ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE RIO - SAS 4 / 2023

Uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach z dnia 30 marca 2023 r., nr 161/IX/2023

Ustawodawca nie dopuszcza możliwości refundowania środkami pieniężnymi, przekazanymi jako dotacja celowa, inwestycji z zakresu ochrony środowiska, zrealizowanych przed datą zawarcia umowy dotacyjnej.

Tak wynika z rozstrzygnięcia nadzorczego Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach, stwierdzającej nieważność części postanowień uchwały rady gminy, w sprawie określania zasad i trybu udzielania dotacji celowej z budżetu gminy w zakresie dofinansowania budowy studni wierconych głębinowych dla osób fizycznych na potrzeby własnego gospodarstwa w gminie.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach stwierdziło, że w badanej uchwale rada gminy zawarła postanowienia, które dopuszczają udzielenie dotacji również na pokrycie wydatków poniesionych przed wejściem uchwały w życie (refundacja).
Kolegium Izby wskazało, że na podstawie art. 403 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska, finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej może polegać na udzielaniu dotacji celowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Zgodnie z art. 403 ust. 5 i 6 ustawy Prawo ochrony środowiska, organ stanowiący gminy/powiatu upoważniony jest do określenia zasad udzielania dotacji celowej na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji w drodze uchwały podmiotom, o których mowa w ust. 4 ustawy, przy czym udzielenie dotacji celowej następuje na podstawie umowy zawartej przez gminę lub powiat.
Zgodnie z definicją dotacji, określoną w przepisach art. 126 i 127 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, dotacjami są środki budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz państwowych funduszy celowych, podlegające szczególnym zasadom rozliczania, przeznaczone na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych. Z przepisu art. 250 ustawy o finansach publicznych wynika natomiast, że zarząd jednostki samorządu terytorialnego, udzielając dotacji celowej, zawiera umowę, określając m.in.: wysokość dotacji, cel lub opis zakresu rzeczowego zadania, termin wykorzystania dotacji i termin jej rozliczenia.
Stosownie do ww. przepisów ustawy o finansach publicznych, a także przepisów art. 403 ust. 5-6 Prawa ochrony środowiska, dotacje przeznaczone są na finansowanie lub dofinansowanie zadań określonych w umowie. „Biorąc pod uwagę powyższe przepisy uznać należy, że ustawodawca nie dopuszcza możliwości dotowania środkami pieniężnymi, przekazanymi jako dotacja celowa, inwestycji z zakresu ochrony środowiska, zrealizowanych przed datą zawarcia umowy dotacyjnej.” – czytamy w uchwale Kolegium RIO w Katowicach.
Kolegium zaznacza, że w przedmiocie możliwości udzielania dotacji na zasadzie refundacji poniesionych już wydatków przez podmioty, które taką dotację miałyby otrzymać, wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 listopada 2016 roku (sygn. akt.: II GSK 954/15). Zdaniem Sądu zasady udzielania dotacji na zadania służące ochronie środowiska powinny zostać określone przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem przepisów prawa dotyczących dotacji, przy czym NSA podkreślił, że przepisy art. 403 ust. 4-6 ustawy Prawo ochrony środowiska nie zawierają odstępstw od prawnej definicji dotacji, wynikającej z art. 126 ustawy o finansach publicznych i dotacji celowej z art. 127 i art. 250 tejże ustawy. Mając na względzie powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł o braku możliwości dotowania inwestycji z zakresu ochrony środowiska, zrealizowanych przed datą zawarcia umowy dotacyjnej.

SPIS TREŚCI

BIULETYN SAMORZĄDOWCA / NOWOCZESNE TECHNOLOGIE - SAS 4 / 2023

Dynamiczny rozwój sektora kosmicznego, w tym w szczególności tzw. downstreamu, to ogromny potencjał dla administracji publicznej, w tym samorządu terytorialnego. Dostęp do danych satelitarnych oraz systemów eksperckich daje funkcjonariuszom publicznym całe „morze możliwości” modernizowania procesów kształtowania i prowadzenia polityk publicznych czy wykonywania najróżniejszych zadań.

Dane satelitarne z powodzeniem mogą być wykorzystywane w takich domenach jak:

• rozwój społeczno-gospodarczy,
• kształtowanie ładu przestrzennego (w tym przeciwdziałanie „dzikiej suburbanizacji”),
• kontrolowanie procesów inwestycyjnych (w szczególności w kontekście przeciwdziałania samowoli budowlanej),
• monitorowanie zjawisk środowiskowych (np. ruchu mas ziemi, stanu wód, jakości powietrza),
• ocena stanu technicznego infrastruktury transportowej czy wodociągowo-kanalizacyjnej (co ważne, również infrastruktury podziemnej),
• zarządzanie ruchem, a nawet
• wzmocnienie skuteczności poboru danin publicznych (np. w zakresie podatku od nieruchomości; ciekawe działania podjęły Miasto Wrocław i Miasto Gdańsk).

Wykorzystaniem danych satelitarnych w działalności powinny być zainteresowane wszystkie organy administracji publicznej, także organy jednostek samorządu terytorialnego. Z różnych względów absorpcja nowych technologii w działalności samorządowej postępuje stosunkowo wolno. Wiele jest przyczyn takiego stanu rzeczy. Przede wszystkim w dobie recentralizacji (w tym ograniczania dochodów własnych na rzecz dochodów transferowych) samorząd terytorialny trapią bieżące i „egzystencjonalne” problemy. Trudno zajmować się innowacjami, gdy drżą fundamenty ustroju terytorialnego. Poza tym politycy czy samorządowcy nie lubią ponosić zbędnego ryzyka (bo to generuje dodatkową odpowiedzialność polityczną), a sięganie po „kosmiczne technologie” może być oceniane przez niektóre kręgi społeczne negatywnie – zwłaszcza gdy coś nie wyjdzie. W końcu niska jest świadomość dostępności do usług satelitarnych oraz szans, jakie te ze sobą niosą.
Z tych względów Ad Astra. Center for Space Policy and Law – think tank specjalizujący się w polityce kosmicznej oraz prawie kosmicznym – forsuje koncepcję „samorządowych centrów usług satelitarnych”. Nie wdając się w szczegółowe dywagacje, skupiając się na podstawowych założeniach, w dalszej części tekstu przedstawionych zostanie kilka kluczowych kwestii.
Główna przesłanka prakseologiczna koncepcji brzmi: „robić wspólnie to, co tylko się da” – bo to daje synergię dla działań, a jednocześnie przynosi minimalizację kosztów i ryzyk. Korzyści są oczywiste – poza nową formą aktywności (wzmacniającą jakość wykonywanych zadań), to wspólne składniki majątkowe, wspólna kadra pracownicza, wspólny budżet, wspólne know-how. To oszczędności jednostki samorządu terytorialnego, działając w pojedynkę nie mogłaby sobie często na taki „komfort” pozwolić, a działając razem – w ramach centrum – koszt proporcjonalnie się rozkłada. Samorządowe centrum usług wspólnych jest zatem komórką organizacyjną grupy jednostek samorządu terytorialnego – mogą to być jednostki z regionu, w takiej sytuacji centrum będzie miało charakter regionalny; mogą to być jednostki z obszaru metropolitalnego, wówczas centrum będzie miało charakter metropolitalny. I co istotne, centrum świadczy na rzecz zrzeszonych podmiotów pakiet jednakowych usług. Istotą centrum jest świadczenie określonych usług eksperckich czy technicznych. W najbardziej optymalnej wersji powinno ono wyręczać urzędy administracji publicznej w zakresie spraw poruczonych. Centrum odpowiada zatem za pozyskiwanie danych satelitarnych, przetwarzanie danych i ich dostosowywanie do zidentyfikowanych potrzeb, nawiązywanie współpracy z partnerami prywatnymi (np. spółkami sektora IT/ICT) – bez których w wielu wypadkach się nie obejdzie, za koordynację procesu współpracy.
Z pozycji obowiązującego prawa tworzenie centrów usług satelitarnych jest w pełni dopuszczalne. Ustawodawca do tego wręcz zachęca. Przykładowo, zgodnie z art. 10 ustawy o samorządzie gminnym: „Wykonywanie zadań publicznych może być realizowane w drodze współdziałania między jednostkami samorządu terytorialnego”. Samorządowe ustawy ustrojowe przewidują wręcz dedykowane formy organizacyjne. Są nimi np „centra usług wspólnych”, o których mowa w art. 10a u.s.g. i nast. Taką wspólną obsługę może sprawować jedna ze współdziałających gmin lub powołana do tego jednostka organizacyjna związku komunalnego czy metropolitalnego. Przepisy ustawowe są stosunkowo elastyczne i dają szereg możliwości organizacyjnych. Trzeba tylko chcieć – i umieć – z nich skorzystać.
W razie zainteresowania tematem zapraszam na WWW lub fanpage na Facebooku fundacji. Tam też znajdują się informacje i materiały rozwijające syntetycznie przedstawioną koncepcję.

dr hab. Jakub H. Szlachetko
Prezes Zarządu
Ad Astra. Center for Space Policy and Law

SPIS TREŚCI

BIULETYN SAMORZĄDOWCA / NOWOCZESNE TECHNOLOGIE - SAS 4 / 2023

Rozwiązanie IT, opracowane dla gdańskiego magistratu przez firmę technologiczną O4B, zajęło pierwsze miejsce w IV edycji konkursu Innowacyjny Samorząd, organizowanego przez Polską Agencję Prasową.

