O nas

SAS6/2015

Wójt nabywa prawo do emerytury

PODSTAWA PRAWNA - SAS 6 / 2015

OPIS SYTUACJI
Jestem wójtem i uzyskam prawo do emerytury w lutym 2016 roku. Posiadam umowę o pracę w urzędzie gminy od 1981 roku i jestem urlopowany na czas pełnienia funkcji wójta.

PYTANIE WÓJTA GMINY

Czy mogę pobrać świadectwo pracy w lutym i ubiegać się o emeryturę i dalej pracować jako wójt na podstawie zaświadczenia z wyborów w listopadzie 2015 roku?

ODPOWIEDŹ PRAWNIKA

Pracownik nabywa prawo do emerytury z chwilą spełnienia wszystkich warunków wymaganych w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych niezbędnych do jej nabycia. Pracownik nie musi rozwiązać wiążącego go stosunku pracy, aby nabyć prawo do emerytury, musi jednak liczyć się z możliwością jej zawieszenia lub zmniejszenia.

Przepis art. 43 ust. 1 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (zwanej dalej u.p.s.) stanowi, że w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy.
Zgodnie z art. 73 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie wyboru, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika. Specyficzną cechą stosunku pracy nawiązanego na podstawie wyboru jest osłabiona ochrona trwałości tego stosunku. Stosunek pracy z wyboru rozwiązuje się bowiem z wygaśnięciem mandatu i nie mają do niego zastosowania przepisy k.p. dotyczące rozwiązywania umów o pracę. Stosunek pracy nawiązany na podstawie wyboru ma podwójny skutek. Po pierwsze, skutkuje powierzeniem określonej funkcji, a po drugie, prowadzi do nawiązania stosunku pracy (B. Wagner, M. Wandzel, Kodeks pracy 2009, Komentarz, wyd. V, ODiDK, s. 394).
Przepisy u.p.s., nie zawierają również przepisów szczególnych dotyczących uprawnień emerytalnych pracowników samorządowych. Wyjątek stanowią zawarte w przepisach przejściowych (art. 54 i 55 u.p.s.) uregulowania dotyczące wcześniejszego rozwiązania stosunku pracy przez nabycie prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy przez pracowników zatrudnionych na podstawie mianowania.
Pracownicy samorządowi, w tym zatrudnieni na podstawie wyboru, podlegają więc przepisom ogólnym zawartym w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (zwanej dalej u.e.r.f.u.s.). Ustawa ta dla ustalenia prawa do emerytury posługuje się kryterium wieku oraz stażu pracy. Ze względu na wymienione kryteria możemy wyróżnić trzy kategorie osób uprawnionych do otrzymania świadczenia:

osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r.,
osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r.,
osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., ale przed 1 stycznia 1969 r. (przepisy szczególne).

Przepisy u.e.r.f.u.s. przewidują odrębne wymagania wiekowe oraz składkowe dla osób urodzonych w wymienionych wyżej przedziałach czasowych, poprzez odpowiednie postanowienia w art. 24-50. Pracownik nabywa prawo do emerytury z chwilą spełnienia wszystkich warunków wymaganych u.e.r.f.u.s. niezbędnych do jej nabycia. Pracownik nie musi rozwiązać wiążącego go stosunku pracy, aby nabyć prawo do emerytury, musi jednak liczyć się z możliwością jej zawieszenia lub zmniejszenia.
Zmiany w u.e.r.f.u.s. wprowadziła ustawa z dnia 8 stycznia 2009 r. ustawa z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych, poprzez wykreślenie ust. 2a w art. 103 w ustawie o emeryturach i rentach z FUS. Spowodowało to zmianę polegającą na zlikwidowaniu obowiązku rozwiązania stosunku pracy przez pracownika przechodzącego na emeryturę.

ZMNIEJSZENIE EMERYTURY

Na zmniejszenie wysokości emerytury wpływa bezpośrednio wysokość dochodu uzyskiwanego przez pracownika. W sytuacji osiągnięcia przez pracownika przychodu przekraczającego 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy (ostatnio ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego), nie wyższego jednak niż 130 proc. tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia. Wysokość zmniejszenia uzależniona jest więc od kwoty uzyskiwanego przychodu. W przypadku natomiast osiągania przez pracownika przychodu w kwocie wyższej niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, prawo do emerytury ulega zawieszeniu.
Kwoty przychodu odpowiadających 70 proc. i 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2014 r. stosowanych przy zawieszaniu albo zmniejszaniu emerytur i rent zostały ogłoszone przez Prezesa ZUS komunikatem z dnia 20 lutego 2015 r. Nie dotyczy to jednak tych osób, których emerytura została zawieszona w związku z kontynuowaniem zatrudnienia w ramach stosunku pracy, podjętego przed jej nabyciem.

ZAWIESZENIE EMERYTURY

Zgodnie bowiem z art. 103a u.e.r.f.u.s., prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 21 maja 2014 r., sygn. akt III Aua 1994/13 (Lex nr 1473676 ) stwierdził, że skutki niekonstytucyjności art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726) są takie, iż z chwilą ogłoszenia sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw utracił on moc w zakresie, w jakim przewiduje stosowanie art. 103a u.e.r.f.u.s. do osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy.
Oznacza to, że obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą – jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury - nie będzie miał zastosowania do osób, które nabyły to prawo w okresie od dnia 8 stycznia 2009 r. do dnia 31 grudnia 2010 r. Natomiast przepis ten pozostaje nadal w obrocie prawnym i znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury w momencie jego wejścia w życie i później, tj. od dnia 1 stycznia 2011 r. lub przed dniem 8 stycznia 2009 r.

Sławomir Pyźlak

PODSTAWA PRAWNA
– Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2014 r., poz. 1202 z późn. zm.)
– Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r., poz. 1502 z późn. zm.)
– Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U z 2013, poz. 1440 z późn. zm.)
– Ustawa z dnia 8 stycznia 2009 r. ustawa z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz.U. Nr 228, poz. 1507)
– Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 257, poz. 1726)

SPIS TREŚCI

Realna transparentność w samorządach

AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 6 / 2015

Jawność i przejrzystość funkcjonowania wspólnot to warunek sine qua non zwiększenia partycypacji społecznej, w myśl hasła „nie ma partycypacji bez informacji”. W raporcie Forum Od-nowa „Samorząd 3.0” przedstawiono kilka rekomendacji systemowych w tej dziedzinie, a trzy najważniejsze z nich zostały złożone do Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, gdzie we współpracy z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego trwają prace nad przygotowaniem pakietu zmian prawa samorządowego.

W idei transparentności nie chodzi ani o wprowadzanie rozwiązań doraźnych i fragmentarycznych, typu budżet partycypacyjny, ani ogólnych postulatów, jak np. edukacja obywatelska. Kluczowe jest – podobnie, jak w innych sferach funkcjonowania samorządu – wdrożenie konkretnych i efektywnych zmian o charakterze systemowym. Ich idea przewodnia stanowi, że dobrze poinformowany mieszkaniec będzie chętniej angażował się w sprawy swej społeczności lokalnej i bardziej świadomie współuczestniczył w podejmowanych przez nią decyzjach. Można to osiągnąć na parę sposobów.

STANDARYZACJA BIP

Biuletyny informacji publicznej tylko pozornie zapewniają wiedzę o funkcjonowaniu struktur samorządowych. Jawność i przejrzystość nie polega bowiem na automatycznym ujawnianiu wszystkich posiadanych informacji, tylko na pokazywaniu działania przez cele. Wada BIP-ów to niejednolita forma przekazywania informacji, brak aktualizacji i chaos. Potrzebne jest spojrzenie na biuletyny jako zespół zasobów, nie wchodzących na duży poziom szczegółowości.
Należy zatem wprowadzić standard informacji zawieranych w BIP zarówno co do sposobu przedstawiania, jak i zakresu merytorycznego, tak aby prezentowane dane dały się porównywać pomiędzy różnymi samorządami (ang, benchmarking). W każdym BIP-ie powinna znaleźć się informacja o zatrudnieniu, finansach i mieniu wspólnoty. Wówczas możliwa będzie ewaluacja działań JST oraz prowadzenie tzw. polityki opartej na dowodach (ang. evidence-based policy). Poza tym, każda wspólnota musiałaby wywiązywać się terminowo z obowiązku umieszczania tam wymaganych dokumentów pod groźbą sankcji. Co bardzo ważne, BIP nie może być prowadzony przez poszczególne jednostki organizacyjne danej JST (szkoły, przedszkola, instytucje kultury, ośrodki pomocy społecznej), tylko z poziomu całego samorządu.

