Czy nagroda jubileuszowa przysługuje emerytowanemu pracownikowi samorządowemu, nadal zatrudnionemu w urzędzie?
PRAWO PRACY / SAS 6 / 2023
PYTANIE:
Czy pracownik samorządowy, który od 1 lipca 2020 r. pobiera emeryturę, nieprzerwanie do chwili obecnej, posiadając status emeryta i jednocześnie będąc zatrudnionym w urzędzie gminy na podstawie umowy o pracę na czas określony do dnia 31 grudnia 2023 r. i nie wyraził zgody na dalsze przedłużenie umowy o pracę, nabędzie prawo do nagrody jubileuszowej za 45 lat pracy, jeżeli okres ten upływa mu z dniem 1 sierpnia 2024 r.?
ODPOWIEDŹ:
Brak jest podstaw do uznania, że w niniejszym przypadku wystąpiły przesłanki, obligujące pracodawcę samorządowego do wypłaty pracownikowi samorządowemu, w dniu zakończenia obowiązywania zawartej z nim umowy o pracę za czas określony (31 grudnia 2023 r.), nagrody jubileuszowej z tytułu 45 lat pracy. Nie zaistniał bowiem związek przyczynowy pomiędzy ww. ustaniem stosunku pracy, a przejściem na emeryturę (na którą taka osoba już w istocie „przeszła”, podejmując następnie – w czasie posiadania już statusu emeryta – kolejne zatrudnienie).
Przepis art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 530) stanowi, że pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa oraz jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Szczegółowe regulacje w tym zakresie określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 października 2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1960, z późn. zm.), zwane dalej „rozporządzeniem”.
Zgodnie z § 8 ust. 1 rozporządzenia, pracownik samorządowy nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu upływu okresu uprawniającego do tej nagrody albo w dniu wejścia w życie przepisów wprowadzających nagrody jubileuszowe. Wyjątek od tej zasady – który tym samym, zgodnie z paremią exceptiones non sunt extendendae, nie może podlegać wykładni rozszerzającej – określa z kolei § 8 ust. 7 rozporządzenia. Przepis ten stanowi bowiem, iż w razie ustania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, pracownikowi samorządowemu, któremu do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia ustania stosunku pracy, nagrodę tę wypłaca się w dniu ustania stosunku pracy.
W myśl wykładni literalnej ww. przepisu przesłankami nabycia prawa do nagrody jubileuszowej są zatem: ustanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę i krótszy niż 12 miesięcy okres dzielący datę ustania stosunku pracy od daty nabycia prawa do nagrody jubileuszowej. Z analizowanej regulacji wynika też, że świadczenie staje się wymagalne w dniu ustania stosunku pracy. Mając na względzie powyższe, w doktrynie (J. Jaskulska, M. Szabłowska-Juckiewicz, Wynagradzanie pracowników samorządowych. Komentarz, 2023, Lex) jak i orzecznictwie (por.: m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2016 r., sygn. akt II PK 15/15 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 28 lutego 2018 r., sygn. akt III APa 27/17) wskazuje się (odróżniając nabycie prawa do analizowanego świadczenia od nabycia prawa do odprawy rentowej lub emerytalnej. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy w ww. wyroku z dnia 8 marca 2016 r.: nagroda jubileuszowa nie ma na celu uposażenia pracownika w związku z uzyskaniem przez niego statusu rencisty, tak jak jest to w przypadku odprawy rentowej, czym uzasadnia się w orzecznictwie szerokie rozumienie związku między ustaniem stosunku pracy, a przejściem na rentę), że – z uwagi na cel nagrody jubileuszowej, będącej w istocie premią za osiągnięcie określonego stażu pracy, jak i ze względu na wyjątkowy charakter regulacji wyrażonej w § 8 ust. 7 rozporządzenia – konieczne jest istnienie związku przyczynowego (a nie tylko związku czasowego lub funkcjonalnego) pomiędzy ustaniem stosunku pracy, a przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy.
Orzecznictwo wprost podkreśla, że przepis § 8 ust. 7 rozporządzenia (którego brzmienie odpowiada treści § 8 ust. 8 ówcześnie obowiązującego aktu wykonawczego, wydanego również na podstawie art. 37 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. o wynagradzaniu pracowników samorządowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1786, z późn. zm.) wiąże nabycie nagrody jubileuszowej, pomimo nieosiągnięcia wymaganego okresu pracy z zaistnieniem szczególnej sytuacji, a mianowicie niemożliwości osiągnięcia tego stażu z tej przyczyny, że stosunek pracy ustał wcześniej z powodu przejścia na rentę z tytułu niezdolności do pracy. Chodzi zatem o to, aby rozwiązanie stosunku pracy ze szczególnych i niezawinionych przez pracownika przyczyn, bo na skutek de facto utraty zdolności do pracy (z osiągnięciem wieku w wypadku przyznania prawa do emerytury lub powstania niezdolności do pracy, gdy chodzi o rentę) nie zniweczyło możliwości uzyskania nagrody jubileuszowej, do nabycia której brakuje mniej niż 12 miesięcy. Jednocześnie orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje, iż: „pracownikowi samorządowemu nie przysługuje prawo do nagrody jubileuszowej w oparciu o przepis § 8 ust. 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (odpowiadający aktualnie § 8 ust. 7 rozporządzenia), jeżeli przed podjęciem zatrudnienia w jednostce samorządowej miał przyznane prawo do wcześniejszej emerytury, której pobieranie zawiesił w związku z tym zatrudnieniem, choćby po ustaniu tego zatrudnienia pracownik rozpoczął pobieranie świadczenia emerytalnego z tytułu osiągnięcia normalnego wieku emerytalnego” (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2011 r., sygn. akt I PZP 1/11).
W świetle powyższego brak jest podstaw do uznania, że w niniejszym przypadku wystąpiły przesłanki określone § 8 ust. 7 rozporządzenia, obligujące pracodawcę samorządowego do wypłaty pracownikowi samorządowemu, w dniu zakończenia obowiązywania zawartej z nim umowy o pracę za czas określony (31 grudnia 2023 r.), nagrody jubileuszowej z tytułu 45 lat pracy. Nie zaistniał bowiem związek przyczynowy pomiędzy ww. ustaniem stosunku pracy, a przejściem na emeryturę (na którą taka osoba już w istocie „przeszła”, podejmując następnie – w czasie posiadania już statusu emeryta – kolejne zatrudnienie).
Sławomir Pyźlak
radca prawny
PODSTAWA PRAWNA:
– Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 530),
– Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 października 2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1960, z późn. zm.).
