O nas

SAS10/2016

Cena ograniczenia liczby kadencji wójtów, burmistrzów i prezydentów

AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 10 / 2016

Postulat ograniczenia liczby kadencji (do dwóch), przez jakie można sprawować urząd wójta (burmistrza, prezydenta miasta) powraca od co najmniej kilku lat. Zgłaszają go bardzo różne siły polityczne. W zeszłej kadencji Sejmu projekt ustawy w tej sprawie złożył Ruch Palikota, w tej kadencji mówiły o tym Prawo i Sprawiedliwość oraz Nowoczesna, a całkiem niedawno Partia Razem. Idea taka pojawia się także w tekstach eksperckich, np. w „Raporcie o stanie samorządności terytorialnej w Polsce” pod redakcją Jerzego Hausnera z 2013 r. Wydaje się więc, że taka zmiana w nieuchronny sposób czeka samorząd.

W 1990 r. gminy ukształtowano jak państwa w miniaturze, z niezależnymi od siebie organami: uchwałodawczym (quasi-parlament czyli rada) i wykonawczym (quasi-rząd czyli zarząd gminy). Oba mają odrębne, zapisane w prawie kompetencje. Rada i radni nie zostali dopuszczeni do zarządzania gminą. Taki ustrój wewnętrzny gmin (a potem pozostałych samorządów), ostro rozdzielający i wręcz przeciwstawiający sobie radę i zarząd jest polską specyfiką.
Początkowo w gminach obowiązywał system, który należałoby nazwać parlamentarno-gabinetowym. Rady powoływały zarządy i dysponowały możliwością ich odwołania w czasie kadencji i czasem z tej możliwości korzystały, np. w wyniku zmiany koalicji rządzącej gminą. W 2002 r., chcąc wzmocnić ciągłość działania samorządów, wprowadzono bezpośrednie wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. System parlamentarno-gabinetowy zastąpiono więc systemem prezydenckim.
Od tego momentu w bardzo zdecydowany sposób wójt (burmistrz, prezydent) zaczyna dominować nad radą. To on „kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz” oraz jest szefem administracji gminnej. Najważniejszą kompetencją rady pozostaje uchwalanie budżetu. Poza tym wójt (burmistrz, prezydent), który nie ma intencji wprowadzania zmian (np. utworzenia lub zniesienia jakiejś miejskiej jednostki organizacyjnej lub zmiany skarbnika) mógłby właściwie obchodzić się bez rady.
Zauważmy, że w polskim systemie politycznym nikt nie ma porównywalnej pozycji – chociaż na ograniczonym terytorium i tylko w odniesieniu do spraw samorządowych. Także mandat wyborczy wójta (burmistrza, prezydenta) jest znacznie silniejszy niż mandaty radnych, gdyż pochodzi od ponad połowy mieszkańców gminy, którzy wzięli udział w wyborach.
Potrzebę wprowadzenia ograniczenia kadencji uzasadnia się na dwa sposoby. Pierwszy z nich, mocniejszy, zasadza się na dowodzeniu, iż długotrwałe szefowanie gminie sprzyja budowie patologicznego układu o charakterze korupcyjnym. To prawda tylko warunkowa. Jeżeli wójt (burmistrz, prezydent) chce tworzyć taką patologiczną sieć, to należy się spodziewać, że po – powiedzmy – dwudziestu latach będzie ona mocniejsza niż po ośmiu. Zauważmy jednak, że proponowana zmiana nie ogranicza pozycji i kompetencji wójta (burmistrza, prezydenta), a tylko czas ich wykonywania przez pojedynczą osobę. Jeżeli więc (co samo w sobie nie jest bezdyskusyjne) jednoosobowe kompetencje miałyby sprzyjać budowaniu sitw, to nie eliminujemy możliwości ich tworzenia, a jedynie blokujemy korzystanie z tej możliwości przez konkretną osobę po upływie dwóch kadencji.