JAWNOŚĆ DZIAŁAŃ ORGANU STANOWIĄCEGO

Proces legislacyjny na poziomie lokalnym powinien być transparentny. Posiedzenia rad gmin rejestrowane, a głosowania imienne i dostępne na stronach wspólnot. Zarówno plany posiedzeń organu stanowiącego, jak i zapowiedź rozpoczęcia prac nad określonym tematem muszą znaleźć się na stronach urzędów, a najlepiej na podstronach komórek wiodących (jeżeli chodzi o projekty aktów prawa miejscowego). Obecny niedostatek informacji prezentowanej on-line w kontekście obowiązków informacyjnych JST wynikających z ustawy o dostępie do informacji publicznej, przy coraz większej świadomości obywateli co do swoich praw, może prowadzić do faktycznej blokady samorządów: coraz więcej pracowników samorządowych będzie obsługiwać indywidualne wnioski, a mimo to poczucie braku dostępu do informacji wśród społeczeństwa będzie rosnąć.

ROLA GUS

Główny Urząd Statystyczny ma w swej gestii rejestr REGON i regularnie zbiera informacje od podmiotów gospodarki narodowej – prywatnych i publicznych. Są to dane o ich formie organizacyjnej, siedzibie, zatrudnieniu, majątku etc. Nie wiadomo jednak, ile jest czynnych podmiotów sektora publicznego. Sami pracownicy GUS sugerują zresztą dużą ostrożność, jeżeli chodzi o korzystanie z danych REGON. Wycinkowe informacje o działaniu resortowych administracji lub struktur samorządowych są w posiadaniu różnych ministerstw, przede wszystkim Ministerstwa Edukacji Narodowej (System Informacji Oświatowej), Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Skarbu Państwa i Ministerstwa Zdrowia (Rejestr Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą). Generuje to bałagan i trudność z policzeniem zasobów zarówno samych wspólnot, jak też całego państwa.
Konieczne jest więc zgromadzenie w jednym miejscu kompletnych, aktualnych danych o zatrudnieniu, finansach oraz mieniu poszczególnych instytucji.

OGRANICZENIE TAJEMNICY STATYSTYCZNEJ

Zbierane w badaniach statystyki publicznej dane indywidualne dotyczące każdej JST, jej instytucji lub podmiotu mającego dominującą własność samorządową (spółki prawa handlowego itd.) powinny być udostępnione w sposób zdezagregowany, czyli oddzielnie dla każdej organizacji. W tym celu musi ulec modyfikacji art. 10 ustawy o statystyce publicznej, niewłaściwie regulujący tzw. tajemnicę statystyczną. Stanowi on barierę w dostępie do indywidualnych danych instytucji. Prawo ma zagwarantować wszystkim wgląd w te informacje, tym bardziej, że proces ich zbierania jest finansowany z pieniędzy podatników. Dane o każdej z instytucji samorządowych lub podmiotów posiadających osobowość prawną muszą odwoływać się do numeru REGON „macierzystej” JST czy związku samorządowego. Wszelkie informacje powinny być w wyraźny sposób powiązane z nazwą i numerem identyfikacyjnym (REGON lub KRS) sprawozdającej się organizacji. Tajemnica statystyczna nie może mieć zastosowania do podmiotów publicznych, a co najwyżej w stosunku do osób zatrudnionych w instytucjach publicznych (w nielicznych przypadkach).
Równocześnie GUS powinien uzyskać ustawowy dostęp do danych z rejestrów administracyjnych prowadzonych przez instytucje rządowe (np. z ZUS, posiadającego informacje o czynnych płatnikach składek). Informacje te uzupełniałyby dane z badań statystycznych wykonywanych przez GUS. Wówczas łatwiej integrowałoby się strumienie danych.

OGÓLNOPOLSKI PORTAL DZIAŁALNOŚCI SAMORZĄDÓW

Podstawowe fakty o funkcjonowaniu każdego z samorządów powinny być zebrane i udostępnione na jednym ogólnopolskim portalu, prowadzonym przez GUS. Istotne jest, by mieszkaniec nie musiał zwracać się o dane w trybie działania ustawy o dostępie do informacji publicznej, tylko mógł sam je znaleźć na publicznie dostępnym portalu. W ten sposób zaoszczędzi się pracy i czasu urzędnikom, a obywatel otrzyma informacje nie na zasadzie uznaniowej. Portal umożliwiałby pozyskanie wiedzy o efektach działania własnej wspólnoty, porównanie ich z innymi JST (powszechnie stosowany w krajach zachodnich benchmarking) oraz możliwość oceny sposobu wydawania pieniędzy publicznych. Powinien obejmować dane o rodzaju realizowanego przez samorząd zadania (konkretna nazwa, zrozumiała dla mieszkańców), jego koszcie, źródłach finansowania i efektach wykonania. Nic bowiem tak dobrze nie motywuje wspólnot do poprawiania jakości usług czy brania pod uwagę opinii mieszkańców przez władze lokalne, jak pewnego rodzaju konkurencja między JST.
Wzór takiego portalu to norweski system raportowania samorządów KOSTRA, który gwarantuje powiązanie danych finansowych z informacjami (w Polsce przede wszystkim pochodzących z GUS) o zadaniach wspólnot, jak również zaangażowanych zasobach, w tym personelu.

Forum Od-nowa
niezależna organizacja typu think-tank, działająca non-profit, przygotowująca projekty zmian systemowych w zakresie sektora publicznego, głównie samorządów

SPIS TREŚCI

Bezpośrednie wybory wójtów rzadkością w Europie

AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 6 / 2015

Powszechne głosowanie na wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, wprowadzone w Polsce w 2002 roku, uznawane jest za aksjomat ustrojowy funkcjonowania naszego samorządu. Tymczasem w Europie nie cieszy się ono uznaniem. Na 29 krajów należących do Unii Europejskiej, głowę organu wykonawczego wybiera się w głosowaniu powszechnym tylko w ośmiu. Sposób pośredni, czyli taki, gdzie wójt, burmistrz, prezydent miasta jest wyznaczany bądź przez radę, bądź przez rząd na wniosek rady, bądź stoi na czele listy, która wygrała w wyborach samorządowych, praktykuje aż 20 państw.

I tak, w krajach Beneluksu (Belgia, Holandia, Luksemburg) wybór organu wykonawczego odbywa się pośrednio, a burmistrz wyznaczany jest przez rząd po wskazaniu przez gminę. Tzw. kraje południowe (Francja, Grecja, Portugalia, Hiszpania, Chorwacja) także przyjęły metodę pośrednią, z tym, że burmistrz jest liderem wygranej listy. W najliczniejszej, 10-państwowej grupie, do której należy Skandynawia (Dania, Finlandia, Szwecja), zbliżone do niej kulturowo republiki bałtyckie (Estonia, Łotwa, Litwa) oraz kraje anglosaskie (Irlandia, Wielka Brytania, Malta) i – ciekawostka – Czechy, również działa model wyboru pośredniego, gdzie burmistrz wyłaniany jest po prostu przez radę. Austria i Niemcy mają zróżnicowany sposób elekcji w zależności od regionu, ale dominuje metoda pośrednia.
Państwa, w których zdecydowano się na bezpośrednie wybory wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast, to dawne „demoludy” (Bułgaria, Węgry, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia), a ze „starej Europy” jedynie Cypr i Włochy.
W Turcji oraz krajach nie wchodzących w skład UE, stanowiących głównie dawne państwa bloku wschodniego (Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Macedonia, Mołdawia, Rosja, Serbia, Ukraina) wybory odbywają się bezpośrednio, zaś w Islandii, Norwegii i Szwajcarii – pośrednio (burmistrz jest wyłaniany przez radę). Kuriozalna sytuacja ma miejsce na Białorusi: kandydat wyznaczany jest przez prezydenta jedynie po zasięgnięciu opinii rady.
Zatem kraje rozwinięte (z wyjątkiem Włoch oraz niektórych landów Niemiec i Austrii) odeszły od elekcji bezpośredniej organu wykonawczego. Zgodnie z Europejską Kartą Samorządu Lokalnego z 1985 roku, ich główne ciało decyzyjne stanowi rada, co podkreślone jest poprzez jej duży wpływ na wybór wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
Wyłanianie organu wykonawczego w wyborach powszechnych „zaprogramowało” w polskim samorządzie konflikt z władzą stanowiącą. W zachodniej Europie ten problem nie istnieje, a u nas skutkuje bądź marginalizowaniem pozycji radnych przez silnego włodarza (vide np. Rzeszów), bądź związaniem mu rąk przez silną radę (vide m.in. Katowice). W przypadku, gdy wójt, burmistrz, prezydent miasta nie ma większości w organie stanowiącym, wspólnocie grozi dodatkowo spór polityczny. Wycofanie się z decyzji roku 2002 będzie trudne, ale nie ma powodu, by Polska miała tkwić w rozwiązaniach zapożyczonych z byłych krajów komunistycznych, zamiast sięgać po sprawdzone wzorce z państw rozwiniętych.

