Zadania ośrodka pomocy społecznej
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 3 / 2012
PYTANIE SEKRETARZA GMINY:
Czy zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie powinien realizować gminny ośrodek pomocy społecznej (w statucie ośrodka jest zapis, iż realizuje zadania gminy w zakresie pomocy społecznej, własne i zlecone), czy też może je realizować inny pracownik urzędu?
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:
Przepis art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) stanowi, że zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie są realizowane przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej lub ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, chyba że przepisy niniejszej ustawy stanowią inaczej.
KATALOG ZADAŃ WŁASNYCH GMINY
Do zadań własnych gminy należy w szczególności tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym (ust. 2):
- opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie;
- prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie;
- zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia;
- tworzenie zespołów interdyscyplinarnych.
Przepis art. 110 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 r. Nr 174, poz. 1362 z późn. zm.) stanowi, że zadania pomocy społecznej w gminach wykonują jednostki organizacyjne - ośrodki pomocy społecznej.
Ośrodek pomocy społecznej, wykonując zadania własne gminy w zakresie pomocy społecznej, kieruje się ustaleniami wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
Zgodnie z art. 111 ww. ustawy, w celu realizacji zadań pomocy społecznej gmina może tworzyć również inne jednostki organizacyjne. Oznacza to, że gminy mają obligatoryjny obowiązek utworzenia ośrodka pomocy społecznej.
Z przepisu art. 9a ust. 9 ww. ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie wynika wprost, że obsługę organizacyjno-techniczną zespołu interdyscyplinarnego zapewnia ośrodek pomocy społecznej. Przepis ten wymienia zatem expressis verbis gminny (miejski) ośrodek pomocy społecznej, jako właściwy w zakresie realizacji powyższego zadania.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie nadzoru i kontroli nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 126, poz. 718) rozróżnia wśród jednostek podlegających kontroli, jak również jednostek podlegających nadzorowi – jednostkę organizacyjną pomocy społecznej realizującą zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie od urzędu gminy – podlegającemu kontroli i nadzorowi w zakresie zadań realizowanych na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie (§ 2 pkt 2 i 3).
Z przepisu tego wynika zatem, że zadania z zakresu przeciwdziałania rodzinie powinny wykonywać gminne (miejskie) ośrodki pomocy społecznej, które jako gminne jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej działają w imieniu i na rzecz gminy, która je utworzyła. Odpowiedzialność za ich działania ponosi gmina, jako osoba prawna. Skoro obsługę prawno-organizacyjną organów gminy zapewnia urząd gminy, to tym samym realizuje on również zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, chociażby z faktu sprawowania przez organy gminy nadzoru nad ośrodkiem pomocy społecznej.
Brak jest podstaw prawnych do wykonywania powyższych zadań przez jedynie pracownika urzędu gminy.
Sławomir Pyźlak
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.),
– Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 r. Nr 174, poz. 1362 z późn. zm.),
– Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie nadzoru i kontroli nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 126, poz. 718.)