Podatkowego Robota stworzyła firma O4B, zyskująca pozycję lidera inteligentnych rozwiązań cyfrowych w polskich samorządach, dzięki platformie do rozliczeń podatków i opłat lokalnych Przyjazne Deklaracje. Korzystają z niej tysiące mieszkańców z kilkudziesięciu miast, np. Wrocławia, Poznania czy Gdańska. To w przypadku tego ostatniego – współpraca ekspertów z O4B z samorządowcami – zaowocowała wdrożeniem Podatkowego Robota.
Funkcjonalność powstała w oparciu o technologię Robotic Process Automation UiPath oraz autorskie rozwiązania O4B uszlachetniania danych na bazie algorytmów uczenia maszynowego, aby umożliwić automatyzację procesów w zakresie podatku od nieruchomości osób fizycznych.
– “Robot” tworzy sprawę w systemie obiegu dokumentów (EZD), dokonuje oceny merytorycznej, której wynikiem jest raport dla pracownika urzędu, wprowadza informacje podatkową IN-1 (deklaracji przesłanej do urzędu drogą elektroniczną) do systemu podatkowego, generuje decyzję i wysyła ją do podatnika – wyjaśnia Konrad Radzik, prezes O4B. – Po odbiorze decyzji przez podatnika, „robot” wprowadza UPO (urzędowe poświadczenie odbioru) do systemu dziedzinowego i uzupełnia w nim datę odbioru decyzji. Sporządza też codzienne raporty z postępu swojej pracy i wysyła automatycznie do zainteresowanych osób – dodaje.
Celem projektu było usprawnienie procesu obsługi wpływających od mieszkańców informacji podatkowych. A także doręczanie decyzji podatnikom przez zautomatyzowanie czynności kancelaryjno-technicznych, związanych z przygotowaniem i jej wysyłką na skrzynkę podawczą mieszkańców.
– Czynności te są pracochłonne i powtarzalne. Ich zautomatyzowanie eliminuje również błędy ludzkie. „Robot” może pracować 24h, a średni czas wprowadzenia jednej informacji wynosi około 8 minut. Pracownik potrzebuje dwa razy tyle – mówi Izabela Kuś, skarbnik Miasta Gdańska.
Podatkowy Robot w połączeniu platformą Przyjazne Deklaracje okazuje się innowacyjnym hitem. Zajął pierwsze miejsce w IV edycji prestiżowego konkursu Innowacyjny Samorząd, organizowanego przez Serwis Samorządowy Polskiej Agencji Prasowej.
Dzięki automatyzacji procesu miasto zaoszczędziło nie tylko pieniądze wynikające z kosztów wysyłki oraz braku zatrudnienia kolejnych osób. Automatyzacja przełożyła się też na zwiększenie efektywności pracowników, którzy zostali odciążeni od powtarzających się czynności, zyskując czas na inne zagadnienia podatkowe.
Gdańsk jest pierwszym miastem w Polsce, które wdrożyło Podatkowego Robota. W 2022 roku wszystkie wpływające drogą elektroniczną informacje IN-1 zostały obsłużone przez to rozwiązanie – łącznie 6034 (ponad 500 spraw miesięcznie).
Technologie firmy O4B przenoszą polskie samorządy do nowej ery obsługi mieszkańców. Szczegóły na:

www.przyjazne-deklaracje.pl

SPIS TREŚCI

BIULETYN SAMORZĄDOWCA / Z GMIN, MIAST I POWIATÓW - SAS 4 / 2023

5 czerwca minęło 25 lat od reformy o samorządzie, na mocy której w Polsce zaczęło funkcjonować 16 województw w miejsce dotychczasowych 49. Minione ćwierćwiecze to czas rozwoju i dynamicznych zmian, których efekty widać na każdym kroku.

Jubileuszowa gala odbyła się 5 czerwca w siedzibie zespołu „Mazowsze” w Otrębusach. Wzięli w niej udział: przewodniczący sejmiku województwa mazowieckiego Ludwik Rakowski, marszałek województwa mazowieckiego Adam Struzik, radni województwa obecnej i wszystkich poprzednich kadencji, członkowie zarządu województwa mazowieckiego: Janina Ewa Orzełowska, Wiesław Raboszuk i Rafał Rajkowski, a także samorządowcy z całego Mazowsza.

Głos zabrali m.in.: poseł do Parlamentu Europejskiego i prezes Rady Ministrów w latach 1997-2001 Jerzy Buzek, wicemarszałek sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska i wicemarszałek senatu Michał Kamiński.
Jak zauważył marszałek Adam Struzik, mija 25 lat, od kiedy tworzymy mazowiecką wspólnotę. – Nie była to tylko droga usłana różami. To także wyzwania, problemy, ale i wielkie marzenia, które udało się zmaterializować. To lata pracy, których efekty dziś są widoczne w każdej wsi, gminie, mieście. Dzięki zaangażowaniu nas wszystkich Mazowsze jest obecnie najbogatszym i najbardziej konkurencyjnym regionem Polski.
Województwo mazowieckie to ogromny obszar. Mieszka tu blisko 5,5 mln osób. – Minione 25 lat było przełomowe dla Mazowsza. Reforma administracyjna rządu premiera Jerzego Buzka, powołująca samorządowe województwa, pozwoliła na wyzwolenie ogromnej energii. Wspólnie
z mieszkańcami, przedsiębiorcami, samorządowcami zbudowaliśmy nowoczesny region, wytwarzający blisko jedną czwartą PKB Polski – zaznaczył przewodniczący sejmiku Ludwik Rakowski.

ĆWIERĆ WIEKU ROZWOJU

Priorytetem władz regionu były ważne dla mieszkańców inwestycje. Samorząd województwa wyremontował lub rozbudował wszystkie drogi wojewódzkie na Mazowszu. Powstały nowe mosty i obwodnice, wyremontowano lub rozbudowano podległe władzom regionu szpitale i instytucje kultury. W wielu inwestycjach pomogły środki unijne. Wsparcie z UE od 2004 r. do 2023 r. to aż 19,5 mld zł.

MAZOWSZE POMAGA

Od lat władze regionu wspierają samorządy lokalne, poprzez realizację programów dotyczących m.in. inicjatyw sołectw, działkowców, seniorów, młodzieży, doposażenia OSP, budowy nowych dróg, przedszkoli, modernizacji domów kultury, rozwoju bazy sportowej czy inicjatyw wspierających klimat i czyste powietrze. Tylko w zeszłym roku, dzięki wsparciu sejmiku Mazowsza, w regionie zrealizowano blisko 4000 inwestycji. W tym roku samorząd województwa realizuje aż 20 programów wsparcia, na które przeznaczy 800 mln zł.

SPIS TREŚCI

BIULETYN SAMORZĄDOWCA / Z GMIN, MIAST I POWIATÓW - SAS 4 / 2023

1235 przeanalizowanych projektów aktów prawnych, 242 pisemne opinie prawne, 77 wniosków i interwencji w bieżących sprawach dotyczących samorządów powiatowych, 4,5 tys. publikacji w Dzienniku Warto Wiedzieć, 7 tys. wzmianek medialnych na temat ZPP w innych mediach, 8600 przeszkolonych pracowników starostw i urzędów miast na prawach powiatu – to tylko częściowy bilans osiągnięć Związku Powiatów Polskich w 2022 roku.

Poprzedni rok upłynął w cieniu konsekwencji działań wojennych toczących się w Ukrainie. Kolejnym zjawiskiem, niekorzystnie wpływającym na codzienne funkcjonowanie polskich samorządów, była zaskakująco wysoka inflacja. Nie ulega wątpliwości, że był to bardzo trudny czas także dla powiatów. Efekt? Wzmożona aktywność Związku Powiatów Polskich.

KLUCZOWE TEMATY – FINANSE, CENY ENERGII…

Wśród najważniejszych tematów, którymi zajmował się ZPP w 2022 roku, na pierwszym miejscu znalazły się finanse. Wspólnie z innymi korporacjami samorządowymi Związek Powiatów Polskich wywalczył w Ministerstwie Finansów zwiększenie wysokości dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto liczne apele i monity o wprowadzenie mechanizmów ograniczających podwyżki cen mediów jednostkom samorządowym również odniosły pozytywny skutek. …

I OCHRONA ZDROWIA

Kolejny obszar, któremu Związek Powiatów Polskich poświecił bardzo wiele uwagi, a w ślad za nią podjął konkretne działania, to ochrona zdrowia. Dzięki wielopłaszczyznowej aktywności członków Zarządu oraz ekspertów ZPP i wywieranej przez nich permanentnej presji na resort zdrowia udało się złagodzić negatywne skutki zmian finansowania, które zostały wprowadzone po 1 lipca 2022 roku. W praktyce oznaczało to zwiększenie cen w ryczałcie szpitalnym do poziomu 1,62, a także wprowadzenie współczynnika PSZ dla szpitali, czyli mechanizmu wyrównywania wzrostu wartości kontraktu do 16%.
Na tym jednak nie koniec. Zmienione zostały bo - wiem wyceny w internie, a wszystkim szpitalom umożliwiono otrzymywanie częściowego wyna - grodzenia za nadwykonania w ryczałcie siecio - wym. Ponadto dzięki zaangażowaniu ZPP wprowadzono mechanizm ochronny dla szpitali, które w 2022 ro - ku nie były w stanie wykonać ryczałtu szpitalnego.

EFEKTY W POZOSTAŁYCH OBSZARACH

Skuteczność działań Związku Powiatów Polskich w 2022 roku była widoczna w niemal każdym obszarze działalności samorządowej. W wyniku interwencji ZPP został osiągnięty kompromis co do utrzymania wiaduktów nad drogami wyższej kategorii. Uzgodniono bowiem, że będzie się to ograniczać wyłącznie do zimowego utrzymania. Udało się również osiągnąć kompromis w zakresie projektu ustawy o ochronie ludności i stanie klęski żywiołowej. Kompromis ten dotyczy m.in. zasad organizacji centrów zarządzania kryzysowego, fi - nansowania poleceń wydawanych przez wojewo - dów oraz wyznaczania pełnomocnika wojewody w stanach innych niż stany nadzwyczajne.

SKUTKI LICZNYCH INTERWENCJI

Po licznych naciskach Związku Powiatów Polskich resort edukacji zweryfikował swoje stanowisko wspra - wie finansowania domów wczasów dziecięcych. Ponadto dzięki interwencji Związku w subwen - cji oświatowej na 2023 rok resort edukacji wpro - wadził nową wagę na nauczanie indywidualne, w zależności od etapu edukacyjnego. Dzięki temu samorządom zostały naliczone wyższe środki w wysokości ponad 11 milionów złotych. Efektywność pracy przedstawicieli Związku Po - wiatów Polskich i jego ekspertów wiązała się także z innymi zagadnieniami. Dzięki temu do szerokiego zakresu osiągnięć ZPP należy zaliczyć również:

• korzystniejsze zmiany w programie inwesty - cyjnym modernizacji podmiotów leczniczych,
• wyłączenie z tzw. „podatku od strat” spółek komunalnych oraz tych podmiotów, które w trakcie roku większość uzyskanych przychodów osiągnęły w związku z wykonywaniem działalności leczniczej,
• zmiany w kryterium podziału rezerwy czę - ści oświatowej subwencji ogólnej na rok 2022 poprzez rozszerzenie katalogu dokumentów mogących stanowić udokumentowanie zda - rzenia losowego,

OBRONA WSPÓLNYCH INTERESÓW I PROMOCJA POWIATÓW

Związek Powiatów Polskich zajmuje się obroną wspólnych interesów samorządów oraz promocją powiatów. Dba także o odpowiedni przekaz medialny. Poza oficjalną stroną Związek od wielu lat prowadzi Dziennik Warto Wiedzieć. W 2022 roku w serwisie zlokalizowanym pod adresem: www.wartowiedziec.pl opublikowano ponad 4,5 tys. artykułów prasowych. Były to teksty o charakterze informacyjnym, doradczym i publicystycznym. Relacje na temat aktywności Związku pojawiały się też systematycznie w mediach społecznościowych. Poza tym członkowie Zarządu i Komisji Rewizyjnej, przedstawiciele ZPP w różnych gremiach oraz pracownicy biura udzielili setek wywiadów i komentarzy prasowych, wypowiedzi radiowych i telewizyjnych. To wszystko przyniosło wymierne korzyści wizerunkowe. W skali roku o ZPP mówiono i pisano w różnego rodzaju mediach ponad 7 tys. razy.

PONAD 3 MLN ZŁ OSZCZĘDNOŚCI
DZIĘKI SZKOLENIOM DLA 8,6 TYS. OSÓB

W 2022 roku Związek Powiatów Polskich przeprowadził szereg bezpłatnych szkoleń, których tematyka dotyczyła bardzo często obszarów niszowych. To ważne, bo pozostają one poza zainteresowaniem firm komercyjnych. Szkolenia odbywały się głównie w trybie online, a brali w nich udział pracownicy samorządowi oraz członkowie zarządów i radni z powiatów i miast członkowskich. W skali roku liczba przeszkolonych przekroczyła 8 tys. 600 osób. Co ważne, wszystkie szkolenia organizowane przez Związek były bezpłatne. Dzięki temu samorządy członkowskie szacunkowo zaoszczędziły ponad 3 mln złotych.

PODSUMOWANIE – JEDNYM ZDANIEM…

Warto jeszcze raz podkreślić, że miniony rok był jednym z trudniejszych w historii współczesnego samorządu, a mimo to skuteczność działań i intensywnej pracy członków Zarządu Związku Powiatów Polskich oraz pracowników biura ZPP przyniosła szereg wymiernych efektów przekładających się na namacalne i wyliczalne korzyści dla powiatów i jego mieszkańców.

… I W KILKU LICZBACH

• 1235 przeanalizowanych projektów aktów prawnych
• 242 pisemne opinie prawne
• 77 wniosków i interwencji w bieżących sprawach dotyczących samorządów powiatowych
• 68 przeprowadzonych wśród JST szczegółowych badań analitycznych
• 6 bezpłatnych publikacji, w tym 3 analizy dotyczące realizowanych zadań publicznych
• udział w 90 posiedzeniach komisji sejmowych i senackich
• uczestnictwo w 134 posiedzeniach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz jej zespołach tematycznych
• kilkaset innych spotkań roboczych i telekonferencji, na których Związek lobbował na rzecz samorządów powiatowych i gminnych

źródło: https://www.zpp.pl

SPIS TREŚCI

BIULETYN SAMORZĄDOWCA / SĄDY O SAMORZĄDACH - SAS 4 / 2023

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 maja 2023 r., sygn. akt III OSK 2310/21

Gdy w przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta, spowodowanej tymczasowym aresztowaniem, odbywaniem kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo nieumyślne, odbywaniem kary aresztu, niezdolnością do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni lub zawieszeniem w czynnościach służbowych, jego zadania i kompetencje przejmuje zastępca (pierwszy zastępca). Gdy w danej gminie wójt nie powołał żadnego zastępcy, wówczas Prezes Rady Ministrów, na wniosek wojewody, wyznacza osobę, która przejmie wykonywanie zadań i kompetencji wójta.

Wójt jest organem wykonawczym gminy, pochodzącym z wyborów powszechnych, bezpośrednich i równych. Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy (art. 26 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. ustawy o samorządzie gminnym; dalej: u.s.g.). Wójt obejmuje urząd po złożeniu wobec rady ślubowania (art. 29a ust. 1 u.s.g.).
Ustawodawca przewidział, że w celu złożenia przez wójta ślubowania, komisarz wyborczy zwołuje sesję rady na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia ogłoszenia zbiorczych wyników wyborów wójtów na obszarze kraju. Jeżeli sesja zwołana w tym trybie nie odbyła się, to wójt składa ślubowanie przed właściwym terytorialnie komisarzem wyborczym. Złożenie ślubowania wójt potwierdza podpisem pod treścią ślubowania. Informację o dacie złożenia ślubowania komisarz wyborczy podaje do publicznej wiadomości mieszkańców gminy, w formie komunikatu w Biuletynie Informacji Publicznej w terminie 14 dni od dnia złożenia ślubowania (art. 29a ust. 2 i 3 u.s.g.).
W rozpatrywanej przez Naczelny Sąd Administracyjny sprawie, wójt gminy został ponownie wybrany na kadencję 2018-2023, jednakże nie objął urzędu, ponieważ nie złożył ślubowania. Nie mógł więc powołać zastępcy. Jednocześnie wydane w poprzedniej kadencji zarządzenie w sprawie powołania zastępcy (zastępców) straciło moc obowiązującą. Na gruncie art. 28g ust. 1 i 2 oraz 3a u.s.g. w zw. z art. 28h u.s.g., w przypadku wystąpienia przemijającej przeszkody, w nowej kadencji nie obowiązuje zarządzenie wójta o ustanowieniu zastępcy wydane w poprzedniej kadencji. Jeżeli wójt nie złożył ślubowania to zadania i kompetencje organu wykonawczego gminy ex lege przejmuje osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.

SPIS TREŚCI

BIULETYN SAMORZĄDOWCA / SĄDY O SAMORZĄDACH - SAS 4 / 2023

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 22 stycznia 2020 r., sygn. akt III SA/Po 778/19

Przepisy ustawy o samorządzie gminnym nie przyznają zastępcy wójta (burmistrza, prezydenta miasta) żadnych samodzielnych kompetencji do działania ze skutkiem dla gminy. Zastępca dysponuje jedynie uprawnieniami, które wójt mu przydzielił. Jednocześnie ustawodawca nie przewidział możliwości umocowania zastępcy wójta do wydawania zarządzeń w przedmiocie zmiany uchwały budżetowej gminy.