Drugi sposób uzasadnienia ograniczenia liczby kadencji trzyma się znacznie bliżej faktów i zdrowego rozsądku. Otóż wskazuje się, że w rywalizacji wyborczej urzędujący prezydent ma w punkcie wyjścia realną przewagę nad rywalami. Z racji pełnienia urzędu jest bardziej obecny w przestrzeni publicznej, może powołać się na konkretne osiągnięcia, dysponuje całą instytucjonalną wiedzą administracji gminnej. Ba, psychologicznie rzecz biorąc, jego obecność na urzędzie jest postrzegana jako naturalna i zrozumiała. Kontrkandydat może być postrzegany jako niekoniecznie nadający się na urząd (za młody, za stary, zbyt słabo wykształcony, bez doświadczenia, kiepsko rozpoznawalny itd.). Ponadto w wielu mniejszych gminach samorząd jest największym pracodawcą, a wójt – szefem tej struktury, a więc przełożonym znaczącej części wyborców. W rezultacie tych wszystkich czynników, w wielu miejscach dochodzi do zabetonowania lokalnej sceny politycznej, a zmiana staje się niemal niemożliwa.
Za odblokowanie lokalnej sceny politycznej w kilkudziesięciu (kilkuset?) gminach czy miastach trzeba jednak zapłacić cenę. Sami zainteresowani (wójtowie, burmistrzowie, prezydenci, także część organizacji samorządowych) wskazują na utratę kapitału, jakim jest doświadczenie i zdolności dobrych szefów gmin. Ja wskazywałbym jednak na inny istotny koszt proponowanej zmiany.
Otóż silna i stabilna pozycja wójtów (burmistrzów, prezydentów) sprawia, że mogą oni pozostawać poza partyjną polaryzacją polskiego życia politycznego. Wielu z nich utrzymuje się u władzy obok a czasami na przekór podziałom partyjnym. Także ci z nich, którzy są członkami partii politycznych zajmują w nich – jak nikt inny – pozycję relatywnie niezależną od partyjnego lidera. (Zdarzały się przypadki, że wójt, burmistrz czy prezydent, którego macierzysta partia chciała zastąpić innym kandydatem, wygrywał wbrew niemu jako kandydat niezależny.)
I ten walor polityki lokalnej utracimy ograniczając liczbę kadencji na stanowisku wójta (burmistrza, prezydenta). W sytuacji, w której stabilizacja działania władz samorządowych nie będzie się ogniskowała wokół skutecznie działającego wójta (burmistrza, prezydenta) pochodzącego z powszechnych wyborów, miejsce to wypełnią partie polityczne jako nośnik względnej stałości. Ograniczenie liczby kadencji oznaczało będzie dalsze upartyjnienie polskiego samorządu terytorialnego, zapewne wbrew intencjom większości środowisk postulujących tę zmianę.
Oczywiście pamiętać należy, że zdrowy rozsądek podpowiada, iż wprowadzenie ograniczenia liczby kadencji ani nie wyeliminuje w radykalny sposób zdarzających się patologii, ani nie doprowadzi do gwałtownego upadku jakości sprawowania urzędów samorządowych, a zmiana ta nie dotyka najpoważniejszych bolączek polskiego systemu samorządowego.

