Uchwała składu siedmiu sędziów NSA z dnia 10 stycznia 2011 r., sygn. akt I OPS 4/10
ORZECZNICTWO - SAS 8 / 2011
Uchwała: „Postępowanie wszczęte przed właściwą komisją dyscyplinarną na podstawie art. 118 ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 ze zm.) jest postępowaniem dyscyplinarnym i na orzeczenie kończące to postępowanie w drugiej instancji stronie służy skarga do sądu administracyjnego zgodnie z art. 124j tej ustawy.”
Przedmiotem rozważań NSA w niniejszej sprawie było rozstrzygnięcie wątpliwości w przedmiocie dopuszczalności do sądu orzeczenia wydanego w trybie art. 118 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (dalej: PSP). Zgodnie z art. 188 ust. 1 PSP za przewinienie dyscyplinarne mniejszej wagi, nieuzasadniające wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, przełożony dyscyplinarny może wymierzyć karę upomnienia na piśmie, nie później jednak niż przed upływem 3 miesięcy od powzięcia wiadomości o przewinieniu. Sąd zwrócił uwagę, że postępowanie dyscyplinarne wszczynane na podstawie art. 124 PSP jest zwykłym postępowaniem dyscyplinarnym, natomiast postępowanie, o jakim mowa w art. 118 PSP, jest uproszczonym postępowaniem dyscyplinarnym. Wskazał również, że dalsze przepisy ustawy o Państwowej Straży Pożarnej nie precyzują, czy orzeczenie wydane w trybie art. 118 ust. 2 przez właściwą komisję dyscyplinarną jest orzeczeniem pierwszej, czy drugiej instancji.
Rozstrzygając wątpliwości orzecznicze NSA opowiedział za prawem do sądu funkcjonariusza ukaranego w trybie art. 118 ust. 1 PSP.
Podkreślił, że Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z dnia 15 marca 2005 r. sygn. akt Ts 199/04, uznał, że treść ww. przepisu nie wskazuje na pozbawienie skarżącego konstytucyjnego prawa do sądu w jakimkolwiek aspekcie. NSA zwrócił uwagę, że postępowanie dyscyplinarne jest postępowaniem represyjnym, w którym prawo do sądu pełni rolę szczególną, gwarantując kontrolę poszanowania praw i wolności obywatelskich przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd (por. orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia: 15 marca 2005 r., sygn. akt Ts 199/04; 11 września 2001 r., sygn. akt SK 17/00; 8 grudnia 1998 r., sygn. akt K 41/97; 2 czerwca 1999 r., sygn. akt K 34/98; 4 marca 2008 r., sygn. akt SK 3/07). Podkreślił nadto, że przepis art. 77 ust. 2 Konstytucji RP wskazujący, że ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności i praw, pozostaje w ścisłym związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
Reasumując swoje wywody NSA uznał, że ani specyfika stosunku służbowego w Państwowej Straży Pożarnej, ani szczególny tryb postępowania, jakim jest postępowanie dyscyplinarne, nie mogą uzasadnić wyłączenia prawa do sądu w przypadku wymierzenia strażakowi przez przełożonego dyscyplinarnego kary upomnienia na piśmie w trybie uproszczonym, o którym mowa w art. 118 PSP.
