Choroba wójta trwająca ponad 30 dni
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 3 / 2012
PYTANIA SEKRETARZA GMINY:
W związku z zaistnieniem w naszej gminie przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji przez wójta gminy, spowodowanej niezdolnością do pracy na skutek choroby trwającej powyżej 30 dni (potwierdzone zaświadczeniami lekarskimi), zgodnie z art. 28 g ustawy o samorządzie gminnym przewodniczący rady w dniu 2.01.br. powiadomił o tym wojewodę. Tym samym zadania i kompetencje wójta zostały przejęte przez zastępcę wójta.
Sytuacja ta spowodowała następujące wątpliwości interpretacyjne:
- Czy w umowach, korespondencji, zarządzeniach, upoważnieniach i decyzjach powinno stosować się zapisy/pieczęcie: Zastępca Wójta, z up. Zastępca Wójta lub Pełniący funkcję Wójta Gminy?
- Czy w podstawie prawnej wydawanych aktów wskazywać każdorazowo art. 28 g ustawy o samorządzie gminnym, czy należy wskazywać, że jest to akt tzw. Pełniącego funkcję Wójta?
- Czy zastępca wójta w opisanej sytuacji ma prawo do wykonywania zadań i kompetencji uprzednio zastrzeżonych tylko i wyłącznie na rzecz wójta, np. sporządzenie ostatniej woli spadkodawcy lub zaciąganie pożyczek i kredytów?
- Kto powinien podejmować czynności ze stosunku pracy wobec zastępcy wójta i przyznać mu np. dodatek specjalny, o który zawnioskował wójt w związku z jego długotrwałą nieobecnością?
Czynności ze stosunku pracy wobec wójta gminy niezastrzeżone na rzecz przewodniczącego rady powierzono sekretarzowi gminy, a w przypadku jego nieobecności zastępcy wójta. Ponadto sekretarz posiada upoważnienie do podejmowania czynności ze stosunku pracy wobec pracowników urzędu w czasie nieobecności wójta, a w przypadku jego nieobecności zastępca wójta. 5) W związku z powierzeniem zadań zastępcy wójta i sekretarzowi gminy i udzieleniem im upoważnień do działania w imieniu wójta w przypadku jego nieobecności, czy w tym ostatnim przypadku ww. osoby działają na mocy udzielonych im uprzednio upoważnień przez wójta, czy też jednak zastępca wójta de facto przejmuje zadania i kompetencje wójta, a tym samym np. upoważnienie udzielone sekretarzowi do podejmowania czynności w przypadku nieobecności wójta - ma zastosowanie, skoro zastępca wójta pełni funkcję wójta?
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:
Punktem wyjścia dla odpowiedzi na wszystkie zadane pytania jest ustalenie konsekwencji zastosowania art. 28 g ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: usg). Zgodnie z tym przepisem w przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta spowodowanej jedną z następujących okoliczności:
- tymczasowym aresztowaniem,
- odbywaniem kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo nieumyślne,
- odbywaniem kary aresztu,
- niezdolnością do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni
– jego zadania i kompetencje przejmuje zastępca, a w gminach - w których powołano więcej niż jednego zastępcę - pierwszy zastępca.
W przypadku choroby wójta zastępca, pierwszy zastępca albo osoba, o której mowa w art. 28h, wykonuje zadania i kompetencje wójta w okresie wskazanym w zaświadczeniu lekarskim, jednak nie dłużej niż do dnia wygaśnięcia mandatu wójta (art. 28 ust. 6 pkt 3 usg).
W terminie 48 godzin od powzięcia wiadomości o zaistnieniu takiej okoliczności przewodniczący rady pisemnie informuje wojewodę o zaistnieniu takiej okoliczności i przejęciu zadań i kompetencji wójta przez zastępcę albo pierwszego zastępcę albo konieczności wyznaczenia odpowiedniej osoby (art. 28g ust. 7 usg).