Aleksander Nelicki
ekspert ds. finansów samorządowych

SPIS TREŚCI

Projekt budżetu państwa na 2017 r. a finanse komunalne

AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 10 / 2016

27 września 2016 r. Rada Ministrów przyjęła projekt budżetu państwa na 2017 r. Co wynika z przyjętych ustaleń dla finansów komunalnych?

Projekt zakłada przyrost dochodów podatkowych, w tym zwiększenie dochodów z CIT o 14,4% a z PIT o 8,8% w stosunku do wielkości przyjętych w tegorocznym budżecie. Analogiczne wzrosty dochodów samorządu terytorialnego z tych źródeł oznaczałyby w przypadku PIT zwiększenie do ok. 43,5 mld zł (z planowanych na 2016 r. 40,2 mld zł) i w przypadku CIT do ok. 8 mld zł (z planowanych na ten rok 7,1 mld zł).
Subwencja ogólna dla wszystkich JST ma wzrosnąć o 828 mln zł w stosunku do 2016 r., do ok. 53,9 mln zł. Rosną jedynie te części subwencji, których wielkości wynikają z algorytmów ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, a budżet państwa tylko je sankcjonuje. Część wyrównawcza ma wzrosnąć o 6,9% a równoważąca/regionalna o 7,1% w stosunku do 2016 r. Wielkość tych części subwencji algorytmy uzależniają od dwóch czynników: zróżnicowania dochodów podatkowych jednostek poszczególnych szczebli w przeliczeniu na mieszkańca (część równoważąca i kwota podstawowa części wyrównawczej) oraz średnich dochodów podatkowych poszczególnych szczebli samorządu w przeliczeniu na mieszkańca kraju (kwota uzupełniająca części wyrównawczej).
Bez zmian pozostają natomiast te części subwencji, które faktycznie ustala ustawa budżetowa. Część oświatowa nawet ma być technicznie mniejsza (o 5,4 mln zł w skali kraju), niż było to zapisane w budżecie na 2016 r. Kwoty poszczególnych części subwencji podaje tabela poniżej.

SUBWENCJA OGÓLNA DLA JST W BUDŻECIE PAŃSTWA NA 2016 R.
I W PROJEKCIE BUDŻETU PAŃSTWA NA 2017 R. (W TYS. ZŁ)

tab102016

Bardzo znacząco wzrosną dotacje do zadań zleconych, z 26,2 mld zł w budżecie na 2016 r. do 33,8 mld zł w roku 2017. Jest to zasadniczo efekt przeprowadzania przez budżety gmin zasiłków 500+, które w przyszłym roku będą wypłacane już przez cały rok. Ciekawostką jest, że dzięki zwiększeniu budżetów gmin o kwoty na zasiłki, wzór dopuszczalnego zadłużenia z art. 243 ustawy o finansach publicznych będzie działał łagodniej. Przypomnijmy, że ustala on, iż spłata zadłużenia (raty kapitałowej oraz odsetkowej) nie może być wyższa niż kwota odpowiadająca procentowi dochodów ogółem, jaki stanowiła średnio w ostatnich trzech latach nadwyżka operacyjna powiększona o dochody ze sprzedaży majątku. Wyliczony ze wzoru procent – w stosunku do dochodów ogółem jeszcze bez zwiększenia o zasiłki 500+ w latach 2014 i 2015, będzie odniesiony do dochodów powiększonych o nie.

Aleksander Nelicki
ekspert ds. finansów samorządowych

SPIS TREŚCI

Jak uczynić oświetlanie ulic tańszym dla gmin?

AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 10 / 2016

To problem, który postanowili rozwiązać posłowie z podkomisji ds. finansów samorządowych. Proponują zdefiniować punkt świetlny i podzielić infrastrukturę między gminy i firmy energetyczne. 5 października, sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła projekt inicjatywy ustawodawczej w sprawie zmiany ustawy – Prawo energetyczne. Powstający w podkomisji stałej ds. finansów samorządowej, pracującej pod przewodnictwem posła Waldy Dzikowskiego projekt ma rozwiązać problemy gmin związane z obowiązkiem finansowania kosztów oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych.

