Projekt ustawy - Zmiana prawa o zgromadzeniach
AKTUALNOŚCI - SAS 12 / 2011
W dniu 24 listopada 2011 r. Prezydent RP przesłał do Sejmu RP projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o zgromadzeniach. Przygotowanie projektu związane jest z wydarzeniami, które miały miejsce 11 listopada 2011 r. w Warszawie.
W ocenie Prezydenta RP zaproponowane zmiany nie prowadzą do ograniczenia wolności zgromadzeń, która objęta jest ochroną konstytucyjną, lecz zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim pragnącym uczestniczyć w manifestowaniu patriotycznych emocji, także rodzinom z dziećmi, których należy chronić przed chuliganami i ich brutalnym zachowaniem.
Projekt przewiduje m. in. zakaz uczestnictwa w zgromadzeniach osób posiadających przy sobie broń, materiały wybuchowe, wyroby pirotechniczne, materiały pożarowo niebezpieczne lub inne niebezpieczne narzędzia (nowelizacja art. 3 ust. 2) oraz osób, których rozpoznanie z powodu ubioru, zakrycia twarzy lub zmiany jej wyglądu nie jest możliwe (dodany art. 3 ust. 3 ustawy).
Ten ostatni zakaz nie dotyczy jednakże zgromadzeń osób, których wprawdzie nie można zidentyfikować, jednakże informacja o tym zostanie przekazana przez organizatora organowi gminy. Jak podaje w uzasadnieniu projektodawca w niektórych przypadkach (np. zgromadzenia, którego celem jest ochrona praw pracowniczych) stosowanie środków uniemożliwiających identyfikację wiąże się z celem zgromadzenia. W rezultacie niedopuszczalne będzie jedynie stosowanie takich środków bez uprzedniego poinformowania organu gminy w zawiadomieniu. Wskazać przy tym należy, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 10 listopada 2004 r., sygn. akt Kp 1/04 uznał, że uchwalona przez Sejm ustawa z dnia 2 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy – Prawo o zgromadzeniach oraz ustawy – Prawo o ruchu drogowym, wprowadzająca zakaz uczestnictwa w zgromadzeniach osób, których identyfikacja nie jest możliwa, za niezgodną z Konstytucją RP.
Istotną zmianę zawiera proponowany art. 7a, zgodnie z którym: „Jeżeli w tym samym czasie i miejscu lub na trasie przejścia zgłoszonych zostało dwa lub więcej zgromadzeń i nie jest możliwe ich oddzielenie w taki sposób, aby ich przebieg nie zagrażał życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, organ gminy niezwłocznie wzywa organizatora zgromadzenia zgłoszonego później do dokonania zmiany czasu lub miejsca zgromadzenia albo trasy przejścia uczestników.” W takim przypadku organizator dokonuje zmiany czasu lub miejsca zgromadzenia albo trasy przejścia uczestników w taki sposób, aby informacja o zmianie dotarła nie później niż na 2 dni przed datą zgromadzenia.
Konsekwencją powyższego jest nowelizacja art. 8 ustawy (poprzez zmianę pkt 2 i dodanie pkt 3) i wprowadzenie nowej podstawy rozwiązania zgromadzenia, t.j. m. in. w przypadku odbycia dwóch lub więcej zgromadzeń w tym samym czasie, w miejscach lub na trasach przejścia, które są tożsame lub w części się pokrywające, a które mogą zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach. Rozwiązanie zgromadzenia może (według projektu) nastąpić także po spełnieniu ustawowych warunków rozwiązania zgromadzenia, pomimo braku możliwości skontaktowania się z jego przewodniczącym (nowelizacja art. 12 ust. 2).
Projekt wprowadza obowiązek określenia przewodniczącego, gdy organizatorem zgromadzenia jest osoba prawna lub podmiot niemający osobowości prawnej. Wówczas przewodniczącym zgromadzenia byłby członek władzy statutowej takiej osoby lub podmiotu (nowelizacja art. 10 ust. 2 ustawy).
Projekt wprowadza ponadto m.in.:
– obowiązek posiadania przez przewodniczącego zgromadzenia odpowiednich wyróżników, których przekazanie ma zapewnić organ gminy (dodany ust. 3a w art. 10),
– obowiązek delegowania przez organ gminy swoich przedstawicieli na zgromadzenie, w przypadku gdy przewidywana liczba uczestników jest większa niż 500 osób lub istnieje ryzyko niebezpieczeństwa naruszenia porządku publicznego (nowelizacja art. 11 ust. 2 ustawy),
Projekt przewiduje również odpowiednie przepisy karne, które przewidują grzywnę dla przewodniczącego, który uchybił obowiązkom dotyczącym utrzymania lub przywrócenia pokojowego przebiegu zgromadzenia oraz dla innych osób, które nie wykonują poleceń przewodniczącego.
NOWE OBOWIĄZKI GMIN
Należy zwrócić uwagę na nowe obowiązki gmin, które wynikają z ww. projektowanych rozwiązań. Przede wszystkim obowiązkiem organu będzie dokonanie oceny, czy zgłoszone zgromadzenia mogą się odbyć w tym samym czasie i miejscu oraz czy nie jest możliwe ich oddzielenie w taki sposób, aby ich przebieg nie zagrażał życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach. Ponadto gminy będą musiały zapewnić znaki wyróżniające przewodniczącego zgromadzenia oraz obligatoryjnie delegować przedstawicieli na zgromadzenie liczące powyżej 500 osób lub w przypadku zgromadzenia o tzw. podwyższonym ryzyku.