ZASTĘPCA WÓJTA STAJE SIĘ NIEJAKO WÓJTEM ZE WSZYSTKIMI TEGO KONSEKWENCJAMI
Z treści powołanego wyżej przepisu wynika, że zastępca wójta, który w bieżącej działalności wykonuje w imieniu wójta jedynie te zadania, które zostały mu powierzone przez wójta w szczególności w oparciu o art 33 ust. 4 i art 46 usg, na podstawie art 28 g usg, przejmuje zadania i kompetencje wójta. Oznacza to, że zastepca wójta staje się niejako wójtem ze wszystkimi tego konsekwencjami. Przejście zadań i kompetencji, a zatem wstapienie zastępcy wójta w granice władztwa, w jakie wyposażony jest organ wykonawczy gminy, następuje z mocy prawa, po zaistnieniu jednej z przesłanek określonych w art 28 g ust. 1 usg. Do przejścia tych kompetencji nie jest zatem wymagane ani dodatkowe upoważnienie, ani podział kompetencji i zakres zadań określony w regulaminie organizacyjnym urzędu gminy. Istotne jest jedynie, aby pracownik przejmujący zadania i kompetencje wójta był powołany wcześniej w drodze odpowiedniego zarządzenia na zastępcę lub pierwszego zastępcę wójta (przy większej liczbie zastępców).
ZASTĘPCA WÓJTA
Biorąc powyższe pod uwagę nie jest prawidłowe posługiwanie się pieczęcią: “Zastępca Wójta, z up. Zastępca Wójta”, ponieważ w niniejszym przypadku nie występuje żaden dodatkowy akt upoważnienia wójta dla jego zastępcy. Jak wskazano wyżej, źródłem zadań i kompetencji dla zastępcy w sytuacjach opisanych w art 28g ust. 1 usg jest ten przepis, a nie upoważnienie lub pracowniczy zakres obowiązków. Z tego powodu, odpowiadajac na pytanie dotyczące podstawy działania zastępcy wójta, należy wskazać, że nie jest nią uprzednio udzielone upoważnienie wójta, nawet jeżeli przewidywało wykonywanie określonych czynności w przypadku nieobecności wójta. Podkreślić należy subtelną, ale bardzo znaczącą w sensie prawnym róznicę.
ZASTĘPCA DZIAŁA JAK WÓJT
W przypadku działania na podstawie upoważnienia zastępca wójta zawsze występuje wyłącznie w imieniu wójta, natomiast w oparciu o art 28g usg zastępca wójta działa jako wójt, gdyż nie tylko de facto, ale przede wszytskim de iure przejmuje zadania i kompetencje wójta
Nie jest również konieczne wykazywanie w każdym piśmie (korespondencji), że zastępca pełni aktualnie funkcję wójta gminy. Istotne natomiast jest wskazanie podstawy prawnej, będącej umocowaniem do działania tj. art. 28g usg. Spełnienie przesłanek z przedmiotowego przepisu i powołanie go w podstawie prawnej pism kierowanych przez zastępcę wójta w zupełności pozwala na jednoznaczną identyfikację zakresu aktualnych kompetencji zastępcy.
Po spełnieniu przesłanek z art. 28g usg zastępca wójta ma prawo do wykonywania wszelkich zadań i kompetencji zastrzeżonych ustrojowo do wójta, gdyż stanowi o tym wprost ustawa, która nie ogranicza i nie zawęża tego zakresu do określonych kategorii spraw.
UMOCOWANIE SEKRETARZA GMINY POZOSTAJE BEZ ZMIAN
Czynności z zakresu prawa pracy w stosunku do zastępcy wójta powinna wykonywać ta osoba, która wykonywała te czynności w stosunku do wójta. Skoro zatem upoważniony do wykonywania tych czynności jest sekretarz gminy, to on powinien wykonywać czynnosci z zakresu prawa pracy w odniesieniu do osoby, która nominalnie jest wprawdzie zastępcą wójta, ale w okresie zastosowania art. 28g usg pełni funkcję wójta. Sekretarz nie traci uprawnień wynikajacych z upoważnienia udzielonego wcześniej przez wójta ze względu na przejęcie zadań i kompetencji przez zastępcę, albowiem samo upoważnienie zachowuje ważność, a skutki prawne z art. 28g usg dotyczą w tym przypadku zastępcy wójta, a nie sekretarza. W rezultacie zakres umocowania sekretarza gminy pozostaje bez zmian, zmienia się natomiast pozycja ustrojowa i zakres kompetencji osoby powołanej na stanowisko zastępcy (pierwszego zastępcy) wójta.
Janusz Groński
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. Z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
