Radny nie może prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystaniem nie tylko mienia komunalnego swojej gminy, ale i innej gminnej osoby prawnej
ORZECZNICTWO SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH - SAS 2 / 2024
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 lutego 2024 r. sygn. akt III OSK 2811/22
Skoro zakres ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej przez radnych rad powiatów oraz sejmików województw obejmuje nie tylko mienie powiatów lub województw, ale także mienie powiatowych i wojewódzkich osób prawnych, to byłoby niczym nieuzasadnione przyjęcie całkowicie odmiennej wykładni przepisów wobec radnych rad gmin, zawężając interpretację art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.) tylko do mienia samej gminy, a nie mienia komunalnego należącego do gminy i innej gminnej osoby prawnej, w rozumieniu art. 43 u.s.g.
Istota sporu w tej sprawie dotyczy zarzutów stawianych Sądowi pierwszej instancji w zakresie dokonania błędnej wykładni art. 24f ust. 1 u.s.g. w związku z art. 383 § 1 pkt 5 i § 2 Kodeksu wyborczego poprzez przyjęcie, że norma prawna wynikająca z powołanego art. 24f ust. 1 u.s.g. obejmuje korzystanie z mienia komunalnego spółek gminnych, podczas gdy prawidłowa wykładnia tego przepisu powinna prowadzić do wniosku, że hipoteza zawartej w tym przepisie normy prawnej obejmuje jedynie korzystanie z mienia gminy jako osoby prawnej, a nie innej niż gmina gminnej osoby prawnej. Ponadto skarżący kasacyjnie, prowadząc działalność korzystał z mienia spółek komunalnych na warunkach powszechnie ustalonych w odniesieniu do tego typu czynności prawnych, tj. świadczenia usług, a po stawkach zgodnych z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która odnosi się do stawek maksymalnych za te usługi, co w konsekwencji powoduje, że także nie doszło do naruszenia zakazu wynikającego z powołanego art. 24f ust. 1 u.s.g.
Zgodnie z art. 24f ust. 1 u.s.g. radny nie może prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. Skutkiem naruszenia tego przepisu jest utrata mandatu – art. 383 § 1 pkt 5 Kodeksu wyborczego.
Przyjęcie wnioskowanej przez stronę skarżącą kasacyjnie zawężającej wykładni art. 24f ust. 1 u.s.g. nie ma dostatecznego uzasadnienia. Wykładnia gramatyczna art. 24f ust. 1 ww. ustawy prowadzi do dwóch możliwości interpretacji tego przepisu. Jedna z tych interpretacji wskazuje, że przepis ten nie pozwala radnemu na prowadzenie działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego należącego tylko do tej gminy, w której taki radny uzyskał mandat. Druga zaś możliwość interpretacji językowej wskazuje, że przepis ten nie pozwala radnemu na prowadzenie działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego, przy czym chodzi o mienie komunalne obejmujące nie tylko tę gminę, w której radny uzyskał mandat, ale i mienie komunalne należące do innych gminnych osób prawnych pod warunkiem, że będą to osoby prawne, w których wspólnikiem jest ta gmina, w której radny uzyskał mandat. Mieniem komunalnym, jak wprost to wynika z art. 43 u.s.g., jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw. Tym samym w przypadku przyjęcia jako zasadnej drugiej z ww. wykładni, radny nie może prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystywaniem nie tylko mienia komunalnego gminy, ale i innej gminnej osoby prawnej, przy czym dotyczy to tylko mienia komunalnego tej gminy, w której radny uzyskał swój mandat, a nie mienia komunalnego innej gminy.
