Odprawa emerytalna „półetatowca”
PRAWO PRACY - SAS 7/2012
PYTANIE GŁÓWNEGO SPECJALISTY:
Pracownik zatrudniony na 1/2 etatu, uprawniony do emerytury, złożył podanie
o rozwiązanie umowy w związku z przejściem na emeryturę. Czy powinniśmy wypłacić odprawę, jeśli wiemy, że w innym zakładzie pracownik nie rozwiąże umowy o pracę?
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:
Tak – pracownikowi należy wypłacić odprawę emerytalną.
Odprawa emerytalno-rentowa to jednorazowe świadczenie pieniężne. Oznacza to, że pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa. Jednak w sytuacji, gdy osoba uprawniona do odprawy jest zatrudniona u kilku pracodawców i z każdym z nich rozwiąże stosunek pracy w związku z przejściem na emeryturę w tym samym terminie, odprawa przysługuje od każdego z tych pracodawców.
Odprawa przysługuje pracownikowi, z którym umowa o pracę została rozwiązana w związku z przejściem na emeryturę (rentę). Zatem uprawniona do otrzymania tego świadczenia jest osoba, która jednocześnie:
– spełnia wymagania do uzyskania emerytury (renty),
– rozwiązała stosunek pracy, przy założeniu, że istnieje związek między rozwiązaniem umowy a przejściem na emeryturę (rentę).
Odprawa emerytalna wypłacana jest przez pracodawcę pracownikowi, którego stosunek pracy ustał w związku z jego przejściem na emeryturę lub rentę. Odprawa jest świadczeniem powszechnym, przysługującym wszystkim pracownikom bez względu na sposób nawiązania stosunku pracy (umowa o pracę, powołanie, wybór, mianowanie). Oznacza to, że pracodawca nie może uchylić się od jej wypłaty, jeżeli pracownik spełnia odpowiednie warunki. W przeciwnym razie może zostać na niego nałożona kara grzywny.
ODPRAWA JEDNORAZOWA
Zgodnie z art. 38 pkt. 3 ustawy o pracownikach samorządowych pracownikowi „w związku z przejściem na emeryturę bądź rentę z tytułu niezdolności do pracy przysługuje jednorazowa odprawa w wysokości:
– po 10 latach pracy - dwumiesięcznego wynagrodzenia brutto;
– po 15 latach pracy - trzymiesięcznego wynagrodzenia brutto;
– po 20 latach pracy - sześciomiesięcznego wynagrodzenia brutto”.
Prawo do odprawy i jej wypłata są wymagalne w dniu przejścia na emeryturę, którym jest dzień rozwiązania stosunku pracy. Niedotrzymanie terminu wypłaty powoduje, że pracownik może domagać się od pracodawcy odsetek za zwłokę na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Odsetki przysługują również w sytuacji, kiedy zostało wydane orzeczenie o przyznaniu emerytury później niż ustanie stosunku pracy (wyrok SN z 9 kwietnia 1998 r., I PKN 508/97, OSNP 1999/8/267). Natomiast w sytuacji, gdy pracodawca uchyla się od obowiązku wypłaty odprawy, pracownik ma prawo wystąpić z powództwem do sądu pracy, przy czym roszczenie o wypłatę odprawy emerytalnej przedawnia się z upływem 3 lat licząc od dnia, w którym stało się wymagalne.
ODPRAWA BEZ SKŁADEK ZUS
Od odprawy emerytalno-rentowej nie należy odprowadzać składek do ZUS, gdyż nie stanowi ona podstawy wymiaru składek. Dotyczy to również sytuacji, gdy pracodawca wypłacił odprawę w wyższej wysokości, niż wynika to z przepisów kodeksowych. Odprawa podlega natomiast opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Anna Strmiska-Mietlińska
Zbigniew Mietliński
Podstawa prawna:
– Art. 36, art. 38 ust. 3 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458 ze zm.),
– Art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.),
– § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.),
– Art. 921, art. 282, art. 291 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)
– Wyrok SN z 9 kwietnia 1998 r.,I PKN 508/97, OSNP 1999/8/267
