W jakim trybie udzielić zamówienia na zakup sprzętu komputerowego?
ZAMÓWIENIA PUBLICZNE - SAS 9 / 2011
Wybierając tryb zapytania o cenę do zakupu sprzętu komputerowego zamawiający może szybko udzielić zamówienia wybranemu wykonawcy, ale musi liczyć się z możliwością zakwestionowania przeprowadzonej procedury udzielenia zamówienia przez organa kontroli.
Zalecenie zrezygnowania ze stosowania trybu zapytania o cenę przy zakupie sprzętu komputerowego jest szczególnie istotne w przypadku, gdy przedmiot zamówienia współfinansowany jest ze środków programów europejskich. Ponieważ tryb zapytania o cenę nie jest procedurą zapewniającą swobodny dostęp do zamówienia publicznego wszystkim zainteresowanym wykonawcom, możliwe jest uznanie jego zastosowania za ograniczanie konkurencji, co prowadzi do nałożenia korekty finansowej na kwotę otrzymanego dofinansowania.
Wskazać należy, że zastosowanie trybu zapytania o cenę wymaga jednoczesnego zaistnienia przesłanek wskazanych w art. 70 ustawy PZP, a dotyczących powszechnej dostępności i ustalonych standardów jakościowych dostawy objętej przedmiotem zamówienia. Obie cechy przedmiotu zamówienia, tj. powszechna dostępność i ustalone standardy jakościowe, muszą występować jednocześnie.
Ponieważ tryb zapytania o cenę nie jest trybem konkurencyjnym, przede wszystkim dlatego, że to zamawiający wybiera firmy, które zaprosi do złożenia oferty, jego zastosowanie powinno następować wyłącznie w przypadku jednoznacznego spełnienia okoliczności wskazanych w art. 70 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Dla oceny dopuszczalności możliwości zastosowania trybu zapytania o cenę do zakupu sprzętu komputerowego istotne znaczenie ma opinia Urzędu Zamówień Publicznych odnośnie wyboru trybów niekonkurencyjnych, w której czytamy „Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych […] jest aktem implementującym przepisy wspólnotowe z zakresu zamówień publicznych (dyrektywy: 2004/17/WE i 2004/18/WE). Dokonując wykładni przepisów ustawy należy uwzględniać orzecznictwo polskich sądów oraz Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (ETS). Ustawa w art. 10 ust. 1 jako podstawowe tryby udzielania zamówień publicznych wymienia przetarg nieograniczony i przetarg ograniczony. Skorzystanie z możliwości przeprowadzenia postępowania w trybie negocjacji z ogłoszeniem, negocjacji bez ogłoszenia, dialogu konkurencyjnego oraz w trybie z wolnej ręki uzależnione jest od wystąpienia przesłanek określonych w ustawie. Ze względu na to, że zastosowanie ww. trybów jest wyjątkiem od ogólnej zasady, przesłanki ich zastosowania należy interpretować ściśle, a podmiot, który się na nie powołuje, musi być w stanie je udowodnić. (Orzeczenie ETS z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-318/94 KE przeciwko Republice Federalnej Niemiec, pkt 13 oraz orzeczenie ETS z dnia 10 kwietnia 2003 r. w połączonych sprawach C-20/01 oraz C-28/01 KE przeciwko Republice Federalnej Niemiec, pkt 58; wyrok SN z dnia 6 lipca 2001 r. sygn. akt III EN 16/01; wyrok NSA z dnia 28 lutego 2003 r. sygn. akt II SA 2064/01). […].”.
W oparciu o tak wyinterpretowaną zasadę prymatu przetargowych trybów postępowania do udzielania zamówień publicznych (art. 10 Pzp i art. 28 Dyrektywy Klasycznej) dla zastosowania trybu zapytania o cenę, szczególnie istotnym jest merytoryczne wykazanie uzasadnienia faktycznego zastosowanego trybu zapytania o cenę.
Ustawa Prawo zamówień publicznych nie określa bliżej, co należy rozumieć przez „dostawy powszechnie dostępne o ustalonych standardach jakościowych”. Kierując się wykładnią językową, ustawowe pojęcie „powszechnie dostępny” należałoby rozumieć jako „dotyczący wszystkich, wszystkiego”. Podobnie jak „ustalone standardy jakościowe” pojmowane jako „przeciętne typy, wzorce, wyroby odpowiadające przeciętnym wymaganiom”. Ocena, czy dany przedmiot zamówienia spełnia kryteria „powszechnej dostępności” i „ustalonych standardów jakościowych”, należy w całości do zamawiającego. Zaznaczyć jednak należy, że opierając się na wykładni językowej pojęcie „powszechnie dostępny” należy rozumieć jako „dotyczący wszystkich, wszystkiego”, pospolity, popularny.
W doktrynie utrzymuje się, że dostawy i usługi powszechnie dostępne to dobra popularne i łatwo osiągalne, zaspokajające potrzeby wszystkich kategorii odbiorców publicznych i prywatnych, które oferuje się wszędzie, zarówno na rynku lokalnym, jak i ogólnokrajowym. Taki standardowy charakter na rynku dostaw mają np.: żywność, materiały biurowe, opał, paliwo. Nie są nimi zaś przedmioty specjalnego przeznaczenia albo rzeczy objęte wyłączną dystrybucją handlową ze strony określonej sieci dealerów.
Ustalone standardy jakościowe to przede wszystkim takie parametry, które są tak znane na rynku, że nie wymagają rozwiniętego opisu przedmiotu zamówienia, np. waga, gabaryty, wytrzymałość, trwałość.
Zamawiający, aby zastosować tryb zapytania o cenę, powinien wobec wynikającego z ustawy PZP prymatu trybów przetargowych wykazać, że do całego przedmiotu zamówienia istnieją ustalone standardy.
Podkreślić należy, iż o powszechnej dostępności dostaw świadczyć może np. wielkość podmiotów występujących na rynku i zajmujących się dostawą określonych typowych produktów. Natomiast przez „ustalone standardy jakościowe” rozumieć należy wyroby standardowe odpowiadające przeciętnym wymaganiom. Tym samym, w przypadku zamówienia na dostawę sprzętu komputerowego nie można przyjąć, iż przesłanka powszechnej dostępności została spełniona oraz uznać tego sprzętu za produkty o ustalonych standardach jakościowych. Nie są to bowiem produkty typowe, charakteryzujące się małym stopniem złożoności, łatwo dające się porównać, np. pod względem jakości, funkcjonalności, czy też posiadanych parametrów z innymi produktami.
Co do zasady, opis przedmiotu zamówienia dotyczącego zakupu komputerów określa szereg wymaganych parametrów, jakie muszą spełniać poszczególne podzespoły oferowanego urządzenia. Zamawiający nie ogranicza opisu do podania ilości zamawianego sprzętu, a skupia się z reguły na określeniu całego szeregu wymaganych parametrów – wskazując niejednokrotnie konkretnego producenta, np. procesorów zastosowanych w zamawianym sprzęcie.
Powyższe przemawia za uznaniem, że tryb zapytania o cenę nie powinien być wykorzystywany do zakupu sprzętu komputerowego.
Wskazać również należy, że wybór trybu zapytania o cenę może stanowić podstawę wniesienia odwołania do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej. Wskazane prawo, bez względu na wartość zamówienia, mają np. wykonawcy niezaproszeni do udziału w postępowaniu prowadzonym w trybie zapytania o cenę.
Katarzyna Pazdyka
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r. Nr 113 poz. 759 z późn. zm).