Agata Dąmbska
Forum Od-nowa

SPIS TREŚCI

Łączenie gmin i powiatów według nowych zasad

AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 6 / 2015

Większe zachęty do połączeń dla gmin oraz powołanie specjalnego pełnomocnika do spraw połączenia – to tylko niektóre zmiany przewidziane w uchwalonej przez Sejm nowelizacji ustaw samorządowych.

Dyskusja o potrzebie połączeń gmin i powiatów trwa od kilku lat. W związku z uchwalaniem przez Sejm w dniu 15 maja br. ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw od 1 stycznia 2016 r. mogą wejść w życie nowe zasady dokonywania połączeń samorządów.
W ww. ustawie przewidziano pakiet zmian ustawowych mających na celu z jednej strony zwiększenie zachęt do dobrowolnych połączeń samorządów, z drugiej doprecyzowanie zasad, na jakich następować będą połączenia jednostek samorządu terytorialnego.

WZMOCNIENIE ZACHĘT DO DOBROWOLNYCH POŁĄCZEŃ SAMORZĄDÓW

Kluczowym „motorem” inicjatyw połączeniowych ma pozostać w dalszym ciągu zachęta finansowa do łączenia się jednostek samorządu terytorialnego w postaci zwiększenia udziału jednostki powstałej z połączenia we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych. Gwoli przypomnienia, zgodnie z obecnie obowiązującym przepisem art. 41 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego dla gminy (powiatu) powstałej w wyniku połączenia dwóch lub więcej gmin (powiatów), w drodze zgodnych uchwał, wskaźnik udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, począwszy od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym podjęto decyzję o połączeniu, jest zwiększony o pięć punktów procentowych. Przyjęta przez Sejm ustawa zmienia wymiar zwiększonego udziału w PIT po połączeniu w odniesieniu do jednostek o najniższych dochodach budżetowych. W ustawie przewiduje się wprowadzenie mnożnika, który korygowałby zachętę indywidualnie dla każdej nowo utworzonej jednostki. Mnożnik opierałby się na proporcji pomiędzy średnimi dochodami per capita z tytułu udziału gmin (odpowiednio powiatów) w PIT na poziomie całej Polski oraz dochodami per capita z tytułu udziału w PIT nowo powstałej gminy (odpowiednio nowopowstałego powiatu). Tym samym gminy (powiaty) z mniejszymi wpływami z PIT otrzymywałyby silniejsze wsparcie po dokonanym połączeniu.
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy, nowa zachęta ma na celu wyrównać dysproporcje, wynikające z różnego poziomu dochodów z udziału w PIT per capita gmin (powiatów). Co warte odnotowania, założeniem ustawowym jest działanie wprowadzanego mnożnika jedynie „w górę” tzn. gminy (powiaty) o dochodach per capita z tytułu udziału w PIT powyżej średniej krajowej otrzymywałyby nadal zachętę w wysokości 5 p.p. Natomiast, nowo tworzona gmina (powiat) o dochodzie per capita z udziału w PIT dwa razy mniejszym niż średnia krajowa, zamiast 5 p.p. zachęty, otrzyma zachętę na poziomie 10 p.p. Ustawa nie zmienia okresu udzielania wsparcia dla powstałej z połączenia gmin (powiatów) jednostki samorządowej – tym samym ustawa pozostawia przewidziany w obecnie obowiązujących przepisach 5-letni okres wsparcia dla nowo powstałej jednostki po połączeniu.
Wprowadzaną nowelizacją redefinicję zachęty finansowej do łączenia gmin (powiatów) ocenić należy pozytywnie, jako że uwzględnia ona odmienności w sytuacji dochodowej polskich gmin (powiatów) w sposób czyniący procedury konsolidacyjne równie atrakcyjnymi dla jednostek o niskim, jak i o wysokim poziomie dochodów z udziału w PIT per capita.
Postać dodatkowej zachęty wprowadzanej uchwaloną przez Sejm ustawą ma także mechanizm obliczania liczebności składu rady gminy (rady powiatu) powstałej w wyniku połączenia w pierwszej jej kadencji. Ustawa zakłada, że liczba radnych rady nowej gminy powstałej wskutek połączenia gmin będzie większa, aniżeli liczebność rady określona obecnie w przepisach ustawy samorządzie gminnym. Analogiczna zasada przewidziana jest w nowelizacji ustawy o samorządzie powiatowym. I tak, słowem przykładu w skład rady gminy powstałej w wyniku połączenia dwóch lub więcej gmin, w pierwszej kadencji wchodzić mają radni w liczbie 21 w gminach do 20 000 mieszkańców (na ogólnych zasadach jest to liczba 15 radnych) oraz 23 w gminach do 50 000 mieszkańców (na ogólnych zasadach jest to liczba 21 radnych). Zmiana liczebności rad będzie miała zastosowanie jedynie do pierwszej kadencji rady nowo powstałej jednostki. Celem zaproponowanego mechanizmu jest zapewnienie bardziej realnej reprezentatywności mieszkańców łączących się jednostek w pierwszych latach funkcjonowania gminy (powiatu) powstałego z połączenia. Mechanizm ten ma na celu również przełamać opór lokalnych środowisk politycznych, co do wdrażania idei połączenia, gwarantując im większą szansę na uzyskanie mandatu w organach nowo powstałej jednostki.

PEŁNOMOCNIK DO SPRAW POŁĄCZENIA GMIN/POWIATÓW

Przyjęta przez Sejm ustawa wprowadza także instytucję pełnomocnika do spraw połączenia gmin (powiatów). Zgodnie z ustawą zadaniem pełnomocnika ma być przygotowanie organizacyjne i prawne gminy (powiatu) do wykonywania zadań publicznych do czasu połączenia gmin (powiatów). Pełnomocnika ma wyznaczać Prezes Rady Ministrów, na wniosek wojewody zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, spośród pracowników podległych wojewodzie albo pracowników urzędu gminy (odpowiednio starostwa powiatowego), której obszar wchodzi w skład łączonej gminy (odpowiednio powiatu). Z dniem utworzenia nowej gminy (nowego powiatu) pełnomocnik przejąć ma wykonywanie zadań i kompetencji jej organów do czasu ukonstytuowania się nowych organów gminy (powiatu). Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy, do zadań pełnomocnika będzie należało m.in. dokonanie oceny, które jednostki organizacyjne łączonych gmin powinny być zreorganizowane z dniem utworzenia nowej jednostki, a które powinny działać na dotychczasowych zasadach lub zostać zlikwidowane, a także przygotowanie urzędu nowej gminy (starostwa nowego powiatu) do wykonywania zadań publicznych z chwilą utworzenia nowej jednostki. W ustawie wskazano także, że do zadań pełnomocnika będzie należało zapewnienie prawidłowej gospodarki finansowej utworzonej jednostki, a w szczególności uchwalenia jej budżetu. Projekt budżetu nowej jednostki przygotowany przez pełnomocnika i skonsultowany z regionalną izbą obrachunkową stałby się podstawą jej gospodarki finansowej do czasu uchwalenia budżetu.

