„Linijka słońca” w budownictwie
POWIATOWA ADMINISTRACJA ZESPOLONA - SAS 8 / 2011
Warunki dotyczące naświetlenia i nasłonecznienia pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi określone zostały w Prawie budowlanym, a w szczególności w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zgodnie z § 57 tego rozporządzenia pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, z uwzględnieniem dodatkowych warunków oraz w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.
W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie dzienne jest wymagane ze względów na przeznaczenie - co najmniej 1:12.
ŚWIATŁO SZTUCZNE
Stosownie do treści § 58 ww. aktu wykonawczego dopuszcza się oświetlenie pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi wyłącznie światłem sztucznym, jeżeli:
- oświetlenie dzienne nie jest konieczne lub nie jest wskazane ze względów technologicznych,
- jest uzasadnione celowością funkcjonalną zlokalizowania tego pomieszczenia w obiekcie podziemnym lub w części budynku pozbawionej oświetlenia dziennego.
W przypadku gdy ww. pomieszczenie jest pomieszczeniem stałej pracy w rozumieniu ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, dla zastosowania wyłącznie oświetlenia światłem sztucznym, w tym elektrycznym, jest wymagane uzyskanie zgody właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z właściwym okręgowym inspektorem pracy.
Dodatkowo pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w żłobku, przedszkolu i szkole, z wyjątkiem pracowni chemicznej, fizycznej i plastycznej, powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia co najmniej 3 godziny w dniach równonocy (21 marca i 21 września) w godzinach 8oo-16oo, natomiast pokoje mieszkalne - w godzinach 7oo-17oo. W mieszkaniu wielopokojowym dopuszcza się ograniczenie tego wymagania co najmniej do jednego pokoju, przy czym w śródmiejskiej zabudowie uzupełniającej dopuszcza się ograniczenie wymaganego czasu nasłonecznienia do 1,5 godziny, a w odniesieniu do mieszkania jednopokojowego w takiej zabudowie nie określa się wymaganego czasu nasłonecznienia.
ANALIZA NASŁONECZNIENIA W OPARCIU O „LINIJKĘ SŁOŃCA”
Biorąc pod uwagę powyższe wymagania projektowanie budynków mieszkalnych wymaga przeprowadzenia odpowiedniej analizy nasłonecznienia dokonywanej w oparciu o tzw. „linijkę słońca”.
Najprościej rzecz ujmując sprowadza się to do ustalenia odległości budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi od innych obiektów, umożliwiającej naturalne oświetlenie pomieszczeń, poprzez precyzyjne wyznaczenie w płaszczyźnie poziomej kąta, z usytuowaniem jego wierzchołka w wewnętrznym licu ściany na osi okna pomieszczenia przesłanianego, a następnie zbadanie, czy między ramionami tak wyznaczonego kąta, w odległości mniejszej niż wysokość przesłonienia, nie znajduje się obiekt przesłaniający. Rozwartość kąta uzależniona jest od grubości muru oraz szerokości okna (mierzona od dolnego okna do punktu najwyższego budynku).
Właściwie przeprowadzona analiza nasłonecznienia ma bardzo istotne znaczenie dla oceny legalności przedsięwzięcia inwestycyjnego i możliwości budowy budynku mieszkalnego z odpowiednim sytuowaniem otworów okiennych. Niewłaściwa ocena dokonana przez organ administracji architektoniczno-budowlanej wydający pozwolenie na budowę może w dalszej kolejności – po ewentualnym wyeliminowaniu wadliwego zezwolenia – uruchomić reakcję organów nadzoru budowlanego, które mogą podjąć odpowiednie decyzje nakazowe. Co więcej, w orzecznictwie sądowoadmistracyjnym istnieje pogląd, że nawet sporządzenie analizy nasłonecznienia i jej dołączenie do projektu budowlanego nie zwalnia z jej oceny także sądu administracyjnego kontrolującego legalność pozwolenia na budowę (por. wyrok NSA z dnia 11 marca 2010 r., sygn. akt II OSK 508/09).
Janusz Groński
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.)
– Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 ze zm.)