PODZIELIĆ INFRASTRUKTURĘ

– Gminy są obecnie zobowiązane do finansowania kosztów oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych, nie będąc właścicielem infrastruktury oświetleniowej, która te drogi oświetla przypomniał Waldy Dzikowski. – W konsekwencji mają też utrudniony wybór dostawców energii elektrycznej, za którą mają płacić – wskazywał poseł.
Dlatego powstająca w podkomisji inicjatywa zakłada, że przedsiębiorstwo energetyczne obowiązane będzie umożliwić gminie nieodpłatnie wykorzystywanie elementów sieci elektroenergetycznej, będących własnością tego przedsiębiorstwa, do mocowania punktów świetlnych oraz dostęp do nich w zakresie niezbędnym w celu ich utrzymania. Ponadto przedsiębiorstwo energetyczne w terminie 36 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej nowelizacji Prawa energetycznego będzie, na wniosek gminy, przenosić na jej rzecz własność punktów świetlnych, które zostały uprzednio nieodpłatnie przekazane przez gminę na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego. Przekazanie ma się odbywać za zwrotem różnicy pomiędzy wartością punktów świetlnych z dnia ich przejęcia przez przedsiębiorstwo a wartością tych punktów na dzień przekazywania gminie.
– W takich sytuacjach firmy energetyczne będą przekazywać punkty świetlne za darmo (tam, gdzie ich amortyzacja osiągnęła 100 %) lub za odpowiednią dopłatą (tam, gdzie amortyzacja jeszcze się nie zakończyła) – wyjaśnia Dzikowski. – Generalnie skutek finansowy projektu ma być dla gmin pozytywny – dodaje. Projekt nowelizacji zawiera wreszcie definicję punktu świetlnego. Zgodnie z jej treścią punkt świetlny to urządzenie służące do rozsyłania, filtrowania lub przekształcenia światła wysyłanego przez źródło światła wraz z tym źródłem oraz elementami niezbędnymi do mocowania, ochrony oraz przyłączania źródła światła do zasilającej sieci elektroenergetycznej, a w przypadku gdy łącząca z siecią elektroenergetyczną instalacja zasilająca służy wyłącznie do zasilania oświetlenia drogowego także elementy tej instalacji obejmujące w szczególności kable, słupy i niezbędne inne urządzenia.

KOSZTY GMIN SPADNĄ

– Zdefiniowanie i uregulowanie własności punktów świetlnych pozwoli wreszcie stosować przetargi na zakup energii czy ich utrzymanie – wskazuje Janusz Sypiański, dyrektor biura Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich.
– Obecnie za konserwację jednego punktu firmy energetyczne żądają nawet 45 zł, podczas gdy stawki rynkowe oscylują wokół 15 zł. Pojawią się więc oszczędności – dodaje.
Podobnie projekt ocenia Lech Nitkowski, burmistrz Barczewa (woj. warmińsko – mazurskie). – Zaproponowane przez podkomisję zmiany idą w dobrym kierunku, zwłaszcza, że obecne przepisy są na tyle niejasne, że nawet sądy mają poważne problemy z rozstrzyganiem sporów między gminami a firmami energetycznymi – wskazuje. Dodaje jednak, że samorządy chętnie odkupią punkty świetlne od firm energetycznych. – Nie zamierzamy jednak płacić za te, które wcześniej gminy musiały tym firmom przekazać i to nieodpłatnie – dodaje burmistrz Barczewa.
Natomiast sceptyczne na temat projektu wypowiada się Leszek Świętalski, sekretarz Generalny Związku Gmin Wiejskich RP.
– Obawiam się, że podkomisyjna inicjatywa jedynie częściowo rozwiąże problemy gmin związane z finansowaniem oświetlenia dróg, a to dlatego, że nadal pozostaje zasada, że to gmina płaci za wszystkie drogi i gminne i powiatowe i wojewódzkie – mówi sekretarz Świętalski. I dodaje, że pożądane kierunki zmian prawa energetycznego nakreśliła zaś Najwyższa Izba Kontroli w raporcie „Planowanie i realizacja przez gminy zadań w zakresie oświetlenia przestrzeni publicznej”. Sprowadzają się one do dwóch postulatów. Pierwszy wskazuje na potrzebę zdefiniowania pojęcia punkt świetlny. Drugi – na konieczność finansowania oświetlenia dróg przez ich zarządców.
– Podkomisyjny projekt spełnia tylko pierwsze z zaleceń NIK, do drugiego w ogóle się nie odnosi – wskazuje Leszek Świętalski.
Ostatecznie – na wniosek posła Jacka Protasa – Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej zdecydowała odesłać projekt do podkomisji ds. finansów samorządowych, która ma dopracować przewidziane w nim rozwiązania.

Jakub Gortyński

SPIS TREŚCI

Nowelizacja ustawy o RIO

AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 10 / 2016

We wrześniu samorządowcom udało się przekonać Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji do rezygnacji z najbardziej kontrowersyjnych zapisów projektu rozszerzających kompetencje kontrolne regionalnych izb obrachunkowych.