Przewidzianą ustawą instytucję pełnomocnika do spraw połączenia, wyznaczanego odgórnie przez premiera, należy ocenić negatywnie. Niewątpliwie, instytucja koordynująca proces połączenia przed i po jego dokonaniu jest niezbędna dla sprawnego przeprowadzenia konsolidacji, jednakże wydaje się, iż lepszym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie do polskich regulacji ustrojowych instytucji komisji do spraw połączenia zrzeszającej przedstawicieli łączących się gmin (powiatów). Stworzenie organizmu reprezentującego łączące się gminy (powiaty) nadałoby połączeniu gmin (powiatów) bardziej konsensualny charakter i ułatwiłoby przygotowanie procedury połączenia samorządów, w tym przede wszystkim stworzyłoby podstawę do wygospodarowania wspólnych środków budżetowych na analizy przedpołączeniowe oraz usprawniłoby obieg dokumentacji przed i po połączeniu się gmin (powiatów).

ZASADY FUNKCJONOWANIA JEDNOSTKI SAMORZĄDOWEJ POWSTAŁEJ Z POŁĄCZENIA

W przyjętej przez Sejm ustawie uregulowano także wprost kwestię następstwa prawnego przy łączeniu się JST oraz określono zasady obowiązywania uchwalonych aktów prawa miejscowego na terytorium gminy albo powiatu powstałych w wyniku połączenia, co stanowi niewątpliwie odpowiedź na wątpliwości, jakie rodzą obecnie obowiązujące regulacje prawne.
Zgodnie z uchwaloną ustawą gmina (odpowiednio powiat) powstała w wyniku połączenia wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki połączonych gmin (powiatów), w tym prawa i obowiązki wynikające z zezwoleń, koncesji oraz innych aktów administracyjnych. Ustawa wprowadza zatem zasadę sukcesji uniwersalnej wszystkich praw i obowiązków gminy (powiatu) powstałej z połączenia z podkreśleniem, że jej zakresem objęte są w szczególności prawa i obowiązki administracyjne wynikające z aktów administracyjnych. Uchwalona przez Sejm ustawa stanowi także, że organy gminy powstałej w wyniku połączenia (odpowiednio organy powiatu powstałego z połączenia) stają się organami właściwymi lub stronami wszczętych i niezakończonych postępowań administracyjnych i sądowych. Nadto, nowe przepisy ustanawiają zasadę kontynuacji obowiązywania aktów prawa miejscowego po połączeniu gmin (powiatów) wprowadzając regulacje, zgodnie z którymi akty prawa miejscowego ustanowione przez organy gmin (odpowiednio organy powiatów) przed połączeniem stają się aktami prawa miejscowego gminy (powiatu) powstałego w wyniku połączenia, obowiązującymi na obszarze działania organów, które je ustanowiły.
Przewidziane w ustawie regulacje w zakresie następstwa prawnego są niewątpliwie potrzebne, jednakże zdaje się, iż podchodzą one zbyt wąsko do przedmiotowego zagadnienia, pozostawiając pole do licznych wątpliwości interpretacyjnych. Przewidziana w przyjętych przepisach zasada sukcesji uniwersalnej nie uwzględnia wielu szczególnych sytuacji prawnych, w jakich mogą znajdować się łączące się gminy (powiaty) np. równoległego zaangażowania łączących się gmin w różnych formach współpracy międzysamorządowej w zakresie tych samych zadań (np. uczestnictwa gminy A w związku X i gminy B w związku Y). Rzecz jasna, prawo nie jest w stanie objąć swą regulacją wszelkich możliwych relacji prawnych, niemniej jednak, celem uniknięcia sytuacji patowych, prawodawca winien pozostawiać „furtkę legislacyjną” umożliwiającą rozwiązanie możliwych problemów w przeszłości, czego przyjęte przez Sejm przepisy nie czynią.

PODSUMOWANIE

Rozwiązania przyjęte w uchwalonej przez Sejm ustawie o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw podejmują próbę kompleksowego uregulowania warunków, w jakich mają następować połączenia jednostek samorządu terytorialnego. Wiele spośród nich zmierza niewątpliwie w pożądanym kierunku, jednakże wydaje się, iż nadal brakuje w polskich przepisach rozwiązań, których celem byłoby rzeczywiste ułatwienie przeprowadzenia dobrowolnych procedur konsolidacyjnych i zwiększenie konsensualności połączeń. Pierwszy z wymienionych celów, mógłby zostać zrealizowany chociażby poprzez zagwarantowanie zamierzającym się połączyć samorządom dotacji z budżetu państwa na przygotowanie procedury połączenia, która jest wysoko skomplikowana i wymaga zaangażowania dużych środków finansowych, drugi poprzez zastąpienie instytucji rządowego pełnomocnika do spraw połączenia, wspomnianą już w artykule komisją samorządową skupiającą przedstawicieli łączących się jednostek.
Niezależnie od wyżej poczynionych zastrzeżeń, uznać należy, że uchwalone przez Sejm regulacje zmierzają w dobrym kierunku, czyniąc regulacje dotyczące połączeń bardziej jasnymi i atrakcyjnymi dla zainteresowanych konsolidacją samorządów.

Anna Kudra
prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu

Komentarz Wójta Gminy Kurzętnik:
KONSOLIDACJA PRZYSZŁOŚCIĄ SAMORZĄDÓW

Oczekiwania społeczeństwa wobec administracji publicznej wciąż rosną, zwiększa się również tempo zmian cywilizacyjnych. Należy zatem przygotować takie mechanizmy i narzędzia zarówno prawne, jak i finansowe, które wspierać będą proces zmian organizacji samorządu.
Na przyszłość samorządu wpływ mają różnorodne czynniki: demograficzne, gospodarcze, społeczne, a także techniczne – e–administracja. Pogłębia się niż demograficzny. Postępuje depopulacja prowincji związana z migracją ludności do miast, a co się z tym wiąże wzrost znaczenia obszarów metropolitalnych. Mądrość władz samorządowych polegać powinna na uwzględnieniu tego faktu w procesie zarządzania wspólnotą mieszkańców.
Łączenie samorządów lokalnych to rozwiązanie akcentujące dążenie do suwerennej wspólnoty samorządowej. Wpłynie to na efektywność wydatkowania funduszy na administrację publiczną. Lepsze i sprawniejsze zarządzanie wydatkami gminy w zamian za zmniejszenie etatów administracyjnych i zatrudnienie animatorów społecznych, działających wśród społeczności lokalnych i wybudzających inicjatywy oddolne, budujących kapitał społeczny i promujących partycypację społeczną. Zostanie wzmocniona jakość pracy samorządu terytorialnego i współpraca z mieszkańcami. Tradycyjny model zarządzania New Public Management powoli zacznie odchodzić do lamusa na rzecz nowego zarządzania publicznego – demokracji partycypacyjnej oraz rozdzielenia usług frontoffice i backoffice. Uważam, że poprzez złączenie samorządów można ograniczyć ilość etatów do obsługi w urzędzie na rzecz animatorów społecznych. Wprowadzenie zdalnego świadczenia usług administracyjnych byłoby relatywnym rozwiązaniem. Na terenie połączonych samorządów zlokalizowanoby centra obsługi obywatela obejmujące swym zasięgiem kilka samorządów. Zmiana wewnętrznej struktury administracji publicznej, wprowadzenie podziału na pracowników wewnątrz urzędu, zajmujących się sprawami administracyjnymi. Na zewnątrz pracowaliby animatorzy społeczni, animując społeczeństwo i wdrażając ekonomię społeczną.
Połączenie gmin byłoby niewątpliwie dużym impulsem rozwojowym. Modernizacja samorządu akcentowałaby służebną rolę administracji publicznej i wzmacniała suwerenną wspólnotę samorządową. Niewątpliwie 25 lat samorządności to duży sukces Polski i Polaków, jednak przyszłość nie może ograniczać się do kopiowania teraźniejszości. Natomiast wędrówka w nieznaną przyszłość nie gwarantuje dynamicznego rozwoju. Zatem konsolidacja gmin w dobie niżu demograficznego wydaje się konieczna szczególnie dla tych gmin do 5 tys. mieszkańców. „Człowiek nie potrafi przewidywać, ale potrafi kłaść podwaliny. Bo przyszłość jest czymś, co się buduje” (Antoine de Saint- Exupery).

