Zastępcy tracą stanowisko w przypadku przestępstwa wójta
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 9 / 2011
Skazanie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego stanowi jednoznaczną przesłankę do wygaszenia jego mandatu przed zakończeniem kadencji, na którą został wybrany.
UTRATA PRAWA WYBIERALNOŚCI
Następuje to na skutek utraty prawa wybieralności. Utrata prawa wybieralności następuje w wyniku utraty obywatelstwa polskiego oraz pozbawienia praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym lub orzeczeniem Trybunału Stanu, bądź wskutek ubezwłasnowolnienia na podstawie prawomocnego wyroku sądowego.
Dodatkowo utrata prawa wybieralności na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) może nastąpić wskutek utraty prawa wybieralności do rady gminy, co następuje w przypadku:
- ukarania za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego,
- prawomocnego wyroku warunkowo umarzającego postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego,
- prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego utratę prawa wybieralności, o którym mowa w art. 21a ust. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów.
WYGAŚNIĘCIE MANDATU DOPIERO PO UCHWALE RADY
W orzecznictwie przyjmuje się, iż w sytuacji skazania za przestępstwo umyślne, wygaśnięcie mandatu wójta następuje z mocy samego prawa z chwilą uzyskania przez wyrok skazujący atrybutu prawomocności, co z kolei wiąże się z innym szerszym problemem, a mianowicie określeniem charakteru prawnego uchwały rady gminy stwierdzającej wygaśnięcie mandatu. Wprawdzie uchwała rady gminy stwierdzająca wygaśnięcie mandatu ma charakter deklaratoryjny (nie konstytuuje nowego stanu rzeczy, a jedynie go potwierdza) to jednak jest konieczna w procedurze wygaszenia mandatu.
Wygaśnięcie mandatu jest konsekwencją prawomocnego wyroku sądu, a więc obiektywnego faktu kształtującego z mocy prawa sytuację prawną, która nie może ulec zmianie na skutek uchwały rady, której rola sprowadza się jedynie do potwierdzenia tego faktu.
Tym niemniej podjęcie uchwały, jak wskazano wyżej, jest konieczne do zakończenia procedury wygaszenia mandatu, a bezczynność rady w tym zakresie może spowodować podjęcie działań nadzorczych ze strony wojewody, z ewentualnym podjęciem zarządzenia zastępczego włącznie.
Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że zgodnie z art. 28e ustawy o samorządzie gminnym wygaśnięcie mandatu wójta przed upływem kadencji jest równoznaczne z odwołaniem jego zastępcy lub zastępców. W rezultacie podjęcie przez radę gminy uchwały w sprawie wygaszenia mandatu wójta powoduje niejako automatycznie odwołanie jego zastępców, których stosunek pracy ulega rozwiązaniu.
Janusz Groński
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