W dniach 13 i 23 września 2016 r. odbyły się posiedzenia Zespołów Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego – ds. Ustrojowych oraz ds. Finansów Publicznych, poświęcone projektowi nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Ich efekty można określić jako sukces strony samorządowej.

PRZYPOMNIJMY

Strona samorządowa KWRiST zgłosiła do projektu nowelizacji o RIO szereg postulatów. Wśród najważniejszych wymienić należy:

wycofanie z projektu zapisów dotyczących kontroli samorządów przez RIO według kryterium celowości i gospodarności. Te bowiem, w ocenie gmin powiatów i województw samorządowych są niezgodne z konstytucyjną zasadą samodzielności jednostek samorządu terytorialnego;
rezygnację z zapisów rozszerzających zakres podmiotowy kontroli RIO na podmioty, które nie są z JST powiązane w sposób organizacyjny. W ten sposób MSWiA chciało, aby izby mogły także kontrolować np. spółki, w których udziałowcem jest samorząd, czy szkoły niepubliczne, które otrzymują środki publiczne. Po trzecie wreszcie samorządy sprzeciwiały się zaproponowanym przez resort administracji zmianom organizacji i przeprowadzania konkursów na szefów regionalnych izb obrachunkowych. (Więcej na ten temat pisaliśmy w Serwisie Administracyjno Samorządowym nr 9/2016)

PO POSIEDZENIACH

Na spotkaniach 13 i 23 września 2016 r. stronie samorządowej udało się przekonać MSWiA do wycofania się z pomysłów rozszerzających kryteria, w oparciu o które RIO mają kontrolować JST. Oznacza to, że tak jak dotychczas jedynym obowiązującym będzie kryterium legalności. Resort zrezygnował też z zapisów rozszerzających listę podmiotów, do których kontrolowania RIO miałyby być upoważnione. Zresztą również same izby wskazywały, że bez wzmocnienia personalnego – a więc znacznego zwiększenia budżetów izb – zapisy te pozostałyby martwe, ponieważ w obecnym składzie osobowym Izby fizycznie nie byłyby w stanie przeprowadzić większej liczby kontroli.
MSWiA nie zgodziło się natomiast na wycofanie zapisów określających nowe zasady organizacji i przeprowadzania konkursów na szefów regionalnych izb obrachunkowych.
Co więcej MSWiA postanowiło wprowadzić do projektu nowelizacji zapisy mówiące o tym, że rozstrzygnięcia nadzorcze o wprowadzeniu do gminy zarządu komisarycznego mają być natychmiast wykonalne. Obecnie bowiem takie rozstrzygnięcie gmina może zaskarżyć do sądów administracyjnych i dopiero prawomocny wyrok oddalający gminną skargę skutkuje tym, że władzę w gminie przejmuje osoba wyznaczona przez prezesa Rady Ministrów.
Zapis ten spotkał się z protestem samorządów, oraz krytyką wspierających ich ekspertów. Ci wskazywali, że sąd administracyjny rozpatrujący skargę gminy na wprowadzenie komisarza wyborczego może i tak – na jej żądanie – wstrzymać wykonanie takiego rozstrzygnięcia nadzorczego. Wskazywali również, że natychmiastowa wykonalność może wprowadzać w gminie chaos i negowali konieczność takiego zapisu, skoro jednocześnie rząd wprowadza zapisy skracające terminy, w których sądy administracyjne mają rozpatrywać skargi gmin na rozstrzygnięcia nadzorcze wprowadzające zarząd komisaryczny.
Ostatecznie MSWiA zgodziło się złagodzić zapisy o natychmiastowej wykonalności. Rygor ten ma bowiem obowiązywać jedynie w ściśle określonych w ustawie przypadkach. Między innymi, gdy gmina nie wprowadzi działań naprawczych, pomimo negatywnej opinii RIO i nie jest w stanie uchwalić Wieloletniej Prognozy Finansowej. A także, jeśli rada nadmiernie zadłużonej gminy spotyka się co najwyżej raz na 6 miesięcy.