Z godnie z art. 26 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.) organem wykonawczym gminy jest wójt, a w gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy – burmistrz. Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa i do jego zadań należy w szczególności wykonywanie budżetu (art. 30 ust. 1 i 2 pkt 4 u.s.g.), wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz (art. 31 ustawy o samorządzie gminnym). Natomiast zgodnie z art. 33 ust. 4 u.s.g. wójt może powierzyć prowadzenie określonych spraw gminy w swoim imieniu zastępcy wójta lub sekretarzowi gminy.
Na gruncie powołanej regulacji ukształtował się pogląd, że przepisy u.s.g. nie przyznają zastępcy wójta (burmistrza) żadnych samodzielnych kompetencji do działania ze skutkiem dla gminy. Zastępca dysponuje jedynie uprawnieniami, które wójt mu przydzielił.
W rozpatrywanej przez WSA sprawie kwestią sporną było, czy zastępca burmistrza może zostać upoważniony do dokonywania zmian w planie dochodów i wydatków budżetu gminy.
WSA w Poznaniu wskazał, że kwestie dotyczące zakresu i szczegółowości oraz zasady i tryb planowania i uchwalania budżetów JST określa ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: u.f.p.). Zgodnie z art. 2 pkt 2 u.f.p. ilekroć w u.f.p. jest mowa o zarządzie jednostki samorządu terytorialnego rozumie się przez to również wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Natomiast zgodnie z art. 257 u.f.p. w toku wykonywania budżetu, zarząd może dokonywać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu JST, polegających na zmianach planu:

• dochodów i wydatków związanych ze zmianą kwot lub uzyskaniem dotacji przekazywanych z budżetu państwa, z budżetów innych JST oraz innych jednostek sektora finansów publicznych;
• wydatków JSTw ramach działu w zakresie wydatków bieżących, z wyjątkiem zmian wydatków na uposażenia i wynagrodzenia ze stosunku pracy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;
• wydatków JST w ramach działu w zakresie wydatków bieżących, z wyjątkiem zmian planu wydatków na uposażenia i wynagrodzenia ze stosunku pracy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;
• dochodów i wydatków JST związanych ze zwrotem dotacji otrzymanych z budżetu państwa lub innych JST.

WSA w Poznaniu wskazał ponadto, że w świetle reguły wykładni: „lex specialis derogat legi generali” przyjąć należy, że prawo o większym stopniu szczegółowości (pochodzące z aktów prawnych o tej samej mocy, np. z dwóch ustaw, obowiązujące w tym samym czasie) należy stosować przed prawem ogólniejszym.
„W ustawie o finansach publicznych nie ma przepisów prawnych, które na wzór przepisów ustawy o samorządzie gminnym określałyby dopuszczalność dekoncentracji na zastępcę burmistrza kompetencji do dokonywania zmian w planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Żaden przepis powołanej ustawy nie odsyła w tym zakresie do stosowania reguł ustanowionych w ustawie o samorządzie gminnym.” – czytamy w uzasadnieniu wyroku WSA w Poznaniu.
W konsekwencji WSA w Poznaniu wskazał, że na mocy przepisów szczególnych ustawy o finansach publicznych, kwestie dotyczące dokonywania zmian w planie dochodów i wydatków budżetu JST zostały zastrzeżone do wyłącznej kompetencji organów gminy, czyli zarządu (art. 257 u.f.p.) oraz organu stanowiącego JST (art. 258 ust. 1 i 2 u.f.p.). Powołane przepisy rozstrzygają o ustawowych kompetencjach odnośnie zmian w planie dochodów i wydatków budżetu JST (art. 257 i art. 258 u.f.p.), rozstrzygają o dopuszczalności i zakresie upoważnienia odnośnie zmian w budżecie (art. 258 ust. 1 pkt 1 i 4 u.f.p.), a także o dopuszczalności i zakresie przekazania uprawnień (art. 258 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 u.f.p.). „Powołana regulacja dotycząca zmian w uchwale budżetowej jest pełna i wyczerpująca. Stąd przyjąć należy, że ustawodawca nie przewidział możliwości umocowania zastępcy wójta do wydawania zarządzeń w przedmiocie zmiany uchwały budżetowej gminy.” – rozstrzygnął WSA w Poznaniu.

SPIS TREŚCI

BIULETYN SAMORZĄDOWCA / ANALIZY SAMORZĄDOWE - SAS 4 / 2023

Wbrew tytułowi sugerującemu ograniczony zakres merytoryczny i terytorialny, projekt ustawy o rewitalizacji rzeki Odry (druk sejmowy nr 3303) ma charakter ogólnokrajowy i powinien wzbudzić zainteresowanie po stronie jednostek samorządu terytorialnego. W projekcie tym zaproponowano ustanowienie specjalnych zasad budowy, rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków oraz budowy i modernizacji sieci kanalizacyjnych. Ponadto projekt przewiduje istotną modyfikację w procedurze ubiegania się o dofinansowanie z Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych (KPOŚK).

TYTUŁ PROJEKTU MOŻE BYĆ MYLĄCY

Na pierwszy rzut oka wydawałoby się, że projekt ustawy o rewitalizacji rzeki Odry dotyczy tylko tego, o czym wspomniano w jego tytule, tzn. „rewitalizacji rzeki Odry”. W szczególności w tytule projektu nie ma mowy o zmianach obowiązujących ustaw. Dopiero lektura tego projektu wskazuje na nieadekwatność przyjętego tytułu. Propozycje przedstawione w projekcie przez Ministerstwo Infrastruktury mogą mieć wpływ na realizowanie zadań z zakresu gospodarowania wodami oraz zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków przez samorządy w całym kraju. Co prawda art. 1-8 projektu rzeczywiście poświęcono działaniom mającym wpływ na wody rzeki Odry i jej dorzecza, jednakże za pośrednictwem art. 9-15 projektu zamierza się dokonać szeregu zmian w obowiązujących przepisach. Jednym z elementów projektu ustawy o rewitalizacji rzeki Odry o zasięgu ogólnopolskim są zmiany prawnych uwarunkowań realizacji inwestycji wodno-ściekowych.

INWESTYCJE W ZAKRESIE GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ

W art. 1 pkt 1 lit. b projektu ustawy o rewitalizacji rzeki Odry zasygnalizowano, że projekt obejmuje określenie szczegółowych zasad i warunków przygotowania inwestycji, mających na celu poprawę funkcjonowania gospodarki wodno-ściekowej „w obszarze mogącym mieć wpływ na środowisko wodne w dorzeczu rzeki Odry”. Jest to niewątpliwie przykład zarządzania wodami z uwzględnieniem hydrograficznego podziału państwa na obszary dorzeczy, regiony wodne i zlewnie, zamiast trójstopniowego podziału terytorialnego państwa na województwa, powiaty i gminy. Powyższe wpisuje się w wymagania wynikające z prawa Unii Europejskiej i prawa polskiego, dotyczące koordynowania w obszarach dorzeczy działań podejmowanych w celu ochrony wód.
Ministerstwo Infrastruktury upatruje szans na zmniejszenie zanieczyszczenia wód rzeki Odry i jej dopływów w realizowaniu inwestycji w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, gdzie funkcjonowanie nowych przedsięwzięć powinno zmniejszyć ilość ścieków, wprowadzanych do wód niezgodnie z prawem, a następnie zmniejszyć zanieczyszczenie rzeki Odry. W szczególności przyjęto, że „gospodarstwa domowe, przedsiębiorcy podłączeni do sieci kanalizacyjnych nie będą zainteresowani odprowadzaniem ścieków w inne miejsca niż do oczyszczalni ścieków” (s. 6 uzasadnienia projektu).
Inwestycje w zakresie gospodarki wodno-ściekowej podzielono w projekcie na dwie kategorie: budowę, rozbudowę lub modernizację oczyszczalni ścieków w aglomeracjach, o których mowa w art. 86 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (art. 5 ust. 1 pkt 1 projektu) oraz budowę lub modernizację sieci kanalizacyjnej w takich aglomeracjach (art. 5 ust. 1 pkt 2 projektu). Nie każda tego rodzaju inwestycja w Polsce miałaby być „inwestycją w zakresie gospodarki wodno-ściekowej” w rozumieniu projektu ustawy o rewitalizacji rzeki Odry. Takimi inwestycjami będą wyłącznie te, które wymieniono w załączniku nr 1 (łącznie 123 inwestycje związane z oczyszczalniami ścieków) albo załączniku nr 2 (łącznie 259 inwestycji dotyczących sieci kanalizacyjnych). W uzasadnieniu projektu odwołano się do danych, ujętych w VI aktualizacji KPOŚK, zgodnie z którymi w dorzeczu rzeki Odry zlokalizowanych jest 599 aglomeracji, z czego 328 oceniono jako spełniające wymagania przewidziane w prawie Unii Europejskiej, a 271 zakwalifikowano jako niespełniające tych wymagań. Koszty zaplanowanych inwestycji dla wszystkich aglomeracji w dorzeczu rzeki Odry oszacowano na ok. 9,65 mld złotych (s. 7 uzasadnienia projektu). Inwestycji w zakresie gospodarki wodno-ściekowej nie należy utożsamiać z inną kategorią inwestycji zaproponowaną w tym projekcie ustawy, czyli „inwestycjami dla Odry”, mającymi na celu poprawę „warunków środowiskowych rzeki Odry” i opisanymi w art. 1 pkt 1 lit. a i art. 2 projektu.

