Jakim celom służy zakładowy fundusz świadczeń socjalnych?
FINANSE SAMORZĄDU - SAS 9 / 2011
PYTANIA KIEROWNIKA REFERATU ORGANIZACYJNEGO:
1. Jakie zakupy można finansować ze środków ZFŚS?
2. Czy ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych można dokonać zakupu wieńca, bądź wiązanek, na pogrzeb emerytowanego pracownika urzędu miasta i gminy?
ODPOWIEDŹ 1
Zasadnicze zastosowanie, w przypadku Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych ma ustawa zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Ustawa ta, zgodnie z brzmieniem jej art. 1, określa zasady tworzenia przez pracodawców zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, zwanego dalej „Funduszem”, i zasady gospodarowania środkami tego Funduszu, przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego.
Powyżej powołana ustawa, w art. 2, definiuje pojęcie „działalności socjalnej” jako:
„usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową”.
Taki zakres legalnej definicji pojęcia „działalności socjalnej” determinuje możliwy zakres świadczeń, które mogą być finansowane przez pracodawców.
Obowiązek utworzenia Funduszu, co do zasady, powstaje u pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, przy czym pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych tworzą Fundusz, bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników (art. 3 ustawy).
Stosownie do art. 8 ust. 1 omawianej ustawy, przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.
Jednocześnie ustawa wymaga, w art. 8 ust. 2, aby zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu, z uwzględnieniem wyżej przytoczonego ust. 1, oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej zostały określone przez pracodawcę w regulaminie ustalanym również zgodnie z przepisami ustawy o związkach zawodowych (art. 27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5), zaś pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
CO W REGULAMINIE FUNDUSZU SOCJALNEGO
Zatem regulamin Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych ma zasadnicze znaczenie dla zasad funkcjonowania samego Funduszu.
W regulaminie tym, mając na uwadze, aby nie przekroczyć zakresu uregulowań wynikających z ustawy, przykładowo można postanowić, że środki Funduszu mogą być przeznaczone na finansowanie (dofinansowanie):
- bezzwrotnej pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, w ramach której może być udzielona pomoc rzeczowa lub finansowa w związku z:
- trudną sytuacją rodzinną, osobistą i materialną osoby uprawnionej do korzystania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych
- indywidualnymi zdarzeniami losowymi (kradzież, pożar, zalanie, wypadek), klęskami żywiołowymi, wypadkiem lub długotrwałą chorobą osób uprawnionych do korzystania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, śmiercią najbliższego członka rodziny osoby uprawnionej do korzystania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych
- krajowego i zagranicznego wypoczynku,
- Przykładowo, można przyjąć, że z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych finansuje się:
- wypoczynek organizowany we własnym zakresie (tzw. wczasy pod gruszą) – trwający jednorazowo 14 dni kalendarzowych
- zorganizowany wypoczynek letni i zimowy dla dzieci i młodzieży (kolonie, obozy, zimowiska, zielone szkoły itp.)
- zorganizowany wypoczynek krajowy i zagraniczny tj. wycieczki i rajdy kilkudniowe
- działalności kulturalno – oświatowej oraz sportowo – rekreacyjnej,
Przykładowo w formie:
- dopłat do biletów (karnetów) wstępu do: kin, teatrów, oper, występów estradowych, koncertów, wystaw, imprez sportowych i rekreacyjnych (spartakiady, festyny itp.) biletów (karnetów) wstępu na basen, kort tenisowy, siłownię itp. zakupionych indywidualnie,
- imprez kulturalno – oświatowych, sportowych, rekreacyjnych, zabaw dla dzieci, organizowanych przez grupę pracowników w uzgodnieniu z pracodawcą ( np. wycieczki i rajdy jednodniowe, imprezy rekreacyjne, uczestnictwo w zawodach sportowych, imprezy choinkowe, itp.).
- zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe
- Zwrotna lub bezzwrotna pomoc na cele mieszkaniowe może być, przykładowo, przeznaczona na cele mieszkaniowe takie jak:
- remont i modernizacja lokalu lub budynku mieszkalnego,
- przystosowanie mieszkania stosownie do potrzeb osób o ograniczonej sprawności fizycznej - uprawnionych do korzystania ze świadczeń zgodnie z niniejszym Regulaminem określonych w § 8,
- uzupełnienie wkładu lub udziału mieszkaniowego,
- kaucje i opłaty wymagane przy uzyskaniu i zamianie mieszkania,
- budowę domu jednorodzinnego lub lokalu w domu wielomieszkaniowym,
- adaptację strychu, suszarni lub innego pomieszczenia na cele mieszkaniowe,
- zakup mieszkania lub domu jednorodzinnego,
- pokrycie kosztów wykupu lokali na własność lub uzupełnienie zaliczki na wkład budowlany w związku z przekształceniem spółdzielczego lokatorskiego prawa do zajmowanego lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,
- spłatę kredytu bankowego udzielonego na cele mieszkaniowe.
ODPOWIEDŹ 2
Udział w pogrzebie byłego pracodawcy i związany zakup wieńca lub wiązanki nie jest obowiązkiem pracodawcy, gdyż prawo pracy nie nakłada na niego takiego obowiązku, tym niemniej zachowanie takie jest przyjęte przez powszechnie przyjęte normy społeczne i obyczajowe. Zatem jest to obowiązek o charakterze nie prawnym, a moralnym. Jego wykonanie wydaje dobre świadectwo dla byłego pracodawcy.
Jednak zauważyć należy, że „działalności socjalna” w rozumieniu ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, to: „usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową” (art. 2).
WIENIEC Z FUNDUSZU REPREZENTACYJNEGO
W zakresie wymienionym przez ustawę jako działalność socjalna brak jest niestety możliwości sfinansowania wydatków na zakup wieńca lub wiązanki na pogrzeb byłego pracownika. Zatem w celu zrealizowania obowiązku moralnego, czyli zakupu wieńca lub wiązanki na pogrzeb byłego pracownika należy poszukać innego źródła finansowania tego zakupu. Wydaje się, że zakup taki mógłby zostać sfinansowany np. z funduszu reprezentacyjnego.
Monika Truksa
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jednolity: Dz. U. z 1996 r., Nr 70, poz. 335 ze zm.)
