasady nakładania i wymierzania administracyjnych kar pieniężnych (utworzony zostanie katalog przesłanek badanych przy nakładaniu kary przez organ i umożliwiających odstąpienie od wykonania kary), a także udzielania ulg w ich wykonaniu (odroczenie terminu wykonania kary, umorzenie kary, itp.). Nowe regulacje mają obowiązywać od 1 czerwca 2017 r.

Rząd zaakceptował także projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności. Utworzenie rejestru rozszerzy zakres dostępnych danych o dłużnikach. Chodzi o informacje dotyczące zaległości publicznoprawnych, takich jak zobowiązania podatkowe, kary administracyjne, należności celne i grzywny. W rejestrze ujawniani będą dłużnicy mający zaległości płatnicze z tytułu należności podlegających egzekucji administracyjnej, których wierzycielem jest naczelnik urzędu skarbowego albo jednostka samorządu terytorialnego. Przekazywanie informacji do rejestru przez jednostki samorządu terytorialnego będzie zależało od ich decyzji wyrażonej w uchwale. Założono ujawnianie wymagalnych (a więc ostatecznych stwierdzonych wyrokiem sądu lub niezaskarżonych) zaległości w łącznej kwocie nie niższej niż 5.000 zł, po upływie 30 dni od daty doręczenia zobowiązanemu zawiadomienia o zagrożeniu ujawnieniem w rejestrze. Przewidziano przyznanie zobowiązanemu środka ochrony prawnej (sprzeciwu). Rejestr będzie prowadzony w systemie teleinformatycznym, do którego osoby zainteresowane będą miały dostęp za pomocą portalu podatkowego. Z rejestru będzie można pobrać informacje kluczowe do oceny wiarygodności płatniczej i stanu wypłacalności kontrahenta. Ich pozyskiwanie będzie bezpłatne. Informacje uzyskane z rejestru będzie można przechowywać nie dłużej niż 90 dni od daty ich uzyskania.

SENAT

7 grudnia, w ostatnim dniu 31 posiedzenia Senat wprowadził poprawki do uchwalonej 2 grudnia br. przez Sejm nowelizacji Prawa o zgromadzeniach. Ustawa wprowadza nową kategorię zgromadzeń – zgromadzenia cykliczne. Nowe przepisy mają na celu umożliwienie zwrócenia się z wnioskiem do wojewody o wyrażenie zgody na cykliczne organizowanie zgromadzeń, w przypadku organizowania ich przez tego samego organizatora w tym samym miejscu lub na tej samej trasie co najmniej cztery razy w roku według opracowanego terminarza lub co najmniej raz w roku w dniach świąt państwowych i narodowych, które odbywały się w ciągu ostatnich trzech lat, chociażby nie w formie zgromadzeń i miały na celu w szczególności uczczenie doniosłych i istotnych dla historii RP wydarzeń. Ponadto modyfikowane są zasady określania pierwszeństwa wniosków dotyczących organizacji dwóch lub więcej zgromadzeń w tym samym czasie i choćby częściowo w tym samym miejscu. Ustawa rozstrzyga ponadto, że zgromadzenia organizowane przez organy władzy publicznej lub kościoły i inne związki wyznaniowe mają pierwszeństwo (co do miejsca i czasu) przed i innymi zgromadzeniami organizowanymi na zasadach i w trybie określonym w ustawie – Prawo zgromadzeniach.

Wprowadzone przez senatorów poprawki wprowadzają do ustawy 14 dniowe vacatio legis oraz wykreślają z treści nowelizacji przepisy przyznające zgromadzeniom organizowanym przez organy władzy publicznej lub kościoły i inne związki wyznaniowe pierwszeństwo (co do miejsca i czasu) przed innymi zgromadzeniami. Poprawiona przez Senat ustawa wraca teraz do Sejmu, który musi zaakceptować wprowadzone do jej treści zmiany.

ORGANIZACJE SAMORZĄDOWE

12 grudnia br. ogólnopolskie organizacje gmin i powiatów - Związek Miast Polskich, Unia Metropolii Polskich, Unia Miasteczek Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP i Związek Powiatów Polskich - we współpracy z organizacjami społecznymi, działającymi w sferze oświaty, oraz związkami zawodowymi nauczycieli zorganizowały społeczne wysłuchanie publiczne ustawy Prawo oświatowe wraz z przepisami wprowadzającymi.

Była to odpowiedź na decyzję połączonych komisji sejmowych (Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej) o odrzuceniu wniosku w sprawie przeprowadzenia takiego wysłuchania, w ramach prac legislacyjnych nad projektami w Sejmie.

Większość wystąpień podczas społecznego wysłuchania publicznego krytycznie odnosiła się do idei likwidacji gimnazjów, a także do tempa i sposobu przeprowadzania tak ważnych dla polskiej oświaty zmian. Z jednej strony podnoszono fakt, iż nie istnieją żadne badania, które uzasadniałyby konieczność powrotu do 8-letniej szkoły podstawowej, a z drugiej mówiono o dorobku gimnazjów, ich kadry pedagogicznej i młodzieży. Wielokrotnie padły podczas wystąpień słowa, że gimnazja, to projekt, który zakończył się sukcesem.

Przypomniano, że podczas wiosennych debat zorganizowanych w Polsce przez MEN, na które dziś minister Zalewska powołuje się jako na główne narzędzie konsultacyjne proponowanych przez siebie zmian, nie padło ani jedno słowo na temat planowanej likwidacji gimnazjów.

Samorządy przypomniały także, że likwidacja gimnazjów (także w formule „wygaszania”), spowoduje zniweczenie wysiłku organów prowadzących ten rodzaj szkół. Od ich utworzenia w 1999 r. samorządy wydały na ich funkcjonowanie (w cenach bieżących) łącznie130 miliardów złotych, w tym 8 miliardów na inwestycje. Wskazywały także, że koszty reformy – w ciągu najbliższych dwóch lat – mogą wynieść ponad 980 mln zł.