Wojciech Dereszewski

Komentarz Sekretarza Generalnego Związku Gmin Wiejskich RP:
DECYZJA NALEŻEĆ BĘDZIE DO SAMORZĄDÓW

Toczy się postępowanie legislacyjne w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2656). Znacząca część ustawy poświęcona jest możliwości łączenia się gmin. Nie jest to nowa regulacja. Podobna istniała w dotychczasowym obiegu prawnym. Zmienia się jednakże znacząco tzw. premia za połączenie, wyrażona wzrostem we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych w okresie pięciu lat po połączeniu.
Na zagadnienie łączenia się (przez niektórych zwanym komasacją) gmin należy spojrzeć z wielu stron. Nie ulega wątpliwości, iż wielkość gmin, szczególnie pod względem liczby mieszkańców, jest bardzo zróżnicowana. Najmniejsza liczy niespełna 2 tysiące. Zarówno gminy małe, jak i duże mają te same zadania i powinności w stosunku do swoich obywateli, szczególnie w zakresie usług publicznych. Najczęściej (choć nie zawsze) budżet gminy związany jest z jej wielkością. Budżet determinuje poziom i zakres realizowanych usług publicznych. Sprowadza się to do stwierdzenia, że większy może więcej i z reguły lepiej. Nie ulega także wątpliwości, że po połączeniu gmin spadną koszty funkcjonowania administracji gminnej. Bierze się to stąd, iż zakres zadań nie ulegnie zmianie, a jedynie zwiększy się skala, tzn. ilość podejmowanych decyzji i prowadzonych spraw oraz inwestycji.
Rozpatrując zagadnienie, należy uwzględnić także cały szereg następujących uwarunkowań. Poczucie odrębnej tożsamości lokalnej wspartej atrybutami, takimi jak: nazwa, herb, niekiedy hymn oraz logo gminy, a także historia przypisana do miejsca. Bliskość władzy i urzędu, co ma znaczenie w załatwianiu wielu rozlicznych spraw personalnych i w praktycznym realizowaniu hasła: władza bliżej obywatela. Mały stopień digitalizacji postępowania administracyjnego, niską praktyczną umiejętność komunikowania się na odległość z wykorzystaniem technik informatycznych. W dalszym ciągu niskie zaufanie wzajemne, wyrażające się większym respektowaniem zaświadczeń niż oświadczeń, przyzwyczajeniem do potęgi druku urzędowego, podpisów i pieczątek. Zatem nie zawsze zachęta zwiększenia budżetu gminy, powstałej w wyniku połączenia, zrównoważy powyższe uwarunkowania.
Zupełnie inną kwestią jest nieodparta chęć wchłonięcia przez duże i rozrastające się organizmy miejskie tzw. gmin obwarzankowych. Należy także pamiętać, że tworzenie przez gminy związków międzygminnych, podejmowanie porozumień i wzajemne przekazywanie zadań jest obecnie powszechną drogą i praktyką do zapewnienia dostarczania usług publicznych na wyższym poziomie organizacyjnym, przy mniejszych kosztach dla gmin i mieszkańców. Katalog zadań, które mogłyby być wykonywane w porozumieniach międzygminnych, powinien być poszerzony np. w zakresie kultury, czy też oświaty. Dobrym przykładem będzie możliwość tworzenia na mocy omawianej ustawy związków powiatowo-gminnych. Oby tylko takie związki nie były wyłączną możliwością realizowania przez gminy zadań własnych powiatów. Funkcjonowanie instytucji porozumień i powiernictwa jest sposobem na funkcjonowanie rozproszonej administracji publicznej w wielu krajach według zasady: i wilk syty i owca cała.
Podsumowując: oceniając nowe regulacje prawne w zakresie zachęt do łączenia się gmin, nie oceniam ich negatywnie. Najważniejszą ich zaletą jest ich fakultatywność. Decyzja należeć będzie do samorządów. Na dzień dzisiejszy nie widzę ich wielkiego zainteresowania. Jednakże z czasem, kiedy będziemy społeczeństwem coraz bardziej informacyjnym, kiedy osobisty kontakt obywatela z urzędem będzie sprowadzony do niezbędnego minimum, albo nawet wyeliminowany, zainteresowanie łączeniem się gmin zupełnym, czy też pośrednim zapewne wzrośnie na znaczeniu i zainteresowaniu.

Leszek Świętalski

SPIS TREŚCI

Zmiany w samorządzie wprowadzane ustawą MAiC – reforma, czy kosmetyka?

AKTUALNOŚCI / TEMAT MIESIĄCA - SAS 6 / 2015

Sejm uchwalił nowelizację pakietu ustaw, którego celem jest usprawnienie realizacji zadań publicznych przez samorządy. Wśród przyjętych rozwiązań znalazły się m.in. narzędzia wzmocnienia współpracy międzysamorządowej oraz ułatwienie przeprowadzenia procedur konsolidacyjnych JST.

W dniu 15 maja br., po niespełna 11 miesiącach prac parlamentarnych, Sejm uchwalił szeroko debatowaną przez środowiska samorządowe ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Rozwiązania proponowane w ustawie stanowią realizację założeń wypracowanych w 2013 r. przez ekspertów Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji we współpracy z przedstawicielami samorządów. Obecnie ustawa procedowana jest w Senacie. W razie pomyślnego zakończenia procedury parlamentarnej nowe przepisy wejdą w życie już 1 stycznia 2016 r.
Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy, jej celem jest usprawnienie funkcjonowania i organizowania zadań, które gminy, powiaty i województwa samorządowe wykonują na rzecz obywateli. Mimo tak zdefiniowanego celu, charakter zmian proponowanych ustawą nie pozwala na przypisanie jej miana reformy samorządowej. Ustawa nie zawiera bowiem kompleksowych rozwiązań ustrojowych, lecz pakiet punktowych zmian z zakresu organizacji i funkcjonowania samorządu oraz pomniejszych zmian z zakresu różnych, szczegółowych dziedzin aktywności samorządu. Wiele zawartych w ustawie propozycji jest jednakże godnych odnotowania. Na szczególną uwagę zasługują przede wszystkim przepisy dotyczące zmiany zasad tworzenia i funkcjonowania związków samorządowych, przepisy wprowadzające instytucję centrów usług wspólnych oraz przepisy regulujące skutki połączeń jednostek samorządu terytorialnego.

CELE USTAWY

Uchwalona ustawa nie stanowi samodzielnej regulacji prawnej, lecz pakiet przepisów nowelizujących, zakładających zmianę przeszło 40 ustaw. Choć sama ustawa zdaje się być przy pierwszej lekturze niezwykle obszerna, to jedynie część z jej przepisów dotyczy stricte zmian prawa samorządowego, gro natomiast ma charakter wyłącznie porządkujący i dostosowujący.
Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy, jej celem jest usprawnienie funkcjonowania i organizowania zadań, które gminy, powiaty i województwa samorządowe wykonują na rzecz obywateli. Projekt ustawy korzysta z wniosków z przeprowadzonej przez Ministra Administracji i Cyfryzacji akcji „Sprawne państwo, sprawny samorząd terytorialny” w 2012 r. oraz z szeroko zakrojonych konsultacji społecznych przeprowadzonych w 2013 r.
W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, że proponowane zmiany w prawie samorządowym służą przede wszystkim zwiększeniu samodzielności organizacyjnej JST, tak by obrany przez nie sposób realizacji zadań mógł być rzeczywiście dostosowany do potrzeb i uwarunkowań występujących na danym terenie. Równocześnie duży nacisk w ustawie położono na współpracę między jednostkami oraz na ułatwienie przeprowadzenia procedur konsolidacyjnych, tak by stworzyć warunki do efektywniejszego wykonywania zadań publicznych przez JST.

