Przedawnienie po upływie dwóch lat
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 9 / 2011
PYTANIE:
Kilka dni temu doręczono mi wezwanie z uczelni do zapłaty kwoty 4.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami (liczonymi od dnia 30 czerwca 2006 r. do dnia zapłaty) tytułem zaległego czesnego za rok akademicki 2005/2006. Czy w tej sytuacji mogę podnieść zarzut przedawnienia?
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:
Zgodnie z treścią art. 751 pkt 2 Kodeksu cywilnego (dalej kc), z upływem lat dwóch przedawniają się roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone. W świetle tego przepisu, po upływie dwóch lat, od dnia kiedy roszczenie uczelni stało się wymagalne (tj. od dnia, w którym upłynął termin zapłaty czesnego za dany rok akademicki - w omawianym przypadku: od dnia 30 czerwca 2006 r.), można uchylić się od zapłaty należności głównej zgłaszając zarzut przedawnienia. Podnieść bowiem należy, iż pytającego z uczelnią łączyła umowa o świadczenie usług edukacyjnych, do której - w myśl art. 750 kc - należy stosować odpowiednio przepisy o zleceniu.
Umowa o nauczanie (usługi edukacyjne) ma za przedmiot dokonanie czynności faktycznych, które nie są uregulowane innymi przepisami. Ponadto nie jest umową, której celem byłoby osiągnięcie rezultatu (w takim przypadku zostałaby zakwalifikowana jako umowa o dzieło), lecz umową starannego działania.
Również roszczenie o odsetki za opóźnienie uległo przedawnieniu, gdyż roszczenie to przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia roszczenia głównego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2005 r., sygn. akt V CK 655/04, LEX nr 15244). Jak wskazał Sąd Najwyższy w ww. orzeczeniu, pogląd ten dotyczy sytuacji, kiedy roszczenie główne uległo przedawnieniu, natomiast nie znajduje zastosowania do takich stanów, w których roszczenie o świadczenie główne wygasło przed upływem terminu przedawnienia, na przykład na skutek wykonania.
ZOBOWIĄZANIE O OSŁABIONEJ SANKCJI
Podkreślić jednak należy, iż zobowiązanie pytającego (dłużnika) względem uczelni (wierzyciela), której roszczenie uległo przedawnieniu, ma charakter zobowiązania naturalnego (niezupełnego), czyli zobowiązania o osłabionej sankcji. W praktyce oznacza to, że jeżeli uczelnia skieruje sprawę do sądu i uzyska względem dłużnika nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, to dłużnik wnosząc sprzeciw od tego nakazu może podnieść zarzut przedawnienia, o ile wcześniej nie zrzekł się korzystania z tego zarzutu. Stosownie do art. 505 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, w razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc, a przewodniczący wyznacza rozprawę i zarządza doręczenie powodowi sprzeciwu razem z wezwaniem na rozprawę. Skuteczne podniesienie zarzutu merytorycznego, jakim jest zarzut przedawnienia, prowadzi do oddalenia powództwa, przy czym podkreślenia wymaga, iż kwestię przedawnienia sąd może uwzględnić tylko na zarzut zgłoszony przez pozwanego (nie czyni tego z urzędu).
Monika Mikucka
Podstawa prawna:
– Art. 750 i art. 751 pkt 2 Kodeksu cywilnego
– Art. 505 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego
