Równoważnik pieniężny za brak mieszkania dla strażaka
POWIATOWA ADMINISTRACJA ZESPOLONA - SAS 2 / 2012
Zgodnie z art. 78 ust.1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (dalej: psp) strażakowi mianowanemu na stałe przysługuje równoważnik pieniężny za brak lokalu mieszkalnego, jeżeli on sam lub członkowie jego rodziny, o których mowa w art. 75 psp, nie posiadają w miejscu pełnienia służby albo w miejscowości pobliskiej lokalu mieszkalnego lub domu na podstawie przysługującego im tytułu prawnego oraz nie zachodzi przypadek określony w art. 82 ust. 5 psp.
Wątpliwości dotyczą kwestii, czy do utraty prawa do równoważnika wystarczy dysponowanie mieszkaniem, które jednak nie spełnia tzw. norm zaludnienia.
Wyjaśniając powyższe należy podkreślić, że art. 78 ust. 1 ustawy nie można interpretować w oderwaniu od pozostałych przepisów rozdziału 8 psp, który reguluje różne formy pomocy mieszkaniowej. Ustawa określa, że realizacja prawa do lokalu mieszkalnego może nastąpić w dwojaki sposób, albo przez wydanie decyzji o przydziale lokalu mieszkalnego, albo przez przyznanie określonych w ustawie świadczeń pieniężnych.
W pierwszej kolejności należy podjąć próbę zastosowania rozwiązania polegającego na administracyjnym przydziale lokalu mieszkalnego, należącego do jednego z zasobów będących w dyspozycji podmiotów wskazanych w art. 76 ust. 1 psp, a dopiero w dalszej kolejności – po nieskutecznej próbie zastosowania rozwiązania podstawowego - wypłacić świadczenie pieniężne. W konsekwencji należy przyjąć, że równoważnik ma charakter zastępczy wobec przydziału mieszkania i jest jego ekwiwalentem Z tego wywodzi się powiązanie niezaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i prawa do równoważnika. Dopiero bowiem ustalenie pierwszego uprawnienia ma decydujące znaczenie dla istnienia drugiego, następczego i pochodnego.
Logiczną konsekwencją takiego stanowiska jest przyjęcie, że strażakowi nie przysługuje prawo do ekwiwalentu, gdy nie przysługuje mu prawo do uzyskania przydziału lokalu mieszkalnego w drodze decyzji administracyjnej, w tym również przy zastosowaniu przesłanki negatywnej określonej w art. 81 pkt 2 psp. Zgodnie z tym przepisem lokalu mieszkalnego na podstawie decyzji administracyjnej nie przydziela się strażakowi posiadającemu w miejscowości, w której pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej lokal mieszkalny odpowiadający co najmniej przysługującej mu powierzchni mieszkalnej albo dom jednorodzinny lub dom mieszkalno-pensjonatowy. W związku z tym należy przyjąć, że strażakowi nie można odmówić równoważnika za brak lokalu mieszkalnego, jeżeli posiadane przez niego lub jego małżonka mieszkanie nie zapewnia przysługujących im norm zaludnienia.
Powyższa wykładnia jest zgodna z uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 listopada 2009 r. podjętą w składzie siedmiu sędziów sygn. akt I OPS 7/09. NSA przyjął (na gruncie analogicznego problemu dotyczącego straży granicznej), że funkcjonariuszowi przysługuje równoważnik pieniężny za brak lokalu mieszkalnego, jeżeli jego małżonek (on sam) nabył z tytułu spadkobrania udział w domu mieszkalnym, w którym zamieszkuje, a zajmowana przez niego część domu nie zapewnia mu przysługujących norm zaludnienia.
Janusz Groński
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 ze zm.)