GŁÓWNE ZMIANY PRAWA SAMORZĄDOWEGO W USTAWIE

Analiza uchwalonych przez Sejm regulacji prawnych pozwala wyróżnić 5 zasadniczych obszarów zmian w prawie samorządowym, a mianowicie:

UŁATWIENIE WSPÓŁPRACY JST

Ustawa dokonuje zmian w zakresie zasad tworzenia, funkcjonowania i rejestracji związków międzygminnych oraz związków powiatów, przewidując m.in. zasadę zmiany statutu związku przez zgromadzenie związku w miejsce dotychczasowej procedury przyjmowania zmian statutu związku przez każdą radę gminy (radę powiatu) uczestniczącej w związku osobno. Ustawa wprowadza także możliwość tworzenia związków powiatowo-gminnych, które mają ułatwić koordynację realizacji zadań o charakterze strategicznym np. organizację publicznego transportu zbiorowego.

ZWIĘKSZENIE SAMODZIELNOŚCI I ELASTYCZNOŚCI ORGANIZACYJNEJ SAMORZĄDU

Ustawa przewiduje wprowadzenie nowej instytucji, jaką są centra usług wspólnych. Centra stanowić mają jednostki zapewniające wspólną obsługę organizacyjną, administracyjną lub księgową dla kilku jednostek organizacyjnych JST (np. szkół). Centra usług wspólnych pozwolić mają na ujednolicenie procedur wewnętrznych obowiązujących dotychczas w różnych placówkach, efektywniejsze wykorzystanie posiadanych zasobów kadrowych oraz optymalizację struktur poprzez ich konsolidację. Wspólna obsługa będzie mogła być zapewniona w ramach jednostki organizacyjnej danej JST, w tym urzędu gminy, starostwa powiatowego, czy urzędu marszałkowskiego, albo w ramach związku międzygminnego, związku powiatów albo związku powiatowo-gminnego.
Podobne cele ma realizować także przewidziana w ustawie nowelizacja ustawy o pomocy społecznej oraz nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w zakresie wyrażenia zasady dopuszczalności łączenia jednostek organizacyjnych realizujących zadania określone tymi ustawami.

NOWE ROZWIĄZANIA PRAWNE DOTYCZĄCE ŁĄCZENIA JST

W ustawie zmieniono wymiar tzw. bonusu ministerialnego (wzrostu udziału w podatku PIT) za dobrowolne połączenie się jednostek samorządu terytorialnego, zwiększając go w odniesieniu do jednostek o niższych dochodach. W ustawie uregulowano także wprost kwestię następstwa prawnego przy łączeniu się JST oraz określono zasady obowiązywania uchwalonych aktów prawa miejscowego na terytorium gminy albo powiatu powstałych w wyniku połączenia. Ustawa wprowadza także instytucję pełnomocnika ds. utworzenia nowej gminy oraz reguluje kwestię liczebności rady gminy i rady powiatu pierwszej kadencji po połączeniu.

USPRAWNIENIE SYSTEMU PODATKOWEGO

Gro regulacji w ustawie dotyczy rewizji samorządowego systemu podatkowego. Planowane zmiany ustaw podatkowych mają z założenia zwiększyć dochody samorządów, zracjonalizować proces podejmowania decyzji oraz rozstrzygnąć szereg wątpliwości interpretacyjnych formułowanych w praktyce na kanwie dotychczas obowiązujących regulacji. Zakładane ustawą zmiany dotyczą zarówno podatków pobieranych przez gminy (zmiany w podatku od nieruchomości, podatku rolnym i leśnym), jak i pobieranych przez urzędy skarbowe (w podatku od spadków i darowizn oraz od czynności cywilnoprawnych). Nowelizacją objęto także system poboru opłat lokalnych (targowej, miejscowej i uzdrowiskowej).

EFEKTYWNIEJSZA OCHRONA ZADRZEWIEŃ I TERENÓW ZIELENI

W ramach ustawy proponuje się także znaczącą nowelizację ustawy o ochronie przyrody, która ma na celu usprawnienie systemu ochrony terenów zieleni i zadrzewień. Nowe uregulowania prawne mają przede wszystkim na celu usunięcie wątpliwości interpretacyjnych, jakie pojawiały się w praktyce stosowania dotychczas obowiązujących przepisów oraz stanowić realizację wytycznych sformułowanych przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 1 lipca 2014 r. sygn. akt SK 6/2012. Zgodnie z przyjętą przez Sejm ustawą zmieni się sposób naliczania opłat za usunięcie drzew i krzewów, obniżona zostanie wysokość kar administracyjnych za nielegalną wycinkę, a także zostanie wprowadzona możliwość umorzenia nałożonej kary w szczególnych przypadkach.

Prócz wyżej wymienionych w ustawie proponuje się wprowadzenie także szeregu, pomniejszych zmian m.in. do ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, ustawy o utrzymywaniu czystości i porządku w gminach, Prawo o ruchu drogowym, ustawy Prawo farmaceutyczne.

KROK KU REFORMIE

Rozwiązania przyjęte w uchwalonej przez Sejm ustawie o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw w wielu miejscach zmierzają w pożądanym przez jednostki samorządu terytorialnego kierunku. Przyjętych rozwiązań nie sposób jednakże określić mianem reformy, gdyż nie mają one kompleksowego i systemowego charakteru, lecz raczej stanowią zespół rozwiązań doraźnych i punktowych, często ze sobą funkcjonalnie niepowiązanych. Ustawa nie realizuje szeregu postulatów formułowanych przez stronę samorządową, zwłaszcza w zakresie koniecznych zmian ustrojowych. W konsekwencji uznać należy, że dyskusja publiczna zapoczątkowana pracami nad ustawą rządową oraz nad dotychczas nieuchwalonym prezydenckim projektem ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw (druk sejmowy nr 1699), winna być nadal kontynuowana celem wypracowania dalszych zmian służących usprawnieniu funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego.

Anna Kudra
prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu

SPIS TREŚCI

Przegląd legislacyjny

AKTUALNOŚCI / PRZEGLĄD LEGISLACYJNY - SAS 6 / 2015

Dz.U. z 2015 r. poz. 478, 488, 523, 528, 531, 540, 543; M.P. 2015/304

PUBLICZNA POMOC INWESTYCYJNA

Od 18 kwietnia 2015 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania regionalnej pomocy publicznej inwestycyjnej na cele z zakresu ochrony środowiska (Dz.U. z 2015 r. poz. 540)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 400a ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2013 r. poz. 1232, z późn. zm.) i określa szczegółowe warunki udzielania regionalnej pomocy publicznej inwestycyjnej na cele z zakresu ochrony środowiska, zwanej dalej „pomocą”, ze środków pozostających w dyspozycji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

KRAJOWA RADA SĄDOWNICTWA

Od 18 kwietnia 2015 r. obowiązuje uchwała Nr 125/2015 KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 6 lutego 2015 r. w sprawie szczegółowego trybu działania Krajowej Rady Sądownictwa (M.P. 2015/304)

Uchwałę podjęto na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa
(Dz. U. Nr 126, poz. 714 i Nr 203, poz. 1192 oraz z 2014 r. poz. 512). Regulamin będący załącznikiem do uchwały określa szczegółowy tryb działania Krajowej Rady Sądownictwa, z uwzględnieniem zastosowania systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie w sprawie powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim, o którym mowa w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych
(Dz. U. z 2015 r. poz. 133).

POMOC DE MINIMIS

Od 22 kwietnia 2015 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 19 marca 2015 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020 (Dz.U. z 2015 r. poz. 488)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 27 ust. 4 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (Dz.U. poz. 1146 oraz z 2015 r. poz. 378) i określa szczegółowe przeznaczenie, warunki i tryb udzielania przedsiębiorcom pomocy de minimis, do której mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 352 z 24.12.2013, str. 1), w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020, a także podmioty udzielające tej pomocy.

KONKURS NA NACZELNIKA URZĘDU SKARBOWEGO

Od 29 kwietnia 2015 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 marca 2015 r. w sprawie konkursu na stanowisko dyrektora izby skarbowej i naczelnika urzędu skarbowego (Dz.U. z 2015 r. poz. 523)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 5 ust. 5d ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych (Dz.U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1267, z późn. zm.) i określa:
1) tryb powołania komisji do przeprowadzenia konkursu na stanowisko dyrektora izby skarbowej i naczelnika urzędu skarbowego;
2) tryb przeprowadzania konkursu na stanowisko dyrektora izby skarbowej i naczelnika urzędu skarbowego;
3) sposób dokumentowania spełnienia wymogów przystąpienia do konkursu.