SKRÓCENIE TERMINÓW USTAWOWYCH

W odniesieniu do inwestycji w zakresie gospodarki wodno-ściekowej przewidziano w projekcie ustawy o rewitalizacji rzeki Odry skrócenie ustawowych terminów na wydanie decyzji administracyjnych, związanych z tymi inwestycjami, co – w ocenie Ministerstwa Infrastruktury – „pozwoli na przyspieszenie procedury realizacji inwestycji w dorzeczu Odry” (s. 6 uzasadnienia projektu). Powyższe rozwiązanie miałoby znaleźć zastosowanie do trzech rodzajów decyzji administracyjnych, w istotnej części wydawanych przez jednostki samorządowe: decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, pozwoleń na budowę i pozwoleń na użytkowanie.
Decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach miałyby być wydawane w terminie nie dłuższym niż 45 dni od dnia złożenia wniosku, a w sprawach szczególnie skomplikowanych w terminie nie dłuższym niż 60 dni od dnia złożenia wniosku (art. 5 ust. 3 pkt 3 projektu). Z kolei w przypadku pozwoleń na budowę i pozwoleń na użytkowanie zakłada się ich wydawanie w terminie nie dłuższym niż miesiąc od dnia złożenia wniosku, a w sprawach szczególnie skomplikowanych w terminie nie dłuższym niż 45 dni od dnia złożenia wniosku (art. 5 ust. 3 pkt 1-2 projektu). Do powyższych terminów nie byłyby wliczane terminy, przewidziane w przepisach prawa do dokonania określonych czynności, okresów doręczania z wykorzystaniem publicznej usługi hybrydowej w rozumieniu art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych, okresów zawieszenia postępowania, okresu trwania mediacji oraz okresów opóźnień, spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu (art. 5 ust. 4 projektu). Jest to rozwiązanie analogiczne do mechanizmu znanego z art. 35 § 5 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego i dotyczącego czasu, który organy rzeczywiście mogą poświęcić na rozpatrywanie określonej kategorii spraw.

PRIORYTET W UBIEGANIU SIĘ O DOFINANSOWANIE Z KPOŚK

W art. 5 ust. 2 projektu ustawy o rewitalizacji rzeki Odry znalazł się instrument, którego skutki wykraczałyby poza prawną sytuację aglomeracji położonych w dorzeczu rzeki Odry i dotykałyby pozostałych aglomeracji w Polsce. Inwestycjom w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, objętym tym projektem i realizowanym na obszarze aglomeracji niespełniających wymagań, miałoby zostać nadane pierwszeństwo w ubieganiu się o dofinansowanie z KPOŚK. Znaczenie tej regulacji wyjaśniono w uzasadnieniu projektu, gdzie przyznano, że „inwestycje zlokalizowane w obszarze dorzecza Odry ujęte w KPOŚK będą traktowane priorytetowo względem inwestycji z innych obszarów dorzeczy, np. Wisły. W takim wypadku wnioski dotyczące inwestycji w aglomeracjach zlokalizowanych w obszarze dorzecza Odry i dorzecza Wisły, które zostały zgłoszone w tym samym czasie do jednostki zarządzającej, […] rozpatrzone zostaną wg. priorytetu, tj. najpierw wnioski tzw. odrzańskie, a dopiero potem tzw. wnioski wiślane” (s. 6 uzasadnienia projektu). Zdaniem Ministerstwa Infrastruktury, wprowadzenie pierwszeństwa „zapewni sprawną realizację zadań w dorzeczu Odry […], a jednocześnie przypieszy dostosowanie się do wymogów unijnych”. Otwarte pozostaje pytanie o sprawną realizację zadań na pozostałych obszarach dorzeczy w Polsce i dostosowywanie się położonych tam aglomeracji do wymagań wynikających z prawa Unii Europejskiej, z uwzględnieniem perspektywy obecnie prowadzonych prac nad projektem nowej dyrektywy, dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych.
Wejście w życie przepisów ustawy o rewitalizacji rzeki Odry w proponowanym kształcie, może bezpośrednio wpłynąć na sytuację gmin, w tym gmin miejsko-wiejskich, które planują podjęcie lub kontynuowanie działań służących poprawie funkcjonowania gospodarki wodno-ściekowej. Ich sytuacja może ulec zmianie także wtedy, gdy nie są położone na obszarze dorzecza rzeki Odry. Projekt ustawy skierowano 26 maja 2023 r. do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu, a 14 czerwca 2023 r. do dalszych prac w komisjach sejmowych. Z uwagi na możliwy ogólnokrajowy zasięg oddziaływania projektu, zasadnym byłoby monitorowanie przez gminy postępu prac nad tym dokumentem oraz wewnętrzna analiza potencjału inwestycyjnego z uwzględnieniem planowanego pierwszeństwa aglomeracji położonych na obszarze dorzecza rzeki Odry.

Tymon Grabarczyk
Associate w Praktyce Infrastruktury i Energetyki
kancelarii Domański Zakrzewski Palinka

SPIS TREŚCI

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 4 / 2023

Spółki z udziałem jednostek samorządu terytorialnego stanowią podmioty samodzielne pod względem prawnym i korporacyjnym. Związek pomiędzy jednostką samorządu terytorialnego a spółkami komunalnymi jest zbyt odległy, by można było mówić o przyznaniu komisji rewizyjnej rady gminy kompetencji do jej kontrolowania.

Tak wynika z rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody Śląskiego z dnia 26 maja 2023 r., nr NPII.4131.1.630.2023, stwierdzającego nieważność uchwały rady miejskiej w sprawie powołania komisji doraźnej do spraw kontroli spółek gminnych. Wojewoda stwierdził nieważność ww. uchwały w całości, uznając, że jej treść jest sprzeczna z art. 18a ust. 1 i art. 21 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w związku z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.

Rada miejska, na mocy § 1 uchwały powołała komisję doraźną do spraw kontroli działalności spółek prawa handlowego, których udziałowcem jest gmina. W § 2 uchwały doprecyzowano, że przedmiotem działalności komisji doraźnej będzie przeprowadzenie do dnia 30 września 2023 r. kontroli spółek prawa handlowego, w których gmina posiada udziały, pod kątem realizacji zadań, dla których spółka została utworzona oraz przedłożenie radzie miejskiej sprawozdania w tym zakresie.

W ocenie organu nadzoru rada miejska, przewidując powołanie komisji doraźnej, mającej kontrolować spółki komunalne, dokonała nieuprawnionego obejścia przepisu art. 18a ustawy o samorządzie gminnym, a tym samym w sposób istotny naruszyła prawo. Zgodnie z jego brzmieniem: „Rada gminy kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy; w tym celu powołuje komisję rewizyjną. Przepis ten niejako narzuca formę, w jakiej rada gminy może sprawować funkcję kontrolną w odniesieniu do gminnych jednostek organizacyjnych, nakazując jej powołanie w tym celu komisji rewizyjnej.”

Wojewoda wskazał ponadto, że możliwość powołania przez radę gminy komisji doraźnych przewiduje art. 21 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w myśl którego: „Rada gminy ze swojego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy.”
Jak podkreślił organ nadzoru, takie komisje mogą również sprawować funkcję kontrolną, na co wyraźnie wskazuje brzmienie art. 18a ust. 4 ustawy.
Z powyższego wynika zatem, że rada gminy może powoływać określone komisje problemowe. „Powinna mieć jednak na uwadze, że w przypadku dwóch komisji obligatoryjnych, tj. komisji rewizyjnej oraz komisji skarg, wniosków i petycji, sam ustawodawca precyzyjnie wyznaczył zakres powierzonych im spraw, które tym samym nie mogą być powierzane komisjom doraźnym. Jedną z takich spraw jest kontrola gminnych jednostek organizacyjnych, przypisana w sposób bezwzględny do kompetencji komisji rewizyjnej.” – wskazał Wojewoda Śląski.
Organ nadzoru wskazał ponadto, że w analizowanej sprawie odrębnym problemem jest możliwość kontrolowania przez radę gminy spółek komunalnych, jako podmiotów niestanowiących gminnych jednostek organizacyjnych, w rozumieniu art. 18a ust. 1 ustawy. W opinii Wojewody, spółki z udziałem jednostek samorządu terytorialnego stanowią podmioty samodzielne pod względem prawnym i korporacyjnym. Związek pomiędzy aparatem organizacyjnym gminy a spółką jako podmiotem kontrolowanym jest w analizowanym przypadku zbyt odległy, by można było mówić o przyznaniu komisji rewizyjnej rady gminy kompetencji do jej kontrolowania. Ponadto gmina, jako udziałowiec, posiada odpowiednie instrumenty kontrolne dostępne udziałowcom na gruncie prawa korporacyjnego, w szczególności Kodeksu spółek handlowych. „Nie ma zatem możliwości, by gmina dokonywała przedmiotowej kontroli z wykorzystaniem instrumentów administracyjnoprawnych, tj. za pośrednictwem komisji rady gminy.” – wskazał organ nadzoru uchylając uchwałę rady miejskiej.

Jakub Gortyński

SPIS TREŚCI

ENERGIA I TECHNOLOGIE - SAS 4 / 2023

Nawet o 30% można obniżyć rachunki za energię w obiektach i budynkach, w których stosowane są rozwiązania z zakresu efektywności energetycznej. Znaczne zmniejszenie zużycia prądu i ciepła można osiągnąć już poprzez poprawę efektywności zarządzania układami ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji w budynkach, co przynosi realne oszczędności
dla firm i instytucji – podkreślają eksperci energetycznego lidera.

Czytaj więcej: Budynki oszczędne energetycznie – TAURON wspiera efektywność w firmach

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 4 / 2023

13 lipca 2023 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej. Ustawa została przekazana do Senatu i Prezydenta RP.

Ustawa włącza organizacje zrzeszające wszystkie kategorie jednostek samorządu terytorialnego bądź też organizacji reprezentujących samorządowe organizacje o charakterze regionalnym do grupy organizacji, które na mocy ustawy mogą wyznaczać przedstawicieli strony samorządowej w Komisji Wspólnej. Konsekwencją tej zmiany jest zwiększenie liczby przedstawicieli strony rządowej w Komisji Wspólnej, tak aby liczba przedstawicieli obu stron była równa. Ponadto nowelizacja wprowadza zmiany w sposobie wyznaczania kandydatów na członków i kandydatów na zastępców członków Komitetu Regionów Unii Europejskiej.

