Przeniesienie na gminę własności urządzeń przesyłowych bez przeniesienia własności gruntów
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 6/2012
PYTANIE SEKRETARZA GMINY:
W związku z wątpliwościami dotyczącymi możliwości nieodpłatnego nabycia przez naszą gminę (jednostkę samorządu terytorialnego) od Lasów Państwowych - Nadleśnictwa urządzeń stanowiących część składową nieruchomości (urządzeń przesyłowych - sieci wodociągowej) uprzejmie proszę o udzielenie informacji o mających zastosowanie w sprawie przepisach
i możliwości skutecznego zawarcia umowy nieodpłatnego przeniesienia własności ww. urządzeń przez Nadleśnictwo na gminę. Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 12, poz.59), w rozdziale 6a reguluje zasady gospodarowania mieniem Skarbu Państwa, będącym w zarządzie Lasów Państwowych. Przepisy powołanego rozdziału, określając zasady gospodarowania mieniem, w zasadzie odnoszą się jedynie do określenia zasad rozporządzania nieruchomościami należącymi do Lasów Państwowych - nie odnosząc sie do innych składników mienia.W tej sytuacji wątpliwości wywołuje możliwość nieodpłatnego przekazania gminie własności urządzeń stanowiących własność Lasów Państwowych (Nadleśnictwa).
Odpowiedź prawnika:
Przeprowadzenie opisanego przez pytającego nabycia własności urządzeń przesyłowych jest, na mocy art. 47 § 1 Kodeksu Cywilnego (dalej k.c.), niedopuszczalne.
URZĄDZENIA PRZESYŁOWE
Przez urządzenia przesyłowe rozumieć należy urządzenia służące do doprowadzania i odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne. Zgodnie z art. 49 § 1 k.c. urządzenia przesyłowe nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa. Należy zatem przyjąć, że urządzenia przesyłowe, co do zasady, stanowią części składowe nieruchomości w rozumieniu art. 47 § 2 k.c., o ile nie wchodzą w skład przedsiębiorstwa lub zakładu.
Zgodnie z powołanym wyżej przepisem przez część składową rzeczy rozumieć należy wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu połączonego. Rzecz stająca się częścią składową innej rzeczy traci swoją odrębność w znaczeniu faktycznym i prawnym i nie może być samodzielnym przedmiotem obrotu (w tym zbycia), o czym wprost stanowi art. 47 § 1 k.c.
Należy zatem wykluczyć możliwość przejścia własności części składowej bez przeniesienia własności rzeczy głównej. W stosunku do nieruchomości fakt ten znajduje potwierdzenie także w art. 191 k.c., zgodnie z którym własność nieruchomości rozciąga się na rzecz ruchomą, która została połączona z nieruchomością w taki sposób, że stała się jej częścią składową.
Odnosząc powyższe rozważania do przedstawionego stanu faktycznego należy przyjąć, że urządzenia przesyłowe znajdujące się na gruncie Skarbu Państwa, zarządzanego przez Lasy Państwowe, stanowią części składowe tych gruntów. Nie istnieje więc możliwość przeniesienia na gminę własności samych urządzeń przesyłowych bez przeniesienia własności gruntów, na których urządzenia się znajdują. Umowę przeniesienia własności urządzeń przesyłowych bez jednoczesnego przeniesienia własności gruntów należałoby uznać za nieważną z mocy ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. art. 47 § 1 k.c. – por. także wyrok SN z dnia 16 czerwca 2009 r., sygn. akt V CSK 479/08, Lex nr 627259).
Michał Pęczkowski
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.1964 Nr 16, poz. 93 ze zm.).
