Odwołanie dyrektora likwidowanej szkoły
PRAWO PRACY - SAS 6/2012
PYTANIE SEKRETARZA GMINY:
Z końcem roku szkolnego zlikwidowana zostanie szkoła, co wiąże się z koniecznością odwołania ze stanowiska jej dyrektora. Na jakiej podstawie prawnej można odwołać dyrektora szkoły? Jaką podstawę prawną należy podać w piśmie odwołującym dyrektora szkoły? W jakim terminie należy przekazać dyrektorowi szkoły odwołanie z funkcji?
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:
Odwołania dyrektora szkoły dokonuje organ określony w art. 36a ust. 1 ustawy o systemie oświaty, którym w przypadku szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego jest organ wykonawczy danej jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku gmin organem tym jest odpowiednio wójt (burmistrz/prezydent miasta). Mając na uwadze organ dokonujący odwołania, powinno ono być dokonane w formie zarządzenia.
Przepis art. 20 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. 97, poz. 674 z późn. zm.) stanowi, że dyrektor szkoły w razie całkowitej likwidacji szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn określonych w ust. 1, przysługuje odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn określonych w ust. 1, przysługują świadczenia określone w przepisach o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (ust. 2).
Rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn określonych w ust. 1 następuje z końcem roku szkolnego po uprzednim trzymiesięcznym wypowiedzeniu, z zastrzeżeniem ust. 4.
Okres wypowiedzenia może być skrócony do 1 miesiąca, z tym że w takim wypadku nauczycielowi przysługuje odszkodowanie za pozostałą część okresu wypowiedzenia w wysokości wynagrodzenia liczonego jak za okres urlopu wypoczynkowego. Okres, za który przysługuje odszkodowanie, wlicza się nauczycielowi pozostającemu w tym okresie bez pracy do okresu zatrudnienia (ust. 5).
Zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce:
- odwołuje nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w razie:
– złożenia przez nauczyciela rezygnacji, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem,
– ustalenia negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań wymienionych w art. 34a ust. 2 w trybie określonym przepisami w sprawie oceny pracy nauczycieli - bez wypowiedzenia,
– złożenia przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny wniosku, o którym mowa w art. 34 ust. 2a.
- w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 7, dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego - ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.
Opinię, o której mowa w ust. 1 pkt 2, wydaje się w terminie 5 dni roboczych od dnia otrzymania wystąpienia organu, o którym mowa w ust. 1. Niewydanie opinii w tym terminie jest równoznaczne z wydaniem opinii pozytywnej (ust. 2).
Odwołanie ze stanowiska stanowi czynność prawną będącą niejako odpowiednikiem powierzenia stanowiska (powołania na stanowisko) dyrektora szkoły (placówki), budzi zatem analogiczne wątpliwości, gdy chodzi o jego charakter prawny. Można twierdzić, że jest to czynność zarówno z zakresu prawa pracy, jak i prawa administracyjnego - jakkolwiek, zależnie od punktu widzenia, każda z tych tez może być uznana za prawdziwą. W orzecznictwie zdaje się jednak przeważać przekonanie, że chodzi o czynność władczą, regulowaną prawem administracyjnym, która jako taka podlega kontroli sprawowanej przez te sądy niezależnie od oceny charakteru kształtowanego przez ten akt stosunku prawnego oraz wywoływanych przez niego skutków (tak. M. Pilich, „Ustawa o systemie oświaty – komentarz”, Wyd. ABC 2012).
Przyczyny odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego (dyrektora, wicedyrektora lub innego stanowiska kierowniczego) w szkole lub placówce publicznej zostały określone w komentowanym przepisie w sposób wyczerpujący. Tym samym wykluczone jest odwołanie umotywowane w jakikolwiek inny sposób lub dokonane w innym trybie niż wynikający z art. 38 ustawy o systemie oświaty.
W niniejszym przypadku jedyną podstawą odwołania dyrektora likwidowanej szkoły może być zatem tzw. „przypadek szczególnie uzasadniony”, o którym mowa w pkt 2 ww. przepisu.
Odwołania dyrektora szkoły dokonuje organ określony w art. 36a ust. 1 ustawy o systemie oświaty, którym w przypadku szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego jest organ wykonawczy danej jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku gmin organem tym jest odpowiednio wójt (burmistrz/prezydent miasta). Mając na uwadze organ dokonujący odwołania, powinno ono być dokonane w formie zarządzenia tego organu.
TERMIN WYPOWIEDZENIA
Termin wypowiedzenia oblicza się z odpowiednim uwzględnieniem przepisów kodeksu pracy, a więc art. 30 § 21, gdzie stanowi się, że okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca oraz określającego długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę. Termin rozpoczyna bieg z chwilą, gdy oświadczenie woli dotarło do adresata w taki sposób, że mógł on zapoznać się z jego treścią.
Sławomir Pyźlak
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.),
– Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r.
– Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. 97, poz. 674 z późn. zm.).