SPIS TREŚCI

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 4 / 2023

7 lipca 2023 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw. Ustawa została skierowana do Senatu i Prezydenta RP.

Ustawa wprowadza zmiany do ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Są to przepisy stanowiące podstawę prawną przekazania w roku 2023 z budżetu państwa do jednostek samorządu terytorialnego rekompensaty (dodatkowych dochodów) w wysokości około 14 mld zł. Będą one stanowiły uzupełnienie subwencji ogólnej.

SPIS TREŚCI

ANALIZY | KOMENTARZE - SAS 4 / 2023

Pomimo tego, że 9 marca 2023 r. minął rok od wejścia w życie ostatniej nowelizacji ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2022 r. poz. 2519 z późn. zm., dalej: u.c.p.g.), dotyczącej m.in. uszczelnienia regulacji prawnych odnoszących się do gospodarowania nieczystościami ciekłymi (ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw; Dz.U. poz. 1549), wiele gmin w dalszym ciągu ma szereg problemów z właściwym (prawidłowym) stosowaniem nowych rozwiązań prawnych w tym przedmiocie. Niniejszy artykuł przypomina najważniejsze ze zmian wprowadzonych przez ustawodawcę w ww. zakresie.

Na wstępie warto przypomnieć, że podstawową zmianą dotyczącą gospodarowania nieczystościami ciekłymi było objęcie definicją nieczystości ciekłych osadów powstających w osadnikach przydomowych oczyszczalni ścieków. Dotychczas osady te były traktowane w dwojaki sposób – albo jako odpady (co wymuszało przy ich zagospodarowaniu posiadanie przez oczyszczalnię ścieków zezwolenia na przetwarzanie odpadów), albo tak jak obecnie wskazuje to ustawodawca, tj. jako nieczystości ciekłe. Aby ujednolicić działanie w tym zakresie, zdecydowano się na jednoznaczne przesądzenie, że osady z przydomowych oczyszczalni ścieków powinny być traktowane na równi z „klasycznymi” nieczystościami ciekłymi, gromadzonymi w zbiornikach bezodpływowych.
Zmiana definicji nieczystości ciekłych wymusiła również dalsze zmiany w innych przepisach u.c.p.g., które dotychczas odnosiły się jedynie do zbiorników bezodpływowych. W tym miejscu należy przypomnieć najistotniejsze dwie zmiany, które gminy powinny wdrożyć najpóźniej do 9 lutego 2023 r., a z których do tej pory część z nich jeszcze się nie wywiązała:
zmiana gminnego regulaminu utrzymania czystości i porządku – w zakresie częstotliwości i sposobu pozbywania się nieczystości ciekłych, bowiem dotychczasowe regulaminy określały to (a przynajmniej powinny określać) jedynie w odniesieniu do zbiorników bezodpływowych, nie zaś również do przydomowych oczyszczalni ścieków (patrz: art. 4 ust. 2 pkt 3 u.c.p.g.);
zmiana uchwały w sprawie górnych stawek opłat, o której mowa w art. 6 ust. 2 u.c.p.g. – również w tym przypadku zmiana powinna polegać na uwzględnieniu przy kalkulowaniu górnych stawek opłat nieczystości ciekłych, pochodzących z przydomowych oczyszczalni ścieków (a zwłaszcza ich specyfiki).
I choć ustawodawca nie przewiduje żadnych bezpośrednich negatywnych konsekwencji dla tych gmin, które nie dokonały zmian w swoich aktach prawa miejscowego w powyższym zakresie, to takie konsekwencje, mimo tego że jedynie pośrednie, prędzej czy później się pojawią – i to nie tylko w stosunku do samych gmin, ale również ich mieszkańców. W kontekście braku zmiany regulaminu należy wskazać chociażby na trudności, jakie będą miały gminy w toku przeprowadzanych kontroli właścicieli nieruchomości, w zakresie pozbywania się przez nich nieczystości ciekłych – wszak jeśli nie wprowadziliśmy do regulaminu wyraźnej minimalnej częstotliwości pozbywania się nieczystości ciekłych, to trudno będzie zarzucać właścicielowi nieruchomości, że pozbywa się nieczystości ciekłych zbyt rzadko. W kontekście natomiast braku zmiany uchwały w sprawie górnych stawek opłat, w głównej mierze warto zwrócić uwagę na charakter tej uchwały, którym niewątpliwie jest ochrona mieszkańców gminy przed zbyt wysokimi stawkami opłat za odbiór nieczystości ciekłych. Oczywiście rolą gminy nie jest ustalanie stawek opłat na bardzo niskim poziomie, który wręcz uniemożliwia przedsiębiorcom w sposób właściwy prowadzić działalność (tj. stawek na poziomie poniżej ponoszonych przez nich kosztów), lecz ustalenie ich na takim poziomie, aby chociażby ograniczyć zbyt wygórowane marże zysku ustalane przez takich przedsiębiorców (zwłaszcza w przypadku gmin, na terenie których istnieje mała konkurencja na rynku odbioru nieczystości ciekłych).
W kontekście wskazanej wyżej minimalnej częstotliwości, która powinna znaleźć się w gminnym regulaminie odrębnie dla zbiorników bezodpływowych i odrębnie dla przydomowych oczyszczalni ścieków, która to częstotliwość ma na celu również ułatwienie przeprowadzania kontroli przez gminy, warto zwrócić uwagę na dwa kolejne praktyczne aspekty wypływające z nowelizacji.
Po pierwsze zmianie uległy również przepisy dotyczące sprawozdawczości podmiotów odbierających nieczystości ciekłe od właścicieli nieruchomości (chociaż te zmiany weszły w życie nie z dniem 9 sierpnia 2022 r., a 1 stycznia 2023 r., co wynikało z kwartalności tych sprawozdań). Oprócz tego, że ustawodawca rozszerzył zakres sprawozdawczości o nieczystości ciekłe odebrane z przydomowych oczyszczalni ścieków, wprowadził dodatkowy zakres przekazywanych informacji o wykaz adresów nieruchomości, z których dany podmiot odebrał nieczystości ciekłe. Właściwe skorelowanie kwartalności tych sprawozdań z minimalną częstotliwością pozbywania się przez właścicieli nieruchomości nieczystości ciekłych, może przyczynić się do łatwiejszego przeprowadzania kontroli, z czego nie wszystkie gminy zdają sobie sprawę. Przykładowo bowiem określenie minimalnej częstotliwości pozbywania się nieczystości ciekłych raz na kwartał w przypadku zbiorników bezodpływowych i raz na rok w przypadku osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków, w prosty sposób pozwoli weryfikować, czy spod danego adresu w danym kwartale lub w danym roku nieczystości ciekłe zostały odebrane – wszak adres ten powinien znaleźć się co kwartał albo raz w roku w jednym ze sprawozdań składanych przez przedsiębiorców. W taki oto sposób gminy mogą wytypować do kontroli tych właścicieli nieruchomości, którzy potencjalnie nie przestrzegają przepisów.
Po drugie po raz pierwszy za rok 2023 do końca kwietnia 2024 r. gmina zobligowana będzie do złożenia nowego sprawozdania (o którym mowa w art. 3 ust. 5 u.c.p.g.) odnoszącego się do gospodarki nieczystościami ciekłymi na swoim terenie. Jedną z informacji składanych w tym sprawozdaniu jest chociażby liczba przeprowadzonych kontroli, o których mowa w art. 6 ust. 5a u.c.p.g. Co przy tym istotne, sprawozdanie to składane będzie nie tylko do Wód Polskich (do właściwego dyrektora RZGW), ale również do WIOŚ, który uzyskał uprawnienie do nakładania na gminę kary pieniężnej, za niewłaściwe przeprowadzanie kontroli w oparciu o wskazany powyżej przepis art. 6 ust. 5a u.c.p.g. w wysokości od 10 tys. zł do 50 tys. zł (patrz: art. 9z ust. 7 u.c.p.g.).
Jakie jeszcze problemy mają gminy z nowelizacją? Chociażby kwestia wspomnianej powyżej kontroli rozbudza do czerwoności zwłaszcza te gminy, w których poziom skanalizowania nie jest na zbyt wysokim poziomie. I choć nowelizacja w żaden sposób nie wprowadziła niczego nowego w zakresie samej kontroli (dotychczas gminy też takie kontrole zobligowane były prowadzić), to ustawodawca zdając sobie sprawę, że przepis nakazujący to działanie może i nie był „martwy”, to jednak był niezbyt często w użyciu w zdecydowanej większości gmin. Stąd też nowelizacją wprowadzono do art. 6 u.c.p.g. ust. 5aa, zgodnie z którym w każdej gminie w pierwszej kolejności należy przygotować plan kontroli obejmujący dwa lata, podczas których należy skontrolować wszystkich właścicieli nieruchomości, którzy nie tylko pozbywają się nieczystości ciekłych, ale również nie są objęci gminnym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi (w tym miejscu warto również zaznaczyć, że pierwszy dwuletni okres kontrolny rozpoczął się z dniem wejścia w życie nowelizacji, tj. z dniem 9 sierpnia 2022 r., a więc aktualnie jesteśmy na jego półmetku). Dodatkowo w art. 6 u.c.p.g. pojawił się ust. 5ab, który wskazuje, że do kontroli stosować należy przepisy art. 379 i art. 380 Prawa ochrony środowiska, co nie jest jednak na gruncie u.c.p.g. żadną nowością, bo analogiczne odesłania pojawiają się chociażby przy prowadzonej przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) kontroli przestrzegania przepisów u.c.p.g., o której mowa w art. 9u u.c.p.g.
Innym praktycznym problemem, z jakim borykają się gminy, jest kwestia zezwoleń na prowadzenie działalności, polegającej na odbieraniu nieczystości ciekłych od właścicieli nieruchomości. Przypomnijmy, że przed dniem 9 sierpnia 2022 r. wydawane były zezwolenia wyłącznie na opróżnianie zbiorników bezodpływowych i na transport nieczystości ciekłych. Wraz z wejściem w życie nowelizacji i rozszerzeniem definicji nieczystości ciekłych na osady powstające w przydomowych oczyszczalniach ścieków, konieczne stało się również rozszerzenie zakresu wskazanego powyżej zezwolenia. I tak, od dnia 9 sierpnia 2022 r. gminy wydają zezwolenia na opróżnianie zbiorników bezodpływowych lub osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków i transport nieczystości ciekłych. W tym kontekście w wielu gminach pojawiać się zaczęły pytania, co z dotychczasowymi zezwoleniami? Ustawodawca w przepisach przejściowych nowelizacji wskazał z jednej strony, że dotychczasowe zezwolenia pozostają w mocy w takim zakresie i na taki okres, na jaki zostały wydane, a to do przedsiębiorcy posiadającego takie zezwolenie należy decyzja, czy chce prowadzić działalność również w zakresie przydomowych oczyszczalni ścieków. Jeśli tak, to jedyne co musi on zrobić, to pisemnie poinformować gminę o zamiarze prowadzenia działalności również w nowym zakresie, dołączając gotowość stacji zlewnej na przyjęcie tego rodzaju nieczystości (pochodzących z przydomowych oczyszczalni ścieków). Co przy tym istotne, możliwość prowadzenia- szerszej działalności pojawia się dopiero od dnia, w którym ww. pisemna informacja dotrze do gminy. Bez niej przedsiębiorca naraża się na zarzut prowadzenia działalności bez wymaganego zezwolenia (w zakresie przydomowych oczyszczalni ścieków), co jest sankcjonowane przepisem art. 10 ust. 1 u.c.p.g. (kara aresztu lub kara grzywny). Ważne jest również to, że w odpowiedzi na otrzymane od przedsiębiorcy pismo gmina nie dokonuje sama z siebie żadnych działań, zwłaszcza brak jest podstawy do wydawania decyzji zmieniającej (oczywiście takowa może się pojawić do wydania, jeśli np. przedsiębiorca niejako przy okazji chciałby zmienić inne elementy posiadanej decyzji, udzielającej mu zezwolenia). Jeśli przedsiębiorca chciałby mieć jednak od gminy potwierdzenie, że złożył skutecznie stosowne pismo, dzięki któremu może prowadzić działalność również w zakresie opróżniania osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków, to może wystąpić o wydanie, w trybie art. 217 Kodeksu postępowania administracyjnego, zaświadczenia w tym przedmiocie.
W kontekście zezwoleń na odbieranie nieczystości ciekłych od właścicieli nieruchomości warto zauważyć, że po zmianach wprowadzonych nowelizacją możliwe jest wydawanie następujących rodzajów zezwoleń:

• zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych oraz osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków i transportu nieczystości ciekłych;
• zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych;
• zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków i transportu nieczystości ciekłych.

Nie sposób przy tym zgodzić się z pojawiającym się niekiedy poglądem, że w przypadku, gdy przedsiębiorca wnioskuje o zezwolenie dotyczące zarówno zbiorników bezodpływowych, jak i przydomowych oczyszczalni ścieków, to organ powinien w odpowiedzi na jego wniosek udzielić mu dwóch odrębnych zezwoleń. Oczywiście dwa zezwolenia pojawią się jednak w sytuacji, gdy sam przedsiębiorca odrębnie zawnioskuje o zezwolenie dot. zbiorników bezodpływowych i odrębnie o zezwolenie dot. przydomowych oczyszczalni ścieków.
Na chwilę warto wrócić jeszcze do problematyki sprawozdań składanych przez przedsiębiorców odbierających nieczystości ciekłe. Ta kwestia również powoduje bowiem w praktyce gmin wiele mniej lub bardziej istotnych problemów. Po pierwsze warto przypomnieć, że oprócz rozszerzenia zakresu sprawozdawczości na przydomowe oczyszczalnie ścieków, pojawiły się w nim dwa nowe elementy – jednym z nich jest już wspominany w niniejszym artykule obowiązek dołączenia do sprawozdania listy z adresami nieruchomości, z których w danym kwartale odebrano nieczystości ciekłe. Drugim jest obowiązek podania ilości nieczystości ciekłych odebranych z terenu danej gminy, z podziałem na te pochodzące z obszaru aglomeracji i na te pochodzące spoza obszaru aglomeracji (oczywiście taki podział w praktyce dotyczyć będzie wyłącznie tych gmin, na terenie których są obszary częściowo objęte, a częściowo nieobjęte aglomeracją).
W analizowanym kontekście wyraźnego podkreślenia wymaga fakt, że w obecnie obowiązującym stanie prawnym brak jest wiążącego przedsiębiorców wzoru sprawozdania, z którego powinni oni korzystać. Ostatni taki wzór nie obowiązuje już bowiem od kilku lat. Co więcej, również same gminy nie mają obowiązku tworzenia takiego wzoru, a jeśli już jednak decydują się na takie działanie, to przygotowany przez nie wzór może mieć charakter co najwyżej fakultatywny i pomocniczy. Gmina nie ma prawa żądać od przedsiębiorcy składania sprawozdania na tak przygotowanym wzorze – co najwyżej może o taki sposób sprawozdawania poprosić przedsiębiorców działających na swoim terenie. I w tym kontekście warto wskazać na kilka nieprawidłowości po stronie gmin, odnoszących się do samodzielnie przygotowywanych wzorów. Niekiedy są one bowiem nieprawidłowe i wymagają podania przez przedsiębiorców danych, co do których nie ma podstawy prawnej. Największym błędem w tym zakresie jest wskazywanie na konieczność podawania nie tylko samych adresów nieruchomości, z terenu których w danym kwartale przedsiębiorca odebrał nieczystości ciekłe, ale również dane podmiotu, od którego te nieczystości ciekłe zostały odebrane (imię i nazwisko albo nazwa). Do takiego działania ustawodawca bowiem nie upoważnił, natomiast podanie takich informacji może być negatywnie ocenione z punktu widzenia przepisów dotyczących ochrony danych osobowych. Drugim najczęściej pojawiającym się błędem we wzorach przygotowanych przez gminy sprawozdań jest konieczność podawania danych dotyczących ilości odebranych nieczystości ciekłych, z podziałem na te pochodzące ze zbiorników bezodpływowych i te pochodzące z przydomowych oczyszczalni ścieków. Również do wymagania takich informacji ustawodawca nie upoważnił gminy.
Przedstawione w niniejszym artykule problemy, z jakimi borykają się gminy w ramach stosowania znowelizowanych przepisów u.c.p.g., nie są oczywiście wszystkimi, a jedynie subiektywnie wybranymi, które najczęściej pojawiają się w praktyce funkcjonowania gminnych systemów gospodarowania nieczystościami ciekłymi. Czas przy tym pokaże, czy mają one charakter jedynie przejściowy (chociażby z uwagi na ich względną nowość i konieczność wypracowania określonej praktyki działania), czy też ich podłożem są poważniejsze błędy systemowe całego systemu utrzymania czystości i porządku na terenach gmin (których oczywiście nie ma co negować, bowiem takowe niewątpliwie istnieją i są związane chociażby z coraz mniejszą czytelnością u.c.p.g., na którą wpływają kolejne nowelizacje).

Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych
Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy
sp.k. w Poznaniu

SPIS TREŚCI

AKTUALNOŚCI | PRZEGLĄD LEGISLACYJNY - SAS 4 / 2023

AKTA STANU CYWILNEGO. TEKST JEDN.

W Dzienniku Ustaw z dnia 19 lipca 2023 r. (poz. 1378) opublikowane zostało obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 czerwca 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego.

Ustawa reguluje zasady i tryb rejestracji stanu cywilnego oraz dokonywania czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego. Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego jest czwartym aktem normatywnym dotyczącym rejestracji stanu cywilnego, uchwalony po II wojnie światowej. Celem wprowadzenia w 2015 r. nowej regulacji w zakresie rejestracji stanu cywilnego było podniesienie jakości rejestracji stanu cywilnego oraz poprawa sprawności procesów administracyjnych w tym obszarze. Osiągnięciu tego celu miała służyć elektronizacja stanu cywilnego, a zatem ewidencjonowanie zdarzeń z zakresu stanu cywilnego w systemie teleinformatycznym oraz przenoszenie dotychczasowych akt stanu cywilnego z postaci papierowej na elektroniczną. Proces elektronizacji rejestracji stanu cywilnego nie zakończył się wraz z uchwaleniem komentowanej ustawy, ale cały czas trwa, czego dowodem są kolejne zmiany w tym zakresie, wprowadzone ustawą z dnia 16 października 2019 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw, a także obowiązujące od dnia 1 stycznia 2023 r. przepisy ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych.