POMOC DLA PRZEDSIĘBIORCÓW

Od 30 kwietnia obowiązuje rozporządzenie Ministra Skarbu Państwa z dnia 20 marca 2015 r. w sprawie pomocy publicznej udzielanej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców (Dz.U. z 2015 r. poz. 531)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 2b pkt 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa (Dz.U. z 2012 r. poz. 1224) i określa tryb, warunki i formy udzielania pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców, o których mowa w art. 2 pkt 8a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa.

PRAWO BUDOWLANE

Od 30 kwietnia obowiązuje ustawa z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 528)

Nowelizacja wiąże się z funkcjonowaniem niewielkich domków rekreacyjno-wypoczynkowych, zwanych altanami. Kwestię wznoszenia na terenie działek obiektów budowlanych regulował art. 29 ust. 1 pkt 4 prawa budowlanego, zgodnie z którym pozwolenia na budowę nie wymaga budowa altan i obiektów gospodarczych na działkach w rodzinnych ogrodach działkowych o powierzchni zabudowy do 35 m2 oraz wysokości do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich. Naczelny Sąd Administracyjny zwracał uwagę na lakoniczność powyższej regulacji, w szczególności brak legalnej definicji pojęcia „altana”, co powodowało, iż wobec działkowca, który wzniósł na terenie działki OD obiekt o wymiarach zgodnych z art. 29 ust. 1 pkt 4 prawa budowlanego, jednakże o konstrukcji niezgodnej z powszechnie przyjętą w języku polskim definicją, orzeczono nakaz rozbiórki. Celem nowelizacji jest więc doprecyzowanie zapisów prawa budowlanego w zakresie regulacji odnoszących się do budownictwa na działkach.

ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII

Od 1 maja 2015 r. obowiązuje ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2015 r. poz. 478)

Zgodnie z art. 1 ustawa określa:

1) zasady i warunki wykonywania działalności w zakresie wytwarzania:
a) energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,
b) biogazu rolniczego
– w instalacjach odnawialnego źródła energii,
c) biopłynów;
2) mechanizmy i instrumenty wspierające wytwarzanie:
a) energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,
b) biogazu rolniczego,
c) ciepła
– w instalacjach odnawialnego źródła energii;
3) zasady wydawania gwarancji pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej
z odnawialnych źródeł energii w instalacjach odnawialnego źródła energii;
4) zasady realizacji krajowego planu działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych;
5) warunki i tryb certyfikowania instalatorów mikroinstalacji, małych instalacji i instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 600 kW oraz akredytowania organizatorów szkoleń;
6) zasady współpracy międzynarodowej w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz wspólnych projektów inwestycyjnych.

ZEZWOLENIE NA PRACĘ DLA CUDZOZIEMCÓW

Od 2 maja 2015 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 kwietnia 2015 r. w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca (Dz.U. z 2015 r. poz. 543).

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2015 r. poz. 149 i 357) i określa:
1) typy zezwoleń na pracę;
2) tryb postępowania w sprawie zezwoleń na pracę;
3) tryb przeprowadzania przez starostę działań, o których mowa w art. 88c ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
4) wzór i tryb przekazywania informacji starosty na temat możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy;
5) wykaz dokumentów, które podmiot powierzający wykonywanie pracy przez cudzoziemca jest obowiązany przedstawić w trakcie postępowania w sprawie zezwolenia na pracę;
6) wzory wniosków o wydanie lub przedłużenie zezwolenia na pracę, wzory oświadczeń podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy o spełnieniu wymagań określonych w ustawie oraz wzory zezwoleń i przedłużeń zezwoleń, które mogą zawierać dane osobowe cudzoziemca oraz podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy.

SPIS TREŚCI

Brak czasowego ograniczenia stwierdzenia nieważności decyzji sprzeczny z Konstytucją RP!

AKTUALNOŚCI / ORZECZNICTWO - SAS 6 / 2015

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 maja 2015 r. sygn. akt P 46/13

„Art. 156 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2013 r. poz. 267, ze zm.) w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczal-ności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.”

W dniu 12 maja 2015 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie dotyczące braku ograniczenia czasowego co do stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa.
Zgodnie z art. 156 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w art. 156 § 1 pkt 1, 3, 4 i 7 ww. ustawy, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne. Należy jednakże podkreślić, że określone w art. 156 § 2 k.p.a. ograniczenie czasowe możliwości stwierdzenia nieważności nie obejmuje przewidzianego w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. przypadku wydania decyzji bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa.
W sprawie, na tle której Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zadał pytanie Trybunałowi od daty doręczenia decyzji do momentu rozstrzygania o jej nieważności upłynęło ponad 60 lat. Stąd pojawiła się istotna wątpliwość, czy regulacja, która dopuszcza stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, bez względu na to, jaki okres upłynął od jej doręczenia lub ogłoszenia, jest zgodna z zasadą pewności prawa oraz zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Brak ograniczenia możliwości stwierdzenia nieważności decyzji po znacznym upływie czasu może bowiem destabilizować porządek prawny, w szczególności w sytuacji, w której weryfikowany akt administracyjny przyznał stronie określone prawa, albo ekspektatywę prawa.
Po rozpoznaniu sprawy Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 156 § 2 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji.
W ocenie Trybunału działanie organów państwa na podstawie prawa nie oznacza bezwzględnego obowiązku eliminowania z obrotu wadliwej decyzji administracyjnej, na podstawie której strona nabyła prawo lub jego ekspektatywę, a ponadto nastąpił znaczny upływ czasu od jej wydania. Trybunał wskazał przy tym na potrzebę stabilizacji stanów społeczno-gospodarczych ukształtowanych mocą wadliwego aktu administracyjnego oraz zasada zaufania obywatela do państwa.
Trybunał podkreślił także, że dopuszczalne są wyjątki zarówno od zasady praworządności, jak i zasady pewności prawa i zaufania. Wyraził przy tym stanowisko, że zasada praworządności jest zasadą instrumentalną względem zasady pewności prawa i zaufania obywatela do państwa albowiem działanie na podstawie i w granicach prawa jest warunkiem koniecznym realizacji zasad pewności i zaufania. Uznał, że stwierdzenie nieważności decyzji może powodować zmianę ukształtowanej od kilkudziesięciu lat sytuacji prawnej adresatów decyzji, a to nie służyłoby realizacji zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz zasady pewności prawa, wynikających z art. 2 Konstytucji.

KOMENTARZ DO WYROKU:

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 maja 2015 r. (sygn. P 46/13, Dz. U. z 21 maja 2015 r. poz. 702) stwierdził niezgodność art. 156 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.) z art. 2 Konstytucji RP. W świetle tego przepisu nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło lat dziesięć, a także, gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne. Trybunał uznał, że art. 156 § 2 k.p.a. pozostaje w sprzeczności z zasadą praworządności, w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności także decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.), gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy. TK zauważył, że stwierdzenie w takim przypadku nieważności decyzji nie służy realizacji zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz zasady pewności tegoż prawa.
Powyższy wyrok ma szczególnie istotne znaczenie zarówno dla tych podmiotów, które nabyły przed kilkudziesięcioma laty prawo lub ekspektatywę w sposób niezgodny z przepisami prawa, ale również dla organów jednostek samorządu terytorialnego, które takie decyzje wydawały. W świetle bowiem stanowiska zaprezentowanego przez Trybunał Konstytucyjny, nabyte przed kilkudziesięcioma laty, nawet w sposób wadliwy, prawo lub ekspektatywa zachowają domniemanie ich zgodności z prawem i pozostaną niewzruszalne.
W ww. wyroku Trybunał trafnie zauważył ponadto, że wywodząca się z art. 2 Konstytucji RP zasada praworządności nie pozwala na obowiązywanie rozwiązania prawnego umożliwiającego stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej w sytuacji, gdy decyzja ta korzystała przez kilkadziesiąt lat z domniemania jej zgodności z prawem oraz wywołuje skutki polegające na nabyciu prawa lub ukształtowaniu ekspektatywy nabycia praw przez jej adresatów. Ponadto przesłanka stwierdzenia nieważności decyzji z powodu jej wydania z rażącym naruszeniem prawa, ma charakter niedookreślony i jej wykładnia ukształtowała się w orzecznictwie na długo po wydaniu takiej decyzji. W ww. sytuacji wyrażona w art. 2 Konstytucji RP zasada praworządności nie służyłaby realizacji zasady pewności prawa.
W świetle orzeczenia TK, istotnym problemem wydaje się jednak to, iż Trybunał wskazując, że nie można stwierdzić nieważności decyzji administracyjnej, jeżeli od jej wydania nastąpił znaczny upływ czasu, nie określił granicy czasowej owego „znacznego upływu czasu”. Wskazówki interpretacyjne w powyższym zakresie nie zostały rónież przedstawione w opublikowanym uzasadnieniu do wyroku (dostępnym na stronach internetowych TK – http://otk.trybunal.gov.pl/orzeczenia/). Oznacza to, że konieczna będzie nowelizacja przepisów k.p.a. w przedstawionym zakresie, a do tego czasu właściwym wydaje się dopuszczenie możliwości stosowania, w drodze analogii upływu 10-letniego terminu uniemożliwiającego stwierdzenie nieważności decyzji tak, jak w przypadku pozostałych przesłanek z art. 156 § 2 k.p.a.

