„Przeniesienie” zezwolenia na alkohol
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 8 / 2011
PYTANIE SEKRETARZA MIASTA:
Spółka z o.o. poinformowała urząd pismem, że jest następcą prawnym firmy prowadzonej przez osobę fizyczną (jednoosobowa działalność gospodarcza), posiadającą zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia w miejscu sprzedaży na terenie naszej gminy. Z pisma wynika, że na mocy aktu notarialnego firma ta została wniesiona w całości jako aport do spółki. Powołując się na art. 55 (1) kodeksu cywilnego, spółka twierdzi, że przedmiotem aportu były też wszelkie koncesje, licencje i zezwolenia. Spółka wnosi o wydanie zezwolenia na alkohol (do spożycia w miejscu sprzedaży A,B i C) z danymi spółki – tj. „przeniesienie” wydanego wcześniej zezwolenia z osoby fizycznej na spółkę.
Po wezwaniu wnioskodawca przedstawił akt notarialny dotyczący zmiany umowy spółki komandytowej, której komandytariuszem jest wspomniana wyżej osoba fizyczna, a komplementariuszem ww. spółka i są to jedyni wspólnicy spółki komandytowej. Zmiana umowy spółki dotyczy jedynie rozszerzenia przedmiotu działalności o 3 rodzaje działalności związane z transportem, brak jakichkolwiek zapisów dotyczących zezwoleń i koncesji, jest natomiast zapis, że w sprawach nieregulowanych umową mają zastosowanie przepisy Kodeksu Spółek Handlowych. Czy możliwe jest w tym trybie „przeniesienie” zezwolenia na alkohol, które jest przecież decyzją przedmiotowo-podmiotową?
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:
Do dnia 9 listopada 2002 r. jedną z przesłanek wygaśnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia na miejscu lub poza miejscem sprzedaży była zmiana przedsiębiorcy, któremu udzielono zezwolenia (analogiczna przesłanka przewidziana była w przypadku obrotu hurtowego w kraju napojami alkoholowymi).
Natomiast w dniu 9 listopada 2002 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 ze zm. (dalej ustawa), która m.in. wprowadziła w miejsce ww. przesłanki zmiany przedsiębiorcy przesłankę w postaci zmiany składu osobowego spółki cywilnej. Zatem ograniczono przesłankę stwierdzenia wygaśnięcia zezwolenia (zarówno na obrót hurtowy, jak i na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych) do przypadku zmiany wspólników w spółce cywilnej. Jak zatem należy traktować inne zmiany przedsiębiorcy? W tym miejscu należy zwrócić uwagę na przepis art. 18 ust. 7 pkt 6 ustawy (w przypadku obrotu hurtowego napojami alkoholowymi - art. 94 pkt 7 ustawy), który stanowi, iż warunkiem prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży jest wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie objętym zezwoleniem tylko przez przedsiębiorcę w nim oznaczonego i wyłącznie w miejscu wymienionym w zezwoleniu. Z tego przepisu wyraźnie wynika, że ważność zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia na miejscu lub poza miejscem sprzedaży zależy od współistnienia dwóch podstawowych elementów: konkretnego podmiotu prowadzącego sprzedaż napojów alkoholowych i funkcjonowania punktu tej sprzedaży w miejscu określonym w zezwoleniu. Innymi słowy mamy do czynienia z ograniczeniem podmiotowo-przedmiotowym (w przypadku zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi ograniczenie to ma charakter wyłącznie podmiotowy). Podmiotowy charakter zezwolenia wskazuje na to, że jest to decyzja, z której korzystanie jest prawem osobistym przedsiębiorcy, a zatem niedopuszczalne jest przeniesienie tego prawa na inny podmiot np. w drodze dziedziczenia czy umowy.
Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny (dalej NSA) w wyroku z dnia 20 lutego 2007 r., sygn. akt II OSK 350/06 (LEX nr 344615), zezwolenie jest decyzją administracyjną, aktem publicznoprawnym, jego przedmiotem jest udzielenie uprawnień publicznoprawnych, regulowanych przepisami prawa publicznego, ukierunkowanymi na ochronę interesu publicznego. To ochrona interesu publicznego (w tym m.in. ochrona zdrowia, życia, bezpieczeństwa, porządku publicznego) tkwi u podstaw zasady nieprzenoszalności uprawnień wynikających z koncesji, zezwoleń i licencji.
