Podatek rolny czy podatek od nieruchomości?
FINANSE SAMORZĄDU - SAS 8 / 2011
PYTANIE ZASTĘPCY WÓJTA GMINY:
W gminie brak jest planu zagospodarowania przestrzennego. Rolnik jest właścicielem m.in. działki o pow. 1 ha gruntów ornych. W wyniku decyzji o warunkach zabudowy ww. 1 ha został podzielony na 4 działki pod budowę domków jednorodzinnych. Rolnik ma zamiar dwie działki sprzedać, a dwie pozostawić sobie. W ewidencji gruntów ta działka figuruje nadal jako grunty orne. Czy z chwilą uzyskania ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy rolnik nie powinien płacić podatku od nieruchomości zamiast podatku rolnego? Czy starosta powinien w oparciu o decyzję o warunkach zabudowy zmienić wpis w ewidencji gruntów z gruntów ornych na budowlane?
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:
W przedstawionym stanie faktycznym rolnik powinien być obciążany podatkiem rolnym stosownie do danych zawartych w ewidencji gruntów dopóty, dopóki starosta nie dokona zmiany wpisu w tej ewidencji na podstawie decyzji o warunkach zabudowy lub innej decyzji, np. o wyłączeniu gruntu z produkcji rolniczej.
Stanowi o tym wprost art. 21 ust. 1 Prawa geodezyjnego i kartograficznego, zgodnie z którym podstawę m.in. wymiaru podatków i świadczeń stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Dane zawarte w ewidencji mają zatem charakter wiążący i organ ustalający wymiar podatku i wydający decyzję w tym zakresie nie może ignorować tych danych, powołując się na inne decyzje i orzeczenia. Wprawdzie w części orzeczeń sądowoadministracyjnych dopuszcza się przeprowadzenie przeciwdowodu, tym niemniej w razie jakichkolwiek wątpliwości zawsze rozstrzygające będą dane zawarte w ewidencji. Wiążący charakter ww. danych akcentowany jest w wielu orzeczeniach sądowoadministracyjnych i nie budzi najmniejszych wątpliwości. Wskazuje się wręcz, że dane zamieszczone w ewidencji mają dla organów podatkowych charakter wiążący do tego stopnia, że nie mogą one samodzielnie czynić własnych ustaleń, które byłyby z nimi sprzeczne, a zatem postępowanie dowodowe doznaje w tym zakresie istotnego ograniczenia (wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 14 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Rz 38/09, wyrok NSA z dnia 10 lutego 2011 r., sygn. akt II FSK 1816/09).
Zgodnie z art. 22 Prawa geodezyjnego i kartograficznego ewidencję gruntów i budynków oraz gleboznawczą klasyfikację gruntów prowadzą starostowie i to ten organ ma obowiązek aktualizowania danych zawartych w ewidencji. Dodatkowo właściwe organy, sądy i kancelarie notarialne przesyłają staroście odpisy prawomocnych decyzji i orzeczeń oraz odpisy aktów notarialnych, z których wynikają zmiany danych objętych ewidencją gruntów i budynków, w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się decyzji, orzeczenia lub sporządzenia aktu notarialnego (art. 23 Prawa geodezyjnego i kartograficznego).
Przyjmuje się, że zmiany w ewidencji gruntów i budynków w przedmiocie tzw. „odrolnienia” dokonuje się w oparciu o stan faktyczny na gruncie. Pomimo zatem wydania ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i – w konsekwencji - przeznaczenia w tej decyzji określonej działki na budownictwo mieszkaniowe, decydujące znaczenie będzie miało faktyczne wyłączenie działki z produkcji rolnej, poprzez budowlane zagospodarowanie terenu. Decyzja o warunkach zabudowy stanowi podstawę do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę i – po jej uostatecznieniu – zainicjowania procesu inwestycyjnego. Inwentaryzacja powykonawcza dokonana przez uprawnionego geodetę może stanowić podstawę do oznaczenia w ewidencji ww. działki jako budowlanej.
Powyższe stanowisko potwierdza również orzecznictwo sądowoadministracyjne.
I tak, w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 czerwca 2009 r., sygn. akt IV SA/Wa 481/09 podkreślono, że doprowadzenie do stanu, w którym grunt rolny utraci rolny status, obejmuje kilka stadiów, tj. po określeniu przeznaczenia na cele nierolnicze w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego następuje zezwolenie na wyłączenie gruntu z produkcji rolnej, a ostatnim etapem jest faktyczne wyłączenie gruntu z produkcji rolnej.
Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że decyzja o warunkach zabudowy pełni analogiczną rolę do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie przeznaczenia nieruchomości.
Z kolei w wyroku z dnia 3 grudnia 2009 r., sygn. akt II SA/Bk 640/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku podkreślił, że przez wyłączenie gruntów rolnych z produkcji rolniczej rozumie się rozpoczęcie innego niż rolnicze użytkowanie gruntów. W konsekwencji, w przypadku wybudowania budynku mieszkalnego na tej działce dla zmiany charakteru tego gruntu nie ma znaczenia nawet brak decyzji zezwalającej na wyłączenie z produkcji rolniczej, albowiem istotna jest faktyczna zmiana statusu gruntu.
Reasumując, wprawdzie ustawodawca wskazuje, że podstawę do aktualizacji ewidencji gruntów stanowią różnego rodzaju decyzje administracyjne, jednakże ostateczną podstawą do zmiany gruntu z charakteru rolnego na budowlany jest jego nierolne zagospodarowanie w postaci zabudowania budownictwem mieszkaniowym. Zaznaczyć przy tym należy, że do zgłaszania właściwemu staroście wszelkich zmian danych objętych ewidencją gruntów i budynków w terminie 30 dni licząc od dnia powstania tych zmian obowiązani są właściciele gruntów objętych zmianą.
Janusz Groński
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287)
