Różne stawki podatku od nieruchomości dla garaży wyodrębnionych i przynależnych do lokalu mieszkalnego
FINANSE SAMORZĄDU - SAS 7/2012
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (dalej upiol) opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają m.in. budynki lub ich części. Stosownie do treści art. 5 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 2 upiol stawki podatku od nieruchomości ustalają w drodze uchwał rady gmin, z zastrzeżeniem, że nie mogą one przekroczyć górnych granic stawek kwotowych na każdy rok podatkowy, ogłaszanych w drodze obwieszczeń przez Ministra Finansów. Górne granice stawek kwotowych uzależnione są od rodzaju nieruchomości podlegających opodatkowaniu i sposobu ich wykorzystania.
Odnośnie opodatkowania podatkiem od nieruchomości garaży, które usytuowane są w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, ale stanowią odrębną własność, zarysowały się dwa przeciwstawne poglądy:
- zgodnie z jednym z nich, garaże takie powinny być opodatkowane wedle stawek niższych, określanych przez rady gmin na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a upiol, to znaczy dla budynków mieszkalnych lub ich części. Takie stanowisko zaprezentowano m.in. w wyrokach NSA z dnia 12 października 2011 r. sygn. akt II FSK 733/10 i II FSK 335/11, WSA w Bydgoszczy z dnia 28 lipca 2009 r. sygn. akt I SA/Bd 346/09 i WSA w Warszawie z dnia 2 września 2011 r. sygn. akt III SA/Wa 795/11.
- zgodnie zaś z drugim z poglądów, garaże takie powinny być opodatkowywane wedle stawek wyższych, określanych przez rady gmin na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e upiol, to znaczy dla pozostałych niż wymienione w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a-d budynków lub ich części. Takie stanowisko zaprezentowano m.in. w wyrokach WSA w Szczecinie z dnia 6 października 2010 r. sygn. akt I SA/Sz 508/10, WSA w Olsztynie z dnia 28 kwietnia 2011 r. sygn. akt I SA/Ol 131/11, WSA w Bydgoszczy z dnia 28 września 2011 r. sygn. akt I SA/Bd 456/11 i WSA w Warszawie z dnia 9 grudnia 2010 r. sygn. akt III SA/Wa 2114/10.
Aktualnie, wedle obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2011 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2012 r. w stosunku do budynków mieszkalnych i ich części, maksymalna dopuszczalna stawka podatku od nieruchomości ustalanego przez radę gminy wynosi 0,70 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, w stosunku zaś do pozostałych budynków lub ich części 7,36 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej.
Wobec znacznej - ponad dziesięciokrotnej - różnicy w maksymalnej dopuszczalnej stawce podatku od nieruchomości dla budynków mieszkalnych lub ich części oraz dla pozostałych budynków lub ich części, a także wobec masowości opodatkowania garaży w budynkach wielorodzinnych w skali całego kraju, występowanie w orzecznictwie dwóch odmiennych i wzajemnie wykluczających się poglądów w omawianej kwestii, to niewątpliwie stan niepożądany.
Postanowieniem z dnia 28 listopada 2011 r. sygn. akt II FSK 535/10 skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego przedstawił do rozstrzygnięcia, w trybie art. 187 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej ppsa), składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego następujące zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości: Czy w świetle art. 2 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 pkt 2 upiol garaż stanowiący przedmiot odrębnej własności, usytuowany w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości według stawki podatku przewidzianej w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e tej ustawy.
Rozpoznając przedstawione zagadnienie prawne Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 27 lutego 2012 r. podjął uchwałę sygn. akt II FPS 4/11, w której stwierdził, że w świetle art. 2 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 pkt 2 upiol garaż stanowiący przedmiot odrębnej własności, usytuowany w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości według stawki podatku przewidzianej w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e tej ustawy.
W uzasadnieniu uchwały NSA wskazał, że z art. 3 ust. 4 upiol w powiązaniu treścią art. 3 ust. 5 tej ustawy wynika, iż nieruchomość lokalowa została uznana za odrębny przedmiot opodatkowania. W związku z tym możliwe jest zastosowanie różnych stawek podatku do wyodrębnionych od innych części budynku lokali, w zależności od charakteru tych lokali, który może być mieszkalny, pozostały, bądź przeznaczony na działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 5 ust. 1 upiol.
Następnie, powołując się na art. 2 ust. 1, 2 i 4 ustawy o własności lokali, NSA wywiódł, że garaż może stanowić pomieszczenie przynależne do samodzielnego lokalu mieszkalnego albo odrębną własność lokalową. W pierwszym przypadku będzie on podlegał opodatkowaniu tak jak lokal mieszkalny, do którego przynależy, w drugim będzie odrębnym przedmiotem opodatkowania. Ponieważ zaś, uwzględniając kryterium zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkaniowych właściciela i osób mu bliskich, nie można przyjąć, iż garaż spełnia funkcje mieszkalne, to w sytuacji, gdy stanowi on przedmiot opodatkowania odrębny od innych części budynku, nie dzieli losu innych części tego budynku (mieszkalnych) - nawet w sytuacji, gdy cały budynek ma charakter mieszkalny.
W dalszej części uzasadnienia uchwały NSA wywiódł, że za przyjętym przezeń rozumieniem przedstawionego zagadnienia prawnego przemawiają również względy wykładni systemowej zewnętrznej, odnoszącej się do opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży lokalu mieszkalnego wraz z miejscem postojowym w garażu wielostanowiskowym, jak również względy wykładni celowościowej, wiążącej się z niezależnym od sprzedaży lokali mieszkalnych obrotem miejscami garażowymi, stanowiącymi odrębną własność.
Chociaż powołana uchwała została podjęta na skutek wystąpienia Naczelnego Sądu Administracyjnego, który rozpoznawał skargę kasacyjną, zatem stanowi tzw. uchwałę konkretną, wiążącą w danej sprawie (art. 187 § 2 ppsa), to posiada ona również tzw. ogólną moc wiążącą. Stosownie bowiem do treści art. 269 § 1 zd. 1 ppsa, jeżeli jakikolwiek skład sądu administracyjnego rozpoznający sprawę nie podziela stanowiska zajętego w uchwale składu siedmiu sędziów, całej Izby albo w uchwale pełnego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego, przedstawia powstałe zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia odpowiedniemu składowi.
Powyższe oznacza, że żaden skład sądu administracyjnego nie może rozstrzygnąć innej sprawy w sposób sprzeczny ze stanowiskiem zajętym w omówionej uchwale, chyba że wyczerpie tryb opisany w art. 269 ppsa, a nowo podjęta uchwała odmiennie rozstrzygnie przedstawione zagadnienie prawne.
Uchwała NSA z dnia 27 lutego 2012 r. powinna zatem doprowadzić do ujednolicenia orzecznictwa sądów administracyjnych w zakresie opodatkowania garaży usytuowanych w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych.
Michał Sułkowski
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.),
– Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.),
– Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270),
– Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 19 października 2011 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2012 r. (M. P. z 2011 r. Nr 95, poz. 961).
