Bez ulgi w związku z nabyciem uprzednio dzierżawionych przez rolnika gruntów
FINANSE SAMORZĄDU - SAS 3 / 2012
PYTANIE SEKRETARZA:
Rolnik dzierżawił grunty rolne po byłym PFZ na podstawie umowy dzierżawy zawartej z ANR w okresie od 26 lipca 2006 r. do dnia 29 sierpnia 2011 r. Wcześniej od 8 lipca 1997 r. dzierżawcami gruntów rolnych byli rodzice rolnika do czasu przekazania cesją umowy dzierżawy w dniu 26 lipca 2006 r. na rzecz swojego syna. W dniu 29 sierpnia 2011 r. dzierżawca wykupił grunty rolne od ANR i złożył wniosek o udzielenie ulgi z tytułu nabycia. Czy rolnikowi przysługuje ulga z tytułu nabycia gruntów rolnych?
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:
Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym - Dz. U. z 2006 r. Nr 136 poz. 969 ze zm.(dalej upr), zwalnia się od podatku rolnego grunty przeznaczone na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha:
- będące przedmiotem prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego, nabyte w drodze umowy sprzedaży,
- będące przedmiotem umowy o oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste,
- wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, objęte w trwałe zagospodarowanie.
Art. 12 ust. 4 upr stanowi, że jeżeli podatnik nabywa lub obejmuje grunty o powierzchni mniejszej niż 100 ha, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, dotyczy gruntów kolejno nabywanych lub obejmowanych w trwałe zagospodarowanie do powierzchni łącznie nieprzekraczającej 100 ha. Stosownie zaś do art.12 ust. 5 upr, w razie nabycia gruntów od indywidualnych właścicieli gospodarstw rolnych, nie stosuje się zwolnienia, jeżeli nabywca jest małżonkiem, krewnym w linii prostej lub jego małżonkiem, pasierbem, zięciem lub synową sprzedawcy gruntów.
Okres zwolnienia, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, wynosi 5 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawarto umowę sprzedaży gruntów lub prawa wieczystego użytkowania, ustanowiono prawo wieczystego użytkowania gruntów lub objęto grunty w trwałe zagospodarowanie w drodze umowy. Jeżeli podatnik nabywa lub obejmuje grunty o powierzchni mniejszej niż 100 ha, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, dotyczy gruntów kolejno nabywanych lub obejmowanych w trwałe zagospodarowanie do powierzchni łącznie nieprzekraczającej 100 ha (art.12 ust. 4 i 5 upr).
Po upływie 5-letniego okresu zwolnienia w przypadku gruntów do 100 ha, stosuje się ulgę w podatku rolnym, polegającą na obniżeniu podatku w pierwszym roku o 75% i w drugim roku o 50% (por. art. 12 ust. 6 upr). W myśl art. 12 ust. 7 i 8 upr, zwolnienia i ulgi z tytułu nabycia gruntów z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w drodze umowy sprzedaży nie stosuje się, jeżeli przedmiotem nabycia są grunty objęte uprzednio przez nabywcę w trwałe zagospodarowanie, przy czym za trwałe zagospodarowanie uważa się objęcie gruntów w dzierżawę lub użytkowanie na okres nie krótszy niż 10 lat.
W niniejszej sprawie rolnik, który wykupił grunty od Agencji Nieruchomości Rolnych w dniu 29 sierpnia 2011 r., dzierżawił je uprzednio przez okres 5 lat, a więc nie można mówić tu o trwałym zagospodarowaniu gruntów. Nie ma przy tym znaczenia okoliczność, iż jego rodzice (cedenci) dzierżawili przedmiotowe grunty przez ponad 9 lat.
WYROK NSA
Jak bowiem wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 1 marca 2000 r., sygn. akt III SA 1328/99, publ. LEX nr 42937, do okresu trwałego zagospodarowania, o którym mowa w art. 12 ust. 6 ustawy z 15.11.1984 r. o podatku rolnym, w przypadku cesji dzierżawy, nie zalicza się objęcia gruntów w dzierżawę przez cedenta. Jak już nadmieniono, rolnik nabył własność gruntów po kilkuletnim okresie ich dzierżawy. Tymczasem warunkiem niezbędnym skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 4 upr jest powiększenie lub utworzenie nowego gospodarstwa rolnego.
Sama zmiana tytułu prawnego - z dzierżawy na prawo własności - nie może spowodować, że grunty te wejdą w skład gospodarstwa rolnego, skoro już wcześniej w taki sposób były traktowane (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 19 maja 2008 r., sygn. akt I SA/Gl 1038/07, publ. LEX nr 469648, a także pismo Ministerstwa Finansów Departamentu Podatków Lokalnych i Katastru z dnia 28 sierpnia 2003 r. znak LK-1467/LP/03/IP).
ROLNIK BEZ ULGI
W omawianej sprawie rolnikowi nie będzie przysługiwać ulga w związku z nabyciem uprzednio dzierżawionych przez niego gruntów.
Zatem mając na uwadze cel, dla którego wprowadzono zwolnienie od podatku rolnego w art. 12 ust. 1 pkt 4 upr, tj. utworzenie nowego lub powiększenie już istniejącego gospodarstwa rolnego, wskazać należy, że zgodnie z literalną wykładnią ww. przepisu zwolnienie podatkowe przysługuje tylko takiemu podatnikowi, który nabył własność lub prawo wieczystego użytkowania gruntów bądź objął w trwałe zagospodarowanie grunty. Ustawodawca przyznał bowiem preferencje w podatku rolnym w tych wypadkach, które prowadzą do trwałej poprawy struktury agrarnej wsi poprzez nowe zagospodarowanie użytków rolnych. Do utworzenia nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenia już istniejącego w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 4 upr dochodzi wyłącznie wówczas, gdy podatnik nabędzie grunt w wyniku wymienionych tam tytułów prawnych. Natomiast posiadanie gruntów rolnych na podstawie każdego innego do nich prawa nie tworzy nowego gospodarstwa rolnego ani też nie powiększa już istniejącego.
W świetle powyższego, w omawianej sprawie rolnikowi nie będzie przysługiwać ulga w związku z nabyciem uprzednio dzierżawionych przez niego gruntów.
Monika Mikucka
Podstawa prawna:
– Art. 12 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym - Dz. U. z 2006 r. Nr 136 poz. 969 ze zm.