Mateusz Karciarz
prawnik w Dziale Prawa Administracyjnego Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu

SPIS TREŚCI

Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody

AKTUALNOŚCI - SAS 6 / 2015

„Gospodarowanie mieniem jest wyłączną domeną wójta i rada gminy nie może w nią ingerować”

Rozstrzygnięcie Wojewody Mazowieckiego z 29 maja 2015 r. nr LEX-I.4131.125.2015.MR stwierdzające nieważność uchwały Rady Gminy z dnia 23 kwietnia 2015 r.
w sprawie wyrażenia zgody na dokonanie darowizny nieruchomości na rzecz Ochotniczej
Straży Pożarnej w zakresie słów: „Zobowiązuje się Wójta Gminy do podjęcia czynności formalno-prawnych związanych z zawarciem aktu notarialnego w zakresie objętym § 1”.

Na sesji w dniu 23 kwietnia 2015 r. rada gminy podjęła uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na dokonanie darowizny nieruchomości na rzecz Ochotniczej Straży Pożarnej. Rada podejmując uchwałę powołała się na przepis art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. „a” ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 13 ust. 2a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2014 r. poz. 518 z późn. zm.). Tymczasem rada zobowiązała wójta gminy do podjęcia czynności formalno-prawnych związanych z zawarciem aktu notarialnego w zakresie dokonania darowizny na rzecz Ochotniczej Straży Pożarnej. Wojewoda Mazowiecki uznał, że powołany przez radę, w podstawie prawnej uchwały, przepis art. 13 ust. 2a ustawy o gospodarce nieruchomościami, jednoznacznie wskazuje podmiot uprawniony do dokonania darowizny, wskazując radę jedynie jako organ wyrażający zgodę na dokonanie tej czynności. Dlatego ocenił, że zobowiązanie wójta do podjęcia określonych czynności formalno-prawnych związanych z dokonaniem darowizny stanowi przekroczenie delegacji ustawowej zawartej w cytowanym przepisie ustawy o gospodarce nieruchomościami. Organ nadzoru zwrócił także uwagę na treść przepisu art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym to wójt gospodaruje mieniem komunalnym gminy. Natomiast jedynym przepisem uprawniającym radę gminy do wpływania na działanie organu wykonawczego jest art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym, który jednakże zezwala radzie jedynie na stanowienie o kierunkach działania wójta, a więc na wydawanie aktów w sferze wewnętrznej działania organów gminy, zawierających wyłącznie wytyczne lub zalecenia dla organu wykonawczego. Organ nadzoru podkreślił, że gospodarowanie mieniem komunalnym gminy jest wyłączną kompetencją wójta gminy, a w konsekwencji uznał, że rada gminy zobowiązując wójta do podjęcia określonych działań, wkroczyła w kompetencje organu wykonawczego gminy i tym samym przekroczyła swoje ustawowe uprawnienia.

SPIS TREŚCI

Ochrona środowiska

AKTUALNOŚCI - SAS 6 / 2015

W dniu 2 czerwca 2015 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Środowiska.

Projektowane przepisy dostosowują przede wszystkim istniejący system klasyfikacji zakładów o dużym albo zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej do nowego systemu klasyfikacji substancji chemicznych. Nowelizacja wzmacnia wymogi dotyczące dostępu społeczeństwa do informacji o zagrożeniach poważnymi awariami. Zmiany obejmują również przepisy odnoszące się do kwestii zagospodarowania przestrzennego w sąsiedztwie zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej oraz w zakresie kontroli tego rodzaju zakładów. Założono, że organy właściwe w zakresie poważnych awarii – Państwowa Straż Pożarna oraz Inspekcja Ochrony Środowiska - będą mogły wspólnie prowadzić kontrolę w zakładach stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.

SPIS TREŚCI

Ordynacja podatkowa

AKTUALNOŚCI - SAS 6 / 2015

W dniu 19 maja 2015 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów.

Projekt ten zakłada m.in. racjonalizację i uproszczenie procedur podatkowych oraz uszczelnienie systemu poboru podatków. Równocześnie do ważniejszych zmian, które znalazły się w projekcie zaliczyć można: wprowadzenie pełnomocnictw ogólnych w procedurach podatkowych, informatyzację sprawdzania dokumentacji księgowej, zwiększenie rozpiętości stawek odsetek za zwłokę, jeden „wiodący” urząd do postępowania w sprawach powiązanych podmiotów, racjonalizację wydawania indywidualnych interpretacji podatkowych.

SPIS TREŚCI

Ustawa „samorządowa”

AKTUALNOŚCI - SAS 6 / 2015

W dniu 15 maja 2015 r. sejm przyjął nowelizację ustawy o samorządzie gminnym oraz innych ustaw. Przyjęte zmiany mają na celu m.in. usprawnienie organizowania zadań, jakie gminy, powiaty i samorządy województw wykonują na rzecz obywateli. Co ważne, przyjęta nowelizacja wprowadza także ułatwienia w łączeniu się samorządów.

W tym celu gminy uzyskają możliwość m.in. powołania stanowiska pełnomocnika ds. połączenia gmin lub utworzenia nowej gminy, do którego zadań należy m.in.: przygotowanie nowej jednostki do wykonywania zadań publicznych oraz zapewnienie prawidłowej gospodarki finansowej.
Ponadto na mocy przyjętej nowelizacji dojdzie do zwiększenia liczby radnych nowej jednostki samorządu terytorialnego, która powstanie w wyniku połączenia dwóch lub więcej gmin. I tak, w skład takiej rady gminy w pierwszej kadencji wejdą radni w liczbie:

21 – w gminach do 20 tys. mieszkańców;
23 – w gminach do 50 tys. mieszkańców;
25 – w gminach do 100 tys. mieszkańców oraz
po trzech na każde dalsze rozpoczęte 100 tys. mieszkańców – nie więcej jednak niż 48 radnych.

Inną korzyścią dla gminy będzie możliwość wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej, poprzez utworzenie tzw. centrów usług wspólnych. Ponadto co ważne, nowelizacja wprowadza zmiany w ponad 40 innych ustawach, m.in.: o pracownikach samorządowych, o finansach publicznych, Kodeksie wyborczym, o systemie informacji oświatowej oraz o pomocy społecznej.
Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2016 r. (z wyjątkami). W dniu 20 maja 2015 r. ustawa została przekazana do prezydenta i marszałka senatu. (druk nr 2656).
(więcej o ustawie na str. 12)

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI - SAS 6/2015

AKTUALNOŚCI

Ustawa „samorządowa”
Ordynacja podatkowa
Ochrona środowiska
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody

ORZECZNICTWO

Brak czasowego ograniczenia stwierdzenia nieważności decyzji sprzeczny z konstytucją RP!

PRZEGLĄD LEGISLACYJNY

TEMAT MIESIĄCA

Zmiany w samorządzie wprowadzane ustawą MAiC - reforma, czy kosmetyka?

ANALIZY
Łączenie gmin i powiatów według nowych zasad

KOMENTARZE:

Konsolidacja przyszłością samorządów
Decyzja należeć będzie do samorządów