Konieczność zapłaty za uczęszczanie dziecka do niepublicznego przedszkola w innej gminie?
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 2 / 2012
PYTANIE SEKRETARZA:
W numerze 12/2011 r. Serwisu ukazał się artykuł dotyczący konieczności zapłaty za uczęszczanie dziecka do niepublicznego przedszkola w innej gminie. W moim odczuciu odpowiedź nie jest wyczerpująca, ponieważ wynika z niej, że wniosek o dotację może zgłosić osoba prowadząca przedszkole w terminie do 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji. Pytającemu chodziło o sytuację (tak myślę, bo mamy taki sam problem), w której wniosek o dofinansowanie wpływa do gminy (na terenie której dziecko mieszka) od innej gminy w terminie np. 30 listopada.
STAN FAKTYCZNY:
Rodzice dowożą dziecko z miejsca zamieszkania w gminie X do przedszkola niepublicznego do sąsiedniej gminy Y. Gmina Y udziela dotacji osobie prowadzącej to przedszkole niepubliczne (oczywiście po spełnieniu przez te osobę koniecznych warunków). Ale osoba prowadząca przedszkole w gminie Y wnioskuje o dotację tylko w tej gminie, a do tego przedszkola uczęszcza dziecko z sąsiedniej gminy X. Co w tej sytuacji? W naszym przypadku (i gmin sąsiednich) to gmina Y składa wniosek (albo od razu notę obciążeniową) do gminy X, np. w dniu 10 listopada, z żądaniem zapłacenia za to dziecko kwoty np. 800 zł. Oczywiście jest już dawno po terminie (30.09), żądanie dotyczy miesiąca bieżącego i każdego następnego, aż do końca roku szkolnego, a nie następnego roku budżetowego). Kwota jest już wyliczona. No i nota obciążeniowa nie jest wnioskiem o dotację, a dodatkowo nie składa go osoba prowadząca przedszkole niepubliczne tylko jednostka samorządu terytorialnego do sąsiedniej jst. Jak należy postąpić w tej sytuacji? Są małe gminy, od których sąsiednie gminy żądają zwrotu kosztów za kilkanaścioro dzieci. Jedna gmina płaci za 12 dzieci po ok. 900 zł miesięcznie. Są to bardzo duże pieniądze dla małych gmin.
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:
Przepis art. 5a ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) stanowi, że zadaniem oświatowym gmin jest zapewnienie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej w przedszkolach oraz w innych formach wychowania przedszkolnego, o których mowa w art. 14a ust. 1a, a także w szkołach, o których mowa w art. 5 ust. 5.
Środki niezbędne na realizację zadań oświatowych, o których mowa w ust. 2, w tym na wynagrodzenia nauczycieli oraz utrzymanie szkół i placówek, zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego (ust. 3). Zgodnie z art. 90 ust. 1 ww. ustawy niepubliczne przedszkola, w tym specjalne, szkoły podstawowe i gimnazja, w tym z oddziałami integracyjnymi, z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych oraz szkół podstawowych artystycznych, otrzymują dotacje z budżetu gminy.
Dotacje dla niepublicznych przedszkoli przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75 % ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących, ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola i oddziału przedszkolnego w części oświatowej subwencji ogólnej, otrzymywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego - pod warunkiem, że osoba prowadząca niepubliczne przedszkole poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji.
W przypadku braku na terenie gminy przedszkola publicznego, podstawą do ustalenia wysokości dotacji są wydatki bieżące ponoszone przez najbliższą gminę na prowadzenie przedszkola publicznego (ust. 2b). Jeżeli do ww. przedszkola uczęszcza uczeń niebędący mieszkańcem gminy dotującej to przedszkole, gmina, której mieszkańcem jest ten uczeń, pokrywa koszty dotacji udzielonej zgodnie z ust. 2b, do wysokości iloczynu kwoty wydatków bieżących stanowiących w gminie dotującej podstawę ustalenia wysokości dotacji dla przedszkoli niepublicznych w przeliczeniu na jednego ucznia, i wskaźnika procentowego ustalonego na potrzeby dotowania niepublicznych przedszkoli w gminie zobowiązanej do pokrycia kosztów udzielonej dotacji. W przypadku braku niepublicznego przedszkola na terenie gminy zobowiązanej do pokrycia kosztów udzielonej dotacji, gmina ta pokrywa koszty udzielonej dotacji w wysokości równej 75 % wydatków bieżących stanowiących w gminie dotującej podstawę udzielenia dotacji dla przedszkoli niepublicznych w przeliczeniu na jednego ucznia (ust. 2c).
Jeżeli do przedszkola, o którym wyżej mowa, uczęszcza uczeń niebędący mieszkańcem gminy dotującej to przedszkole, gmina, której mieszkańcem jest ten uczeń, pokrywa koszty udzielonej dotacji na zasadach i w zakresie wyżej określonym.
Jednak w przypadku, gdy gmina otrzymuje subwencję również na ucznia przedszkola niebędącego jej mieszkańcem, brak jest podstaw do pokrywania kosztów udzielonej przedszkolu dotacji przez gminę, której mieszkańcem jest ten uczeń. W sytuacji, gdyby kwota udzielonej przez gminę dotacji na jednego ucznia była wyższa od kwoty przewidzianej w części oświatowej subwencji ogólnej, konieczne byłoby dokonanie niezbędnych uzgodnień w tym zakresie między obiema gminami w ramach stosownych porozumień (por. pismo RIO w Szczecinie z 18.01.2008 r., sygn. K-0542/02/JJ/08). Tym samym brak porozumienia w tym przedmiocie pomiędzy gminami uniemożliwia skuteczne domaganie się przez gminę, na terenie której znajduje się przedszkole, do którego uczęszcza uczeń będący mieszkańcem innej gminy, zwrotu od gminy, której mieszkańcem jest uczeń przedszkola, ponad kwotę otrzymanej subwencji ogólnej na ten cel.
Dodatkowo pragnę zwrócić uwagę, że Regionalna Izba Obrachunkowa w Krakowie w uchwale z dnia 10 lutego 2010 r., sygn. KI-411/41/10 uznała, że ograniczenie możliwości otrzymania dotacji przez niepubliczne przedszkola wyłącznie do uczniów zamieszkałych na stałe na terenie gminy, pozostaje w sprzeczności z uregulowaniami art. 90 ustawy o systemie oświaty.
Sławomir Pyźlak
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).
