Gmina nie może refundować kosztów budowy przydomowych oczyszczalni przed zawarciem umowy
FINANSE SAMORZĄDU - SAS 3 / 2023
Z istoty dotacji celowej wynika, że może ona być wykorzystana przez beneficjenta w związku z realizacją zadania publicznego wyłącznie na wydatki ponoszone po zawarciu umowy o dotację.
Tak wynika z uchwały Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku z dnia 30 marca 2023 r., nr 053/g287/D/23, stwierdzającej nieważność części postanowień uchwały rady gminy w sprawie określenia zasad udzielania dotacji celowej na dofinansowanie kosztów budowy przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy.
Kolegium RIO w Gdańsku, badając uchwałę rady gminy stwierdziło, że wśród jej postanowień znalazło się stwierdzenie: „Dotacją nie będą objęte przydomowe oczyszczalnie ścieków budowane przed dniem wejścia w życie niniejszego regulaminu”. W ocenie Kolegium RIO taki zapis stanowi przekroczenie delegacji ustawowej do podjęcia badanej uchwały, bowiem narusza w sposób istotny przepisy art. 403 ust. 4-6 ustawy – Prawo ochrony środowiska w związku z art. 126 oraz art. 250 i art. 251 ust. 4 ustawy o finansach publicznych.
Z art. 403 ust. 4-6 ustawy – Prawo ochrony środowiska wynika, że finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej może polegać na udzielaniu dotacji celowej, w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych, z budżetu gminy na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji, realizowanych przez wskazane w tym przepisie podmioty. Zgodnie z definicją zawartą w art. 126 ustawy o finansach publicznych, dotacjami są podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz z państwowych funduszy celowych, przeznaczone na podstawie tej ustawy, odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych. „Należy podkreślić, że zasadniczą cechą odróżniającą dotacje od innych rodzajów wydatków jest między innymi to, że podlegają szczególnym zasadom rozliczania. Ponadto, jak literalnie wynika z dyspozycji ww. art. 126 ustawy, dotacje przeznaczane są na realizację zadań publicznych. Natomiast zgodnie z art. 250 ustawy o finansach publicznych z umowy w sprawie udzielenia dotacji ma wynikać w szczególności: wysokość dotacji, cel lub opis zakresu rzeczowego zadania, na którego realizację są przekazywane środki dotacji; termin wykorzystania dotacji, nie dłuższy niż do dnia 31 grudnia danego roku budżetowego; termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji oraz termin zwrotu niewykorzystanej części dotacji celowej.” – czytamy w rozstrzygnięciu nadzorczym.
W ocenie Kolegium, wyżej wymienione regulacje ustawowe nie przewidują możliwości refundowania z budżetu gminy wydatków poniesionych na przedsięwzięcia związane z ochroną środowiska przed zawarciem umowy. „Z istoty dotacji celowej wynika bowiem, że może ona być wykorzystana przez beneficjenta w związku z realizacją zadania publicznego wyłącznie na wydatki ponoszone po zawarciu umowy o dotację. Wskazać tym samym należy, że dotacja celowa przeznaczona na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji z zakresu ochrony środowiska służyć powinna realizacji zadania publicznego przez jej beneficjenta, jako zadania przyszłego. Okoliczność taka wyklucza refinansowanie poniesionych już wydatków przez podmioty, które miałyby taką dotację otrzymać. Należy bowiem zwrócić uwagę, że dopiero po zawarciu umowy można mówić o realizacji zadania publicznego przez beneficjenta dotacji.” – wskazało Kolegium RIO w Gdańsku.
Jakub Gortyński