Jakub Gortyński

projekt nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych
można znaleźć: http://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12287702

SPIS TREŚCI

Przegląd legislacyjny

AKTUALNOŚCI - SAS 10 / 2016

Dz.U. z 2016 r. poz. 744, 823, 831, 1155, 1205.

PODATEK DETALICZNY

Od 1 września 2016 r. obowiązuje ustawa z 6 lipca 2016 r.o podatku od sprzedaży detalicznej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1155)

Ustawa dotyczy podatku przychodowego, obciążającego bezpośrednio przychody z tytułu odpłatnego zbycia towarów. Głównym celem wprowadzenia nowego podatku jest zwiększenie dochodów budżetowych państwa. Podatnikami podatku są sprzedawcy detaliczni. Przedmiotem opodatkowania jest przychód ze sprzedaży detalicznej, a podstawę opodatkowania podatkiem stanowi osiągnięta w danym miesiącu nadwyżka przychodów ze sprzedaży detalicznej ponad kwotę 17.000.000 zł.

ZAKAZ PROPAGOWANIA KOMUNIZMU

Od 2 września 2016 r. obowiązuje ustawa z 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej (Dz.U. z 2016 r. poz. 744)

Zgodnie z art. 1 tej ustawy nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, w tym dróg, ulic, mostów i placów, nadawane przez jednostki samorządu terytorialnego nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny, ani w inny sposób takiego ustroju propagować. Za propagujące komunizm ustawodawca uznał także nazwy odwołujące się do osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących represyjny, autorytarny i niesuwerenny system władzy w Polsce w latach 1944-1989. Jak stanowi art. 2 ustawy stwierdzenie przez wojewodę nieważności uchwały nadającej nazwę budowli, obiektowi lub urządzeniu użyteczności publicznej, w zakresie w jakim nadaje nazwę niezgodną z art. 1, wymaga opinii Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu potwierdzającej tę niezgodność. Wojewoda może także zasięgnąć opinii Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Ww. opinie są przedstawiane niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 2 tygodni od dnia doręczenia żądania wojewody. Oczekiwanie na opinie wstrzymuje bieg terminu na stwierdzenie nieważności aktu.

LICYTACJA RUCHOMOŚCI

Od 8 września 2016 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 29 lipca 2016 r. w sprawie sposobu przeprowadzenia licytacji ruchomości (Dz.U. z 2016 r. poz. 1205)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 868 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.) i reguluje sposób przeprowadzania licytacji ruchomości (w tym również zbiór ruchomości). Stosownie do § 3 rozporządzenia jeżeli przedmiotem licytacji są dwie lub więcej ruchomości, dłużnik ma prawo wskazać kolejność, według której mają być one wystawione na sprzedaż. Jeżeli dłużnik nie skorzysta z tego prawa, o kolejności decyduje komornik. Przetarg odbywa się ustnie (§ 4), a rozpoczynając przetarg, komornik wskazuje ruchomość będącą przedmiotem przetargu, podaje sumę oszacowania oraz cenę wywołania ruchomości i wzywa do zaofiarowania tej ceny (§ 5). Wezwanie do dalszych postąpień komornik wyraża przez trzykrotne wygłoszenie ostatnio oferowanej ceny z jednoczesnym zapytaniem: „kto da więcej?”. Brak dalszych postąpień komornik stwierdza przez wypowiedzenie wyrazu: „nikt”, a następnie zamieszcza w protokole licytacji imię i nazwisko (nazwę) nabywcy i jego miejsce.

