Strażak może złożyć skargę do sądu administracyjnego na karę upomnienia
POWIATOWA ADMINISTRACJA ZESPOLONA - SAS 1 / 2012
Odpowiedzialność dyscyplinarna strażaków została uregulowana w rozdziale 11 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (dalej: upsp). Z art. 115 ust. 1 i 2 upsp wynika, że strażak ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną za zawinione, nienależyte wykonywanie obowiązków służbowych oraz za czyny sprzeczne ze złożonym ślubowaniem, a także za popełnione przestępstwa lub wykroczenia, niezależnie od odpowiedzialności karnej
Katalog podstawowych kar dyscyplinarnych zawarty jest w art. 117 ust. 1 upsp. Karami tymi są: upomnienie, nagana, wyznaczenie na niższe stanowisko służbowe, obniżenie stopnia, wydalenie ze służby.
Zaznaczenia wymaga, że zgodnie z art.118 ust. 1 upsp za przewinienia dyscyplinarne mniejszej wagi, które nie uzasadniają wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, przełożony dyscyplinarny (czyli właściwy przełożony uprawniony do mianowania lub powołania) może wymierzyć karę upomnienia na piśmie, nie później jednak niż przed upływem 3 miesięcy od powzięcia wiadomości o przewinieniu. Od kary upomnienia wymierzonej przez przełożonego dyscyplinarnego przysługuje ukaranemu odwołanie do właściwej komisji dyscyplinarnej.
Z zestawienia powyższych przepisów wynika, że postępowanie dyscyplinarne prowadzone na podstawie art. 124 upsp można uznać za zwykłe postępowanie dyscyplinarne, natomiast postępowanie, o którym mowa w art. 118 upsp ma charakter uproszczonego postępowania dyscyplinarnego. Przepisy ustawy nie precyzują, czy orzeczenie wydane w trybie art. 118 ust. 2 przez właściwą komisję dyscyplinarną jest orzeczeniem pierwszej czy drugiej instancji, co ma istotne znaczenie z punktu widzenia zastosowania drogi sądowej, określonej w art. 124j upup, zgodnie z którym na orzeczenie kończące postępowanie dyscyplinarne w drugiej instancji stronie przysługuje skarga do sądu administracyjnego.
W praktyce zastosowanie powyższych przepisów wywoływało wiele wątpliwości. Często zdarzało się, że orzeczenie właściwej komisji dyscyplinarnej wydane w wyniku odwołania od wymierzonej przez przełożonego dyscyplinarnego kary upomnienia, zawierało pouczenie, iż jest ono ostateczne, a stronie nie przysługuje prawo wniesienia odwołania do Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej przy Komendancie Głównym PSP ani skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Na tym tle również pojawiły się rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych.
UCHWAŁA NSA
Ostatecznie wątpliwości w powyższym zakresie rozwiała uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 stycznia 2011 r. sygn. akt I OPS 4/10, w której stwierdzono, że postępowanie wszczęte przed właściwą komisją dyscyplinarną na podstawie art. 118 ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej jest postępowaniem dyscyplinarnym i na orzeczenie kończące to postępowanie w drugiej instancji stronie służy skarga do sądu administracyjnego zgodnie z art. 124j tej ustawy. NSA uznał, że nie można zaakceptować takiego stosowania wyżej omówionych przepisów, wskutek którego funkcjonariusz Państwowej Straży Pożarnej ukarany na podstawie art. 118 ust. 1 i 2 upsp pozbawiony zostaje prawa do złożenia skargi do sądu administracyjnego, mimo zasady zaskarżalności zawartej w art. 124j upsp, a także mimo spełnienia przesłanki dopuszczalności skargi określonej w art. 52 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
W ocenie NSA nie można uznać, aby kara upomnienia na piśmie wymierzona przez przełożonego dyscyplinarnego była mniej dolegliwa od kary upomnienia orzeczonej po wszczęciu postępowania dyscyplinarnego przez komisję dyscyplinarną w pierwszej instancji, właściwą według kryteriów wskazanych w art. 121 upsp. Także bowiem taką karę upomnienia przesyła się do Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej oraz dołącza do akt osobowych ukaranego.
Janusz Groński
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 ze zm.).