PRZECIWDZIAŁANIE KRADZIEŻY TOŻSAMOŚCI

Od 22 lipca 2023 r. obowiązują przepisy ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości (Dz.U. z dnia 21 lipca 2023 r., poz. 1394).

Ustawa dotyczy zwiększenia ochrony przed nadużyciami wynikającymi z kradzieży danych i ograniczenia skali zjawiska wyłudzania środków finansowych, poprzez zaciąganie zobowiązań finansowych na inną osobę, m.in. umów kredytów i pożyczek czy sprzedaży nieruchomości, bez wiedzy i zgody właściciela i zjawiska tzw. SIM swappingu, czyli wyrobienia duplikatu karty SIM, która może być potem użyta do autoryzowania transakcji wykonanych przez złodzieja w instytucji finansowej. Przepisy ustawy m.in. przyznają osobie pełnoletniej nieodpłatne zastrzeżenie i cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL. Zastrzeżenia i cofnięcia zastrzeżenia dokonuje się albo przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej przez ministra właściwego do spraw informatyzacji albo na wniosek składany osobiście w organie dowolnej gminy na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem.

SZCZEGÓLNE UPRAWNIENIA KORPUSU S.C.

Od 22 lipca 2023 r. obowiązują przepisy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2023 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie uprawnień szczególnych przysługujących niektórym kategoriom członków korpusu służby cywilnej (Dz.U. z dnia 21 lipca 2023 r. poz. 1386).

Nowelizacja wprowadza dodatek stołeczny do wynagrodzenia, uzasadniony zwiększeniem efektywności wykonywanych zadań przez członków korpusu służby cywilnej z jednostek organizacyjnych Izby Administracji Skarbowej w Warszawie, zlokalizowanych na obszarze miasta stołecznego Warszawy w powiatach: legionowskim, otwockim, piaseczyńskim, pruszkowskim, wołomińskim lub Oddziale Celnym Port Lotniczy Warszawa-Modlin, ze względu na szczególnie trudne warunki pracy w tych jednostkach.

FINANSOWANIE ZADAŃ OŚWIATOWYCH. TEKST JEDN.

W Dzienniku Ustaw z dnia 24 lipca 2023 r. (poz. 1400) opublikowane zostało obwieszczenie Marszalka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 maja 2023 r. w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego ustawy o finansowaniu zadań oświatowych.

Ustawa o finansowaniu zadań oświatowych, zgodnie z intencjami wyrażonymi w uzasadnieniu do rządowego projektu tego aktu, stanowi próbę ujęcia w jednym akcie prawnym całości istotnych spraw dotyczących finansowania oświaty. Chociaż przepisy regulujące kwestie finansowe systemu oświaty zostały w znacznej mierze przeniesione do ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, trudno mówić o wyczerpującym charakterze tej regulacji. Wciąż bowiem wpływ na aspekty finansowe wykonywania zadań oświatowych mają regulacje zawarte w przepisach ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe oraz ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, a także ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

LAPTOPY DLA UCZNIÓW I NAUCZYCIELI

Od 2 sierpnia 2023 r. obowiązują przepisy ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli (Dz.U. z dnia 18 lipca 2023 r. poz. 1369).

Ustawa dotyczy wyposażenia uczniów klas IV szkół podstawowych publicznych i niepublicznych w laptopy oraz nauczycieli publicznych szkół podstawowych w bony na zakup laptopa lub laptopa przeglądarkowego. Ustawa zakłada dostarczenie do kolejnych roczników uczniów klas IV szkół podstawowych publicznych i niepublicznych laptopów. Działanie to będzie realizowane od roku szkolnego 2023/2024. Urząd obsługujący ministra właściwego do spraw informatyzacji co roku będzie dokonywał zakupu centralnego, na podstawie danych liczbowych przekazanych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Następnie laptopy będą trafiały do organów prowadzących szkoły, które będą przekazywały na własność sprzęt rodzicom uczniów klas IV szkół podstawowych. Laptopy uzyskane w ramach ustawy nie będą podlegały zbyciu przez okres wskazany w ustawie (5 lat).

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI SAS 4 / 2023

AKTUALNOŚCI  / PROJEKTY

Rekompensata utraconych dochodów w 2023 r.
Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego
Metropolia Krakowska
Udział w PIT ryczałtowym dla JST

PRZEGLĄD LEGISLACYJNY

ANALIZY I KOMENTARZE
Aktualne problemy gmin w gospodarce nieczystościami ciekłymi – półtora roku po nowelizacji
Tworzenie prawa miejscowego – prawidłowa konstrukcja przepisów merytorycznych
Studium uwarunkowań a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

ENERGIA I TECHNOLOGIE

Ekoenergetyka–Polska S.A.
PGE uruchamia nieskoemisyjną kotłownię gazową w Elektrociepłowni w Bydgoszczy
Budynki oszczędne energetycznie – TAURON wspiera efektywność w firmach
Świadomość klimatu inicjatorem inwestycji w OZE

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU

Czy gmina może zawrzeć dwie umowy z rodzicami dwójki
niepełnosprawnych dzieci o zwrot kosztów dowozu do szkoły?
Czy komisje rady miasta mogą kontrolować spółki komunalne?
Wniosek o wymianę dowodu osobistego należy złożyć osobiście w urzędzie gminy

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Jakie informacje powinny znaleźć się w pouczeniu decyzji burmistrza miasta?
Starosta powinien zweryfikować ustalenia Policji, przed wydaniem decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy
Istota i znaczenie upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym należności podatkowych na rzecz JST
Decyzje w postępowaniu uproszczonym – nowym trybie postępowania administracyjnego

FINANSE SAMORZĄDU

Finansowanie wynagrodzenia dyrektora przedszkola niepublicznego ponad limit wynikający z ustawy
Tryb sporządzania projektu budżetowego przez wójta, burmistrza,
prezydenta miasta nie może być regulowany w uchwale
Dotacja przedmiotowa od miasta dla samorządowego zakładu budżetowego gminy

PRAWO PRACY

Czy wójt, burmistrz, prezydent miasta musi podnieść wynagrodzenia wszystkim pracownikom urzędu,
zgodnie z nowymi minimalnymi kwotami zaszeregowania zasadniczego?
Burmistrz może odwołać dyrektora szkoły za szerzenie hejtu w Internecie
Rada miasta nie może ustalić w regulaminie wynagradzania
nauczycieli warunków przyznawania dodatku za wysługę lat

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

Czy zamawiający powinien weryfikować wypłatę wynagrodzenia podwykonawców?
Elektronizacja zamówień nie może zwiększać formalizmu procedury udzielenia zamówienia
Zakaz nadużywania możliwości unieważnienia przetargu przed terminem składania ofert
Zamawiający musi jednoznacznie uzasadnić zaniechanie podziału zamówienia
Wyłącznie nieusuwalne powody skutkują odrzuceniem oferty

BIULETYN SAMORZĄDOWCA - 4 / 2023

ANALIZY SAMORZĄDOWE

Projekt ustawy o rewitalizacji rzeki Odry ważny dla wszystkich samorządów
Referendum lokalne a kampania referendalna
O potrzebie zwiększenia wpływu samorządów na obsadę SKO
25-lecie dokończenia reformy samorządowej
O transformacji energetycznej samorządów

SĄDY O SAMORZĄDACH

Wójt, burmistrz, prezydent miasta nie może upoważnić zastępcy
do wydawania zarządzeń w przedmiocie zmiany uchwały budżetowej
Jeśli wójt, burmistrz, prezydent miasta nie powołał zastępcy,
to taką osobę wyznacza Prezes Rady Ministrów

Z GMIN, MIAST I POWIATÓW

2022 rok w ZPP – wzmożona aktywność i szereg korzyści
25 lat samorządu Mazowsza

NOWOCZESNE TECHNOLOGIE

Przyjazne Deklaracje automatyzują podatki w samorządach
w Polsce dzięki Podatkowemu Robotowi
Samorządowe centra usług satelitarnych – szkic koncepcji
Czysta woda i duże oszczędności

ORZECZNICTWO I ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE DLA SAMORZĄDÓW - 4 / 2023

ORZECZNICTWO SN I SĄDÓW POWSZECHNYCH

Rozwiązanie przez gminę umowy użytkowania wieczystego jest możliwe,
jeśli sposób korzystania z gruntu był sprzeczny z umową

Możliwe jest zasiedzenie nieruchomości stanowiącej las państwowy

ORZECZNICTWO SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH

Organ regulacyjny nie może decydować o zmianie stawek amortyzacji
środków trwałych, jeśli dotychczasowe są zgodne z prawem

Klub radnych nie może wnieść skargi do sądu na bezczynność prezydenta miasta

Jak liczyć 45-dniowy termin na załatwienie wniosku taryfowego
dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków?

ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE WOJEWODÓW

Uchwała rady miasta w sprawie dokonywania opłat za parkowanie tylko
w aplikacjach narusza zasadę równości wobec prawa 

Różnicowanie w uchwale przez radę gminy stawek opłat
od wielkości pojemników na odpady jest naruszeniem prawa

Rada powiatu nie może decydować w uchwale,
który wydział starostwa ma obsługiwać radę seniorów

ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE
REGIONALNYCH IZB OBRACHUNKOWYCH

Powiat lub gmina nie może dotować inwestycji z zakresu ochrony środowiska przed zawarciem umowy
Uchwała rady miasta traci moc, jeśli zostanie uchylony przepis upoważniający jej wydanie