RADA MINISTRÓW

Wbrew zapowiedziom, planowane na 29 listopada br. posiedzenie Rady Ministrów, nie odbyło się. Z tym samym porządkiem obrad rząd zmierzy się 6 grudnia br.

SEJM

2 grudnia br. zakończyło się czterodniowe, 31 posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. nowelizację ustawy o zgromadzeniach. Nowelizacja wprowadza możliwość zwrócenia się z wnioskiem do wojewody o zgodę na cykliczne organizowanie zgromadzeń. Zgromadzeniami cyklicznymi w myśl nowelizacji będą te organizowane przez tego samego organizatora w tym samym miejscu lub na tej samej trasie co najmniej cztery razy w roku według opracowanego terminarza lub co najmniej raz w roku w dniach świąt państwowych i narodowych. Ponadto ustawa wymaga tego, by odbywały się one przez ostatnie trzy lata i miały na celu, w szczególności, uczczenie doniosłych i istotnych dla historii Rzeczypospolitej Polskiej wydarzeń. Zgodnie z nowelizacją organ gminy będzie wydawał decyzję o zakazie zgromadzenia, jeżeli ma ono odbyć się w miejscu i czasie, w którym odbywa się zgromadzenie cykliczne. Prace nad ustawą będą kontynuowane w Senacie.

Kolejna uchwalona nowelizacja ustawy o pomocy społecznej wprowadza zmiany w przyznawaniu zasiłków stałych dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Przyjęte przez Sejm rozwiązania umożliwiają przyznanie osobom niepełnosprawnym zasiłków stałych także za okres sprzed uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności. Ustawa trafi do Senatu.

Sejm przeprowadził także pierwsze czytania następujących projektów ustaw.

Celem rządowego projektu ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich wydanych z naruszeniem prawa jest ostateczne uregulowanie praw do nieruchomości położonych w Warszawie oraz roszczeń byłych właścicieli, którym prawo własności odebrano na podstawie tzw. dekretu Bieruta, a następnie zwrócono z naruszeniem prawa. Projektowana ustawa, w ocenie rządu, pozwoli także ujawnić nadużycia związane z wydawaniem decyzji reprywatyzacyjnych. Umożliwi też usunięcie skutków decyzji reprywatyzacyjnych wydanych z naruszeniem prawa, powodujących uszczerbek majątkowy w zasobie mienia komunalnego lub krzywdzenie lokatorów przez właścicieli kamienic. W myśl projektu nowo utworzona Komisja, jako organ administracji publicznej stojący na straży interesu publicznego w zakresie wydawania decyzji reprywatyzacyjnych, zajmie się oceną i badaniem decyzji dotyczących nieruchomości warszawskich. Organem opiniodawczo-doradczym ma być Społeczna Rada. Zgłoszony w dyskusji wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu posłowie rozpatrzą na następnym posiedzeniu Sejmu.

Podobny cel ma zgłoszony przez posłów KP Platforma Obywatelska projektu ustawy o uregulowaniu praw do nieruchomości na terenie miasta stołecznego Warszawy. Ma on kompleksowo uregulować prawa do nieruchomości na terenie stolicy, zasady i zakres ustanowienia użytkowania wieczystego nieruchomości, wypłaty odszkodowań i rekompensat oraz uporządkowanie wszelkich innych roszczeń byłych właścicieli nieruchomości warszawskich, którzy na mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów zostali pozbawieni prawa własności nieruchomości. Dalsze prace nad projektem będą się toczyć w Komisji Ustawodawczej.

Do dalszych prac w komisjach : Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej Sejm skierował – po pierwszym czytaniu – rządowy projekt ustawy Prawo oświatowe wraz z przepisami wprowadzającymi. Projekty zakładają m.in. wygaszenie gimnazjów oraz powrót do 8-letniej szkoły podstawowej i 4-letniego liceum ogólnokształcącego.

Sejm przeprowadził też pierwsze czytanie rządowego projektu nowelizacji ustawy – Prawo łowieckie oraz zmieniającej ustawę o zmianie ustawy – Prawo łowieckie (druk nr 1042). Projekt ma na celu wzmocnienie uprawnień właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości przy tworzeniu obwodów łowieckich, a także zwiększenie stopnia wykonania planów łowieckich. Projektowane przepisy wprowadzają możliwość ustanawiania zakazu polowań na nieruchomości oraz obowiązki informacyjne dotyczące organizacji polowań zbiorowych. Zgodnie z projektem sejmik województwa, w drodze uchwały, będzie dokonywał w obrębie województwa podziału na obwody łowieckie oraz zmieniał ich granice. O projekcie takiej uchwały marszałek województwa będzie informował na stronie internetowej urzędu marszałkowskiego oraz za pośrednictwem wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast. Właściciele i użytkownicy wieczyści nieruchomości, które mają być włączone do obwodu łowieckiego, będą mogli wnosić uwagi do projektu uchwały. Powinny one być rozpatrzone przez marszałka województwa w ciągu 30 dni od daty upływu terminu ich składania. Projekt zakłada też możliwość wystąpienia – przez właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości objętej obwodem łowieckim – do sądu z wnioskiem o ustanowienie na niej zakazu wykonywania polowania ze względu na jego przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne. Projekt wprowadza także obowiązki informacyjne dotyczące polowań zbiorowych. Dzierżawcy albo zarządcy obwodów łowieckich będą musieli pisemnie poinformować o planowanych polowaniach zbiorowych właściwych: wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast oraz nadleśniczych – z co najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem.