Oddelegowanie pracownika do innych zajęć
PRACOWNIK W SAMORZĄDZIE - DODATEK DO NR 5/2016 SAS
Stosownie do treści art. 21 ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.), jeżeli wymagają tego potrzeby jednostki, pracownikowi samorządowemu można powierzyć, na okres do trzech miesięcy w roku kalendarzowym, wykonywanie innej pracy niż określona w umowie o pracę, zgodnej z jego kwalifikacjami.
W okresie tym przysługuje pracownikowi wynagrodzenie stosowne do wykonywanej pracy, lecz nie niższe od dotychczasowego. Co do zasady powierzenie innej pracy dotychczas zatrudnionemu pracownikowi powinno wiązać się z wypowiedzeniem wynikających z umowy warunków pracy i płacy, zgodnie z art. 42 § 1 i 2 k.p. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki (art. 42 § 2 k.p.). W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków (art. 42 § 3 k.p.). Niemniej powierzenie innej pracy w trybie art. 21 ustawy stanowi wyjątek od powyższej zasady i nie wiąże się z koniecznością dokonania tzw. wypowiedzenia zmieniającego. Należy bowiem zauważyć, że powierzenie pracownikowi samorządowemu wykonywania innej pracy, niż określona w umowie o pracę, nie może przekroczyć okresu do trzech miesięcy w roku kalendarzowym. Tymczasem stosownie do treści art. 42 § 4 k.p. wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika. Dwa podstawowe warunki określone w art. 42 § 4 k.p. są spełnione w odniesieniu do pracowników samorządowych. Powierzona praca musi bowiem odpowiadać kwalifikacjom pracownika i jej wykonywanie nie może się wiązać ze zmianą wynagrodzenia.
Powierzenie pracy odpowiadającej kwalifikacjom oraz gwarancja dotychczasowego poziomu wynagrodzenia zabezpieczają dodatkowo przed poniżającym traktowaniem pracownika. Jak podniósł Sąd Najwyższy w wyroku z 21 lutego 2008 r. sygn. akt II PK 171/07 (publ. OSNP 2009/9-10/118) „powierzenie na podstawie art. 42 § 4 k.p. odwołanemu prezesowi zarządu spółki pracy niewymagającej wysokich kwalifikacji, wykonywanej na hali produkcyjnej pomiędzy pracownikami fizycznymi, może stanowić naruszenie przez pracodawcę obowiązku poszanowania godności pracownika (art. 111k.p.), jeżeli nosiło znamiona intencjonalnego, świadomego i natężonego złą wolą działania zmierzającego do poniżenia i zdyskredytowania pracownika. Naruszenie to może być przesłanką rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 11k.p.”.
Na tle stosowania komentowanego przepisu może pojawić się wątpliwość, jak obliczać maksymalny okres trzech miesięcy wykonywania przez pracownika samorządowego innej pracy, niż wynikająca z umowy o pracę, a mianowicie: czy jako całkowity okres wszystkich powierzeń w roku kalendarzowym, czy też okres liczony nieprzerwanie na podstawie jednego aktu powierzenia. Należy opowiedzieć się za pierwszą interpretacją. Suma wszystkich okresów powierzenia wykonywania innej pracy nie może przekroczyć w roku kalendarzowym trzech miesięcy. Przyjęcie drugiej możliwej interpretacji mogłoby prowadzić do potencjalnego obejścia prawa polegającego na powierzaniu pracownikowi wykonywania innej pracy praktycznie przez cały rok kalendarzowy z krótkimi przerwami stosowanymi wyłącznie w celu przerwania biegu trzymiesięcznego okresu.
Powierzenie wykonywania innej pracy musi być traktowane jako sytuacja o charakterze nadzwyczajnym i uzasadnione potrzebami urzędu. Nie może to być instrument stałego kształtowania struktury kadrowej jednostki, lecz ponadstandardowe działanie w celu zmaksymalizowania efektów pracy. Przykładowo powierzenie wykonywania innej pracy może się wiązać z czasowym zwiększeniem natężenia pracy w określonej komórce organizacyjnej (zwiększona liczba wniosków, wizyt stron).
Z treści komentowanego przepisu wynika, że powierzenie wykonywania innej pracy może być stosowane wyłącznie w odniesieniu do pracowników samorządowych, zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Wprawdzie powierzenie wykonywania określonych zadań może także nastąpić w stosunku do zastępcy wójta (burmistrza, prezydenta miasta) zatrudnianego na podstawie powołania, jednakże następuje to w zupełnie innym trybie (tj. określonym w art. 33 ust. 4 u.s.g.).
Paweł Groński
Podstawa prawna:
– Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1202 ze zm.)
