Wpływ obniżenia górnych stawek podatkowych, ulg i zwolnień na wielkość subwencji otrzymywanej przez gminę
FINANSE SAMORZĄDU - SAS 1 / 2012
PYTANIE SEKRETARZA :
Pytanie dotyczy wpływu wykazywanych kwot skutków obniżenia górnych stawek podatkowych, ulg i zwolnień, wynikających z uchwał podejmowanych przez radę gminy na wielkość subwencji otrzymywanej przez gminę. Czy faktycznie jest tak, że im większe gmina zastosuje zwolnienia, ulgi i obniżenia stawek, to otrzymuje mniejszą subwencję?
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:
Przedstawiony problem ma złożony charakter.
Ogólnie rzecz biorąc wszystkie możliwe preferencje podatkowe (ulgi, zwolnienia, obniżenia stawek podatkowych itp.), które mogą mieć miejsce w gminie, możemy podzielić na dwie zasadnicze grupy:
I. wynikające bezpośrednio z przepisów powszechnie obowiązującego prawa – ustawy (np. zwolnienie na mocy art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych gruntów i budynków we władaniu muzeów rejestrowanych),
II. wynikające z przepisów prawa miejscowego wydawanych w granicach przepisów prawa rangi ustawowej - akty prawa miejscowego (np. obniżenie stawek podatkowych na podstawie art. 5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych)
Pierwsza grupa charakteryzuje się – co do zasady – tym, że ma charakter obligatoryjny, druga grupa zaś pozostawia władztwo podatkowe – oczywiście w pewnych granicach - gminom.
W przypadku pierwszej z grup, utrata wpływów w dochodach gminy występująca w wyniku jej funkcjonowania, pozwala na dokonanie podziału na dwie podgrupy:
- utrata wpływów jest obligatoryjnie rekompensowana z budżetu państwa,
- utrata wpływów nie jest obligatoryjnie rekompensowana z budżetu państwa.
Natomiast w przypadku drugiej grupy, której jak się wydaje dotyczy pytanie, sprawa jest bardziej skomplikowana.
DOCHODY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
Ponieważ preferencje podatkowe, przyznawane na podstawie uchwał rad gminy, mają miejscowy zasięg i charakter, to w celu ustalenia ich wpływu na wysokość otrzymywanych z budżetu państwa środków w pierwszej kolejności należy stwierdzić, że zgodnie z przepisami art. 3 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego dochodami jednostek samorządu terytorialnego są:
- dochody własne;
- subwencja ogólna;
- dotacje celowe z budżetu państwa.
Przy czym
- Subwencja ogólna składa się z części:
– wyrównawczej,
– równoważącej;
– oświatowej.
Część wyrównawcza subwencji ogólnej dla gmin składa się z kwoty podstawowej oraz kwoty uzupełniającej.
W przypadku kwoty podstawowej części wyrównawczej subwencji ogólnej zauważyć należy, że jej wysokość jest powiązana z dwoma czynnikami:
- wielkością dochodów podatkowych możliwych do uzyskania przez gminę w roku poprzedzającym rok bazowy;
- liczbą mieszkańców faktycznie zamieszkałych w gminie według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok bazowy, ustalonej przez Główny Urząd Statystyczny.
Z powyższego wynika, że niezależnie od tego, czy gmina zastosuje ulgi i zwolnienia podatkowe, czy też nie, do ustalenia części wyrównawczej subwencji ogólnej przyjąć należy dochody, które dana gmina może uzyskać, stosując do ich obliczenia górne granice stawek podatków obowiązujące w danym roku.
WSKAŹNIKI GG I G
Zatem, odpowiadając na pytanie, to, czy dana gmina otrzyma - w ramach subwencji ogólnej - kwotę wyrównawczą, uzależnione jest zasadniczo tylko od tego, jak ukształtuje się wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w kraju (wskaźnik Gg) i w tej gminie (wskaźnik G).
Tak więc, w przypadku wprowadzenia przez gminy preferencji podatkowych (np. ustalenie niższych stawek podatkowych na podstawie art. 5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych) ich skutki finansowe nie wpływają bezpośrednio na wysokość przyznawanej gminie części wyrównawczej subwencji ogólnej.
Natomiast samo istnienie w ogóle określonego obowiązku podatkowego ma wpływ na wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca, a to z kolei - w konsekwencji - może wpłynąć na kwotę wyrównawczą subwencji ogólnej.
Monika Truksa