SŁUŻBA KRWI

Od 11 września 2016 r. obowiązuje ustawa z 20 maja 2016 r. o zmianie ustawy o publicznej służbie krwi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 823)

Podstawowym celem zmiany ustawy o publicznej służbie krwi oraz niektórych innych ustaw jest dostosowanie polskiego ustawodawstwa w obszarze pobierania, badania, preparatyki, przechowywania, wydawania i transportu krwi i jej składników do wymagań następujących dyrektyw europejskich:

dyrektywy 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 stycznia 2003 r. ustanawiającej normy jakości i bezpieczeństwa dla pobrania, badania, preparatyki, przechowywania i wydawania krwi ludzkiej i jej składników oraz wnoszącej poprawki do dyrektywy 2001/83/WE (Dz.Urz. UE L 33 z 08.02.2003, str. 30, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 7, str. 346, z późn. zm.);
dyrektywy Komisji 2004/33/WE z 22 marca 2004 r. wykonującej dyrektywę 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie niektórych wymagań technicznych dotyczących krwi i składników krwi (Dz. Urz. UE L 91 z 30.03.2004, str. 25, z późn. zm; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 8, str. 272, z późn. zm.);
dyrektywy 2005/61/WE z 30 września 2005 r. wykonującej dyrektywę 2002/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie wymogów dotyczących śledzenia losów krwi oraz powiadamiania o poważnych, niepożądanych reakcjach i zdarzeniach (Dz.Urz. UE L 256 z 01.10.2005, str. 32);
dyrektywy 2005/62/WE z 30 września 2005 r. wykonującej dyrektywę 2002/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie norm i specyfikacji wspólnotowych odnoszących się do systemu jakości obowiązującego w placówkach służby krwi (Dz.Urz. UE L 256 z 01.10.2005, str. 41).

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA

Od 1 października 2016 r. obowiązuje ustawa z 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (Dz.U. z 2016 r. poz. 831)

Jak podają projektodawcy celem ustawy jest zapewnienie dalszej poprawy efektywności energetycznej polskiej gospodarki oraz realizacji krajowego celu w zakresie efektywności energetycznej na rok 2020, poprzez wdrożenie do polskiego porządku prawnego nowych regulacji Unii Europejskiej. Z uwagi na ograniczone w czasie – do 31 grudnia 2017 r. – obowiązywanie dotychczasowej ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz.U. z 2015 r. poz. 2167 z późn. zm.), uchwalono nową ustawę o efektywności energetycznej, która określa zasady opracowania krajowego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej, zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej, zasady realizacji obowiązku uzyskania oszczędności energii, przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa oraz nakładania kar pieniężnych za niewykonanie obowiązków wynikających z ustawy.

SPIS TREŚCI

Legalizacja robót budowlanych niewymagających pozwolenia ani zgłoszenia

ORZECZNICTWO - SAS 10 / 2016

Uchwała NSA z 3 października 2016 r., sygn. akt II OPS 1/16

Teza: „Do robót budowlanych i obiektów budowlanych, które nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę i nie są objęte obowiązkiem zgłoszenia mogą być stosowane przepisy art. 50 ust. 1 pkt 2 lub pkt 4 in fine ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2016 r., poz. 290, ze zm.), a także art. 51 ust. 7 tej ustawy, jeżeli roboty budowlane zostały wykonane w sposób, o którym mowa w art. 50 ust. 1 pkt 2 lub pkt 4 in fine.”