Ogólnej zasady nieprzenoszalności na gruncie prawa publicznego uprawnień wynikających z koncesji, zezwoleń i licencji nie podważa przepis art. 552 Kodeksu cywilnego, który - wprowadzając zasadę, iż czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa - zastrzega, że nie ma ona zastosowania, gdy co innego wynika z treści tej czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.
Przedstawiona w pytaniu sytuacja dotyczy kwestii przekształcenia przedsiębiorcy, przy czym zauważyć należy, że w niniejszej sprawie nie zostało wykazane stosownym dokumentem wniesienie przedsiębiorstwa należącego do przedsiębiorcy – osoby fizycznej jako aport do spółki z o.o. Zatem trudno mówić o jakimkolwiek następstwie prawnym. Udokumentowano jedynie zmianę umowy spółki komandytowej (polegającą na rozszerzeniu przedmiotu działalności tej spółki), której komandytariuszem jest ww. osoba fizyczna, a komplementariuszem spółki. Zakładając, że przekształcenie przedsiębiorcy zostałoby skutecznie wykazane, należy wskazać na przepis art. 18 ust. 7 pkt 6 ustawy (analogicznie art. 94 pkt 8 ustawy), zgodnie z którym warunkiem prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży jest zgłaszanie organowi zezwalającemu zmian stanu faktycznego i prawnego, w stosunku do danych zawartych w zezwoleniu, w terminie 14 dni od dnia powstania zmiany. Należy więc udzielić odpowiedzi na pytanie: czy przekształcenie przedsiębiorcy spełnia przesłankę zmiany stanu faktycznego i prawnego przedsiębiorcy określoną w ww. przepisie art. 18 ust. 7 pkt 6 ustawy? Na przykładzie przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną (w trybie art. 26 § 4 Kodeksu spółek handlowych /ksh/ – przekształcenie obligatoryjne) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 27 sierpnia 2004 r. (sygn. akt II SA/Ka 2189/02) udzielił na powyższe pytanie odpowiedzi twierdzącej. Podkreślił przy tym, że na zakres obowiązku zgłoszenia organowi zezwalającemu zmian stanu faktycznego i prawnego nie ma wpływu tryb przekształcenia spółki cywilnej na jawną (art. 26 § 4 ksh lub art. 551 § 2 ksh). Jednakże w kwestii przekształcenia przedsiębiorcy – osoby fizycznej w spółkę kapitałową – spółkę z o.o., na gruncie cyt. wyżej przepisów ustawy odpowiedź nie wydaje się taka oczywista.
Od dnia 1 lipca br. wątpliwości w tym zakresie niwelują przepisy ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców, którą Prezydent RP podpisał 20 kwietnia 2011 r. Otóż ustawa ta m.in. wprowadza do ksh przepisy wypełniające tę lukę prawną, umożliwiając transformację przedsiębiorcy – osoby fizycznej w inną formę organizacyjną, przy zachowaniu wszelkich przywilejów, praw i obowiązków, które przysługiwały uprzednio przedsiębiorcy przekształconemu.
Nowe rozwiązanie umożliwi przedsiębiorcy, będącemu osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą (przedsiębiorcy przekształcanemu) przekształcenie w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą). Przedsiębiorca przekształcany stanie się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki do rejestru (dzień przekształcenia), przy jednoczesnym wykreśleniu go przez właściwy organ ewidencyjny z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W wyniku przekształcenia przedsiębiorca przekształcany staje się z dniem przekształcenia wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki przekształconej.
Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształconego na zasadach sukcesji uniwersalnej. Oznacza to, że spółka przekształcona pozostaje podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi będzie stanowiła inaczej. Powyższej zasady nie stosuje się jednak do ulg podatkowych przewidzianych w przepisach prawa podatkowego. Brak sukcesji podatkowej wynika z faktu, że osoba fizyczna wraz z przekształceniem nie traci bytu prawnego. Osoba ta nadal pozostaje podatnikiem, na którym ciąży obowiązek zapłaty zobowiązań podatkowych powstałych przed przekształceniem.
Monika Mikucka
Podstawa prawna:
– Art. 9, art. 94, art. 18 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 ze zm.),
– Ustawa o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców.
