Uchwała o zmianie nazwy ulicy aktem prawa miejscowego
FUNKCJANOWANIE SAMORZĄDU - SAS 10/2011
Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: usg) do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, a także wznoszenia pomników, istotnym zagadnieniem jest zakwalifikowanie tej kategorii uchwał do aktów prawa miejscowego.
Jak stanowi art. 40 ust. 1 usg na podstawie upoważnień zawartych w poszczególnych aktach rangi ustawowej gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Rada gminy może również wydawać akty prawa miejscowego na podstawie ustawy ustrojowej.
ZAKRES AKTÓW PRAWA MIEJSCOWEGO
W tym miejscu jednak pojawiają się poważne problemy natury interpretacyjnej, gdyż na podstawie ustawy o samorządzie gminnym organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie:
- wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych,
- organizacji urzędów i instytucji gminnych,
- zasad zarządu mieniem gminy,
- zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
Nie ulega wątpliwości, że w powołanym katalogu nie mieszczą się uchwały dotyczące zmian nazwy ulic i placów. Tymczasem ww. art. 18 ust. 2 pkt 13 usg stanowi jedyną podstawę do podejmowania uchwał przez radę gminy w tym zakresie. Stąd też literalne brzmienie tych przepisów wskazuje na konieczność wykluczenia ww. kategorii uchwał z katalogu aktów prawa miejscowego. Taki pogląd zajął także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 9 kwietnia 2008 r., sygn. akt II SA/Rz 136/08. Sąd w swoich rozważaniach powołał się przede wszystkim na niektórych przedstawicieli piśmiennictwa zwracając uwagę, iż „abstrakcyjność normy wyraża się w tym, że nakazywane, zakazywane albo dozwolone postępowanie ma mieć miejsce w pewnych, z reguły powtarzalnych okolicznościach, nie zaś w jednej konkretnej sytuacji” (D. Dąbek, Prawo miejscowe samorządu terytorialnego, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Kraków 2003 str. 73). Kierując się tym tokiem rozumowania Sąd uznał, że charakteru abstrakcyjnego nie ma również uchwała rady gminy, nadająca nazwę ulicy, gdyż odnosi się ona do konkretnej, jednostkowej i niepowtarzalnej sytuacji.
W doktrynie oraz orzecznictwie sądowoadministracyjnym powyższy pogląd zdaje się jednak pozostawać odosobnionym.
JEDNAK AKT PRAWA MIEJSCOWEGO
Przyjmuje się, że uchwała o zmianie nazwy ulicy należy jednak do kategorii aktów prawa miejscowego ze względu na podstawowe cechy, jakimi tego rodzaju uchwały się charakteryzują, a które w literaturze przypisuje się właśnie takim aktom.
W szczególności trudno odmówić takiej uchwale cech ogólności i abstrakcyjności, skoro odnosi się ona do szerokiego kręgu adresatów, nie tylko mieszkańców ulicy, ale także reprezentantów wszystkich urzędów i organów obowiązanych stosować poprawne nazwy adresowe, a nawet do pracowników Poczty Polskiej.
Przyjęcie tezy zakładającej, iż uchwała wydana na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 13 usg jest aktem prawa miejscowego nie ma oczywiście znaczenia wyłącznie teoretycznego. Wręcz przeciwnie – wywołuje daleko idące skutki w praktycznym stosowaniu prawa. Do aktów prawa miejscowego zastosowanie mają zatem przepisy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”.
Ponadto warunkiem jego wejścia w życie jest publikacja we właściwym wojewódzkim dzienniku urzędowym, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Warunek zachowania odpowiedniego vacatio legis ma z kolei wpływ chociażby na skuteczne wyczerpanie środków zaskarżenia przez osoby występujące z zamiarem złożenia skargi do sądu administracyjnego. Należy bowiem pamiętać, że skarga złożona w trybie art. 101 usg musi być poprzedzona bezskutecznym wezwaniem rady gminy do usunięcia naruszenia prawa.
W rezultacie zarówno samo wezwanie, jak i ewentualna uchwała rady gminy w sprawie tego wezwania, dokonane przed wejściem w życie uchwały naruszającej czyjś interes prawny, należy uznać za przedwczesne.
Janusz Groński
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