Dokonując wykładni art. 50 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich NSA stwierdził, że nie można poprzestać na wykładni gramatycznej bowiem nie daje ona jednoznacznych wyników. Powołując m.in. art. 66 ust. 1 oraz art. 73 ust. 1 Prawa budowlanego NSA podkreślił, że przyjęcie założenia, że organy te nie mogą sprawować nadzoru budowlanego wobec realizowanych obiektów i robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, jeżeli stwierdzą wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenia środowiska, byłoby niespójne z tymi regulacjami, nieracjonalne i sprzeczne z interesem publicznym, który stanowi istotę celowości działania organów budowlanych.
Jako przykład NSA wskazał, że problem zakresu przedmiotowego art. 50 i 51 Prawa budowlanego w większości przypadków pojawia się przy realizacji ogrodzeń (zob. wyrok NSA z 19 lutego 2015 r., sygn. akt II OSK 1743/13), a przyjęcie poglądu, że art. 50 Prawa budowlanego nie odnosi się do obiektów i robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę albo zgłoszenia oznaczałoby, że w stosunku do większości ogrodzeń, które nie podlegają obowiązkowi zgłoszenia organy nadzoru budowlanego nie miałyby możliwości wyegzekwowania, np. zawartego w § 41 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1422), obowiązku wykonywania ogrodzeń w sposób niestwarzający zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi lub zwierząt oraz zakazu umieszczania na wysokości mniejszej niż 1,8 m ostro zakończonych elementów, drutu kolczastego, tłuczonego szkła oraz innych podobnych wyrobów i materiałów.
NSA uznał, jako nie do zaakceptowania, brak możliwości wstrzymania przez organ nadzoru budowlanego robót budowlanych wykonywanych w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska, tylko dlatego, że nie podlegają one obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę lub dokonania zgłoszenia.
W rezultacie NSA podzielił pogląd Rzecznika Praw Obywatelskich o dopuszczalności zastosowania art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine Prawa budowlanego, a także art. 51 ust. 7 w związku z art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine Prawa budowlanego do robót budowlanych i obiektów budowlanych, których realizacja nie jest objęta reglamentacją w postaci obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, jako wyniku przede wszystkim z systemowej oraz celowościowej wykładni przepisów ustawy – Prawo budowlane.

SPIS TREŚCI

Sprawozdanie z działalności RIO i wykonania budżetu przez JST w 2015 r.

AKTUALNOŚCI - SAS 10 / 2016

15 września 2016 r. odbyło się wspólne posiedzenie Komisji do Spraw Kontroli Państwowej oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej Sejmu RP, na którym przedstawiono i rozpatrzono Sprawozdanie z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2015 r. (druk nr 829).

W części pierwszej sprawozdania zawarto informacje o działalności regionalnych izb obrachunkowych dotyczącej nadzoru nad gospodarką finansową jednostek samorządu terytorialnego i ich związków. W drugiej natomiast zawarto informacje dotyczące wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego. Z przedstawionych informacji wynika, że zbadano ogółem 178 351 uchwał i zarządzeń organów jednostek samorządu terytorialnego oraz przeprowadzono 1281 kontroli jednostek samorządu terytorialnego. W budżetach jednostek samorządu terytorialnego 7,9% stanowiły środki z UE, natomiast wydatki inwestycyjne wyniosły 29,8%.

SPIS TREŚCI

Krajowa administracja skarbowa

AKTUALNOŚCI - SAS 10 / 2016

13 września 2016 r. Rada Ministrów zajęła stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, który zakłada powołanie tej administracji w miejsce obecnie funkcjonujących: administracji podatkowej, kontroli skarbowej i Służby Celnej.

W ocenie projektodawców wprowadzenie nowej, skonsolidowanej administracji ograniczy skalę oszustw podatkowych oraz zwiększy skuteczność poboru należności podatkowych i celnych. Ponadto rozwiązanie to umożliwi obniżenie kosztów funkcjonowania administracji skarbowej w relacji do pozyskiwanych dochodów budżetowych. W ocenie twórców projektu zwiększy się też dobrowolność wypełniania obowiązków podatkowych i wzrośnie standard obsługi podatnika. Według zapowiedzi ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2017 r.

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI - SAS 10 / 2016

AKTUALNOŚCI

Krajowa administracja skarbowa
Sprawozdanie z działalności RIO i wykonanie budżetu przez JST w 2015 r.
Związek metropolitalny w województwie śląskim
Budżet na 2017 r.

ORZECZNICTWO

Legalizacja robót budowlanych niewymagających pozwolenia ani zgłoszenia

ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE WOJEWODY

Motywy pracodawcy, zamierzającego rozwiązać
stosunek pracy z radnym, muszą być badane przez radę gminy

PRZEGLĄD LEGISLACYJNY

ANALIZY

Nowelizacja ustawy o RIO - ciąg dalszy prac
Jak uczynić oświetlanie ulic tańszym dla gmin?
Projekt budżetu państwa na 2017 r. a finanse komunalne
Cena ograniczenia liczby kadencji wójtów, burmistrzów i prezydentów

TEMAT MIESIĄCA