Odpowiedzialność organu za błędne decyzje

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE - SAS 3 / 2012

PYTANIE BURMISTRZA MIASTA:

Z dokumentów dołączonych do wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew - tj. mapki z zaznaczoną przez wnioskodawcę lokalizacją drzew w obrębie działki będącej jego własnością oraz wskazania podczas oględzin drzew - wynika, że osoba składająca wniosek jest ich właścicielem. Czy organ wydający decyzję ponosi odpowiedzialność w przypadku, gdy po wydaniu decyzji do usuniętych drzew zgłasza roszczenie właściciel sąsiedniej działki twierdząc, że to on jest ich właścicielem?

ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:

Postępowanie w sprawach dotyczących wycinki drzew lub krzewów reguluje art. 83 ustawy o ochronie przyrody (zwanej dalej u.o.p.). W świetle art. 83 ust. 1 pkt 1 u.o.p. usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić, po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta,na wniosek właściciela lub posiadacza nieruchomości za zgodą właściciela.

Zgodnie natomiast z art. 83 ust. 4 pkt 2 u.o.p. wniosek o wydanie zezwolenia na wycinkę powinien zawierać tytuł prawny wnioskodawcy do władania nieruchomością. Ustawodawca nie udzielił jednak żadnych wskazówek, co do kwestii sposobu wykazania tytułu prawnego do nieruchomości, na której przeprowadzona ma być wycinka. W związku z tym wydaje się, że za wystarczające można uznać oświadczenie wnioskodawcy. 

Z drugiej jednak strony organ udzielający zezwolenia nie powinien zapominać o obowiązkach, które zostały na niego nałożone przez przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego (zwanego dalej k.p.a.). Warto bowiem przypomnieć, że na mocy art. 28 k.p.a. stroną postępowania administracyjnego jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. 

Ponadto zgodnie z art. 61 § 4 k.p.a. o wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie. Z zestawienia powyższych przepisów k.p.a. wynika obowiązek ustalenia przez organ prowadzący postępowanie pełnego kręgu osób i podmiotów, którym w tym postępowaniu przysługuje przymiot strony w rozumieniu art. 28 k.p.a. (tak NSA w wyrokach z dn. 17.06.2008 r., sygn. akt I OSK 933/07, z dn. 23.09.2009 r., sygn. akt I OSK 1357/08, z dn. 2.06.2009 r., sygn. akt II OSK 905/081). 
Skoro wskazane wyżej przepisy umożliwiają wystąpienie z wnioskiem o wycięcie drzew właścicielom nieruchomości lub posiadaczom tych nieruchomości po uzyskaniu zgody właściciela, to tym samym należy przyjąć, że ustalenie tytułu prawnego władania nieruchomością jest jednoznaczne z ustaleniem kręgu podmiotów uczestniczących w tym postępowaniu.
Organ winien jest więc dokonać tych ustaleń z urzędu.

Wadliwe ustalenie przez organ kręgu stron stanowi uchybienie postępowania administracyjnego, które może skutkować wystąpieniem przez uprawnionego z roszczeniami odszkodowawczymi przeciwko temu organowi, na podstawie art. 417 Kodeksu Cywilnego (do dnia 1 września 2004 r. podstawą takiego roszczenia był art. 160 k.p.a.). 
Warunkiem skuteczności takiego roszczenia będzie oczywiście wykazanie wadliwego, bezprawnego działania organu administracji, powstanie szkody oraz ustalenie bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy wadliwym działaniem organu a szkodą. Właściciel działki sąsiedniej, który twierdzi, że przysługuje mu własność gruntu, na którym znajdowały się wycięte drzewa, ma więc możliwość dochodzenia odszkodowania za wycinkę również od organu, który wydał zezwolenie osobie nieuprawnionej. Jeżeli zatem organ właściwy poweźmie jakiekolwiek wątpliwości co do uprawnień wnioskodawcy, to powinien on przeprowadzić stosowne postępowanie wyjaśniające, zmierzające do ustalenia uprawnień tej osoby do wystąpienia z wnioskiem, np. poprzez analizę księgi wieczystej nieruchomości.

Michał Pęczkowski

Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j.Dz.U.2009 Nr 151, poz. 1220);
– Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.Dz.U.2000 Nr 98, poz. 1071);

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI
– Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.1964 Nr 16, poz. 93 ze zm.).