Powiat lub gmina nie może dotować inwestycji z zakresu ochrony środowiska przed zawarciem umowy
ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE RIO - SAS 4 / 2023
Uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach z dnia 30 marca 2023 r., nr 161/IX/2023
Ustawodawca nie dopuszcza możliwości refundowania środkami pieniężnymi, przekazanymi jako dotacja celowa, inwestycji z zakresu ochrony środowiska, zrealizowanych przed datą zawarcia umowy dotacyjnej.
Tak wynika z rozstrzygnięcia nadzorczego Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach, stwierdzającej nieważność części postanowień uchwały rady gminy, w sprawie określania zasad i trybu udzielania dotacji celowej z budżetu gminy w zakresie dofinansowania budowy studni wierconych głębinowych dla osób fizycznych na potrzeby własnego gospodarstwa w gminie.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach stwierdziło, że w badanej uchwale rada gminy zawarła postanowienia, które dopuszczają udzielenie dotacji również na pokrycie wydatków poniesionych przed wejściem uchwały w życie (refundacja).
Kolegium Izby wskazało, że na podstawie art. 403 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska, finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej może polegać na udzielaniu dotacji celowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Zgodnie z art. 403 ust. 5 i 6 ustawy Prawo ochrony środowiska, organ stanowiący gminy/powiatu upoważniony jest do określenia zasad udzielania dotacji celowej na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji w drodze uchwały podmiotom, o których mowa w ust. 4 ustawy, przy czym udzielenie dotacji celowej następuje na podstawie umowy zawartej przez gminę lub powiat.
Zgodnie z definicją dotacji, określoną w przepisach art. 126 i 127 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, dotacjami są środki budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz państwowych funduszy celowych, podlegające szczególnym zasadom rozliczania, przeznaczone na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych. Z przepisu art. 250 ustawy o finansach publicznych wynika natomiast, że zarząd jednostki samorządu terytorialnego, udzielając dotacji celowej, zawiera umowę, określając m.in.: wysokość dotacji, cel lub opis zakresu rzeczowego zadania, termin wykorzystania dotacji i termin jej rozliczenia.
Stosownie do ww. przepisów ustawy o finansach publicznych, a także przepisów art. 403 ust. 5-6 Prawa ochrony środowiska, dotacje przeznaczone są na finansowanie lub dofinansowanie zadań określonych w umowie. „Biorąc pod uwagę powyższe przepisy uznać należy, że ustawodawca nie dopuszcza możliwości dotowania środkami pieniężnymi, przekazanymi jako dotacja celowa, inwestycji z zakresu ochrony środowiska, zrealizowanych przed datą zawarcia umowy dotacyjnej.” – czytamy w uchwale Kolegium RIO w Katowicach.
Kolegium zaznacza, że w przedmiocie możliwości udzielania dotacji na zasadzie refundacji poniesionych już wydatków przez podmioty, które taką dotację miałyby otrzymać, wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 listopada 2016 roku (sygn. akt.: II GSK 954/15). Zdaniem Sądu zasady udzielania dotacji na zadania służące ochronie środowiska powinny zostać określone przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem przepisów prawa dotyczących dotacji, przy czym NSA podkreślił, że przepisy art. 403 ust. 4-6 ustawy Prawo ochrony środowiska nie zawierają odstępstw od prawnej definicji dotacji, wynikającej z art. 126 ustawy o finansach publicznych i dotacji celowej z art. 127 i art. 250 tejże ustawy. Mając na względzie powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł o braku możliwości dotowania inwestycji z zakresu ochrony środowiska, zrealizowanych przed datą zawarcia umowy dotacyjnej.
